Montessori Magazine 43 - 2 thema Vertrouwen

Page 6

Thema

B

Thema

‘Bij twijfel, doe een stap terug … en observeer!’

én, het allerbelangrijkste, hij liet zien: ik kan mij concentreren. Hij heeft ervaren hoe het is om geconcentreerd te kunnen werken. Ook hij was “nog net niet daar”, maar we vonden samen een activiteit die het startpunt van concentratie vormde. Van daaruit ben ik met hem verder gaan werken. Eerst moet concentratie een gewoonte worden,

Jaap de Brouwer

pas dan komt het intellectuele werk.’

Leraar aan de zijlijn ‘Zodra er concentratie is ontstaan krijgt de leraar een passieve rol. Hij staat ‘Volwassenen mogen meer vertrouwen hebben in het feit dat het kind zich wil

dan vooral aan de zijlijn, observeert en

ontwikkelen.’ Aan het woord is Ginni Sackett. Zij is pedagogisch directeur bij de

stoort het kind niet. Hij moet er nu op

Association Montessori Internationale (AMI) en ervaren montessoriopleider met

vertrouwen dat het materiaal zijn werk

een groot hart voor de kinderlijke ontwikkeling. Montessori Magazine sprak haar

doet. Werken met het materiaal bevor-

over de rol van vertrouwen in montessorionderwijs: ‘Vertrouw op het kind en bied

dert de concentratie en juist dat is van

pas iets aan als je ook écht iets te bieden hebt. Bij twijfel, doe een stap terug en

belang voor het normalisatieproces.

observeer!’

Genormaliseerde kinderen tonen hun ware ontwikkeling en overwinnen de obstakels. Het kind ervaart dat alleen

8

Verhuld ontwikkelingsdoel

Als de leraar dat niet doorziet, en gaat

zijn”. Ze hebben constant jouw leiding

hij het werk van zijn eigen ontwikke-

Sackett ziet dat leraren misconcepties

bijsturen, dan wordt de goed bedoelde

nodig, maar niet de leiding die de kin-

ling kan volbrengen. De leraar kan niet

hebben over het ontwikkelende kind:

hulp voor het kind een obstakel waar-

deren het werk uit handen neemt. Het

zeggen: ontwikkel je nu! Dat moet het

te snel zien leraren gedrag dat ze niet

tegen het zich afzet. Waar het kind zich

is een fragile balans tussen de actieve

kind zelf doen en ook zelf ervaren.

passend vinden. Sackett: ‘Het gevolg

wilde ontwikkelen blijven nu juist deze

en passieve houding van de leraar.

Concentratie is de factor die ervoor

is dat leraren in zulke gevallen te snel

obstakels bestaan.’

Concentratie van het kind is de sleutel.

zorgt dat het kind leert zijn ontwikke-

Kinderen moeten ervaren hoe het voelt

ling vooruit te stuwen, anders is zijn

plan hoe het kind gaat leren. Hij gaat

Laten we daarop vertrouwen en het

proberen bij te sturen. Zij doen dat

Ginni Sackett

om het kind te helpen, maar overzien

Concentratie

als je je concentreert. De keuze van het

gedrag doelloos.’

daarbij voorbij aan het eigen werk dat

leren van kinderen niet afdwingen. En

niet dat het gedrag van het kind een

‘Als montessorileraar werk je continu

materiaal is daarbij cruciaal. Het kind

‘Andersom krijgt het kind ook vertrou-

het kind moet verrichten om zich te

is er een obstakel waardoor dat leren

eigen ontwikkelingsdoel in zich draagt.

met kinderen die “nog net niet daar

dat zich nog niet kan concentreren

wen in de leraar. Die weet door zijn ob-

ontwikkelen.’

niet lukt, dan is er weer een taak voor

heeft schijnbaar in de voorbereide om-

servaties dat hij het kind iets te bieden

‘Bij individueel leren is de manier

de leraar: observeren hoe dit kind leert

geving nog niet de activiteit gevonden

heeft waar het echt baat bij heeft. Die

waarop het kind leert het uitgangs-

en daarbij aansluiten.’

die ervoor zorgt dat hij zich leert con-

balans is fragiel: we zijn geneigd te snel

punt. Daar passen wij onze instructie

centreren. Dit kind vraagt iets anders

iets aan te bieden, zonder dat er bij het

op aan. We zoeken naar materialen en

Kinderen onderwijzen ons

van de leraar, een actievere houding.

kind concentratie is, zonder te weten

activiteiten die dit leren ondersteunen.

‘De montessorileraar is dus nooit

De leraar onderzoekt en observeert wat

of het binding met het materiaal heeft.

Het is een uitnodigende stijl. Wanneer

uitgeleerd1. Neem niet aan dat je alles

de redenen zijn dat er geen concentra-

Wij denken doorgaans voor het kind:

dat werkt passen we deze werkwijze

weet, dat je de perfecte montessorile-

tie ontstaat bij het kind. Welk materiaal

dit zal wel goed voor je zijn, dus werk

ook verder toe bij dit kind.’

raar bent. De kinderen zullen je altijd

kan het beste aangeboden worden? De

nu maar hieraan. Maar daarmee nemen

‘De moeilijkheid bij het werken met

onderwijzen in je eigen vak. Het kind is

leraar geeft niet op, maar zoekt actief

we het werk van het kind uit handen;

methodes en werkboeken is dat

ónze leermeester want telkens zullen

naar manieren om het kind te helpen

dat is nu net niet de begeleiding die het

iemand anders heeft bedacht hoe het

de kinderen je weer aan het denken

met de concentratie. Hij is de connec-

kind nodig heeft. Ik zeg daarom altijd

kind leert. Het uitgangspunt is daarbij

zetten: hoe kan ik mijn houding,

tie tussen het kind en het materiaal,

‘When in doubt, stay out. And observe.’

de instructie, niet het leren van kin-

activiteiten en voorbereide omgeving

maar het kind moet zelf het materiaal

Vertrouw op het kind en bied pas iets

deren. De aanname is: als het kind,

aanpassen aan het leren van de kinde-

kiezen en besluiten er mee te werken.’

aan als je ook écht iets te bieden hebt.’

bij wijze van spreken, twee bladzijdes

ren? Observeer en leer van de kinderen

uit het rekenboek heeft gemaakt, dan

want zij vertellen jou het verhaal.’

‘Toen ik zelf nog een onderbouwgroep

heeft het wat geleerd. Maar het werk-

groep die continu van het één naar het

Individuele instructie of individueel leren?

ander ging. Er was geen concentratie,

‘Er is een verschil tussen ondersteu-

is, dat kan alleen het kind zelf. Dat

hij had geen binding met een van de

ning van het individuele leren van

heeft alles te maken met het vertrou-

materialen. Na observatie kwam ik

kinderen en individuele instructie.

wen in de ontwikkelingskracht van kin-

uit bij een bijzondere activiteit: het

Bij individuele instructie gaat de

deren. Pas wanneer kinderen hebben

scheuren van stroken papier. Hij vond

intentie uit van de leraar, die de

besloten dat ze met een materiaal aan

het geweldig, ging er helemaal in op

leerling instrueert. Hij maakt een

de gang willen gaan wordt er geleerd.

had, had ik een jongen van drie in de

Een onderbouwer werkt geconcentreerd met schuurpapieren letters Foto: Rosemarie de Brouwer

Montessori Magazine

nummer 2 | jaargang 43

Montessori Magazine

boek kan niet weten of er iets geleerd

1 Ginni Sackett adviseert om over dit onderwerp meer te lezen in ‘Het brein van het jonge kind’ (voorheen: ‘Aan de basis van het leven’) van Maria Montessori, hoofdstuk 26 en 27.

nummer 2 | jaargang 43

9


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.