Sebastiaan Hubers

Nachtblind

Licht in de nacht

Het Kootwijkerzand is met 700 hectare de grootste zandverstuiving van West-Europa. Het is een woestijn op een plek waar vroeger geen woestijn was. Door de mens heeft het vroegere bos plaats gemaakt voor nederzettingen en haar bedrijvigheid, zoals landbouw, veeteelt en het produceren van houtskool.

Door deze activiteiten is het beboste gebied snel uitgedund wat de zandige grondlagen aan het oppervlak heeft blootgelegd. zuidwester winden maakte dat het zand is gaan verstuiven. Het zand maakte overleven erg lastig wat de nederzettingen deed vervagen.

Het landschap dat is overgebleven is er één vol contrasten. Het zijn juist die contrasten die de plek zo uniek maakt, het nachtelijke tafereel in het bijzonder. Wan- neer je overdag over het zand loopt zie je de sporen van het dierlijk leven, maar je ziet de dieren zelf niet. De nacht geeft je de kans om ze wel te ervaren!

“Nachtblind” is gesitueerd in de rand van het bos, kijkend over het zand en laat je de nacht ervaren vanuit je eigen stam. Door je ogen 20 minuten te laten wennen aan het duister wordt het contrast tussen dier en zand zichtbaar. Een rode draad begeleid je door het gebouw zodat je pupillen altijd wijdt open staan als het diafragma van een camera.

Bouwmethode

Om de locatie zo min mogelijk aan te tasten, wordt het gebouw langs de bomen gevormd waardoor geen één boom wordt gekapt. Openingen worden gemaakt tegenover de bomen die het gebouw vormen. Op die manier begrijp je de vorm wanneer je er doorheen beweegt. Een houten constructie op palen in combinatie met wanden en vloeren van gestort kalkhennep, wordt lokaal bouwen mogelijk gemaakt.

Het branden van houtskool was een bron van inkomsten 1000 jaar geleden op het Kootwijkerzand. Nu is dit het uitgangspunt om de houtbrand techniek te gebruiken als gevelbekleding. Op deze wijze verankerd “nachtblind” zich zowel in de fysieke als historische context.

Dingeman Deijs

In 2008 studeerde Dingeman Deijs af aan de Academie van Bouwkunst Amsterdam. Het bureau Dingeman Deijs architects is opgericht nadat hij in 2009 de gedeelde eerste prijs van de Archiprix won en is een ontwerp- en onderzoeksbureau dat werkt op het raakvlak tussen architectuur en landschap. Het bureau verricht ontwerpend onderzoek aan gebouwen, bruggen, kunstobjecten, dijken en openbare ruimten.

Architectuur en landschap

De verwevenheid tussen architectuur en landschap is een doorlopend thema in ons werk. Hierbij gaat het om de relatie tussen het object en zijn omliggende omgeving. De ingrepen liggen vaak in het verlengde van de cultuurhistorie en voegen aan die context een nieuwe, leesbare laag toe. Hierbij staat de beleving van de gebruiker altijd centraal.

Maatschappelijk relevante opgaven

Ons ontwerpbureau werkt aan ruimtelijke projecten in stad en landschap, door middel van onderzoek en ontwerp. Wij werken aan uitdagende en maatschappelijk relevante vraagstukken zoals water (klimaatverandering), energie(transitie) en stedelijke transformatie (herbestemming).

Vanuit ‘ongevraagd advies’ worden via onderzoek naar deze maatschappelijke thema’s veel projecten zelf geïnitieerd.

Paul Roncken

Paul Roncken is ontwerper, schrijver en wetenschapper, verbonden aan Wageningen Universiteit. Sinds 2015 is hij de provinciaal bouwmeester van de provincie Utrecht en sinds 2021 directeur van de stichting NatuurCollege, een innovatienetwerk voor hedendaagse relaties tussen mens en natuur in onderzoek, onderwijs en verbeelding. Hij promoveerde in 2018 op een ontwerpend onderzoek naar betekenisgeving en natuuresthetiek vanuit de sublieme ervaring, met zijn boek Shades of Sublime.

Na zijn opleiding landschapsarchitectuur aan de Wageningen Universiteit (1991-1996) heeft Paul in zijn ontwerpwerk, onderwijs en onderzoek de relaties tussen sociale rituelen, artistieke vorm en natuurlijke processen centraal gesteld. Naar aanleiding van zijn werk heeft het Fonds BKVB hem tweemaal een stipendium/werkbeurs toegekend. Hij publiceert (over) zijn werk in wetenschappelijke en professionele tijdschriften, boekbijdragen en via internet; geeft regelmatig lezingen en gelooft dat ‘landschap’ de beste metafoor is voor democratie.

Zijn nevenfuncties zijn (geweest): lid van de adviescommissie bouwkunst van het Fonds BKVB Amsterdam (2002-2007); lid van de programmaraad van architectuurcentrum AORTA Utrecht (2003-2007); vicevoorzitter van de Werkgemeenschap Landschapsonderzoek (WLO) (2010-2017); bestuurslid van de Stichting Archiprix (Internationaal) (2004-heden); lid van ‘The Academy of the Sublime’, opgericht door kunstenaar Erik Odijk (2014-heden) en bestuurslid van de Stichting Groeneveld (2023-heden).

Colofon

Dit is een publicatie van ArtEZ Academie van Bouwkunst

Masteropleiding Architectuur

Onderlangs 9

6812 CE Arnhem Communicatie@artez.nl

Samenstelling en eindredactie

Ady Steketee, coördinator atelieronderwijs

Redactie

Ady Steketee, Paul Roncken, Dingeman Deijs

Grafisch ontwerp

Accu grafisch ontwerpers, Linda Swaap

Druk

Booxs

©ArtEZ maart 2023

Deze publicatie bevat werk van onze Masterstudenten:

Richard Doensen

Lorenzo van Esch

Brenda Evink

Martin Hardeman

Stef Hartman *

Rinke Hendriks *

Judith van Hoorn *

Sebastiaan Hubers *

Rob Janssen

Rozemarijn Koning *

Joppe Kusters

Ginn Maas

Anouk Muller * dat gemaakt is voor het atelier Gebouw, bodem, water, biotoop. Een atelier dat vormgegeven en tijdens het najaar-semester van 2022-23 begeleid is door docenten Paul Roncken en Dingeman Deijs. Alle rechten zijn voorbehouden aan de ArtEZ Masteropleiding Architectuur, de docenten en de studenten.

Werk van de met * gemarkeerde studenten is van 6 – 17 maart 2023 geëxposeerd op het Huis voor de Provincie Utrecht.