Hartrevalidatie

En vergeet niet: na het stoppen met roken neemt het risico op hart- en vaatziekten snel af. Na één jaar is de kans op een hartinfarct al de helft kleiner. Na vijftien jaar heb je evenveel risico als iemand die nooit heeft gerookt.

Hartrevalidatie

Voor de andere leefstijlaanpassingen op het gebied van bewegen, eten en stressmanagement heb ik veel gehad aan het hartrevalidatieprogramma waar ik aan meedeed. Eigenlijk had ik geen idee waar te beginnen; ik had geen plan en ik wist niet wat ik allemaal moest doen en laten om mijn risico op een volgende (fatale) hartaanval te verkleinen. Bovendien was ik onzeker over mijn eigen lichaam geworden. Ik durfde niet meer te sporten of in mijn eentje met de hond te gaan wandelen. Ik durfde zelfs niet meer te vliegen, maar ik moest toch van Aruba terug naar huis!

Hartrevalidatie kun je onderverdelen in drie fasen: fase 1 is in het ziekenhuis waar het dan meestal gaat om een stukje lopen en de trap op en af lopen, fase 2 is een poliklinisch hartrevalidatieprogramma van twee tot drie maanden en fase 3 is de cardiofitness die je daarna kunt blijven doen om in conditie te blijven.

Tijdens het poliklinische hartrevalidatieprogramma (fase 2) werk je individueel of samen met anderen aan je herstel. Je leert je fysieke grenzen opnieuw kennen en verleggen door een paar keer per week fysieke training. Daarnaast krijg je voorlichting over je ziektebeeld, tips voor bewegen, gezonde voeding en het gebruik van medicijnen, en leer je omgaan met emoties en onzekerheid. Voor rokers is er vaak ook een programma om te stoppen met roken. Verder helpt het hartrevalidatieteam je bij het oppakken van je sociale leven en reïntegratie in het arbeidsproces. In het begin zullen je dagelijkse activiteiten, zoals huishoudelijke taken en de zorg voor je gezin, al zo’n belasting zijn dat je echt nog niet aan

sociale activiteiten of werk moet denken.

Ik raad iedereen aan die hartklachten heeft of een hartaanval heeft gehad om met een poliklinisch hartrevalidatieprogramma mee te doen! In Nederland zou je na een ziekenhuisopname automatisch in een hartrevalidatietraject moeten komen. Maar vrouwen worden minder vaak gevraagd deel te nemen aan een hartrevalidatieprogramma en ze hebben ook meer drempels om mee te doen (geen tijd, geen vervoer et cetera). Als je cardioloog je niets heeft verteld over hartrevalidatie moet je er gewoon zelf om vragen. Je kunt ook nog deelnemen als je al langer geleden behandeld bent voor hartklachten. Vaak kan je partner ook meedoen aan (een deel van) het hartrevalidatieprogramma.

Victor: “Achteraf gezien heb ik waarschijnlijk op mijn 34e mijn eerste hartaanval gehad, maar daar heb ik eigenlijk niets van meegekregen. Pas na de derde hartaanval ben ik toch maar naar een dokter gegaan. Ik heb toen een bypassoperatie gehad. Daarna zou ik eigenlijk naar de hartrevalidatie moeten gaan. Maar de cardioloog zei: ‘Hartrevalidatie betekent dat je met een groepje bejaarden moet gaan volleyballen en dat is niets voor jou.’ Toen ben ik zelf maar gaan trainen zonder begeleiding. Acht jaar later ben ik aan mijn hartkleppen geopereerd. Toen heb ik wel iets van hartrevalidatie gehad, maar dat stelde niet veel voor. Balletje overgooien en een beetje fietsen onder begeleiding. Ik heb vroeger topsport bedreven, dus ik kon daar niet zo goed tegen. Ik heb zelf veel getraind op sportscholen, vijf à zes oefeningen per keer en cardio, en dat heeft heel veel geholpen. Eigenlijk doe je je revalidatie zelf, maar je moet wel consequent zijn. Ik ben afgekeurd om te werken, want dat ging gewoon niet meer. Toen ben ik heel actief gaan zeilen. Ook om weer wat te vertellen te hebben, want als je niet meer werkt verlies je een beetje

je identiteit. Ik heb me niet laten weerhouden door mijn hart om actief te zijn in het zeilen. En daar heb ik nu ook tijd voor.”

Hilde: “Nadat de diagnose hartritmestoornis op mijn 68e bij mij was gesteld, heb ik zes jaar lang problemen gehad. Ondanks vier operaties bleven de problemen met mijn hart komen en gaan. Bijkomend probleem was mijn allergie voor de medicijnen, die resulteerde in hoesten, vlekken en jeuk. Ze hadden ook niet het gewenste effect. Ik bleef maar moe en ik belandde regelmatig op de spoedeisende hulp met een hartslag van meer dan 200 slagen per minuut. Dit jaar heb ik uiteindelijk een pacemaker gehad en een operatie om de elektrische prikkels in mijn hart te blokkeren die het ritme verstoren en nu gaat het hartstikke goed. Bij controle blijkt dat mijn hart chronisch in boezemfibrillatie is, maar ik merk er nu niks meer van. Door alle ellende was ik het vertrouwen in mijn lichaam volledig kwijtgeraakt. Als ik maar iets deed was ik helemaal van de wereld. Nu ben ik bezig met hartrevalidatie. Ze zijn het heel langzaam aan het opbouwen. Ze geven me vertrouwen dat het wel weer goed komt. Nu heb ik het vertrouwen grotendeels weer terug. Ik ga nu ook zelf naar de sportschool, maar in mijn eentje mountainbiken zoals vroeger durf ik niet meer.”

Na het poliklinische hartrevalidatietraject van twee tot drie maanden sta je er weer alleen voor. Op basis van mijn eigen ervaring vind ik deze periode veel te kort. Ik zou zeker drie tot vijf maanden revalidatie aanbevelen. Kijk of het mogelijk is bij jou in de buurt aan een (particuliere) hartrevalidatie mee te doen (bijvoorbeeld bij een fysiotherapiepraktijk die hierin gespecialiseerd is) of zoek een lifestylecoach die je nog een aantal maanden kan begeleiden. Dat is zo belangrijk!