Ons Begijnhof #128

Muziek

in het hof

De voorstelling is gratis voor alle buren, maar de plaatsen zijn beperkt.

Graag inschrijving via www.begijnenkriebels.be of een mailtje naar begijnenkriebels@telenet.be of eenvoudigweg een briefje in de bus van Andrea nr 255

De avond is een samenspel tussen Luk, Erwin, Lieven, Tineke, Carine, Isabelle, Thaïs, Filiep, Tina, Louise, Paul, Eline, Barbra, Michaëla, Johan, Andrea, Sophie & ...

Open Monumentendag, een gezellige drukte in het begijnhof.

Op de zonnige zondag van 11 september mochten we een aanzienlijk aantal bezoekers verwelkomen in het begijnhof. De kerk werd druk bezocht en mensen waren al te blij met een kijkje in de Godelieve kapel. Voor de gelegenheid werd de kapel aangekleed met meubeltjes, attributen en foto’s uit het begijnenleven in een kleine tentoonstelling. Bezoekers kregen koffie met cake of een appelsapje aangeboden.

Omdat naast ‘duurzaamheid’ ook ‘gemeenschapsvorming’ een thema was van Open Monumentendag, luisterden nieuwsgierige bezoekers graag naar verhalen over het doen en laten in ons begijnhof. Bereidwillige bewoners stelden de werking van BAR met de activiteiten en de begijnhofkrant in de kijker.

De dienst Monumentenzorg van de stad Gent organiseerde een rondleiding in het convent Ter Bloemen en in het nieuw gerenoveerde huis St. Joanna. Ook deze twee locaties werden druk bezocht, zonder inschrijving kwam men er niet in.

Andrea

Als mensen maken we elke dag geschiedenis door elkaar verhalen te vertellen. Iedereen heeft zo haar eigen versie van een gebeurtenis, gekleurd door onze persoonlijke bril. Met de begijnse geschiedenis is het net zo: door welke lens kijken we (mee) als we over hen lezen? Wie eigent zich het veto toe de begijnen vast te zetten in definitie en verhaallijn? Geschiedenis maken of schrijven, is beseffen dat je slechts één van de vele perspectieven die de wereld rijk is, naar voren brengt.

Over de stem van Jeanne ‘Vandaag, hé, vandaag ging het over de ark van Jeanne!’ kondigt hij trots aan. Ik frons mijn wenkbrauwen en vraag me af of het vak ‘geschiedenis’ ingewisseld is met ‘godsdienst’. Ik herinner me immers enkel de ark van Noah. Broerlief gaat verder met ‘…en ze kreeg alle mensen mee en uiteindelijk ook de koning van Frankrijk, straf hé!’ De puzzelstukken beginnen in elkaar te passen: hij heeft het over Jeanne, bij ons gekend onder ‘Jeanne d’Arc’.

Ik zet mijn verhaal naast zijn verse zinnen: dat Jeanne gekend was als ‘Jeanne La Romée’. In haar dorp kregen kinderen de naam van de moeder, Jeanne werd gedragen door de bijnaam van haar moeder. Ik vertel dat Jeanne nu gekend

is omdat de Franse beleidsmakers haar keer op keer als icoon voor hun politieke campagnes gebruikten, te beginnen in de negentiende eeuw. Ik tracht alles bevattelijk te maken voor zijn jonge leeftijd met ‘Eigenlijk zijn er verschillende verhalen over Jeanne, net zoveel als er mensen zijn. Iedereen vertelt zoals ze toen Jeanne gezien hebben. En soms vertellen mensen er later dingen bij die niet kloppen, gewoon om een verhaal te hebben. Zouden we van Jeanne gehoord hebben als ze niet voor een bepaald verhaal kon gebruikt worden?’ Terwijl hij zijn tekening inkleurt, babbelt hij verder over zijn schooldag. Ik weet uit ervaring dat alle informatie ondertussen door zijn geheugen krioelt en er later mogelijk een vraag of bemerking over Jeanne zal komen.

’s Avonds is het zover: de vallende duisternis doet zijn besluitvorming neerdalen. ‘Jeanne is gewoon Jeanne, hé, wat de mensen er ook over zeggen.’ ‘Inderdaad’, beaam ik, ‘misschien is dat wel het belangrijkste… dat we haar haar stem teruggeven en ze mag ademen, doorheen welk verhaal over haar dan ook.’ Terwijl ik stil de trap afdaal, bereid ik me alvast mentaal voor op een eventueel gesprek met de leerkracht geschiedenis op school… over Jeanne, over ‘gelijk hebben’ en over de wijsheid die uit de kindermond komt….

Debby Van Linden draagt, als deskundige begijnengeschiedenis, bijna tien jaar het erfgoed van de begijnen uit in Vlaanderen.

Voor ‘Ons begijnhof’ schrijft ze driemaal per jaar een column, steeds ‘met begijnse slag’.

‘De begijnse column’

Marc Van Speybroeck

De Schelde en de Leie in Gent

In de vorige artikels (nieuwsbrieven 124 en 125) werden de Leie en de Schelde beschreven en hoe zij het grondplan van Gent mede bepaald hebben. In deze derde bijdrage willen we dieper ingaan op de spectaculaire werken die uitgevoerd werden door Gentenaars om het water niet alleen in goede banen te leiden, maar ook buiten de stadsmuren te houden. Het waren werken van lange adem, verspreid over een drietal eeuwen en zo ongeveer gestart rond het jaar 900 n.C. Alle kleine verbindingen en opsplitsingen die de Leie al had gemaakt en zijn grote meander, min of meer rond de stad, werden beter uitgegraven tot gracht, of omgeleid. Daarom wordt het moeilijk om vandaag nog vast te leggen welke de oorspronkelijke beddingen waren. Vooral voor de noordelijke tak van de Leie wordt dat moeilijk, vanaf de doorsteek van de Waaldam tot aan het Sluizeken. Hetgeen in de eerste bijdrage getekend werd als mogelijk verloop van de Leie mag dan ook als een min of meer geslaagd probeersel gecatalogeerd worden.

De Houtlei en de Ottogracht zijn samen met de Ketelvaart met zekerheid gegraven grachten. In een eerste fase was de bedoeling hiervan tweeërlei: enerzijds het overstromingsgevaar buiten het bereik van de huizen houden en anderzijds de toenmalige woonkernen beveiligen tegen aanvallen van buitenaf. Zeker de Houtlei en de Ketelvaart zijn om die laatste reden gegraven. De Ketelvaart is gegraven in een lagere uitloper van de Blandijnberg en was wellicht in het begin voorzien als een min of meer droge vestinggracht. Pas later werd dieper gegraven en werd

dus de verbinding gemaakt tussen Leie en Schelde. Later, midden de 13e eeuw werd de Lieve uitgegraven, een heus huzarenstuk. Technisch was het graven van de Lieve geen eenvoudige klus. Verderop buiten de stad diende eerst rondom de uitgebreide, lage dekzandrug van Wondelgem heengegaan worden om dan nog verder de dekzandrug van Maldegem te doorploegen: die was nog hoger maar moeilijker te omzeilen. Overal elders in de stad, waar beide waterlopen min of meer rechtlijnig verlopen, kan de vraag gesteld worden in hoeverre hier kleine krommingen en meanders rechtgetrokken werden. De verschillende waterhoogtes zorgden ervoor dat er installaties gebouwd werden om de waterpeilen gescheiden te houden. Het zogenaamde Kuipgat dat we ter hoogte van het justitiepaleis situeren op de Leie, was een stuw die ervoor zorgde dat de binnenstad beschermd was tegen overstroming. Dit was ook het geval met de Braemgaten, waarvan de locatie vandaag nog herkenbaar is in de Brabantdam.

Een derde stuw, de Rode toren spei, werd gebouwd op de Leie, kort voor haar samenvloeien met de Schelde, vandaag zo ongeveer de hoogte van de Sint Jorisbrug. Deze drie stuwen samen zorgden ook en vooral voor het waterniveau in de binnenstad, zodat alle nodige waterlopen hier bevaarbaar waren en bleven. Het spreekt vanzelf dat het water binnen de stadsmuren hierdoor veel kwam stil te staan, met alle gevolgen van vervuiling en stank vandien. Maar deze drie stuwen belemmerden wel de scheepvaart en voor de boten moesten deze hindernissen overwonnen worden. Het gebruik van sluizen was nog onbekend.

De oudste nog bekende sluiswerken staan in Nederland, Spaarndam, en dateren van midden dertiende eeuw.

De stuwen zoals we ze kenden in Gent, waren eenvoudige bouwwerken met horizontale planken, die neergelaten werden in toepasselijke zijgleuven en tevens opgehaald konden worden.

Daarvoor waren ze bevestigd aan een draailier boven het water, die soms ingebouwd was in een bouwwerk, een rabot. Een paar keer per week werden de schotten opgehaald om het water vrij van hoog naar laag te laten stromen. Boten konden dan gewoon onderdoor de stroming volgen stroomafwaarts. Als het water een min of meer stabiel niveau had aangenomen, konden de boten ook stroomopwaarts binnengehaald worden. Vergeten we

Bij interesse, contacteer a.u.b de redactie om jouw reclame te bespreken: begijnenkriebels@telenet.be

niet dat de platbodems, pleiten (zie afbeelding), seiers en heemers geen motor ter beschikking hadden en met mankracht voortbewogen werden, hetzij getrokken door trekkers op het jaagpad (langs één zijde van de waterweg aangelegd), hetzij met een boom voortgeduwd door de schipper op de boot zelf. Dit lijkt een totaal vergeten techniek te zijn, maar hier en daar wordt deze nog steeds gebruikt. Zo kan in de Franse Landes bij de Etang

Hier kon ook jouw reclame staan, vind je niet?

kwaliteitsslagerij BELEGDE BROODJES & MEENEEMDAGSCHOTELS

de Léon de overloop naar de Courant d’Huchet stroomopwaarts opgevaren worden over een bestaande stuw, waarbij de schipper de boot met zijn boom de stuw opsteekt. Het spreekt natuurlijk vanzelf dat hier geen grote hoogteverschillen kunnen overbrugd worden en al helemaal niet met grotere boten. Bij kleinere, overbrugbare hoogteverschillen werd soms een hellend vlak gebruikt, zoals we dat in Gent kennen aan de Scaldissluis aan de Oude Beestenmarkt voor de kano’s en kajakken. Het openen van de stuwen zorgde er wel voor dat de binnenwateren in de stad telkens grotendeels ververst werden. Die drie grote stuwen kregen er een pak kleintjes bij in de stad, die vooral tot doel hadden het overstromingsgevaar

in de binnenstad te verhinderen of minstens te verminderen. Ook bij de aanleg van de verbinding tussen de Schelde in de Muinkmeersen met de Nederschelde werd een grote stuw gebouwd. Die kwam er de hoogte van de toenmalige Brabantdam (nu in de Lange Violettestraat) , ongeveer ter hoogte van de huidige Vijfwindgatenstraat. De Brabantdam werd doorgesneden en kreeg een toepasselijke brede brug met vijf bogen, telkens met een ingerichte stuw. De naam ‘Gat’ of het in het Gentse iets minder gebruikte ‘Spei’, verwijst telkens naar een stuw. Denk aan de namen: Braemgaten, Rode Torenspei, Kuipgat, …. De Brabantdam is een van de drie aangelegde dammen aan de toenmalige stadsrand om het overstromingsgevaar,

telkens dreigend vanuit de meersen, in te dijken. In grote lijnen kan het volgende tracé aangegeven worden voor de Brabantdam: vertrekkend van aan de Kalandenberg, naar beneden, naar de Schelde (vandaag het Laurentplein), over de Schelde, naast de Braemgaten en de stadsmolen, en verder de richting volgend van de nog bestaande straat Brabantdam en Lange Violettestraat, tot voorbij de Keizerpoort. De Steendam is een tweede aangelegde dam, vertrekkende aan de Sint-Jacobskerk, de nog bestaande straat Steendam volgend, de Leie overstekend aan de Rode Torenspei en verder lopend langs de Schelde ten westen van het Spaans Kasteel om dan de richting Sint-Amandsberg te nemen. door de huidige Dampoortstraat, en zo de stad uit. De derde dam, de Waldam, vinden we vandaag nog terug in de straatnaam aan de Coupure ter hoogte van de Nieuwe Wandeling. Deze dam startte bij de Sint-Michielskerk en volgde in grote lijnen het tracé van de Hoogstraat en liep zo verder de stad uit richting Phoenixstraat. Ter hoogte van de Nieuwe Wandeling ging de Dam ook over de Leiearm. Het ligt wat moeilijk om dit in te beelden, omdat vandaag ter plekke de later gegraven Coupure allesoverheersend is in het straatbeeld. Op het plan zijn nu de drie belangrijkste stuwen (kleine ovalen, zoek ze maar…) en de drie dammen (stippellijnen) aangegeven.

Veel water, heel veel water… Veel kunstwerken om het waterpeil te beheersen in de stad. Veel bedrijvigheid op het water en in de stadshaven. Voor wie het nog niet duidelijk is: Gent is een waterstad!

Een idee voor in de nieuwsbrief?

gerust naar de redactie!

Wat schuilt er achter de namen van onze huizen?

De H. Alexius vinden we terug bij het huis nummer 121.

de Torrepoort. Zij bekommerden zich om armen, zieken en overledenen. Zij werden hier ook Schokkebroers of Cellebroers genoemd. Aan de vest, waar de Houtlei deel van uitmaakte had men in de Middeleeuwen een steegje dat naar hen genoemd werd. Die broeders bouwden een kapel, die aan de H Alexius gewijd is en die we vandaag nog kunnen zien aan de Oude Houtlei: ze is beter bekend als de oude kapel van het St Amandusinstituut. De oude foto toont een fraai zicht op de kapel aan de Oude Houtlei voor die

aanroepen ter bescherming tegen natuurgeweld, onweer, aardbevingen, en tegen epidemieën zoals de pest.

Misschien moeten we Alexius nog even gedenken in deze natijden van Corona en onheilspellende klimaat/natuur gebeurtenissen. Alexios is Grieks en betekent zoveel als helper, verdediger, ondersteuner…

Zijn naamfeest wordt gevierd op 17 juli, voor de orthodoxen op 17 maart. Hij wordt meestal afgebeeld met een eenvoudige pij, een lange baard, soms onder een trap.

Alexius werd geboren in de vijfde eeuw in een aanzienlijke familie in Rome. Eens getrouwd, verliet hij zijn ouders, zijn vrouw en Rome en vluchtte naar Edessa in Noord-Griekenland, Macedonië. Hij leefde daar in afzondering en in armoede als eremiet. Het leverde hem flink wat respect op. Omdat hij vaak bedelde voor de kerk van Edessa en verder geen vlieg kwaad deed, werd hij als een heilig man aanzien. Maar de eerbetuigingen en hulp werden hem teveel en hij vluchtte en keerde bijna bij toeval terug naar Rome. Bij zijn thuiskomst vond zijn vader dat eremietgedoe maar niks, maar nam hem toch terug op als een verloren zoon. Alexius leefde evenwel verder als vroeger en zocht beschutting onder de toegangstrap van zijn ouderlijk huis. Daar leefde hij in weer en wind, met de seizoenen mee. Maar ook in Rome toonde men ontzag voor deze man. Na zijn dood werd hij begraven in de huidige basiliek van de heiligen Bonifatius en Alexius in Rome. Een orde van ziekenbroeders werd al in de 14e eeuw Alexianen genoemd. In Gent vonden we die ook terug, dicht bij de Poel en de toenmalige stadspoort,

gedempt werd. Het klooster van de Alexianen heeft een hele geschiedenis achter de rug over ziekenboei, gevangenis en verpleeghuis voor psychiatrische patiënten.

Zo werd het de voorloper van het huidige St. Guislaininstituut. Het verband met de verering van de H. Alexius bij de begijnen moet dus niet ver gezocht worden.

De H. Alexius is de patroonheilige van pelgrims, vagebonden, zieken en jawel, bedelaars! Daarbij is hij de stadsheilige van Innsbruck. Hij is medepatroon van de begijnenkerk te Mechelen. Hij wordt

Ann Sofie Verbrugge schrijfster en ilustratrice van kinderboeken.

Enige jaren geleden deden we een workshop samen en kwamen tot de vaststelling dat we heel dicht bij elkaar woonden. Laatst zagen we mekaar op onze pickfriet en toen kwam ik op het idee van dit interview voor de nieuwsbrief.

Ann-Sofie Verbrugge illustreert en schrijft kinderboeken en iedereen is wel eens langs haar huis gepasseerd. Achter de grote ruiten stelt ze enkele van haar werken tentoon, maar nu wil ik jullie toch meenemen binnen in haar woning.

Met een lekkere vers opgegoten koffie en een grote lieve glimlach begint ze haar verhaal. Ann-Sofie studeerde interieur vormgeving in Gent, weliswaar met een blijvende voorkeur voor het tekenen op papier… geen autocad of dergelijke. Het werd getolereerd, maar ze moest zich dubbel bevestigen in haar tekenvaardigheid. Wat een uitdaging was, werd de taal die ze nu nog gebruikt. Gedachten en gevoelens, waarnemingen en fantasie… alles kan ze kwijt in haar schetsboek…

Toen ze voor het eerst mama werd legde ze haar emoties vast in een klein eigen boekje ‘Ons eerste jaar samen…’

Dan bedacht ze een kleurboek voor haar kinderen… en kort daarna schreef ze ‘Voor je gaat slapen.’

Haar boeken werden enthousiast onthaald door haar omgeving en Ann-Sofie begon uit te kijken naar mogelijkheden ter verspreiding van haar werken.

Binnen een periode van een achttal jaren verschenen nog andere boeken zoals ‘Liefdesbrief aan mijn zoon’; ‘A reason to sleep’;…

Telkens probeert ze in haar tekeningen en verhaal binnen te dringen in de wereld van haar kinderen.

Het mooie is, vind ik althans, dat ze helemaal haar eigen hart volgt, ze weet wat ze wil en graag doet en ze sluit geen compromissen.

Ze werkt samen met mensen die haar aanvoelen, die zij aanvoelt.

Elk boek dat ze maakt heeft een achtergrond en maakt haar daardoor ook zo gelukkig.

Het gevoel door een boek met tekeningen iemands leven groter of meer begrijpelijk te maken…

(Misschien maakt ze ook nog wel eens een boek over begijnen. Wie weet?)

Alvast een tip voor de kleinsten in december is haar voorleesboek ‘Wie is Sinterklaas?’, waarin ze heeft geprobeerd op een subtiele manier het Sint verhaal te ontluisteren…

Altijd weer op haar manier: met zachte hand, al tekenend, al schrijvend… Ann-Sofie zegt ook dat iedereen die meer interesse heeft, altijd welkom is bij haar thuis.

Lange Violettestraat, 47

Praktisch: elk boek kost 18 euro, elk kaartje kost 2 euro.

Energiebesparen in het Begijnhof: mag het wat meer zijn?

Vera Dua interviewt Steven Van Hecke

aan de Dienst Erfgoed, want zij moeten akkoord zijn met de voorstellen.

VRAAG: Kunnen bewoners voor deze (vrij dure) ingrepen subsidies krijgen?

STEVEN: In principe kan een erfgoedpremie verkregen worden van 40% van de kosten, eventueel aangevuld met 10% ingeval een goed onderhoudslogboek kan voorgelegd worden. Maar het is de Dienst Erfgoed die daarover beslist…

Begin 2020 namen enkele erfpachters contact op met De Energiecentrale van de Stad Gent om hulp te vragen bij de energie- en vochtproblemen van de begijnhofhuizen. We zijn nu 2,5 jaar verder, waar staan we? We hebben een gesprek daarover met Steven Van Hecke, die ondertussen ons begijnhof kent als zijn broekzak dank zij zijn vele ‘huisbezoeken’ bij erfpachters.

VRAAG: Wat is jouw betrokkenheid bij het Begijnhof OLV. Ter Hoyen?

STEVEN: Ik ben architect gespecialiseerd in erfgoed en werk in opdracht van De Energiecentrale. Dit is het unieke aanspreekpunt waar elke Gentenaar gratis advies en begeleiding kan krijgen bij kleine en grotere renovaties. Dit gaat over renovatieadvies aan huis, stapsgewijze begeleiding en inzicht in alle mogelijke leningen en premies. De stad Gent wil tegen 2050 volledig energieneutraal zijn, een grote uitdaging want er zijn nog heel veel woningen waar nog heel veel kan gebeuren op vlak van energiebesparing. Dus toen die vraag kwam van de begijnhofbewoners werd ik aangesteld als contactpersoon voor het Begijnhof.

VRAAG: En wat is er ondertussen gebeurd?

STEVEN: we hebben al een heel traject afgelegd. Eerst werd een vooronderzoek uitgevoerd: 6

typewoningen werden zeer grondig onderzocht om te kijken wat er allemaal kan gebeuren om de begijnhofhuizen energiezuiniger te maken en de vochten tochtproblemen op te lossen. Op basis van dit vooronderzoek werd een globale aanbesteding uitgeschreven en 2 aannemers hebben gereageerd. Het ging wat trager dan verwacht door de coronacrisis, de grote druk op de bouwmarkt en ook wel de geringe expertise in de bouwsector op vlak van erfgoed. Er werd ook een infoavond georganiseerd om iedereen zo goed mogelijk te informeren Alle erfpachters werden aangeschreven om te kijken wie interesse heeft om in een renovatietraject te stappen. Wat niet in mijn opdracht voor deze site zit is alles wat te maken heeft met dakisolatie of het plaatsen van warmtepompen of zonnepanelen. Zeker dat laatste is trouwens niet evident in een UNESCOerfgoedsite.

VRAAG: En wat kunnen de bewoners concreet doen om de problemen aan te pakken?

STEVEN: Er zijn verschillende oplossingen uit de bus gekomen: het aanbrengen van rubbers aan de ramen en deuren om tocht en waterinsijpeling te vermijden, enkel glas vervangen door dubbel glas, het plaatsen van voorzetramen… voor elk huis is dit eigenlijk verschillend. Voor wie in het traject stapt wordt een modelbestek opgemaakt en dit wordt voorgelegd

VRAAG: Wij ervaren toch een zekere willekeur bij de Dienst Erfgoed. Sommige renovaties lijken ons als vloeken in de kerk (zoals de dakkapellen van het onlangs gerenoveerde Convent O.L.V. Ter Bloemen), over andere evidente ingrepen zoals het vervangen van enkel glas door dubbel monumentenglas wordt moeilijk gedaan. Waar zit de logica?

STEVEN: Het is al veel verbeterd in vergelijking met vroeger. Er wordt nu gewerkt met referentiekaders, maar het blijft een moeilijke oefening zeker omdat het Begijnhof Ter Hoyen erkend is als UNESCO-werelderfgoed. Maar ik begrijp dat dit niet logisch lijkt voor de bewoners. Ook daar probeert De Energiecentrale te bemiddelen en als tussenpersoon op te treden.

VRAAG: Er zijn hier veel woningen van de Volkshaard. De huurders ervaren ook problemen. Kan de Energiecentrale hier iets aan doen?

STEVEN: De erfpachter van de sociale woningen is de Sociale Huisvestingsmaatschappij de Volkshaard, zij moeten het initiatief nemen. Ik ga er van uit dat daar ook energiespecialisten in dienst zijn die weten hoe de energiesituatie in de huizen kan verbeterd worden. De huurders kunnen wel bij ons terecht voor advies over wat er mogelijks verbeterd kan worden aan hun huurhuis. Met dit verslag kunnen zij dan naar de Volkshaard gaan met de vraag om actie te ondernemen.

TIPS VAN STEVEN OM DE ENERGIEREKENING DEZE WINTER TE VERLAGEN

We zitten middenin een uitzonderlijke energiecrisis en dat voelt iedereen duidelijk aan de energiefactuur. Tips van een specialist om die rekening te verlagen zijn zeer welkom…

TIP 1 Zet de thermostaat wat lager. Elke graad minder betekent een vermindering van 7 tot 10% op het energieverbruik en een gemiddelde besparing van 500 à 1000 euro per jaar. Maar ga niet lager dan 15°C want dat kan vochtproblemen geven.

TIP 2 Trek een extra pull aan of kruip gezellig dicht bij elkaar onder een dekentje… het is wat wennen maar bloedheet stoken is in de huidige tijden echt geen optie meer.

TIP 3 Verwarm enkel de ruimtes waar je bent en wanneer het nodig is.

TIP 4 Warmte ontsnapt snel. Dus deuren dicht houden, tochtstrips aanbrengen of zware gordijnen hangen. Maar wel nog zorgen voor voldoende ventilatie, bijvoorbeeld door regelmatig kort te verluchten

TIP 5 Zorg dat je condensatieketel energiezuinig afgesteld is. Dat betekent de druk beter regelen en de temperatuur van het water niet te hoog instellen (50 – 55° is ideaal). En zorg dat de radiatoren goed ontlucht zijn. Dit alles kan een besparing van 10 à 20% opleveren.

Wie meer wil weten over energiebesparing zie: www.energiecentrale.gent/energie-besparen

EXTRA 24 TIPS

OM TE BESPAREN

ZIE VOLGENDE PAGINA

TIPS VAN ONZE BEWONERS

Telkens ik een douche neem denk ik aan al het water dat zomaar terug verdwijnt door de buizen naar de riool… Ik nam dus meestal korte douches om dat gevoel toch een beetje te sussen. De laatste jaren, en zeker nu met de energiecrisis, heb ik het gevonden: ik sta in een grote bassin (of wat dan ook) en douche tot deze volgelopen is… Het water gebruik ik om de toilet door te spoelen. Nu is het wel zo dat bad en toilet in dezelfde kamer zijn… het is toch altijd een beetje een gedoe met water overscheppen… maar dat heb ik er voor over… Het idee dat het water eerst langs het toilet passeert, voor het in de riool verdwijnt, is toch al dat… M.

En nu aan jullie om ideeën door te geven die mee kunnen helpen om ons verbruik naar beneden te halen…

ALLE TIPS EN ERVARINGEN WELKOM: STUUR EEN MAILTJE NAAR BEGIJNENKRIEBELS@TELENET.BE

voor alle

Eindejaarsdrink begijnhof

Op woensdag 28 december, naar de winterse traditie, worden de mokken gevuld met warme dranken (chocolademelk & Glüwein) om te klinken en bij te praten. We verzamelen rond de houtvuren en kaarsen op het plein voor de kerk waar de tafel met verwarmend lekkers klaar staat vanaf 18u30.

Zorg voor een jas & een tas (of mok), deze wordt gevuld naar wens. Deze gezellige jaarafsluiter wordt aangeboden door BAR Die avond zullen opnieuw Begijnenpralines en Begijnhofkaartjes te koop aangeboden worden, evenals nog een resterende stock van Begijnhof-mokken.

opbrengst komt de werking Begijnenkriebels F.V. ten goede.

Het was op een zaterdagochtend de tiende september.

6:30u, het is nog donker.

De wekker loopt af. Snel onder de douche, glaasje water en een sultana-koekske tegen het grollen van de maag.

Ik open mijn deur en hoor achter mijn muurtje het knerpen van de kiezeltjes op de kasseien, onder een fietsband. Ik ben niet alleen.

Toch een beetje spannend eigenlijk.

Ik wandel in stilte naar de kerk net als enkele andere schimmen, een beetje samenzweerderig. Wij krijgen een kop koffie aan de ingang, lekker sterk.

We mogen nog even niet binnen. De wind waait de ochtendtranen uit mijn ooghoeken.

De kerkdeuren openen…..

De stoelen staan in twee dwarse rijen langs het gangpad. Ik zet mij, niemand zegt iets, het is volledige stilte.

Enkele kleine lampjes verraden de aanwezigheid van de muzikanten en het koor.

Plots, klokslag 7, slaan de kerkklokken.

De galm ebt weg.

Het koor begint zachtjes aan wat een magische ervaring zou worden.

De Gregoriaanse gezangen van Psallentes mengen zich met de stemmen en de oude en nieuwe muziekinstrumenten van Silbersee.

Zangers en muzikanten lopen om ons heen.

Hemelse klanken komen uit alle hoeken over ons heen gestroomd.

Met een Serpent, de Armeense Doedoek, de mysterieuze theremin en zelfs een didgeridoo in een sausje van electronica namen ze ons mee op een fascinerende trip.

Ik was bijna van mijn ongeloof gevallen, bij momenten heen en weer gesleurd tussen de hemelse gezangen van het koor en de donkere klanken van de percussie en het serpent aan de andere kant van de kerk.

Die werden dan nog eens bespeeld door een virtuoos evenbeeld van Lucifer.

Dit was uniek!

Het was een voorrecht om erbij geweest te zijn.

Dank u Festival van Vlaanderen om met Officium zoveel schoons te brengen.

Filiep.

TIJDLOOS \ Dirk Vandewiele

Zeven in het zwart geklede blanke zangeressen bliezen me van mijn sokken met hun geoefende stemgeluiden, instrumentaal ondersteund door een violist op de preekstoel en twee extra musici in de barokkerk van het Klein Begijnhof. Zij kondigden de vespers aan: één van de middeleeuwse gezongen getijden. Deze oude gregoriaanse meerstemmigheid lijkt lang geleden, toch is dit de expressie van de menselijke stem, dat oerinstrument waar alle muziek mee begon, de zogenaamde ‘officie’ of de cyclus van getijdengebeden die in heel Europa het ritme van het dagelijks leven bepaalden. Gezeten op één van de stoelen aan weerskanten van het schip tussen veertien stoere Dorische zuilen, liet ik me helemaal onderdompelen in deze sacrale omgeving van muziek en mens en de intimiteit van de ruimte waar de muzikanten mij verrasten met hun perfect harmonische combinatie van stemmen en diverse instrumenten: viool, tuba, serpent, blokfluit, didgeridoo, bendir drum, en niet in het minst de fabuleuze theremin, ooit nog bespeeld door de Beach Boys en Led Zeppelin. Het tanende zonlicht zorgde voor de passende belichting doorheen de hoge glazen kerkramen tussen zes en zeven uur op de vooravond van deze late zomerdag. Ik kreeg er weliswaar een retro gevoel van toen ik op het internaat bij de nonnen elke zondag naar vespers moest tegen mijn goesting. Wist ik veel destijds van de betekenis van dit katholieke ritueel op mijn zevende levensjaar. Niets werd ons uitgelegd, alles werd ons opgelegd uit plichtsbesef. Het abrupte gebrek aan liefde en aandacht, in combinatie met voorbedachte strengheid, eigen aan een kostschool, veroorzaakte bij mij een trauma tegen elke vorm van gezag. Vandaag katapulteerde het vocaalinstrumentaal kerkconcert mij naar mijn kindertijd als misdienaar en koorknaap op het doksaal naast het kerkorgel, waar ik de hemelse stemtonen kon horen van de fantastische Sterre Konijn, een veelzijdige Nederlandse zangeresmuzikante. Ze moest eens weten dat ik vroeger vanop het doksaal centjes naar beneden gooide tijdens de heilige mis. Waarom deed ik zoiets dom? Uit verzet zeker tegen de dominante autoriteit van priesters en nonnen die mijn spontaniteit probeerden te boycotten omdat ze zelf wellicht nooit ‘kind’ mochten zijn. Op een keer brak het me echter zuur op vermits de organist van dienst, de zoon van de koster, ook een leraar bleek te zijn aan hetzelfde college waar ik net schoolgaand was. Twee uur strafstudie moest ik uitzitten op zaterdag en in mijn weekrapport stond: ‘ongepast gedrag in de kerk’. De dag na de recente opvoering van de tijdloze vespers woonde ik nog een sprankelend optreden bij van Sterre Konijn in één van de Gentse stadstuinen. Ze zong er ‘La Luna’, een prachtig Venezolaans lied waarin een moord wordt gepleegd uit liefde met als enige getuige: de maan. Impulsief dacht ik aan de quote die ik had onthouden van de Britse Queen Elizabeth: “verdriet is de prijs die we betalen voor de liefde”. Een opmerkelijk contrast met haar natuurlijke dood waarbij het leek alsof de hele wereld getuige was.

Open kerk gaat in wintermodus.

Het raakt meer en meer bekend dat sinds mei dit jaar onze begijnhofkerk de deuren opende op vrijdagen, zaterdagen en zondagen telkens van 14uur tot 17uur.

Het werd (en is nog steeds) een zoektocht naar vrijwilligers die zich willen inzetten voor het onthaal van bezoekers. Toch durven wij voorzichtig van een succes spreken. Immers, van mei tot oktober werd de kerk 27 dagen opengesteld en mochten wij in het totaal 850 bezoekers verwelkomen. Dat het begijnhof en de kerk als werelderfgoed bekend staan, mochten wij ervaren door de verschillende nationaliteiten van de bezoekers die al verwelkomd werden. Niet alleen bezoekers uit de buurlanden, maar ook Italianen, Spanjaarden, Denen, Engelsen, Amerikanen tot zelfs Japanners en Australiërs toe.

Er is een overzichtelijke bezoekersgids beschikbaar met informatie over de kerk en het begijnhof. Alle aanwezige schilderijen werden in kaart gebracht en van uitleg voorzien. Deze gids wordt ook nog vertaald in het Frans en Engels dank zij enkele welwillende buren. Voor de medewerkers die instaan voor het onthaal is tevens een bijkomende informatiemap voorzien met nog extra informatie. Een rondgang door de kerk met zo’n bezoekersgids in de hand maakt het voor de bezoekers interessanter en daar waren al velen dankbaar om.

Maar hoe moet het nu verder…..

Na overleg met de voorzitter van de kerkfabriek Mr. Jan Vermassen en met verwijzing naar de hoge verwarmingskosten is besloten om tijdens de winterperiode de deuren gesloten te houden.

De openingsperiode voor 2023 zal in principe van 1 april tot en met 1 november lopen, telkens op vrijdag, zaterdag en zon- en feestdag van 14 uur tot 17 uur.

Dank aan de vrijwilligers die zich belangloos inzetten om bezoekers welkom te heten!

Wie de groep ‘onthaal’ wil vervoegen, zodat de druk niet op de schouders van slechts enkelen ligt: graag een seintje naar Marc Van Speybroeck, 0475 411 307, marc.van.speybroeck@telenet.be of via onze redactie, begijnenkriebels@ telenet.be. Alvast onze dank bij voorbaat voor wie zich aangesproken voelt.

Waar zou deze foto genomen zijn?

Stuur de oplossing (selfie) naar begijnenkriebels@telenet.be of steek een briefje in brievenbus 255.

wedstrijd WAAR IN HET BEGIJNHOF

Oplossing vorige wedstrijd (#127)

De mooie herfstnamiddag van vandaag was de ideale gelegenheid om terug een fles wijn te kraken en op zoektocht te gaan. Paul wilde ons nog misleiden vanuit zijn dakraam maar we lieten ons niet van de wijs brengen. Een wandeling door het hele begijnhof en meer dan een half uur later vonden we de oplossing heel dicht bij huis, nl. aan de ingang van de kerk (links als je naar de kerk kijkt) tussen de 2 paaltjes.

We kijken alvast uit naar de volgende opgave !

Groetjes vanuit convent 249, Marieke en Els

Een onschuldige kinderhand zal een van de “vinders” uitkiezen. Die mag dan een presentje verwachten!

Poëzie & Muziek in het hof Godelievekapel

Dinsdag 22 november - 19:30 - Meer info (zie pag. 3) en gratis tickets: www.begijnenkriebels.be

Tempus Adventus #4 - VoxMagoKerk

Magistrale barokcantates van Zeiler, Telemann, Zelenka & Homilius

Vrijdag 2 en zaterdag 3 december - Info (zie pag. 3) en tickets: www.voxmago.be

Arabesk zingt voor De Warmste WeekKerk

Zondag 11 december 16:00 - Info (zie pag. 16) & tickets: www.arabeskgent.be

Dameskoor Arabesk zingt kerstliederen voor De Warmste Week. Het wordt een middag met een warme sfeer vol traditionele kerstliederen maar ook werk van John Rutter, Benjamin Britten, Morten Lauridsen ... Ideaal om reikhalzend uit te beginnen kijken naar Kerstmis.

Eindejaarsdrink

Pleintje voor de kerk

Woensdag 28 december - Meer info (zie pag. 13) & www.begijnenkriebels.be

Bewonersvergadering - NieuwjaarsdrinkGodelievekapel

Donderdag 26 januari 2023 - Meer info volgt

In de Kunst-Kijk-Kast.

Tot eind december stellen wij ‘De Kunst van het Schrijven’ in de belangstelling.

Onze buurman Erwin Mortier mag als tweede met zijn gedichtenbundel Precieuze Mechanieken in de kast.

Erwin hoeven wij wellicht niet verder voor te stellen. We weten dat, dit sedert een aantal jaren, het begijnhof zijn thuishaven is. De plek waar hij in alle intimiteit en anonimiteit zijn schrijverstalent kan botvieren. Hij is auteur van een veelomvattend oeuvre en in 2008 ook de terechte ontvanger van de AKO Literatuurprijs voor zijn roman Godenslaap Naast romans en poëzie schrijft Erwin Mortier ook essays en toneelteksten.

In het kader van de op til zijnde Poëzie & Muziek in het hof avond, zie elders in het krantje, hopen wij zo bewoners en passanten “warm” te maken voor ons komende evenement en hen te laten stilstaan en/of aanzetten tot de beleving van poëzie.

Kom dus regelmatig een kijkje nemen naar de Kunst-Kijk-Kast (brandweerdoorgang). We tonen eerst het gesloten boek en daarna het open boek waar we regelmatig een pagina zullen in omslaan.

Poëzie Muziek in het hof

En…. Welkom op 22 november om 19u30 in de Godelievekapel.

Poëzie & Muziek in het hof, muziek is poëzie en poëzie is muziek.

De toegang is vrij, we vragen enkel vooraf uw aanwezigheid te melden via www.begijnenkriebels.be omdat de plaatsen in de kapel beperkt zijn.

PAUL’S KAPSALON

Ingrediënten voor 4 personen

100 g ijsbergsla

1 rode ajuin

een halve komkommer

400 g diepvries Greenway kebab of andere plantaardige kebab

1 el bakboter of olijfolie

4 porties gebakken frietjes

160 g geraspte vegan kaas

20 schijfjes jalapeño-chilipepertjes

60 g vegan knoflooksaus

60 g vegan andalousesaus

10 g bladpeterselie

Begin je keukenactiviteit met een proper werkvlak en verzamel alle benodigdheden. Zo kan je in alle rust en met liefde aan de slag! Succes!

Bron: Dit is een recept uit ‘No meat. No nonsense. Makkelijke en toegankelijke recepten om eens meer veggie te eten’ van Paul Florizoone. Uitgeverij Lannoo.

Bereiding

Verwarm een heteluchtoven op 200 °C.

Snijd de ijsbergsla en de rode ui in dunne reepjes en de komkommer in kleine blokjes.

Bak de kebab 5 minuten in een pan met vetstof terwijl je af en toe roert.

Doe de gebakken kebab boven op de frietjes in een ovenschaal en verdeel er de geraspte kaas overheen. Zet de schaal in de oven totdat de kaas mooi over de kebab en frietjes is gesmolten.

Haal uit de oven en bestrooi met de fijngesneden ui, komkommer, ijsbergsla en wat schijfjes jalapeño-chilipeper. Werk af met knoflooksaus, andalousesaus en fijngesneden bladpeterselie.

Een idee voor in de nieuwsbrief?

NIEUW ADRES

info@bestcopie.be

Mail het gerust naar de redactie! begijnenkriebels@telenet.be of steek een briefje in nr 255

wo - vr 7.30u tot 18u za tot 17u - zo tot 14u

Colofon

Uitgever

Marc Van Speybroeck - Lange Violettestraat 193, 9000 Gent - marc.van.speybroeck@telenet.be - www.begijnenkriebels.be

REDACTIE - Ons Begijnhofbegijnenkriebels@telenet.be Lange Violettestraat 255

Martine Bogaert Andrea De Rycke Sophie Nicque Johan Hoste (Lay-out)

Een idee voor in de nieuwsbrief?

SCAN DE QR-CODE begijnenkriebels@telenet.be of steek een briefje in nr 255

VZW Begijnhof Onze-Lieve-Vrouw ter Hoyen

Lange Violettestraat 235, 9000 Gent

Coördinator Robert Dendooven 09 224 17 90 olvterhoyen@skynet.be

Doelstellingen van de BAR:

• Aanspreekpunt voor de bewoners en de vzw Begijnhof O.-L.-Vrouw ter Hoyen, erfpachtgever van het begijnhof: gezamenlijk formuleren van ideeën en/of bezwaren voor wat betreft de invulling van het begijnhof (bestrating, groenbeheer, gemeenschappelijke kosten, ...).

• Organisator en coördinator van evenementen van en voor de bewoners in ons begijnhof.

• Uitgifte van de tweemaandelijkse Nieuwsbrief, ondertus sen aan zijn 21st jaargang toe.

Uitgever en auteurs betrachten grote zorgvuldigheid bij de samenstel ling van deze nieuwsbrief. Zij aanvaarden geen enkele aansprakelijk heid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van onjuiste vermelding en/of zetfouten. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Ten aanzien van hetgeen in deze uit gave is opgenomen is getracht voor zover deze niet bekend waren de auteursrechthebbende te achterhalen. Voor zover er sprake is van onjuiste vermelding van auteursrechthebbende is dit gebaseerd op te goeder trouw verkregen gegevens. Uitgever aanvaardt geen aanspra kelijkheid voor eventueel ontbreken van toestemming van auteurs rechthebbenden.

BAR - BewonersAdviesRaad

Vroni Agemans, Martine Bogaert, Andrea De Rycke, Vera Dua, Sophie Nicque, Filiep T’jollyn, Marc Van Speybroeck, Carine Verslype.

Begijnenkriebels

begijnenkriebels@telenet.be www.begijnenkriebels.be www.facebook.com/Begijnenkriebels

Conciërge Johan Hoste 0498 07 58 15 johanbegijnhof@icloud.com Lange Violettestraat 203 www.kleinbegijnhof.be www.facebook.com/kleinbegijnhofgent

Kerk Begijnhof

Onze-Lieve-Vrouw Presentatie

Parochie H. Johannes de Doper

Weekendviering i.s.m. de St.-Michielsbeweging: Zaterdag om 17.00 u Pastoor-deken ZEH Jürgen François 0476 46 00 98 deken.gent@bisdomgent.be Koster-acoliet John Willemyns 0472 78 39 81 john.willemyns@skynet.be Lange Violettestraat 89

Voorzitter Jan Vermassen Bezoek kerk 0496 87 57 08 jan.vermassen@vlaanderen.be Lange Violettestraat 179

Volkshaard Sociale huisvestingsmaatschappij Ravensteinstraat 12, 9000 Gent

Algemeen 09 223 50 45

Sociale dienst 09 233 12 43 - sociale.dienst@volkshaard.be Technische dienst 09 223 35 28 - technische.dienst@volkshaard.be Afspraken https://afspraken.volkshaard.be E-mail info@volkshaard.be Website www.volkshaard.be

Lieve & Balu

Het Portret

Foto: Andrea