Poniatówka online

Karol Jaworski, Piotr Matuszewski Poniatówka online

czyli jak sobie radzimy

W dniach 10–16 listopada 2020 roku w V LO przeprowadzono anonimową ankietę na temat nauczania zdalnego, w której wzięło udział 456 uczniów Poniatówki. Młodzież odpowiedziała na 18 pytań – 9 miało charakter pytań zamkniętych, 9 pytań – otwartych. Wyniki mogą cieszyć!

3. Jeśli chcesz i możesz o tym napisać, napisz, jaki miały wpływ?

Pytanie nr 3 dotyczyło nauczania zdalnego realizowanego od marca do czerwca 2020 roku. Na to pytanie odpowiedziały 133 osoby, czyli 29% wszystkich ankietowanych.

W pytaniu nr 2 235 uczniów (48% wszystkich ankietowanych) odpowiedziało, że sytuacja zdalnego nauczenia miała wpływ na ich relacje rodzinne. Na pytanie 3 odpowiedzi udzieliło 57% ankietowanych, którzy w pytaniu nr 2 zaznaczyli odpowiedź tak. Uczniowie w odpowiedziach nie skupili się tylko na kwestii samego zdalnego nauczania, ale zrozumieli pytanie jako zachętę do refleksji na temat sytuacji przymusowej izolacji spowodowanej pandemią. Odpowiedzi, jakie padły w tym pytaniu, możemy podzielić na trzy zasadnicze grupy. Znaczna grupa ankietowanych pozytywnie oceniła wpływ zdalnego nauczania na relacje rodzinne. Grupę tę oszacowano na podstawie odpowiedzi na 76 osób, czyli 57% ankietowanych, którzy udzieli odpowiedzi na pytanie nr 3. Oto charakterystyczne wypowiedzi dla tej grupy: relacje rodzinne się polepszyły przez częstsze spędzanie wspólnie czasu; polepszyły się przez większą ilość wolnego czasu; polepszyły się, wreszcie mam czas, by porozmawiać z domownikami mam więcej czasu na rozmowę z bliskimi, mogę pomóc w pracach domowych mam lepsze relacje z mamą i siostrą, bo siedzimy w domu razem. Druga grupa osób ambiwalentnie ocenia wpływ nauczania zdalnego na relacje rodzinne. Ankietowani dostrzegają pozytywny wpływ omawianej sytuacji, ale również mają świadomość czynników negatywnych. Oszacowano tę grupę na 14 osób, czyli 10% ankietowanych, którzy udzieli odpowiedzi na pytanie nr 3. Charakterystyczne wypowiedzi dla tej grupy: są plusy i minusy. Spędzamy więcej czasu ze sobą. Jemy razem obiady. Czasem pojawiają się konflikty o to, że nie ma spokoju do nauki, bo ktoś hałasuje; relacje z moją rodziną z jednej strony polepszyły się, lecz było też wiele z kłótni z rodzicami, po prostu każdy z nas miał już dość tego zamknięcia; Polepszenie relacji z bratem, pogorszenie z mamą wprowadziło to wiele kłótni, jednak po tym czasie wiele rzeczy udało się wypracować.

W trzeciej grupie pojawiły się wypowiedzi wskazujące na negatywny wpływ zdalnego nauczania na relacje rodzinne. Grupę tę oszacowano na 45 osób, co stanowi ok. 34% ankietowanych, którzy udzieli odpowiedzi na pytanie nr 3. Warto zwrócić uwagę, że osoby o trudnej sytuacji rodzinnej odbierały tę sytuację jako bardzo negatywną. Charakterystyczne wypowiedzi dla tej grupy: Negatywny – moje rodzeństwo wielokrotnie swoim głośnym zachowaniem nie pozwalało mi się skupić na zajęciach; Negatywny wpływ – zacząłem częściej wdawać się w kłótnie z rodzicami; Więcej wspólnego czasu to więcej konfrontacji; Wszyscy w domu 24/7 = konflikty 24/7 i brak spokoju. Mam dosyć; Był bardzo negatywny. Negatywne emocje spowodowane brakiem pracy jednego z rodziców miały bezpośredni wpływ na jakość mojej nauki. Plus do tego dochodził fakt, że wiadomo przebywaliśmy 24/7 ze sobą i z tymi emocjami.

13

4. Kiedy po raz pierwszy i do jakich celów użyłaś/eś w komunikacji MS Teams?

Odpowiedzi na to pytanie można podzielić na trzy grupy. Około ¼ ankietowanych uczestniczyła w nauczaniu zdalnym na platformie MS Teams już w marcu 2020 roku lub w sporadycznych przypadkach nawet przed tą datą. Druga najliczniejsza grupa, obejmująca około połowę uczestników badania, poznała to narzędzie w V LO w październiku 2020 roku w czasie poprzedzającym wprowadzenie zdalnego nauczania (np. na lekcjach informatyki i niektórych przedmiotach) lub w momencie rozpoczęcia zdalnego nauczania w październiku 2020 roku. Trzecia grupa ankietowanych, licząca około ¼, nie sprecyzowała terminu i udzieliła odpowiedzi „do nauki zdalnej” lub podobnej. Odpowiedzi z tej grupy nie pozwalają rozstrzygnąć, kiedy nastąpiło pierwsze użycie platformy MS Teams przez uczniów. Zdecydowana większość ankietowanych wskazała lekcje zdalne jako powód używania komunikatora MS Teams. W sporadycznych przypadkach ankietowani wskazywali w odpowiedziach zajęcia pozaszkolne jako cel pierwszego użycia tej platformy. razu i dźwięku w trakcie lekcji; samoczynne wylogowywanie uczniów z lekcji; trudności z dołączeniem do lekcji i ponownym zalogowaniem; problem z udostępnieniem ekranu/tablicy multimedialnej – uczniowie nie widzą, co pisze nauczyciel, udostępniany obraz się zacina; nie pokazuje się informacja o trwającym spotkaniu; problemy sprzętowe u ucznia, problemy z mikrofonem, komputerem lub domową siecią wi-fi; problem z załadowaniem plików na platformę.

8. Czy sposób przekazywania treści w systemie nauki zdalnej jest dla ciebie zrozumiały?

Odpowiedzi na to pytanie można podzielić na trzy główne grupy. Większość uczniów, ok. 65%, wskazuje, że sposób przekazywania treści w nauczaniu zdalnym jest dla nich zrozumiały. Jednak wielu uczniów z tej grupy wolałoby wrócić do nauczania stacjonarnego. Charakterystyczne wypowiedzi dla tej grupy osób: tak, w stu procentach tak, ale odbiór jest trudniejszy niż na normalnej lekcji; całkiem zrozumiały, ale lepiej było w szkole; jest zrozumiały – jedyny problem to utrudnione skupienie się na lekcji.

14

7. Jakiego typu problemy techniczne najczęściej pojawiały się podczas logowania i w trakcie zajęć na platformie MS Teams?

W pytaniu tym ankietowani, którzy spotkali się z problemami technicznymi (przypomnijmy w pytaniu nr 6 łącznie 91% uczniów zasygnalizowało ich występowanie), najczęściej wskazywali, że trudności pojawiły się w następujących obszarach (od odpowiedzi powtarzających się najczęściej do tych występujących rzadziej): problemy z dostępem lub jakością połączenia internetowego; słaba jakość obDruga grupa ankietowanych, licząca ok. 30%, odpowiedziała, że sposób przekazywania wiedzy jest częściowo zrozumiały, co zależy od przedmiotu (uczniowie wielokrotnie wskazywali matematykę i przedmioty ścisłe jako przedmioty, których nauka w systemie zdalnym jest trudniejsza). Odpowiedzi pojawiające się w tej grupie: W miarę. Na pewno nie tak dobry jak podczas nauki stacjonarnej; W większości tak; Zależy na jakim przedmiocie. Na przedmiotach ścisłych, np. matematyka, nie jest zrozumiały, a na przedmiotach humanistycznych (język polski), jest zrozumiały.

Raczej tak, chociaż trudniej zrozumieć rzeczy ze względu na to, że są np. rysowane na zdalnej tablicy.

Trzecia grupa, licząca około 5%, odpowiedziała na to pytanie jednoznacznie negatywnie. Przykładowe odpowiedzi (poza najczęściej pojawiającą się odpowiedzią nie): Nie jest. Wolałbym nauczanie

stacjonarne; Nie, gdyż przy słabym zasięgu internetu zarówno uczniów, jak i nauczycieli niektóre informacje są nie do zrozumienia (brak widoczności np. tablicy, urywanie się słów). o wiele lepiej wykorzystać wykształcenie i zaangażowanie naszych nauczycieli, którzy starają się, jak mogą). Tylko dla 10 uczniów wyraźnym problemem jest zdalne pisanie testów i kartkówek.

10. Co w procesie nauczania zdalnego jest dla Ciebie najbardziej obciążające?

Na pytanie otwarte odpowiedziało 456 uczniów. Około połowa ankietowanych udzieliła odpowiedzi łączonej, wskazując kilka czynników najbardziej obciążających (od dwóch do pięciu). Tylko 4 uczniów wskazało, że nie praca zdalna nie wiąże się dla nich z żadnym obciążeniem. Ok. 80% ankietowanych wskazuje na wyraźnie odczuwalny dyskomfort związany z monotonią pracy przed komputerem, część (ok. 1/3) tak odpowiadających wskazuje na odczuwalne dolegliwości somatyczne i psychiczne związane z pracą zdalną (ból kręgosłupa, ból oczu, stres – związany zazwyczaj z obawą wystąpienia problemów technicznych). Ok. 35% ogółu uczniów jako najbardziej obciążający czynnik wymienia brak kontaktu z rówieśnikami oraz utrudniony kontakt z nauczycielami (np. momentami mam problem z komunikacją; nie zawsze potrafię wytłumaczyć, czego nie rozumiem na lekcji). Na nierespektowanie czasu lekcji i przerw (zwł. przedłużanie zajęć przez nauczycieli) zwraca uwagę ponad 40 osób, tyle samo uznaje za najbardziej obciążające prace domowe i trudności w skupieniu się nad nimi. 25 uczniów wskazuje na lekcje WF jako obciążenie i chciałoby zmian w tym zakresie, przy czym zmiana ta miałaby polegać na rezygnacji z prowadzenia tych zajęć (np. lekcje WF i jego absolutne niedostosowanie do warunków zdalnych – bardzo nie podoba mi się to, jak bardzo na siłę, nienaturalna i zniechęcająca jest narzucona nauczycielom forma lekcji (zwłaszcza, gdy możemy

12. Jak oceniach sposób zorganizowania pracy Biblioteki Szkolnej w procesie nauczania zdalnego?

14. Jakie są Twoje największe obawy związane z nauką zdalną i domową izolacją?

Na pytanie otwarte udzieliło odpowiedzi 453 uczniów. Ok. 7% ankietowanych nie odczuwa żadnych obaw związanych z nauką zdalną. Ok. 30% ankietowanych największe obawy ma w związku z utratą kontaktu z rówieśnikami i rozluźnieniem więzi koleżeńskich i poczuciem osamotnienia i odizolowania. Kilka osób w tej grupie wskazuje, że wirtualizacja procesu dydaktyczno-wychowawczego będzie się dla nich wiązała z obniżeniem kompetencji społecznych w przyszłości lub pogłębi już istniejące problemy. Ok. 9% ankietowanych jednoznacznie wskazuje na obawy związane z pogorszeniem się wyników w nauce i obawia się o wyniki egzaminów

15

16

maturalnych. Tyle samo uczniów obawia się o własną zdolność utrzymania koncentracji podczas pracy zdalnej; nieco mniej lęka się o to, że nie zdoła przyswoić materiału. Ok. 5% obawia się pogorszenia stanu zdrowia fizycznego (wzrok, kręgosłup) i spadku sprawności fizycznej. Niepokoją wypowiedzi pojawiające się do 10 razy w całej grupie, lecz wymowne (np. Oszaleję; już dłużej nie wytrzymam; zwariuję; [boję się,] że zwariuje, że nie wytrzymam i zrobię coś głupiego; Boję się, że popadnę w pewnego rodzaju chorobę psychiczną; [boję się,] że uzależnię się od komputera).

15. Czy dostrzegasz korzyści wynikające z nauki zdalnej? Jeśli tak, to jakie?

Na pytanie odpowiedziało 455 uczniów. Ok 15% nie dostrzega żadnych korzyści w obecnym trybie nauczania. Ponad 350 uczniów stwierdziło zaś, że dzięki takiej organizacji nauczania nie traci czasu na dojazdy, ponad 100 stwierdziło, że zyskany czas może wykorzystać na rozwijanie własnych zainteresowań, pasji, relacji rodzinnych i koleżeńskich, na pracę własną. Blisko 200 osób odpowiedziało, że wysypia się, wielu z nich łączy wysypianie się (i poprawę higieny snu) z poprawą ogólnej kondycji psychicznej oraz wzrostem możliwości poznawczych (typowe odpowiedzi to np. Zdecydowane polepszenie kondycji psychicznej; więcej snu; nietracenie czasu na dojazdy, makijaż itp.; nareszcie zaczęłam się zdrowo odżywiać, bo po prostu mam czas na przygotowywanie lepszych posiłków). Na polepszenie relacji z rodziną wskazuje ok 7% ankietowanych, wzrost umiejętności cyfrowych dostrzega zaś 8%. Warto zaznaczyć, że aż dla 15% uczniów obecna sytuacja oznacza obniżenie stresu szkolnego. lom naprawdę zależy; dobry; dobry, dużo lepsze niż w mojej poprzedniej szkole itp.). 98 uczniów oceniło strukturę organizacyjną zajęć bardzo dobrze. 22 – uznało, że system jest dostatecznie dobry (np. może być itd.). Jednoznacznie źle oceniło system tylko 7 osób. Tylko jeden uczeń ocenił system bardzo źle.

17. Czy masz jakieś propozycje dotyczące usprawnienia zdalnego systemu nauczania?

Na pytanie otwarte odpowiedziało 320 uczniów. Ok. 80% uczniów nie ma propozycji dotyczących usprawniania systemu. U pozostałej części wśród najczęstszych odpowiedzi znalazły się prośby dotyczące respektowania punktualności rozpoczynania i kończenia lekcji. Ok. 10 uczniów sygnalizuje, że przedmioty inne niż maturalne powinny trwać krócej, niektóre osoby sugerują, by zredukowano godziny niektórych przedmiotów, a materiał realizowano w postaci samodzielnej pracy, bez korzystania z komputera. Kilkunastu uczniów proponuje zmiany w zakresie prowadzenia lekcji WF (np. Zdecydowanie zmieniłabym sposób prowadzenia wf-u, zamiast puszczać nam filmy, które zacinają się dosłownie co 2 sekundy, miło by było gdyby wf-iści wysyłali nam linki do ćwiczeń i nie kontrolowali każdego naszego machnięcia nogą na kamerkach). Kilkakrotnie pojawiła się sugestia, by lekcje były wpisywane w kalendarzu Tems; dwóch uczniów prosi o możliwość nagrywania lekcji i o prowadzenie lekcji w programie w OneNote, aby mieć późniejszy podgląd do notatek z zajęć.

16. Jak oceniasz sposób funkcjonowania (struktura organizacyjna) zajęć prowadzonych zdalnie?

Na pytanie otwarte odpowiedziało 455 uczniów. Odpowiedzi – zazwyczaj powtarzalne i lapidarne – udało się uporządkować według schematu oceniania: bardzo dobrze – dobrze – dostatecznie – źle – inne (gdzie wartość „inne” oznacza najczęściej odpowiedzi typu: trudno powiedzieć, nie wiem, to zależy lub stanowi odpowiedź nie na temat). Uczniowie w zdecydowanej większości opisują strukturę organizacyjną zajęć jako dobrą (310 odpowiedzi) (np. Idzie w świetnym kierunku. Im dłużej pracujemy w takim systemie, tym więcej wiemy, jak w nim funkcjonować i jest to prostsze dla wszystkich; dobry, cieszę się, że naszym NauczycieWyniki oparocowano na podstawie ankiety ewaluacyjnej przygotowanej przez Mirosława Sosnowskiego i Macieja Rusieckiego.