Space

ALS KIND DROOMDE JE ERVAN: EEN GEHEIME SCHATKAMER MET SIERADEN, MUNTEN EN EDELSTENEN ZOVER JE KUNT KIJKEN. EEN KAMER WAAR JE OGEN VAN GAAN GLINSTEREN. IN NOORDWIJK BESTAAT ER EEN ECHTE SCHATKAMER. JE VINDT ER GEEN EDELSTENEN, MAAR WEL BIJZONDERE SCHATTEN UIT DE RUIMTE. EEN BEZOEKJE AAN DE SCHATKAMER VAN SPACE EXPO.

83 NEX DE SCHATKAMER VAN SPACE EXPO

BBarbara Hoppel, Algemeen Directeur van Space Expo, neemt ons mee in de schatkamer van Space Expo. ‘In deze kamer exposeren wij een aantal zeer bijzondere en waardevolle objecten. Daarom is het een kamer met beveiligde vitrines, want veel van deze museumstukken zijn van onschatbare waarde.’ EEN ECHTE MAANSTEEN Allereerst laat Barbara een originele maansteen zien. ‘Deze is in 1972 opgeraapt door Apollo 17-astronaut Gene Cernan. Je kunt je voorstellen dat Amerikaanse Apollo-astronauten in de jaren 60 en 70 aardig wat maanstenen naar de aarde hebben meegenomen. Toch zijn er niet veel van deze stenen in het openbaar te zien. De meeste werden opgeslagen in de kluizen van de NASA in Houston en toegankelijk gesteld voor wetenschappelijk onderzoek. Maanstenen die door astronauten zijn meegenomen behoren aan niemand toe. De maansteen die hier te zien is hebben wij in bruikleen van NASA. Het is nu nog heel bijzonder om een maansteen te hebben. Maar dat verandert mogelijk binnen enkele jaren. Binnenkort volgen er nieuwe missies naar de maan en ongetwijfeld brengen de astronauten dan weer nieuwe maanstenen naar de aarde.’

Deze meteoriet kun je vastpakken en voelen, het is het oudste wat je ooit zult aanraken’

GOUDEN PRONKSTUK En dan is er het ruimtepak van astronaut André Kuipers. ‘Space Expo heeft altijd een bijzondere band met André gehad en we zijn er heel trots op dat wij dit pak in onze permanente tentoonstelling hebben. In 2019 werd het zelfs uitgeroepen tot het Gouden Pronkstuk van de Nationale Museumweek. Wat je ziet is een zogenaamd drukpak dat astronauten dragen als ze in de Sojoez reizen. Het is een Russisch pak en draagt de naam Sokol dat valk betekent. Zowel bij de start en landing als bij de koppeling en ontkoppeling van de Sojoez-capsule met het International Space Station (ISS) had André Kuipers dit Sokol-pak aan.’

METEORIET Ook ligt er in de schatkamer een echte meteoriet. ‘Deze meteoriet hebben we in bruikleen van Decos, het softwarebedrijf hier pal om de hoek. Volgens wetenschappers viel deze ijzermeteoriet meer dan 5000 jaar geleden op aarde. Een meteoriet is een soort puin uit de ruimte, variërend van brokjes van enkele millimeters tot brokstukken van vele kilometers groot. Ze draaien net als planeten in een baan om de zon. Als ze in de buurt van de aarde komen, kunnen ze worden aangetrokken door de zwaartekracht en in de dampkring terechtkomen. Dan zie je een vallende ster, ook wel meteoor genoemd. Een meteoriet is een stuk ruimtepuin dat zo groot is dat het niet helemaal verbrandt, vervolgens slaat het in op het aardoppervlak. Het ijzeren stuk steen is nog ouder

dan de aarde, die 4,5 miljard geleden ontstond. Dit exemplaar zetten we bewust niet achter glas, want dit is nou juist een object om aan te raken. Als je naar Space Expo komt kun je hem vastpakken en voelen, het is het oudste wat je ooit zult aanraken.’

TOEKOMSTIGE MISSIES De komende jaren hebben ruimtevaartorganisaties als ESA en NASA veel nieuwe missies op het programma staan. De mens staat binnenkort weer op de maan. Ook worden missies naar Mars voorbereid en wordt het zelfs voor toeristen mogelijk om een reisje naar de ruimte te maken. Je reist dan naar het International Space Station, het ruimtestation waarin André Kuipers verbleef. Barbara: ‘Je moet hiervoor wel een flinke zak geld meenemen, dus voorlopig zijn dit soort trips alleen nog bestemd voor de happy few. Als je je toch even in de ruimte wilt wanen, dan kun je bij Space Expo door twee nagebouwde modules van het ISS lopen en ervaren hoe astronauten eten, slapen en leven. Het is de meest gefotografeerde plek in ons museum. Ondertussen houden wij hier alle ontwikkelingen rondom de ruimtevaart goed in de gaten en maken we plannen voor eigen nieuwe missies, zoals verbouwingen en vernieuwingen in ons museum. Zo brengen we de ruimte toch heel dichtbij.’

VAARWEL

‘Als je je verdriet kunt omarmen, zelfs een beetje kunt vieren, kan dit ruimte bieden voor een nieuw begin.’ Herma van Piekeren, artistiek leider van KunstKlank, haalt de woorden van filosoof Stine Jensen aan. Ze is al druk met de voorbereidingen voor het muziektheater VAARWEL in 2023.

www.kunstklank.nl In de prachtige ronde Keizerzaal van Grand Hotel Huis ter Duin in Noordwijk, met uitzicht op zee, vertelt Herma van Piekeren gepassioneerd over haar ideeën en drijfveren. ‘Hier klonk tien jaar geleden het Requiem van Mozart, een bewogen voorstelling die ik samen met choreografe Carla van Driel ontwikkelde. Zij is er niet meer en wij gaan Mozarts Requiem volgend jaar in deze setting opnieuw uitvoeren. Ja, het is ook een ode aan haar.’ Vaarwel is het thema van KunstKlank de komende jaren. Herma van Piekeren: ‘De afgelopen periode hebben we veel moeten incasseren. Het verlies van onze dierbaren heeft zijn sporen nagelaten. Velen van ons kregen niet de kans om afscheid te nemen van hun geliefden op een manier die ze vooraf voor ogen hadden. Rouwen is iets dat we samen willen doen. We zijn niet gemaakt om eenzaam te sterven en nog minder om alleen te rouwen. We zoeken naar nieuwe vormen van afscheid, een vaarwel, een groet. Muziek ontroert, geeft troost, brengt mensen samen en helpt verwerken.’ KunstKlank ontwikkelt volgend jaar intieme Verborgen Klanken-producties in het teken van vaarwel, speciale voorstellingen op bijzondere locaties in heel Noordwijk. Een Stolpersteine-wandeling, een monoloog over afscheid van je familie en het geloof, een afscheid van het vaderland. En de voorbereidingen voor het muziektheater VAARWEL in 2023 zijn al in volle gang. ‘VAARWEL wordt een voorstelling op locatie met muziek, beweging en tekst, cirkelend rondom het centrale motief afscheid. Afscheid van het leven, van vrienden, van werk, van je thuisland. Het is een diep gevoeld verlangen van mensen om vormen en rituelen te vinden die kunnen helpen afscheid te nemen,’ aldus Herma.

KunstKlank doet het niet alleen. Tekstschrijvers, theatermakers en componisten gaan in gesprek met taalmaatjes, ouderen en jongeren, scholieren en vrijwilligers in het hospice, en vormen de basis voor de liedteksten voor muziektheater VAARWEL. Een zwaar thema? ‘Afscheid is geworteld in het leven van alledag. Afscheid nemen bestaat niet zonder houden van en dat is precies waarvoor we willen leven. Iedereen heeft met een vaarwel te maken. Ook de vissersvrouwen die hier op het duin hun man uitzwaaiden, hopend op een voorspoedige thuisreis.’ Herma kijkt uit over zee, een vissersboot vaart voorbij.

‘MUZIEK ONTROERT, GEEFT TROOST, BRENGT MENSEN SAMEN EN HELPT VERWERKEN’