Visie

Zuivelsector toont veerkracht en creativiteit IDF maakt eerste balans op van coronacrisis

Het jaarlijkse zuivelrapport van International Dairy Federation staat dit jaar grotendeels in het teken van de coronacrisis. De zuivelorganisatie maakt tussen de eerste en de tweede golf de balans op.

Tekst: René van Buitenen

De consumptie van gefermenteerde producten is het afgelopen halfjaar toegenomen, mede als gevolg van de lockdown in diverse landen. (Foto: NZO)

De International Dairy Federatie schetst elk jaar in een uitgebreid rapport de situatie op de wereldzuivelmarkt. Marktanalisten van de Franse zuivel- organisatie Cniel en het Nederlandse ZuivelNL verzamelen een schat aan informatie en maken analyses over meer dan vijftig zuivelproducerende landen uit alle continenten. Dit jaar staat het lijvige boekwerk bijna vanzelfsprekend in het teken van de coronacrisis. De voorlopige balans opmakend na de eerste en voor tweede coronagolf, constateert de IDF dat de internationale zuivelsector zich met veerkracht en creativiteit heeft weten aan te passen aan de nieuwe omstandigheden. Hoewel covid-19 de logistieke keten overhoop gooide en vertrouwde afzetkanalen onbereikbaar maakte, lijken de gevolgen vooralsnog beperkt. Althans, ze zijn minder heftig dan aanvankelijk werd verwacht. Voor optimisme over het vervolg van dit zuiveljaar waakt de IDF nadrukkelijk. Daarvoor is de onzekerheid over dreigende nieuwe beperkingen tijdens de tweede golf en de wereldwijde recessie die de pandemie veroorzaakt, te groot. Gilles Froment, voorzitter van de IDF-commissie Zuivelpolitiek en Economie, stelt dat de zorgen over de coronacrisis tot dusver groter zijn dan de daadwerkelijke impact ervan op de internationale zuivelsector. In het voorwoord van het jaarboek schrijft hij: “De vraag naar melk en zuivelproducten groeit wereldwijd nog steeds, al is het in een lager tempo dan we de afgelopen jaren hebben gezien.” Covid-19 heeft bovendien tot een verschuiving van de vraag geleid. Door de lockdown wordt er in diverse landen nu meer zuivel afgezet via de retail dan via de horeca en de foodservice, constateert Froment.

UHT-melk Een andere verandering die de IDF signaleert is de opvallende toename van de productie van consumptiemelk in de EU. Die steeg in de eerste zes maanden van dit jaar met 3 procent vergeleken met dezelfde periode vorig jaar. En dat terwijl de IDF tussen 2010 en 2019 een gemiddelde jaarlijkse afname van 0,9 procent had genoteerd. De opmerkelijke groei komt door doordat er tijdens de lockdown meer UHT-melk is verkocht. De vraag liep weer terug zodra de coronamaatregelen in verschillende landen werden versoepeld. Ook de productie van gefermenteerde producten steeg in de eerste helft van dit jaar sterker (+1,6 procent) dan de voorgaande negen jaar (+0,04 procent gemiddeld per jaar). De boterproductie nam het afgelopen halfjaar ook toe (+1,7 procent), maar minder snel dan voorgaande jaren. De kaasproducenten in de EU hielden volgens de IDF wel het groeitempo van de laatste jaren vast (+1,7 procent). Dat gebeurde overigens op meerdere continenten. Wel ziet de IDF dat er dit jaar minder kaas wordt verkocht in landen waar het foodservicekanaal en het toerisme veel te lijden hebben van de coronacrisis.

Melkaanvoer Omdat de zuivelindustrie er tot op heden redelijk in is geslaagd de melk- verwerking intact te houden, lijkt de melkaanvoer in de wereld nauwelijks last te hebben van de crisis. De melk- productie zal dit jaar naar verwachting van de IDF doorgroeien en vermoedelijk iets boven het langjarig gemiddelde van

2 procent groei per jaar uitkomen. Dat is overigens een fractie minder hard dan vorig jaar werd verwacht, aldus Froment. De zuivelproductie zal als gevolg hiervan dit jaar verder toenemen in de belangrijkste zuivellanden, is de verwachting, Of producten het groeitempo van de eerste jaarhelft kunnen vasthouden zal afhangen van de wijze waarop de pandemie zich ontwikkelt en hoe dat de afzetkanalen beïnvloedt. Uiteraard spelen de huidige voorraden daarbij een belangrijke rol. De IDF heeft in veel landen onvoldoende zicht op de omvang van voorraden om daar concrete uitspraken over te doen. Wel is duidelijk dat de Europese voorraden mager melkpoeder, boter en kaas zich niet op een zorgelijk hoog niveau bevinden. De Amerikaanse voorraden slinken enigszins maar zijn nog erg groot – vooral de botervoorraad, aldus IDF.

Prijzen De organisatie waagt zich niet aan voorspellingen over de zuivelprijzen op korte termijn. Zij stelt vast dat de prijzen na het eerste kwartaal flink zijn gedaald en om daarna weer wat op te krabbelen. Van een volledig herstel is nog geen sprake; de meeste prijzen zijn momenteel betrekkelijk stabiel.

De IDF-analisten kijken naar met een schuin oog naar de lange termijn prognoses die hun collega’s van de OECD en FAO enkele maanden geleden in hun jaarlijkse outlook maakten. Die gaan voor de komende tien jaar uit van langzaam oplopende zuivelprijzen. De IDF houdt het er op dat de mondiale zuivelsector in elk geval goed is voorbereid op de volgende fase van de crisis. Zij voegt er wel aan toe dat de zorgen over de effecten van de pandemie op korte termijn groot blijven.

Industriële koeling Highcare Kaasrijping Cleanrooms Airconditioning Maatwerk

Zuivelproductie in EU gedurende eerste half 2020 versus dezelfde periode 2019 en de langjarige ontwikkeling. (Bron: IDF)

Voets & Donkers ontwikkelt met grote precisie luchtbehandelingssystemen die exact de juiste condities creëren voor kaasrijping.