GWIDA fuq kollox u fuq kulħadd
GWIDA IKBAR, ISBAĦ U B’AKTAR PAĠNI KULL L-EWWEL ĦADD TAXXAHAR! U TISTA’ TIRBAĦ
GWIDA. mt
€1.95
€1,000!
17-IL SENA TA’ LIQUORISH
L-avventura matul is-snin u niżvelaw x’inkwiet kellhom din is-sena!
APRIL 2021
Editorjal
4
GWIDA April 2021
Editorjal
GWIDA April 2021
5
6
GWIDA April 2021
EDITUR Anthony M Baldacchino DIRECTOR OF SALES & OPERATIONS Lindsey Napier DISINJATUR James Debono QARREJJA TAL-PROVI Nicole Sammut SALES MANAGER TALPUBBLIKAZZJONI Jessica Spiteri Catania BRAND SALES EXECUTIVE Wanaha Camilleri OPERATIONS & CLIENT RELATIONSHIP MANAGER Elena Dimech RITRATT TAL-ISTORJA PRINĊIPALI Bernard Polidano EMAIL info@gwida.mt SIBNA FUQ FACEBOOK @Gwida.mt SIT UFFIĊJALI www.gwida.mt UFFIĊĊJU EDITORJALI, PUBBLIKATUR, UFFIĊĊJU GĦAR-REKLAMAR Content House, Mallia Buildings, 3, Level 2, Triq in-Negozju, Zone 3, Central Business District, Birkirkara, CBD 3010 TEL 2132 0713 PUBBLIKATUR
10. Intervista ma’ Andrea Cassar u Joseph Cauchi – Sena b’sena x’ġara fil-programm Liquorish
KONTENUT GWIDA
APRIL 2021
Storja Prinċipali
10. Intervista ma’ Andrea Cassar u Joseph Cauchi – Sena b’sena x’ġara fil-programm Liquorish
Editorjal
44. Artiklu minn Missio Malta 46. Buckle Up – Fejn ser imorru din is-sena? 50. Statistika ta’ GWIDA – Liema hu l-aktar programm li jħobbu jaraw il-qarrejja tagħna? 53. Lil Ommi – Ħarsa ta’ x’tista’ tagħmel f’Jum L-Omm 59. X’tista tagħmel jekk ser tibni dar? 71. Ċoff Blu – Artiklu minn FSWS
Kompetizzjoni
27. Ir-raba’ kupun biex tkun tista’ tirbaħ €1000 fi flus kontanti 48. Tisliba bi premju 78. Kompetizzjoni oroskopju minn PaulJon
Skeda
29 – 37. Skeda ta’ programmi fuq l-istazzjonijiet lokali u barranin
Intervisti oħra
39. Intervista ma’ Glen Vella – Jirbaħ l-ewwel edizzjoni ta’ Mużika Mużika
Skript
65. Strada Stretta: Episodju 6/ L-ewwel Staġun: L-Ewwel Parti © Content House 2021 Id-drittijiet huma kollha riservati. Riproduzzjoni tar-rivista jew parti minnha hu pprojbit mingħajr permess speċjali u bil-kitba. L-opinjonijiet inklużi fil-GWIDA mhux neċessarjament huma dawk talEditur jew tal-Pubblikatur. Minkejja li kull attenzjoni raġjonevolittieħdet biex il-magażin ikun korrett u komplut, l-Editur u l-Pubblikatur mhumiex responsabbli għal żbalji u nuqqasijiet fl-artikli, reklamar, ritratti u stampi.
GWIDA tkun għall-bejgħ kull l-ewwel Ħadd tax-xahar.
Riċetti
73. Riċetta ta’ Manuel Xuereb – Għaġin Mediterranju bit-tonn frisk 75. Riċetta t’Anton B. Dougall – Ful bil-kusksu
Oroskopju
77. Tagħrif dwar iż-żodjaku Aries minn PaulJon 78. Iż-żodjaku ta’ dan ix-xahar
GWIDA April 2021
7
Storja Prinċipali
L-ITTRA TAL-EDITUR Anthony M. Baldacchino - Editur ta' GWIDA Għeżież qarrejja, Wasalna f’April, għamlulkom xi ċajta l-Ħamis li għadda? Jien niftakar waħda mill-aktar ċajtiet sempliċi li kont għamilt lin-nanna! Niftakar kont għadni żgħir u morna nixtru l-affarijiet essenzjali. Xħin wasalna d-dar tan-nanna, kont ħadtilha l-ħalib u ħbejtulha fis-sufan! Din ma ndunatx, iżda xħin bdiet tara xi xtrat indunat li kienet insiet il-ħalib. Nannti ħasbet li nsiet tixtrih. Jien ukoll kont insejt iċ-ċajta u tlaqt id-dar. Jumejn wara xxomm riħa tinten ġejja mis-salott u tinduna bil-ħalib moħbi! Indunat li jien kont u ċemplitli. Niftakarni ngħidilha li kienet ċajta tal-ewwel t’April, imma dakinhar kienet ġebbditli widnejja! Ejja ngħidu li ma tantx daħket u spiċċat biex remietu! L-imħabba li wieħed ikollu għan-nanniet hija waħda kbira. Rose Marie Balzan li kulma għad għandha hu ħmistax-il sena, mill-iskola sekondarja talKulleġġ San Injazju, kitbet din il-poeżija sabiħa lill-bużnanniet tagħha. Xħin irċivejtha bikkmitni u xtaqt li intom tarawha wkoll!
Inħobbok
Tifkira għall-bużnanniet Din il-poeżija tesprimi l-imħabba kbira li Antionia Busuttil Delbridge kellha lejn ir-raġel tagħha Fredrick Busuttil Delbridge li sfortunatament ħalliena ftit tas-snin ilu; fid-29/08/17 (Issa anke hi ħallietna fis-17/01/20)
8
“Inħobbok, kont għadni u nibqa’. Miegħek sakemm il-mewt jifridna.” Hekk għedtli meta ngħaqadna fis-sagrament, Wara 70 sena din il-frażi ġeddidna.
Issa li m’għadekx magħna, Imbikkma, niċċassa lejn dak is-sufan. Int hemm tkanta, kliem minn qiegħ qalbek. It-tfal tat-tfal tat-tfal isaqsu: “Min kien dan?”
B’dik il-ħarsa onesta f’għajnejk, Nintilef mal-qabda ta’ jdejk. Imħabba ta’ ħajti, l-uniku mħabba ta’ ħajti Nistaqsik: Għal xiex tlaqtli?
“Raġel tal-affari tiegħu, Kemm nixtieq ħadni miegħu.” Hekk nirrispondi, mgħottija bis-swied. Imħabba, tama, maħfra, kollox sar irmied.
Filgħodu, waranofsinhar, filgħaxija, Rasi tmur lura fiż-żmien, Dik l-ewwel ġurnata meta ltqajna, Fejn bdejna l-ħajja flimkien.
“Fredrick” kelma oħra għall-imħabba, Int urejtna x’inhi verament. Tajjeb li jkollok qalbek tad-deheb Iżda trid toqgħod aktar attent.
T’erbatax staqsejtni biex insir martek Dakinhar li ltqajna, lanqas biss kont nafek. Kont taf li jien kont, lili biss ridt, U bqajt tgħid hekk sal-ġurnata li mitt.
L-imħabba hi għamja tara biss il-qalb Bil-familja opposti tagħna, kellna bżonn ħafna talb. Sinjura mill-Majjistral, oħra fqira minn Nofsinhar Iżda l-ġibda qawwija bejnietna tfiet dan-nar.
Fit-tlajja’, toroq watja u anke fl-inżul, l-imħabba tagħna dejjem ħarġet rebbieħa Għax naf li meta jkolli lilek miegħi, Il-qniepen idoqqu nota ferrieħa.
Issa li tassew infridna, Il-fjamma xorta tixgħel fija, Id f’id, qalb f’qalb, Ħajja waħda, għalik u għalija.
Tlett ibniet u erba’ subien, Jien u int, int u jien, Il-“granny” ma nistgħux ninsew, Familja sempliċi iżda magħqudin sew.
Proset Rose Marie Balzan. Għandek talent kbir! Jekk int taf tikteb u tixtieq taqsam xi litteratura magħna ibagħtilna email info@gwida.mt.
GWIDA April 2021
GWIDA April 2021
9
Storja Prinċipali
Ritratt: Bernard Polidano
10 GWIDA April 2021
Storja Prinċipali
SENA B’SENA MA’ LIQUORISH
Il-vjaġġ ta’ dan il-programm li ilu għaddej 17-il sena! Programm li nbidel u aġġorna lilu nnifsu mażżminijiet. Beda fuq stazzjon u dan l-aħħar 10 snin ixxandar fuq ONE. Il-format tal-programm inbidel ukoll. Liquorish beda bħala programm magażin ta’ 9 xhur sħaħ, fejn l-avventura kienet biss parti millprogramm. Kien ikun hemm ħafna filmati differenti. Il-programm kien jixxandar il-Ħadd waranofsinhar u parti minnu biss kienet dwar l-avventura. Sena wara sena t-tim tal-produzzjoni beda jħoss li l-avventura hija l-aktar ħaġa li n-nies ikunu qed jistennew, allura nbidel il-format tal-programm. Dak iż-żmien, Andrea kienet tippreżenta l-programm Bugs@net li kien waqaf f’April u f’Ġunju kien waqaf il-programm jismu Andrea. Dan il-programm kien wieħed ta’ diskussjoni b’panel żagħżugħ. Andrea kienet assoċjata maż-żgħażagħ u t-tim talproduzzjoni ħass li ma setax imur ’il bogħod minn dik l-idea dak iż-żmien. Il-producer u kopreżentatur tal-programm, Joseph qalilna, “Ridna li l-programm il-ġdid jieħu mit-tajjeb li kellha Andrea. Is-sett kien abjad b’kuluri jixegħlu”. F’ħafna mill-edizzjonijiet kien ikun hemm semifinali, fejn il-parteċipanti kienu jieħdu l-vaċċini, jaslu bil-valiġji ppakkjati, u malli jaslu fl-ajruport, ilproduzzjoni kienet tinfurmahom li ma kinux ser ikunu parti mill-grupp finali. “Din kienet kattiva wisq, imma dan kien spunt biex in-nies tad-dar
nuruhom xi ħaġa li qatt ma saret Malta u nbidlu ftit il-mentalità,” jgħidilna Joseph. Joseph għadu jiltaqa’ ma’ parteċipanti minn dawn li ma kinux intgħażlu u magħna jammetti li ġieli staħa jkellimhom. Joseph jisħaqq li, “Dak li naraw fuq it-televiżjoni huwa kollox konċiż, jekk il-mixja teħdilna 8 sigħat aħna ma nġibuhiex kollha imma l-aħjar biċċiet.” L-avventura ta’ Liquorish hija aktar diffiċli minn dak li naraw fis-sensiela. “Huwa differenti li wieħed jara l-pajjiż minn fuq it-televiżjoni u li xi ħadd jesperjenza l-pajjiż vera. Huma ħafna l-parteċipanti li jiġu fuqna u jgħidulna li Liquorish bidlilhom ħajjithom ta’ taħt fuq. Ħafna jgħidulna minn dak li naraw fuq it-televiżjoni għal dak li jiġri hawnhekk hu kompletament differenti.” jgħid Joseph. Andrea tistqarr li din l-avventura hija kollox dwar il-moħħ u l-impenn tal-parteċipant, “Jekk tidħol għallavventura b’mentalità li ser tbati mela ser tkun ħolma kerha mill-bidu sal-aħħar, imma jekk tagħmel moħħok hemm, ser ikun hemm tbatija, imma jirnexxilek tasal!”. Liquorish kif dam 17-il sena għaddej? Joseph iwieġeb, “Għalkemm illum għandna bażi u kunċett ta’ programm li dejjem jibqa’ hemmhekk, aħna kull sena nibdew paġna ġdida. Fit-televiżjoni dejjem trid timxi mal-moda u tanalizza x’qed isegwu n-nies.”
GWIDA April 2021
11
Storja Prinċipali
Thailand
Jirbaħ Michael Valencia Liquorish kien isiefer lill-parteċipanti fis-sajf u dan ilprogramm dam jixxandar 9 xhur. Andrea: Emozzjonijiet kbar. Kienet l-ewwel darba li esperimentajna b’dan it-tip ta’ programm. Dak iż-żmien, 17-il sena ilu, ma kinux isiru dan it-tip ta’ programmi f’Malta. Illum il-ġurnata ndraw aktar. Niftakar ħafna t-tribujiet li ltaqjna magħhom, fosthom fil-long neck village, li kienet esperjenza vera sabiħa. Biex wasalna għandhom kienet triq twila u esperjenza affaxxinanti. Konna ltqajna ma’ dawn in-nies li litteralment għandhom għonqhom vera twil. Dawn minn meta jkunu għadhom trabi jdaħħlulhom iċ-ċrieki m’għonqhom li ma jinqalgħu qatt. Jiġu wweldjati allura dawn għonqhom fuq medda ta’ snin jitwal. Kienet xi ħaġa impressjonanti tara villaġġ sħiħ ta’ nisa b’għonq twil. Esperjenza sabiħa! Għadni niftakarha ċara ħafna! Joseph: Bdejt ma’ Liquorish meta jien kelli biss 17-il sena. Kont għadni żgħir, u dak iż-żmien il-Maltin ma kinux isiefru daqshekk barra mill-Ewropa. Għall-familja tiegħi kienet xokk kbir li jien ser immur f’dan il-pajjiż, ma’ nies li ma nafhomx. In-namra ħassejtha mal-ewwel vjaġġ u din baqgħet avventura għal qalbi immens. Kont doqt u għamilt affarijiet li għallmuni ħafna. Jien mort barra miż-żona tal-konfort u stagħġibt bil-kulturi li sibt. Kienet edizzjoni li ma tantx konna domna għax kienet esperiment, biex naraw in-nies jogħġobhomx il-programm. It-Tajlandja erġajt mort is-sena l-oħra u l-emozzjonijiet kienu kompletament differenti. Anke l-pajjiż inbidel ħafna.
Brażil
Tirbaħ it-tabiba Danica Bonello Spiteri Il-programm xorta kien fuq 9 xhur imma ngħatat prominenza lill-avventura.
12 GWIDA April 2021
Andrea: Ir-rebbieħa ta’ din l-edizzjoni baqgħet titla’ magħna għal diversi edizzjonijiet għax kienet tabiba. Waqfet għax kellha tarbija allura dawn is-sentejn ma setgħetx titla’ magħna. Il-Brażil u l-Amażon kienu tal-blieh! L-ewwel darba li kont mort f’din il-foresta u naħseb millpajjiżi kollha li mort, dak il-pajjiż nerġa’ nżuru! Għandi għatx kbir biex immur hemm! Kull min imur hemm, kulħadd jgħid l-istess kelma. Tant kienet esperjenza awtentika li ma tistax ma tibqax ittimbrata f’moħħok, aħna konna qgħadna fil-ġungla li ridna nidħlu għaliha b’dgħajsa. Konna għamilna jumejn deħlin. Naħseb l-aktar esperjenza li baqgħet memorabbli kienet meta rajna d-dolphins roża u nżilna ngħumu magħhom. Bdew iduru magħna u l-esperjenza kienet ta’ barra minn hawn! Jgħidu li llum il-ġurnata dawn huma estinti! Konna norqdu fuq hammocks u l-ħsejjes li tisma’ billejl jaqbduk il-bard! Konna naraw grupp ta’ makaws (tip ta’ pappagall li jkun blu u aħmar) itiru flimkien! Kienet qisha xena minn xi film, kollox naturali, kollox fis-salvaġġ. Il-Brażil hu pajjiż li kulħadd għandu jżur għax tal-ġenn! Ovvjament fejn morna aħna, fl-Amażon! Esperjenza oħra sabiħa kienet meta morna fil-Pantanal (Brażil) u hemmhekk ma tara xejn ħlief spazju miftuħ. Hemm konna morna fuq iż-żwiemel niġru għal kilometri sħaħ. Esperjenza surreali! Joseph: Il-pajjiż huwa sabiħ, fih konna daħħalna xogħol volontarju u kienet esperjenza vera partikolari. Morna fil-Favelas fejn dak iż-żmien kien ħadd ma kien jazzarda li jmur minħabba l-periklu. Rajna adoloxxenti ta’ 12-il sena bil-machine guns. Però xi ħaġa li bqajt niftakar hija li jekk in-nies iħobbuk, mela hemmhekk issir l-alla tagħhom u kulħadd ikun jaf bik. Nies sbieħ ħafna! Dik kienet edizzjoni sabiħa ħafna.
Storja Prinċipali
Namibia
Jirbaħ Dennis Said Minn hawn il-programm beda jiffoka fuq l-avventura biss! Kien ikun hemm mistednin jitkellmu fuq dak li qed jaraw.
India
Jirbaħ Arnold Schiberras L-Indja kienu damu ħafna; b’kollox 5 ġimgħat u kien l-itwal vjaġġ ta’ Liquorish. Andrea: Ma x’biża’! L-aktar esperjenza diffiċli għalija personali. Hemm kont ma niflaħx ħafna tant li bdejt nintilef minn sensija f’mumenti minnhom. It-tabiba kienet tagħtini l-injections biex jaraw kif jistgħu jfejquni. Ħin minnhom pruvaw jagħmlu minn kollox biex jibagħtuni lura, imma kienet diffiċli għax aħna konna fil-muntanji. Għalija kien xokk kbir; fl-aħħar ġejt f’tiegħi imma kienet iebsa ħafna. Hemm kont mort b’mentalità ta kif tiġi rreklamata, Incredible India, dak il-lussu... imma r-realtà meta tmur f’postijiet ġewwa bħal kif imur Liquorish (mhux postijiet turistiċi) tibqa’ ċċassat. L-Indja rajt lukandi ta’ 6 stilel b’kullimkien indurat bid-deheb. Personalment kont naħseb li kienet esaġerata għax xħin toħroġ minn dawn il-lukandi tmiss il-faqar b’idejk. Il-faqar li rajt mhux bħall-faqar talAfrika, dawn ma tantx kellhom rispett tal-ħajja. Tfal u xjuħ mal-art qed imutu. Ma tgħidx ser iressquhom fil-ġenb, kienu jgħaddu minn fuqhom bla ma jagħtu kas. Bdejt nibki u f’qalbi ngħid ‘naqra rispett – dawn n-nies qed imutu’. Kont taħt xokk. Mort b’mentalità li ser insib mod u sibt mod ieħor. Rajt realtà oħra tal-Indja, rajt il-faqar ta’ Madre Tereża. Fatt interessanti hu li hawnhekk jien kont xtrajt ukoll il-libsa tat-tieġ mingħajr ħsieb li kont ser niżżewweġ, kienet għoġbitni! Joseph: Biex tmur l-Indja trid tkun preparat mentalment. Xorta għadhom viżibbli l-livell ta’ iġene, kultura differenti, nies, traffiku... dinja oħra! L-Indja konna morna minn deżert u nzertajna sand storm perikoluż immens, tlajna l-Himalayas u fil-bogħod rajna l-Everest. Wara din l-edizzjoni għidna li qatt m’għandna nagħmlu daqshekk tul ta’ żmien fil-post – 5 ġimgħat kienu wisq! Bejn l-Indja u n-Namibia, Liquorish kien waqaf minħabba li Andrea kienet iżżewġet. Kienet sena kkumplikata! Ittelespettaturi kulħadd beda jistaqsi hux ser isir u wara sena Liquorish jirritorna.
Andrea: Vera pajjiż divertenti! Hawn konna qsamna l-pajjiż bil-landrovers u t-tema ta’ Liquorish kienet li ngħixu fuq dawn il-vetturi. Konna għamilna camping; roof tents. Tgħidx kemm kellna avventuri bil-landrovers – kienu jiqfulna f’nofs ta’ triq! Darba minnhom qlibt il-landrover waqt li konna off-roading. Kont qed insuq u ma tellajtx il-handbrake, u l-landrover inqalbet ġo wied! Kellna panik enormi dak il-ħin! Hemm ma jkollokx krejnijiet biex jgħinuk u niftakar għamilna ġurnata biex erġajna ġibnieha f’postha. Kellna tim ħelu ħafna! Niftakar konna żorna l-Himba tribe li qiegħed fit-Tramuntana. Kien hemm iljunfanti jiżżerżqu fuq ir-ramel! Pajjiż nadif ħafna, b’toroq bellezza allura l-vjaġġ ta’ sewqan kien sabiħ ħafna. Joseph: Din kienet road trip ta’ vera. Jien għandi għal qalbi ħafna l-Afrika. Il-feel hu wisq sabiħ, ibda bil-klima, it-toroq, il-mużika, in-nies... wisq poplu ferħan! Kienet edizzjoni sabiħa li ħafna baqgħu jsemmulna sal-lum.
GWIDA April 2021
15
Storja Prinċipali
Bħala tim bdejna nimmaturaw u naċċettaw ċertu affarijiet. L-edizzjoni kienet spiċċat billi morna fil-Mainland u bdejna nintroduċu li fl-aħħar ikollhom xi ħaġa sabiħa l-parteċipanti. Lil Ignatius konna bgħattnieh ġo gżira lussuża għalih biss.
Madagascar
Jirbaħ Anthony Formosa Randon Il-programm beda jieħu l-forma tiegħu u t-tim talproduzzjoni kien jesperimenta bil-logħob. Andrea: Jien kont mort imma konna nqsamna. Jien ħadt ħsieb il-grupp tat-tieni pajjiż; dak li mar Madagascar. Kienet esperjenza sabiħa immens! Nazzarda ngħid li jien kont f’pajjiż ħafna aħjar. L-eliminati kienu ġew ġo post lussuż! F’din l-edizzjoni kienu ħadu sehem Felix Busuttil, Owen Bonnici u l-Muxu. Pajjiż brillanti u dak iż-żmien ma kontx tisma’ li kienu jmorru turisti f’dawk il-pajjiżi. Joseph: Ħafna jassoċjaw dan il-pajjiż mal-kartuns; meta tmur il-pajjiż hu normali, imma dak iż-żmien li morna kien hemm kontroll kbir mill-Gvern. Biex nagħti eżempju, fast food chains ma kinux jeżistu. Jekk tara ħanut fit-triq kont rajthom kollha. Jekk tara erba’ tipi ta’ gallettini, tkun rajt kollox.
Malaysia – Borneo Jirbaħ Mario Muscat
Andrea: Hawnhekk ma kontx mort għax kont tqila. Fil-fatt xħin beda l-programm wellidt u minfloki, ippreżentat ilprogramm, Moira Delia. Hawn kien telgħu l-personalitajiet Ignatius Farrugia u Julie Pomorski. Kienet edizzjoni vera tajba. Pajjiż lussuż u mimli ħdura. Sfortunatament f’dan ilpajjiż waħda mill-parteċipanti spiċċat l-isptar u kważi tilfet għajnejha. Joseph: Aħna morna bl-ajruplan biex immorru Borneo fin-naħa tal-ġungla u hu post bellezza. Niftakar li għamlet ħafna xita, l-attivitajiet li konna għamilna, ħafna minnhom saru fix-xita. Tista’ timmaġinana nimxu fix-xita, insuqu d-dgħajjes fix-xita, trid tarana mexjin fil-ġungla għasra!
16 GWIDA April 2021
Marokk
Jirbaħ Fredrick Grech Minn hawn il-programm beda jixxandar fuq l-istazzjon ONE. Kienet l-iżjed edizzjoni li telgħu parteċipanti s’issa, 15-il persuna! Andrea: It-tifel kien għadu żgħir u tlajt f’dan il-pajjiż! Ma tlajtx mill-bidu nett. Hawn qsamna d-deżert kollu b’iġmla u għamilna xi 3 ijiem. Kienet esperjenza sabiħa li torqod barra! L-ikel, il-kuluri, il-kultura... pajjiż verament sabiħ li għandek iżżur! Joseph: Dan il-pajjiż dejjem kien iberren f’moħħna li nżuruh, imma dejjem bżajna minnu għaliex l-impressjoni tal-pajjiż kien, “Min jaf x’hemm”, “Ma jinstemax cool”. Imma konna nafu li l-kultura hija interessanti ħafna. Ħafna min-nies jitkellmu bil-Franċiż u hemm element Għarbi
Storja Prinċipali
wkoll. Il-kultura Għarbija f’dan il-pajjiż hi waħda li togħġobni immens, l-ikel hu bnin, l-arkitettura sabiħa ħafna, nies interessanti... Din kienet l-unika edizzjoni fejn kellna bżonn ski-suit; tlajna t-Tucal, muntanja diffiċli ħafna fil-borra knee-deep, jiġifieri li saqajk tinżel litteralment ġol-borra. Din kienet avventura diffiċli! Morna fid-deżert Saħara fejn kienet sħana kbira, allura esperjenzajna l-estremi. Irrealizzajna kemm aħna l-Maltin nieklu ikel simili ħafna għal tagħhom.
Gwatemala u Belize Jirbaħ Dennis Tabone
Andrea: F’din l-edizzjoni kellna grupp ħelu u tajjeb ħafna! Kellhom ħafna xeni bil-muturi, kien grupp vera enerġetiku u mimli praspar. Niftakar li dan il-grupp darhba kien daħal f’tieġ! In-nies tal-lokal tawhom merħba sabiħa u kienu dħulin. Joseph: Qabel il-Covid kien pajjiż popolari mat-turisti u bir-raġun. Dan wieħed mill-pajjiżi li joffri ħafna possibbiltajiet, kemm jekk int turist tħobb il-lussu u kemm jekk trid l-avventura, għandek xelta vasta. In-nies kienu t’għajnuna kbira. Kellna grupp li ma jaħsibhomx! Kienu jaħarbulna u mbagħad naraw is-subien b’xagħarhom imqaxxar. Kienu jġennuni! Fil-hitch hike tagħhom, kien hemm grupp li kera mutur mingħajr ma ftiehem sew kif ser jirritorna l-mutur lura. Dik is-sena kellna omm u t-tifla tagħha jieħdu sehem, Michelle u Charol, u r-relazzjoni tagħhom kienet waħda sabiħa immens.
Sri Lanka
Tirbaħ Paulette Gafa
Joseph: Hawnhekk ukoll konna żorna żewġ pajjiżi. Liquorish dejjem jieħu l-opportunità li jesponi kulturi differenti, u dawn il-pajjiżi kienu kompletament differenti. Mhux biss kif jidhru n-nies imma anke kif iġibu ruħhom. Hawn konna rritornajna ġol-ġungla u għexna għal ftit jiem hemm.
Vjetnam
Tirbaħ Anthea Saliba Hawnhekk kienet bdiet il-My Impossible Challenge fejn kien hemm parteċipant li saq il-mutur.
Andrea: Dal-pajjiż tant kont iġġennint fuqu li mort mattfal! Pawla kienet hit f’dik is-sensiela. Pajjiż sabiħ, filmati impressjonanti u l-grupp kien eċċellenti. Joseph: Ħafna nies jiftakru din l-edizzjoni minħabba Pawla. Bħala post iltqajna ma’ ħafna annimali. Il-grupp kien partikolari, Pawla setgħet tibrilla flimkien mal-kumplament tal-karattri. Meta niltaqgħu mal-maġġoranza tal-grupp dejjem nidħqu.
Filippini
Jirbaħ Gozwe Spiteri Andrea: Hawn ukoll kien għoġobni ħafna mill-filmati li rajt, li mort mat-tfal tiegħi. Għandna kollegi mill-Filippini u
18 GWIDA April 2021
Storja Prinċipali
tajjeb ħafna! Kien ħa sehem Darron Busuttil (iż-żeffien) u l-mudella Brunella. Joseph: Hawn inzertajna kesħa kbira minħabba l-muntanji. Rajna l-Amażon min-naħa tal-Perù. L-ammont ta’ nemus li kien hemm, kienet xi ħaġa ta’ barra minn hawn. Konna nilbsu kmiem twal, kalzetti fuq il-qliezet u xorta konna nsibu gdim tan-nemus. Il-kultura sabiħa, imma għandhom użanzi strambi bħal jieklu l-fkieren. Dan il-pajjiż hu twil ħafna u kellna nivjaġġaw ħafna fih. Din kienet l-aħħar sena li telaq xi ħadd minn jeddu. Kienet telqet Roxanne. Loġistikament hija kedda kbira għalina biex nikkordinaw ħalli nibagħtuhom lura. Aħna nkunu għażilna n-nies għax inkunu nixtiequ li jibqgħu sal-aħħar. dejjem kienu jgħidulna kemm hu post sabiħ. Hemm ħafna gżejjer u n-nies huma vera simpatiċi! Vera tħossok sigur.
Bangladesh
Jirbaħ Zdenjik Tabone
Joseph: In-nies tal-lokal minn meta jkunu żgħar, jitgħallmu jkunu akkoljenti. Meta ġejna għall-isfidi, fejn il-parteċipanti riedu jħabbtu l-bibien tad-djar, din sabuha sempliċi ħafna. In-nies kienu jippreferu jorqdu barra u jħallu n-nies jorqdu ġewwa komdi. Fil-My Impossible Adventure, konna bgħatna żewġ tfajliet jaraw lil Whang-od li hi l-ixjeħ mara li għadha tagħmel it-tatoo bix-xewka. Hawn fejn il-parteċipanti kielu l-ballut, bajda nejja.
Perù
Jirbaħ Marco Barbara L-aħħar sena li tela’ personalità magħrufa s’issa
Andrea: Hawn konna morna l-Amażon ukoll imma parti oħra. Ma kinux marru fil-postijiet normali li kulħadd jirreklama. Żorna postijiet differenti u kien programm
Andrea: Din is-sensiela kienet good television imma ħadd qatt ma joħlom li jmur f’dan il-pajjiż! Lanqas toħlom li tmur vaganza hemm! Il-pajjiż sabiħ imma minħabba l-faqar li hemm, wieħed ma jazzardax li jmur. Min hu vera avventuruż u jixtieq jara u jmiss b’idejh ‘the real thing’, għandu jmur! Hemmhekk kellna hassle enormi għax parti mill-kru ġew arrestati. Hawn kont inkwetajt ħafna. Jien minn Malta kont imbeżżgħa! F’daqqa waħda ma smajtx mingħandhom għal tlitt ijiem. Ma nafx xi ġralhom, kienet surreali. Dawn ġew arrestati għax in-nies tal-lokal ħasbu li aħna konna xi tip
GWIDA April 2021 19
Storja Prinċipali
ta’ spjuni bid-drones qed nipprovaw insibu l-lokazzjoni ta’ fejn jinsabu t-tigri uniċi tagħhom. Kienu konvinti li morna hemm jew biex nisirqu jew biex noqtlu t-tigri! Biex ikkonvinċejniehom għamilna mawra sħiħa tilgħin u neżlin ittribunal t’hemm. Kont ser immut xħin qalli. Kumbinazzjoni kont qed insuq u kelli nieqaf bil-karozza f’nofs ta’ triq, u kien ser jagħtini ħass ħażin. Joseph: Jien, tabiba u Warren l-inqas li batejna minħabba li konna morna l-Indja u l-kulturi huma simili. Il-problem f’dan il-pajjiż hi li ma jmorrux turisti fih! Meta kont qed nikkordina mal-pajjiż qaluli, “Int qed tifhem li hawn ma jiġux nies?”. Din is-sentenza baqgħet tidwi f’moħħi u dejjem emmint li dan il-pajjiż ideali għal Liquorish. Meta wasalna l-ajruport, ma rajna lil ħadd li hu turist, ħlief Ċiniżi li jmorru hemm għax-xogħol. Konna l-iżjed ħaġa stramba fil-pajjiż. Il-problema li għandhom hi li ma bdewx jagħtuna spazju, in-nies bdew iħokku magħna. Għandhom element kbir ta’ kurżità, meta nkunu qed nagħmlu xi ħaġa, issib ħamsin ruħ imissu miegħek. Kienu jmissulna t-tatoos biex jaraw jitilqux. Dawn in-nies mhux imdorrijin mat-turisti u hemm ħmieġ kbir! Konna qed nagħtu wisq fil-għajn u għalhekk xi ħadd mill-kru ġie arrestat. Ftit nies jafu kemm domna telgħin tribunali biex insolvu dan il-każ. Il-programm baqa’ għaddej imma tkissirna mentalment.
Tanżanija
Jirbħu l-Boċċ u l-Booster
Joseph: Purament Afrika, toroq twal, safaries bl-annimali, annimali kemm trid. Jien post li nissuġġerixxi mill-Afrika li jmorru hu t-Tanżanija. Apparti minn hekk għandu gżira żgħira jisimha Zanzi bar. Din qisha l-party place, xorta b’ambjent Afrikan. Hawn ħadna ħafna pjaċir! Dan ukoll kien tim imqareb u fuq tiegħu! Kien tim li ammirajtu ħafna għax daħal għal kull sfida b’ruħu u ġismu. Dan iż-żmien bdejna ndaħħlu sfidi żgħar bħal mouthpiece li ġġegħelhom jibqgħu b’ħalqhom miftuħ. Din kienet wisq tad-daħk! Kien wieħed mill-aħjar gruppi li sab tarf kif isajjar u kienu jsajru tajjeb ħafna. Bil-ftit li kien ikollhom kienu jieklu ikel aħjar mill-kru. Niftakar konna tajniehom 5 kilos ugali, dqiq tal-pajjiż, li ried iservihom sal-aħħar tal-avventura. Ingredjent li diffiċli ssib tarfu, imma maż-żmien tgħallmu kif jaddattawh għar-riċetti kif imdorrijin aħna.
Indonesia
Jirbaħ Dylan Agius Andrea: Pajjiż aħdar, b’nies li faċilment tagħmel ħbieb magħhom. Pajjiż isbaħ mill-ieħor u ma nistax nifhem kif hawn nies iżuru l-istess pajjiżi! F’kull mawra dejjem tiskopri xi ħaġa ġdida u sabiħa. Joseph: Kien grupp li sfida lilu nnifsu, għamlu l-isfidi kollha imma naħseb li kieku daħlu b’aktar pożittività kienu jaslu li jagħmlu affarijiet oħra. Dylan spikka għax kellu mindset pożittiva immens u daħal għaliha b’ruħu u ġismu. Kienu jegħjew ħafna imma dan il-pajjiż hu sabiħ ħafna.
Andrea: Sabiħ immens! Hawn kellna inċident ikrah ħafna bil-karozza. Danica t-tabiba kienet telgħet tqila u nqalbu bil-karozza. Spiċċaw bil-punti u l-isptar! L-annimali li tara t-Tanżanija huma ta’ barra minn hawn. Dan hu pajjiż li nixtieq li nżur wara li tgħaddi l-pandemija mat-tfal.
GWIDA April 2021
21
Storja Prinċipali
Din is-sena? Andrea: Din is-sena ma kienet faċli xejn! Imma għedna li għandna nagħmlu minn kollox u nagħmluh! Ma nistgħux inħallu lill-udjenza tagħna mingħajr edizzjoni. Nista’ ngħidilkom li kienet vera diffiċli biex issir u ġiet tiswa ħafna flus għax kellna nagħmlu ħafna testing tal-Covid-19. Sensiela kkumplikata imma rnexxielna nagħmluha b’xi mod jew ieħor! Insomma jekk ma jirnexxilux Liquorish, min ser jirnexxilu? Ħafna kienu ċerti li mhux ser isir, imma meta kont naċċertahom li kien ser isir, kont nara għajnejhom jixegħlu. Joseph: F’nofs is-sajf tal-2020, kellna nieħdu deċiżjoni fuq jekk hux ser isir Liquorish! L-ewwel deċiżjoni kienet li nagħmluh żgur, għax aħna l-eċitament u l-entużjażmu jiġri bina. Però mbagħad iddeċidejna li nieqfu daqsxejn u naraw jekk jagħmilx sens li nagħmluh. Il-pandemija tal-Covid-19, affettwat lil kulħadd. Aħna normali nieħdu ammont ta’ vaċċini minħabba li dawn il-pajjiżi li nżuru jkollhom ambjent differenti. Nieħdu injections u pilloli għall-viruses li huma ħafna aktar inkwetanti u fatali mill-Covid-19. Fil-verità, meta poġġejna kollox fuq il-miżien, il-Covid ma tantx kien ta’ periklu kkumparat ma’ viruses oħra li ltqajna magħhom. Apparti minn hekk b’mod normali aħna jkollna checkups ta’ sikwit għatt-tim kollu. Ikun hemm it-tabiba li tiċċekja li kull parteċipant u membru tal-kru hu san. L-affari kkumplikat mil-lat ta’ finanzi għax morna ’l bogħod mill-pjan tagħna minħabba l-ammont ta’ swabbing li kellna nagħmlu. Dejjem trid iżżomm f’moħħok li jekk xi ħadd minna jinqabad pożittiv, kien ikollna narmu kollox! Mingħajr xi ħadd mill-kru, kienet ser tkun ħafna aktar diffiċli! Dan qed nitkellmu fuq sigħat qabel ma tlajna, kulħadd kellu jagħmel ir-rapid test ħalli naċċertaw li ħadd minna mhu pożittiv. Xħin wasalna hemm, qabel ma stajna nduru fil-pajjiż ridna nagħmlu swab ieħor, noqogħdu kwarantina sakemm joħroġ ir-riżultat u nkunu nistgħu nibdew! Dawk il-mumenti kienu qtugħ ta’ qalb kbira, kollox lest, kollox preparat, wasalna filpajjiż u xi ħaġa żgħira tista’ ttelliflek kollox. Lill-parteċipanti ġenninniehom biex joqogħdu attenti u rnexxielna. Il-biċċa tas-sanitizer nagħmluha dejjem, peress li nkunu f’dawn il-postijiet eżotiċi, it-tobba
22 GWIDA April 2021
Storja Prinċipali
li dejjem telgħu magħna, dejjem kienu jissuġġerixxu biex intellgħu magħna hand sanitizer. Għalina din kienet xi ħaġa normali li nagħmluha għax il-pajjiżi li mmorru jkollhom ħafna ħmieġ. Inżuru postijiet fejn jkun hemm mard li m’hawnx flEwropa, allura fil-każijiet tagħna jkunu aktar ikkumplikati. Il-maskra kienet ikkumplikata! L-ewwel nett l-ambjent tal-ajruport kien stramb għall-aħħar, ajruporti vojta, aħna mdorrijin b’ajruporti kbar fejn ikun hemm ħafna nies. Issistema tal-maskri ma kienet xejn ġdida għalina għax konna drajnieha. Fejn konna postijiet pubbliċi u kellna bilfors nilbsu l-maskri konna nobdu, meta konna waħidna għax aħna niltilqu ’l barra mill-ibliet, konna noqogħdu mingħajr. Kellna l-lussu li niddeċiedu meta nilbsuhom u meta le, minħabba li t-tim kollu kien jiġi swobbjat ta’ spiss u kollha konna negattivi. Kienet impossibbli li meta konna tilgħin il-muntanja nilbsu l-maskri għax taqta’ nifsek. Din kienet tgħodd kemm għallparteċipanti kif ukoll għall-kru – kulħadd obda r-regoli. L-iswabbing kien parti mill-kedda, peress li aħna bdejna nimxu mill-post għall-ieħor, ridna nitolbu permessi speċjali u nagħmlu arranġamenti mal-gvern tal-lokal biex fejn nimxu nsibu sptar tal-lokal biex nagħmlu test tal-iswab. Kien hawn fejn morna ftit żmerċ fil-kalkoli tagħna dwar finanzi. Ix-xogħol li kien hemm kien inkredibbli. Imma b’xi mod irnexxielna. Kienet sena li vera xtaqna nagħmluha u ser tidher ħafna l-passjoni tat-tim fil-programm innifsu. L-entużjażmu fost il-kru u l-parteċipanti ser jinħass mill-ewwel ġurnata salaħħar. It-telespettaturi ser jirrealizzaw kemm kien hemm parteċipanti li kienu lesti jagħmlu kollox u b’entużjażmu kbir. L-iżjed pajjiż viċin Malta kien il-Marokk! Imma Liquorish s’issa qatt ma mar l-Ewropa u lanqas din is-sena! Kulma nista’ ngħidlek hi li morna xi mkien ’il bogħod. L-element ta’ sorpriża hija wisq sabiħa li ser narawha mill-ewwel programm. Għandna parteċipanti interessantissimi u l-entużjażmu li kien hemm din is-sena ser jilagħb parti importanti mill-avventura! Kien hemm mumenti tad-daħk, mumenti diffiċli u mumenti ta’ biki! Din is-sena il-programm ser jibda b’mod kiefer minħabba kif ser ikollna naslu fil-pajjiż. Kiefer b’mod psikoloġiku imma mbagħad addattajna. Biss nista’ ngħid li l-affarijiet ser jibdew imorru ħażin mill-ewwel ġurnata mhux relatati ma’ Covid, imma f’affarijiet sempliċi! Liquorish jibda jixxandar minn għada t-Tnejn 5 ta’ April fuq ONE.
GWIDA April 2021 25
IRBAĦ €1,000 MA’ GWIDA Kulma trid tagħmel hu li ġġemma’ 12-il kupun li ser joħorġu meta tiġi ppubblikata din ir-rivista tul din is-sena. Dan hu r-raba’ kupun; Jonqos li joħorġu 8 oħra. L-ewwel kupun ħareġ fl-ewwel edizzjoni ta’ Jannar. Ibgħat il-kupuni kollha f’daqqa sal-31 ta’ Diċembru, u tista’ tirbaħ €1,000 fi flus kontanti!
Kupun 4 – APRIL 2021 Sib it-tweġiba mill-intervista li għamilna ma’ Joseph u Andrea ta’ Liquorish
Minn fejn xtrat il-libsa tat-tieġ Andrea? Agħżel tweġiba waħda biss minn dawn:
Q Mill-Indja Q Minn Malta Q Mill-Italja Ibgħat dan il-kupun flimkien ma’ 11 oħra fuq GWIDA, KOMPETIZZJONI, Content House, Mallia Buildings, 3, Level 2, Triq In-Negozju, Zone 3, Central Business District, Birkirkara, CBD 3010
4/ 12
Skeda
28 GWIDA April 2021
Skeda
NHAR TA’ ĦADD TVM
06:30 TVAM News 07:00 Paq Paq 07:30 Il-kollezjonist 08:00 MEA 08:30 Ħadt l-Aħbar 09:30 Raħal Twelidi 10:00 Mill-qarċilla sas-salib 10:30 Malta u lil hinn minnha 12:00 News
12:15
Ħadd Għalik – Waħda mill-irkejjen li jistennew ittelespettaturi ta’ dan il-programm hi l-isfida ta’ Mario u Pj. Ftit ġimgħat ilu rajna lil Mario Coleiro u lil Pj Vassallo Mintoff jagħmlu attentat għall-Pole Dancing. Flimkien maż-żeffiena Naomi, li hija tassew b’saħħitha u grazzjuża fil-movimenti tagħha, turihom mossa li jridu jagħmlu eżattament bħalha. Bla dubbju kemm Mario u kemm Pj sabuha iebsa mmens għalkemm Pj irnexxielu jdur ftit mal-arblu darba u tnejn. Pj ħin minnhom ħa angolu daqsxejn ħażin u ħabat ġol-arblu u kliemu propja kienu “Qed ninsa li jien raġel!”. Il-kompetizzjoni jirbħuha t-tnejn li huma talli kienu kuraġġużi u ħadu l-isfida b’serjetà liema bħalha. 15:00 News 15:05 Ċappas 16:00 Kompendju 17:00 Wonderama 17:30 Muxrafija 18:00 Sign News 18:15 Għawdex Illum
18:45 Ninvestigaw x'qed nieklu 19:35 Tal-Ewwel 19:45 Mill-Palazz 20:00 News Bulletin 21:00 FILM 23:00 Fil-ġnien ma' Melo 23:30 News / Sports Update
TVM2
07:45 Luxdesign 08:45 Knots 09:15 Aħbar Tajba – Qari tal-iskrittura u spjegazzjoni tajba u ddettaljata minn qassis jew patri minn lokalitajiet differenti. 09:30 Quddiesa tal-Ħadd 10:30 Rome Reports 11:00 Sensilhena – Christine Delicata tistaqsi ħafna mistoqsijiet relevanti biex wieħed jifhem aktar x’inhu d-dover ta’ kull bniedem anke jekk mhux Nisrani, imma l-aktar għan-Nisrani. 11:30 Ilsienna 12:00 Paq Paq 12:30 Fil-ġnien ma' Melo 13:00 Il-Bolla/Tal-ewwel/Mill-Palazz 13:15 Animal Diaries 16:00 Aħbarijiet 16:30 Mea 17:00 Hygiela 17:45 Madagascar 18:15 DOT EU 18:30 Quddiesa tal-Ħadd 19:30 Umani 20:00 News in English 20:15 Kunjomijietna 20:15 Tertuqa35 20:45 90 Minuta 21:45 @ Magic 22:15 Gadgets 23:00 Gourmet Challenge 23:30 F'Ġieħ l-Imħabba
ONE
7:30 ONE News 07:45 Duurella 08:00 Quddiesa 08:40 Paperscan 10:30 Attività Politika 10:30 Prim Ministru Intervista 11:55 Telebejgħ 12:30 ONE News 12:35 Arani Issa 15:50 Duurella (R) 16:15 Kenn Niesna 17:30 L-Argument 19:30 ONE News 20:10 Ieqaf 20 Minuta 20:45 Attività Politika 21:15 Mija 22:30 Distintivi (R) 23:30 One News
NET
07:00 Net News 07:30 Najn – Vjaġġ għall-Ħajja 09:00 Il-quddiesa 09:45 Analiżi 11:00 Paġna Ġdida għal Pajjiżna 12:00 NET News 12:15 Telebejgħ 14:00 JienInt 15:00 NET News 15:05 Il-Kunsill 16:00 Sport Extra 16:30 Family Affair – Eileen Montesin tkompli tlaqqagħna ma’ diversi personalitajiet, tagħtina tagħrif fuq aħbarijiet mix-xena tal-mużika. Fost l-irkejjen li jkun hemm fil-programm insibu r-rokna bl-isem ta’ Min Huma fejn Eileen tlaqqagħna ma’ kantanti, atturi u personalitajiet tal-midja u tagħtina ftit informazzjoni fuq il-ħajja tagħhom. Dan apparti l-kanzunetti li flimkien bħala familja jagħmlu waqt il-programm. 18:00 NET News 18:10 Flusek 18:45 Paġna Ġdida għal Pajjiżna 19:30 NET News 20:15 Life & Style 20:30 Replay 21:45 Net News 21:50 Replay 22:30 Life & Style 23:00 NET News 23:30 Xandiriet għal matul il-lejl
RAI 1
05:55 06:30 07:00 10:30 10:55 12:00 12:20 14:00 17:20
A Sua Immagine Unomattina In Famiglia TG 1 A Sue Immagine Santa Messa Recita Angelus De Piazza San Pietro Linea Verde Domenica In Da Noi... A Routa Libera
GWIDA April 2021 29
Skeda
18:45 L’Eredita Week End 20:00 Telegiornale 20:35 Sollti Ignoti – Ll Ritorno
Italia 1 07:04 07:38 07:45 08:00 08:33 09:45
Baby Dady Pixie e dixie Magilla Gorilla Looney Tynes TGCOM The Vampire Diaries – X’ser ikunu qed jivvintaw l-aħwa Salvatore għal Katherine? Ħabib antik ta’ Matt ser jitfaċċa wara ħafna żmien u ser jibdel xi affarijiet. 11:30 Legacies 13:00 Magnum
15:50 Lethan Weapon 17:40 Friends - Rachel ser tiġi mlaħħqa u trid tqabbad assistent ġdid imma lil min ser tagħżel? Joey għandu problemi wara li l-ispettaklu tiegħu "Mac and C.H.E.E.S.E", li fil-fatt mhuwiex umoristiku ħafna, ġie kkanċellat wara l-ewwel xandira. 18:10 Camera Cafè 18:22 Studio Aperto 19:31 C.S.I. Miami 21:15 Film
La 5
07:00 Una Vita – Genoveva tgħid lil Felipe li l-qattiel ta’ Samuel, Cristobal jinsab fir-raħal u l-avukat
tiegħu beħsiebu jeħilsu. Maricia tipprova tinsa lil Felipe. Bellita tipprova b'kull mod tgħolli l-moral ta 'Margarita, teħodha biex tixtri. Maite titlob lil Camino biex ma jitkellimx dwar il-fehmiet politiċi tagħha, iżda mbagħad tipproponi xi ħaġa biex terġa 'tikseb il-favur ta' Felicia. 10:50 Verissimo 13:38 Amici di Maria 16:15 Dalla Parte Degli Animali 17:20 Cinquanta Sfumature d’amore 17:49 TGCOM24 19:10 Daydreamer 21:10 Film 23:35 Appuntamento a San Valentino
NHAR TA’ TNEJN TVM
07:00 TVAM 09:00 Mill-qarċilla sas-salib 09:30 X’hemm moħbi 10:00 FITAM 12:00 News 12:15 Niskata 14:45 Teleshopping 15:00 News Update 15:05 Żiżi 15:10 Wonder Grove 15:15 Taħbil il-moħħ 15:20 Naqraw Flimkien 15:25 Teeny Break 15:35 Ilsienna Short 15:40 Sorelle 16:15 Teleshopping 16:30 Maltarti 16:45 Illum ma' Steph 18:00 News for the Hearing Impaired 18:15 Illum ma' Steph 18:30 Ilsienna 19:00 Popolin – Ftit ġimgħat ilu kien hemm Quinton li tkellem ma’ Robert Borg. Robert ilu jikkollezjona l-consoles sa minn tfulitu. Illum il-ġurnata għandu l-fuq minn ħamsa u ħamsin console u ħamest elef logħba.
30 GWIDA April 2021
Borg spjega li jixtieq jibni forma ta’ games room fejn min ikun interessat ikun jista’ jżur u jilgħab dawn il-consoles antiki. 21:00 Nostalġija 22:00 Headline News 22:05 Realtà 23:00 Raħal Twelidi 23:30 News and Sports Update
TVM 2
06:15 Popolin 07:00 Tertuqa 35 07:30 Teeny Break 07:45 Taħbil il-Moħħ 07:50 Wonder Grove 07:55 Żiżi 08:00 Ilsienna Short 08:15 Għajn ta’ ilma 08:30 Hygieia 09:00 Champions League Magazine 09:30 Holy Mass 10:30 TVAM (Repeat) 12:30 Insights 14:00 Euronews 14:30 Malta u lil hinn minnha 16:00 News 16:15 Gadgets 17:00 MEA 17:30 Holy Mass 18:30 Żiżi 18:35 Wonder Grove 18:40 Taħbil il-Moħħ 18:45 Naqraw Flimkien 18:50 Teeny Break 19:00 Għawdex Illum 19:30 X’sar minnhom 20:00 News in English 20:05 Tal-Ewwel 20:15 Sports Għawdex
20:45 Offside 22:30 Paq Paq 23:00 Maltipur 23:30 Il-Barokk 23:45 Maltarti 00:00 Headline News
ONE
07:15 ONE News 07:45 Duurella 08:30 Step Up 08:45 Pjazza (R) 10:30 Espresso 12:30 ONE News 12:40 Teftif 13:00 Kalamita 15:30 ONE News 15:35 Ieqaf 20 Minuta 16:15 Primetime Preview 16:30 Duurella 16:45 Mhux kemm taf (R) 17:30 Flimkien ma’ Nancy 18:30 Pjazza 19:30 ONE News 20:15 Primetime – Il-preżentatur John Demanuele, riċentament kien il-mistieden speċjali ta' Owen Bonnici fuq il-programm Prime Time. Waħda mill-mistoqsijiet li għamillu Owen kienet, “Kieku kellek terġa’ titwieled illum ilġurnata, taħseb li terġa’ taqbad karriera fix-xandir?” Bla dubju, John wieġeb iva, u żvela ftit aktar. “Ix-xandir kien kumbinazzjoni. Jien kull m’għamilt fil-ħajja ma jiddispjaċini xejn li għamiltu, għaliex kont fortunat li kull m’għamilt - jekk kont għalliem, direttur tal-isports, kultura - kont
Skeda
nieħu gost nagħmel.Qatt ma kien hemm ġurnata fejn għidt ‘xi dwejjaq m’għandix aptit immur’. Meta ġejt biex nirtira, tawni rekord ta’ kemm kelli sick leave. F’xi 30 sena ta’ xogħol, qalli ‘taf li inti fi 30 sena ħadt 30 ġurnata biss sick leave?’ Kont immur anke mejjet ix-xogħol. Kont nieħu gost u għadni nieħu gost fix-xandir.” 20:35 Liquorish 21:15 Follow Up 22:15 Stejjer għal wara t-tmienja 23:30 ONE News
NET
07:00 NET News 07:30 Family Affair 09:00 Life & Style 09:20 Paġna Ġdida għal Pajjiżna 10:30 Telebejgħ 12:00 Net News 12:05 Il-quddiesa 12:30 Bejnietna 15:00 NET News 15:05 It’s morris 15:55 Ħalli ngħidlek storja 16:00 Telebejgħ 16:30 Kikkra Te - Waranofsinhar, m’hemm xejn isbaħ minn kikkra te u diskursata rilassanti man-nies li tħobb. Dan hu dak li se jkun qed joffri l-programm #KikkraTe, ippreżentat minn Valerie Vella u Mireille Bonello bi produzzjoni ta’ Marco Calleja. 18:00 NET NEWS 18:10 NET Live 19:30 NET NEWS
20:15 Life & Style 20:45 Profili 21:45 NET News 21:50 Dawra mas-Salv! 22:20 Ara min mar! - Kif diga tafu, individwi u personalitajiet minn sfondi differenti tal-ħajja qed jiġu intervistati bil-għan li jaqsmu l-esperjenza kollha tagħhom fil-missjoni; mill-bidu nett tal-preparazzjoni għall-vjaġġ ta' esperjenza attwali li għamlu barra mill-pajjiż, kif ukoll il-konsegwenza ladarba l-individwu jkun lura d-dar. L-intervista ta’ 50 minuta ddur ukoll madwar il-kwalitajiet u l-karatteristiċi tal-mistednin, allura t-telespettaturi huma assigurati bi programm divertenti u ta' għarfien! Taħlita ta' mistednin, minn personalitajiet tat-TV sa membri tal-Knisja u żgħażagħ! 23:00 NET News 23:30 Xandiriet għal matul il-lejl
Rai 1
06:45 Unomattina 07:00 TG1 09:55 Storie Italiane 11:55 E' sempre mezzogiorno 14:00 Oggi è un altro giorno 17:05 La vita in diretta 18:45 L'Eredità 20:30 Soliti Ignoti - Il Ritorno
Italia 1 06:40 07:10 07:40
Nana’ Supergirl C’era volta Fiocchi di cotone per Jeanie
08:10 Sui monti con annette 08:40 Chicago Fire 12:25 Studio Aperto 13:00 L’isola dei famosi 14:05 I Simpson 15:25 Big bang theory 16:20 Modern Family 17:10 Friends 18:06 L’isola dei famosi 19:00 Amici – Daytime 19:30 C.S.I. Miami 22:10 TGCOM 23:40 TikiTaka
La 5
6:00 Vivere 07:15 Il Segreto - Emilia jirnexxielha tikkonvinċi lil Julieta blintenzjonijiet tajba tagħha u tistedinha fil-lukanda fejn tħallas ikla ħafifa lilha, lil bintha Ana u linnanna tagħha Consuelo. Nicolas jasal fil-lukanda u joffri l-għajnuna tiegħu lil Julieta, iżda t-tifla trid biss xogħol biex tkun tista’ tgħix b’dinjità u tħallas għal dar. 09:32 Tempesta d’amore 10:32 Beautiful 10:50 Una Vita 11:52 Pizza Girls 12:05 Uomini E donne 13:50 Amici 14:45 L’isola di Pietro 2 15:10 The OC 17:10 Cinquanta sfumature d’amore 19:45 Uomini e donne 21:10 Film
NHAR TA’ TLIETA TVM 07:00 TVAM 09:00 Ħajjitna Ktieb 09:30 Hygiela 10:00 FITAM 12:00 News 12:15 Niskata 14:45 Teleshopping 15:00 News Update 15:05 Żiżi 15:10 The Adventures of Annie & Ben 15:15 Taħbil il-moħħ 15:25 Teeny Break 15:35 Ilsienna Short 15:40 Sorelle - Angela ppruvat tikkonvinċi lil Jodi biex tiltaqa’ ma’ Franny... x’se tagħmel? Min ċempel lil Angela u għaliex telqet tiġri ‘l barra? Sabrina qalet lil Malcolm li l-borża
bid-djamanti foloz kienet insterqet... x’se jagħmel? Lorraine rat lil Michael dieħel f’ħanut ma’ xi ħadd... ma’ min? X’se tagħmel? Naomi u Angela qed jippjanaw xi ħaġa... flimkien naraw xiex. 16:15 Teleshopping
16:30 Mill-għalqa tad-dar 16:45 Illum ma' Steph 18:00 News for the Hearing Impaired 18:15 Illum ma' Steph…ikompli 18:30 Għajn ta' Ilma 18:45 Il-Barokk 19:00 Popolin 19:45 DOT EU
GWIDA April 2021
31
Skeda
20:00 News, Sports News, Weather report and Financial News 21:00 F'Ġieħ l-Imħabba - X’kien ġara eżatt xħin Emilio u Erminia telgħu fuq il-vapur li kien sploda? Fejn qiegħda Erminia u ma’ min? Angelo mar ikellem lil Salvatore dwar il-kandidatura tiegħu... taħ ukoll id-domandi u r-risposti li kienu se jintqalu waqt l-intervista li kellu fuq il-midja... jaqbel mad-domandi? 22:00 Headline News 22:05 Venere 22:30 Paq Paq 23:00 MEA 23:30 News and Sports Update
TVM 2 05:00 Euronews 06:15 Popolin 07:00 Raħal Twelidi 07:30 Teeny Break 07:40 Naqraw Flimkien 07:45 Taħbil il-Moħħ 07:50 The adventures of Annie & Ben 07:55 Żiżi 08:00 Ilsienna Short 08:15 Mill-għalqa tad-dar 08:30 Fil-ġnien ma' Melo 09:00 Sport Ghawdex 09:30 Holy Mass 10:30 TVAM (Repeat) 12:30 Realtà 14:00 Euronews 15:00 Hygieia 15:30 Gourmet Challenge 16:00 News 16:15 Għajn ta’ ilma 16:30 Luxdesign 17:30 Holy Mass 18:30 Żiżi 18:35 The adventures of Annie & Ben
18:40 Taħbil il-moħħ 18:45 @Magic 19:30 X’hemm moħbi 20:00 News in English 20:05 Skritt 20:15 Tiġrijiet Biss 20:45 TVM Sports 21:30 Ninvestigaw x'qed nieklu 22:30 Tertuqa 23:00 Gadgets
ONE 07:15 ONE News 07:45 Duurella 08:00 Quddiesa 08:30 Step Up 08:45 Pjazza (R) 10:00 Espresso 12:30 ONE News 12:40 Teftif 13:00 Kalamita 15:30 ONE News 15:35 Ieqaf 20 minuta 16:15 Primetime Preview 17:30 Dak li jgħodd 18:30 Pjazza 19:15 ONE Sport 19:30 ONE News 20:15 Primetime 20:35 Gladiator
22:30 Distintivi 23:30 ONE News
NET 07:00 NET News 07:30 NET Live 08:55 Ħalli Ngħidlek Storja 09:00 Life & Style 09:30 Profili 10:30 Telebejgħ 12:00 Net News 12:05 Il-Quddiesa 12:30 Bejnietna 15:00 NET News
15:05 It’s Morris 15:55 Ħalli Ngħidlek Storja 16:00 Telebejgħ 16:30 Kikkra Te 18:00 NET NEWS 18:10 NET Live 19:30 NET NEWS 20:15 Life & Style 20:45 Newsroom 21:45 NET News 21:50 Rotta 22:00 Fejn Għexna 22:30 Il-Kunsill 23:00 NET News 23:30 Xandiriet għal matul il-lejl
Rai 1 09:00 TG 1 09:07 Che tempo fa 09:09 Unomattina 09:30 TG1 FLASH 09:35 Parlamento Telegiornale 09:40 Linea Verde Meteo Verde 09:40 Unomattina 09:55 Storie italiane 11:55 E' sempre mezzogiorno 14:00 Oggi è un altro giorno 15:55 Il Paradiso delle Signore 17:05 La vita in diretta 18:45 L'Eredità 20:00 TELEGIORNALE 20:30 Soliti Ignoti - Il Ritorno 21:25 Film Italia 1 06:40 Nana’ supergirl 07:10 Spank tenero Rubacouri 07:40 Fiocchi Di Cotone per jeanie 08:10 Sui monti con annette 08:40 Chicago Fire 09:36 Law & Order 10:30 Chicago 13:00 L’isola dei famosi 14:05 i Simpson 15:25 Big bang theory 16:20 Modern Family 17:10 Duo Uomini 18:06 L’isola dei famosi 18:22 Studio Aperto 19:00 Amici 19:30 C.S.I. Miami 21:20 Le Iene La 5 06:00 Vivere 07:15 Il Segreto 9:32 Tempesta d’amore 10:32 Beautiful 11:12 Una Vita 11:52 Pizza Girls 12:05 Uomini E donne 13:50 Amici 14:35 L’isola di Pietro 2 17:50 Cinquanta sfumature d’amore 19:45 Uomini e donne 21:10 L’isola dei Famosi
32 GWIDA April 2021
Skeda
NHAR TA’ ERBGĦA 08:00 Quddiesa 08:30 Step Up 08:45 Pjazza (R) 10:30 Espresso 12:30 ONE News 12:40 Teftif 13:00 Kalamita 15:30 ONE News 15:45 Ieqaf 20 minuta 16:15 Primetime Preview 16:30 Duurella 16:45 Pink Panther (R) 17:30 #Pajjiżi 18:30 Pjazza 19:15 ONE Sport 19:30 ONE News 20;10 Prime Time
20:45 The local traveller 21:15 Drama
22:30 Reboot 23:30 ONE News
TVM 07:00 TVAM 09:00 Paq Paq 09:30 Muxrafija 10:00 FITAM 12:00 News 12:15 Niskata 14:45 Teleshopping 15:00 News Update 15:05 Żiżi 15:10 Wonder Grove 15:15 Taħbil il-moħħ 15:30 Teeny Break 15:35 Ilsienna Short 15:40 Sorelle 16:15 Teleshopping 16:30 Maltarti 16:45 Illum ma' Steph 18:00 News for the Hearing Impaired 18:15 Illum ma' Steph…cont 18:30 Il-Kollezzjonist 19:00 Popolin 19:45 Super 5 Lottery 20:00 News, Sports News, Weather report and Financial News 21:00 L-Erbgħa Fost il-Ġimgħa 22:00 Headline News 22:05
L-Erbgħa Fost il-Ġimgħa
– Dan ġie ddikjarat l-aktar programm ta' ġurnaliżmu, diskussjoni u ġrajjiet kurrenti favorit. Skont stħarriġ talAwtorità tax-Xandir, wara biss ftit ġimgħat minn meta beda, L-Erbgħa Fost il-Ġimgħa huwa l-aktar programm ta' ġurnaliżmu, diskussjoni u ġrajjiet kurrenti favorit u t-tielet l-aktar programm favorit mill-programmi kollha fuq l-istazzjonijiet kollha. 23:00 Ħajjitna Ktieb
23:30 News and Sports Update
TVM 2 06:15 Popolin 07:00 X’hemm moħbi 07:30 Teeny Break 07:40 Naqraw Flimkien 07:35 Taħbil il-moħħ 07:50 Wonder Grove 07:55 Żiżi 08:00 Ilsienna Short 08:15 Mill-għalqa tad-dar 08:30 Għawdex Illum (Sotto titli) 09:00 Tiġrijiet Biss 09:30 Holy Mass 10:30 TVAM (Repeat) 12:30 Raħal Twelidi 14:00 Euronews 14:30 Għajn tal-ilma/Il-Barokk 15:00 X’sar minnhom 15:30 Umani 16:00 News 16:15 Mill-għalqa tad-dar 16:30 Mill-qarċilla sas-salib 17:00 Madagascar 17:30 Quddiesa 18:30 Żiżi 18:35 Wonder Grove 18:40 Taħbil il-moħħ 18:45 Naqraw Flimkien 18:50 Teeny Break 19:00 Sensilhena 19:30 Hygieia 20:00 News in English 20:05 Il-Bolla 20:15 3 pointer 20:45 TVM Sports 23:15 Maltarti 23:30 Headline News ONE 07:15 ONE News 07:45 Duurella
NET 07:00 NET News 07:30 NET Live 08:55 Ħalli Ngħidlek Storja 09:00 Life & Style 09:30 Newsroom 10:30 Telebejgħ 12:00 Net News 12:05 Il-Quddiesa 12:30 Bejnietna 15:00 NET News 15:05 It’s Morris 15:55 Ħalli Ngħidlek Storja 16:00 Telebejgħ 16:30 Kikkra Te 18:00 NET NEWS 18:10 NET Live 19:30 NET NEWS 20:15 Life & Style 20:45 Dritt Għall-Punt 21:45 NET News 21:50 Il-Kunsill 22:20 Sport Extra 23:00 NET News 23:30 Xandiriet għal matul il-lejl Rai 1 08:25 Che tempo fa 08:27 Unomattina 09:00 TG 1 09:35 Parlamento Telegiornale 09:38 Unomattina 09:50 TG 1 09:55 Storie italiane 11:55 E' sempre mezzogiorno 13:30 TELEGIORNALE 14:00 Oggi è un altro giorno 15:55 Il Paradiso delle Signore 5 17:05 La vita in diretta 18:45 L'Eredità 20:00 TELEGIORNALE 20:30 Soliti Ignoti - Il Ritorno 21:25 DOC 23:45 Porta a Porta
GWIDA April 2021 33
Skeda
15:25 Big bang theory 16:15 Modern Family 17:10 Friends 18:06 L’isola dei Famosi 18:22 Studio Aperto 19:00 Amici 19:30 C.S.I. Miami 21:20 Le Iene
Italia 1 06:40 Nana’ Supergil 07:10 C’era volta 07:40 Rossana 08:10 Sui monti con annette
08:40 Chicago Fire 09:36 Law & Order 10:30 Chicago 13:00 L’isola dei famosi 14:05 i Simpson
La 5 6:00 Vivere 07:15 Il Segreto 9:32 Tempesta d’amore 10:32 Beautiful 10:50 Una Vita 11:52 Pizza girls 12:05 Uomini E donne 13:50 Amici 14:45 L’Isola Di Pietro 2 15:10 The OC 17:50 Cinquanta Sfumatore d’amore 19:45 Uomini e donne 21:10 Film
NHAR TA’ ĦAMIS TVM 07:00 TVAM 09:00 Għawdex Illum 09:30 X’sar minnhom 10:00 FITAM 12:00 News 12:15 Niskata 14:45 Teleshopping 15:00 News Update 15:05 Żiżi 15:10 The adventures of Annie & Ben 15:15 Taħbil il-moħħ 15:25 Teeny Break 15:35 Ilsienna Short 15:40 Sorelle 16:15 Teleshopping 16:30 Mill-għalqa 16:45 Illum ma' Steph 18:00 News for the Hearing Impaired 18:15 Illum ma' Steph…cont 18:30 Gourmet Challenge 19:00 Popolin 19:45 Il-Bolla 20:00 News, Sports News, Weather report and Financial News 21:00 Xtra 22:00 Headline News 22:05 X’hemm moħbi 22:30 Tertuqa 35 23:00 Muxrafija 23:30 News and Sports Update
34 GWIDA April 2021
TVM 2 05:00 Euronews 06:15 Popolin 07:00 Il-Kollezzjonista 07:30 Teeny Break 07:45 Taħbil il-moħħ 07:50 The adventures of Annie & Ben 07:55 Żiżi 08:00 Ilsienna Short 08:15 Il-Bolla 08:25 Kunjomijietna 08:30 Ilsienna 09:00 3 pointer 09:30 Holy Mass 10:30 TVAM (Repeat) 12:30 Madagascar 13:00 Euronews 14:30 Luxdesign 15:00 X’hemm moħbi 15:30 Fil-ġnien ma' Melo 16:00 News 16:15 Il-Barokk 16:30 Ninvestigaw x'qed nieklu 17:30 Holy Mass 18:30 Żiżi 18:35 The adventures of Annie & Ben 18:40 Taħbil il-moħħ 18:55 Teeny Break 19:00 MEA 19:30 Ħajjitna ktieb 20:00 News in English 20:05 DOT EU
20:15 Ruggers 23:30 Headline News
ONE 07:15 ONE News 07:45 Duurella 08:00 Quddiesa 08:45 Pjazza (R) 10:00 Espresso 12:30 ONE News 12:40 Teftif 13:00 Kalamita 15:30 ONE News 15:35 Ieqaf 20 minuta 16:15 Primetime Preview 16:30 Zona Sport 17:00 Popcorn 17:30 Ħabrikt 18:00 Mhux kemm taf – Gameshow ippreżentat minn Matthew Sant Sultana li jinkludi
Skeda
l-karrieri diversi li jeżistu. Logħba ħelwa bejn ilpersonalitajiet Maltin. 18:30 Pjazza 19:15 ONE Sport 19:30 ONE News 20:15 Prime Time 20:35 Twenty ONE 21:00
Ilsien in-Nisa
22:30 Ondroad 23:30 ONE News
NET 07:00 NET News 07:30 NET Live 08:55 Ħalli Ngħidlek Storja 09:00 Life & Style 09:30 Dritt għall-Punt 10:30 Telebejgħ 12:00 Net News 12:05 Il-Quddiesa 12:30 Bejnietna 15:00 NET News 15:05 It’s Morris 15:55 Ħalli Ngħidlek Storja 16:00 Telebejgħ 16:30 Kikkra Te 18:00 NET NEWS 18:10 NET Live
19:30 NET NEWS 20:15 Magħkom 20:45 Fattigi 21:45 NET News 21:50 JienInt 23:00 NET News 23:30 Xandiriet għal matul il-lejl
Rai 1 08:27 Unomattina 09:00 TG 1 09:07 Che tempo fa 09:35 Parlamento Telegiornale 09:38 Unomattina 09:50 TG 1 09:55 Storie italiane 11:55 E' sempre mezzogiorno 14:00 Oggi è un altro giorno 15:55 Il Paradiso delle Signore 5 17:02 Previsioni sulla viabilità 17:05 La vita in diretta 18:45 L'Eredità 20:00 TELEGIORNALE 20:30 Soliti Ignoti - Il Ritorno 21:25 In diretta dallo Studio 5 Italia 1 06:40 Nana’ supergirl 07:10 C’era volta
07:40 Rossana 08:10 Sui Monti Con Annette 08:40 Chicago Fire 12:25 Studio Aperto 13:00 L’isola dei Famosi 14:05 i Simpson 15:25 Big Bang Theory 16:20 Modern Family 17:10 Friends 18:06 L’isola dei famosi 18:30 Studio Aperto 19:00 Amici 19:30 C.S.I. Miami 21:20 Le Iene
La 5 06:00 Vivere 07:15 Il Segreto 9:32 Tempesta d’amore 10:32 Beautiful 10:50 Una Vita 12:20 Uomini E donne 13:50 Amici 14:45 L’isola di Pietro 2 15:10 The OC 17:10 Cinquanta sfumature d’amore 19:45 Uomini e donne 21:10 Film
NHAR TA’ ĠIMGĦA TVM 06:15 Sorelle 07:00 TVAM 09:00 Umani 10:00 FITAM 12:00 News 12:15 Niskata 12:30 Press Conference by Prof Gauci - Covid 19 update 13:00 Niskata 14:45 Teleshopping 15:00 News Update 15:05 Żiżi 15:10 Wonder Grove 15:15 Taħbil il-moħħ 15:25 Teeny Break 15:35 Ilsienna Short 15:40 Sorelle 16:15 Teleshopping 16:30 Maltarti 16:45 Illum ma' Steph 18:00 News for the Hearing Impaired 18:15 Illum ma' Steph…cont 18:30 @ Magic 19:00 Popolin 19:45 Super Star Lottery 20:00 News, Sports News, Weather report and Financial News
21:00 Serataron – Ftit tal-ġimgħat
ilu, Martin Sapiano għamel telefonata b’ċajta live waqt ilprogramm lil Emmy Bezzina. Dan għamilha ta’ anzjan u stqarr li jinsab nervuż u qed jitriegħed għaliex qiegħed ikellem lil Emmy. Dan jirrispondih li jifhem għaliex l-univers kien jitriegħed quddiem id-divinità. Dan il-programm ikun hemm diversi ċajt minn dawn li qed jinżlu għasel. 22:00 Headline News 22:05 Serataron 22:30 Insights 23:30 News and Sports Update 23:45 Sorelle
TVM 2 05:00 Euronews 06:15 Popolin 07:00 Ilsienna 07:30 Teeny Break 07:45 Taħbil il-moħħ 07:50 Wonder Grove 07:55 Żiżi 08:00 Ilsienna Short 08:15 Tgħid x'inhu 08:30 Ħarifa Maltija 09:00 Ruggers 09:30 Holy Mass 10:30 TVAM (Repeat) 12:30 XTRA 14:00 Euronews 14:30 Malti Pur 15:00 Kompendju 16:00 News 16:15 Mill-għalqa tad-dar 16:30 Paq Paq 17:00 Ħajjitna Ktieb 17:30 Holy Mass 18:30 Żiżi 18:35 Wonder Grove 18:40 Taħbil il-moħħ 18:45 Teeny Break 19:00 Dine or Dishes 20:00 News in English 20:05 Il-Palazz GWIDA April 2021 35
Skeda
20:15 GFA Round up 20:45 Sports Panorama 22:00 Malta u lil Hinn Minnha 23:30 Skritt 23:45 Maltarti 00:00 Headline News
ONE 07:15 ONE News 07:45 Duurella 08:00 Quddiesa 08:30 Step Up 08:45 Pjazza 10:00 Espresso 12:30 Aġġornament tal-Covid-19 13:15 ONE News 12:40 Teftif 13:20 Kalamita 16:15 Primetime Preview 16:30 Duurella 16:45 Twenty ONE 18:30 Pjazza 19:15 ONE Sport 19:30 ONE News 20:15 Prime Time 20:35
Kick Off
NET 07:00 07:30 08:55 09:00
NET News NET Live Ħalli Ngħidlek Storja Magħkom
21:45 Country Jamboree 22:30 Gladiator 23:30 ONE News
09:30 Jekk Jogħġobkom 10:30 Telebejgħ 12:00 Net News 12:05 Il-Quddiesa 12:30 Bejnietna 15:00 NET News 15:05 It’s Morris 15:55 Ħalli Ngħidlek Storja 16:00 Telebejgħ 16:30 Kikkra Te 18:00 NET NEWS 18:10 NET Live 19:30 NET NEWS 20:15 Flusek 20:45 Meander Arti u Kultura 21:30 Replay Preview 21:45 NET News 21:50 Replay Preview 23:00 NET News 23:30 Xandiriet għal matul il-lejl
RAI 1 08:00 TG 1 08:25 Che tempo fa 08:27 Unomattina 09:35 Parlamento Telegiornale 09:55 Storie italiane 11:55 E' sempre mezzogiorno 14:00 Oggi è un altro giorno 15:55 Il Paradiso delle Signore 5 17:02 Previsioni sulla viabilità CCISS Viaggiare informati 17:05 La vita in diretta 18:45 L'Eredità 20:00 TELEGIORNALE 20:30 Soliti Ignoti - Il Ritorno
NHAR TA’ SIBT TVM 06:30 TVAM NEWS LOOP 07:00 Żiżi Wonder Grove The Adventures of Annie & Ben Taħbil il-moħħ Teeny Break 09:30 Ċappas 10:30 Ilsienna 11:00 Fil-ġnien ma' Melo 11:30 Hygieia 12:00 News 12:15 Dine or Dishes 13:15 Sibtek – Wieħed millmistednin fuq il-programm televiżiv Sibtek, ippreżentat minn Ryan Borg, kien iddisinjatur Gaetano. Wieħed mis-suġġetti li ġew diskussi waqt l-intervista kien il-fatt li Gaetano jbati mill-ansjetà. “Lil kulħadd taffetwa,
36 GWIDA April 2021
21:20 5In diretta dallo Studio 5
Italia 1 06:40 Nana’ supergirl 07:10 C’era volta 07:40 Rossana 08:10 Sui Monti Con Annette 08:40 Chicago Fire 12:25 Studio Aperto 13:00 L’isola dei Famosi 14:05 i Simpson 15:25 Big Bang Theory 16:20 Modern Family 17:10 Friends 18:06 L’isola dei famosi 18:30 Studio Aperto 19:00 Amici 19:30 C.S.I. Miami 21:20 Le Iene La 5 06:00 Vivere 7:15 Il Segreto 9:32 Tempesta d’amore 10:32 Beautiful 10:12 Una Vita 11:52 Pizza Girls 12:05 Uomini E donne 13:50 Amici 14:45 l’isola di Pietro 15:10 The OC 17:10 Cinquanta sfumature d’amore 19:45 Uomini e donne 21:10 Film
Skeda
imma hawn min forsi mhux b’saħħtu biżżejjed, u hawn min jipprova jiġġieled. U importanti li tipprova tiġġieled. Ġieli għamilt jumejn fis-sodda nara t-televixin, min ikellimni naħtfu u ma jkolli aptit nagħmel xejn.” Hu żvela wkoll li għalkemm mhix sitwazzjoni faċli, irnexxilu jegħlibha. “Fuq Facebook forsi jarawni nidħak u niċċajta… imma l-ansjetà trid titgħallem tgħix biha. Ma tistax tibqa’ ’l isfel. Trid tqum tgħix… Ma tridx tħalliha tgħelbek. Tiġġildilha u ġo moħħok tgħidilha ‘jien aħjar minnek’.” 16:15 Teleshopping
16:30 Umani - Ftit ġimgħat ilu,
Maria laqqgħatna ma’ Vanessa Cassar, li hija omm żgħażugħa, u għandha l-kundizzjoni tas-cerebral palsy. Minkejja li timxi bilkrozzi, Vanessa għandha kuraġġ ta' ljun, u f'ħajjitha bl-appoġġ ta' ommha, u oħtha u membri oħra tal-familja ma tħalli xejn iwaqqafha. F'Umani Vanessa tgħid li minkejja li kien hemm żmien fejn f'ħajjitha sabet min weġġagħha, baqgħet iddeterminata li timxi 'l quddiem. UMANI bi produzzjoni u preżentazzjoni tal-ġurnalista Maria Muscat, direzzjoni ta' Godfrey Smith. 17:00 Luxdesign 18:00 News for the Hearing Impaired 18:15 Gadgets 19:00 Animal Diaries 19:35 Kunjomijietna 19:45 LOTTO 20:00 News, Sports News, Weather report and Financial News 21:00 Film 22:25 Headline News 22:30 7000
23:00 Madagascar 23:30 News and Sports Update
20:45 Arani Issa 23:30 ONE News
TVM 2 06:00 Euronews 06:45 Lenti 07:15 Tertuqa 35 07:45 Sports Panorama 09:00 GFA Roundup 09:30 Holy Mass 10:30 ROLEX MIDDLE SEA RACE 12:30 Raħal Twelidi 13:00 Sorelle catch up weekend 16:00 Teleshopping 16:30 Europa League Magazine Programme 17:15 Mewta Siekta 17:45 Rome Reports 18:15 Aħbar Tajba 18:30 Holy Mass from Ta' Pinu 19:30 Għawdex Illum Subtitled 20:00 News in English 20:05 Skritt 20:15 Knots 20:45 TVM Sports 21:30 Champions League Magazine 22:00 Il-Kollezzjonist 22:30 X’sar minnhom 23:00 Muxrafija 23:30 Illaħwa 00:30 Headline News
Net 07:00 Net News 07:30 Net Live 08:50 Ħalli Ngħidlek Storja 09:00 Telebejgħ 11:00 Profili 12:00 NET News 12:05 Il-Quddiesa 12:30 Telebejgħ 13:30 Meander Arti u Kultura 14:10 Flusek 14:50 Najn – Vjaġġ għall-Ħajja 15:00 NET News 15:05 Dawra mas-Salv 15:30 Ara min mar! 16:30 Family Affair 18:00 NET News 18:10 Jekk Jogħġobkom 19:10 Riflessjonijiet tar-Randan 19:15 Imkejjen Storiċi 19:30 NET News 20:15 Life & Style 20:30 The Entertainers 21:45 Net News 21:50 The Entertainers 23:00 NET News 23:30 Xandiriet għal matul il-lejl
ONE 07:45 Duurella 08:00 Quddiesa 08:30 Step Up 08:45 Better Living 09:45 Twenty ONE 10:15 #Pajjiżi 11:10 In d house (R) 12:30 ONE News 12:35 Mhux Kemm Taf (R) 13:10 Country Jamboree 13:50 Reboot 14:45 The Local Traveller (R) 15:30 ONE News 15:35 Dak li jgħodd 16:30 Flimkien ma’ Nancy 17:25 Il-Kelma - Antonella Galea Loffreda titkellem malmistiedna tagħha dwar l-Evanġelju li jinqara filġurnata tas-Sibt filgħaxija u l-Ħadd waqt il-quddies. Wieħed ukoll jista’ jżur ilpaġna ta’ facebook Il-Kelma. Sett ta’ James Dimech, produzzjoni ta’ CPI media, direzzjoni ta’ Paul Jones. 18:00 Pink Panther 17:45 On d road 18:30 Pink Panther 18:40 Ondroad 19:15 ONE Sport 19:30 ONE News 20:15 Ieqaf 20 minuta
Rai 1 08:30 09:30 10:30 11:25 11:29 11:30 12:20 14:00
UnoMattina in famiglia TG 1 L.I.S. Buongiorno benessere Gli imperdibili Che tempo fa Passaggio a Nord-Ovest Linea Verde Life - Agrigento Linea Blu - Porto San Giorgio 15:00 Linea Verde Tour 15:30 A Sua immagine 16:25 ItaliaSì! 18:45 L'Eredità Week End 20:35 Ballando con le Stelle
Italia 1 06:50 Baby Daddy 07:50 Mila E shiro 08:45 E’ quasi magia johnny 09:31 Legacies 12:10 Cotto e mangiato 13:45 I Griffin 15:30 Flash 16:25 Film 17:25 DC’s Legends of tomorrow 18:30 Studio Aperto 19:30 C.S.I. 21:20 Film La 5 06:02 Vivere 06:50 Beautiful 09:10 Amici di Maria 13:45 F’isola dei famosi 18:00 La Pupa e il secchione 21:10 Inga Lindstorm
GWIDA April 2021 37
GWIDA SpeĊjali
GLEN VELLA
Ritratti: Darrin Zammit Lupi
Jirbaħ l-ewwel edizzjoni ta’ Mużika Mużika; Festival tal-Kanzunetta Maltija Minkejja li bħalissa Malta għaddejja mit-tieni lockdown parzjali, xorta stajna ngawdu festival prestiġjuż u ta’ kalibru għoli ħafna fejn rajna 20 kanzunetta ġdida bil-Malti. Mużika Mużika, Festival tal-Kanzunetta Maltija, sar fit-18, 19 u l-20 ta’ Marzu ġewwa l-MFCC Ta’ Qali u sar taħt il-kappa ta’ Festivals Malta. Minħabba s-sitwazzjoni preżenti, il-festival sar mingħajr udjenza. Din l-edizzjoni ntrebħet mill-kantant Glen Vella bilkanzunetta, Ħarsa Biss, kliem ta’ Joe Julian Farrugia u mużika ta’ Philip Vella. B’vuċi impekkabbli, Glen ta interpretazzjoni brillanti ta’ din il-kanzunetta u rnexxielu jikseb 78 punt u kklassifika fl-ewwel post. It-tim ta’ GWIDA kien pront jiltaqa’ mal-kantant rebbieħ biex insiru nafu ftit iktar fuq il-kanzunetta u l-mument tar-rebħa. GWIDA April 2021 39
GWIDA SpeĊjali
Kif ħassejtek li wara sena ’l bogħod millprestazzjonijiet fuq il-palk minħabba l-pandemija, stajt tkanta? Kont ħerqan ħafna! L-għan tiegħi kien li nitla’ fuq ilpalk u nerġa’ nħoss dawk l-emozzjonijiet sbieħ li tkanta m’orkestra! Timmissja ħafna l-udjenza, imma dik l-emozzjoni kellna bżonnha. Għalhekk xħin irbaħt iddedikajt din ir-rebħa lil dawk kollha li jgħożżu l-kanzunetta Maltija u l-mużiċisti sħabi. Aħna batejna s-sodisfazzjon li kien ikollna qabel xħin inkunu qed nagħmlu x-xogħol tagħna, bħal kull ħaddiem ieħor. Ħarsa Biss, ser tibda tkantaha fit-tiġien? Hija kanzunetta ta’ mħabba u għaliex le, min ikun jixtieqha nkantaha bil-qalb! Il-kanzunetta hija fuq relazzjoni sigrieta, imma ngħiduha kif inhi, kull relazzjoni tibda b’mod sigriet. 40 GWIDA April 2021
Dejjem ikun hemm dak in-naqra ta’ suspans fil-bidu, mbagħad tibda tgħid lil sħabek. Imma fil-bidu tkun intima u sigrieta. Dak li jkun mill-ewwel jibda jassoċja ruħu malkanzunetta u jagħmilha tiegħu. Il-lirika ġiet taqbel eżatt ma’ kif iltqajt mar-raġel tiegħek Sandro! Inkitbet apposta għalik? Philip u Joe sejħuli fl-istudjow u mort biex nisma’ l-melodija u nisma’ l-lirika. Smajt l-akkumpanjament tal-mużika u qrajt il-lirika f’daqqa biex nara togħġobnix. Il-lirika xtaqtha li tkun xi ħaġa li nista’ nassoċja ruħi magħha. Il-festival ħajjarni ħafna biex nidħol imma ridt nieħu sehem b’kanzunetta li jien nista’ nħossha. Meta qrajt il-lirika mill-ewwel ftakart fl-ewwel darba meta lmaħt lil Sandro, 19-il sena ilu! Niftakar konna qegħdin f’musical fejn jien kont qed inkanta u Sandro jiżfen, u f’xena partikolari kellna nagħmlu kuntatt
GWIDA SpeĊjali
li joħolqu flimkien kienet xi ħaġa kompluta. Jien kburi ħafna bihom u ngħidilhom il-ħin kollu. Kien hemm ukoll Kantera, fejn Claudio (il-kantant tal-banda) kien eċitat immens u ħadt pjaċir għalih li klassifikaw fit-tielet post. Kienet l-ewwel esperjenza għalih li kanta quddiem in-nies, ħadem bis-sħiħ u kont kuntent ħafna bil-prodott finali. Kelli x’naqsam ukoll mal-kanzunetta ta’ Jade u Janvil, kanzunetta bellezza u emozzjonali tant li mhux l-ewwel darba bkejt waqt il-provi tagħhom. Kelli l-privileġġ li qed nieħu sehem u naqsam l-esperjenza ma’ sħabi, kollha konna ta’ sapport għal xulxin! Kien hemm armonija u emozzjonijiet mill-isbaħ. Fuq il-paġna uffiċjali tiegħek stqarrejt li mmissjajt ħafna l-preżenza tal-ġenituri tiegħek fis-sala. Għaliex? L-udjenza mmissjajtha ħafna, iżda li ma kienx hemm ommi u missieri ħassejtha ħafna aktar. Lil dawn inħobbhom immens u anke jekk ikun hemm ħafna nies li kieku ma jkunx hemm dawn it-tnejn għalija jkun hemm xi ħaġa nieqsa. Huma l-udjenza tiegħi! Stajt nimmaġina din id-darba. Fis-sala tant kien hemm restrizzjonijiet li lanqas biss setgħu jiġu jarawni. L-organizzazzjoni kienet tal-ġenn u ħasbu f’kollox. Peress li ma setgħux jiġu kont ħadthom l-istudjow tiegħi u waħda mill-provi għamiltha lilhom. Qagħdu l-udjenza huma u ommi tgħidx kemm bkiet! Ma stajniex nagħmlu mod ieħor! Dakinhar li rbaħt dħalt tard billejl iżda baqgħu mqajmin biex jawgurawli b’mod fiżiku u kienu ferħanin immens.
bl-għajnejn u kien appuntu l-ewwel ħarsa li nibtet irrelazzjoni tagħna. Din il-kanzunetta rrekordjajtha u mort inkantaha d-dar quddiem Sandro biex nara x’emozzjonijiet tagħtini. Niftakar kienet qabditni l-bard u hemm kien il-mument fejn iddeċidejt li nieħu sehem biha għall-festival! Sandro l-ewwel li semagħha u għoġbitu mill-ewwel, u hu ħeġġiġni biex nipparteċipa. Apparti li ħadt sehem fil-festival bħala kantant, kont kompożitur u vocal coach! Ħadt pjaċir immens! Li għaddiet il-kompożizzjoni tiegħi tal-grupp, Avenue Sky, kont ferħan se ntir! Ħdimtha apposta għalihom u għall-kapaċitajiet ta’ leħinhom. Huma ħadmu b’mod professjonali u kienu tal-ġenn. L-armonija
Fit-tieni serata li kienet iddedikata għall-kanzunetti leġġendarji, int kantajt ma’ Paul Giordimaina li hu ħabib kbir tiegħek. Kif ħassejtek? Ħabib u kompożitur tiegħi għax ħadimli ħafna kanzunetti. Ħassejtni grat meta l-organizzaturi qaluli ma’ min ser inkun. Il-kantanti veterani huma kollha tajbin, imma Paul għandu dak l-istil li tant jogħġobni. Il-vuċi tiegħu xorta għadha hemm daqs l-azzar u l-kisra vera togħġobni. Il-kanzunetta li għażel hu inzertat kienet il-kanzunetta li Paul kantali fit-tieġ tiegħi, Kliem. Paul kien mistieden speċjali biex ikanta dik il-kanzunetta lili u lil żewġi Sandro għax vera togħġobna. Blarranġament u l-kor kienet xi ħaġa ta’ barra minn hawn. Liema fl-opinjoni tiegħek kienet l-isbaħ kanzunetta tal-festival? Ma rridx inkun biased għax il-kanzunetti li ħdimt fuqhom jogħġbuni immens u ħabbejthom. Allura dawn ħa nwarrabhom u niffoka fuq l-oħrajn. L-ewwel darba li smajt il-kanzunetti sħaħ kien proprju l-Ħamis fis-semifinali u kien hemm żewġ kanzunetti li vera għoġbuni. Dawn kienu GWIDA April 2021 41
GWIDA SpeĊjali
ta’ Christian Arding, Għajjejt Inħobb, li klassifikat fit-tieni post u ta’ Mark Spiteri Lucas, Lil Binti, li sfortunatament ma waslitx sal-finali. Dawn żewġ kanzunetti li xħin smajthom l-ewwel darba vera laqtuni. Meta rajt il-festival kollu ħassejt li kien hemm livell għoli tal-kanzunetta Maltija. Kien hemm ħafna kanzunetti li mużikalment kienu bis-sens, li apprezzajt ħafna, għax il-mużika Maltija dak li jistħoqqilha. Kanzunetti ta’ stoffa bil-lirika u melodija ta’ stoffa. Nixtieq li b’dan il-festival jasal ilmessaġġ li l-kanzunetti jistgħu jkunu ta’ dan il-livell. GWIDA jixtieq jawgura lit-tim rebbieħ u jalla dan il-festival jibqa’ jsir sabiex inkomplu nagħmlu unur għal-lingwa Maltija. Sadanittant din hija l-lirika talkanzunetta rebbieħa, Ħarsa Biss.
Ħarsa Biss Se nħalli d-dawl mixgħul fittex itla’, il-ħin għaddej bla tħalli ’l ħadd jarak ftit ħin għalina t-tnej’ Jekk ma tistax ibgħatli messaġġ nifhimha s-sitwazzjoni ipprova ċċaħħadnix, nibqa’ nistenniek... Ħarsa biss u nkun tiegħek ittellagħni ’l fuq minn qiegħ l-art issaħħarni kif mill-ewwel darba ssaħħart ebda rabtiet ma jegħlbu tqanqilietna. Dak li tfisser għalija żgur li ħadd ma jifhmu ħlief jien qalbi tfawwar, fjamma li titħeġġeġ nirien qatt ma nkun jien daqs meta nkunu bejnietna. Kull darba li tkun hawn ħeffa kbira kontra l-ħin jitwaħħdu n-nifsijiet suritna meħlusin Fuq spallti nħoss xufftejk mixtiqin xewk xewk is-sensazzjoni idejk jiżżerżqu fuqi bħax-xemx fil-ksieħ... Ħarsa biss u nkun tiegħek... Ħarsa biss u nkun tiegħek ittellagħni ’l fuq minn qiegħ l-art issaħħarni kif mill-ewwel darba ssaħħart dejjem nixtieqhom dal-mumenti bejnietna. 42 GWIDA April 2021
Editorjal
L-EBDA TIFLA MHI MHUX MIXTIEQA
Addattament Claudia Cini
Rosi Gollmann twieldet matul it-Tieni Gwerra Dinjija fil-Ġermanja, fi żmien li l-Ġermanja kienet titmexxa minNażisti. Minħabba f’hekk, Rosi sofriet mhux biss mit-tbatija u d-diskriminazzjoni li ġġib magħha l-gwerra, iżda wkoll mit-terrur tan-Nażisti. Meta kellha biss tmintax-il sena, iddeċidiet li tiddedika ħajjitha biex tgħin lill-foqra u lil dawk kollha li jkollhom bżonn daqqa t’id sabiex jimxu ’l quddiem. Rosi hija l-fundatriċi tal-organizzazzjoni ‘Andheri-Hilfe’. Din l-organizzazzjoni topera kemm fl-Indja kif ukoll fil-Bangladexx. Għal dawn l-aħħar ħamsin sena din l-organizzazzjoni mexxiet ’il fuq minn tlett elef proġett flimkien ma’ entitajiet lokali fil-pajjiż. Permezz ta’ dawn il-proġetti, aktar minn għaxar miljun persuna ngħataw l-opportunità sabiex ikollhom futur aħjar. Fost dawn ilpersuni nsibu ħamsin elf tifel u tifla li ġew meħlusa minn fuq il-postijiet tax-xogħol tagħhom, fejn kienu jiġu ttrattati ħażin u sfruttati. Dawn it-tfal ingħataw l-opportunità għal edukazzjoni xierqa bħal tfal oħra. Eluf ta’ tfal bi bżonnijiet speċjali ngħataw ukoll l-għajnuna u t-taħriġ bżonnjuż sabiex ikollhom futur aħjar. Rosi, flimkien ma’ Andheri-Hilfe, jgħinu wkoll lil dawk li huma morda bl-HIV/AIDS u lill-familji tagħhom, filwaqt li jaħdmu bis-sħiħ kontra tradizzjoni antika fejn il-bniet huma sfurzati jbigħu ġisimhom għassess. Fil-Bangladexx, Rosi, Andheri-Hilfe u ħaddiema
44 GWIDA April 2021
lokali, permezz ta’ bosta ħidmiet u b’dedikazzjoni kbira, irnexxielhom jagħtu lura l-vista ’l fuq minn miljun persuna li kellhom problemi bil-vista t’għajnejhom. Huma jwettqu wkoll xogħol preventiv sabiex inaqqsu r-riskju li aktar tfal jispiċċaw għomja. Barra minn hekk, permezz tal-kampanja ‘No Girl Is Unwanted’, tnax-il elf tifla Indjana ngħataw id-dritt tal-ħajja. Dan għaliex permezz ta’ din il-kampanja, dawn it-trabi bniet ġew salvati minflok maqtula mat-twelid. Ta’ min isemmi wkoll li x-xogħol kontinwu ta’ Rosi wassal sabiex jissaħħu d-drittijiet tat-tfal bniet u sabiex jispiċċa darba għal dejjem iż-żwieġ bejn tfajliet taħt l-età u rġiel adulti. Bħalissa Rosi u l-organizzazzjoni Andheri-Hilfe għandhom għaddejjin ’il fuq minn mija u ħamsin proġett fl-Indja u fil-Bangladexx. Fl-Indja biss, bħalissa qed jiġu megħjuna ’l fuq minn seba’ mitt elf persuna. Flimkien ma’ xi entitajiet lokali huma qed jagħtu s-sapport xieraq lit-tfal, mhux biss sabiex jgħixu ħajja aħjar, imma wkoll sabiex ikollhom l-opportunità għalledukazzjoni. Fl-2017, Gollmann kienet onorata bil-premju ‘World’s Children’s Prize’ għall-ħidma tagħha ta’ ’l fuq minn ħamsin sena favur il-foqra u t-tfal vulnerabbli kemm fl-Indja kif ukoll fil-Bangladexx.
Interess
JŻUR L-IRAQ F’NOFS PANDEMIJA!
Buckle Up jirritorna kull nhar ta’ Ħadd Minn nhar il-Ħadd 4 ta’ April se tibda tixxandar it-tieni edizzjoni tal-programm Buckle Up fuq TVM. Dan huwa programm dwar l-ivjaġġar li ser jieħu lit-telespettaturi f’diversi postijiet interessanti madwar id-dinja. II-pandemija tal-Covid 19 ma qatgħetx qalb il-produtturi li komplew bil-ħidma ta’ dan il-programm. Din is-sena l-programm se jkollu format daqsxejn differenti mill-ewwel staġun. Buckle Up se joffri varjetà interessanti fejn ser inżuru destinazzjonijiet magħrufa kif ukoll oħrajn uniċi li forsi għalkemm nafu bihom ma tantx inżuruhom. Waħda minn dawn id-destinazzjonijiet hija l-Iraq; destinazzjoni li se niskopru aktar dwarha fl-ewwel programm ta’ Buckle Up. Iltqajna ma’ Fernando Mercieca wieħed mill-imħuħ kif ukoll il-preżentatur ta’ dan il-programm sabiex niddiskutu dwar din id-destinazzjoni.
dwaru fuq l-aħbarijiet u normalment dak li nisimgħu jkun negattiv. Ovvjament, m’iniex ngħid li r-realtà f’dan il-pajjiż hija għalkollox differenti, iżda wara li qrajt diversi kotba u artikli ddeċidejt li nieħu riskju u nżur dan il-pajjiż. Għalkemm mhux l-Iraq kollu huwa sigur sabiex wieħed iżuru, skoprejt li r-reġjun tal-Kurdi fih ċerta sigurtà u huwa post li wieħed għandu jżur.
Għalfejn għażiltu l-Iraq bħala waħda middestinazzjonijiet? Ikolli nammetti li ilni għal dawn l-aħħar snin li tfajt għajnejja fuq din id-destinazzjoni. Dan il-pajjiż ta’ spiss nisimgħu
Ħassejt biża’ meta kont l-Iraq? Ovvjament meta tkun l-Iraq, tkun l-Iraq! Kont inkwetat ħafna l-ġimgħa ta’ qabel li morna f’dan il-pajjiż, għaliex irriżenja l-President tal-Iraq u din is-sitwazzjoni ħolqot
46 GWIDA April 2021
Liema parti minn dan il-vjaġġ hija l-aktar għal qalbek? Żorna post bl-isem ta’ Lalish. Dan huwa post sagru għarreliġjon tal-Yasiti. Din ir-reliġjon smajna biha ftit tas-snin ilu wara li l-grupp terroristiku ISIS kien jippersegwitha. Fil-post tħoss serenità kbira, in-nies jilqgħuk u tħoss ċertu paċi interna li ftit postijiet joffru.
Interess
instabbiltà kbira. Però kont sorpriż bis-sistema tassigurtà li hemm fil-post. Fuq l-ajruplan ikun hemm tliet membri tas-sigurtà. Kif wasalna Erbil, l-ajruport kien maqsum f’ żewġ terminals. Fit-terminal li wasalna fih, il-passiġġieri li jkunu se jsiefru jew jaslu biss huma permessi. Ftit wara, qbadna mezz tat-trasport li dam madwar 10 minuti biex ħadna fit-terminal fejn ikunu qed jistennew il-qraba u l-gwidi. Post ’il barra mill-ajruport sew. Infatti minn dan il-post lanqas tara r-runway jew xi ajruplan. Fejn kont qed tgħix u xi tgħidilna dwar in-nies tal-lokal? Minħabba raġunijiet ta’ sigurtà konna qed noqogħdu ġewwa lukandi. Għalkemm ir-reġjun tal-Kurdi huwa wieħed sigur, meta kkumparat mal-kumplament tal-Iraq, f’din il-parti tal-pajjiż importanti ħafna li toqgħod ġo lukanda. In-nies tal-lokal kienu vera ta’ għajnuna u ħassejtni milqugħ ħafna. Għadni niftakar meta wasalna l-ajruport, kien hemm uffiċjal li kif ra l-passaport tagħna, beda jistaqsi minn fejn ġejjin u beda jistaqsina aktar dwar Malta. Qalilna li qatt ma ra passaport Malti. Imbagħad tana struzzjonijiet f’liema kju għandna mmorru u biex inkun onest, kienet sistema li ma tantx ħadet ħin. Matul iż-żjara tiegħi f’dan il-pajjiż, indunajt li ma tantx imorru turisti f’din il-parti tad-dinja u allura n-nies tal-lokal japprezzaw ħafna meta jaraw turist. X’tip ta’ preparamenti kellkom bżonn? Waħda mill-affarijiet diffiċli fil-proċess tkun dejjem il-permessi. Iżda nistqarr li dan il-proċess f’dan il-pajjiż, meta mqabbel ma’ pajjiżi oħra fil-Lvant tad-dinja, kien pjuttost faċli. Barra minn hekk, passaporti Ewropej m’għandhomx bżonn visa jekk se jżuru r-reġjun sa 15-il ġurnata. Minbarra l-Iraq, liema destinazzjonijiet se żżuru matul dan l-istaġun? Minħabba l-pandemija tal-Covid-19 kellna nbidlu daqsxejn il-format tal-programm. Fl-ewwel parti se niskopru aktar dwar id-destinazzjonijiet li konna lħaqna żorna; l-Iraq, l-Eġittu, l-Iżvezja u Sqallija, filwaqt li matul it-tieni parti tal-programm se nkunu qed niltaqgħu ma’ diversi nies differenti li siefru f’destinazzjonijiet uniċi u se niskopru aktar dwar l-avventuri u l-esperjenzi millenti tagħhom.
GWIDA April 2021 47
TISLIBA BIL-PREMJU APRIL L-Ewwel Premju Carmel Saliba, Qormi €20 Vawċer minn Gold Market It-Tieni Premju Marvic Agius, Mosta Ktieb minn Horizons It-Tielet Premju Paula Caruana, Msida Ktieb minn Faraxa Ir-Raba’ Premju Alfred Borg, Ħamrun Ktieb minn Merlin Library
Soluzzjoni GWIDA Frar
Mimdudin 1 Martri; 3 Ħassar; 8 Santwarju; 10 Dramm; 11 Turre(tta); 13 Naħal, 15 Siġill; 19 (Turre)Tta; 20 Fard; 21 Borra; 23 Rigal; 25 Riva; 26 Fizzjal; 27 Wasla; 29 Uqija; 30 Kebab; 31 Ramel; 32 Abjad; 33 Ħtija Weqfin 1 Mekka; 2 Rossini; 4 Student; 5 Riga; 6 Ħammel; 7 Swat; 9 Napli; 12 Rikeb; 14 Ħuta; 16 Ġidra; 17 Lingwa; 18 Sfortuna; 22 Razzett; 24 Qlubna; 26 Falla; 27 Ward; 28 Samm
1. 3. 8. 10. 11 13. 15. 19. 20. 21. 23.
Mimdudin
korretti (5)
Karab, għajjat bl-uġigħ (6) Ħaddiema li jmorru għall-gwerra? (6) Xorta ta’ tinda lussuża li dari kienu jimxu taħtha l-għarajjes ġodda u anki purċissjonijiet (9) Riħa, fwieħa (5) Inġinier ċivili, dak li jfassal il-pjanti għallbini (5) Anki (5) Jagħmel il-maġija u forsi anki xi magħmul (6) Proprjetarju (3) Dritt (4) Tiegħu kienet l-aktar banda popolari talMaltin (5) TAKEI (Anagr.) Il-prattika tajba dwar moralità u valuri msejsa fuq sisien
Tisliba Bil-Premju April Ibgħat is-soluzzjoni lill-GWIDA/ Tisliba April, Content House, Mallia Buildings, 3, Level 2, Triq in-Negozju, Zone 3, Central Business District, Birkirkara, CBD 3010 mhux aktar tard minn nhar It-Tnejn 12 ta’ April. 48 GWIDA April 2021
25 u 27.Wieqfa Ġemgħa ta’ nies ħamalli, irmixk
(4,4) 26. Mart il-qażquż (7) 27. Jaħdem fuq il-palk u ċ-ċinema (5) 29. Insetti għaqlin li jipproduċu l-għasel u x-xama’ (5) 30. Mhux mgħawweġ (5) 31. Għaks (5) 32. Pajjiż Mahatma Gandhi (5) 33. UDRAN (Anagr.) Għal darbtejn jifforma isem ta’ Simon Le Bon (5) 1. 2. 4.
Weqfin
Xorta ta’ dgħajsa t-tip li fuqha nstabat u qasam rasu Xandru f’ Is-Salib tal-Fidda (5) Meta tintuża tgħarrfek li xi ħadd ġie jżurek (7) Persuna li jagħti xi ħaġa minn tiegħu għall-
5. 6. 7. 9. 12. 14. 16. 17. 18. 22. 24 26. 27. 28.
ġid ta’ ħaddieħor (7) Kunjom u kif inhu magħruf Josip Broz, eksdittatur ta’ dik li kienet il-Jugożlavja(4) Ħuta fil-mazz tal-karti tal-logħob? (6) Bih issodd flixkun (4) Ra, forsi anki minn taħt il-għajn (5) Persuna li jgħix f’raħal (5) Imnalla ssibu f’nofs deżert biex tistrieħ u tixrob (4) Wettaq ix-xogħol, stinka (5) Jaf ikun pittur jew skultur (6) Ħaġar prezzjuż (8) Talba bil-kuruna u ħames posti (7) Ġewż, lewż... tin, kemm inħobb lil San Martin (6) Ħeġġa, ħerqa, entużjażmu (5) Ara 25 Mimduda (4) 28 Eżami (4)
Isem Indirizz Mob/Tel
Interess
L-ISTĦARRIĠ TAL-GWIDA Bejn Lulju u Diċembru tas-sena l-oħra għamilna stħarriġ mal-qarrejja tagħna u skoprejna ftit affarijiet ħelwin u interessanti. Staqsejniehom fuq kollox! L-istħarriġ għamilnieh f’forma ta’ kupuni li l-qarrejja tagħna setgħu jimlew u jibagħtu. B’kollox ħriġna 6 kupuni, wieħed fixxahar, li bihom il-qarrejja daħlu fiċ-ċans li jirbħu s-somma ta’ €1,000 fi flus kontanti. Din il-kompetizzjoni rebħitha Rachel Chircop u ħabbarnieha fir-rivista ta’ Frar. Irċivejna eluf ta’ risposti, li minnhom ħadna kampjun ta’ 400 kupun. Il-Covid-19 98.5% tal-qarrejja tagħna jaraw il-bullettin mediku li tagħmel is-Supretendent tas-Saħħa Pubblika, Charmaine Gauci. Meta ħareġ dan l-istħarriġ, dan kien isir kuljum. Staqsejna wkoll fuq liema stazzjon jew mezz ta’ komunikazzjoni kienu jaraw dan l-istħarriġ. Il-maġġoranza tal-qarrejja tagħna qalu li kienu jaraw lill-Prof. Charmaine Gauci fuq TVM, b’81.5%. It-tieni l-aktar stazzjon imsemmi li fuqu kienu jsegwu dan il-bullettin kien ONE, b’13.1%. Preżentaturi u t-tfal tagħhom Fit-tieni rivista ffukajna fuq Ben Camille u l-familja tiegħu. 35.9% tal-qarrejja tagħna qalu li jħobbu jsegwu lil dan il-preżentatur fuq it-televiżjoni. 22.1% qalu li jħobbu jaraw x’qiegħed jagħmel fuq il-paġna ta’ Facebook tiegħu, filwaqt
50 GWIDA April 2021
li 8.4% qalu li jħobbu jaraw l-istejjer li jagħmel fuq il-profil tiegħu ta’ Instagram. Il-maġġoranza tal-qarrejja – 79.2% qalu li jiddejqu jisimgħu preżentatur Malti jitkellem u jagħmel intervista bl-Ingliż. U x’jaħsbu l-qarrejja fuq il-ġenituri li jitfgħu r-ritratti ta’ wliedhom fuq is-social media? Il-maġġoranza b’50.8%, qalu li ma jaqblux li jagħmlu dan, iżda 24.2% qalu li għalkemm huma ma jaqblux, jifhmu lil dawk il-personalitajiet li jtellgħu ritratti tat-tfal tagħhom fuq is-social media. 25% qalu li ma jaraw xejn ħażin billi jaqsmu r-ritratti ta’ wliedhom fuq dan il-mezz ta’ komunikazzjoni. Il-kunċerti Fit-tielet rivista, intervistajna lil Joseph Calleja u staqsejna lill-qarrejja jekk qatt marrux xi kunċert ta’ Calleja. 77.9% qalu li qatt ma marru kunċert ta’ Joseph Calleja u 22.1% qalu li marru. Peress li t-tifla ta’ Joseph Calleja marret tistudja barra, staqsejna lill-qarrejja, “Kieku għandek it-tfal, tagħtihom permess li jsiefru barra?”. Il-maġġoranza, b’60%, qalu li iva, kieku jħallu t-tfal bla problemi ta’ xejn. Iżda 40% ma tantx jieħdu gost u jgħidulhom le.
Interess
Mit-tielet rivista ta’ GWIDA, l-aktar parti li ħadu gost jaqraw il-qarrejja kienet l-intervista ta’ Joseph Callejja; 32% qalu li jagħżlu lilha bħala l-aktar artiklu li għoġobhom. 21.4% qalu li l-istorja taċ-ċkejkna Emily l-aktar li ħadu gost jaqraw. F’din ir-rivista konna sellimna l-memorja taċ-ċkejkna Emily li serqet tant qlub. 13.6% qalu li ħadu gost jaqraw l-intervista li konna għamilna mad-Diretturi ta’ L-Għarusa, Steven u Justin. Drama u programmi Id-drama hija l-aktar ħaġa li jieħdu pjaċir jaraw il-Maltin skont is-survey tal-Awtorità tax-xandir. Fuq GWIDA staqsejna liema drama jħobbu jsegwu l-qarrejja tagħna. Mill-istħarriġ tagħna indunajna li hemm similaritajiet bejn dan l-istħarriġ żgħir u dak xjentifiku tal-Awtorità. L-aktar drama li jieħdu pjaċir jaraw il-qarrejja tagħna hija Division 7 b’28.3%. Isegwi wara hemm id-drama L-Ispettur, imbagħad Sorelle.
A D I W G 20 BRU 20
SETTEM
lħ fu q ku llo x uċċ es s fu q ko su se na ta'
ad d
58
L-aktar programm li jħobbu jaraw hu Illum ma’ Steph tal-preżentatriċi Stephanie Spiteri b’16.3%. Wara nsibu l-programm Niskata u Malta’s Got Talent li jinsabu t-tnejn fit-tieni post b’11.4%. It-tielet programm li jħobbu jaraw hu Ħadd Għalik b’9.8% jagħżlu lilu.
AĦ A’ TIRB U TIST
!
A. mt
€1.95
€1,000
GW ID
Biss l-aktar preżentatur li jogħoġobhom, ma jippreżenta l-ebda programm minn dawn t’hawn fuq! Kien appuntu Mark Laurence bi 8.7% li ġie ddikjarat bħala l-aktar preżentatur li jħobbu l-qarrejja talGWIDA. Issegwi Stephanie Spiteri b’7.9%.
ISBAĦ I IKBAR, GWIDA AKTAR PAĠN U B’ ĦADD EWWEL HAR! LLL XA KU TAX-
R ISTA -TENU INTERUVSSIVA MATA LLEJA ESKL I JOSEPH C mill-1996...” Malta MALT qshekk “Ilni ma
nkun da
Il-GWIDA Mis-sitt rivisti li ħriġna, l-aktar rivista li għoġbithom l-aktar kienet dik ta’ Diċembru fejn konna intervistajna lill-President u l-mara tiegħu, is-Sra. Miriam Vella. Kien hemm 30.6% li għażlu din mir-rivisti kollha, imbagħad ir-rivista ta’ Lulju bi Prof. Charmaine, Onor. Fearne u Dr Barbara fuq quddiem tintgħażel bħala t-tielet favorita. Skont dan l-istħarriġ, il-qarrejja jixtru l-GWIDA minħabba l-intervista prinċipali b’51.2% jagħżlu din issezzjoni. Fuq din is-sezzjoni naħdmu ħafna u ninvestu ħafna mill-ħin biex dejjem noffru l-aħjar intervista possibbli u differenti. Imbagħad 32.3% jgħidu li l-istejjer u tagħrif li jkollna fuq il-GWIDA l-aktar li jolqothom. Taqbel ma’ dan l-istħarriġ? Ibagħtilna ittra jew email fuq info@gwida.mt. Infakkrukom li bħalissa f’paġna 27 hemm kompetizzjoni oħra li tista’ trebbħek €1,000 fi flus kontanti! Ser tipparteċipa?
GWIDA April 2021
51
Editorjal
LIL OMMI
Mingħand il-fessud tiegħek Għandkom tkunu tafu li jien il-fessud tal-mamà! Twelidt l-ewwel wieħed u avolja miżżewweġ xorta għadna naraw kif insibu mezz biex nitkellmu regolari. Ommi jisimha Rosette, mara intelliġenti mhux fl-iskola imma fl-affarijiet essenzjali. Araha tagħmillek xi ħaġa minn affarijiet irriċiklati f’tebqa t’għajn. Kienet hi li għallmitni nsajjar u kienet hi li tatni l-ispirazzjoni biex nikteb. Ta’ sikwit ommi tikteb poeżiji qosra, sbieħ u sempliċi li jirriflettu xi ħaġa mill-ħajja tagħha.
kondoljanzi”. Xorta poġġietu fil-vażun u tatu l-ilma li kellu bżonn. Imma meta tmur għand il-ħanut tal-fjuri tagħmilx bħali, għidlu r-raġuni għaliex ser tixtri bukkett fjuri u jagħtik skont l-okkażjoni. Anke l-fjuri jvarjaw mill-okkażjoni. Ġeneralment meta kont nixtrilha bukkett kien iżewwaqli bukkett bil-ward u lillies. Dawn vera jagħmlu sabiħ immens għax filli jkunu magħluqin imbagħad maż-żmien tarahom jinfetħu.
Ommi persuna li tħobb il-karezzi u f’Jum l-Omm tkun qed tistenna bukkett fjuri. Tħobbhom u tapprezzahom wisq! Però jien ma nagħtihiex f’dan il-jum biss għaliex peress li tħobbhom, ġieli tajtha fi ġranet komuni! Niftakar darba mort nixtri l-fjuri u lil tal-ħanut kont għedtlu biex jagħtini bukkett. Dan mingħajr ma staqsieni għal min hu u x’nambih, kien tani wieħed, weħħilli nota, ħallastu u bqajt ħiereġ. Kont ferħan se ntir li kont ser nagħtiha bukkett. Xħin wasalt iddar nagħmel il-mossa speċjali tiegħi, nitfa’ l-bukkett warajja, nistennieha tiftaħli l-bieb, u xħin tiftaħ ngħidilha, “dan għalik”. Sintendi mbagħad ikun jonqos li naraw għajnejha jduru fi dmugħ u l-kliem “dan għalija?”. Imma dakinhar ma ninsieha qatt. Xħin rat il-bukkett ħadet pjaċir bih, imma qaltli, “sabiħ. Dan bukkett tal-mejtin. Hawn ara t-tabella tal-
Darba oħra niftakar li f’Jum l-Omm kont imħabbat! Imma ma xtaqtx li ma nixtrilhiex rigal! Dak iż-żmien kont qed nipproduċi reċta maż-żgħażagħ tar-raħal u kemxejn kelli ċans immur nixtri rigal. Għalhekk kont tajt €20 lil waħda minn dawk li kienet qiegħda tgħinni u tlabtha tixtri vawċer tax-xagħar mingħand l-eqreb wieħed li ssib. Din hekk għamlet u wara ftit ġabithuli lura. Jien daħħaltu fl-envelopp, ktibt nota u bqajna sejrin bil-provi. Nhar Jum l-Omm, tajtha dan l-imbierek vawċer u xħin ratu, la qaltli grazzi, la qaltli proset, xejn! “Ma m’għoġbokx?”, qaltli “Grazzi imma qed niddejjaq immur għax jien tax-xagħar qatt ma bdiltha u niddejjaq immur għand xi ħadd li ma nafx”. Ussanta. Għalija ma kinitx tagħmel sens, daqqa tmur għand Philip tal-kantuniera u daqqa għand Spiru l-barbier! Dakinhar GWIDA April 2021 53
Editorjal
kont ħadt għalija, imma miskina llum il-ġurnata ma nagħtihiex tort. Kont ikkonvinċejtha biex għall-inqas jekk mhux sejra tixtri servizz, tixtri prodott taxxagħar u b’xi mod jew ieħor ikkonvinċejtha. Għalhekk it-tagħlima hi li jekk ser tixtrilha vawċer tas-sbuħija, agħmel mezz li jkun taħt xi servizz li tuża hi jew inkella żommu miftuħ kemm jista’ jkun. Aktar ma bdejt nikber, ir-rigali bdew ikunu aktar oriġinali. Kont nisma’ lil ommi ssemmi affarijiet li tkun tixtieq tagħmel u jien nipprova nagħmilhomlha realtà. Ommi tħobb ħafna l-Milied, togħxa bit-tiżjin u l-ambjent li jkun hemm. Biex tkompli tgħaxxaq jien twelidt fil-Milied (mhux ta’ b’xejn għandha bokka bija). Kien għalhekk li ftehemt ma’ Albert McCarthy (Santa Klaws ta’ Malta) biex jiġi mistoħbi d-dar u nagħtuha sorpriża. Ma’ Albert ftehemt u wassaltu fid-dar tagħna, ħbejtu f’kamra fejn żgur mhux ser tissuspetta u għedtlu li xħin tidħol jibda jdoqq il-qanpiena tiegħu. Niftakar kien il-Ħadd filgħodu, kienet għadha ġejja mill-quddies. Xħin daħlet bdiet tisma’ l-qanpiena ddoqq, wiċċha mtela b’sorpriża! Ma kinitx taf minn fejn ġej il-ħoss, imma rat lili niġbdilha l-vidjow u basret li kienet ġejja waħda minn tiegħi! Bdiet timxi mal-ħoss u xħin ratu, bdiet tgħannqu u tibki bil-ferħ (imnalla ma kienx il-Covid dak iż-żmien!). Din kienet ġurnata li ma ninsa qatt. Rigal ieħor interessanti kien meta wassaltha Birkirkara. Ma kontx għedtilha x’ser tagħmel. Dan ilħanut kien jiftaħ fl-10 ta’ filgħodu u aħna peress li ma konniex nafu fejn, morna siegħa qabel, trid tarana nimxu u nippassiġġaw f’Birkirkara sakemm isir il-ħin. Ommi tħobbhom wisq is-sorpriżi u xħin daqqu l-għaxra wassaltha quddiem il-bieb. Ommi kienet ser tagħmel 3 sigħat toħloq l-affarijiet bit-tafal! Kemm ferħet! Niftakarni nara t-tbissima fuq wiċċha u jien biex niċċajta mort minn warajha u bdejt inkanta l-kanzunetta ‘Unchained Melody’ tal-film ‘Ghost’ li fih jaħdem l-attur favorit tagħha. Bikkejtha! Darba oħra niftakar tajtha kartolina u niżżiltilha li f’dak il-jum kienet ser tagħmel 5 affarijiet differenti. Għamiltilha speċi ta’ treasure hunt madwar Malta! L-ewwel għamiltilha nota biex taqta’ l-ewwel klu, kien xi ħaġa hekk; “Roses are red, violets are blue, jien tlaqt ’l hemm sejjer Hannilulu”. Indunat li ridna mmorru l-ajruport ta’ Malta, u hemm ħadna kafè fil-kafetterija t’hemm (Hi ħasbet li ser issiefer), u t-treasure hunt kompla b’sorpriżi żgħar bħal pereżempju rajna film flimkien, ħadtha tiekol il-Belt... Kienet ġurnata ppakkjata mimlija attivitajiet ħelwin. Wieħed mir-rigali li kien fih biċċa xogħol sew kien
54 GWIDA April 2021
dak ta’ tliet snin ilu! Ommi minn dejjem xtaqet li ssir pulizija, imma għal xi raġuni jew oħra ma laħqitx. Imma l-uniformi taffaxxinaha wisq! Ftehemt ma’ ħabib tiegħi li hu pulizija u għedtlu biex jiltaqa’ magħna f’post partikolari. Lil ommi kont għedtilha li sejrin nieħdu kafè f’post li qatt ma marret. Xħin wasalna sabet il-karozza tal-pulizija tistennieha, qalilha “Rosette Baldacchino?”, dik imbellha qaltlu “Iva sir!”, “Qalilha għal miegħi int, ħa nieħdok dawra!”. Ma kinitx kelma, għajnejha reġgħu xegħlu bil-ferħ u dlonk rikbet il-karozza u marret dawra żgħira! Ma waqfitx tirrakkonta kemm ħadet gost! Qaltli li ħassitha prim ministru dakinhar. Dawn rigali li wisq japprezzawhom l-ommijiet, xi ħaġa li tkun personali, xi ħaġa li tfisser ħafna għalihom imma huma mhux ser jagħmluha.
Editorjal
Prova aħseb f’xi ħaġa għal Jum l-Omm li qatt ma tajt lill-mamà tiegħek. Xi ħaġa li żgur mhux ser timmaġina, xi ħaġa speċjali li turiha kemm tafha! Mhux ngħidilkom li r-rigali jkunu dejjem hekk ta! Ġieli mmur għal xi ħaġa tradizzjonali u ommi tapprezzaha ħafna. Min ma jħobbx siegħa massaġġi minn xi ħadd professjonali? Dan kien ideali għal ommi! Ommi sfortunatament tbati bil-fibromalygia u ta’ sikwit ikollha wġigħ kbir ma’ ġisimha kollu. Għalhekk kont xtrajtilha vawċer mingħand terapista lokali biex tagħmlilha massaġġi li jħollulek kull rukkell li għandek f’ġismek! Kienet irrelassat u ħadet pjaċir immens! Darba minnhom niftakar konna morna l-Birgu u ħadna xi ħaġa flimkien bħala familja, frankajtilha l-ikla imma ħadna wisq pjaċir! Ommi mhux qansħa; tieħu pjaċir b’kollox (apparti l-vawċer mill-istilista li għadni naqbad magħha sal-lum fuqu), għalhekk faċli li tagħmlilha sorpriża ħelwa. Kienet ħadet gost meta tajtha fwieħa jew xtrajtilha xi ħwejjeġ imma naħseb wieħed mill-isbaħ rigali li qatt tajtha f’Jum l-Omm kien fl-2019! Kien il-Ħadd, 12 ta’ Mejju, ommi libset differenti mis-soltu, xagħarha ssettjat u magħmul. Kien ilu lest mill-5 ta’ filgħodu. Dakinhar kienet qamet kmieni, kellha eċitament fuqha! Jien iżżewwiġt proprju f’Jum l-Omm. Kien rigal wisq sabiħ għal ommi li tara lil binha jiżżewweġ f’ġurnata tant għażiża għaliha. Ejja ngħidu li dakinhar bkiet mhux ħażin. Issa li m’għadnix noqgħod malfamilja tiegħi, il-ħin flimkien insibuh f’xi telefonata, imma fil-weekend l-hena tagħna niltaqgħu u nieklu flimkien! Ommi li tara fuq l-internet jirnexxilha ssajru u ġieli tistaqsini biex nagħtiha xi sfida jien b’riċetta diffiċli! Ma hemmx ostaklu li ma jirnexxilhiex tirbaħ! Xena partikolari li qed inġib quddiem għajnejja kienet meta konna cruise xi 10 snin ilu. Ommi hi ftit imbaċċa u tal-cruise tawna sfida biex nitilgħu ma’ ħajt! Kulħadd qalilha li bil-piż tagħha mhux ser jirnexxilha, imma hi hekk riedet li kulħadd jgħidilha l-oppost għax malajr għamlet il-kuraġġ u f’radda ta’ salib rajnieha ddoqq il-qanpiena tal-quċċata. Ommi, mara sempliċi, mimlija mħabba u artista prima! Ma nixbax ngħidlek kemm inħobbok ma, issa anke hawn pubblikament fuq GWIDA! Nawgura lillommijiet kollha l-isbaħ jum f’Jum l-Omm, b’mod speċjali lill-kunjata Marica Ellul, lil Jessica Spiteri Catania li tieħu ħsieb is-sales u għandha tifla jisimha Nora u lil Lindsey Napier li tieħu ħsieb l-operat u għandha tarbija jisimha Amber!
GWIDA April 2021 57
Editorjal
M’GĦANDIX ĊANS! Imma kemm jgħaddi malajr il-ħin hux! Tiskanta diġà qegħdin April, għadna nifirħu b’ L-Ewwel tas-Sena. Iżżmien ma jistenna lil ħadd, u dejjem naraw kif nistgħu nagħmlu biex inkunu komdi u ngħixu ħajja aħjar. Kemm ilna bil-Covid indunajt li d-dar li qed noqogħdu fiha hija żgħira! Ifhem taħdem, tgħix, torqod fl-istess post iġġibek aktar konxju mill-madwar tiegħek u tibda tirrealizza li jekk
din hija n-norma l-ġdida mela għandek problema! Jien imdorri noħroġ u niltaqa’ ma’ sħabi, imma peress li nbidlu ċ-ċirkostanzi kellna naddattaw billi noqogħdu waħidna, jien u l-mara! Kien għalhekk li ddeċidejna li nitilqu mill-post li qed noqogħdu sabiex immorru f’dar ikbar, qrib il-familja tagħna.
GWIDA April 2021 59
Editorjal
Mhux li noqogħdu ’l bogħod ħafna, imma tiskanta dejjem tifranka ftit ħin biex tmur għandhom. L-art li xtrajna mhux kbira u għandna fejn nibnu dar sew, imma l-problema hi li t-tnejn li aħna naħdmu u fix-xogħol tal-kostruzzjoni m’għandniex idea! Din xi ħaġa li ma nifhimx, ma nixtieqx li nifhem u ma rridx nidħol fiha, hi wisq uġigħ ta’ ras li noqgħod nara lil dak u lill-ieħor x’qed jagħmlu! Inħobb ħafna nikkonċentra fuq xogħli u l-bqija nħalli lil kulħadd jaħdem fuq xogħlu. Meta bdejna biex naraw ħalli nibnu l-post, din il-ħaġa bdiet taqtagħlna qalbna. Il-post li kellna sibnieh lest; kemm għamilnielu ftit tat-tibdil neċessarju u bdejna noqogħdu fih. Din il-biċċa differenti, irridu nibnu aħna fuq art ġdida! Ħbieb komuni tagħna qalulna bl-idea ta’ turnkey, lil dan għamlilhom kollox hu. Qalulu xi jridu u dan ħa ħsieb kollox. Li tqabbad lil xi ħadd ma tantx kienet togħġobni għax dan kif ser jassigura li jagħtini prodott tajjeb? Kien għalhekk li qabbadt lil xi ħadd ta’ ġewwa biex jieħu ħsieb il-proġett f’idejh, imma lanqas għaddiet ġimgħa li ma bdew ġejjin l-intoppi! Iddeċidejna li nkellmu turnkey, ħalli nara x’mirakli ser jagħmel u indunajt li kont żbaljat! Iltqajna ma’ dan, laqagħna bi ħlewwa liema bħalha u spjegajnielu x’għandna f’moħħna. Saqsiena meta beħsiebna mmorru noqogħdu fil-binja u beda jgħidilna l-proċess kif jimxi. Datturnkey sar kważi l-aqwa ħabib tiegħi, għax ħlief inkellem lilu ma nagħmilx. Hu ħa ħsieb kollox, jiġri wara l-bennej, tat-tikħil, l-electrician u tal-ilma. Issa jmissu l-finishes kollha! Ħa ngħidlek, qed jiffrankali biċċa xogħol kbira imma l-aktar importanti, frankali l-keded. Ara
60 GWIDA April 2021
Editorjal
jien ninkwieta jekk hux ser inlaħħaq nagħmel il-photoshoot sa żmien stipulat aħseb u ara kemm ser jirnexxili niġri wara l-bennej jien. Bħalma jgħid il-Malti, il-ħobż tih lil min jaf jieklu u jien dejjem hekk imxejt f’kull ħaġa. Li frankali milli nieħu l-leave diġà biżżejjed. Issa jmiss it-tieni parti tad-dar u hawn fejn ser inkun aktar għal qalbi. Ilni nara ritratti u stampi fuq l-internet ta’ x’nixtieq, imma issa rrid nagħmilhom fil-prattika. Kif ser jirnexxili nagħmel il-kċina bħar-ritratt li sibt fuq Pinterest? L-idea tat-turnkey għoġbitni, imma dan ma jifhimx fiddisinn tad-djar, għalhekk għamilt riċerka u kkuntattjajt
62 GWIDA April 2021
interior designer għad-dar. Illum il-ġurnata hawn ħafna disinjaturi li mhux għoljin u għandhom kwalità ta’ xogħol impekkabbli. Tkellimt ma’ din id-disinjatriċi u fehemtha l-ambjent tad-dar li nixtiequ. Iltqajna magħha kemm-il darba biex dejjem tara l-interessi tagħna. Niftakar l-ewwel darba li ltqajt magħha tatna eżami. Biex niċċajta għedtilha: “Għadni nlesti koċċ, irrid nikteb ieħor?”. Imma dak kien eżami biex tara jien xi nħobb u minn dan l-eżami ħarġu l-karatteristiċi li rrid għad-dar il-ġdida tiegħi!
Editorjal
Din id- disinjatriċi qed tiġri magħna fil-ħwienet u tagħtina parir fuq l-aħjar materjali li nistgħu nixtru biex ikollna d-dar tal-ħolm li nixtiequ aħna. Ġriet magħna ħafna u dorna kull ħanut li stajna nimmaġinaw. Kienet ta’ għajnuna kbira għal żewġ persuni li m’għandniex idea fuq kif issebbaħ darek. Id-dar tagħna rajnieha fuq mudell li ħolqot hi u stajna nimmaġinaw aħjar kif ser tkun. Tatna pariri fuq il-madum, issoft furnishings, il-purtieri addattati u l-kuluri li għandna nagħżlu. Tiskanta tara daqsxejn ta’ ritratti kif jimlewk b’eċitament kbir għad-dar il-ġdida! Issa l-aħħar ħaġa li baqagħlna hu l-isem li ser nagħtu lil din id-dar! Għandek xi suġġeriment?
EPISODJU 6/ L-EWWEL STAĠUN
IL-GIDDIEB GĦOMRU QASIR (L-ewwel parti) Skript miktub minn Audrey Brincat Dalli Produzzjoni SharpShoot Media ltd. Adattament għall-GWIDA minn Anthony M. Baldacchino
X’ġara s’issa? Oħt Lydia għarrfet lil Guido li Lydia kienet ser tiżżewġu għall-flus biss! Peress li Alvio seraq il-djarju ta’ Lydia skopra min hu Mario minn ritratt li kellha mehmuż. Alvio kien persważ li rah lil Mario jħuf il-Belt u ried ikellmu akkost ta’ kollox! Il-karozza ta’ Gian Marie kienet ipparkjata ħdejn il-baħar. Violet u Gian Marie kienu qegħdin fuq is-seat ta’ wara jinnamraw. Gian Marie kien b’żaqqu barra jħares lejn Violet li dak il-ħin kienet qed tilbes il-qmis li kellha u tirranġa xagħarha. Gian Marie: Basta ħa niltaqgħu, wara kwarta titlaq!
Violet: Kwarta biss għamilt? Ma tantx tħares lejh hux int l-arloġġ?
Gian Marie: U kif tridni nħares lejh meta nkun miegħek.
Gian Marie jerġa’ jiġbed lil Violet lejh filwaqt li jibda jbusha, imma hi tgħidlu li kienet mgħaġġla. Gian Marie: Iva kkalma naqra....dejjem qisek fuq il-labar.
Violet: Ittini tort! Ma tafx li jien mhux bħalek, għad għandek ħajtek quddiemek, frisk bħal ħassa, mingħajr irbit!
Gian Marie: Tort tiegħi jekk int marbuta? Tort tiegħi? Violet: Iva baxxi leħnek!
Gian Marie: Min tridu jismagħna hawn! U kieku stess, semgħu u raw agħar. Violet: Għala qed tagħmilhieli diffiċli hekk, għid?
Gian Marie: Jien nagħmilhielek diffiċli? Ngħaddi għalik, ħin kollu nistaħbew għall-kumdità tiegħek, daqqa ġejja mbagħad ma tistax. Int marbuta Violet, mhux jien. Il-problema mhux jien! Violet: Jekk sirt daqshekk problema taf x’għandek tagħmel. Violet bħal donna ħadet għaliha u titlob lil Gian Marie biex jeħodha d-dar bl-herra. Gian Marie biex ikompli jaqbad magħha jistaqsiha jekk għandux iwassalha d-dar għand ir-raġel, u hi xejn ma ħadet gost b’dan. Lir-raġel kienet qaltlu li kienet ix-xogħol. Dawn it-tnejn kienu ilhom jiltaqgħu bil-moħbi, imma meta jkun sar il-ħin tkun trid tmur id-dar, ħalli żewġha ma jissuspetta b’xejn. Jekk kien hemm xi ħadd li qed jissuspetta fl-għarusa tiegħu kien Guido li dakinhar kien qiegħed ma’ Twannie ġo kafetterija b’sigarett f’idejhom. Guido: Nirringrazzjak, onestament. Imma naħseb li qed inħalli l-imaġinazzjoni tiġri bija! Aħjar, aħjar nagħlquha hawnhekk din l-istorja. Twannie: Sorpriż naqra! X’ġaralek? X’kien biddilt fehemtek?
Guido: Xejn naħseb bdejt nara kollox ħażin, ninsab ċert li Lydia tinsab tajba, għandha bżonn ftit ħin għaliha. Min ma jkollux, le?
Twannie: Jien ma nistax ma niftaħlekx għajnejk Guido. Guido: X’jiġifieri?
Twannie: Jien sal-bieraħ kont għadni fuq xogħli, nistaqsi fuq Lydia....
Guido: Tinkwetax għall-flus. Għandi kollox hawn, taf li tajtek kelma ta’ raġel....
Twannie: Le mhux għall-flus qed ngħidlek ...Imma lbieraħ tkellimt ma’ xi nies u bilfors irrid inwassallek dak li qaluli. Guido: Lydia?.......
Il-Giddieb Għomru Qasir - 88
GWIDA April 2021 65
EPISODJU 6/ L-EWWEL STAĠUN
IL-GIDDIEB GĦOMRU QASIR (L-ewwel parti) Skript miktub minn Audrey Brincat Dalli Produzzjoni SharpShoot Media ltd. Adattament għall-GWIDA minn Anthony M. Baldacchino
Twannie: Guido:
Twannie: Guido:
Twannie: Guido:
Twannie: Guido:
Twannie:
Le ma sibtx fejn qiegħda, imma ma naħsibx li ġralha xejn ħażin, naħseb kif qed tgħid inti telqet mid-dar. Imma wieħed imbagħad irid jistaqsi għaliex persuna jitlaq ’il bogħod. Xi jġiegħel persuna taħrab. Taħrab? Għaliex taħseb li ħarbet? Meta tgħid li persuna ħarbet timplika li mhux ġejja lura. Eżatt! Ħa jkolli ngħidlek Guido, xogħli ngħidlek anke jekk dak li se ngħidlek mhux se jogħġbok. Lydia kienet qed tara lil ħaddieħor. Tara lil ħaddieħor kif? Sajjied jismu Mario, kemm-il darba ltaqgħet miegħu. Forsi ħbieb ...jew kienet tarah qabel. Għandi d-dubji tiegħi Guido ...anke riċentament rawhom flimkien. Qiegħda miegħu......issa? Ma nafx ngħidlek imma kienu żgur qed jiltaqgħu, anke waqt l-għerusija tagħkom. Fhimt? Guido konfuż imma ma riedx jemmen dak li sema’, Victoria kellha raġun mela! Bir-rogħda li qabditu, Guido jaħraq lilu nnifsu bis-sigarett u tgħidx kemm beda jwaħwaħ! Mario sadanittant reġa’ mar lura l-Belt ma’ sieħbu Ġanni jistaqsi fuq Lydia. Kienu beħsiebhom iduru l-lukandi li kien hemm, iżda jaħbtu ma’ Alvio. Hu kien ħabat fihom apposta biex ikun jista’ jkellimhom!
Alvio: Ġanni: Alvio: Mario: Ġanni: Mario: Alvio: Mario: Alvio: Mario: Alvio: Ġanni:
Skużani int! Għaddej ħosbieni dalgħodu ma nafx x’jien nagħmel ...intom m’intomx minn hawn imma! Le, tlajna nfittxu lill-għarusa ta’ sieħbi. Nista’ ngħinkom f’xi ħaġa? Hawn nafu sew. Hawn trabbejt! Qed infittex lil Lydia Vella Hawton. Urih ir-ritratt! ( joħroġlu r-ritratt u jistaqsih bil-ħniena) Forsi rajtha ’l hawn. Ħa nara!....Iva żgur li rajtha. Fejn rajtha? Hawn il-Belt stess. Taf fejn nista’ nsibha? Kellimtha ftit ġranet ilu ...rajtha mitlufa. Indunajt li ma kinitx f’postha. X’qaltlek?
Alvio:
Qaltli li kellha tiltaqa’ ma’ xi ħadd imma min kellu jiġi għaliha ma wasalx. Staqsejtha tridx xi mkien fejn torqod ...biex nirranġalha ma’ xi lukanda, imma qaltli li kienet biħsiebha titlaq.
Mario:
Titlaq fejn?
Alvio: Mario: Alvio: Ġanni: Mario: 66 GWIDA April 2021
Issiefer! Fejn eżatt ma nafx imma staqsietni minn fejn tista’ taqbad taxi għall-port. Taf meta kien dan eżatt? Ma għandix idea bl-amment imma xi ftit ġranet ilu. Il-ġurnata li bagħtitlek l-ittra ma’ Luċija, Mario. Jiġifieri ma qaltlekx liema pajjiż kienet biħsiebha tmur? Qaltlek xi ħaġa oħra? Li taf għidli għax kollox jista’ Il-Giddieb Għomru Qasir - 89
EPISODJU 6/ L-EWWEL STAĠUN
IL-GIDDIEB GĦOMRU QASIR (L-ewwel parti) Skript miktub minn Audrey Brincat Dalli Produzzjoni SharpShoot Media ltd. Adattament għall-GWIDA minn Anthony M. Baldacchino
jgħinna. Alvio:
Li naf għidtu sieħbi. Kieku flokok ma naħlix iktar ħin. Jekk kellha titlaq diġà telqet. Fejn ħa taqbad tfittixha barra minn Malta?
Mario:
Forsi għadha ma telqitx!
Ġanni: Alvio: Mario: Alvio:
Jew bidlet fehmitha. Ara rajtha tielgħa karozza. Il-Belt żgur ma baqgħetx u dehret determinata li titlaq. Ma tiftakarx min kien tal-karozza hux? Forsi nkellmuh! Wiċċu sew sew ma rajtux. Daqskemm ikun hawn, hawn. Isma’ minni sieħbi la telqet telqet. Taf forsi tiktiblek xi ittra minn fejn qiegħda, min jaf! Alvio b’wiċċ ta’ patetiku ħares fid-diżappunt ta’ Mario u ħarab ’l hemm. Lil Mario kien qatillu kull tama li seta’ jsib lill-maħbuba tiegħu. Din id-darba, Mario induna li kien żbalja bl-ikrah u tefa’ t-tort kollu fuqu, issa fejn kien ser jaqbad ifittixha? Ġanni prova jagħmillu ftit wens imma Mario kellu qalbu tuġgħu wisq. Julia u Sylvana reġgħu ltaqgħu biex jaqraw id-djarju ta’ Lydia. Kienu waslu meta Lydia kitbet; Ħafna drabi jkollok tagħmel dak li ma tridx. Tgħid kliem b’ieħor jew iżżomm xi informazzjoni għalik biex ma tweġġax jew ma tinkwetax. Tmur wara dahar dak li jkun. Ma rridx inweġġgħu lil Guido, naf li dak li jħoss għalija huwa ġenwin, imma jien ma nistax inkompli nigdiblu, nigdeb lili nnifsi. Nispera li jaħfirli u jekk xi darba għad nerġgħu niltaqgħu jħallini... Imma d-djarju jieqaf ħesrem, il-kitba ma tkomplix! Sintendi Sylvana u Julia, it-tnejn imtlew bi frustrazzjoni kbira hekk kif ma setgħux ikunu jafu x’kienet kitbet Lydia dakinhar. Ħasbu li kien tqattgħalhom meta kienu qed jagħmlu l-kopji, imma Sylvana kienet ċerta li dan ma kienx minnu. Staqsew lil xulxin għaliex proprju din il-paġna kienet mitlufa. Fuq din dalwaqt niskopru! Mhux Sylvana u Julia biss kienu kurjużi fuq l-istorja ta’ Lydia, anke Lilly kienet qed titħajjar tara x’hemm miktub f’dan l-imbierek djarju. Din kienet qed taqra waqt li Lydia daħlet fil-kċina u ratha.
Lydia: Lilly: Lydia: Lilly: Lydia:
X’inti tagħmel? Qed naqra! Mhux int għidtli nipprattika. Dak id-djarju tiegħi! Naf! Qabditni l-kurżità. Ridt nara x’tikteb fih. Bdejt mill-aħħar, biex nara x’taħseb fuqi ...fuqna kollha hawn. Agħtihuli. Dak tiegħi. Ma missekx qrajtu. Ma kinitx kelma għax Lilly tbikkmet! Lilly ħasbet li s’issa hi u Lydia kienu ħbieb u jgħidu kollox lil xulxin, imma Lydia kellha ħafna sigrieti f’dak id-djarju. Lydia qabdet id-djarju minn id Lilly u ġebbditu lejha filwaqt li qaċċtet paġna li kellha f’idha Lilly! Lilly kienet maħruqa immens!
Lilly: Lydia: Lilly:
Taf li gdibtli, għaliex? Ma nafx għal xiex qed tgħid. Ma jidhirlix li gdibtlek... Għala m’għedtlix li tqila? Qalb Lydia għamlet tikk! Lilly saret taf bl-akbar sigriet li kellha. Ma kellhiex kliem biex twieġeb lil Lilly...
Lydia: Lilly: Lydia:
Jien ma gdibtlekx! Imma għala m’għidtlix? Mhux l-istess ħaġa......preferejt inżommha għalija! Allura għażilt li ma ngħid lil ħadd, gidba meta tgħid xi Il-Giddieb Għomru Qasir - 90
GWIDA April 2021 67
EPISODJU 6/ L-EWWEL STAĠUN
IL-GIDDIEB GĦOMRU QASIR (L-ewwel parti) Skript miktub minn Audrey Brincat Dalli Produzzjoni SharpShoot Media ltd. Adattament għall-GWIDA minn Anthony M. Baldacchino
ħaġa b’oħra u jien ma nagħmilx dawn l-affarijiet. Lilly: Lydia: Lilly:
Ħsibtek tħares lejja bħala l-ħabiba tiegħek. U hekk nagħmel ...ma qrajthomx il-kliem ta’ tifħir. Għala ħadt għalik? Lydia inti tqila! Tqila! Lilly kienet iddiżappuntata għal Lydia, ħassitha miċħuda u titlaq barra mill-kamra mingħajr ma tlissen kelma. Violet sadanittant kienet waslet id-dar. Kienet qiegħda quddiem il-mera tara kif tista’ tneħħi redgħa li kellha f’għonqha. Ma rnexxilhiex u għalhekk għamlet maktur imdawwar m’għonqha. Żewġha Johnny wasal liebes l-uniformi ta’ pulizija imma Violet ma kinitx qed tistennieh dak il-ħin.
Johnny: Violet: Johnny: Violet:
Kif inti sbejħa? Int hekk tidħol, kif taqtagħni...lanqas smajtek dieħel. Int qed timpressjona ruħek bl-istejjer li ngħidlek fuq ix-xogħol. Naħseb aħjar ma nibda ngħidlek xejn! Hux nimpressjona ruħi. Imħuħ morda hawn kemm trid mas-saqajn, mhux taqbduh.
Johnny:
Kieku daqshekk sempliċi! Moħħ marid ta’ vera ħa ngħidlek, kieku taf kif insibuhom ...Hemm jien skużani. Imma ċertu affarijiet la tkun rajthom diffiċli tinsiehom. Int ħierġa?
Violet:
Le...issa le.
Johnny:
Għax qed narak tilbes il-maktur.
Violet:
Eh! Dan iva ...Forsi ngħaddi għand Polly noħdilha xi qisien, imma se tgħaddi t-tifla tagħha tgħidli x’ħin allura għidt aħjar inkun lesta.
Johnny:
Ma tistax taqbad u tiġi hi hawn Polly?
Violet: Johnny: Violet: Johnny:
Jien nipprova ma nigdimx l-id li niekol minnha John. Din l-idea li toħroġ taħdem, ma nafx kemm hi idea tajba. Għala le? Mhux aħjar paga oħra. Iva, imma tgħidilhiex li ma ngħaddux b’tiegħi ta. Narak hekk dejjem għajjiena, bilkemm għandna ħin ingawdu lil xulxin. Johnny imur biex ibus lil martu fuq wiċċha imma hi timbuttah. Ma kellhiex aptit u bi skuża tgħidlu li kienet ġejja t-tifla ta’ Polly. Johnny jgħidilha li x-xogħol qed jaffettwaha wisq u li kien aħjar li tieqaf, imma hi tinsisti li hekk kienu qed jgħadduha aħjar. Johnny ifakkarha li t-tabib kien qalilha li biex ikollhom tarbija għandha tkun mistrieħa u kalma.
Violet: Johnny: Violet: Johnny: Violet:
Striħajt fuq li striħajt, pruvajna fuq li pruvajna u bqajt ma nqbadtx John. Mhux tort tiegħi. Mela jien għidtlek li tort tiegħek...... Int naħseb xogħol hux illejla? Illejla iva imma għada għal miegħek. (filwaqt li jħares lejha b’entużjażmu) Għada x’inhu? Le ma nistax ...għada għandi l-klijenti. Violet toħroġ ’il barra u tħalli lil Johnny waħdu jaħseb...
68 GWIDA April 2021
Il-Giddieb Għomru Qasir - 91
Editorjal
ĊOFF BLU
Int ser tgħin jew twaqqaf l-abbuż tat-tfal? Minn Steve Libreri
Kull sena aħna familjari maċ-ċoff ir-roża, li nsibuh f’Ottubru waqt il-kampanji sabiex jiżdied l-għarfien dwar il-kanċer tas-sider. Biss, ftit jafu illi matul is-sena jkollna diversi ċfuf, li jikkomemoraw affarijiet importanti. F’April wieħed jistenna illi jara ċoff blu. Iċ-ċoff il-blu deher għall-ewwel darba fl-Istati Uniti fl-1989. Nanna illi kienet tilfet lin-neputi tagħha minħabba vjolenza li sofra mingħand is-sieħeb t’ommu, xtaqet illi tfakkar lissoċjetà f’din ir-realtà krudili illi qed tħassar it-tfulija ta’ eluf ta’ tfal. Infatti, l-ispirazzjoni għall-kulur blu ġiet mill-ikħal li joħroġ fit-tbenġila. Bil-mod, dan iċ-ċoff infirex malkontinenti kollha sakemm fl-aħħar sar simbolu rikonoxxut mad-dinja bħala s-simbolu ta’ kontra l-abbuż tat-tfal. L-abbuż tat-tfal hi realtà ħarxa, illi ħafna minna jagħżlu li jinjoraw, u bir-raġun. Ovvjament ma niskużawx n-nuqqas ta’ azzjoni sabiex nipproteġu lit-tfal, biss nifhem illi hi viżjoni kerha wisq illi tara tfal mingħajr difiża jbatu vjolenza liema bħalha fuqhom. Biss, krudili kemm hi krudili, hemm bżonn illi aħna l-adulti nagħrfu din ir-realtà u nieħdu l-azzjoni neċessarja. Il-World Health Organisation tistma illi wieħed minn kull erbat itfal huma abbużati. L-istatistika lokali tindika illi f’sena jsiru aktar minn elf rapport ta’ abbuż fuq ilminuri. Hawn tfal li qed isofru u għandhom bżonn lill-adulti risponsabbli illi jegħlbu l-inkonvenjenti tagħhom u jagħmlu dak il-pass neċessarju sabiex ngħinuhom. Dan iċ-ċoff il-blu għandu jfakkarna lkoll f’din irresponsabbiltà. Għandu jfakkar lill-ħaddiema soċjali biex
ikomplu jtejbu l-qagħda tagħhom sabiex jagħrfu s-sintomi ta’ abbuż f’inqas żmien u li jiżviluppaw soluzzjonijiet għallproblemi li l-abbuż iġib miegħu. Iċ-ċoff għandu jfakkar lilledukaturi illi apparti x-xogħol siewi li jagħmlu biex jgħallmu lil uliedna, għandhom ukoll irwol strumentali sabiex jindunaw min hu vittma ta’ abbuż. Iċ-ċoff għandu jfakkar lil dawk l-adulti kollha li jaħdmu mal-minuri f’xi sport, scouts jew arti, u jindokrahom sabiex imorru pass oltre milli sempliċiment jgħallmu d-dixxiplini tagħhom. Iċ-ċoff għandu jfakkar lit-tobba illi avolja hu inkonvenjent li tistenna fl-awla tal-Qorti sabiex tixhed, hu importanti li r-rapporti ta’ abbuż isiru. Iċ-ċoff għandu jfakkar lill-professjonisti kollha involuti fil-proċess ġudizzjarju, bħall-pulizija u bħall-ġudikanti, illi hemm bżonn illi jaġġustaw il-proċeduri u l-metodi tagħhom meta jkellmu lit-tfal, għax inkella l-istejjer ta’ dawn il-vittmi ser jibqgħu mistura u mitlufa. It-tfal għandhom id-dritt għall-ħajja sigura u sana. Imma d-drittijiet tat-tfal ma jistgħux jibqgħu fuq il-karta biss. Ir-realtà hi li minuri m’għandux il-fakultà illi jfittex servizzi ta’ professjonisti, bħal avukat, sabiex iħares l-interessi tiegħu. Hemm tinduna kemm il-minuri huma dipendenti fuq l-adulti fis-soċjetà. Allura, biex iċ-ċoff il-blu jieqaf ikollu sens f’ħajjitna, hemm bżonn li aħna kollha naħdmu flimkien sabiex neradikaw l-abbuż tat-tfal. Għal għajnuna n-numru ta’ servizz tal-Aġenzija Appoġġ hu 2149 2348 jew 179
GWIDA April 2021
71
RiĊetti
GĦAĠIN MEDITERRANJU BIT-TONN FRISK RiĊetta ta’ Manuel Xuereb
Ingredjenti
Direzzjoni
Għas-salamun P mgħarfa żejt taż-żebbuġa P basla mqattgħa P 2 sinniet tewm imqatta’ fin P bżaru isfar imqatta’ P nofs qarabagħlija mqattgħa P mgħarfa kunserva P polpa tat-tadam bil-ħabaq P 2 imgħaref żebbuġ kalamata P 2 kuċċarini kappar P mgħarfa nagħniegħ frisk imqatta’ P 150g għaġin tagliatelle P 2 biċċiet tonn frisk
Ibda billi tqalli l-basla u t-tewm flimkien maż-żejt taż-żebbuġa għal 2 minuti. Żid il-bżar ikkulurit u l-qarabagħli. Ħawwar bil-melħ u l-bżar u qalli għal 2 minuti. Żid il-pejst tat-tadam, sajjar għal minuta mbagħad żid il-polpa tat-tadam bil-ħabaq. Żid ftit ilma, iż-żebbuġ u l-kappar u sajjar bil-mod għal 10 jew 15-il minuta. Meta tkun lest, itfi n-nar u ħawwad in-nagħniegħ frisk. Sadanittant, sajjar l-għaġin ġol-ilma jagħli. Ħawwar it-tonn bil-melħ u l-bżar u aqli f’taġen jaħraq miż-żewġ naħat. Biex isservi, ħallat l-għaġin imsajjar biz-zalza u poġġi f’żewġ platti. Qatta’ t-tonn u poġġi fil-wiċċ.
GWIDA April 2021 73
RiĊetti
FUL BIL-KUSKSU RiĊetta ta’ Anton B Dougall
Ingredjenti
Direzzjoni
P litru stokk jew ilma P 400g ful P 200g basal P 200g kusksu P 25g kunserva tat-tadam P tewm P ġobon maħkuk P marġerina P ġobon maħkuk
1. Qaxxar il-basal u t-tewm u qattgħu f’biċċiet żgħar. 2. Saħħan ftit marġerina ġo kazzola kbira u qalli malajr il-basal u t-tewm sakemm jieħdu dak il-kulur dehbi sabiħ. Trid tħawwad ta’ spiss. 3. Qaxxar il-ful miż-żewġ qoxriet. 4. Imla borma bl-ilma u poġġieha fuq nar moderat. Żid il-ful u sajjar sakemm ittaħlita tiftaħ tagħli. Baxxi n-nar u kompli sajjar sakemm il-ful isir. 5. Mat-taħlita tal-basal u tewm żid il-ful, kunserva tat-tadam u l-ilma. Ħawwad tajjeb. 6. Żid il-kusksu. Baxxi n-nar u kompli sajjar għal 12-il minuta. 7. Roxx ftit bżar u melħ u servi taħraq b’ħafna ġobon maħkuk fil-wiċċ. Tista’ sservi ġbejna friska jew rikotta.
GWIDA April 2021 75
Oroskopju
IŻ-ŻODJAKU MA’ PAULJON
Bidu tal-kalendarju żodjaku!
Dan huwa żmien ferm importanti li jara l-bidu talkalendarju żodjaku 2021-2022. Bi pjaċir inħabbar li bħala awtur ser inkun qed nippubblika t-tieni ktieb komplut dwar l-oroskopju – ktieb li joffrilek iċ-ċans li ssegwi l-oroskopju tiegħek xahar b’xahar għal sena sħiħa, kif ukoll aktar informazzjoni valida marbuta ma’ kull żodjaku! Iżda nibda dan l-artiklu f’dan il-bidu tal-kalendarju żodjaku 2021-2022, bl-ewwel żodjaku, dak ta’ Aries, li beda mill-jum tal-Erbgħa 21 ta’ Marzu u jiġi fi tmiemu nhar il-Ġimgħa 19 ta’ April. Dan iż-żodjaku jaqa’ taħt l-element tan-nar flimkien maż-żodjaki ta’ Leo u Sagitarius. Flimkien joffru diversi aspetti sbieħ, fosthom; tmexxija għaqlija, kuraġġ intensiv, aspirazzjoni, armonija, għarfien iżjed dwar ħajjitna u kontinwazzjoni b’aktar attenzjoni. Is-simbolu ta’ Aries huwa ir-‘ram’, li jirrappreżenta t-twelid jew bidu ta’ ħajja ġdida. Jirrappreżenta wkoll it-tama, il-kuraġġ u twettiq mill-ġdid għat-tkomplija ta’ għajxien pożittiv. Dan iż-żodjaku ta’ Aries huwa ta’ eżempju lejn iż-żodjaki l-oħra għall-passjoni kbira li kapaċi joffru. Aries huwa żodjaku li kemm għall-karriera kif ukoll għall-imħabba kapaċi joffri aspettattivi differenti. Żodjaku li jibqa’ determinat li jissielet sakemm jasal fejn jixtieq. Persuni li jaqgħu taħt Aries huma persuni li qatt ma jħalluk waħdek meta tkun fil-bżonn, iżda ma jaċċettawx persuni b’wiċċ b’ieħor, mhux ser jiddejqu jidħlu fin-nar sabiex jieħdu
dak id-dritt li jkun mistħoqq, kapaċi jkunu indipendenti anke f’mumenti delikati, magħrufin għar-ras iebsa tagħhom u ma’ dan iż-żodjaku tkun taf fejn int għax huma onesti, jesprimu lilhom infushomu konxji dwar dak li jwettqu! Fost nies famużi li jiffurmaw dan iż-żodjaku nsibu lil Charles Chaplin, Mariah Carey, Elton John, Lady Gaga, Doris Day u Robert Downey Jr. F’dan artiklu bi pjaċir ser inwassal ukoll informazzjoni dwar it-tieni pubblikazzjoni tiegħi dwar l-oroskopju,“Pauljon bl-oroskopju għalik”; li għalikom li tħobbu l-oroskopju, huwa l-unika ktieb tal-forma tiegħu fil-gżejjer Maltin. Ktieb li joffrilek oroskopju xahar b’xahar, informazzjoni dettaljata dwar dak kollu marbut maż-żodjaku tiegħek, kif ukoll forma ta’ gwida lil kull żodjaku marbuta ma’ dak ix-xahar partikolari. Barra l-informazzjoni dwar nies famużi, issib ukoll id-dati, in-numri, il-ġranet, ix-xhur u l-kristalli ideali tiegħek fost ħafna informazzjoni oħra. Int li tħobb issegwi u taqra dwar l-oroskopju, dan huwa l-ktieb li int trid taqra! U ser jibda joħroġ kull sena ovvjament ma’ kull bidu tal-kalendarju żodjaku, dak ta’ Aries! Għalikom qarrejja ta’ din il-paġna u ta’ din ir-rivista GWIDA, il-ktieb ser ikun b’offerta speċjali! Aħsbu kmieni għall-kopja. Namaste.
GWIDA April 2021 77
Oroskopju
IŻ-ŻODJAKU IMWASSAL MINN PAULJON MILL-21 TA' MARZU SAD-19 TA' APRIL Aquarius mill-20 ta’ Jannar sat-18 ta’ Frar
Ser taħseb dwar dak kollu li riesaq lejk. Agħraf kull sitwazzjoni li int tista’ taffaċja u rrifletti b’mod aktar profond sabiex tkun tista’ tieħu l-aħjar direzzjoni. B’hekk tilħaq iżjed l-aspettivi tiegħek! Namaste.
Pisces mid-19 ta’ Frar sal-20 ta’ Marzu
Se tagħraf kif tista’ tkabbar l-abbiltajiet li għandek. Jista’ jkun li qabel din il-fażi, int naqqast mill-ħeġġa, għalhekk issa trid terġa’ tidħol lura b’aktar motivazzjoni sabiex turi aktar il-kapaċitajiet fejn verament jistgħu jwassluk. Namaste.
Aries mill-21 ta’ Marzu sad-19 ta’ April
Se tħoss li għandek tkun aktar iffukat fl-imġiba tiegħek lejn dawk ta’ madwarek. Għalkemm mhux normali li għalik tkun f’din issitwazzjoni, dan ser ikun mod ideali biex int tiġbed aktar simpatija pożittiva lejk. Namaste.
Taurus mill-20 ta’ April sal-20 ta’ Mejju
Se tiġi offrut xi ħaġa li ser tħalli impatt t’aktar enerġija ġewwa fik. Din l-enerġija ser tagħtik iċ-ċans iżżid xi nuqqas li kont tesperjenza dan l-aħħar. Ser tidħol f’fażi fejn ser tagħraf taħtaf opportunitajiet li fil-passat injurajt. Namaste.
Gemini mill-21 ta’ Ġunju sat-22 ta’ Lulju
Ser timtela bil-kuraġġ biex timxi ’l quddiem u tikkumbatti l-mewġ li qed taffaċċja fil-preżent. Dan ser jagħtik spinta morali biex tagħraf iżjed opportunitajiet li resqin lejk u tkompli tavvanza f’aktar stabbiltà. Namaste.
Cancer mill-21 ta’ Ġunju sat-22 ta’ Lulju
Ser tingħata ċ-ċans għal aktar konċentrazzjoni f’dak li int tixtieq tibda twettaq. Dan ser ikun fattur importanti għalik biex twettaq id-deċiżjonijiet li jesiġu direzzjoni. Agħraf dan il-mument biex int tkompli tħares ’il quddiem. Namaste.
Leo mit-23 ta’ Lulju sat-22 ta’ Awwissu
Ser temmen fik innifsek u f’dak li int tant tixtieq tagħmel. Dan ser iwasslek biex tasal f’direzzjoni preżenti li temmen aktar filkapaċitajiet u tipprepara ruħek għal dak li riesaq lejk. Namaste.
Virgo mit-23 ta’ Awwissu sat-22 ta’ Settembru
Se tinduna min huma dawk il-persuni li qed jippruvaw jgħadduk minn għajn il-labra. Issa trid tara iżjed lil min tafda u toqgħod ferm attent! Attenta kif iġġib ruħek ma’ dawk li mhux ser tafda aktar. Namaste.
Libra mit-23 ta’ Settembru sat-22 ta’ Ottubru
Ser tkun int aktar milli kont dan l-aħħar. Din ser tgħinek biex tieħu deċiżjonijiet li fil-passat ridt tieħu iżda ma kellekx għajnuna. Issa trid turi l-ħila kollha tiegħek biex tasal fejn tixtieq. Namaste.
Scorpio mit-23 ta’ Ottubru sal-21 ta’ Novembru
Ser tinduna fejn tixtieq tasal b’deċiżjonijiet li ser tieħu dalwaqt. Dawn id-deċiżjonijiet se joffrulek impatt differenti f’ħajtek! Taqtax qalbek b’din il-bidla meħtieġa, b’din ser tkabbar aktar lilek innifsek u tipprepara għall-futur. Namaste.
Sagittarius mit-22 ta’ Novembru sal-21 ta’ Diċembru
Se tagħraf il-bżonn li tkun aktar organizzat biex tippjana aħjar. Żomm dan il-pass li hu tant metħtieġ biex timxi ’l quddiem filpjanar tiegħek u b’hekk tnaqqas l-iżbalji. Irrifletti sew! Namaste.
Capricorn mit-22 ta’ Diċembru sad-19 ta’ Jannar
Ser tkun f’qagħda biex iżżomm dak li irnexxielek tkattar f’dawn il-ġimgħat. Ġejjin mumenti ta’ pressjoni, iżda int xorta waħda ser tibqa’ ffukat biex it-tibdil li riesaq lejk ipoġġik f’direzzjoni tant meħtieġa. Namaste.
KOMPETIZZJONI OROSKOPJU MINN PAULJON
Il-mistoqsija: Iż-żodjaku ta’ Aries huwa:
Q It-tielet żodjaku Q L-ewwel żodjaku Q Is-seba’ żodjaku Isem u Kunjom: _________________________________________Mobile Number: _________________ Indirizz: ________________________________________________________________________________ Żewġ rigali sbieħ għall-qarrejja ta’ din il-paġna! Grazzi tar-rispons enormi li qed nirċievi! L-ewwel premju – L-ewwel premju huwa l-ktieb ġdid “PaulJon bl-oroskopju għalik”, valur ta’ €33 It-tieni premju – skont ta’ 10% fuq trattamenti ta’ sbuħija mit-terapista Graziella Miruzzi Flimkien ma’ rigal ta’ tifkira ‘Il-Kalendarju Żodjaku’ Ibgħat ir-risposta finali sat-Tnejn 12 ta’ April! Ibgħat it-tweġiba tiegħek b'dan il-kupun lil PaulJon Kompetizzjoni Oroskopju, PO BOX 27, PAOLA Ir-rebbieħa tal-Kalendarju tax-xahar ta’ Diċembru hi SHARON VELLA (SAN PAWL IL-BAĦAR) Ir-rebbieħa tal-vawċer ta’ 10% fuq sbuħija tax-xahar ta’ Diċembru hi DANIELA VELLA (MOSTA)
78 GWIDA April 2021
