Al jaren roept iedereen dat een nieuwe, verwoestende pandemie elk moment kan uitbreken. En als zo’n uitbraak zich dan aandient, worden we er toch door overvallen. Beleidsmakers reageerden soms traag op het coronavirus, waardoor het de gelegenheid kreeg zich verder te verspreiden, met alle schadelijke gevolgen van dien. Hoe is het toch mogelijk? In zijn nieuwe boek steekt viroloog prof. Jaap Goudsmit de hand in eigen boezem. Als aids- en grieponderzoeker kent hij de gevaren van virusuitbraken als geen ander, toch was hij een van de mensen die dachten “dat het ook dit keer wel zou meevallen”. Met die laatste woorden doelt hij op de SARSepidemie van 2002-2004 en de Mexicaanse Griep van 2009. In beide gevallen werd aanvankelijk groot alarm geslagen, maar viel het aantal slachtoffers uiteindelijk erg mee. Om laatstgenoemde ziekte te bestrijden kocht de Nederlandse overheid voor 341 miljoen euro vaccins in, waarvan het grootste deel ongebruikt bleef.
Eerlijk man
EEN TOEKOMST ZONDER PANDEMIEËN IS MOGELIJK Viroloog Jaap Goudsmit schreef een boek over het coronavirus. Volgens hem kunnen we in de toekomst gevrijwaard blijven van dit soort ontwrichtende virusuitbraken. Heeft hij gelijk?
JOS OVERBEEKE
10
Jaap Goudsmit is een eerlijk man. Als zomergast bij de VPRO, driekwart jaar geleden, benadrukte hij dat we over het coronavirus – en virussen in het algemeen – nog heel veel niet weten. Het werd een zeldzaam openhartig gesprek. Het gebeurt niet vaak dat artsen zo duidelijk de beperkingen van hun eigen vakgebied aangeven. Weliswaar is de afgelopen decennia veel ontdekt over virussen en epidemieën, mede dankzij de uitbraken van aids, ebola en andere ‘pesten’. Toch blijkt het coronavirus zich in veel opzichten anders te gedragen dan de bekende virussen. En dat maakt het zo moeilijk om te bepalen wat goede maatregelen zijn, aangenomen dat je niet de hele maatschappij in het slot wilt gooien. In ‘Vrij van corona’ vertelt Goudsmit vooral over het virologisch onderzoek dat het afgelopen jaar, en daarvoor, is gedaan naar corona en andere ziekmakers. Hij laat zien hoe virologen – op basis van kennis over oudere virussen – proberen het nieuwe virus zo goed en zo snel mogelijk in kaart te brengen. Het is duidelijk dat het voorbije jaar er een was van snel voortschrijdend inzicht. Zo zagen we Mark Rutte, in zijn eerste toespraak vanuit het Torentje, moeite doen om het begrip ‘groepsimmuniteit’ uit te leggen: als een voldoende aantal Nederlanders immuun is tegen het coronavirus, dan zal het virus zich niet verder verspreiden. “Daarom streven wij naar groepsimmuniteit”, aldus de premier. Een paar dagen later leek het concept alweer verlaten.
REUMA magazine.nl
22_Artikel_25L.indd 10
16-03-21 09:50
