Ons net - Jaarmagazine van beweging.net

Eenandere boeg

“Wat? Geen jaarverslag?”

“Neen, Peter. Een magazine, waarin we het verslag en de plannen samenbrengen in interviews en reportages.”

“Zal dat werken? We geven onze partnerorganisaties en geïnteresseerden graag een goede blik op onze werking. Ze hebben namelijk het meerjarenplan goedgekeurd en willen zien of alles naar wens verloopt.”

“Ja, Peter. Je zal dat zelfs beter kunnen zien. Onze partners kijken elke maand talrijk naar het filmpje van de maand. Leg dat samen met dit magazine en iedereen zal de beweging nog beter kunnen ondersteunen.”

“Ok, let’s do it. Ik ben fan.”

Je merkt, veel overtuiging had ik niet nodig. Ik ben namelijk zeker dat we met deze zorgvuldig gekozen thema’s onze partners nog meer goesting geven om mee op de kar te springen. Het maakt me blij om te zien hoeveel enthousiasme onze werking oproept. En dat die tevredenheid doorstraalt in de vele standpunten die we namens de groep versterken en innemen.

Voor de lezers van dit magazine heb ik maar één boodschap: geniet van de fijne reportages, ontdek enkele mooie projecten en vertel erover tijdens je bijeenkomsten. Zo draag je mee de kracht van ons netwerk uit en blijven we in elkaars vizier. Bovendien versterken we zo de impact van ons gezamenlijk werk. Ik ben alvast trots op het resultaat.

In een periode waarin vele groepen een nieuwe adem vinden en zich gedwongen voelen om de grondstroom in de samenleving te beïnvloeden, zijn onze sterke organisaties met hun vele initiatieven meer dan welkom. Graag dus tot Veel leesplezier!

Peter Wouters, Algemeen voorzitter beweging.net

Verantwoordelijke uitgever: Liesbeth De Winter – Haachtsesteenweg 549, 1030 Schaarbeek - Coördinatie: Stephanie Davidts - Dit magazine kwam tot stand met medewerking van: Liesbeth De Winter, Peter Wouters, Carien Neven, Wouter Van Dyck, Jasminka Poppe, Tomas Uten, Brecht Beelen, Johan Vyverman, Sandra Rosvelds, Bart De Ruysscher, Lieven Van Belle, Koen Ghys, Hilke Trippaers, Tim Ongena, Tom Van Lierde, Jelle Janssens, Michiel Brems, Tom Dehaene, Francis Devlamynck, Christian Schepers, Kris Daniels, Dominique Coopman, Marie-Jeanne Hendrickx, Jo Robberechts, Martin Schoups, An-Sofie Bessemans en vele anderen. - Copywriting: Anastasia Verleysen, Bliksem SchrijfbureauVormgeving en druk: gevaertgraphics.be - Foto’s: Marc Wallican, Antoine Alexandre, Mine Dalemans, Femke Den Hollander, beweging.net

E beweging.net

D @BewegingNet

Q beweging.net_

K visie.net

K beweging.net

k contact@beweging.net

Stem geven

Ruimte voor vrijwilligers

Voor beweging.net, die in haar achterban bijzonder veel vrijwilligers heeft, is de jaarlijkse Week van de Vrijwilliger een hoogtepunt. Sinds twee jaar werkt de organisatie rond een maatschappelijk thema en organiseren ze een bevraging bij honderden vrijwilligers. In 2022 was die gericht op bestuursvrijwilligers. In 2023 was ruimte voor vrijwilligers het centrale thema. We spraken met Carien Neven (provinciaal directeur beweging.net Limburg) en Wouter Van Dyck (senior vormingsmedewerker beweging.academie).

Vorig jaar werden bestuursvrijwilligers bevraagd rond hun drijfveren en bekommernissen. Er waren 1.131 respondenten. Wat waren de opvallendste resultaten?

Carien: Het overgrote deel van de bestuurders die reageerden behoren tot een ouder, mannelijk publiek. Expertise is belangrijk in elk bestuur, maar er moet ook voldoende aandacht zijn en tijdig werk gemaakt worden van opvolging en vernieuwing om te vermijden dat men plots geconfronteerd wordt met een vervanging van de hele ploeg. Elk moment is goed om te zoeken naar verjonging, vervrouwelijking en meer diversiteit in het bestuur.

Wouter: Wat mij vooral is bijgebleven, ondanks de vele drempels, is de gedrevenheid en motivatie die onze bestuursvrijwilligers vinden in hun engagement. Uit de dankbaarheid en de sociale contacten halen

ze voldoening. Ze vinden het belangrijk dat hun engagement ertoe doet en impact heeft. Vrijwilligerswerk is een belangrijk wapen in de strijd tegen vereenzaming en verzuring.

Welke drempels komen bestuursvrijwilligers tegen?

Carien: Schaalvergroting en fusies leiden tot administratieve verwachtingen en juridische verplichtingen die gepaard gaan met een bestuursmandaat. In sommige organisaties wordt dat dan bijzonder groot. Beweging.net vraagt dat het beleid nagaat waar administratieve vereenvoudiging en de-bureaucratisering mogelijk en haalbaar zijn. Voor verschillende bestuursvrijwilligers wordt de tijdsintenstiteit zelfs zo hoog dat ze, gecombineerd met het gebrek aan waardering en de verantwoordelijkheid, hun bestuursmandaat stopzetten. Ondanks de

loyaliteit. Om nieuwe profielen aan te trekken, moet men nadenken over hoe de bestuursorganisatie en -organen aantrekkelijk gemaakt kunnen worden. Een goede taakverdeling maakt de taakbelasting draaglijk. Nadenken over de vergaderfrequentie, -tijdstip en -locatie verlaagt drempels en kan goede bestuurders aan boord houden.

Wouter: Wat opviel was dat 30 procent van de respondenten aangaven heil te zien in vorming en opleiding gerelateerd aan hun bestuursmandaat. Er is een overaanbod van vormingen aan vzw’s, maar we leerden dat bestuursvrijwilligers vorming vanuit hun eigen perspectief missen. Toekomstgericht denken, nieuwe communicatienoden, omgaan met conflicten, opzetten van een nieuw vrijwilligersbeleid, … Kortom meer aandacht voor de zachtere thema’s verbonden aan een bestuursmandaat. Daarom

richtten we samen met onze juridische dienst Procura de Bestuurdersacademie (zie kader) op met een specifiek aanbod voor bestuursvrijwilligers.

Tijdens de Week van de Vrijwilliger 2023 werkten jullie rond Geef ons ruimte. Hoe kwamen jullie tot dit thema?

Carien: Heel wat vrijwilligers botsen op een tekort aan kwalitatieve en betaalbare lokalen voor events, en vergader- en opslagruimtes. Zo wordt het voor vrijwilligers moeilijker om hun doelgroepen en leden te bereiken. Via een online bevraging maakten we een stand van zaken. Op welke noden en uitdagingen rond ruimtegebruik botsen vrijwilligers vandaag? Welke stappen kun-

De bestuurdersacademie

Ben jij zelf ook bestuursvrijwilliger binnen jouw vereniging? Neem jij nog maar net een nieuw mandaat op binnen jouw organisatie of draai je al eventjes mee binnen het bestuur? Eén ding is zeker: er komt heel wat bij kijken!

Bestuursvrijwilligers nemen immers heel wat taken en verantwoordelijkheden op binnen een organisatie. En dat verdient een goede ondersteuning.

Maak daarom kennis met de bestuurdersacademie van beweging.academie, de vormingsdienst van beweging.net. Met vormingen op maat, voor bestuurders van zowel kleine als middelgrote organisaties, is er voor iedereen een gepast aanbod.

Voor de startende bestuurder is er bijvoorbeeld de vorming ‘Mijn eerste mandaat’, waarin je meer inzicht krijgt in structuren, de werking van een vzw, de statuten en reglementen en de verantwoordelijkheden van een bestuurder.

Voor bestuurders die zich meer willen verdiepen in bepaalde thema’s biedt de bestuurdersacademie (ook op aanvraag) enkele verdiepende sessies aan:

· Verantwoordelijkheden van de bestuurder

· Het wettelijk kader van een vzw

· Verzekeringen voor een vzw

· Fiscale verplichtingen van een vzw

· Goed verloop van een bestuursvergadering

·

nen lokale besturen zetten? Hoe ziet de ideale ruimte voor vrijwilligers er uit? Zo’n 710 respondenten uit diverse sectoren namen deel aan de online bevraging.

Wat waren de meest voorkomende problemen?

Carien: Meer dan 38 procent ondervindt problemen bij het zoeken naar een geschikte vergaderlocatie. Zo vindt 1 op 4 moeilijk een (betaalbare) ruimte in de nabije omgeving voor hun activiteiten. Meer dan 42 procent geeft aan moeilijk opslagruimte te vinden in de buurt, en 1 op 3 zegt dat ruimtes voor grotere evenementen in de omgeving te duur zijn. Meer dan de helft van de respondenten beschikt niet over een eigen

Ben je op zoek naar meerwaarde? Dan zijn de vormingen ‘Missie-gedreven besturen’ en ‘Over goed en ethisch leiderschap en besturen’ misschien wel iets voor jou.

Benieuwd naar wat de bestuurdersacademie voor jou kan betekenen?

Neem dan zeker eens een kijkje op de website www.bewegingacademie. net, schrijf je in op de nieuwsbrief of neem contact op met wouter.vandyck@beweging.net

‘Vrijwilligerswerk is een belangrijk wapen in de strijd tegen vereenzaming en verzuring.’

Wouter Van Dyck

lokaal en moet op zoek naar een accommodatie. Dat wordt steeds moeilijker. Ook de hoge prijzen voor gas, elektriciteit en water veroorzaken moeilijkheden.

Welke aanbevelingen formuleren jullie hiervoor?

Wouter: Met de gemeenteraadsverkiezingen van 2024 in het vooruitzicht hebben we een aanbeveling voor lokale besturen: herwaardeer de rol van de lokale parochiezalen. Het is wenselijk dat de parochies en de gemeenten samenwerken om dit verouderd patrimonium te renoveren tot aantrekkelijke lokalen voor verenigingen. Worden vergaderlocaties stopgezet, dan moeten verenigingen tijdig verwittigd worden en

moet samen met hen gezocht worden naar alternatieven.

Carien: Een tweede aanbeveling aan de lokale besturen is inzetten op gedeeld ruimtegebruik, samen met het klassieke systeem van zaalverhuur. In deze verenigingshuizen staan vrijwilligers in voor het gemeenschappelijk beheer, onderhoud en reservaties van een gedeelde locatie, eventueel met ondersteuning van de gemeente op maat van het collectief. Dat is exact wat beweging.net Antwerpen doet met het project Vast-Goed. Ze leggen contacten tussen organisaties, brengen mensen samen, bieden procesbegeleiding, creëren materiële randvoorwaarden, … Het is een duurzaam alternatief voor zaalverhuur.◄

Harm Wevers, groepsleider van scoutsgroep SMAF in Hasselt, getuigt over hun

Hebben jullie zelf problemen met jullie lokalen?

Onze lokalen zijn sterk verouderd met heel wat mankementen. Sinds Covid moet er een nieuw verluchtingssysteem komen, er zijn bijkomende kosten voor de brandveiligheid en het duurdere verbruik. We hebben meer en meer financiële middelen nodig. Daarnaast zijn onze lokalen te klein voor onze groep van 340 leden en 70 leid(st)ers. We kunnen geen nieuwe leden aannemen, omdat dit de kwaliteit van de werking zou verminderen. Kwaliteit willen we blijven waarborgen.

Hoe zie je de toekomst?

Voor de investeringen zijn er gemeentelijke subsidies, maar de procedures zijn te lang en niet op maat van vrijwilligersverenigingen. We willen niet weg van onze huidige locatie, maar we bekijken wel de mogelijkheid om de parochiezaal in onze wijk te gebruiken. Enkel met een extra locatie zijn er groeimogelijkheden.

lokalenprobleem.

DEMOCRATISCHE VERNIEUWING

‘50 gelote burgers alleen gaan de democratie niet redden’

Beweging.net startte in 2022 met het traject “Een duurzaam kader voor burgerparticipatie in beleidsadvies”. De titel verklapt meteen ook de inhoud van dit onderzoek: kan burgerparticipatie verankerd worden in het beleid door het te linken aan adviesraden? De ambities zijn niet min. We willen adviesraden versterken, burgerparticipatie beter verbinden met de expertise van het middenveld en de interesse van mensen in beleid aanwakkeren. Het idee prikkelde intussen heel wat mensen in de onderzoekswereld en binnen diverse sectoren. Lies De Winter en Jasminka Poppe leggen uit waarom.

Waarom vindt beweging.net het belangrijk om mensen te betrekken bij het beleid? Lies: Beweging.net is een atypische middenveldorganisatie in haar relatie tot de politiek. In plaats van advies te geven vanaf de zijlijn, kiezen we ervoor om nauw samen te werken met de politiek, om bestuursmandaten op te nemen in instellingen en te participeren aan adviesraden. Het geloof in de democratie staat onder druk en dat prikkelt ons om na te denken over hoe dat komt en wat we eraan kunnen verbeteren. Die ambitie leunt heel dicht aan bij het DNA van beweging.net. Hoe kunnen we mensen en organisaties een stem geven in het politieke debat?

Jasminka: We willen burgers in hun gemeente of stad empoweren om actief te

wegen op het beleid en op de sociale en maatschappelijke veranderingen die er vandaag zijn. Maar ook omgekeerd: we willen de politiek warm maken om bewust burgers te betrekken bij beleidsbeslissingen.

Wat was de concrete aanleiding voor dit traject?

Lies: Samen met Johan Vyverman, directeur provinciale werking bij beweging.net, raakte ik geprikkeld door de actualiteit van enkele slecht uitgevoerde burgerbevragingen en de afschaffing van de opkomstplicht. Het gaat niet de goede kant op. Mensen drijven steeds verder weg van de politiek. Vijftig burgers die mee mogen denken in een gelote senaat gaan niet de oplossing brengen. In het traject “Een duur-

zaam kader voor burgerparticipatie” bekijken we hoe het beter kan.

Jasminka: Zoals bij de meeste trajecten bij beweging.net voert een interne werkgroep het project uit. Johan, Lies, Gaëlle, Tim, Nele, Tomas en ik delen onze expertises en dat maakt het finaal een sterk project. Tomas is de aanvoerder van de werkgroep. Hij houdt het tempo erin.

Jullie ontwikkelden de Eureka-tool. Wat is dat precies?

Jasminka: De Eureka-tool is een verzameling van instrumenten, methodieken en getuigenissen van experten en deelnemers voor burgers, organisaties, lokale besturen,… Het helpt hen bij het opzetten van participatietrajecten of concrete projecten. De verschillende methodieken om met

Wie is wie?

Lies De Winter

Algemeen directeur beweging.net en gebeten door burgerparticipatie

“Al mijn hele carrière lang ben ik gebeten door alles rond burgerparticipatie. Zo werkte ik al mee aan de hernieuwing van enkele adviesraden, aan de opstart van verschillende participatieprojecten en schreef ik mee aan publicaties zoals Het burger-ei en It’s the culture stupid. Goed beleid maak je niet alleen, maar door rekening te houden met verschillende belangen en stemmen in de samenleving. De uiteindelijke beslissing ligt natuurlijk wel bij de politiek. Een boeiend evenwicht.”

Jasminka Poppe

Stafmedewerker

Maatschappelijke innovatie

Roeselare-Tielt en drijvende kracht voor vrijwilligers

“In de periode 2019-2022 was ik projectcoördinator van een Interreg-project Eureka. Beweging.net, Hogeschool VIVES en Groep INTRO uit West-Vlaanderen, CIEP-MOC en Soralia uit Wallonië, La Ligue en EIBS uit Frankrijk werkten samen om goede praktijken in burgerparticipatie te identificeren en te verspreiden. Door de expertise die ik er opbouwde op vlak van participatieve methodieken, ben ik betrokken bij het traject rond democratische vernieuwing.”

groepen aan de slag te gaan zijn allemaal toegepast of zelfs ontwikkeld tijdens dit project en bieden we nu aan aan het grote publiek via een website.

Adviesraden hebben niet echt een hip imago, waarom vinden jullie ze zo belangrijk?

Lies: “Hipheid” zal de wereld niet redden, goed beleid hopelijk wel. En voor goed beleid zijn adviesraden een noodzakelijke schakel. Er is zeker ruimte om het één en ander te verbeteren en te moderniseren.

De meeste adviesraden hebben een wettelijk kader en hebben zo de kans om zelf te kiezen waarover ze advies uitbrengen. Ze hebben de mogelijkheid om een soort controlerende en adviserende factor te zijn voor het beleid. Dat mag je niet onderschatten en niet kwijtraken.

Jasminka: Bovendien bieden ze een minimale garantie op de inbreng van extra ex-

pertise bij het beleid. In een interview omschreef Koenraad De Ceuninck het als volgt: “Adviesraden blijven absoluut van belang omdat ze bestaan uit mensen die de gemeente en het beleidsdomein (cultuur, sport, jeugd,…) heel goed kennen. Het zijn jouw lokale specialisten wanneer het over een bepaald thema gaat.” Dat is ook zo op Vlaams en op nationaal vlak.

Lies: Weet je, het succes van zo’n raad bepaal je als beleid in grote mate zelf door de erkenning, taken en verantwoordelijkheid die je eraan geeft. Beleidsmakers die liever niet te veel kritische stemmen horen, zullen zich inspannen om met minachting naar deze organen te kijken. We moeten ons als middenveld hoeden om daar niet in mee te gaan.

Nu onderzoeken jullie hoe je de link maakt tussen de adviesraden en burgerbetrokkenheid?

ANTOINE ALEXANDRE (EIBS)

Lies: Er zijn heel wat voorbeelden waar dat effectief werkt. In Brugge bijvoorbeeld, waar er in de armoedeadviesraad gewerkt wordt met een parallelgroep van ervaringsdeskundigen. Maar ook in de SERV werd al een paar keer geëxperimenteerd. We merken dat zowel adviesraden als onderzoekers en beleidsmakers geïnteresseerd zijn in ons traject. Door het verbinden van de expertise van de middenveldspelers met doordacht gekozen verbredende initiatieven denken we dat we misschien tot een bijzonder slagkrachtige mix kunnen komen.

Tomas Uten is adviseur voor de cluster Onderzoek & Ontwikkeling van beweging.net, waar hij onder meer de thema’s democratische vernieuwing en burgerparticipatie opvolgt

Beweging.net gelooft in een sterke participatieve democratie die burgers en het middenveld structureel betrekt in het beleid. Daarom versterken we bestaande structuren van advies en overleg, en experimenteren we met nieuwe vormen van burgerbetrokkenheid.

Zo organiseerden we in het najaar van 2022 een breed debat op nationaal niveau over ons voorstel om adviesraden de mensen, middelen en bevoegdheid te geven om met burgerparticipatie aan de slag te gaan. We gingen met tal van sectoren en strategische adviesraden in debat. Naar aanleiding van de verkiezingen hopen we dat het voorstel zijn weg vindt naar zoveel mogelijk memoranda en vervolgens naar het beleid.

Het lijkt me geen eenvoudig project om uit te rollen?

Lies: Dat is het ook niet. Het vraagt een goede samenwerking met veel actoren en dat is altijd complex.

Jasminka: Tegelijk kijken we daar natuurlijk naar uit. De relevantie van dit traject is groot en belangrijk genoeg om erg gemotiveerd te blijven. Dat merkten we tijdens de gespreksavonden die Tomas begeleidde en mocht ik zelf ook ervaren bij de partners die deelnamen aan het Eureka-project.

Lies: Hetzelfde enthousiasme merk je trouwens ook bij de andere trajecten die rond dit thema werken, zoals Stad24 in Antwerpen. Het belooft een boeiende periode te worden.◄

Maar we richten ons ook op lokale adviesraden. Daarom organiseerden we in elke provincie een consultatiemoment met mandatarissen en vrijwilligers uit ons netwerk over datzelfde voorstel voor deze initiatieven. Met die schat aan informatie gaan we in 2023 verder aan de slag. Zo zetten we in elke provincie minstens één experiment op poten waarin we samen met een lokale adviesraad toewerken naar een duurzaam participatie-initiatief.

Daarnaast zetten we sterk in op innovatie en ondersteunen we vanuit onze expertise waar mogelijk. Begin 2023 deden we dat met het Eureka-project voor het Lokaal Overlegplatform Secundair Onderwijs van de stad Roeselare en stelden we de Eureka-tool voor op het provinciaal ACV-congres in West-Vlaanderen. Met Stad24 in Antwerpen willen we de komende jaren de politiek opnieuw van iedereen maken. Dialoog en samenwerking met burgers en sociale organisaties in de stad zijn daar de speerpunten. De verschillende lessen en ervaringen die we uit deze projecten meenemen, krijgen een belangrijke plaats op de Dag van de Democratie.

Wil je meer info over dit traject?

Neem dan contact op met tomas.uten@beweging.net

‘Het succes van een adviesraad bepaal je als beleid in grote mate zelf.’

“Geef adviesraden de mensen, middelen en bevoegdheid om met burgerparticipatie aan de slag te gaan”

OPINIE: VLAAMS MENSENRECHTENINSTITUUT

Een snelle doorstart is nodig

De Vlaamse regering stapte uit Unia en richt het Vlaams Mensenrechtinstituut (VMRI) op. Beweging.net, ACV, een brede coalitie van middenveldorganisaties en een negental adviesraden waren koele minnaars. De aanzet om uit Unia te stappen komt van de Vlaamse rechterzijde. Dat maakt middenveldspelers extra waakzaam voor politieke inmenging en voor evoluties die we de volgende jaren goed moeten monitoren.

Adviseur discriminatie en migratie, ACV

Het VMRI beschermt en bevordert als onafhankelijk instituut de mensenrechten in Vlaanderen. Dat is een belangrijke taak. Stel je voor dat je geen woning vindt omdat je een vreemde naam hebt, je geen toegang hebt tot een openbaar gebouw omdat je in een rolstoel zit, je door een interimkantoor wordt afgewimpeld omdat je transgender bent, … Voor de meest kwetsbaren in onze samenleving is het essentieel dat er een sterk instituut is. De onafhankelijkheid, de toegankelijkheid en de slagkracht van de nieuwe instelling moeten gegarandeerd worden. Net daar knelt het schoentje.

In de eerste plaats stellen we ons vragen bij de toegankelijkheid. Wanneer moet een

klacht neergelegd worden bij het VMRI en wanneer bij Unia? Daarnaast is er de slagkracht. Biedt het VMRI even veel bescherming als Unia voor mensen die slachtoffer zijn van discriminatie? Er zijn enkele zaken die ons doen twijfelen. Zo zal het instituut enkel naar de rechtbank kunnen stappen bij collectief belang.

En wat met de onafhankelijkheid en onpartijdigheid? De vier plaatsen in het bestuur die voorbehouden zijn voor vertegenwoordigers uit verenigingen die de bescherming van de mensrechten beogen, werden niet allemaal ingevuld door mensen uit zulke verenigingen. Ook werd iemand benoemd die in het partijbestuur van een meerderheidspartij zit.

‘Zoals het in de missie en visie van beweging.net staat, moeten personen en groepen de wettelijke en feitelijke mogelijkheden hebben om hun grondrechten af te dwingen.’

Stefaan Peirsman

Brecht Beelen

Adviseur Onderzoek en Ontwikkeling, beweging.net

Hoe moet het nu verder? Sinds 15 maart 2023 zou het nieuwe instituut actief moeten zijn. Toch is het VMRI vandaag nog steeds niet operationeel. De vacatures voor de personeelsploeg moeten nog geschreven worden. Samenwerkingsakkoorden met andere instellingen, zoals Unia en FIRM, zijn er nog niet. Het VMRI heeft intussen een website, maar dat is een mooie façade met weinig inhoud. Ook op het beloofde eenheidsloket blijft het wachten. Willen we mensenrechten in Vlaanderen goed beschermen, dan is een snelle doorstart broodnodig.

‘Een goed functionerend VMRI is cruciaal in Vlaanderen. Daarom volgen we het dossier van kortbij op.’

Brecht Beelen en Stefaan Peirsman

Sterk net

‘Heel veel vrouwen zeggen en denken:“Ben ik wel bekwaam om initiatief te nemen?” of durven niet echt naar buiten te komen.

Wij willen hen met onze activiteiten aanmoedigen.’

FAÏZA UIT RONSE IS VRIJWILLIGSTER BIJ FEMMA WERELDVROUWEN

‘Een sms’je achteraf doet veel deugd’

Met We doen er iets aan startten we met Rerum Novarum in 2022 een campagne waarin we 52 vrijwilligers een heel jaar in de kijker zetten. Onder het motto ‘Klein initiatief, grote impact’ tonen we waardering voor iedereen die een bepaald engagement, hoe klein ook, opneemt. Faïza El Ghouch uit Ronse heeft Marokkaanse roots en is één van die vrijwilligers. Ze is lid van het plaatselijke bewegingspunt, gemeenteraadslid en trekker van Femma Wereldvrouwen.

“Femma wereldvrouwen richtte ik samen met Safia Marzouki in 2018 op. Die organisatie loopt parallel met de klassieke Femma-werking in onze stad. Af en toe werken we samen. We richten ons op vrouwen met een migratieachtergrond. Zij leefden vaak nog meer in isolement dan anderen. We

organiseren heel wat activiteiten. Dat gaat niet vanzelf. Organiseren is bellen, uitnodigen en soms letterlijk aanbellen bij de dames thuis. Als je hen uit hun isolement moet halen, moet je inspanningen doen. Mijn motto is: een neen heb ik, een ja kan ik krijgen. Ik kan uitgaan of op reis gaan wan-

neer ik dat wil, maar voor veel dames met een migratieachtergrond is dat niet zo voor de hand liggend. Vandaar dat ik onze Femma Wereldvrouwen en gelijkaardige initiatieven zo belangrijk vind. Als je nadien een sms’je krijgt, dan maakt mij dat heel gelukkig.”◄

Benieuwd naar alle verhalen van de 52 vrijwilligers? Surf dan naar www.wedoenerietsaan.be

De ID-dagen maken de brug

Om de twee jaar organiseert beweging.net de ID-dagen, twee studiedagen waar al onze leidinggevenden, stafmedewerkers, beleidsadviseurs en vrijwilligers de tijd nemen om nieuwe thema’s en uitdagingen in de samenleving te verkennen, los van de dagelijkse taken. Het zijn vaak meer horizontale thema’s die alle partners interesseren. Dat doen we al meer dan honderd jaar. Sandra Rosvelds is directeur Onderzoek & Ontwikkeling bij beweging.net en legt uit waarom de ID-dagen zo belangrijk zijn.

Wanneer zijn de ID-dagen opgestart?

De eerste ID-dagen werden georganiseerd in 1909 en heetten toen de Vlaamse Sociale Week. Alle leidinggevenden werden een week samengebracht om te discussiëren over de uitdagingen van hun tijd. Het was ook een belangrijk netwerkmoment omdat collega’s elkaar niet vaak zagen. Er waren toen nauwelijks auto’s en iedereen verplaatste zich met de trein. Ook vandaag speelt netwerken een rol. Het toont de diversiteit van onze beweging. Als je alle organisaties die met beweging.net verbonden zijn samenbrengt, krijg je een indrukwekkend ge-

heel van mensen die op hun manier streven naar een betere samenleving.

Jullie kiezen een thema dat relevant is voor alle partnerorganisaties. Wat is dat thema in 2023?

De ID-dagen vallen precies één jaar voor de

Bart De Ruysscher, Algemeen directeur CM

De ID-dagen zijn de plaats bij uitstek om nieuwe inzichten op te doen en bestaande netwerkcontacten te intensifiëren en contacten te leggen. Beweging.net kiest gastsprekers die uiteenlopende invalshoeken aanreiken. Dat verrijkt het debat. De thema’s worden gekozen in functie van de actualiteit, maar beogen geen discours op korte termijn. Vanuit

de CM nemen we maximaal deel. Ook met de vrijwilligers in onze bestuursinstanties en bewegingen. Het thema hoe beleidsbeïnvloedend werken is zeer relevant. Met het CM-memorandum snijden we belangrijke invalshoeken voor het beleid aan. We hechten belang aan een kwaliteitsvol leven voor iedereen. Dat gaat niet alleen over ziekte en fysieke gezondheid, ook over mentaal wel-

gemeenteraadsverkiezingen, een goed moment om ons oog op het lokaal beleid te richten. Het lokale beleidsniveau is belangrijk omdat hier veel maatschappelijke uitdagingen samenkomen. Ook al zijn ze niet voor alles bevoegd, toch kunnen ze veel realiseren en in een goede richting sturen. We bekijken het lokaal beleid vanuit verschillende perspectieven.

Vertel!

We horen, voelen, lezen en ervaren dat er veel ongenoegen is in de samenleving en dat mensen zich afkeren van politiek. Wat

zijn, zingeving, kwaliteit van leven, sociaal participeren en het dagelijks leven. We willen de stem van onze leden laten horen. Voor ons zijn de ID-dagen een accurate opleidings- en intervisiekans. Wat we dit jaar opsteken wordt in 2024, een belangrijk verkiezingsjaar, in de praktijk omgezet. We moedigen onze leden aan om bewust te kiezen en hun stem te laten horen.

‘Het lokale beleidsniveau is belangrijk omdat hier veel maatschappelijke uitdagingen samenkomen.’

doen burgers als ze niet meer verplicht zijn om te stemmen? Waarom haken ze af? Waarom voelen ze zich niet gehoord? Is die kloof reëel en hoe kunnen we ze overbruggen? Pas dan kunnen we naar het beleid zelf kijken. De klimaatuitdaging, de digitalisering, het ruimtegebruik en de organisatie van de zorg van oudere en kwetsbare mensen moeten in de praktijk worden gebracht op lokaal niveau. Veel middenveldorganisaties gaan er lokaal mee aan de slag, maar niet iedereen denkt aan dezelfde oplossingen. Een discussie vanuit een constructieve, kritische houding is nodig. We willen kijken naar de tendens om verder te decentraliseren en naar de manier waarop burgers vandaag wel of niet betrokken zijn bij het lokaal beleid. We geloven in de participatieve democratie en zoeken naar werkbare methodieken en goede voorbeelden.

Welke sprekers verwachten jullie op de ID-dagen?

Pieter Hilhorst is politicoloog, publicist en actieonderzoeker in Nederland. Hij deed in verschillende gemeenten onderzoek naar de beloften van decentralisaties. Ook schrijft hij over sociale kwesties en is hij politiek actief. Hij schreef mee aan Het dogma aanbesteden, over de gevolgen van de commercialisering van sociale diensten. Verder komt Eva Rovers haar ervaringen met burgerberaden delen. In haar meest recente boek Nu is het aan ons. Oproep tot echte democratie pleit ze uitdrukkelijk om de

politiek niet uitsluitend aan politici over te laten. Heel wat problemen kunnen politici niet alleen oplossen. Inspraak en overleg met burgers is nodig en nuttig.

ID-Dagen? Voor wie?

Sinds enkele jaren stellen we de ID-dagen ruimer open voor geïnteresseerden. We richten ons in de eerste plaats op de leidinggevenden van alle partnerorganisaties, hun staf- en beleidsmedewerkers en hun vrijwilligers, en op onze geassocieerde partners en bevriende organisaties. Met dit thema willen we ook expliciet lokale mandatarissen uitnodigen. Iedereen is welkom.

Wil je meer informatie over de ID-dagen, het programma en hoe je moet inschrijven? Surf dan naar www.iddagen.be.

Als je alle organisaties die met beweging verbonden zijn samenbrengt, krijg je een indrukwekkend geheel van mensen die streven naar een betere samenleving

Sandra Rosvelds directeur Onderzoek & Ontwikkeling

Nieuw kader ondersteunt bewegingspunten

Beweging.net lanceert net voor de zomervakantie van 2023 een nieuw kader voor de ondersteuning van bewegingspunten. Dat zijn lokale vrijwilligersgroepen die mee hun schouders zetten onder de missie van beweging.net. Wij spraken met Lieven Van Belle, directeur Maatschappelijke Innovatie, en met Koen Ghys, voorzitter beweging.net provincie Antwerpen.

Wat is het belang van bewegingspunten?

Koen: Bewegingspunten verenigen mensen onder de kerktoren. Ze brengen mensen lokaal samen om te spreken over lokale problemen en uitdagingen en geven mensen een forum. Vandaag ligt de grootste uitdaging in het vinden van lokale trekkers. Dat is een herkenbaar probleem voor veel organisaties en verenigingen. In een lokaal bewegingspunt is dat moeilijker omdat de focus minder afgebakend is.

Lieven: Met beweging.net speelden we hierop in door een Bestuurdersacademie op te richten. Maar het blijft een grote uitdaging. We voelen dat mensen selectiever zijn

in hun engagement. Er is niet minder engagement, maar het is wel anders. Er zijn zoveel keuzes en het aanbod is groot. Daardoor kiezen mensen vaker voor een duidelijk afgebakend engagement. We weten graag waar we aan beginnen, maar ook wanneer het eindigt. Het doel mag ook duidelijk zijn. Denk aan een project als de Fietsbieb waar een grote instroom van nieuwe vrijwilligers is. Aan een bewegingspunt is vaak een langdurig engagement verbonden en het draait ook niet rond één thema.

Wat zijn de lokale noden van bewegingspunten?

Koen: Wat zeker speelt, is het vinden van een toegankelijke locatie. De aandacht

vanuit beweging.net tijdens de Week van de Vrijwilliger speelde daar goed op in. Vroeger was er onder elke kerktoren een eigen vergaderlokaal. Nu zijn die schaars. Het is aan ons om de gemeenten onder druk te zetten om lokaal toegankelijke lokalen te voorzien.

Daardoor bloeit het verenigingsleven. Wat ik ook merk is dat mensen de weg naar de stafmedewerkers kwijt zijn. Mensen weten dat er minder personeel is,

‘Door toegankelijke lokalen bloeit het verenigingsleven.’

Wie is wie?

Lieven Van Belle

Directeur Maatschappelijke

Innovatie

‘Bewegingspunten die bezig zijn met lokale politiek zullen meer nood hebben aan een gesprek rond de verkiezingen dan onze projecten Giraff en Wie op weg is, is gezien. Er is voor ieder wat wils.’

maar waarmee kunnen we nog bij hen terecht? Dit kader maakt het duidelijker en herstelt de band.

Waarom is er nood aan een nieuw kader?

Koen Ghys

Voorzitter beweging.net provincie

Antwerpen

‘Het is belangrijk om actuele info te bezorgen aan mensen. Je moet iets interessant bieden, niet zomaar een babbeltje en drankje. .’

Lieven: Het veranderende vrijwilligerslandschap, maar ook beweging.net is de laatste jaren grondig veranderd. De middelen en de mensen die beweging.net vandaag inzet, zijn schaarser dan enkele decennia geleden. Daar hebben we ons op aangepast. Zo brachten we alle expertises in Vlaanderenbrede teams onder om aan slagkracht te winnen. Vroeger was in elke provincie bijvoorbeeld iemand verantwoordelijk voor de communicatie. Nu zetten we hier een aantal mensen op in. De bewegingspunten hebben nu een duidelijke handleiding en een menukaart aan ondersteuning, op maat van de lokale groep. We bieden financiële hulp, een ruim aanbod van interessante sprekers, hulp bij hun verzekeringen en ondersteuning van de stafmedewerker Maatschappelijke Innovatie (MI).

Hoe ondersteunen MI’ers bewegingspunten?

Lieven: De stafmedewerker Maatschappelijke Innovatie en een stadcoördinator (SC) zijn de eerste aanspreekpunten. De onder-

steuning is veel breder dan vroeger. Inhoudelijk kan bijgesprongen worden vanuit het team O&O voor communicatie en politieke vraagstukken. De expertise van de MI’ers en SC’ers zit in procesbegeleiding, projectmatig werken, methodieken en groepsdynamiek. Dat is nu mooi uitgeschreven in een brochure die MI’ers nog voor de zomer aan de bewegingspunten zullen voorleggen.

Waar zou jij als bewegingspunt mee aan de slag gaan als je het aanbod van beweging.net ziet?

Koen: Het is belangrijk om actuele info te bezorgen aan mensen. Je moet iets interessant bieden, niet zomaar een babbeltje en drankje. Je moet het ook actuele inhoud

geven. In die zin zit het aanbod voor de bewegingspunten goed. Ik zie meteen twee zaken. Aan de ene kant dingen waar je lokaal mee aan de slag kan en aan de andere kant zaken die op grotere schaal kunnen aangeboden worden. Zoals het aanbod rond digitalisering (Laat je niet vangen), het openbaar vervoer, huisvesting, energie en klimaat, ... spreken meteen aan. Het zijn de topics van het moment en zaken waar we nog jaren rond zullen werken. Het is aan beweging.net om de evoluties kort op te volgen en mee te geven aan de achterban. Dit zijn avonden die overal gepland kunnen worden.

Zijn er ook zaken waarvan je denkt: ik weet niet of dat gaat werken?

Koen: samenleven, mondialisering en zingeving zijn belangrijk en nuttig, maar minder praktisch. Daarom zullen ze misschien minder aanspreken. Het aanbod moet vooral concreet en actueel zijn. Zoals het aanbod rond digitalisering, een van de grote uitdagingen voor de toekomst. Ik vind het erg belangrijk dat iedereen die digitale tools maakt, opleidingen aanbiedt over hoe mensen ermee werken. Niet iedereen heeft namelijk voldoende skills.

Geldt dat voor alle bewegingspunten?

Hoe is dat landschap georganiseerd?

Lieven: Dat is heel gevarieerd. Zowel in aanpak, als in spreiding. Sommige bewegingspunten focussen op het beleid en

concrete oplossingen voor lokale uitdagingen. Bij anderen ligt de nadruk op samenwerking en uitwisseling tussen vrijwilligers. In veel bewegingspunten is er een directe link met mandatarissen, die vaak een engagement opnemen binnen een bewegingspunt. Ik verwacht dus dat de manier waarop ze gebruik zullen maken van dit aanbod sterk zal verschillen. Bewegingspunten die bezig zijn met lokale politiek zullen meer nood hebben aan een gesprek rond de verkiezingen dan onze projecten Giraff en Wie op weg is, is gezien. Er is voor ieder wat wils.

Meer weten over het nieuwe kader voor bewegingspunten?

Neem dan een kijkje op www.beweging.net/bewegingspunten

‘De bewegingspunten hebben nu een duidelijke handleiding en een menukaart aan ondersteuning.’

Visie geeft sterke verhalen vleugels

Visie is het blad van ACV, CM en beweging.net.

1,3 miljoen gezinnen in Vlaanderen en Brussel krijgen Visie thuis in de bus. Met nieuws dat de lezer écht aanbelangt. Over gezondheid, werk en de samenleving. Met oplossingen voor het geneesmiddelentekort. Met impact op je inkomen. Met verhalen die doorwerken en het gedacht van echte mensen die zich inzetten voor elkaar.

Daad krachtige antwoorden

Wie op weg is, is gezien

We kunnen ze niet meer wegdenken: (slimme) camera’s.

Overal worden we gevolgd, gefilmd en gemeten, onder het mom van onze veiligheid. Maar draagt het bij tot onze veiligheid? Wat gebeurt met die beelden?

Wie krijgt en beheert onze data?

En is dat betrouwbaar?

Met Wie op weg is, is gezien (WOW) wil beweging.net het maatschappelijk debat over het gebruik van camera’s in de publieke ruimte aanzwengelen. “We zijn niet tegen het inzetten van camera’s. Ze hebben zeker hun nut bij gerechtelijke onderzoeken, verkeershandhaving, ... Maar we zijn wel verbaasd dat er dagelijks nieuwe camera’s bijkomen zonder dat iemand zich vragen stelt. Het hoort blijkbaar zo. We geven allemaal wat privacy op in ruil voor meer veiligheid”, vertelt Tom Van Lierde, stafmedewerker MI van beweging. net. “Maar is dat ook zo”, vraagt Jelle Janssens, professor criminologie aan de UGent, zich af. “Camerabewaking is geen mirakeloplossing en de effectiviteit ervan is in wetenschappelijk onderzoek nog steeds niet eenduidig aangetoond. Dit is voor een lokaal beleid relevant omdat de druk om camera’s te installeren groot kan worden, waardoor men verleid kan worden tot het (ritueel?) installeren van camera’s.”

“Wat ons betreft zijn veiligheid en privacy belangrijk in een democratische samenleving”, gaat Tom verder. “Om dit evenwicht te behouden is het dan ook essentieel dat de burger de mogelijkheid heeft en in staat is om vragen te stellen aan het beleid. Waarom worden op specifieke locaties camera’s geplaatst? Wat moeten ze bereiken? Wie bekijkt en verwerkt de beelden? Welke informatie wordt verzameld, en waar en voor hoelang bijgehouden? Zijn er alternatieven en wanneer worden de geplaatste camera’s geëvalueerd? Dit lijken ons eenvoudige en terechte vragen. Vragen waarop we zelf niet meteen konden antwoorden, vandaar dat we professor Jelle Janssens inschakelden.”

WOW-safari

Professor Janssens stelt dat slechts weinig mensen wakker liggen van de camera’s. We zijn het gewoon en ze horen bij het straat-

beeld. “Het komt er dus op aan om mensen opnieuw bewust te maken van de camera’s die ze dagelijks voorbijlopen, zonder hen schrik aan te jagen of achterdochtig te maken. Daarom vind ik het een goed idee dat beweging.net in diverse steden en gemeenten WOW-safari’s organiseert.”

Dat is een wandelzoektocht waarbij deelnemers gevraagd wordt om de camera’s in het straatbeeld in kaart te brengen. “En dat mag je letterlijk nemen”, zegt Tom. “Ze worden een stad ingestuurd met een blanco stratenplan en de opdracht om elke camera die ze voorbijlopen aan te duiden en een optelsom te maken. Zo wijzen we hen op de hoeveelheid aan camera’s. Maar zo’n safari is meer dan tellen alleen. Je krijgt als deelnemer ook info mee over het gebruik van camera’s en het beleid. Die wordt toegelicht op de kaart en kan je via korte filmpjes bekijken op je smartphone. In deze

filmpjes staat professor Jelle Janssens samen met jou even stil bij enkele aspecten die te maken hebben met het gebruik van camera’s. Zo krijg je antwoorden op heel wat vragen. Wie plaatst en beheert al deze camera’s? Maken al deze toestellen deel uit van één netwerk? Heb je als lokaal bestuur iets te zeggen wanneer het over camera’s gaat?”

Informeren en sensibiliseren

Wanneer er tijdens de voorbereiding van zo’n safari of na afloop voldoende interesse is, wordt de WOW-safari gevolgd door een

infosessie/debat met vertegenwoordigers van het lokale beleid en de politie. Naast de wandeling is ook achtergrondinformatie voorzien, als basis om gerichte vragen te stellen aan het lokale beleid.

“Voor de organisatie van deze safari’s kijken we in de eerste plaats naar onze eigen bewegingspunten, maar natuurlijk gaan we ook graag de samenwerking aan met andere lokaal actieve partners”, zegt Tom. “Zowel van binnen als buiten de beweging. In oktober 2022 testten we een eerste versie van zo’n safari in Mechelen. Al snel werd

duidelijk dat het wel werkt. Een WOW-safari laat je stilstaan bij het aantal camera’s dat jou in de gaten houdt. Een opmerking die we kregen was dat de toenmalige safari te vrijblijvend was, dat er meer inhoud mocht zijn. Dat namen we ter harte. Tijdens de volgende safari’s zal je als deelnemer meer info krijgen en heb je toegang tot de filmpjes op wieopwegis.be, die we maakten samen met professor Janssens.”

Toekomstplannen

Deze finale versie werd voor de eerste keer uitgerold in Ieper op Rerum Novarum (18 mei 2023). De Ieperse vrijwilligers waren meteen zo enthousiast dat ze van de WOW-safari een vrije wandeling maakten, die je kan volgen tot 26 september. De kaart die je nodig hebt, zal beschikbaar zijn bij Toerisme Ieper.

Vanaf september 2023 zal WOW ruimer uitgerold worden. Momenteel zijn er plannen om in minstens twintig steden en gemeenten een safari te organiseren. “Zoals het er nu naar uit ziet zullen er nog meer volgen. Als het ook nog zou lukken om in het merendeel van deze steden en gemeenten in dialoog te gaan met het lokale beleid, dan zou dit super zijn”, besluit Tom.

Zin om zelf een traject op te starten in jouw gemeente? Neem dan zeker eens een kijkje op de website www.wieopwegis.be of neem contact op met de stafmedewerker Maatschappelijke Innovatie of stadscoördinator in jouw regio.

Sociale buurt deelt mobiliteit

Deelauto’s, deelfietsen, deelsteps, … zien we steeds vaker opduiken.

Mensen vinden de weg naar deelmobiliteit want het is duurzaam en financieel aangenamer.

Maar is dat zo voor alle doelgroepen? Beweging.net onderzocht, probeerde en lanceerde het project deelmobiliteit in een sociale woonwijk in Moorsel (Tervuren) en in Landen, zodat bewoners het systeem leren kennen.

Deelmobiliteit boomt in België, maar er zijn veel verschillende systemen. Niet iedereen vindt de weg er naartoe. “We merkten dat net de mensen die het meest gebaat kunnen zijn met deelmobiliteit vaak in het ongewisse bleven door onwetendheid, onbekendheid of de digitale kloof”, vertelt Michiel Brems, stafmedewerker Maatschappelijke Innovatie in Vlaams-Brabant. “Vaak zijn dat mensen in sociale buurten. Op een infoavond legden we uit wat deelmobiliteit is. Er was een (bak)fiets en auto, zodat de mensen zagen hoe het ging.”

Op die infoavond was ook Ann Van Marsenille uit Landen aanwezig. “Mijn wagen was net stuk, dus dit project was een godsgeschenk voor mij. Ik had al wel van deelmobiliteit gehoord, maar het leek een ver-van-mijn-bedshow. Op de infoavond

was iemand van de stad Landen die er alles over wist. Daar kan je altijd bij terecht en dat vind ik goed, want al die apps en digitale dingen schrikken me soms af. Ik ken ze niet of ik weet niet hoe ik ermee moet werken. Gelukkig helpt de persoon van het loket mij en mijn dochter.”

Beweging.net werkte voor dit project samen met Stapp.in, Blue-bike, de stad Landen, CNUZ en de provincie Vlaams-Brabant. Op een plaats, zichtbaar in de wijk, staan deelfietsen, bakfietsen en auto’s. Het is een mobipunt, waar iedereen gebruik van mag maken. “We mikten in de eerste plaats op mensen in de sociale huisvesting”, zegt Michiel. “We vonden het belangrijk dat mensen in het stadhuis hulp kregen aan het loket. Samenwerken is de toekomst. Op de locatie zelf staat ook een paneel met informatie over hoe je de deelvoertuigen gebruikt en een telefoonnummer. Toegankelijkheid was een prioriteit.”

“En dat is het echt wel”, vertelt Ann. “De auto staat om de hoek. Vroeger belde ik naar het telefoonnummer om een auto te reserveren. Intussen hebben zowel mijn dochter als de loketmedewerker me geleerd om met de app te werken. Ik raad het iedereen in de buurt aan. Mijn buurvrouw heeft een eigen wagen, maar ze overweegt dit systeem ook. Het heeft mijn leven echt verbeterd. Een eigen wagen is niet goedkoop. Je moet de auto kopen, maar daar-

naast ook rekening houden met het onderhoud, de verkeersbelasting, de brandstofkosten, … Al die zorgen heb ik nu niet meer. Naast een praktische oplossing geeft het me ook gemoedsrust en geen zorgen meer over rekeningen. Je weet exact wat het je kost.”

Een redding

De twee proefprojecten in Tervuren en in Landen zijn nu afgelopen. Met een positief effect, want de stad Landen zet het project zelf verder. Voor Ann een grote opluchting. “Ik zou niet meer zonder kunnen. Ik hoop

‘Naast een praktische oplossing geeft het me ook gemoedsrust.’

Ann Van Marsenille Gebruiker

dat iedere gemeente of stad dit binnenkort doet. Ik ben jullie grootste fan.”

“Dat is ook onze insteek”, licht Michiel nog toe. “Beweging.net verbindt mensen en brengt de juiste personen samen, met oog voor het maatschappelijke karakter van het project. Zo kan het project na een tijdje op zichzelf staan. Wij geven de aanzet, verbinden, denken mee na en hopen telkens de wereld een klein beetje mooier en beter te maken. Het kan pathetisch klinken, maar voor veel mensen is dit kleine project van groot belang. De auto geeft vrijheid. Ik

gebruikte vaak het openbaar vervoer, maar ik woon op de grens van Vlaams-Brabant, Limburg en Wallonië en het aanbod van openbaar vervoer is hier niet zo groot en

Wat met de toekomst?

Maatschappelijke Innovatie

niet goed afgestemd op elkaar. De bus rijdt sowieso niet naar de gemeente waar mijn zorgbehoevende broer woont. De deelauto is onze redding.”

In 2023 rollen we project rond deelmobiliteit in heel Vlaanderen uit. Lokale besturen kunnen contact opnemen met michiel.brems@beweging.net of sofie.neyens@ beweging.net om meer uitleg te krijgen over hoe zij zelf aan de slag kunnen gaan met deelmobiliteit. Gemeenten die dat wensen bieden we ook extra ondersteuning aan: er is een kant en klaar pakket van vorming en begeleiding dat beweging.net aanbiedt.

‘Deelmobiliteit blijft vaak in het ongewisse door onwetendheid, onbekendheid of de digitale kloof.’

Michiel Brems

stafmedewerker

Welke rol speelt de provincie in deelmobiliteit?

Deelmobiliteit is een lokale aangelegenheid. Deelfietsen of deelwagens zijn pas bruikbaar als je ze dicht bij huis vindt. De keuze van locaties en formules is in de eerste plaats een taak voor de gemeenten en voor de bedrijven die deelfietsen en deelwagens aanbieden. De provincie kan wel een rol spelen in het inspireren en ondersteunen van de gemeenten.

Waarom is dit belangrijk?

Deelmobiliteit kan bijdragen aan een oplossing voor verschillende problemen. Meer duurzame verplaatsingen en minder auto’s zijn beter voor het klimaat. Meer verplaatsingen met de fiets en minder autoritten maken het verkeer ook veiliger en er zijn minder files. Door deelwagens zijn er ook minder parkeerplaatsen nodig, wat plaats maakt voor een groenere inrichting van de weg en meer ruimte voor voetgangers en fietsers. Deelmobiliteit leidt bovendien tot minder vervoersarmoede. Niet iedereen kan zich een auto of een elektrische fiets veroorloven. Veel mensen wonen op een plek waar weinig openbaar vervoer is. Dan wordt een eenvoudige boodschap al een hele onderneming.

Welke concrete maatregelen zijn er?

We willen dat deelmobiliteit meer en meer ingang kan vinden. Zo houden we bij vergunningen van grotere projecten met veel woningen of appartementen rekening met plaats voor deelwagens en deelfietsen. We ondersteunden ook een aantal gemeenten in de uitbouw van mobipunten, waar

verschillende vervoerswijzen samenkomen. De provincie begeleidt samen met Autodelen.net ook gemeenten die een actieplan deelmobiliteit opmaken en hoe ze hun eigen wagenpark kunnen verduurzamen en delen met inwoners.

Wat vind je van het project van beweging.net?

Het project in Tervuren en Landen kreeg een provinciale subsidie. Er wordt een oplossing geboden voor mensen in vervoersarmoede, die anders moeilijkheden ondervinden

bij normale verplaatsingen als een bezoek aan het gemeentehuis of een bezoek aan familie in het weekend. Het project maakt ook duidelijk dat deelmobiliteit geen luxeproduct is, maar net heel geschikt voor wie het wat minder breed heeft. Het is een grote uitdaging voor alle overheden dat klimaatbeleid niet enkel gericht is op welgestelde burgers. Het is een vooroordeel dat sociale doelgroepen daar niet mee bezig zijn. In de praktijk hebben mensen met een kleiner budget doorgaans net een kleinere ecologische voetafdruk. Dit project is een voorbeeld van hoe klimaatmaatregelen op hun situatie worden afgestemd. Ik apprecieer dat het project, naast een app, ook voorzag in telefonisch contact. De digitalisering en de afbouw van lokale dienstverlening stemt veel mensen ongerust. Voor belangrijke zaken moeten mensen met vragen nog altijd terecht kunnen bij een echt persoon.

‘Er wordt een oplossing geboden voor mensen in vervoersarmoede, die anders moeilijkheden ondervinden bij normale verplaatsingen als een bezoek aan het gemeentehuis of een bezoek aan familie in het weekend.’

Tom Dehaene, gedeputeerde en provincieraadslid Vlaams-Brabant (CD&V)

Op weg naar de honderdste Fietsbieb

In 2015 werd in Brugge de allereerste Fietsbieb opgericht, een uitleensysteem voor kinderfietsen. Dit project van beweging.net is nu, acht jaar later, een echt succesverhaal. Francis Devlamynck maakt deel uit van de werkgroep Fietsbieb binnen beweging.net en vertelt ons meer over de werking.

MAATSCHAPPELIJKE

Een nieuwe fiets voor je zoon of dochter kost veel geld. Zelfs tweedehands en zeker als je meerdere kinderen hebt. Je kinderen groeien er ook snel uit. Daarom werd in 2015 een eerste Fietsbieb opgericht in Brugge door beweging.net. “Voor 20 euro lidgeld en 20 euro waarborg ontleen je er een jaar lang een fiets. Is de kinderfiets te klein of willen ze eens een ander model? Dan kan je je fietsje gratis inwisselen”, zegt Francis.

“De Fietsbiebs draaien volledig op vrijwilligers. Zij zoeken naar tweedehandsfietsjes, zetten die volledig in orde, houden de administratie bij, beheren de beschikbare fietsen op de website, … Er komt heel wat bij kijken. Chapeau aan al die vrijwilligers. Zonder hen is er geen Fietsbieb.”

Bij de oprichting was er meteen veel interesse in de Fietsbieb. Verschillende ge-

Ik vind het belangrijk dat beweging.net verder inzet op het Fietsbiebproject omdat dit echt wel een maatschappelijke impact heeft. We bereiken er ook een ander en ruimer publiek mee, zowel naar gebruikers als naar vrijwilligers. Mensen zijn altijd enthousiast als ze horen dat Fietsbieb één van onze projecten is. We merken ook dat dit, soms letterlijk, deuren opent in steden en gemeenten waar we niet meer of minder aanwezig zijn met beweging.net.

meentes informeerden naar de mogelijkheden en ook de lokale vrijwilligers van beweging.net en partnerorganisaties sprongen mee op de kar. “Acht jaar later zitten we bijna aan honderd Fietsbiebs, dat hadden we niet verwacht. Onlangs zagen we ook fiets 001 terug, de allereerste uitgeleende fiets die na acht jaar bij grootouders terugkeerde. Een bijzonder moment.”

Ronde van Vlaanderen

De mijlpaal van de honderdste Fietsbieb mocht niet zomaar voorbijgaan. “We wilden er een echt feest van maken, met een Ronde van Vlaanderen voor kinderen. Ons verhaal startte in Brugge, waar net dit jaar de start van de Ronde van Vlaanderen terugkeerde.

‘Zonder onze vrijwilligers is er geen Fietsbieb.’

‘Recent keerde fiets 001 terug naar de Fietsbieb, na een uitleenperiode van acht jaar.’

Francis Devlamynck

stafmedewerker Maatschappelijke Innovatie en deel van de werkgroep Fietsbieb

Alle partijen – de Fietsbiebwerkgroep binnen beweging.net, Stad Brugge en Flanders Classics – waren meteen enthousiast”, vertelt Francis. “Op 26 maart, een week voor de echte Ronde van Vlaanderen, werd het Minnewaterpark omgetoverd tot een fietsparadijs. Kinderen van 2 tot 12 jaar konden hun poging wagen om kampioen te worden. In verschillende leeftijdscategorieën werden wedstrijdjes georganiseerd. Meer dan 300 kinderen namen deel. Het was slecht weer, maar dat deerde de mini-flandriens en hun ouders niet. Het werd een topnamiddag. Uit de deelnemers werden vijftien kinderen geloot die een week later als Fietsbiebploeg voorgesteld werden op het echte startpodium van de Ronde van Vlaanderen. Een ervaring om nooit te vergeten!”

Een hart voor fietsen

An Casteleyn, Nick Desmet, Peter Pillen en Mia Wouters zetten zich met hart en ziel in als vrijwilligers in de Fietsbieb van Oostende.

Hoe is het om vrijwilliger te zijn bij de Fietsbieb in Oostende?

Mia: Het is fijn om kinderen met een blij gezicht en een fiets naar buiten te zien gaan. Met een eigen fietsje kunnen ze samen met hun vriendjes fietsen. Dat is niet altijd evident.

Peter: Ik ben recent bij de Fietsbieb gestart via onze fietsvereniging. We zochten een goed doel dat we wilden steunen in Oostende. Zo kwamen we al snel uit bij de Fietsbieb en besloten we om ons te engageren

bij de ondersteuning ervan, zowel financieel als in het zoeken naar vrijwilligers om te sleutelen aan de fietsjes.

Kruipt er veel tijd in jullie engagement voor de Fietsbieb?

Nick: Onze Fietsbieb is één keer per maand open op woensdag van 17 uur tot 18.30 uur. Met de vrijwilligers zijn we daar aanwezig van 16 uur tot 19.30 uur. De ene dag is dat wat langer dan de andere, afhankelijk van het aantal afspraken en de periode van het jaar.

An: Daarnaast is er ook een vrijwilliger die het herstel van de fietsen voor zijn rekening neemt. Deze persoon is zeer vaak aanwezig. Ik volg de administratieve kant op, zoals de afspraken. Bijna dagelijks krijg ik telefoontjes en dat is toch ook een organisatorisch werk.

Peter: Via sociale media zoek ik regelmatig mensen om eens te komen helpen. Van sleutelen aan de fietsjes tot een oproep

voor materialen om de fietsjes te herstellen. Elke maand maak ik mij daar twee avonden voor vrij.

Maken jullie met de Fietsbieb een verschil in Oostende?

An: Ja! We zien dat aan het grote aantal afspraken. Vorige maand waren dat er meer dan twintig, gemiddeld zijn het vijftien tot achttien. En dat zonder veel reclame te maken. In het begin hebben we promotie gemaakt via de scholen, maar nu is dat niet meer nodig. De inwoners kennen ons en de mond-tot-mondreclame doet zijn werk. Mensen komen hier spontaan terecht.

Nick: Als ik door de straten loop en ik zie een kinderfietsje, dan kijk ik altijd of er een sticker van de Fietsbieb ophangt. Ik merk vaak zulke fietsjes op. Noem het een misvorming (lacht). Dat wil toch zeggen dat er heel wat fietsen van de Fietsbieb in omloop zijn in Oostende.

Er komen ook heel wat mensen over de vloer die een andere taal spreken, soms een taal die wij niet machtig zijn. Denk maar aan Arabisch, Armeens, Pasjtoe, ... Jammer genoeg ook veel Oekraïens het voorbije jaar. Dan moeten wij soms echt handen en voeten gebruiken om uitleg te geven. Gelukkig kunnen sommige technologieën, zoals Google Translate, ons ook vaak helpen. Maar die vertalingen zijn niet altijd even

Fietsbieb in cijfers

100 Fietsbiebs, de honderdste opent in 2023

€ 20 euro lidgeld , € 20 waarborg

16.000 fietsen in het aanbod

11.500 fietsen uitgeleend

750 vrijwilligers

50 % korting door een samenwerking met Wiegwijs.

correct, wat soms leidt tot hilarische taferelen in de Fietsbieb.

Welke uitdagingen zien jullie in het fietsbiebverhaal?

An: We merken soms dat 40 euro voor sommige gezinnen te duur is. Met twee of drie kinderen is het confronterend wanneer het niet lukt om voor ieder kind een fiets te huren. Ze kiezen dan vaak voor één fiets en stellen de huur van een tweede fiets uit naar een volgende maand. Dat is pijnlijk. Soms proberen we een tussenkomst voor het huurgeld te regelen, maar dan nog blijft het vaak een uitdaging om de 20 euro waarborg te betalen.

Peter: Daarnaast focust de Fietsbieb nu ook vooral op kinderfietsen. We ontmoeten vaak veel jongvolwassenen van 14 jaar voor wie de meeste kinderfietsen te klein zijn. Vandaar dat we soms de vraag krijgen of we geen volwassenwerking kunnen uitbouwen. Er is maar een beperkt aanbod aan grotere fietsen.

An: Daarom hebben we eens geïnformeerd bij beweging.net Menen, dat een Free Wielie-project startte. Dit initiatief, een uitleendienst voor fietsen voor volwassenen, kinderzitjes, fietskarren, enzovoort, lanceren we nu ook in Oostende.

Peter: Met onze fietsclub proberen we een aantal fietsen voor volwassenen klaar te krijgen voor de lancering van Free Wielie. Zo willen we op een betaalbare manier kwetsbare volwassenen aan het fietsen krijgen.

Waar kijken jullie naar uit in 2023?

Peter: Tijdens de Week van de Mobiliteit, de autovrije week, in september organiseren we voor de eerste keer een Ride Out, waarmee we de Fietsbieb in de kijker willen zetten. We hopen dat dit een jaarlijks terugkerend evenement wordt, samen met andere organisaties die ook werken rond kansarmoede en vervoersarmoede.

Wat moeten we ons voorstellen bij de Ride Out?

Peter: Met een groep fietsers spreken we af om te fietsen rond en door Oostende. Een soort fietsparade die, zoals bijvoorbeeld in Berlijn, spontaan ontstaat en waar we veel mensen voor willen sensibiliseren. We denken daarbij aan opvallende fietslichten, fluohesjes, muziekboxen op de fietsen, ... om zo veel mogelijk zichtbaarheid te creëren. Om dit voor iedereen toegankelijk te maken, doen we dit zo veilig mogelijk, houden we ons aan de verkeersregels en fietsen we aan een haalbaar tempo. De fiets als vervoersmiddel staat die dag centraal.

De hersteldienst van Groep INTRO

Groep INTRO verkleint de afstand van kinderen, jongeren en volwassenen tot de school, het vrijetijdsaanbod en de arbeidsmarkt. Dat doet de organisatie onder meer met een hersteldienst, ook in samenwerking met de Fietsbieb. Sinds eind 2020 geven medewerkers van Groep INTRO basis fietsherstelworkshops in het Nederlands en Frans aan de vrijwilligers van de Fietsbiebs. Na hun opleiding krijgen die alle gereedschap en onderdelen om kleine herstellingen te doen. Fietsmechaniekers van Groep INTRO zelf staan in voor grotere herstellingen. Zo zijn kinderen, jongeren en volwassenen vlot weer op weg.

Christian Schepers, projectleider van Groep INTRO, blikt graag even vooruit: “In nauwe samenwerking met beweging.net willen we verder inzetten op het fietsenproject. Naast fietsen herstellen en lesgeven erover, blijft het verzamelen van kinderfietsen bovenaan de agenda. Dat moet de opening van nieuwe Fietsbiebs mogelijk maken. En dan toveren we op nog meer gezichten een glimlach. Van een kind dat een fiets ontleent tot een vrijwilliger die een workshop fietsherstel volgt. Want jezelf vlot, efficiënt en duurzaam kunnen verplaatsen in stedelijke omgevingen is een enorme meerwaarde.”

‘We toveren op nog meer gezichten een glimlach. Van een kind dat een fiets ontleent tot een vrijwilliger die een workshop fietsherstel volgt.’

waarmaakt Organisatie die dromen

Meer diversiteit zal onze organisatie nog sterker maken

Niemand zal dat tegenspreken. Als overtuigde believers bij beweging.net schrijven we onder deskundige begeleiding van Actiris een diversiteitsplan. ‘We’, dat is een club van collega’s uit alle clusters van de organisatie. Vertrekken doen we van een grondige en kritische zelfanalyse, kwantitatief en kwalitatief. De begripsomschrijving is breed en behelst zowel etnisch-culturele diversiteit en gender, als leeftijd, opleidingsniveau en handicap. De organisatiedomeinen waarop we screenen zijn hr-gerelateerd, maar ook interne communicatie en externe positionering.

En dan begint het wat te schuren. Enkele vaststellingen: onze groepsfoto is er een met veel wit en grijstinten. Er staan ongeveer evenveel mannen als vrouwen op, maar in

het kader zijn er wel meer mannen. Niemand gebruikt een rolstoel, taststok of een redelijke aanpassing. Hoger opgeleid? Afgevinkt.

Toch ligt de humus om te groeien naar een meer diverse organisatie daar. In de SWOT lees je: een open cultuur heerst, geen plaats voor machismo. Je mag zijn wie je bent. Oog voor work-lifebalance en de nodige randvoorwaarden zijn aanwezig. Zo zijn we voor een brede groep mensen aantrekkelijk, toch? Waarom vinden we elkaar dan zo moeilijk, als collega, als deelnemer, als geengageerd politicus in spé?

Tijd voor acties, veertien stuks, op korte en langere termijn. Met veertien concrete actiepunten gaan we aan de slag. Afspraak over drie jaar. Dan maken we een nieuwe foto.

De 14 punten van ons diversiteitsplan

1. We scannen onze vacatures en passen ze aan.

2. We verbreden het bereik van onze vacatures om meer divers talent aan te trekken.

3. We analyseren onze protocollen, passen aan naar diversiteit en inclusie (D&I), en verankeren dit intern en extern.

4. We integreren D&I in het volledige loopbaanbeleid.

5. We nemen deel aan DUOday

6. We screenen onze website en maken dit toegankelijk voor personen met een handicap.

7. We organiseren een omstaanderstraining discriminatie en ongewenst gedrag voor alle medewerkers.

8. Bij het organiseren van evenementen en teammomenten hebben we aandacht voor D&I

9. We richten een inclusieve gebedsruimte of stilteruimte in op de werkvloer.

10. We organiseren evenementen over het thema diversiteit in onderwijs

11. We wegen op de verkiezingsprogramma’s op de thema’s D&I.

Kris Daniels

HR-generalist binnen de cluster interne en externe dienstverlening van beweging.net. Hij is lid van de taskforce die het diversiteitsplan opmaakte.

12. We organiseren een commissie samenleven in diversiteit

13. We hebben aandacht voor de digitale kloof en vergroten digitale inclusie.

14. We coördineren het project Opportunities

‘Ik ben zelf een kind uit een gemengd huwelijk. Stel je voor dat ik steeds had gesolliciteerd met de Poolse naam van mijn moeder, dan had mijn pad er mogelijk helemaal anders uit gezien.’

‘Goed omringd zijn is het allerbelangrijkste’

Marie Jeanne Hendrickx gaat op pensioen. Ze werkte als propagandist bij ACV Zichem (19831995), als stafmedewerker bij ACW Leuven (1995-2021) en bij het team Onderzoek en Ontwikkeling (O&O, vormings- en studiedienst) van beweging.net (2021 tot nu). Bewegingswerk dat ze van 1995 tot eind 2021 combineerde met de politiek als OCMW-voorzitter en schepen in Scherpenheuvel-Zichem. Nu komt er meer tijd voor de familie, haar man Gaston, haar kinderen Pieter-Jan en Diederik, en haar vier kleinkinderen. En ze heeft nog goesting om groepen te gidsen — met aandacht voor de slow walkers — of om zich in te zetten als belangenbehartiger.

Oud-collega Dominique Coopman ging langs voor een gesprek.

Tekst: Dominique Coopman

Vrijdag 21 april 2023. We spreken af in Gent, de bakermat van de textielindustrie en de uitverkoren plek waar in 1894 ACV Textura (de Christelijke Textielcentrale) werd opgericht. “Het is een rare dag”, zegt Marie Jeanne. “Ik begin aan mijn 43e jaar bij de Beweging en het is ook mijn laatste. Op 1 augustus ga ik met pensioen.” Het begon voor Marie Jeanne in de jaren tachtig, in een tijd van economische crisis en van zeer grote jeugdwerkloosheid. “Ik startte in een BTK-project van Familiehulp, werkte kort voor de KVB en werd op 21 april 1981 loketbediende bij het ACV. Mijn vader was daar heel fier op. Hij was ACV-militant, werkte in de koolmijnen van Houthalen en was be-

stuurslid van ACW Balen, waar we woonden. Als zeventienjarige mocht ik met hem mee naar de cités op bezoek bij de Italiaanse, Turkse en Griekse mijnwerkersgezinnen. Ik ontdekte er een enorme gastvrijheid, maar ook hoe ze leefden. Hier werd de kiem gelegd voor mijn studies aan de Sociale School in Geel en voor mijn engagement.”

Marie Jeanne werkte graag bij het ACV, vooral wanneer ze bewegingswerk en dienstverlening kon combineren. “Overdag stond ik mee aan het loket in Zichem, ’s avonds begeleidde ik de lokale ACV-groepen”, zegt ze. “Maar ook de politiek trok me aan. In 1988 werd ik gemeenteraadslid en

lid van de OCMW-raad in Scherpenheuvel-Zichem. Zes jaar later kon ik een mandaat als schepen opnemen. Mijn voorkeur ging naar het OCMW-voorzitterschap. In september 1995 werd ik OCMW-voorzitter. Gevolg was dat ik, door onenigheid over de onverenigbaarheden, niet langer bij het ACV kon werken. Ik vond dat toen heel erg, maar op 15 december 1995 kon ik aan de slag bij ACW Leuven in een vier vijfde job als

Marie Jeanne Hendrickx

‘Veerkracht haal je uit je omgeving.’

stafmedewerker. Ik kwam er in een grote ploeg terecht, een pluspunt. Als ACV-propagandist werk je meer alleen, terwijl het werk in het ACW een ploegspel is. Onder andere Gilbert Pex en Chris Goossens hebben me toen goed opgevangen.”

Wat betekende je werk en engagement voor jou?

“Ik heb mijn hele loopbaan voor de Beweging kunnen werken. Daar ben ik blij om. Ik zou ook nooit een ander werk hebben kunnen doen. Werken met vrijwilligers is fantastisch. Mensen motiveren, kansen geven, resultaten proberen boeken. We kwamen samen met de ACW-spilfiguren voor allerlei acties. Het resultaat? Een veilig fietspad, toegankelijke stoepen of een mantelzorgpremie. In de politiek stak ik veel op. Omdat ik zelf OCMW-voorzitter en schepen was, begreep ik ook de vragen en verzuchtingen van andere mandatarissen. Die ervaring verwerkte ik in de vorming en de netwerken die we als Beweging organiseerden.”

Je hebt veel zien evolueren in de Beweging en in de samenleving. Ten goede en ten kwade?

“Het vrijwilligersengagement is veranderd. Vroeger ging het om een totaalengagement, nu groeit sociale inzet eerder organisch en is het beperkter in tijd. Maar het is zeker niet minder waard. Een van de grootste evoluties is de digitalisering. Het internet opent een nieuw venster op de wereld. Maar sociale media geven ook wrevel. Ik verdraag het niet dat mensen zomaar leugens en haat uitspuwen en anderen pijn doen. Ik ben bang voor die verharding en verrechtsing. Bang ook dat mensen zaken waar ze recht op hebben verliezen, omdat ze niet mee zijn.”

‘Ik ben bang voor die verharding en verrechtsing. Bang ook dat mensen zaken waar ze recht op hebben verliezen, omdat ze niet mee zijn.’

Marie Jeanne Hendrickx

Je politiek en sociaal engageren kan ook een tol eisen. Op een bepaald moment zei je lichaam neen?

“Mijn omgeving gaf me signalen, maar er iets aan doen en erkennen dat ik hulp nodig had was moeilijk. Tot mijn lichaam me een halt toeriep. Ik belandde in het ziekenhuis, lag vijf weken in coma en moest alles opnieuw aanleren. Toen brak covid uit en moest ik naar huis in plaats van naar een revalidatiecentrum. De dokter zei: prikkel je geest, zodat die snel terug wakker wordt. Hoe dan ook wou ik zo snel mogelijk terug aan het werk. De volgende zomer ging ik weer aan de slag. Ik wou dat en ik kon dat, omdat ik van thuis mocht werken.”

Je hebt geluk gehad. Waar haalt een mens zoveel veerkracht?

“Veerkracht haal je uit je omgeving. Goed omringd zijn is van het grootste belang. Mijn man kwam dagelijks twee keer, samen met een van de kinderen. Ik ben ook mijn werkgever en mijn collega’s dankbaar voor het begrip en het geduld. Net al de verpleegkundigen en logistieke medewerkers van het ziekenhuis. Tijdens heel mijn loopbaan had ik ook veerkracht door de vrijwilligers. Je geeft veel, maar je krijgt ook veel terug.”

Wat wens je jezelf en beweging.net toe, nu je op pensioen gaat?

“Een goede gezondheid. Goede raad zal je me niet horen uitspreken, ook niet tegenover mijn jongere collega’s. Ik zie de nieuwe, jongere collega’s bij O&O nieuwe inzichten binnenbrengen en dat is heel belangrijk. Beweging.net is in volle transitie. Het klassieke bewegingswerk verandert, onze organisatie zal nieuwe methodieken en vormen van samenwerking moeten ontwikkelen, maar de ondersteuning van vrijwilligers aan de basis moet onze kernopdracht blijven. De relatie met de politiek is moeilijk, maar ik geloof in de openheid en de groei. Toen ik stopte als schepen zei mijn man: ‘Het zal je tegenvallen, dat je je niet meer kunt moeien.’

Maar dat valt wel mee. En dat zal dus ook wel gelden voor de Beweging. Hoe dan ook blijf ik een grote supporter.”

‘Vrijwilligerswerk was

Testkennisjouw

8.

Belangrijk inspraakorgaan (mv)

5.

Onze literaire gids

2.

6. Deelmobiliteit voor de jeugd Enthousiaste vormingsdienst

3.

Verboden sinds KB 8 maart 2023

1.

Dier met lange nek, maar ook participatie in de publieke ruimte

4.

Magazine, niet langer alleen fysiek

1. Giraff, 2. Beweging.academie, 3. Gokreclame, 4. Visie digitaal, 5. B-sides, 6. Adviesraden; 7. Kinderopvang, 8. Fietsbieb

SAVE THE ID•DATE

I

OVER

E beweging.net

D @BewegingNet

Q beweging.net_

K visie.net

K beweging.net