Italië Magazine 06 2021 by Credits Media

NR.6 2021

HARTSTOCHT VOOR LA DOLCE VITA

Met PAOLO GIORDANO op pad in ROME

Recepten met de witte truffel uit Alba

VILLA ADRIANA Het elegante lustoord van keizer Hadrianus CAPO SANT’ANDREA Eldorado op Elba I FIAMMINGHI Droom B&B in Toscane

AP € 6,99

8 719327 079003

FOTOWEDSTRIJD DE WINNAARS!

00621

BUD SPENCER & TERENCE HILL De vier vuisten van de duivel

THE EASIES

LO O K D R E S S E D, F E E L R E L A X E D Maak het jezelf next-level comfortabel met The Easies: onze visie op de perfecte sweatpants. The Easies zijn super comfortabel én zien er opvallend goed uit: perfect in het weekend op de bank maar zeker ook op werkdagen op kantoor (aan huis). The Easies zijn met recht onze

BESTEL THE EASIES NU OP MRMARVIS.COM

KZA

K MET

HE BROE

AAKT IN PO

ELA

HAN EM

meest veelzijdige broek ooit. Nu verkrijgbaar in 15 kleuren.

VERZEN

©MAARTEN ALBRECHT

LIEFDE & CREATIVITEIT Rond de verschijning van deze editie komt ook het nieuwe boek van successchrijver Paolo Giordano uit, ‘Wat ik niet wil vergeten’. Het is een terugblik op de coronaperiode maar hij kijkt ook vooruit naar de tijd die voor ons ligt. De verschijning van Giordano’s nieuwste was voor ons reden de auteur op de zoeken in Rome, wat pas sinds drie jaar zijn woonplaats is na 35 jaar Turijn. We wandelden met hem door ‘zijn’ wijk Monti, en spraken onder andere over hoe het leven hem bevalt in de Eeuwige Stad en over de tegenstelling tussen het rationele en introverte Turijn en het extraverte en sensuele Rome. Vorig jaar kon de Salone del Mobile, de grote meubelbeurs in Milaan, niet doorgaan, maar dit jaar kon Jordy de Reus weer afreizen en verslag uitbrengen over de nieuwste ontwerpen die daar werden gepresenteerd. Zijn conclusie: lockdown of niet, creativiteit staat nooit stil. We gingen voor deze editie verder kijken op een prachtig, rustig maar toch veelzijdig plekje op het eiland Elba; we brachten in de buurt van Rome een bezoek aan de

Villa Adriana, die keizer Hadrianus in de tweede eeuw na Christus liet bouwen, en we gingen langs bij een Vlaams gezin dat in de gouden driehoek Florence-Siena-Lucca een oud palazzo heeft omgetoverd tot een zeer stijlvolle en charmante B&B. Daarnaast brengen we een ode aan een bijzonder filmduo: Bud Spencer en Terence Hill. Twee totaal verschillende karakters met totaal verschillende achtergronden die samen voor vele kassuccessen zorgden en ook nog boezemvrienden werden. Spencer is helaas enige jaren geleden overleden, maar de 82-jarige Terence Hill is nog steeds op de Italiaanse tv te zien als pastoordetective Don Matteo. En dan biedt deze editie ook nog de winnaars én de runners-up van onze fotowedstrijd. Het waren héél veel foto’s waaruit de jury moest kiezen, maar ze hadden één ding gemeen: de onvoorwaardelijke liefde voor ons prachtige Italië (zie pagina 38). Buon divertimento, Paul van Eijndhoven, hoofdredacteur p.vaneijndhoven@creditsmedia.nl

ITALIË MAGAZINE

74 Reizen

INHOUD 2021 nummer 6 9 18

GRANTURISSIMO

Tips voor reis & verblijf in la bella Italia.

CAPO SANT’ANDREA

Bijzonder schilderachtig en benijdenswaardig rustig, dit eldorado aan zee in het noordwesten van Elba.

30 I FIAMMINGHI

Culinair

46 RESTAURANTWEDSTRIJD 2022:

‘Last call’ voor alle écht Italiaanse restaurants in Nederland.

48 O TARTUFO!

Vier recepten met de koning onder de truffels: de witte (winter)truffel uit Alba.

Nee, geen flamingo’s maar twee Vlamingen hebben van een verkruimelend palazzo een hemels verblijf gemaakt in het hart van Toscane.

100 KOKEN MET SUSAN

HET ROME VAN PAOLO GIORDANO

102 MANGIARE

Een rondleiding langs zijn lievelingsplekken door de bestsellerauteur en natuurkundige, die de Italiaanse hoofdstad in zijn hart heeft gesloten.

94 VILLA ADRIANA

Net buiten Rome blijft het lustoord van Hadrianus, de meest cultuurminnende keizer van Rome, een baken van elegantie.

Liefde voor de nederigste aller groenten.

Mike tipt een vermout en meer eyeopeners voor in de keuken.

Cultuur & Design

38 EN DE WINNAARS ZIJN…

Onze fotowedstrijd leverde weer prachtige beelden > van Italië op.

ITALIË MAGAZINE

100

102 94 30 INHOUD 44 NUOVO

Mode en accessoires met warmte, stijl en kleur.

58 DE VIER VUISTEN… EN MEER

Bud Spencer & Terence Hill, een portret van de twee Italiaanse (anti)helden van de spaghettiwestern.

ROELAND SCHOLTALBERS

Een fan van ‘Toro’ heeft het niet altijd makkelijk.

67 EWOUT KIECKENS

Ook Italianen worden gek bij winst in een loterij.

68 SALONE DEL MOBILE

109 LAURA

84 CASTELLO DI RIVOLI

110 JURIDISCH

Ook op de afgeslankte versie van de beroemdste meubelbeurs ter wereld viel veel moois te ontdekken.

Een bastion van hedendaagse kunst bij Turijn.

ARTE E CULTURA

De culturele agenda.

107 LIBRI E MUSICA

Columns

Nieuwe boeken en muzikale uitgaven.

28 ROSITA STEENBEEK

Een excursie naar de Schervenberg in Rome.

ITALIË MAGAZINE

Laura de Rooy-Dekker van ItaliaCasa over Italiaans onroerend goed.

Advocaat Joost van der Heijden over de juridische aspecten van onroerend goed in Italië.

En verder…

104 LA LINGUA ITALIANA

Matera, werelderfgoed in de rotsen.

111 HUIZEN TE KOOP & TE HUUR

Actueel aanbod van onroerend goed in Italië.

114 VOLGEND NUMMER & COLOFON

Onze voortdurende aandacht voor het milieu en de gemeenschap – zowel in Italië als wereldwijd – is beloond met een B Corp certificaat. illy is daarmee het eerste Italiaanse koffiebedrijf dat deel uitmaakt van een selecte groep bedrijven die voldoet aan de hoogste normen van sociaal- en milieubewust zakendoen. Ontdek meer op illy.com.

GRANTURISSIMO

Onder de sterren

Slapen onder de sterrenhemel is niet langer iets dat je alleen in romantische films ziet. Met een overnachting in een StarsBOX kan ook jij een sprankelende nacht beleven. Dit mini houten huis is het werk van de Italiaanse architecten Fabio Revetria en Lara Sappo van het architectenbureau Officina82. De boxen zijn geïnspireerd op de tijdelijke huisvesting van herders in de Ligurische Alpen. Klap het dak en de deuren open om volop van de omgeving te genieten. De grote letters ‘Look UP’ aan de zijkant van het hutje drukken de wens van de ontwerpers uit om met een nieuwe blik te kijken naar wat er om ons heen is. Vanaf € 100 per kamer per nacht. Diverse locaties in Italië. starsbox.it

TEKST & SAMENSTELLING LOLA RIBBINK

ITALIË MAGAZINE

Wij gebruiken alleen het beste, wat de Williams-peer te bieden heeft. Deze brandewijn - Digestif par excellence - is het eerste en oudste product van huize Pircher.

Ten slot het beste!

Camera con vista Hoog boven de rumoerige Quartieri Spagnoli ligt een voormalig klooster met een adembenemend uitzicht over de Golf van Napels. Wat ooit slaapvertrekken van monniken waren, zijn nu 45 hotelkamers. Je komt fresco’s tegen en op de derde verdieping bevindt zich een kapel die is opgedragen aan San Giovan

GRANTURISSIMO

BERGEN INSPIRATIE

Giuseppe della Croce. Alsof dat allemaal nog niet bijzonder genoeg is, word je op de zevende verdieping verrast met een 360-graden-uitzicht over Napels, de Vesuvius en het eiland Capri. Vanaf € 160 per kamer per nacht. Hotel San Francesco Al Monte, Corso Vittorio Emanuele 328, Napels, +39 081 4239111. sanfrancescoalmonte.it

Een oase van rust, maar ook een bron van inspiratie. Na een zorgvuldige renovatie opende ICARO onlangs zijn deuren weer. Het hotel motiveert je om anders te denken. Enerzijds is er het rustgevende vergezicht op de Dolomieten, anderzijds duikt de kunstzinnigheid op in onverwachte hoeken. Al drie generaties lang runnen Angelika Sattler en haar familie het hotel. Als geen ander kennen zij de omgeving en gastvrijheid stroomt door de aderen dus het zal niet lang duren voordat je je thuis voelt. Dat ICARO slechts 22 kamers en suites heeft, versterkt de persoonlijke sfeer van het hotel. Vanaf € 120 per kamer per nacht. ICARO Hotel, Piz 18/1, Seiser Alm, +39 047 1729900. hotelicaro.com

Roa rip

Je eigen plan trekken, gaan en staan waar je wilt en dicht bij de natuur zijn. Voor veel vakantiegangers is dit ideaal de reden om met de camper eropuit te trekken. Om je op weg te helpen heeft de ANWB Italiaanse droomroutes voor je verzameld. Dankzij de gedetailleerde routekaarten hoef jij alleen goed op de weg te letten en kom je bijna vanzelf op de mooiste bestemmingen aan. Eenmaal gearriveerd kun je de aanbevolen bezienswaardigheden bezoeken en de nacht doorbrengen op de getipte camperplaatsen.

Uiteraard zijn de routes begaanbaar voor campers dus angst om vast komen te zitten in een pittoresk steegje is niet nodig. ‘ANWB Camperboek Italië’, Anwb Retail, € 24,99.

ITALIË MAGAZINE

Bij ons kunt u terecht voor echte Italiaanse producten die wij met liefde voor u verpakken. In ons assortiment vindt u onder andere: • Kerstpakketten • Cadeau ideeën • Biologische producten • Wijn en andere dranken • Cadeaubonnen • En vele andere Italiaanse lekkernijen

Bezoek onze website www.terramia.nl en volg ons op Instagram en FB: terramia.nl info@terramia.nl IM2021_6_Terramia.indd 1

14-10-2021 13:12

GRANTURISSIMO

Anna's trulli ken zijn gerecycled. Niet alleen aan de styling is veel aandacht besteed, aan de tevredenheid van de gasten wordt ook gedacht. Anna staat voor je klaar en met haar suggesties voor uitstapjes wordt je verblijf onvergetelijk. Vanaf € 75 per kamer per nacht. I Sette Coni, Contrada Difesa San Salvatore 172, Ostuni, +39 340 9318233. isetteconi.com

Wijngaarden, olijfbomen en een prachtig uitzicht op de Valle d’Itria. Op het Apulische platteland runt Anna een kleinschalige accommodatie met drie trulli, de typische regionale punthuisjes die hier regelmatig opduiken in het landschap. Zo lieflijk als ze er vanbuiten uitzien, zo sfeervol zijn ze ook vanbinnen. Originele details zijn behouden en de meeste interieurstuk-

ITALIË MAGAZINE

Een albergo diffuso, letterlijk ‘verspreid hotel’, in een middeleeuws dorp in de bergen van Abruzzo, op meer dan 1250 meter hoogte. Met grote inspanning is getracht de eigenheid van dit historische dorp en het omringende landschap te behouden om te voorkomen dat het dorp zou veranderen in een toeristisch attractiepark. Zichtbaar gebruik van hedendaagse elementen is vermeden, waardoor lokale details en traditionele materialen de aandacht krijgen. Handgemaakte kaarsen, zepen gemaakt van olijfolie en wollen dekens met regionale patronen vervaardigd op 19de-eeuwse wijze tref je in de kamers aan. Vanaf € 160 per kamer per nacht. Sextantio Santo Stefano di Sessanio, Via Principe Umberto, Santo Stefano di Sessanio, +39 086 2899112. sextantio.it

GRANTURISSIMO

Tijdreis

Reusachtig uitzicht Vanaf een megabank genieten van een adembenemend uitzicht. Het idee van de Big Benches (Panchine Giganti in het Italiaans) komt van de Amerikaanse ontwerper en kunstenaar Chris Bangle, om lokale ondernemers te steunen en toerisme te stimuleren. Het merendeel van de banken staat in Piemonte, maar met een totaal van 168 kom je ze inmiddels ook op andere plekken in Italië tegen.

Op de website van de Big Bench Community Project vind je een kaart waarop alle Big Benches staan aangegeven. De zoektocht naar de gigantische banken brengt je op panoramische uitkijkpunten waar je anders nooit gekomen zou zijn. Wie de speurtocht serieus neemt, kan een paspoort aanschaffen om te laten stempelen bij ieder bezoek aan een bank. bigbenchcommunityproject. org

Even opladen Geen gehannes meer met in elkaar verstrengelde kabeltjes, want voor deze powerbank heb je ze simpelweg niet nodig. Alleen thuis even aan de stroom en je hoeft niet meer bang te zijn voor een lege telefoonbatterij. Tucano, shake wireless charger, € 49,90. tucano.com

ITALIË MAGAZINE

Natuur, luxe & meer

Hart vo regen

Met liefde beschermt deze paraplu jou tegen de druppels, want ook in een land waar de zon zich regelmatig laat zien, valt weleens een buitje. Legami, Ombrello a Forma di Cuore, € 15,95. legami.com

Kabbelend water en ritselend struikgewas is het enige dat je hoort tijdens een verblijf bij Laghi Nabi, een eindje boven Napels. De natuurlijke oase is ontstaan uit landwinning van voormalige zandgroeven en is nu een plek waar ongerepte natuur en luxe samenkomen. De accommodaties zijn volledig geïntegreerd in het landschap. Ga je voor een van de suites, de lodges of wordt het een tent aan het meer? Aan comfort in

ieder geval geen gebrek, zelfs niet in de tenten. Ervaar het avontuur van kamperen, maar zonder het gemak van een hotelkamer op te geven. Met de roomservice ontbijt je aan het water, ontspan je op je eigen buitenterras, dineer je in het restaurant en sluit je ’s avonds je ogen in een kingsize bed. Vanaf € 90 per kamer per nacht. Laghi Nabi, Via Occidentale, Castel Volturno, +39 0811 8658108. laghinabi.it

Flessentas Deze weekendtas vloeit voort uit een samenwerking tussen Carpisa en de podcast Muschio Selvaggio van rapper Fedez en YouTuber Luis Sal. De tas is gemaakt van gerecyclede plastic flessen en is waterafstotend dus ideaal voor op reis. Carpisa, borsone - Muschio Selvaggio, € 59,95. carpisa.it

ITALIË MAGAZINE

GRANTURISSIMO © S TA D T H O T E L C I T TA / F O TO G I O V A N N I D E S A N D R E

Ontmoetingen in Bolzano Bolzano vormt de poort naar de Dolomieten. Gelegen in het oudste deel van de Zuid-Tiroolse hoofdstad ligt het hernieuwde Stadt Hotel Città. Twee regionale familiebedrijven hebben hun krachten gebundeld om het hotel nieuw leven in te blazen. De interieurs zijn kleurrijk en de kamers en suites zijn volledig gerenoveerd en bieden alle denkbare comfort met een stedelijke, retro uitstraling. De nieuwe brasserie met ouderwetse charme is ook toegankelijk voor niet-gasten. Op deze manier is het ‘nieuwe’ hotel een ontmoetingspunt voor zowel reizigers als locals. Vanaf € 127 per kamer per nacht. Stadt Hotel Città, Piazza Walther 21, Bolzano, +39 0471 1800161. hotel-citta.com

ITALIË MAGAZINE

Capo sant'Andrea Een vondst! Alles is hier aangenaam bescheiden van omvang; het dorp zelf – alles is te belopen – de hotels, de bars en restaurants en ook het strand. Maar alles wat je nodig hebt voor een heel aangenaam verblijf is er. Rust is hier belangrijk, of beter, de bezoekers hier van jong tot oud komen voor natuur en ontspanning en niet voor een wild uitgaansleven. Een niet te missen attractie is aan het einde van de dag bij de Capo (kaap) Sant’Andrea naar de ondergaande zon kijken (foto rechts). Als het heel helder is kun je Corsica zien liggen.

ELBA Capo Sant’Andrea

In het noordwesten van het Toscaanse eiland Elba ligt het plaatsje Sant’Andrea. Klein en rustig zijn de kenmerken maar het is hier absoluut niet saai. Strand, zwemmen, duiken, wandelen, mountainbiken en eenvoudigweg genieten is wat deze plek te bieden heeft. T E K S T E N F O TO G R A F I E PA U L VA N E I J N D H O V E N

Limone di Sant'ANDREA In de ruim 50 jaar dat ze getrouwd is heeft Lonia Fiorillo een prachtige tuin aangelegd achter Hotel Cernia. Met vele exoten maar ook met een collectie citrusbomen waaronder de Sant’Andrea-citroen. Op donderdag geeft de charmante Lonia met veel plezier een rondleiding door ‘haar’ tuin die 10.000 vierkante meter groot is. Wie wil aanhaken moet even bellen om te reserveren. hotelcernia.it

marciana Voor wie een uitstapje dichtbij wil maken om wat historie en cultuur op te snuiven, is er het stadje Marciana. Zo is er een Pisaans fort waar je vanaf de toren een prachtig uitzicht richting zee hebt en een klein archeologisch museum. Maar de charme zit hem vooral in de kleine, vaak steile straatjes, een paar leuke winkeltjes en de panorama’s die je de bergen, de zee en in de verte het Toscaanse vasteland tonen. visitmarciana.it

Zee, zon, strand Natuurlijk kun je bedjes en parasols huren op het zandstrand van Sant’ Andrea, maar een groot deel is ‘vrij’ strand dus zonder enige verplichtingen. Toch is zo’n bedje wel lekker. De zee loopt hier langzaam af en daardoor ideaal voor kleine kinderen. Iets oostelijker – nog steeds aan dezelfde baai – ligt het kleine strandje van Cotoncello, dat tot de mooiste van het eiland wordt gerekend. En overal is het water o zo blauw, in vele schakeringen.

Madonna del monte Behalve zee biedt Sant’Andrea ook bergen met diverse mooie wandelingen. Waar vroeger terrassen voor wijnbouw waren tegen de hellingen, zijn sinds de jaren zestig en zeventig weer bossen te vinden. En je kunt hier ook moeflons en everzwijnen spotten waarvan er vele zijn op het eiland. Een aanrader is de wandeling naar het Santuario della Madonna del Monte, een stevige klim van ruim 600 hoogtemeters. Via de staties van de kruisweg (zie hierboven nr. VI) kom je uiteindelijk boven bij het kerkje dat altijd open is met daarnaast een bron met heerlijk water. In de zomer van 1814 heeft Napoleon hier nog even met zijn Poolse vriendin maria Walewska gelogeerd in het huisje naast de kerk, waar ze in alle rust van elkaar konden genieten.

VLAAMS PARADIJS

Duiken en snorkelen Vlakbij het strand van Sant’Andrea is duikschool Il Careno gevestigd. Eigenaar Andrea (rechts) en instructeur Cristiano (links) weten je op deskundige en vriendelijke wijze te begeleiden bij een snorkel- of duikexpeditie of -cursus. Uiteraard helpen ze je ook aan alle benodigde materiaal. Vlakbij Sant’Andrea valt er al het een en ander onderwater te zien en iets verder weg bij het kleine strandje van Pomonte ligt het wrak van de Elviscot, een Italiaanse vrachtschip dat in 1972 op de rotsen liep. ilcareno.com

Tips en adressen Sant'Andrea Algemene informatie caposantandrea.it Slapen Via caposantadrea.it kun je diverse accommodaties vinden en reserveren. Wij sliepen in het aangename Hotel Ilio (hotelilio.com) dat verspreid over diverse plekken kamers heeft, waaronder een suite direct aan zee. Eigenaar Maurizio Testa biedt bezoekers ook een gidsje met favoriete restaurants. Uit eten • Bij Il Saraceno (foto’s) heerlijke antipasti, sympathieke bediening en een mooi uitzicht. Via dei Prati 5, +39 353 3522831. • Trattoria di mare La Nassa, Via S. Gaetano 84, +39 333 705 3943. • Ristorante Il Sottomarino, Via S. Gaetano, 12, +39 0565 908101. • Ristorante da Sauro, Via Sant'Assunta, 103, +39 0565 908006, hotelsantandrea.com.

rosita 28

SCHRIJFSTER ROSITA STEENBEEK VERHAALT OVER HAAR DAGELIJKSE LEVEN IN ITALIË.

Roetsjen over scherven

“Ga je mee naar de Schervenberg?” vroeg vriendin Francesca. De berg is na anderhalf jaar weer toegankelijk voor publiek. “Onzin dat ze hem afsloten wegens corona want je bent er in de open lucht.” Francesca is archeologe, heeft er onderzoek gedaan samen met Aurelia die er de inscripties bestudeerde. Ze gaven er weleens rondleidingen en nu willen ze zien hoe de berg erbij ligt, of de paden nog begaanbaar zijn. Rome strekt zich uit over zeven natuurlijke heuvels, maar er zijn ook kunstmatige, zoals de welvingen veroorzaakt door antieke bouwwerken die eronder liggen. De Schervenberg is ontstaan tussen de 1ste en de 3de eeuw toen op die plek amforen werden stukgegooid nadat de inhoud, voornamelijk olie maar ook wijn en garum, de populaire vissaus, was afgeleverd bij de nabijgelegen haven aan de Tiber. Het is een stralende dag. We hebben afgesproken bij de ingang op de hoek van een drukke straat in de wijk Testaccio, een naam die verwijst naar testa, het Latijnse woord voor scherf. Ooit bezocht ik de discotheken en eettentjes aan de andere kant van de berg in grotten die tijdens de pauselijke staat als koelkast werden gebruikt voor groente, fruit en wijn. Tussen de scherven zit lucht en warmte stijgt nu eenmaal op. Francesca en Aurelia komen net aanlopen. We maken een lichte buiging naar elkaar want men is hier nog voorzichtig met zoenen en handen schudden. De portier opent het hek, scant onze QR-code en meet onze temperatuur. We klimmen de trap op die overgaat in een pad dat omhoogloopt. De zon valt door de takken van de bomen en doet de scherven oplichten in verschillende tinten beige, bruin, gebroken wit. Ze kraken onder onze voeten bij elke stap. Het ruikt er fris en kruidig, naar wilde munt. “Meer dan 53 miljoen amforen werden hier stukgeslagen”, vertelt Francesca, nadat keizer Augustus in het jaar 4 deze plek had aangewezen voor de vuilnisbelt. De berg is 36 meter hoog. Eerst werden de amforen hier zomaar neergegooid, later werden er vierkanten gemaakt van halve amforen die met scherven werden gevuld om zo lawines te voorkomen. “Behalve archeologen kunnen ook epigrafologen hier hun hart ophalen”, zegt Aurelia die als klein kind al gefascineerd was door al die opschriften in Rome. Amforen tonen stempels, van de fabriek, de exporteur of inscripties met de datum waarop de kruik is gevuld. De

ITALIË MAGAZINE

ILLUSTRATIE EDITH BUENEN

meeste amforen waren afkomstig uit Spanje en daarom zijn het vooral Spanjaarden die hier onderzoek doen. Maar er kwamen ook kruiken uit Afrika, met name uit Egypte. De klim is behoorlijk steil en we moeten opletten niet uit te glijden. Eindelijk op de top strekt de stad zich aan alle kanten onder ons uit. “Ja, ze liggen er nog”, zegt Francesca terwijl ze een lichtbruin handvat oppakt. Aurelia pakt een hals, een voet. “Hier hadden we de bijzondere scherven bij elkaar gelegd om ze bezoekers te kunnen laten zien.” Er staat een groot kruis op het hoogste punt. Vroeger waren het er drie en werd dit Golgotha genoemd. Op Goede Vrijdag trok een processie door de stad die hier eindigde, hier werden films gedraaid en tijden lang was dit een plek waar men op zondag ging picknicken. Na mijn twee gidsen te hebben bedankt wandel ik naar huis. Ik maak een tussenstop voor een glas wijn op de Piazza Testaccio met uitzicht op de amforenfontein waar in vroeger tijden eenmaal in de week de kinderen werden gewassen. “Die berg was een fijn speelterrein”, zegt de oude ober. “We roetsjten over de scherven naar beneden, staand of op ons achterwerk. We zochten ook scherven met inscripties. Ik heb een aardige verzameling maar de berg is er niet lager door geworden en het was tenslotte afval.” Wanneer ik hem vertel over inscriptiedeskundige Aurelia zegt hij: “Misschien moet ik ze toch maar eens teruggooien.” •

De liefde vieren in Italië, “Ja” zeggen tegen elkaar, proosten en toasten terwijl je uitkijkt over het glooiende landschap van Le Marche, daarna aan lang gedekte tafels genieten van de traditionele Italiaanse keuken en dan is het tijd voor een dansje met iedereen die jullie dierbaar is. Waarom zou je een van de mooiste momenten van je leven in één dag willen proppen, vier het met elkaar drie dagen lang en maak samen de mooiste herinneringen. Maar waar begin je? Daar kan ik jullie mee helpen van

A tot Z. Wist je bijvoorbeeld dat een bruiloft van 3 dagen met 20 gasten op onze Casa inclusief een pre-dinner, de ceremonie, 4 gangen trouwdiner, feest, een eigen website, goodiebags etc. al vanaf 10.000 euro kan? Willen jullie ook de liefde in Italië vieren met al jullie dierbaren, ga naar www.casadelfonte.nl/vierdeliefde

Liefs Casa del Fonte

Vlaams paradijs In de gouden driehoek tussen Florence, Siena en Lucca staat het palazzo van een Vlaams gezin. I Fiamminghi biedt zes historische suites en een uitzicht om van te dromen. We reisden naar deze B&B bij Montaione, een van de borghi più belli d’Italia, en lieten ons door gastvrouw Annemie tippen over de lekkerste adressen in de streek. T E K S T E N F O TO G R A F I E J E R O E N J A N S E N

TIPS • Minder goed weer? Bezoek dan het gratis Vespamuseum Piaggio in Pontedera (kijk op de website voor openingsdagen). Viale R. Piaggio 7, Pontedera. museopiaggio.it

• Een Vespa huren kan ook. In dat geval is Bruno Bellini in San Gimignano je vertrekpunt. Daar huur je voor € 80 per dag een Vespa scooter. Liever een vintage Fiat 500? Kan ook. Via Roma 41, San Gimignano. bellinibruno.com

• Voor een sportieve tourrit op een racefiets, elektrische fiets of mountainbike ben je bij Landhill Bike Rental (in Montaione) aan het goede adres. De eigenaar tipt je graag over de mooiste routes! Via J.F. Kennedy 10, Montaione. landhill.it

ITALIË MAGAZINE

alazzo I Fiamminghi, ‘de Vlamingen’, dankt zijn naam niet alleen aan de herkomst van de eigenaren. De naam verwijst óók naar de vele kunstenaars die vanuit de Lage Landen naar Toscane reisden. Dat Dirk Matton en Annemie De Clercq de kunstwereld een warm hart toedragen, blijkt wel uit de namen van hun zonen Matisse, Miró en Mauve, die in Italië zijn geboren. In 2002 namen Dirk en Annemie afscheid van hun drukke baan in de financiële wereld om in Toscane een nieuw bestaan op te bouwen. Ze bezochten zo’n honderd huizen, villa’s en boerderijen. Hun keuze viel op een palazzo bij Montaione, in de ‘gouden driehoek’ tussen Florence, Siena en Lucca: een uniek object met de uitstraling van een stadspaleis.

Zicht op Portovenere

Vooral de wijnkelder, de unieke ligging en het prachtige uitzicht op Toscane maakten indruk. “Overigens moesten we ons wel eerst een weg banen door de overwoekerde buitenplaats om van het uitzicht te kunnen genieten,” zegt Annemie, “óf de toren beklimmen.” Wie nu te gast is in de chambres d’hôtes kan zich goed voorstellen dat het zicht vanaf de buiten-

plaats, waar ’s ochtends het degustatieontbijt geserveerd wordt, hun harten sneller deed kloppen. Bij goed weer is zelfs het eiland Elba zichtbaar en ook Volterra, Portovenere in de Golf van La Spezia (op 120 kilometer afstand) en de toppen van de Alpi Apuane (ten noorden van Lucca en Pistoia) zijn duidelijk te herkennen. Maar voor het allermooiste decor zorgt het licht, het spel van zon en schaduw, dat het Toscaanse heuvelllandschap steeds van kleur doet verschieten: van bleek tot donker en van strogeel tot frisgroen.

Kogelgaten

Aanvankelijk werd dit ‘filmdecor’ nog door de bramenstruiken, sparren en pijnbomen aan het oog onttrokken. Er moest gesnoeid worden, en dat was niet de enige klus op hun to-dolijstje. De eekhoorns liepen over de hoogste boomtakken onder het gehavende dak door naar binnen, net boven de rand met de fresco’s. Binnen troffen de kersverse eigenaren meer fresco’s aan, waarvan een aantal was overschilderd. Alleen al in de voormalige eetkamer – nu de gastensalon – duurde het vijf maanden om met een steekmesje alle verf weg te schrapen. Ook de oude (mozaïek)vloeren in de badkamers werden in ere hersteld, waar de kogelgaten uit de Tweede Wereld-

VLAAMS PARADIJS

oorlog nog in zaten. Tijdens de restauratiewerkzaamheden – een project van jaren – kreeg I Fiamminghi alle comfort dat je van moderne chambres d’hôtes mag verwachten: van isolatie en airconditioning tot het beste sanitair (met vloerverwarming) en een ecologisch (bij)verwarmd zwembad. Maar dat kwam later pas. In die eerste weken moeten Annemie en Dirk zich gevoeld hebben als schatgravers in hun nieuwe verblijf, dat allesbehalve leeg werd opgeleverd. Onder meer de stenen beeltenis van een hond, Florentijnse bedjes op leeuwenpoten, praktisch alle originele luchters en een fortepiano waren door de vorige eigenaren achtergelaten. I Fiamminghi telt zes suites, waarvan één Familiesuite, verdeeld over de eerste en tweede verdieping. Op de begane grond bevinden zich de hal, ridderzaal en een

salon met haard. Daarboven zaten vroeger de slaapvertrekken van de huiseigenaren en, op de tweede etage, de meer bescheiden optrekjes voor het personeel. Van ‘bescheiden’ is nu geen sprake meer. Elke suite is op een andere manier aangekleed, maar alle zes bieden een combinatie van historisch vertoon en modern comfort. Van de 19de-eeuwse en art-nouveaufresco’s en gezandstraalde plafonds tot de vleugelpiano in de Romantische suite. Deze suite was ooit het kloppend hart van het adellijk verblijf, waar notabelen en clerus van aanzien, schrijvers en generaals werden ontvangen.

Romeins stadspaleis

De voormalige graanzolder op de tweede verdieping – het palazzo grenst aan een 500 jaar oude herenboerderij – doet nu >

Openingspagina’s: Annemie De Clercq in de tuin van haar palazzo en blik op de toren van I Fiamminghi. Linkerpagina: de Romantische suite, wijnproeven op het belvédère-terras. Onder: het buitenzwembad aan de voet van de toren.

ITALIË MAGAZINE

Table d’hôtes voor de gasten van I Fiamminghi.

TIPS • Bezoek voor een eenvoudige doch goede Italiaanse hap (van pasta tot pizza) het gezellige Antico Borgo in Iano. Binnen vijf minuten na vertrek uit I Fiamminghi zit je al op het fraaie buitenterras met zicht op de vallei. Parkeren doe je 100 meter verderop. Località Iano 5/9, Montaione. anticoborgoiano.it • Osteria del Castagno in Gambassi serveert authentieke Toscaanse gerechten op de ‘Kastanjeberg’. Binnen eet je in een sfeervol interieur dat bijna net zo oorspronkelijk is als het (verrassend verfijnde) eten. Buiten eten op het terras kan ook. Via Volterrana 1, Castagno. Osteriadelcastagno.it

ITALIË MAGAZINE

dienst als biljartkamer en geeft toegang tot de torenkamer en het hoogste punt van I Fiamminghi. De toren, met terras, biedt een spectaculair uitzicht op het noordwesten van Toscane en de landerijen van de oorspronkelijke bewoners. Die vergaarden hun rijkdom door het mijnen van onyx en de handel in wijn en olijfolie. Toen het tijd was om groter te gaan wonen, begin 20ste eeuw, lieten ze een stadspaleis ontwerpen. Manfredo Manfredi, destijds een van de belangrijkste architecten, tekende voor het ontwerp. Het palazzo was bedoeld als Romeins onderkomen, maar werd uiteindelijk gebouwd naast hun herenboerderij bij Montaione. Het kreeg de naam Villa California mee, naar het gelijknamige buurtschap ernaast. De naam is mogelijk een verwijzing naar de uittocht van Italiaanse gelukszoekers richting de Verenigde Staten, vanaf eind 19de eeuw.

Het paleis is gebouwd van 1904 tot 1909, in vroege liberty-stijl, de Italiaanse art nouveau. Die laatste stijl blijkt vooral uit de afbeeldingen van tropische flora en fauna op muren en deuren, van slangen tot zebra’s, als eerbetoon aan de Italiaanse koloniën. De fresco’s in de hal zijn dan weer geïnspireerd op de opgravingen in Pompeï.

Pauselijke zegel

Op de voordeur is het pauselijke zegel aangebracht, dat het huis moet beschermen tegen onheil. Die bescherming kwam er zowaar tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen Duitse officieren hier hun kwartier hadden gemaakt. “De Duitsers bleven tot na de landing van de Amerikanen, aan de kust bij Cecina”, vertelt Annemie. “Vanaf daar trokken de geallieerden naar Florence. Gesteund door de luchtmacht, die hun bommen afwierpen boven de vallei, bij voorkeur

VLAAMS PARADIJS

op plaatsen waar de Duitsers zich schuilhielden. Dat Villa California nooit is geraakt, heeft vermoedelijk met de naam te maken. De Amerikaanse luchtmacht moet gedacht hebben dat er een link was met hun land. Anderzijds is het palazzo wél geplunderd, nadat de Duitsers zich uit de voeten maakten vóórdat de familie kon terugkeren. Op die manier nam de bevolking wraak op de grootgrondbezitters, bij wie velen al decennialang hun boerderijen pachtten.”

‘Mooiste dorpen van Italië’

Ook San Gimignano bleef gespaard. Met dank aan de Britse enclave in Toscane, die door de bezetter bijeen werd gedreven in het dorp met de middeleeuwse torens. I Fiamminghi ligt op twintig minuten rijden van San Gimignano én andere beroemde borghi, zoals Volterra. Ook Montaione, het dichtstbijzijnde dorp, staat op de lijst van I borghi più belli

De lounge.

d’Italia. Hoewel de oude stadsmuren zijn verdwenen, ademt het nog steeds de sfeer van vroeger, zoals vrijwel alles in de gouden driehoek van Toscane. “Montaione werd in de 12de eeuw gesticht”, vertelt Annemie. “Tot de Eerste Wereldoorlog was het volledig ommuurd en sloten de poorten om acht uur ’s avonds. Het is een gezellig stadje met een ondernemend bestuur en een paar goede restaurants. Onze kinderen gaan hier naar school en hebben er hun vrienden wonen.” En toch, wie hier te gast is, denkt niet meteen aan een bezoek aan Montaione. Daarvoor is er te veel concurrentie van andere – bekendere – steden. Van Volterra bijvoorbeeld, op een klein half uur rijden van I Fiamminghi. Van Lucca (45 minuten), Florence en Siena (alledrie op een uur rijden) en San Gimignano. Zelfs een dagtrip naar de kust van Cinque Terre, het eiland Elba en het rijke Arezzo behoort tot de mogelijkheden. >

TIPS • Casa Masi bij Montaione is gespecialiseerd in Toscaanse gerechten en beschikt bovendien over een grote tuin met zitjes, veranda, kassen en graspartijen. Prima gerechten voor een schappelijke prijs. Via Collerucci, Montaione (op de weg naar San Miniato). casamasimontaione.it • Aan de Versilia-kust op vijf kwartier rijden vind je twee mondaine badplaatsen, Forte dei Marmi en Viareggio, met brede, schone zandstranden, een gezellige boulevard en luxe (mode)winkels en boetiekjes.

Toscane in optima forma, op een steenworp afstand.

ITALIË MAGAZINE

Lasagne; de pastawinkel van Martelli in Lari; winkelstraat in Montaione.

TIPS • Vanuit wijnbar/restaurant Osteria del Vicario heb je een fraai uitzicht over het Toscaanse land. Chef Eleonora Rizzo serveert culinaire hoogstandjes van overwegend regionale seizoensproducten. Via Rivellino 3, Certaldo. osteriadelvicario.it • Bij Gelateria Dondoli di Piazza verkopen ze ‘het beste ijs ter wereld’. Dat vinden ze niet alleen zelf, ook ‘Lonely Planet’ komt superlatieven tekort. Alles is puur natuur, inclusief de specialiteiten van het huis, zoals Crema di Santa Fina. Piazza della Cisterna 4, San Gimignano. gelateriadipiazza.com • Bij Pizzeria Non Sul Collo serveren ze pizza’s zoals je die alleen in Italië kunt eten . Via I. Franchi 11, Gambassi Terme.

ITALIË MAGAZINE

“Deze golvende weg is vijf kilometer lang en wordt omgeven door tweeduizend cipressen. Een bijzonder gezicht!” Volgens Annemie kiezen gasten die hier voor het eerst zijn meestal voor ‘het bekende’, maar verandert dit zodra iemand vaker te gast is. “Er is nog zó veel meer om te ontdekken”, zegt ze. “Het kasteeldorp Querceto bijvoorbeeld, aan de rand van het grootste natuurreservaat van Toscane. Of Lari, halverwege Pisa en Volterra, dat rond een indrukwekkende burcht op een rots is gebouwd. Iets verderop liggen Montecatini en Castelnuovo di Val di Cecina, twee historische heuvelstadjes in de vallei van Cecina. Onder Cecina ligt het stadje Bolgheri, met het gelijknamige Castello en de wereldberoemde cipressenlaan die vanaf Bolgheri richting kust loopt. Deze golvende weg is vijf kilometer lang en wordt omgeven door tweeduizend cipressen. Een bijzonder gezicht!”

Routetips

Rijd je richting het oosten, dan beland je al snel in de Chianti Classico, een van de mooiste wijnstreken van Italië.

Terwijl Annemie nog eens onze glazen volschenkt, vertelt ze over de mooiste dorpen, fijnste restaurants en oudste wijnhuizen ter wereld. Gelukkig hoeven we niets te onthouden: alle tips en adressen houden de eigenaren bij in een (uitdijend) boekje dat wordt meegeven aan hun gasten. Inclusief de mooiste routes, met de auto en te voet. Terwijl de avond valt over de vallei, de krekels van zich laten horen en Annemie haar dolce serveert (een Toscaans-Vlaams bosbessentaartje op speculaaskruidenbodem) kiezen wij onze bestemmingen voor de komende dag. Dat valt nog bepaald niet mee, want inderdaad: de keuze is overweldigend. Een luxeprobleem dat hoort bij een land als Italië, en in het bijzonder bij il triangolo d’oro di Toscana. • I Fiamminghi, Via Palagio 52, Montaione. ifiamminghi.it

VLAAMS PARADIJS

Uitzicht vanaf het belvédère-terras op het westen van Toscane.

DE WINNAAR: Jan van Eck, de kust van Napels. “Mooie compositie vanuit een bijzonder standpunt en de ‘actie’ van de personen draagt bij aan een aantrekkelijk geheel.”

Fotowedstrijd en de winnaars zijn...

de mooiste foto's van la bella Italia! Tot op de laatste dag (en daarna) kwamen de inzendingen binnen. Uiteindelijk waren het vele honderden foto’s waaruit de jury, bestaande uit artdirector Suzy Benjamin, fotograaf Matteo Rossi en hoofdredacteur Paul van Eijndhoven, moest kiezen. Hierbij de twee winnaars plus een selectie andere kanshebbers.

NUMMER 2: Rens Kromhout, agriturismo Poggio Salto bij Pienza. “Het licht is warm en uitnodigend. Een lieve scène, en het decor is erg Italiaans. De schaduwen maken het geheel interessant.” Jan van Eck en Rens Kromhout krijgen deze Tofee Lamp t.w.v. € 239. De lamp komt uit de accessoire-collectie van het Italiaanse Talenti Outdoor Living en wordt aangeboden door Oliviero (oliviero.design). De verstelbare LED-lamp met oplaadbare batterij is gemaakt van roestvrij staal en verkrijgbaar in wit of antraciet.

> ITALIË MAGAZINE

Boven: Els Kuipers, Venetië. Onder: Marcel van Ofwegen, Dolomieten, Trentino.

ITALIË MAGAZINE

Linksboven: Jean Paul Bardelot, Lago di Colico. Rechtsboven: Marina Roggeman, Venetië. Onder: Toine Dinkelberg, Val d’Orcia.

> ITALIË MAGAZINE

Boven: Henk ter Maten, Sorrento. Onder: Els Bleichrodt, Chianti.

ITALIË MAGAZINE

Boven: Marianne van Aert, Palermo, koetsier in ruste. Onder: Pieter Oosten, acqua alta op het San Marcoplein, Venetië.

ITALIË MAGAZINE

Andiamo!

Elegant waar je ook gaat: de zilveren studs geven dit klassieke enkellaarsje met comfortabele hak wat bescheiden blingbling. Geox, Loisia Woman, € 129,95. geox.com

Niet voor de poes Voor een perfecte ‘cateye’ creëer je met deze zwarte mascara volumineuze, gedefinieerde wimpers. Nabla, Vicious Mascara, € 23,90. nablacomsmetics.com

Oranjekoorts Met deze felgekleurde donsjas blijf je warm tijdens en après-ski. En of je ’m nu op de piste draagt of gewoon in de stad, opvallen doet-ie overal. Napapijri, Ariel pufferjack, € 299. napapijri.nl

Terra Potta Geef je potplanten Italiaanse flair in deze geglazuurde terracotta potten die doen denken aan zuilen uit de oudheid. Ze worden in Toscane gemaakt maar zijn te koop bij o.a. Allestedlund in Amsterdam. Verkrijgbaar in verschillende kleuren. Allestedlund, Bergs Potter, Daisy Grey 25 cm € 42,50 & 30 cm € 56,50. allestedlund.com

ITALIË MAGAZINE

TEKST & SAMENSTELLING SERENA CARUSO

N UOVO

Tropisch buitje Laat de regen maar komen: van deze originele paraplu van Pasotti met tropisch dessin krijg je als je hem uitklapt al een zonnig humeur. Pasotti, Green Flower Toucan Folding Umbrella, € 120. pasottiombrelli.com

Onder de wol

Gekleed genoeg om buitenshuis te dragen, maar ook heerlijk voor ’s avonds op de bank: dit wollen vest houdt je deze winter stijlvol warm. United Colors of Benetton, Coat in pure Shetland wool, € 99,95. nl.benetton.com

A tavola! Eindeloos Italiaans tafelen doe je met deze tuinset uit de Casilda-collectie van Oliviero. De perfecte balans tussen lijnen en materialen maakt hem tot een smaakvolle blikvanger. Oliviero, Casilda-collectie, stoel, vanaf € 780 per stuk, tafel, vanaf € 6040. oliviero.design

ITALIË MAGAZINE

©ALEXANDER SPORRE

ITALIË MAGAZINE

! IE IT ED

SCHRIJF JE NU IN!

Italië Magazine presenteert voor de tiende keer de verkiezing van het Italië Magazine Restaurant van het Jaar

DE WEDSTRIJD

Vanaf nu kunnen restaurants die mee willen dingen naar deze prijs zich inschrijven! Zie onder. In het winternummer van Italië Magazine wordt een shortlist van tien genomineerde restaurants bekendgemaakt waaruit een deskundige jury de winnaar zal kiezen. Daarnaast kunnen lezers van Italië Magazine op hun favoriet stemmen voor de publieksprijs. De feestelijke prijsuitreiking vindt plaats in maart 2022. Hierbij hoort voor de winnaar van de juryprijs naast de award en ruime publiciteit via verschillende media, ook een uitgebreide reportage in het voorjaar in Italië Magazine.

DE CRITERIA

• De chef-kok moet van Italiaanse afkomst zijn. • De kaart moet Italiaans zijn en een goede selectie Italiaanse wijnen bevatten. • De keuken moet gebruikmaken van verse ingrediënten en Italiaanse producten.

MEEDOEN?

Ben je eigenaar van een Italiaans restaurant dat voldoet aan bovenstaande criteria en wil je kans maken op deze eretitel, meld je dan voor 15 november aan via het formulier op www.italiemagazine.nl. Je kunt ook als lezer je favoriete restaurant nomineren.

MELD JE AAN VIA WWW.ITALIEMAGAZINE.NL Mede mogelijk gemaakt door:

ITALIË MAGAZINE

Aardappelsoep met bacon en witte truffel 48

ITALIË MAGAZINE

Witte truffel in de hoofdrol Het najaar is het seizoen van de witte truffel uit Alba (Tuber Magnatum Pico). Deze koning onder de truffels is weliswaar kostbaar maar de delicatesse uit Piemonte is wereldwijd beroemd en zeer geliefd. Hierbij vier eenvoudige recepten met de tartufo bianco als smaakmaker. F OTO G R A F I E E N R EC E P T U U R B E E L D I G B E E L D / S T O C K F O O D

Rode aardappelen met witte truffel uit Alba

ITALIË MAGAZINE

WITTE RECEPTEN TRUFFEL VAN IN SERGIO DE HOOFDROL HERMAN

Roerei met witte Alba-truffel

ITALIË MAGAZINE

Risotto met witte Alba-truffel en parmezaan

ITALIË MAGAZINE

WITTE TRUFFEL IN DE HOOFDROL

Aardappelsoep met bacon en witte truffel Voorbereidingstijd: 25 min • Bereiding: 25 min • Moeilijkheidsgraad: eenvoudig Ingrediënten (4 porties) • 3 sjalotten • 1/2 wortel • 60 g knolselderij • 500 g aardappelen • 1 el truffelboter • 150 ml witte wijn • 1 laurierblad • 1 takje tijm • zout • peper uit de molen • 1 l groentebouillon • nootmuskaat, vers geraspt • 150 g room • 100 g bacon, in plakken • 20 g witte truffel • kervel, om te garneren

Bereiding Sjalotten, wortel, knolselderij en aardappelen schillen en grof klein snijden. In een pan in de truffelboter 3-4 minuten fruiten. Blus met de witte wijn, voeg het laurierblad en de tijm toe en laat de wijn wat inkoken. Bestrooi met zout en peper en voeg de bouillon toe. Ongeveer 20 minuten op laag vuur laten koken. De kruiden verwijderen, met geraspte nootmuskaat op smaak brengen, de room toevoegen en de soep

pureren, maar niet te lang mixen. Houd warm. De bacon in een koekenpan krokant uitbakken, op keukenpapier laten uitlekken en in stukken breken. Schep de soep in kommen, verdeel de stukjes bacon erover en schaaf er plakjes truffel over met een truffelschaaf. Garneer met kervel en serveer.

Rode aardappelen met witte truffel uit Alba Voorbereidingstijd: 15 min • Bereiding: 25 min • Moeilijkheidsgraad: eenvoudig Ingrediënten (4 porties) • 1 kg aardappelen, roodschillig • zout • 1 el geklaarde boter • peper uit de molen • 1 tl boter • 20 g witte truffel • kervel, om te garneren

Bereiding De aardappelen wassen en ca. 15 minuten voorkoken in water met zout. Afgieten en laten uitdampen. Vervolgens de aardappels in plakken snijden en in een koekenpan in de geklaarde boter in ongeveer 10 minuten

krokant bakken. Bestrooi met zout en peper. Voeg ten slotte de boter toe. Serveren: schaaf fijne plakjes truffel over de aardappelen en garneer met kervel.

ITALIË MAGAZINE

Roerei met witte Alba-truffel Voorbereidingstijd: 10 min • Bereiding: 5 min • Moeilijkheidsgraad: eenvoudig Ingrediënten (4 porties) • 8 eieren • zout • peper uit de molen • 2 el boter • 20 g witte truffel • 20 g tuinkers, om te garneren

Bereiding Klop de eieren met een garde los en voeg peper en zout naar smaak toe. Verhit de boter in een anti-aanbakpan en laat de eieren daarin al roerend stollen in 4-5 minuten. Om te serveren de eieren over vier borden

verdelen en met een truffelschaaf plakjes truffel erover verdelen. Garneer met tuinkers, maal er nog wat peper overheen en serveer.

Risotto met witte Alba-truffel en parmezaan Voorbereidingstijd: 10 min • Bereiding: 30 min • Moeilijkheidsgraad: gemiddeld Ingrediënten (4 porties) • 2 sjalotten • 1 knoflookteen • 2 el olijfolie • 2 el boter • 300 g risottorijst, bijvoorbeeld Carnaroli • 125 ml droge witte wijn • 1 l groentenbouillon, heet • 75 ml room • 75 g versgeraspte parmezaan • zout • zwarte peper uit de molen • 20 g verse witte Alba-truffel • kervel, om te garneren

ITALIË MAGAZINE

Bereiding Sjalotten en knoflook schillen en fijnsnijden. Beide in een pan in olijfolie en boter glazig fruiten. Risottorijst in een keer toevoegen, kort mee fruiten en dan met de witte wijn blussen en deze laten verdampen. Voeg ongeveer 200 ml bouillon toe, voeg peper en zout toe en laat de vloeistof al roerend inkoken. Telkens weer wat van de overige bouillon toevoegen en de rijst al roerend in 20-25 minuten al dente gaar koken. De room en de helft van de parmezaan toevoegen en al roerend verwarmen. Met

zout en peper op smaak brengen. In verwarmde diepe borden scheppen en dun de truffel erover schaven. Strooi de rest van de parmezaan erover en garneer naar smaak met kervel. TIPS Witte truffel altijd op het laatst over het gerecht schaven en nooit meekoken. In tegenstelling tot de zwarte truffel die ook meeverhit kan worden, verliest de witte truffel door koken heel snel zijn specifieke smaak.

MET KERST DIGUSTI (GE)SCHENKEN! Dat wil jij toch ook?

www.digusti.nl

Italian Quality Products

Voor particulieren & ondernemers. Vraag onze kerstbrochure aan info@digusti.nl / +31(0)317619601

Het adres voor topwijnen uit Italië.

EETALIANO Samen genieten op zijn Italiaans! Ontvang thuis duurzame ingrediënten voor een heerlijke en echt Italiaanse maaltijd. Ook onze kerstpakketten zijn een ideaal geschenk voor vrienden en zakelijke klanten.

Food - Wine - Travel Info: Alessandra@eetaliano.nl www.eetaliano.nl

vinissimo.nl • 046 4810788

Ik moet een jaar of dertien geweest zijn. Op tv zag ik met toenemende bewondering een documentaire over de grootste voetbalploeg aller tijden. In de jaren veertig van de vorige eeuw was Torino een sterrenensemble en hofleverancier van de Italiaanse nationale ploeg. Door een tragisch ongeluk op 4 mei 1949 kregen die voetballers plots een mythische status, zo leerde ik die avond in onze Gelderse woonkamer. Het elftal vloog na een vriendschappelijke wedstrijd in Lissabon terug naar Turijn en verongelukte in dichte mist tegen de basiliek van Superga. Die prachtige basiliek torent nog steeds boven Turijn uit. Telkens als ik hem zie moet ik even aan il grande torino denken. Sinds die documentaire is Torino mijn clubje. Dat gevoel werd nog sterker nadat mijn ouders toevallig een Romeins hotel met het team deelden en met foto’s van mijn voetbalhelden huiswaarts keerden. Een Toro-fan heeft het niet altijd makkelijk. De ploeg is al decennialang een grijze middenmoter in de Italiaanse

ROELAN D

Toro

ROELAND SCHOLTALBERS WOONT MET ZIJN ITALIAANSE VROUW DONATELLA, ZOONTJE LIBERO EN DOCHTER GLORIA IN TURIJN

Serie A. Maar ja, al cuor non si comanda. Oftewel, je gevoelens kun je niet veranderen. Daarom ga ik twee dagen na onze verhuizing naar Turijn op bedevaart. Met de fiets neem ik – zo leer ik van een andere fietser als ik eenmaal boven ben – de steilste route naar Superga. Het is mistig rond de basiliek en de documentairebeelden over de wonderploeg van meer dan zeventig jaar geleden komen meteen weer boven. Bij de start van de competitie zijn we nog op vakantie, maar bij de eerstvolgende thuiswedstrijd zit ik in het stadion, samen met Scholtalbers senior en junior. Mijn vader is op bezoek en ziet een wedstrijdje wel zitten. Donatella is opgelucht dat zij niet mee hoeft. Mijn vader kan de keren dat hij in een stadion is geweest op één hand tellen en pocht dat N.E.C. telkens aan het langste eind trok. Ik was bij die spaarzame stadionbezoekjes van de partij. Ik herinner me vooral dat hij, als Veendammer tussen de Nijmegenaren, luidop ‘N.E.C., weg ermee’ riep. Ik zag daar als tienjarige de humor niet van in. Libero is nog een stuk jonger en vindt het hele stadionuitje prachtig. Dankzij opa gaat hij getooid in een beeldschoon Granata-shirt. Die clubkleur dankt zijn naam aan de dieprode cellen van de granaatappel. Libero vraagt me honderduit over het stadion, de zingende supporters, de spelers en de scheidsrechter. Vlak voor het eerste fluitsignaal poneert hij wijs: “Als we vandaag niet winnen dan worden we niet kampioen.” Ik lach en besluit hem mijn analyse van de huidige Torino-selectie te besparen. Negentig minuten later staat er zowaar een klinkende 4-0 op het scorebord. Daarvan hebben we drie doelpunten live gezien, want bij de 1-0 vlak voor rust moest Libero net even plassen. Bij elk volgend doelpunt veert Libero op voor een klein vreugdedansje. Hij moest eens weten dat zijn vader er als kind van droomde om bij Torino te voetballen. Toen la dolce vita zó ver weg leek dat het enkel met gesloten ogen bereikbaar was. Ik geef Libero nog een knuffel en opa een dikke por. We hebben gewonnen. Forza Toro! •

ITALIË MAGAZINE

BUD SPENCER & TERENCE HILL Films als ‘De snelste vuisten van het Wilde Westen’ lokten in de jaren 60 en 70 miljoenen mensen naar de bioscoop. Drijvende krachten achter het internationaal succesvolle fenomeen van de komische spaghettiwestern zijn de Italiaanse acteurs Bud Spencer en Terence Hill. Een onverslaanbaar duo, zowel voor als achter de schermen. “Onze vriendschap is als liefde zonder seks.” TEKST RONALD KUIPERS

Scène uit ‘Trinity Is Still My Name!’ (1971) met links Bud Spencer en rechts Terence Hill.

ITALIË MAGAZINE

p 30 juni 2016 stroomt de Piazza del Popolo in Rome vol met duizenden rouwende Italianen. Hun idool is dood. De bijeenkomst betreft niet de begrafenis van een staatshoofd of oorlogsheld, maar van een filmster die meerdere decennia zijn fans vermaak, troost en spanning heeft geboden. Alle grote media – van kwaliteitskrant ‘La Repubblica’ tot staatsomroep RAI – zijn aanwezig om de herdenkingsdienst te verslaan. Zelfs premier Renzi laat weten intens mee te leven en prijst de bijdrage van de filmster aan de Italiaanse cultuur. Zijn naam? Bud Spencer, of – zoals zijn fans hem het liefst noemen – ‘Bulldozer’. In zijn rol van sympathieke reus heeft hij miljoenen aan het lachen gebracht. Als zijn goede vriend en collega Terence Hill, op het witte doek Buds watervlugge, sluwe tegenspeler, enkele gevoelige woorden ter nagedachtenis spreekt, houden velen het niet droog: >

Peggy Guggenheim – en hondjes – in haar palazzo aan het Canal Grande, 1950.

ITALIË MAGAZINE

Helden van de spaghettiwestern

“Met Bud was er altijd vreugde. Als we elkaar ooit weer ontmoeten, zullen zijn eerste woorden zijn: ‘We hebben nog nooit ruzie gehad!’”

Oorlogskinderen

Film ‘Il Gattopardo’ (1963) van regisseur Luchino Visconti. Mario Girotti (Terence Hill) speelt een belangrijke bijrol.

ITALIË MAGAZINE

Bud Spencer wordt in 1929 als Carlo Pedersoli geboren in een chique wijk in Napels, waar zijn vader eigenaar is van een succesvolle meubelfabriek. Carlo wordt naar school gereden door een chauffeur in uniform en heeft een Duitse gouvernante die hem perfect Duits leert. In 1943 wordt zijn beschermde leventje ruw verstoord door bombardementen van de geallieerden, die de fabriek van zijn vader tot puin reduceren. De familie Pedersoli vlucht naar Rome, waar ze leven van hun spaargeld. Als dat op is, zorgt Carlo’s moeder voor enig inkomen door geborduurde zakdoekjes met afbeeldingen van het Colosseum te verkopen aan Amerikaanse soldaten. Vlak voor de oorlog, in 1939, komt Terence Hill ter wereld in Venetië als Mario Girotti, zoon van een Italiaanse vader (aan wie hij zijn knalblauwe ogen te danken heeft) en een Duitse moeder. Als de geallieerden oprukken naar het noorden, besluit het gezin Girotti naar Duitsland te verkassen, naar een stadje vlakbij Dresden waar Mario’s grootouders wonen. Ze raken van de regen in de drup. Begin 1945 leggen Brits-Amerikaanse bombardementen Dresden volledig in de as. Op enkele kilometers afstand ziet de kleine Mario hoe een vuurstorm de stad verwoest en duizenden slachtoffers maakt. Hij voelt de drukgolven van de explosies en hoort het gebulder van de vlammen. Enkele maanden later is hij getuige van de misdragingen van het Rode Leger, dat de vluchtende nazi’s voor zich uit jaagt en de burgerbevolking terroriseert met plunderingen en moorden. Mario houdt er jarenlange nachtmerries aan over. Hij zal altijd een hekel houden aan geweld en zich uitspreken voor het pacifisme. ‘Uit de weg, ik leef mijn leven’: met een fikse dosis Napolitaanse levensenergie

besluit Carlo Pedersoli na de oorlog de toekomst tegemoet te treden. Hij ontwikkelt zich tot een fenomenale sportman. Hij blinkt uit in waterpolo en is de eerste Italiaan die de 100 meter vrije stijl binnen een minuut zwemt. In 1952 en 1956 vertegenwoordigt hij Italië op de Olympische Spelen, wat hem nationale aandacht in de sportbladen oplevert. Dat hij niet doordringt tot de absolute wereldtop wijten zijn trainers aan zijn bourgondische levensstijl: hij traint wanneer het hem uitkomt, weigert te stoppen met kettingroken en is dol op zuipen en schransen. Na zijn zwemcarrière probeert Carlo de kost te verdienen als bouwvakker, bibliothecaris en autoverkoper. Achtervolgd door schulden zoekt hij zijn toevlucht in Venezuela, waar hij in de jungle te midden van schietgrage boeven, panters en giftige spinnen werkt aan de aanleg van de Pan-American Highway. Mario Girotti leidt na de oorlog een minder avontuurlijk bestaan. Hoewel ook hij een uitstekende atleet is die excelleert in zwemmen en turnen, gaat zijn passie uit naar acteren. Hij krijgt toneellessen en heeft al vroeg rolletjes in allerlei jeugdfilms. Maar als op zijn zeventiende zijn moeder, de grootste fan van zijn acteerwerk, plotseling overlijdt, begint zijn onzekere en introverte karakter hevig op te spelen: ligt hier wel zijn toekomst? Mario blijft audities doen voor filmrollen, maar gaat daarnaast in Rome ook klassieke literatuur en filosofie studeren. Pas als hij in 1963 een belangrijke bijrol bemachtigt in de literaire film ‘Il gattopardo’ (De tijgerkat) van topregisseur Luchino Visconti, en mag schitteren naast sterren als Burt Lancaster en Claudia Cardinale, weet hij het zeker: dit is wat hij wil. Hij hangt zijn universitaire studies aan de wilgen en noemt zich voortaan filmacteur.

Hollywood aan de Tiber

Terwijl Carlo begin jaren vijftig druk bezig is met zijn zwemcarrière en de tien jaar jongere Mario met school en kleine filmrolletjes, voltrekt zich in Rome een

BUD SPENCER & TERENCE HILL

Mario houdt er jarenlange nachtmerries aan over. Hij zal altijd een hekel houden aan geweld en zich uitspreken voor het pacifisme wonder. De Cinecittà-filmstudio’s, ooit gecreëerd door Mussolini voor fascistische propaganda en na de oorlog ingericht als vluchtelingenkamp, herrijzen als een feniks uit de as. Amerikaanse filmproducenten ontvluchten de VS vanwege torenhoge kosten, machtige vakbonden en strenge censuur op geweld en seks

(zelfs een woord als ‘beha’ is taboe). In Rome daarentegen krijgen ze alle vrijheid. Voor een historische spektakelfilm als ‘Quo Vadis’ (1951) worden duizenden figuranten ingehuurd voor een appel en een ei (onder wie een piepjonge Sophia Loren als slavin en Carlo Pedersoli als lijfwacht), zonder dat een enkele vakbonds- >

ITALIË MAGAZINE

©PIERO OLIOSI/ POL ARIS/ANP

Rechterpagina: fans bewijzen eer aan Bud Spencer op de dag van zijn begrafenis, Rome, 30 juni 2016. Onder: poster van de film ‘The four of the Ave Maria’.

ITALIË MAGAZINE

man protesteert. Zo groeien de Cinecittàstudio’s in Rome uit tot ‘Hollywood aan de Tiber’, waar vele films voor de internationale markt worden geproduceerd. Begin jaren zestig wagen enkele Italiaanse producenten zich aan de heilige graal van de Amerikaanse filmcultuur: de western. Regisseurs als Sergio Leone en Sergio Corbucci spotten echter met alle conventies van het genre. Bij hen geen all American heroes, die gladgeschoren en onbevreesd het Wilde Westen als het ‘beloofde land’ veroveren op ongure bandieten en woeste indianen. Bij Leone en Corbucci zijn de helden vaak net zo slecht (of zelfs slechter) dan de boeven, is het geweld zinloos en soms zelfs

sadistisch. Aan de horizon gloort geen beloofd land, maar slechts meer bloed en ellende. De ‘spaghettiwestern’ slaat internationaal aan, zelfs in de VS. Sergio Leone’s ‘Voor een handvol dollars’ (1964), opgenomen in een desolaat landschap en voorzien van dramatische muziek van Ennio Morricone, bereikt een miljoenenpubliek en is de opmaat voor tientallen andere spaghettiwesterns.

Komisch duo

Als Carlo Pedersoli in 1960 vanuit Venezuela terugkeert naar Italië om in het huwelijk te treden met zijn geliefde Maria Amato, probeert hij aan de kost te komen als zanger in nachtclubs, componist van Napolitaanse liedjes (hoewel hij geen noot kan lezen) en documentairemaker: “Ik ben van alles geweest, behalve balletdanser en jockey, omdat Moeder Natuur me daarvoor niet het geschikte lichaam heeft gegeven.” Carlo verhuurt zich ook als figurant, vaak in de rol van soldaat, politieman of bokser, hoewel hij grif toegeeft geen enkel acteertalent te bezitten. Hij haalt daarbij graag regisseur Orson Welles aan: “In Italië wonen vijftig miljoen acteurs, en de slechtste onder hen staan op het toneel.” Via het figurantenwerk komt Carlo in contact met regisseur Giuseppe Colizzi, die een markt ziet voor een nieuw type spaghettiwestern: zonder extreem geweld en broeierige erotiek, maar vooral kolderiek en luchtig. Kortom, een komische actiewestern voor het hele gezin, van jong tot oud. Colizzi ziet in het logge lichaam (inmiddels richting de 140 kilo) van voormalig olympisch zwemmer Carlo Pedersoli komische potentie. Dat Carlo slechts 25 woorden Engels spreekt is geen probleem – zolang hij zijn baard maar laat staan, zodat de lipbewegingen niet al te storend zijn bij de nasynchronisatie. Colizzi koppelt Carlo aan Mario Girotti, de acteur die hij kent van verfilmingen van Karl May’s westernromans. Anders dan Carlo is Mario juist watervlug en atletisch, een perfect contrast. Omdat de markt voor zijn film internationaal is, laat

BUD SPENCER & TERENCE HILL

Terence Hill speelt naar hartenlust de sluwe charmeur, die vrouwen moeiteloos om zijn vinger windt en mannen te snel af is Colizzi zijn beide hoofdrolspelers Engels klinkende artiestennamen verzinnen. Carlo kiest voor Bud Spencer (naar zijn lievelingsbier Budweiser en zijn favoriete acteur Spencer Tracy), Mario voor Terence Hill (met de omgekeerde initialen van zijn moeder Hildegard Thieme). Tijdens de opnames van ‘De duivel kent geen genade’ (1967) blijkt het wonderwel te klikken tussen de beide hoofdrolspelers. Bud Spencer geniet van zijn rol

als mopperende lobbes, die her en der rake klappen mag uitdelen. En Terence Hill speelt naar hartenlust de sluwe charmeur, die vrouwen moeiteloos om zijn vinger windt en mannen te snel af is. Voor extra effect stuurt regisseur Colizzi hem naar de dierentuin, waar hij moet leren om met zijn blauwe ogen net zo hypnotiserend te staren als de tijgers. ‘De duivel kent geen genade’ is een groot succes, van de VS tot Japan. In de volgende spaghettiwesterns >

ITALIË MAGAZINE

Het publiek kan geen genoeg krijgen van de hilarische schermutselingen, overdadige schranspartijen en melige conversaties van Bud en Terence

Terence Hill in ‘Don Matteo’ (2000).

In de museale schijnwerpers In Duitsland, het land waar Bud Spencer en Terence Hill minstens zo populair zijn als in hun geboorteland, zijn twee musea aan beide acteurs gewijd, boordevol multimedia, persoonlijke voorwerpen, kostuums en rekwisieten. • Het recentelijk geopende museum Bud Spencer-museum is te bezoeken in Berlijn. Unter den Linden 10. budspencer-museum.com • Het Terence Hill-museum bevindt zich in de buurt van Dresden, in het stadje Lommatzsch. Am Markt 14. terencehill-museum.de

ITALIË MAGAZINE

die Colizzi met het duo Bud Spencer en Terence Hill maakt, zoals ‘De snelste vuisten van het Wilde Westen’ (1969), wordt het komische aspect nog sterker aangezet. Geweld wordt pure slapstick, vergelijkbaar met de kluchtige klappen in het eeuwenoude straattheater van de commedia dell’arte en vooral ook in de lachfilms van Stan Laurel en Oliver Hardy (‘De Dikke en de Dunne’), die Colizzi qua timing en mimiek diep bewondert. De vechtscènes, waarin nooit iemand echt gewond raakt of sterft, worden als een soort ballet tot op de seconde uitgedacht. Bud: “Voor een knokpartij van een minuut moesten we vaak een hele week oefenen en opnames maken.” Het publiek kan geen genoeg krijgen van de hilarische schermutselingen, overdadige schranspartijen en melige conversaties van Bud en Terence. De ticketverkoop overtreft zelfs die van ‘de koning van de spaghettiwestern’ Sergio Leone. De successen van het komische duo worden verder opgestuwd door het beproefde thema ‘twee vechtjassen met een gouden hart’ in andere contexten uit te werken: Bud Spencer en Terence Hill als missionarissen in de jungle, als politieagenten in de VS en als piraten in de Cariben. Hun films slaan zelfs aan in communistisch Cuba, waar Fidel Castro zich laat kennen als een grote fan van het duo.

Ik eet, dus ik ben!

Medio jaren tachtig krijgt het genre van de actiekomedie steeds meer concurrentie van harde Amerikaanse actiefilms. Terence Hill krijgt de rol van Rambo aangeboden, maar weigert die vanwege de hoeveelheid geweld. Na achttien duofilms kiezen Bud Spencer en Terence Hill hun eigen pad, hoewel ze hechte vrienden blijven. Bud

Spencer: “Onze vriendschap is als liefde zonder seks.” Bud richt zich naast film op tv, zoals in de populaire serie ‘ExtraLarge’, waarin hij een detective speelt die liever zijn vuisten gebruikt dan zijn pistool. Hij besteedt veel tijd aan zijn grote hobby: vliegen. Ondanks zijn slechte ogen steekt Bud de Atlantische Oceaan over en richt hij zijn eigen vliegmaatschappij op, Mistral Air. Daarnaast is hij enige tijd politiek actief voor Berlusconi’s partij Forza Italia en schrijft hij, tot zijn dood in 2016, meerdere boeken over zijn leven (“Ik was geen acteur, maar een lichamelijke aanwezigheid”) en zijn passie voor eten, conform de dikmakende levensfilosofie ‘mangio, ergo sum’ (‘ik eet, dus ik ben’).

Semi-religieuze missie

Terence Hill, die na de plotselinge dood van zijn geadopteerde zoon Ross enige tijd in een depressie belandt, besluit in de nadagen van zijn carrière afscheid te nemen van zijn imago als gladde charmeur met losse handjes. Vanaf 2000 speelt hij in een tv-serie de rol van Don Matteo, priester en hobbydetective in het fraai gelegen historische Gubbio, die misdaden sneller oplost dan de lokale politie. Terence: “Het is voor mij heel natuurlijk om deze rol te spelen, want ik deel met Don Matteo mijn diepe geloof.” Vanaf 2010 schittert hij in de serie ‘Un passo dal cielo’, als boswachter Pietro in de overweldigende natuur van de bergen van ZuidTirol. Net als Don Matteo is Pietro een toonbeeld van roeping en toewijding, waarbij hij de zorg voor de natuur ziet als een semi-religieuze missie. Beide rollen maken Terence Hill, ooit de vingervlugge pistoolheld, tot een van Italië’s meest geliefde acteurs. •

TRE PIANI

CANNES FILMFESTIVAL COMPETITIE 2021 OFFICIËLE SELECTIE

‘A familiar, well-made drama’ Screen DaiIy

MARGHERITA BUY RICCARDO SCAMARCIO ALBA ROHRWACHER ADRIANO GIANNINI ELENA LIETTI ALESSANDRO SPERDUTI DENISE TANTUCCI NANNI MORETTI

EEN FILM VAN

NANNI MORETTI (MIA MADRE, CARO DIARO)

VANAF 28 OKTOBER IN DE BIOSCOOP www.cineart.nl

/cineartnederland

/cineartnl

/cineart_nl

4gts

6 X

AANBIEDING

€ 38

+ AGENDA & SCHEURKALENDER 2022 T.W.V. € 31,90 NU SAMEN VOOR MAAR

AGENDA & SCHEURKALENDER 2022

WORD ABONNEE

Geniet het hele jaar van Italië met deze handige bureauagenda boordevol vermakelijke weetjes, seizoensrecepten en een handige woordenlijst Nederlands-Italiaans. De scheurkalender biedt je daarnaast dan nog een dagelijkse dosis dolce vita! Beide worden gratis verstuurd.

Een jaarabonnement (6 nummers) op Italië Magazine kost € 38. De abonneeservice is op werkdagen bereikbaar van 9.00 tot 17.00 uur. Deze aanbieding geldt zolang de voorraad strekt. Neem contact op met de abonneeservice voor verzendtarieven naar het buitenland. Je kunt het abonnement ook cadeau doen aan iemand anders, je ontvangt dan zelf de agenda en scheurkalender.

GA NAAR WWW.ITALIEMAGAZINE.NL OF BEL 088 2266636

Gevonden geld

Wat was het een heerlijke zomer dit jaar! Hoge temperaturen, iedereen weer terug aan zee en dagelijks een prosecco aan de lippen. En natuurlijk: de opengeslagen (elektronische) krant binnen handbereik. De ober nam net weer een bestelling op toen ik las over een oudere vrouw in een tabakszaak in Napels. Ze koopt twee krasloten. En dan krassen, krassen, krassen. Het ene lot is niks waard en gaat de prullenmand in of – we zijn immers in het rommelige Napels – het wordt op de grond gegooid, dat stond er in het nieuwsbericht niet bij. Als de kraslaag van het andere lot eraf is, beginnen de ogen van de 69-jarige te glinsteren… Een half miljoen euro is het kaartje plotseling waard. Maar heeft ze het wel goed gezien? Ze kijkt, ze checkt, ze onderzoekt. Haar handen beven van opwinding. “Ik geloof dat ik iets heb gewonnen”, zegt de vrouw tegen de man achter de toonbank. Er klinkt twijfel in haar stem. De winkelier doet het kaartje in een machine die verbonden is met het telematische systeem van de Italiaanse Staatsloterij. Het apparaat sputtert even, maar de display toont vervolgens het resultaat: 500.000 euro! Ze steekt haar hand uit om het kraslot weer terug te krijgen, maar ze grijpt naar lucht. Ze hoort het geluid van snelle voetstappen en ziet een man de winkel uitrennen. Het is de winkelier. Door het raam ziet ze dat hij op een scooter wegrijdt. In zijn hand het winnende kraslot. De vrouw schakelt de politie in. Het duurt 24 uur voordat de dief wordt aangehouden. In zijn bagage heeft hij vliegtickets naar de Canarische Eilanden. Misschien maar goed voor hem dat de politie zijn vlucht stopte want niemand wist toen nog wat de vulkaan op La Palma in petto had... Het kraslot had de dief nog niet geïncasseerd omdat de Italiaanse Staatsloterij de uitbetaling had geblokkeerd. De man

EWOUT

EWOUT KIECKENS WOONT AL VELE JAREN IN ROME. HIJ BELICHT OPMERKELIJKE ZAKEN VAN HET LEVEN IN ITALIË.

gaat de cel in op beschuldiging van diefstal én poging tot afpersing. Ondertussen had hij de bejaarde vrouw opgebeld en haar een kwart miljoen euro aangeboden, in ruil voor intrekking van de aanklacht. Maar eenmaal in zijn cel krijgt de dief wroeging. Hij vraagt de dame in tranen om vergeving. Dit verzin je niet. Dit is commedia dell’arte van het hoogste niveau. Geheid een Netflix-succes als het zou worden verfilmd. Afgezien van een latere correctie (de dief was niet de winkelier, maar de ex van de eigenaresse van de tabakszaak), veroorzaakte deze geschiedenis veel hilariteit in het land. Mij biedt het vooral inzicht in de Italiaanse geest. Eén: de loterij speelt nog een belangrijke rol in Italië. Het is dan ook een Italiaanse uitvinding: zo’n driehonderd jaar geleden werd er in Venetië mee gestart. Twee: een drama is niet compleet zonder ‘katholieke’ boetedoening door de dader. Bij weer een prosecco een paar dagen later kwamen de kranten met het volgende verhaal: op de bioboerderij van een bekende politica en haar man, een burgemeester, vinden arbeiders in een hondenhuisje een bundel van 48 biljetten van elk 500 euro. Zwarter dan dit zwarte geld moet nog gedrukt worden. De werklieden tonen hun vondst aan de eigenaren, die daarop de politie inschakelen. Het politieke duo verklaart dat het geld vermoedelijk ooit door drugskoeriers in het hondenhuisje is verstopt, en dat ze dat daarna zijn vergeten op te halen. We hebben er erg om gelachen. Temeer daar de broer van de parlementariër sinds kort in de bak zit wegens woekerpraktijken. Ook dit verhaal verzin je niet. Betere storytelling is niet te bedenken. Een ijzersterk begin van een prijswinnend filmscenario. Ik ga de jury van het filmfestival in Venetië er alvast warm voor maken. En wij? Wij houden de prosecco koud. Voor het volgende smeuïge Italiaanse verhaal. •

ILLUSTRATIE SYLVIA WEVE

ITALIË MAGAZINE

Allure O', B&B Italia Een onalledaagse mix van een tikkeltje glamour vermengd met wat zeventiger jaren: eettafel Allure O’ is in het interieur zeker geen grijze muis. Verkrijgbaar in achttien sprekende kleuren, wordt de tafel voorzien van een ﬂinke hoogglans laag. Voor wie dat alsnog iets te bont vindt, is het tafelblad zelf ook in carraramarmer te verkrijgen. bebitalia.com

Salone del Mobile Zitcomfort & functioneel design uit Milaan Door het uitstel van de Milanese Salone del Mobile vorig jaar, keek de designwereld reikhalzend uit naar de editie van 2021. Het werd weliswaar een afgeslankte versie, maar lockdown of niet: creativiteit – zo blijkt ook dit jaar – staat nooit stil. T E K S T & S A M E N S T E L L I N G J O R DY D E R E U S

Random Wood 3C, MDF Italia Fabrikant MDF Italia maakte furore, zoals de naam al doet vermoeden, met zeer verfijnde kasten en tafels op basis van mdf en lak. Nu gooien ze het over een andere boeg en werken met fineer. Boekenkast Random Wood 3C is bekleed met walnoot en is modulair dus uit te breiden tot het gewenste formaat als boekenkast is bereikt. mdfitalia.com

ITALIË MAGAZINE

Alberese Wood, De Padova Volgens De Padova zijn de nieuwe salontafels Alberese Wood een vertaling van de stranden nabij de gelijknamige Toscaanse kustplaats, maar wie die link ziet mag het zeggen. Desalniettemin is het Italiaans vakmanschap in optima forma: de houten bladen liggen tot op de millimeter strak in een frame en een van de drie tafels is als variatie voorzien van een marmeren blad. depadova.com

SALONE DEL MOBILE

Anima, Davide Groppi Sinds de start van het merk brengt Davide Groppi de meest minimalistische lampen op de markt. En dat is deze keer niet anders. Valt ontwerp Anima overdag misschien haast niet op, ’s avonds door het haast museale licht des te meer. Perfect om een mooi doek of object mee uit te lichten. davidegroppi.com

Meghan, Riflessi

Soul, Turri

Giuseppe Viganò ontwierp voor fabrikant Turri de fraaie sofa Soul. En ziel heeft het ontwerp. De bank zweeft net een centimeter, doet kolossaal in stoﬀering aan, wordt bij elkaar gehouden door een verfijnd met leer bekleed frame en stiksels zijn aan de buitenzijde niet zichtbaar. Deze bank bekijk je met oog voor detail. turri.it

Je kunt fauteuil Meghan zien als een eigentijdse kopie van klassieker Swan Chair van Fritz Hansen, maar met decennia modern design hoef je als ontwerper natuurlijk niet constant het wiel opnieuw uit te vinden. Het ligt er ook maar net aan welke combinatie de stoel vormt: verkrijgbaar in drie verschillende onderstellen, in leer en stof en voor beide een uitgebreid kleurengamma. riflessi.it

Gamen, Porada Van stalen deuren tot kamerschermen, er zijn verschillende manieren om ruimtes te kunnen opdelen. Porada brengt dit jaar wel iets heel bijzonders uit. Verticale profielen, bekleed met walnoothout, vormen een sculpturale schijf die voorzien is van diverse rondingen. porada.it

ITALIË MAGAZINE

The Secret Garden, Poltrona Frau Met een prachtig gevormd frame van teakhout en waterbestendige stoﬀering kan deze eettafelstoel prima buiten staan. Ontwerp The Secret Garden is dan ook uitgebracht in de lijn van tuinmeubilair van Poltrona Frau. Maar wellicht is deze fraaie stoel ook een plekje binnen aan de eettafel gegund. poltronafrau.com

Artemide, Stellar Nebula Ze zweven als zeepbellen nonchalant in de ruimte, de drie verschillende armaturen van Stellar Nebula. Producent Artemide brengt ze als hommage aan het vakmanschap van mondgeblazen glas. Als armatuur is ieder stuk uniek, maar met de uniforme kwaliteit van Artemide. artemide.com

Poliform, Symphony Afgeronde hoeken: in de architectuur zijn ze allang niet meer passé, de designwereld omarmt ze nu ook. Poliform brengt dressoir Symphony uit. Het blad is in diverse soorten marmer te verkrijgen, de frontafwerking – met die prachtige rondingen – in licht of donker eikenfineer. poliform.it

ITALIË MAGAZINE

Polifor m, Le Club

Dat designer Jean-Marie Massaud in eerste instantie is opgeleid als architect, is te zien in veel van zijn ontwerpen. Zo ook in zijn nieuwste creatie, fauteuil Le Club voor Poliform. Een stalen plaat als constructie zorgt voor het ogenschijnlijk lichte ontwerp, waar foam voor comfort en leer of stof als afwerking op verlijmd worden. poliform.it

SALONE DEL MOBILE

Noonu, B&B Italia Designer Antonio Citterio mocht aan de slag voor B&B Italia met het ontwerp van een bank. Het resulteerde in Noonu, de bank als een eiland. Je bent ook haast verplicht dit meubelstuk vrij in de ruimte te zetten, want met afgeronde ruggen en zwevende zitvlakken is het natuurlijk doodzonde om dit kunstwerk strak tegen de wand te plaatsen. bebitalia.com

Skygarden Small , Flos Marcel Wanders liet zich voor Skygarden inspireren door al die prachtige gestucte sierplafonds in Amsterdamse grachtenpanden. Een destijds innovatief en commercieel succesvol idee. Het enige probleem: die enorme omvang. Flos brengt daarom van hun verkoopsucces een kleine versie uit, die ook boven een bescheiden eettafel niet misstaat. flos.com

Thea, Arclinea

Keuken Thea van Arclinea laat zien hoe een keuken zowel functie als schoonheid kan combineren. De hoge kastenwand en het kookeiland zijn uit esthetisch oogpunt greeploos uitgevoerd. Horizontale en verticale lijnen als verdiepte greeplijsten tussen de fronten zijn toegepast om de kasten alsnog eenvoudig te kunnen openen. arclinea.com

Brasilia, Minotti Een stukje gedurfd Zuid-Amerika gegoten in Italiaanse finesse. Minotti brengt de serie Brasilia uit, waaronder deze fauteuil. Met het gebruik van het tropische hardhout palissander, een edele en expressieve houtsoort, is vormgeving en materialisatie duidelijk geënt op het Braziliaanse modernisme. minotti.com

ITALIË MAGAZINE

Francis, Rimadesio Schreeuwerig is het ontwerp niet, maar saai allerminst. Eettafel Francis is subtiel qua lijn en zit vol fraaie details. Het onderstel uit gegoten aluminium, een tafelblad uit hout, marmer of gelakt glas. En dat blad is voorzien van een subtiele, karakteristieke middensleuf. rimadesio.it

Cassina, Sor iana

Oude, vergeten klassiekers afstoﬀen en weer tot leven brengen. Cassina doet de laatste jaren niet anders. Niet dat het erg is: zitelement Soriana is dan wel in 1969 ontworpen door Afra en Tobia Scarpa, de uitnodigende en comfortabele uitstraling staat anno 2021 nog steeds fier overeind. cassina.com

Combine, Bof fi

Andere materialen, kranen of apparatuur. Nieuwe keukenontwerpen zijn vaak alles behalve innovatief. Antonio Citterio probeerde het eens anders. Hij ontwierp een modulair systeem voor Boﬃ, Combine, dat in verschillende richtingen aan elkaar te schakelen is. Het resulteert in een bijzonder speelse opstelling. Voor wie de ruimte heeft. boffi.com

Himani, Baxter Rond, rechthoekig, of zelfs twee over elkaar. Vloerkleden zijn er in allerlei soorten en maten, evenals het gebruik ervan. Baxter bracht deze variaties niet alleen samen tot vloerkleed Himani, maar wisselde bovendien in hoog- en laagpolige structuur. Voor degene die niet kan kiezen? Daar is Himani nu net iets te uitgesproken voor. baxter.it

ITALIË MAGAZINE

SALONE DEL MOBILE

Flexform, Outdoor Collection Voor wie thuis gewend is aan het ultieme, stijlvolle zitcomfort en het ook niet op het terras kan missen ontwikkelde Flexform voor het eerst een Outdoor Collection. Niet alleen wist de producent weerbestendig meubilair te maken, ze gingen ook tot het uiterste rondom duurzaamheid. Met een modulaire opbouw en specifiek materiaalgebruik zijn de meeste delen te recyclen aan het eind van de levensduur. flexform.it

Fata, Kartell

Maestro Piero Lissoni ontwerpt al decennialang in tijdloze, ingetogen lijnen, baanbrekend is het nooit. Voor Kartell dook hij echter in het 3D-printen. Hij wist kunststof op zo’n manier te printen dat het materiaal – zeker met de lichtbron aan – in eerste oogopslag op glas lijkt. Fata is nu als wandlamp te koop, maar een tafel- of vloerlamp als variant is niet uitgesloten. kartell.com

In Vitro, Flos Nu een keer geen opmerkelijke uitspatting van ontwerper Philippe Starck, maar terug naar de basis. Hij ontwierp voor Flos een lamp met glas als hoofdonderwerp. Als inspiratie diende de gloeilamp, waar het materiaal onmisbaar is. Nu overbodig geraakt door de ledtechnologie, maar de leidraad voor het ingetogen ontwerp In Vitro. flos.com

Roger, Fendi Casa Het is misschien niet de stoel die uitnodigt om een hele avond ontspannen met een kop thee of glas wijn in te zitten, maar daar is fauteuil Roger vast ook niet voor gemaakt. Geef ’m een plekje ergens in de hoek of in een inloopgarderobe en daar voelt hij zich vast op z’n plek. fendi.com

ITALIË MAGAZINE

La Taverna Madonna dei Monti, het favoriete restaurant van Paolo Giordano.

Paolo Giordano Het ROME van Na 35 jaar verruilde Paolo Giordano (38) het geometrische Turijn voor het rommeligere, maar beeldschone Rome. Twee steden die de twee kanten in hemzelf vertegenwoordigen, die van de natuurkundige en die van de schrijver. “Wonen in Rome voelt alsof ik het hele jaar door op vakantie ben.” T E K S T & F O TO G R A F I E V I V I A N D E G I E R & M A R C B R E S T E R / A Q U AT T R O M A N I

T TIPS Zien & doen • Rondwandeling in Monti De vele bezienswaardigheden houden je zo een paar dagen bezig. Bezoek ook het Forum Romanum, de Palatijn, het Colosseum, Circus Maximus. Monti is ook rijk aan leuke (vintage) boetiekjes en sieradenen woonwinkeltjes.

ITALIË MAGAZINE

ien jaar al droomde hij stiekem van verhuizen naar Rome. Na het overdonderende succes van zijn debuutroman ‘De eenzaamheid van de priemgetallen’, waarmee hij in 2008 als toen jongste schrijver ooit de prestigieuze Premio Strega won, de belangrijkste literaire prijs van Italië, moest hij bijna elke week wel naar Rome voor radio- en televisieoptredens. “Ik werd verliefd op de stad”, vertelt hij op het terras van zijn favoriete koffiebarretje op de Piazza della Madonna dei Monti, om de hoek van zijn nieuwe huis. “De eerste keer dat ik hier een paar dagen verbleef, voelde ik me alsof ik dronken was, zo was ik onder de indruk van alle schoonheid en de rijke geschiedenis die hier aan je voeten ligt. Dat schijnt wel meer mensen te overkomen, ik ben beslist niet de enige op wie Rome zo’n overdonderende indruk maakt.” Maar van verhuizen kon op dat moment

geen sprake zijn; hij was net ingetrokken bij zijn vrouw, die net als hij in Turijn woonde. Zij had twee kinderen uit een eerdere relatie, die daar naar school gingen en bij hun vader in de buurt woonden, dus Rome moest nog even wachten. In 2018 was het dan toch zover; de kinderen waren inmiddels groot genoeg en voor het werk van zijn vrouw, die als redacteur werkt, was het eigenlijk ook best een handige move. “Er wonen hier veel meer schrijvers en op het gebied van literaire activiteiten is hier ook veel meer te doen.” Dus ging Giordano op zoek naar een huis. “Ik zocht in de wijk Prati, omdat daar mensen woonden die ik kende. Maar na een tijdje realiseerde ik me dat dat niet de ware reden was. De échte reden was dat die wijk is ontworpen door architecten uit Turijn, waardoor het stratenplan lijkt op dat van Turijn, de stad waar ik geboren en getogen ben en 35 jaar heb gewoond. Het voelde dus gewoon vertrouwd – rationeel, recht en geordend – en appelleerde onbe-

HET ROME VAN PAOLO GIORDANO

‘Hier heeft elke steen, elke straathoek, een verhaal’, vertelt Paolo Giordano.

“Zonder dat ik het in de gaten had, was ik op zoek naar wat ik al kende. Zo sterk kan je instinct dus zijn” wust ook aan mijn wetenschappelijke geest, want ik ben opgeleid als natuurkundige. Dat besefte ik pas toen een vriendin tegen me zei dat als ik in Prati zou gaan wonen, ik net zo goed in Turijn had kunnen blijven. Ze had gelijk! Zonder dat ik het in de gaten had, was ik op zoek naar wat ik al kende. Zo sterk kan je instinct dus zijn.” Toen hij vervolgens in de charmante straatjes van Monti rondliep, dicht bij de toeristische highlights maar bijzonder genoeg toch een authentieke wijk gebleven, en nog betaalbaar

ook, wist hij dat dit zijn nieuwe thuis werd. Het vinden van een huis was vervolgens een fluitje van een cent. “Als het om grote beslissingen gaat, volg ik mijn intuïtie. Over kleine kwesties kan ik eindeloos wikken en wegen, maar bij grote zaken weet ik altijd heel snel wat ik wil. Niet-essentiële, tijdelijke dingen, zoals de planten op, bij, naast en aan veel van de huizen hier, raken me. Dat was waarom ik op deze buurt viel. Toen ik ons huis zag, kon ik me er mezelf direct in voorstellen.” Naast zijn appartementengebouw

zit een school, waar vanochtend het geschaterlach vrolijk tegen de muren kaatst tijdens het speelkwartier. Een heerlijk vrolijk geluid, vindt hij. Hij grijnst: “Als ze maar niet gaan zingen.”

Twijfelachtig privilege

Dat was allemaal drie jaar geleden dus. Toch begint hij eigenlijk pas nu de stad echt een beetje te leren kennen, lacht Giordano een tikje besmuikt. “Toen we hier net woonden, was ik bijna een jaar op tournee in Italië en het buitenland >

ITALIË MAGAZINE

TIPS Eten & drinken • La Taverna Madonna dei Monti Via della Madonna dei Monti 16 latavernamadonnadeimonti. business.site • Trattoria Valentino Via del Boschetto 37 FB @Trattoria-Valentino-viadel-Boshetto • La Barrique Via del Boschetto 41B labarriquevinoecucina. wordpress.com • Ai Tre Scalini Via Panisperna 251 aitrescalini.org

ITALIË MAGAZINE

voor mijn boek ‘De hemel verslinden’ en was ik dus maar heel weinig thuis. Als mijn vrouw ging winkelen, werd ze door iedereen begroet en maakte ze overal praatjes, maar ik ben na drie jaar nog steeds een total stranger. Ik maakte me er zorgen over of de kinderen hier wel zouden kunnen aarden en zich gelukkig zouden voelen, maar na drie jaar is mijn gezin al veel meer geworteld in de stad dan ik. Nu ben ik heel blij met mijn keuze, maar de eerste zes maanden voelde ik het gemis van Turijn echt in mijn lijf en vroeg ik me af wat ik gedaan had: waarom wilde ik dit ook alweer?” Na die uitgebreide tournee ging hij, zoals hij al sinds jaar en dag doet, in de zomermaanden naar zijn huisje in Puglia. Niet veel later kwam Covid, waardoor Rome in lockdown ging. “Was ik eindelijk in Rome, moest ik maanden binnenblijven.” Voor het eerst was Rome helemaal voor de inwoners. Een twijfelachtig privilege, vond de schrijver. “Het voelde alsof ik op de mooiste plek op aarde woonde, helemaal voor mij, en ook alsof daar niets van klopte. Schitterend en een beetje

bedreigend tegelijk.” Wandelend ging hij zijn nieuwe omgeving ontdekken, maar wel op z’n Giordano’s: “Ik loop elke dag hetzelfde rondje door de buurt, als een hamster in zijn rad”, lacht hij. Vanuit zijn straat lopen we naar Villa Aldobrandini, een park dat uittorent boven de daken en een fraai uitzicht biedt op onder meer het Altaar van het Vaderland (het Vittoriano) op de Piazza Venezia en het Palazzo del Quirinale, ongeveer op de grens van de wijk. Zo nu en dan scheert er een kleurige grasparkiet over. “Ik kwam hier in dit park terecht omdat ik op zoek ging naar het dichtstbijzijnde groen. Ik vind het een exotische plek, met al die palmbomen. Die zijn er niet waar ik vandaan kom. In een andere stad zou een park als dit dé blikvanger zijn, maar te midden van al die pracht in Rome is het een tamelijk onopvallende locatie – het is haast verspilling van schoonheid.” Van de hoek van het park kijk je omlaag de Via Panisperna in, een indrukwekkende straat met een hangende tuin, ook weer iets waar Paolo Giordano zijn hart aan verloor. “Eind vorig jaar hebben ze hier >

HET ROME VAN PAOLO GIORDANO

Details uit de dagelijkse wandeling van Giordano, onder meer langs Circus Maximus en het Capitool.

ITALIË MAGAZINE

TIPS Slapen • Monti Palace Hotel Via Cavour 185 montipalacehotel.com • Condominio Monti Via dei Serpenti 9 condominiomonti.it • Hotel Grifo Via del Boschetto 144 hotelgrifo.com In Via Panisperna scheurde Tom Cruise voorbij voor opnamen van de nieuwe Mission Impossible-film.

ITALIË MAGAZINE

scènes voor de nieuwe ‘Mission Impossible’ opgenomen, ineens zag ik Tom Cruise voorbijscheuren.” Vermoedelijk is ook die straat een van de (onbewuste) redenen dat hij voor deze wijk koos, bekent hij even later. Hier namelijk was in de jaren dertig van de vorige eeuw het beroemde fysische instituut van Rome gevestigd, waar briljante natuurkundigen als Enrico Fermi en Ettore Majorana – i ragazzi di Via Panisperna – grootse ontdekkingen deden. “De film die ik over hen heb gezien is een van de redenen geweest dat ik natuurkunde ben gaan studeren. Zij legden de basis voor het begrip van atomen en nucleaire energie. Majorana, een briljant fysicus, verdween in 1938 spoorloos; hij was nog maar begin dertig. Over het hoe en waarom bestaan verschillende theorieën en Leonardo Sciascia heeft er een geweldig boek over geschreven, ‘La scomparsa di Majorana’. Dat verhaal heeft me van jongs af aan beziggehouden. Dus toen ik het huis bekeek waar ik nu woon en ontdekte dat het om de hoek lag bij die legendarische plek die zoveel voor me betekende, raakte dat me. Het voelde logisch.”

Langs de achterzijde van de Mercati di Traiano, de Torre del Grillo en de Tempel van Mars Ultor, lopen we in de richting van de Fori Imperiali. “Kijk,” wijst hij naar de Via Baccini, “dit vind ik een van de mooiste straten van de stad. Verderop is de overdekte markt van Monti, waar ik groente en kaas koop.” Giordano maakt even een praatje met marktkoopman Filippo, die bezig is zijn pasta te rollen.

Complex en gelaagd

Verder gaat de hamsterwandeling, langs zijn favoriete restaurant La Taverna Madonna dei Monti naar het Forum van Nerva. “Ziehier mijn openluchtkantoor”, lacht Giordano, uitkijkend over de brokstukken van wat ooit gigantische tempels en paleizen zijn geweest. “Als ik lange telefoongesprekken moet voeren, ga ik altijd hiernaartoe.” Met rechts de Keizerlijke Fora en links het indrukwekkende Forum Romanum, is het misschien wel de meest imposante plek van Rome, en een van de bekendste. “Dit is denk ik wel het meest toeristische punt van mijn ronde”, zegt Giordano bijna verontschuldigend.

HET ROME VAN PAOLO GIORDANO

De fontein op het Piazza della Madonna dei Monti.

“Ik heb steeds het gevoel dat me iets ontgaat. Het kost tijd om al die lagen te kunnen doorgronden” “Mijn wandeling komt langs veel toeristische hoogtepunten, wat niet per se mijn bedoeling was. Maar deze buurt is nu eenmaal waanzinnig rijk aan archeologische vindplaatsen. Er is zoveel te zien. Het is bijna overweldigend, zoveel geschiedenis bij elkaar.” Hij lacht. “Wonen in Rome voelt alsof ik het hele jaar door op vakantie ben.” Maar schrijven over Rome, dát zit er voorlopig nog niet in. “Over Puglia, waar mijn roman ‘De hemel verslinden’ zich afspeelde, kon ik pas na twaalf jaar schrijven. Toen pas begreep ik de plek en de mensen goed genoeg om er betekenisvol over te kunnen schrijven. Ik denk dat het nog veel langer gaat duren voordat ik

Rome goed genoeg ken om erover te schrijven; nu voel ik me nog te veel een toerist, alsof ik hier te gast ben. Door die eeuwenoude geschiedenis is het een heel complexe, gelaagde stad met een heel gemengde bevolking. Ik heb steeds het gevoel dat me iets ontgaat. Het kost tijd om die lagen te kunnen doorgronden.”

Helderder licht

Via de trap bereiken we de belangrijkste heuvel van de stad, de Campidoglio oftewel het Capitool, het centrum van de politieke macht. Nog altijd worden deze historische plekken gebruikt voor waar ze ooit voor werden gebouwd. Vandaag vindt in het Capitool een top-

ontmoeting van de G20 plaats, een samenkomst van economische grootmachten in de wereld. Het verderop gelegen Circus Maximus aan de Via dei Cerchi, ooit het stadion waar wagenrennen werden gehouden, is de komende dagen het toneel voor een internationaal springkampioenschap. Ook worden er geregeld opera’s opgevoerd en concerten gegeven. Naast zijn dagelijkse wandeling verplaatst Giordano zich nu ook met een supersonische e-bike soepel over de heuvels van de stad. “Ik ben eigenlijk een Nederlander in Rome”, grapt hij. We ronden de Palatijn, waar de keizers hun paleis hadden, en lopen naar het Colosseum. “Dat is iets waar ik nog steeds niet >

ITALIË MAGAZINE

TIPS • Het nieuwe boek van Paolo Giordano, Wat ik niet wil vergeten, is op 28 oktober verschenen bij De Bezige Bij (€ 16,99). In dit boek blikt hij terug op de coronaperiode en vooruit naar de toekomst. Het vormt een tweeluik met zijn vorig jaar verschenen In tijden van besmetting.

ITALIË MAGAZINE

aan kan wennen – het idee dat ik zo dicht bij het Colosseum en de keizerlijke paleizen woon. Ik ben opgegroeid in een doodgewone middenklassebuurt zonder enige eigen identiteit. Hier heeft elke steen, elke straathoek, een verhaal. Het Colosseum is het meestbezochte monument ter wereld – ik heb het zelf pas vorig jaar zomer bezocht – en het behoorde ooit tot het centrum van het politieke leven. Iemand anders staat daar misschien niet eens bij stil, maar ik voel dat tot diep in mijn lichaam. Al die lagen van geschiedenis, politieke macht, het geloof, schitterende architectuur… je hebt wel gemerkt dat ik heel gevoelig ben voor plekken. Dat maakt wonen hier ook wel vermoeiend voor mij. In tegenstelling tot wat ik had verwacht, breng ik hier meer tijd in mijn eentje thuis door dan voorheen in Turijn, omdat ik echt moet bijkomen van al dat moois en al die indrukken.” Na 35 jaar Turijn behoorde de stad hem toe, hier is dat andersom. “Ik kan hier

nog verdwalen. Dat maakt het leven hier onvoorspelbaarder en avontuurlijker.” Als hij de twee steden zou karakteriseren, zou hij zeggen dat Turijn verlegen, snobistisch, rationeel en introvert is, en Rome in alles precies het tegenovergestelde: extravert, warm, sensueel. Turijn vertegenwoordigt de wetenschappelijke kant, Rome het gevoel, dat in zijn schrijverschap zo mooi tot uitdrukking komt. “We worden allemaal veel sterker gedefinieerd door onze geboortegrond dan we denken. Het was een verrassing voor me toen ik ontdekte dat ik qua karakter eigenlijk nogal op mijn geboortestad lijk. Dus hier wonen is een goede oefening voor me om die andere, uitbundiger kant van mijn persoonlijkheid meer te ontwikkelen.” Het licht is helderder, de mensen vrolijker. De zon schijnt in Rome dan ook veel vaker dan in Turijn, glimlacht Giordano. “Als je daar net als ik gevoelig voor bent, verandert het licht je humeur. Het mijne is er beslist op vooruitgegaan.” •

HET ROME VAN PAOLO GIORDANO

Linkerpagina: kiosk om de hoek bij het Colosseum. Deze pagina: Paolo Giordano op de e-bike: ‘Ik ben eigenlijk een Nederlander in Rome.’

ITALIË MAGAZINE

Castello Castello di di Rivoli Rivoli Moderne kunst in barokke sferen

In het voormalige stamslot van de koningen van Savoia is sinds 1984 een bijzonder museum gevestigd. Het eeuwenoude kasteel kent een turbulente geschiedenis en herbergt nu een prestigieuze collectie hedendaagse kunst. Dat werkt wonderwel goed. Hangt daar nou een paard aan het frescoplafond? T E K S T T O E N K E B E R K E L B A C H F OTO O P D E Z E PA G I N A L AW R E N C E W E I N E R / M A D E T O P R O D U C E A S PA R K ( FAT TA P E R P R O D U R R E U N A S C I N T I L L A) , 2 0 0 6 / F O N D A Z I O N E C R T P R O G E T T O A R T E M O D E R N A E C O N T E M P O R A N E A , 2 0 0 6

ls je vlakbij Turijn de contouren van het Castello di Rivoli ziet opdoemen, is het net of je een tekenfilm van Walt Disney binnenrijdt. De torens van het kasteel tekenen zich af tegen de blauwe lucht, vogels zingen in het landschap en bomen wuiven zachtjes in de ochtendwind. Het Castello is het voormalige stamslot van de koningen van Savoia en nu een museum. Een museum waar heden en verleden elkaar ontmoeten. De geschiedenis van het Castello begint in de donkere Middeleeuwen van de 12de eeuw, de tijd waarin stoere veldheren, kuise hofdames en een enkele alchemist de toon aangaven. Negen eeuwen later heeft het een veelbewogen geschiedenis achter de rug, net zo turbulent als die van Italië zelf. En nu herbergt het Castello di Rivoli Museo d’arte contemporanea een van de meest prestigieuze collecties hedendaagse kunst ter wereld. Die kunstwerken zijn zorgvuldig

draafde en nu bewegingloos aan het plafond hangt in een koninklijk kasteel. Op de binnenplaats even verderop word je weer helemaal blij van een kleurrijke abstracte sculptuur. Vanuit het 17de-eeuwse plaveisel lijkt het kunstwerk als een soort kleurenfontein de hoogte in te stralen. De vele generaties koningen van Savoye zelf die er woonden kijken ingelijst vanaf de wanden in de zalen tevreden toe hoe zo aan hun erfgoed een prachtige nieuwe vorm is gegeven.

Rudi Fuchs

Het Huis Savoia was al sinds de 10de eeuw een van de oudste dynastieën van Europa en een van de belangrijkste families van Italië. Het was dan ook geen toeval dat bij de Italiaanse Eenwording in 1861 Victor Emanuel II van Savoia koning van heel Italië werd. De Savoia’s regeerden al eeuwen officieel vanuit Turijn. Maar het werkelijke kloppend hart van hun macht was dit Castello di Rivoli op vijftien kilometer van de stad. In de loop der

Als je een barokke zaal binnenloopt en je een opgezet paard aan een 17de-eeuws frescoplafond ziet hangen, gaat er toch wel een schok door je heen ingevoegd in de historische omgeving, misschien om ervoor te zorgen dat je niet te veel schrikt als je ze tegenkomt. Hoewel: als je een barokke zaal binnenloopt en je een opgezet paard aan een 17de-eeuws frescoplafond ziet hangen, gaat er toch wel een schok door je heen. Dat was dan ook precies de bedoeling van de Italiaanse kunstenaar Maurizio Cattelan (1960). Die wil je zo aan het denken zetten over leven en dood, met dat paard dat ooit vrolijk door de wei

ITALIË MAGAZINE

eeuwen werd het verschillende keren verwoest en weer opgebouwd en de Savoia’s beschouwden het kasteel als hun enige echte stamslot. Toen Victor Amadeus II van Savoia in 1693 vanuit Turijn zag hoe zijn Castello di Rivoli door de vijand werd platgebrand, zwoer hij het mooier en grootser dan ooit als familieresidentie weer op te bouwen. En zo te zien is dat gelukt. Nadat de Savoia’s zich als koningen van Italië definitief in de hoofdstad Rome

vestigden werd het Castello aan de gemeente Rivoli verkocht. Daarna had het verschillende functies en na jarenlange restauratie werd er in 1984 het Museo d’arte contemporanea gevestigd. De eerste directeur was de Nederlander Rudi Fuchs, een groot kunstkenner en voormalig directeur van het Stedelijk Museum in Amsterdam.

Glazen liftkokers

Een van de mooiste voorbeelden van het samensmelten van heden en verleden voel je als je door de Manica Lunga (Lange Mouw) loopt. De 147 meter lange ruimte werd begin 17de eeuw gebouwd door Carlo van Savoia om er zijn schilderijencollectie

CASTELLO DI RIVOLI

Met de klok mee: Castello di Rivoli; Rebecca Horn, ‘Cutting Through the Past’, 1992-93; Marco Bagnoli, ‘Cinquantasei nomi’ (56 namen), 1999–2000; Maurizio Cattelan, ‘Novecento’ (1900), 1997.

ITALIË MAGAZINE

onder te brengen. Na het platbranden van het kasteel in 1693 stond de Mouw nog overeind, maar van de collectie was niets over. De architect Andrea Bruno voltooide de restauratie van de Mouw in 2000. Als hedendaags architect drukte hij er zijn stempel op met glazen liftkokers en trappenhuizen aan de buitenkant. Daardoor blijf je de 17de-eeuwse structuur zien, maar nu met bewegende liften en mensen op trappen.

ITALIË MAGAZINE

©GABRIELE GAIDANO

Boven: Villa Cerruti. Rechtsboven: Giovanni Boldini: ‘Nudo sdraiato (Nudo coricato di giovane donna bionda)’, c. 1893 uit de collectie van Francesco Federico Cerruti. Rechts: de torenkamer in de Villa Cerruti. Rechterpagina: Amedeo Modigliani, ‘Donna dal vestito giallo o La bella spagnola’, 1918, uit de collectie van de Fondazione Francesco Federico Cerruti.

In 2017 werd het museum onverwacht verrijkt met de Collectie Cerruti. Federico Cerruti (19222015) was een Turijnse industrieel en eigenlijk gewoon de buurman: zijn landgoed met de Villa Cerruti grensde aan het Castello. Cerruti had met zijn boekbindindustrie een groot vermogen vergaard. Het inbinden van alle Italiaanse telefoonboeken was decennialang een van zijn specialiteiten. Italianen bellen nu eenmaal

graag en dat werd dus een enorme bron van inkomsten. Cerruti trouwde nooit en had slechts twee passies: keihard werken en kunst verzamelen. De collectie omvat moderne kunstwerken van Renoir, Matisse, Klee, Kandinsky, Francis Bacon en Andy Warhol, maar ook 16de-eeuwse werken van Jacopo Pontormo en werk van de beroemde Venetiaanse schilder Giambattista Tiepolo. In zijn testament bepaalde Cerruti dat

CASTELLO DI RIVOLI

TIPS SLAPEN • B&B Via Stampatori In hartje Turijn staat het Palazzo Scaglia di Verrua – waarin deze B&B is gevestigd. Het is het oudste renaissancepaleis van Turijn. Op de magnifieke binnenplaats word je omringd door prachtige fresco’s, boven hangen tuinen met bloeiende bougainvilles. Binnen vindt een

doorlopende dialoog tussen oud en nieuw plaats. Want het meubilair van Via Stampatori bestaat uit hoogtepunten van het moderne Italiaanse en internationale design. Vanuit je Mies van der Rohe-leunstoel kijk je geriefelijk uit op de 15de-eeuwse fresco’s buiten. ’s Morgens geniet je op een hypermoderne stoel van het ontbijt aan een oude tafel. De hartelijke ontvangst die je hier ten deel valt, geeft je het gevoel een vriend te zijn die hier al jaren welkom is.

Via Stampatori 4, Turijn. viastampatori.com

zijn villa met collectie in bruikleen gegeven moest worden aan de buren. Cerruti was een wonderlijke man, een soort kluizenaar die woonde boven zijn kantoor in Turijn. In zijn villa, die hij in 1953 liet bouwen, bracht hij slechts één nacht door omdat hij onrustig werd van alle kunst die hij daar verzameld had. Zo maken de Villa Cerruti en zijn kunst de kasteelcollectie compleet. Ook omdat een kluizenaar niet mocht ontbreken in deze sprookjesachtige omgeving van het Castello di Rivoli. • Castello di Rivoli Museo d’Arte Contemporanea Piazzale Mafalda di Savoia, Rivoli Castellodirivoli.org/en Shuttlebus vanuit Turijn: castellodirivoli.org/en/rivoli-express

ETEN • Ristorante Del Cambio Ristorante Del Cambio is niet alleen in Turijn, maar in heel Italië beroemd. Het opende in 1757 als koffiehuis en groeide uit tot een legendarisch restaurant waar steeds gekookt wordt op het allerhoogste niveau maar waar de keuken zich ook voortdurend is blijven vernieuwen. Gasten als Casanova, Puccini, Verdi en Nietzsche, de familie Agnelli, Maria Callas, Audrey Hepburn en vele anderen genoten er van de culinaire hoogstandjes en van de warme gastvrije atmosfeer. Chef Matteo Baronetto’s creativiteit is verankerd in de Piemontese keuken. Maar iedere keer weer geeft Baronetto zijn persoonlijke interpretatie daaraan. Zijn culinaire prestaties werden al binnen zes maanden beloond met een

Michelinster. In dit elegante, historische restaurant word je verrast door 19de-eeuwse meubels en hedendaagse kunstwerken.

Piazza Carignano 2, Turijn. delcambio.it/en/gruppo/home

ITALIË MAGAZINE

Casa Garibaldino: Romantisch huis in het historische centrum van Montefiore dell’Aso, Le Marche vanaf € 37.500 manier om een luxe huis te bezitten in Italië. Casa Garibaldino is een charmant, volledig gerestaureerd stadshuis, gelegen aan de rand van het historische centrum van Montefiore dell’Aso. Het heeft een eigen tuin en een prachtig open uitzicht over de vallei naar de Adriatische Zee (zie foto boven).

Wij bieden Casa Garibaldino als coownership-project aan. U kunt één van maximaal tien mede-eigenaren worden van dit unieke stadshuis met 5 weken exclusief verblijf per jaar voor elk 1/10e eigendomsaandeel. Co-ownership is geen timeshare, maar een betaalbare en zorgeloze

De oplevering van het project is gepland in het voorjaar van 2022. De verkoop is reeds gestart en er is slechts een beperkt aantal aandelen beschikbaar. Voor de eerste drie aandelen geldt een introductieprijs van € 37.500, hierna wordt de verkoopprijs stapsgewijs verhoogd.

Voor meer informatie: www.tesori-italy.com • Email: info@tesori-italy.com of bel +39 320 0453069 (wij spreken Nederlands) IM2021_6_Tesori Italy.indd 1

15-10-2021 12:06

INSC HRI JVIN VO O G R NO VEM EN J BER ANU ARI IS O PEN !

Istituto di Lingua Italiana Italiaans Leren in het hart van Amsterdam en ook online. Jaarcursussen Semestercursussen Kwartaalcursussen Zomercursussen Juniorencursussen One to one op maat Intensieve cursussen op maat

ItaliaItalia is de sleutel tot uw succes zakelijk en privé! info@italiaitalia.nl • 06 338 57 359

www.italiaitalia.nl

In Italië krijg je ieder jaar als professioneel (of begaafd amateur-)muzikant de kans om te spelen in een orkest onder leiding van een legende. Riccardo Muti is een grote naam als dirigent maar ook als muzikaal directeur van het Teatro Alla Scala in Milaan. De Opera Academy is een jaarlijks evenement waar hij jonge dirigenten en pianotalenten selecteert en opleidt en waarbij het publiek wordt uitgenodigd bij zowel de

repetities als de slotoptredens. Het is een nobele onderneming waarbij jonge musici worden gesterkt in hun opleiding en in contact komen met publiek. Voor liefhebbers van klassieke muziek is het een unieke ervaring om het creatieve proces mee te maken waarmee een concert tot stand komt. (PC) Opera Academy, 4-15 december 2021, Milaan. fondazioneprada.org

Intieme delen

Daniele da Volterra maakte deel uit van Michelangelo’s bijzonder kleine groep intimi en werd over het algemeen beschouwd als zijn opvolger in de projecten die il Divino ondernam in Rome. Da Volterra’s kunst is alom te

bewonderen, maar hij staat vooral bekend als de schilder die van paus Pius IV de opdracht kreeg om de naakte figuren op Michelangelo’s ‘Laatste Oordeel’ kleding te geven, wat hem de bijnaam Braghettone (broekschilder) opleverde. Hij heeft echter ook een serie bronzen bustes gemaakt van zijn mentor die Michelangelo zeer treffend weergeven op oudere leeftijd, en nu zijn samengebracht door de Accademia in een mooie expositie. (PC) ‘Michelangelo: l’effigie in bronzo di Daniele da Volterra.’ 13 december 2021 tot 18 april 2022, Galleria dell’Accademia, Florence. galleriaaccademiafirenze.it

Het Rome van vandaag had er heel anders uitgezien zonder keizer Domitianus die het Romeinse Rijk van 81 tot 96 na Chr. regeerde. De imposante resten van tempels en pleinen op en rond het Forum Romanum, Piazza Navona, het paleis op de Palatijn en het iconische Colosseum, zijn onder zijn leiderschap neergezet of uitgebreid. De dominus et deus (meester en god), zoals hij zichzelf noemde, zette zich volop in voor kunst en literatuur. Hoe kan het dat deze keizer in vergetelheid is geraakt? Wie was Domitianus als heerser, politicus en als mens? De tentoonstelling in

het Leidse Rijksmuseum van Oudheden, die uit bijna 300 objecten bestaat, geeft antwoord op deze vragen. (SC) ‘Keizer Domitianus’, te zien vanaf 17 december 2021 t/m 22 mei 2022, Rijksmuseum van Oudheden, Leiden. rmo.nl.

Violetta’s verhaal

©ERIK BERG

In vergetelheid geraakt

Na meer dan 150 jaar is de opera ‘La traviata’ van Giuseppe Verdi nog steeds een hit. Het is het ontroerende verhaal over de onmogelijke liefde tussen de courtisane Violetta en de dichter Alfredo. Verdi confronteerde zijn tijdgenoten met hun hypocriete moraal. In de hedendaagse versie doet regisseur Tatjana Gürbaca dit ook. We zien Violetta Valéry, een zorgeloze ‘material girl’ die steeds meer problemen krijgt met het kapitalistische systeem. Uiteindelijk is dit ook hetgeen wat haar verwoest. Dirigent is Andrea Battistoni. (SC) ‘La traviata’, 4 t/m 26 december 2021, Nationale Opera & Ballet, Amsterdam, tickets vanaf € 31. operaballet.nl

TEKST & SAMENSTELLING SERENA CARUSO EN PELLE COUWENHOVEN

arte e cultura

Muziekvirtuoz en

ITALIË MAGAZINE

ARTE E CU LTU RA

Even pauze

Het tweede seizoen van de ‘Pauscast’ komt er aan. Presentator Wilfred Kemp en Vaticaan-correspondent Andrea Vreede bespreken verschillende vraagstukken als: hoe is de verhouding van ons protestantse koningshuis met het Vaticaan? En: wat gebeurt er als de paus overlijdt? Vanuit de studio in Hilversum of vanuit Rome weet het duo met veel humor en interessante

weetjes de luisteraar de podcast in te trekken. Regelmatig schuift er een boeiende gast aan met inside information over het Vaticaan. Het is zelfs mogelijk om je eigen vraag in te sturen, die dan door de twee zal worden behandeld. (SC) ‘Pauscast’, vanaf zondag 28 november, acht weken lang, kro-ncrv.nl/programmas/ pauscast of op Spotify en andere podcastplatforms.

Boekenwalhalla

Boekenwurmen opgelet; er valt deze november veel te lezen in Milaan! Italië is een land met een rijke literaire geschiedenis dus er zijn weinig plekken geschikter om je te laven aan een uitgebreid aanbod aan boeken en lezingen. Het thema dit jaar is: wat gebeurt er ná de pandemie? Het antwoord hierop zal men proberen te vinden door het boek, het woord en de dialoog centraal

ITALIË MAGAZINE

te stellen op dit culturele evenement. Verder zullen er onderwerpen zoals poëzie, beroepen binnen de literatuur, jongeren, kunst en beeld aan bod komen. Een groots evenement dat het literaire erfgoed wil verspreiden, waarbij er voor jong en oud wat wils is. (PC) Bookcity Milano, 17 tot 21 november 2021, Milaan. bookcitymilano.it

In vogelvlucht Na bijna anderhalf jaar wachten is het dan zover: Fabrizio Paterlini geeft op zaterdag 20 november twee concerten in de Doelen. Oorspronkelijk zouden de optredens 6 juni 2020 plaatsvinden. De componist en pianist had onverwacht succes met zijn album ‘Viaggi in Aeromobile’ waarna zijn carrière plotseling een vlucht nam. Zijn muziek heeft inmiddels meer dan 65 miljoen streams op Spotify en hij kan zich een van de meest succesvolle Europese artiesten binnen het neoklassieke en minimal-kader noemen. Onlangs bracht Paterlini de EP ‘Transitions’ uit. Zijn muziek zweeft tussen het dramatische en spaarzame in en weet op de emotionele knoppen te drukken. (SC) Fabrizio Paterlini, 20 november 2021, de Doelen, Rotterdam, tickets vanaf € 16. dedoelen.nl

Fotofestijn in Siena Een bezoek aan middeleeuwse stad Siena is nooit een straf, maar als deze historische stad gecombineerd wordt met prachtige moderne fotografie is dat een buitenkansje om het beste van twee werelden te ervaren. Laat je door de middeleeuwse straten naar één van de meest prestigieuze fotografieevenementen van Italië leiden; op de Siena Awards komen veel prachtige beelden voorbij, en bovendien kun je zelf ook

meedoen! Inzendingen van amateurs worden serieus overwogen. Er zijn tien categorieën waarin ieder zijn fotografische vaardigheden kan laten zien. Wie weet mag jij straks op het podium in Siena applaus ontvangen, in het prachtige 14de-eeuwse Teatro dei Rinnovati aan het centrale plein pal in het historisch centrum! (PC) Siena Awards festival, 23 oktober tot 5 december 2021, Siena. festival.sienawards.com

WORD ABONNEE

€ 32

VAN € 41,94 VOOR MAAR

JAA RGA NG 32

NR .6 202 1

ZIN E ITA LIE MA GA

HARTSTOCHT

LCE VITA VOOR LA DO

NR .6 2021

WW W. ITA LIE

Me t PAOLO GIORDANO op pad in ROME

Recepten met de witte truffel uit Alba

MA GA ZIN E.N L

25% KORTING

RIJD FOTOWEDSATRS! DE WINNA

AP € 6,9 9

003 8 719 327 079

I I FIAMMINGH Toscane Droom B&B in E HILL ER & TERENCivel BUD SPENCte du de n va n De vier vuis

00621

A VILLA ADRIANlustoord te an eg el Het rianus van keizer Had NDREA CAPO SANT’A ba El op do ra do El

15-10-2021

14-10-2021

14:18

10:58

GA NAAR WWW.ITALIEMAGAZINE.NL OF BEL 088 2266636 De abonneeservice is op werkdagen bereikbaar van 9.00 tot 17.00 uur. Neem ook contact met hen op voor verzendtarieven naar het buitenland.

Villa Adriana Een wandeling door de elegantie van de oudheid

Als je een bezoek brengt aan Villa Adriana, net buiten Rome, stap je in een andere dimensie. Je gaat 2000 jaar terug in de tijd, naar de gloriedagen van Hadrianus, misschien wel de meest culturele keizer die het Romeinse Rijk heeft gehad. T E K S T E N F O TO G R A F I E J E S P E R S T O R G A A R D J E N S E N

e loopt in ongeveer vijf minuten van de parkeerplaats naar de ingang van Villa Adriana. Die tijd kun je mooi gebruiken om je mentaal voor te bereiden op de compleet andere wereld die je binnenstapt. De reis terug in de tijd start bij een enorme muur van ongeveer negen meter hoog. Deze biedt toegang tot een antieke wereld die verrassend goed bewaard is gebleven als je bedenkt dat hij zo’n 2000 jaar geleden is gebouwd. In de oudheid besloeg de villa wel 120 hectare. Tegenwoordig kan zo’n 40 hectare van dit gebied worden bezocht. Het uitgestrekte meer Lago di Pecile, dat

ITALIË MAGAZINE

je na de ingang verwelkomt, heeft een afmeting van 232 x 97 meter. Het is gereconstrueerd met behulp van oude tekeningen. Hier valt je blik direct op de omliggende bomen, die worden weer spiegeld in het water. Het gebied rondom de villa was rijk aan water omdat vier van de aquaducten die Rome van water voor zagen, er doorheen liepen (Anio Vetus, Anio Novus, Aqua Marcia en Aqua Claudia). In de omgeving kun je nog steeds de zwavelhoudende waterbron van Acque Albule vinden – tegenwoordig beter bekend als Terme di Tivoli – die toentertijd veel werd bezocht door de keizer. Het drukke Rome heb je inmiddels ver achter je gelaten. Er verschijnen vergezichten van uitgestrekte open vlaktes en je merkt al snel dat je een geluksgevoel bekruipt. Toen Hadrianus aan de macht kwam, op 2 augustus 117 na Christus, was het Romeinse Rijk op het hoogtepunt van zijn macht en omvang. Hadrianus, de tweede Romeinse keizer – geboren in Spanje en familie van zijn voorganger Trajanus – was een onverschrokken politicus en een hooggeplaatste militaire leider. Maar ondanks zijn overwinningen was hij het veroveren zat. Op dat moment had het rijk vooral behoefte aan rust en stabiliteit. Om die reden besloot Hadrianus om een aantal reizen te maken waarbij zijn veelzijdige persoonlijkheid – misschien wel de meest opvallende en aantrekkelijke van de Romeinse keizers – goed tot zijn recht kwam. Naast politiek en militair vaardig, was Hadrianus ook een man met gevoel voor cultuur, die gepassioneerd was voor iedere kunstvorm.

Fantasievol

In de bouwstijl van de villa kun je sporen ontdekken van Hadrianus’ grote interesse in cultuur. In zijn huis wilde hij de plekken en monumenten nabouwen die hem hadden gefascineerd tijdens zijn vele reizen. Bij een aantal gebouwen heeft hij de fantasie de vrije loop gelaten. Zo is er de Pecile, een grote tuin omgeven door

VILLA ADRIANA

een portico met zwembad, waar men het hele jaar wandelde. Maar bijvoorbeeld ook de Canopus, een langwerpig waterbad versierd met zuilen en beelden, dat uitmondt in een koepeltempel met de overblijfselen van twee spa’s: de Grandi Terme en Piccole Terme. De Piccole Terme beschikten over een frigidarium (koud bad) en een ronde kamer met een

verzonken koepeldak en vijf grote open ramen. Aan het prachtige stucwerk valt af te lezen dat deze gebouwen voornamelijk gebruikt werden door de keizerlijke familie en hun gasten. De domus ((land)huis in het Latijn) en de Romeinse villa’s waren meestal onderver deeld in kamers met duidelijke functies, volgens een veelgebruikte indeling. >

Openingspagina’s en deze pagina: uitzicht vanuit de villa’s op de Canopus. Linkerpagina: het uitgestrekte meer Pecile; restanten uit de antieke wereld.

In zijn huis wilde hij de plekken en monumenten nabouwen die hem fascineerden tijdens zijn vele reizen

ITALIË MAGAZINE

Deze werd bijvoorbeeld ook gebruikt in de Villa dei Misteri in Pompeï. Maar hoewel Villa Adriana in wezen in dezelfde traditionele architectuur stijl was gebouwd, verschilde het ontwerp op enige punten. De villa is opgebouwd uit een aantal gebouwen die onderling met elkaar verbonden zijn en elk een unieke functie hebben: het gebouw met de drie exedra’s (halfronde nissen waar gediscus sieerd werd), het nymphaeum stadium (groot monument gewijd

aan de nimfen), het gebouw met de visvijver die in verbinding stond met de quadriporticus (binnenplaats met zuilengangen aan alle zijden) en de kleine baden met op het eind de vestibule (de ingang).

Droevig verhaal

De villa heeft een aantal architecto nische hoogtepunten, plaatsen vol sfeer en elegantie waar je wel langer zou willen verblijven. De eerste is de bovengenoemde Canopus, met een

afmeting van 119 x 18 meter. Rond het bad staat een aantal beelden. De naam Il Canopo is een verwijzing naar de plaats Canopo, vlak bij de Egyptische stad Alexandrië die in de oudheid bekendstond om zijn rijkdom. Foto’s die je hier maakt hebben veel weg van antieke ansicht kaarten. Maar de Canopo herinnert ook aan het droevige verhaal van de jonge Antinoo – een dierbare vriend van keizer Hadrianus – die ooit in het bad verdronk. Hadrianus was

De villa heeft een aantal architectonische hoogtepunten, plaatsen vol sfeer en elegantie waar je wel langer zou willen verblijven

ITALIË MAGAZINE

VILLA ADRIANA

lange tijd diepbedroefd om zijn akelige dood. Verderop kom je nog een hoogte punt tegen: het Teatro Marittimo, een indrukwekkend maritiem theater en tevens een van de eerste constructies van de villa, gebouwd in 118 na Christus. Waarschijnlijk hoorde dit vroeger bij het privéverblijf van Hadrianus. Kort daarna bereik je de voornoemde Terme, bestaande uit een groot en een klein bad. Het kleine bad was versierd met zulke verfijnde decoraties dat men aan neemt dat het puur voor de gasten van de keizerlijke familie was bedoeld.

Werelderfgoed

In 1999 werd Villa Adriana toegevoegd aan de prestigieuze Unesco Werelderf goedlijst. Als je een natuur en archeologie liefhebber bent, zul je de hele dag in de villa willen rondlopen. Je zult worden gegrepen door de lange en boeiende geschiedenis, zoals dat ook gebeurde met de Franse schrijver Marguerite Yourcenar (19031987). Haar succesvolste boek was ‘Hadrianus’ gedenkschriften’, over het leven van de keizer. Ze bracht meerdere keren een bezoek aan Villa Adriana, waardoor haar boek de sfeer van de villa ademt. Zo schrijft ze: “Gisteren, in de villa, dacht ik aan de duizenden en duizenden stille levens, schichtig als die van dieren, onbewust als die van planten, vagebonden uit de tijd van Piranesi, plunderaars van de ruïnes, bedelaars, herders en boeren die hun best hebben gedaan om iets leefbaars te maken van een rommelige hoek. Al deze levens hebben elkaar opgevolgd sinds de tijd van Hadrianus tot vandaag.” De villa is oud, maar niet verlaten. De opgravingen zijn nog steeds aan de gang en als je in de herfst komt, kun je de lokale boeren olijven zien plukken. En als je verderloopt, zie je uiteindelijk de kleine stad Tivoli op de heuvel liggen, zo’n 235 meter boven zeeniveau en een paar kilo meter verwijderd van Villa Adriana. Hier bevindt zich Villa d’Este, een andere villa die beslist een bezoek waard is.

In 2018 stond Villa Adriana – met jaar lijks ongeveer 242.000 bezoekers – in de lijst van de dertig meest bezochte culturele plekken van Italië. Als de wereld er binnen kort weer wat meer uitziet als voor de pandemie, is de verwachting zelfs dat nog meer mensen een wandeling zullen willen maken door geschiedenis en elegantie. • Villa Adriana Openingstijden: 8.30–18.00 uur, de ticketbalie sluit om 16.30 uur. levillae.com/i-luoghi/villa-adriana

Deze pagina: het eerste standbeeld bij de Canopus. Linkerpagina: bij Villa Adriana vind je volop fotomomenten.

ITALIË MAGAZINE

susan

SUSAN VAN DETH WOONT IN PADUA, EN DEELT HIER HAAR KEUKENGEHEIMEN MET ONS.

Tranen met tuiten

Dieprood, verrassend zoet met stevige rondingen, of goudblond en rank maar verraderlijk pittig… Dit zijn geen sensuele Italiaanse dames, maar de meest ondergewaardeerde alleskunner en mijn beste vriend in de keuken: de ui. Dit is een kleine ode aan deze smaakbom uit het groentevak. De liefde voor de ui zit in mijn familie: mijn vader verklaarde laatst – boven een dampend bord uiensoep – dat als hij de rest van zijn leven maar één groente zou mogen eten, dit de ui zou zijn. Absoluut geen gekke uitspraak, want met een beetje vindingrijkheid zou je maanden achtereen nieuwe gerechten kunnen verzinnen met deze ronde vriend. De liefde voor de ui is ouder dan de weg naar Rome. De eerste consumptie van de wilde ui vond naar verluidt plaats in de prehistorie. Overigens waren duizenden jaren geleden uien niet alleen geliefd voor consumptie maar ook vanwege hun medicinale toepassingen. En de farao’s zonden hun geliefden naar het hiernamaals vergezeld van een stevige bos uien. Dit vanwege de dorstlessende kwaliteiten die werden toegeschreven aan de kleine tranentrekker, een belangrijke metgezel voor de reis naar het hiernamaals. In Italië hebben we een rijke uiencultuur en vind je meer dan dertig verschillende soorten. Het onderscheid

Torta di cipolla

ITALIË MAGAZINE

Van mijn keuken naar jouw keukentafel, @su.sana.superfood

(UIENTAART)

Ingrediënten • 6 rode uien • 4 el olijfolie • 1 el appelazijn • 2 el balsamicoazijn (van goede kwaliteit) • 50 g geraspte Parmezaanse kaas • 100 g ricotta • 1 ei • 1 pak bladerdeeg (bij voorkeur 1 plak)

100

en de specifieke eigenschappen en smaakprofielen zijn toe te schrijven aan de regio waar de ui verbouwd wordt. Zo is de bekende rode Tropea-ui (IGP) een zoete variant die groeit op de akkers van Calabrië, in het uiterste zuiden van Italië. Door de warmte en het zilte van de zee is deze ui een milde alleskunner. Daarentegen is zijn neef uit Chioggia, in de Veneto, een sterke variant die je beter niet rauw kunt eten, maar die perfect is om te verwerken in saor, een traditioneel Venetiaans gerecht dat bergen ui, rozijnen en sardientjes tot een zoetzure delicatesse maakt. Een geliefde cicchetto in Venetië bij een glas witte wijn. Overigens zijn het de zwavelcomponenten die ervoor zorgen dat je ogen beginnen te tranen als je een ui snijdt. De tips om dit tegen te gaan zijn vooral reuze vermakelijk, maar niet enorm praktisch. Ik betwijfel namelijk de toegevoegde waarde van een duikbril tijdens het bereiden van een romantisch diner voor twee. Zoek gewoon een keukenpartner met contactlenzen – die hebben namelijk nergens last van. In mijn recept speelt de ui een keer geen bijrol, maar is hij ster en naamgever van deze torta di cipolla, uientaart. Een persoonlijke variatie op een traditioneel gerecht uit Ligurië.

• • • •

1 el gedroogde oregano 100 g prosciutto crudo peper & zout eventueel voor garnering: verse vijgen en venkelloof

Bereiding Pel de uien en snijd ze in ringen van ongeveer 1 cm. Zorg dat de ringen compact bij elkaar in plakken blijven, dat ziet er namelijk

TEKST & FOTOGRAFIE SUSAN VAN DETH

mooi uit op de taart straks. Meng in een kommetje de olijfolie, appel- en balsamicoazijn. Leg de plakken uien naast elkaar op een bakplaat, bestrooi met peper en (royaal) zout, en bestrijk ze met het olie- en azijnmengsel. Gaar de uien 40 minuten in de oven op 160 ⁰C. Als de uien gegaard zijn, is het tijd om het bladerdeeg blind te bakken: 20 minuten op 200 ⁰C. Ik gebruik geen

vorm, en bak op het bakblik zelf, maar mocht je het handiger vinden dan kun je natuurlijk altijd een rechthoekige bakvorm gebruiken. Als je plakjes bladerdeeg hebt dan moet je deze eerst even aan elkaar ‘plakken’ zodat je een grote plak krijgt. Meng de Parmezaanse kaas, ricotta en 1 ei. Wanneer je bladerdeegbodem klaar is, haal deze uit de oven en verdeel het mengsel hierover (ongeveer

1 cm rond de randen vrijlaten). Leg vervolgens de rode uien op de taart, en verdeel hierover een eetlepel gedroogde oregano. Bak de taart 8-10 minuten af op 200 ⁰C. Haal de taart uit de oven en laat deze afkoelen totdat hij lauwwarm is. Garneer de torta di cipolla vervolgens met plakjes prosciutto crudo en eventueel wat vijgen en venkelloof. Buon appetito!

TIP! De ui is een groente die graag lang en op een lage temperatuur wordt gegaard, hierdoor komen namelijk de natuurlijke suikers vrij. Zo geven de uien je gerecht de maximale smaaktoevoeging. Dus wanneer in een gerecht wordt gevraagd om te beginnen met het stoven van een ui, doe dit vooral lekker lang en op een laag vuur.

ITALIË MAGAZINE

101

Mike's wijntip

mangiare

MIKE VAN DER ZALM IS EIGENAAR VAN BILDERDIJK WIJNHUYS IN AMSTERDAM. BILDERDIJKWIJNHUYS.NL

De karakteristieke kurkentrekkers Anna G. en Alessandro M. zijn terug. Maar wel in een nieuw jasje. Designer Alessandro Mendini werd geïnspireerd door de kleurrijke mozaïeken van het mausoleum in Ravenna dat de Romeinse keizerin Galla Placidia liet bouwen. Open elke fles in een handomdraai met deze vrolijke special editions. (SC) Alessi, Anna G. – Galla Placidia, € 75, Alessandro M. - Galla Placidia, € 68. eu.alessi.com

Wijn met een twist Toen Giulio Cocchi eind 19de eeuw verliefd werd op de dochter van een bareigenaar in Asti ontdekte hij de lokale traditie om versterkte wijn te mengen met kruiden en specerijen. Hij ontwikkelde een recept dat nu nog de basis is voor de Vermouth di Torino. Bekend van populaire cockails als de negroni

Italiaans kerstgeschenk en americano. Ook puur, met een klontje ijs of wat tonic heerlijk als aperitief. Deze lichtzoete vermouth is onze najaarstip! Cocchi Vermouth di Torino, € 24,95.

Vegetarische lepelzucht? De bekende kookboekenreeks ‘De Zilveren Lepel’ is uitgebreid met een vegetarische versie. Klassiekers uit de Italiaanse keuken, maar ook moderne recepten voor iedereen die minder vlees wil eten. Kruidenbrood, kastanjelasagne met pompoen en palmkool of crostata met perziken en bramen; heerlijke gerechten die gemakkelijk te bereiden zijn. Buon appetito! (SC) De Vegetarische Zilveren Lepel, Uitgeverij Spectrum, € 47,50.

102

Designer duo

ITALIË MAGAZINE

TEKST & SAMENSTELLING SERENA CARUSO

Elk jaar wordt er in opdracht van Bonifanti, een winnaar van The Great Taste Awards, een uniek ontwerp voor het blik van de Panettone Milanese Classico gemaakt. Dit jaar tekende schilder en illustrator Alessandra Placucci voor het design. Een mooi blik om te bewaren, ook na de kerst. In het zachte, luchtige deeg komen de typische Bonifanti smaken en geuren samen. Samen met de Moscato

d’Asti ‘Festa’, haal je het klassieke Italiaanse kerstgeschenk in huis. Deze wijn en een uitgebreide selectie panettones en pandoro’s vind je in de webshop. Panettone Milanese Classico, 1000 gram, limited edition, € 29,95. Panettoneshop.nl

MAIL Wij mogen 3 van deze panettones & WIN weggeven. Kans maken? Ga naar italiemagazine.nl

la li ngua

DANIELA DITVOORSTFALSETTA IS DOCENT ITALIAANSE TAAL EN CULTUUR

Matera: la città dei Sassi Matera: de stad van de rotswoningen L’Italia ha così tanti posti meravigliosi da visitare che non basterebbe una vita per vederli tutti. Tra i miei numerosi viaggi in Italia, c’è un posto in particolare che mi ha sempre incuriosito e che ho sempre voluto visitare. Si tratta di una città unica nel suo genere che sembra avvolta in un’atmosfera di altri tempi. Finalmente quest’ estate ho raggiunto il mio obiettivo e sono riuscita ad andarci. Sì, sono andata nella città dei Sassi: Matera.

Patrimonio Mondiale dell’Umanità Werelderfgoed Dopo un breve soggiorno in Calabria e prima di andare in Puglia passiamo da Matera, in Basilicata. Con mio marito dormiamo in un Sasso per una notte, perché vogliamo vivere la città a 360 gradi. Apriamo la porta del nostro Sasso e vediamo che il resto dell’appartamento è scavato nella roccia di tufo. Per fortuna un posto fresco in pieno agosto! Entriamo e ci colpisce subito questo ambiente accogliente e rilassante. Ogni oggetto dell’arredamento è scelto con cura e traspare semplicità, tradizione ed eleganza. E pensare che anticamente in queste abitazioni ci abitavano i contadini e pastori con le loro famiglie e in parte ci vivevano anche i loro animali. Per fortuna, negli anni ’70, i Sassi vengono ristrutturati e portati allo splendore attuale. Uno splendore che si avverte soprattutto la sera camminando tra i vicoli e tra le decine di chiese sparse per tutta la città illuminata dalla luce dorata dei lampioni. Per non parlare delle piazzette pittoresche, i ristorantini dove gustare qualche piatto tipico del posto e le botteghe di artigiani locali dove acquistare un ricordo di questa città meravigliosa. Matera è veramente un paradiso per gli amanti dello slow tourism. Non mi sorprende affatto che nel 1993 i Sassi di Matera siano stati inseriti nella lista prestigiosa dell’Unesco.

Cosa fare a Matera Wat te doen in Matera Matera antica è davvero un piccolo gioiello e vista dal Belvedere di Murgia Timone, ricorda la magia di un presepe con le sue case color sabbia attaccate alla roccia.Nella Matera dei Sassi non circolano macchine, quindi è un piacere camminare tra le viuzze della città sia da soli che con una guida turistica locale

104

ITALIË MAGAZINE

Italiaans

n ederlan ds

basterebbe vederli avvolta altri tempi a 360 gradi scavato tufo accogliente traspare contadini pastori si avverte dorata botteghe artigiani slow tourism presepe viuzze girato conchiglie fossilizzate degustazioni soffice impastare forni timbro stupire

het zou genoeg zijn ze zien gehuld vroegere tijden, lang geleden in zijn geheel uitgegraven tufsteen gezellig/gastvrij gebleken boeren herders er heerst goudachtig ateliers ambachtslieden duurzaam toerisme Kerststal steegjes gefilmd schelpen gefossiliseerde proeverijen zacht kneden ovens stempel verrassen

per fare “The Passion Tour”. È un percorso alla scoperta delle location del film di Mel Gibson sugli ultimi giorni della vita di Cristo, girato tra i Sassi. Magari visitare la città sotterranea che ospita un labirinto di sistemi di raccolta delle acque o cercare le tante conchiglie fossilizzate nelle mura della città lasciate dal mare millenni fa. Su richiesta è possibile anche organizzare percorsi enogastronomici personalizzati, con degustazioni di prodotti tipici della Basilicata tra cui il famoso Pane di Matera; croccante fuori e soffice dentro. In questo territorio fare il Pane è un’arte. Il pane di Matera fa parte dei prodotti I.G.P. ed è una delle eccellenze italiane. Questo pane è alto e ha la forma di un cornetto gigante. Anticamente, a Matera le famiglie usavano impastare il pane in casa e poi lo portavano a cuocere nei forni comuni. Ma le persone come riconoscevano le proprie forme di pane? Attraverso il timbro delle iniziali della famiglia sulla massa lievitata. Insomma la Matera dei Sassi non finisce mai di stupire, io vorrei ritornarci presto. E voi? Se ancora non l’avete fatto, visitatela! •

BESTEL NU

5 9 , 5 1 € uk per st

N RIJ G E K S E NE G ABON 0 KORTIN 5 € 3 ,

ITALIË MAGAZINE AGENDA OF SCHEURKALENDER 2022 Geniet het hele jaar van Italië met deze handige bureauagenda boordevol vermakelijke weetjes, seizoensrecepten en een handige woordenlijst Nederlands-Italiaans. Of kies de scheurkalender voor je dagelijkse dosis dolce vita!

GA NAAR WWW.ITALIEMAGAZINE.NL EN KLIK OP SHOP OF BEL 088 2266636

DOOR ONS PROEFPANEL GESELECTEERD UIT RUIM 7000 WIJNEN

63,84

Nu slechts

€49 4999 per pakket

Italiaanse Rode Koningen Pakket van de Wijnbeurs Maak kennis met het beste wat Italië te bieden heeft! Dit speciaal samengestelde pakket bestaat uit 4 wijnen die elk van een koningsdruif gemaakt zijn. Geniet van: 1x klassieke, karaktervolle Salvatore Barolo, 1x rijke Manieri Aglianico, 2x rijke, zwoelkruidige Riserva en 2x stevige Barbera d’Asti Superiore. Nu slechts € 49,99 per pakket en gratis thuisbezorgd met actiecode TM1TK.

Bestel via WIJNBEURS.NL/KONINGEN Geen 18, geen alcohol

Blind geproefd

Actie geldig t/m 28 november 2021. Art. E100076. Niet geldig i.c.m. andere acties. Telefonisch bestellen via 0294 788 103. Ma. t/m vrij. 8.30 - 18.00 uur en za. 8.30 - 14.00 uur.

Niet lekker? Geld terug!

Vandaag besteld, morgen in huis

SCAN EN BESTEL

100 jaar proefervaring

Dit jaar herdenken we het 700ste sterfjaar van dichter, schrijver en moraalfilosoof Dante Alighieri, auteur van ‘De goddelijke komedie’. Alessandro Barbero, een vooraanstaand

Italiaans historicus, heeft ter ere hiervan een wetenschappelijke, rijk geïllustreerde biografie uitgebracht. Aan de hand van toevallig bewaard gebleven bronnen weet Barbero het verhaal van Dante te reconstrueren. Hij plaatst het leven van de wereldberoemde dichter in zijn tijd, cultuur en maatschappij en komt met nieuwe inzichten en interpretaties. We krijgen een kijkje in Dante’s kinderjaren in Florence, maar ook in de corrupte politiek tijdens zijn ballingschap in het 14de-eeuwse Italië. Een aanrader voor fans van de schrijver van een van de beroemdste meesterwerken uit de wereldliteratuur. (SC) Alessandro Barbero, ‘Dante’, Uitgeverij Athenaeum, € 27,50.

In het kleine Italiaanse dorp Bomarzo ligt een tuin met beelden van goden en mythologische figuren, ook wel ‘Parco dei Monstri’ (Park van de Monsters) genoemd. In het kinderboek ‘Flip en het vliegende paard’ gaat de elfjarige Flip samen met haar opa naar het park. Dan wordt opa ziek en moet ze alleen het bos in om een veer van Pegasus (het vliegende paard) terug te brengen. Als Flip aankomt, wacht haar een onaangename verrassing: de beelden komen tot leven! De prachtige illustraties van Thé Tjong-Khing – driemaal winnaar van het Gouden Penseel – nemen de lezer mee in deze fantasiewereld. (SC) Wietske Blokker, ‘Flip en het Vliegende Paard’, Uitgeverij Novecento, € 19,50.

MAIL Wij mogen 3 exemplaren weggeven. Kans maken? & WIN Ga naar italiemagazine.nl

Gruwelijke geheimen Na de boeken ‘Strikken’ en ‘Geintje’, is ‘Geheimen’ het laatste boek uit de sentimentele trilogie van Domenico Starnone. Pietro en Teresa hebben een turbulente relatie met veel ruzies. Toch willen ze niets liever dan voor altijd verbonden blijven. Teresa stelt daarom voor dat ze allebei hun grootste en gruwelijkste geheim aan elkaar opbiechten en zo gezegd, zo gedaan. Kort hierna besluiten ze de relatie toch te beëindigen. Teresa vertrekt naar het buitenland en Pietro wordt verliefd op een andere vrouw, Nadia. Dan duikt Teresa een paar dagen voor hun bruiloft op. Zal ze het geheim verklappen en daarmee Pietro’s relatie, carrière én imago verwoesten? De roman vertelt het verhaal vanuit drie verschillende

Monsterlijk avontuur

perspectieven, dat van Pietro, Teresa en van Emma, een personage dat we hier – om de clue van het verhaal niet weg te geven – niet nader zullen specificeren. (SC) Domenico Starnone, ‘Geheimen’, Uitgeverij Atlas Contact, € 19,99.

A een op de wereld

In deze autobiografische roman vertelt de Joodse Dolores Prato (1892-1983) openhartig over haar verpletterende eenzaamheid. Ze is een onwettig, ongewenst kind dat door een aristocratische bejaarde nicht en neef van haar moeder wordt opgevoed in Treia, een kleine gemeente in Midden-Italië. Haar neef bekommert zich nog het meest om haar. Ook in haar schrijven leek Dolores vergeten te worden; de schrijfster heeft een bescheiden oeuvre dat in 1980 werd ontdekt door Natalia

Ginzburg. ‘Daar op het plein is niemand’ wordt gezien als een vergeten meesterwerk. (SC) Dolores Prato, ‘Daar op het plein is niemand’, De Arbeiderspers, € 45.

TEKST & SAMENSTELLING SERENA CARUSO EN JORIS VAN DER MEER

ITALIË MAGAZINE

LI BRI E M USICA

Dante’s tijd

107

LI BRI E M USICA

Verl en vriendschap

Elisa kijkt in dit boek terug op de vriendschap met Beatrice. Beatrice, een knappe, slimme meid, vraagt Elisa op een dag mee om een spijkerbroek met haar te stelen. Vanaf dat moment zijn de twee onafscheidelijk. Ze zijn in alles elkaars tegenpolen, maar hebben enkele raakvlakken: Beatrice is net als Elisa een buitenbeentje en beide meisjes kennen het allesoverheersende gevoel van eenzaamheid. Ze delen

hun eerste feestjes, liefdes, maar ook pijn en rouw. Dan breekt er iets tussen hen, waardoor ze elkaar niet meer spreken. Dertien jaar later is Beatrice wereldberoemd terwijl Elisa als docent aan de universiteit en alleenstaande moeder een eenzaam leven leidt. Silvia Avallone (1984) schreef eerder ‘Staal’, dat in 22 talen is vertaald en is bekroond met de Premio Campiello Opera Prima. Vriendschap en conflicterende emoties van liefde en rivaliteit zijn terugkerende thema’s in haar werk, die ze verwoordt met grote psychologische scherpzinnigheid. (SC) Silvia Avallone, ‘Een vriendschap’, Uitgeverij De Bezige Bij, € 24,99.

MAIL Wij mogen 3 & exemplaren WIN weggeven.

Ga naar italiemagazine.nl

Oorlogshelden De jonge vrouw Agata moet met haar vijf vriendinnen overleven ten tijde van de Eerste Wereldoorlog. Zij en honderden andere vrouwen helpen de jonge manschappen in de strijd tegen OostenrijkHongarije, die hoog in de Alpen wordt gevoerd, en slepen met gevaar voor eigen leven manden met voedsel en munitie omhoog naar het front. Ilaria Tuti is bekend van de thrillers ‘De slapende nimf’ en ‘Kind 39’. Haar derde roman ‘Bloemen van steen’ is een bestseller in Italië en zal in meer dan 23 landen in

108

ITALIË MAGAZINE

vertaling verschijnen. (SC) Ilaria Tuti, ‘Bloemen van steen’, Uitgeverij Cargo, € 20,99.

Zoektocht in de bergen Fausto en Silvia ontmoeten elkaar tijdens hun zoektocht naar een nieuw bestaan. Samen genieten ze van de winter in het bergdorp Fontana Fredda. Fausto is schrijver en houdt van de rust van de bergen. Silvia is

constant op zoek naar de hoogste bergtop en een nieuwe gletsjer om te beklimmen. Als de lente aanbreekt, moet Fausto noodgedwongen het dorpje verlaten om terug te gaan naar de stad. Kan hij het verlangen weerstaan om terug te keren naar Silvia, de rust en zijn dorpsgenoten? Paolo Cognetti is naast schrijver ook filmmaker. Hij brak door met ‘De acht bergen’, dat werd bekroond met de prestigieuze Premio Strega, de Premio Strega Giovani en de Prix Médicis étranger. (SC) Paolo Cognetti, ‘Het geluk van de wolf’, Uitgeverij De Bezige Bij, € 21,99.

Passie vo muziek

Marco Beasley en Guido Morini richtten in 1984 samen het ensemble Accordone op. Ze delen de hartstochtelijke passie voor Italiaanse vocale muziek uit de periode van de Renaissance tot het begin van de 18de eeuw. Marco zingt de sterren van de hemel en Guido neemt plaats achter de piano. De concerten staan bekend om de gepassioneerde muziek, maar ook vanwege het geniale gevoel voor taal, het acteertalent en de uitstraling van de mannen op het podium. Zelfs mensen die slechts de Italiaanse woorden ‘antipasti’, ‘buongiorno’ en ‘ti amo’ kennen, zullen het gevoel krijgen het bezongen leed te begrijpen. (SC) Accordone, ‘O sole mio – A journey to the art of singing & love’, Fra Bernardo, € 17,99.

LAURA LAURA DE ROOY-DEKKER, MEDE-EIGENAAR VAN ITALIACASA, OVER HAAR ERVARINGEN MET ONROEREND GOED IN ITALIË.

Hemels talent

Het streamen van popmuziek is bezig het Italiaanse muzieklandschap fundamenteel te veranderen. Werden vroeger singles uitgebracht om de aandacht op een nieuw album te vestigen, nu lijkt het alsof het album dient als aandachtstrekker voor afzonderlijke nummers. Want hoe anders chocola te maken van het gegeven dat raprocker BLANCO eind september met maar liefst tien nummers de eerste tien (!) plaatsen in de officiële Italiaanse singleshitlijst bezette om pas op nummer elf gevolgd te worden door Justin Bieber. Maar toegegeven, ‘Blu Celeste’ (‘Hemels Blauw’) is een ijzersterke verzameling van twaalf ijzersterke nummers. De pas achttienjarige BLANCO, eigenlijk Riccardo Fabbriconi, is in technische zin overigens niet echt een rapper, maar ook geen rocker. Zijn manier van zingen, zoals in het openingsnummer ‘Mezz’ora di sole’ (‘Een half uur zon’), is een geheel eigen mengvorm van muziekstijlen en is wellicht het best te vergelijken met bijvoorbeeld Stromae, maar dan scherper en energieker. Dat het ook ingetogener kan laat hij vervolgens horen in ‘David’, waarin hij zijn vriendin belooft dat ze nooit alleen zal zijn. Of in het slotnummer ‘Afrodite’, een met falsetstem gezongen liefdeslied, waarbij het akoestische gitaargeluid een welkome afwisseling is. BLANCO mag dan nog jong zijn, muzikaal is hij meer dan volwassen. (JM) BLANCO, ‘Blu Celeste’, Universal Music Italia

De zuidelijke Alpen in het noorden van Italië vormen een zeer aantrekkelijk gebied. Grenzend aan Frankrijk, Zwitserland en Oostenrijk bieden ze niet alleen eindeloze wintersportmogelijkheden, maar ook kansen voor een investering in onroerend goed. Zo zijn er prachtige gebieden in de Valle d’Aosta, Piemonte en Südtirol. Valle d’Aosta biedt onder andere Courmayeur met de Mont Blanc en Breuil-Cervinia met de Monte Cervino (Matterhorn). Piemonte waar in 2006 de Olympische Winterspelen plaatsvonden heeft veel wintersportplaatsen op de kaart gezet, zoals Sestriere. En meer naar het oosten liggen Alto Adige, ook bekend als Südtirol, en Veneto, de regio’s waar de Dolomieten met de kenmerkende rotswanden en pieken overheersen en voor spectaculaire vergezichten zorgen. Südtirol was vroeger Oostenrijks wat zorgt voor een bijzondere sfeer. In de Valle d’Aosta is veel op de traditionele manier gebouwd, een bouwstijl die ook aan de Zwitserse kant van de grens te vinden is en terugvoert op de Middeleeuwen. Kenmerkend zijn de houten woningen die gebouwd werden op rotsstenen plateaus. Er wordt tegenwoordig in deze regio in de bouw nog altijd veel gewerkt met natuursteen en lokaal hout. Dit past mooi in de authentieke cultuur en tradities van de Valdostanen, die dankzij de besloten ligging tussen de bergen door de eeuwen heen bewaard zijn gebleven. De bouwstijl in Südtirol in de dorpen is een typische, Oostenrijkse bergdorpenstijl met chalets, aangevuld met details uit Italiaanse bouwstijlen. Kenmerkend zijn ook daar het gebruik van lokale materialen zoals natuursteen en hout en het respect voor het omringende landschap. De vraag naar goede wintersportchalets en -appartementen is de afgelopen jaren toegenomen. Geschikt aanbod vinden is echter niet eenvoudig. De Italiaanse overheid heeft nooit grootschalige projecten toegestaan. Dit is de kwaliteit van de skigebieden ten goede gekomen. Er is weinig nieuws ontwikkeld in de afgelopen decennia en huizen en appartementen blijven in Italiaanse families of worden onderhands verkocht. Investeringen in de Italiaanse Alpen behouden hierdoor hun waarde. Over een aantal jaar, in februari 2026, worden de Olympische Winterspelen gehouden in Milaan en Cortina d’Ampezzo. Het in de regio Veneto gelegen Cortina, waar in 1956 de winterspelen ook al waren, is bezig met een comeback. Het zal de regio weer extra op de kaart zetten hetgeen interessant is voor investeerders de komende jaren. Onze verwachting is dat het gebied tussen de bekende Sella Ronda en Cortina een flinke ontwikkeling zal doormaken. •

(Laura@italiacasa.net)

PS Interesse in een appartement of huis in de Italiaanse Alpen? Kijk eens naar het aanbod op italiacasa.net of neem contact op om de mogelijkheden te bespreken. ITALIË MAGAZINE

109

D E Z E CO LU M N VA LT B U I T E N D E V E R A N T WO O R D E L I J K H E I D VA N D E R E DAC T I E .

De magische Alpen

Aanbod tot koop – meten is weten “Ik heb een aanbod tot koop getekend, maar nog geen voorovereenkomst. Zit ik daarmee aan de verkoper vast en kan ik de voorwaarden van het aanbod nog aanpassen?” Die vraag krijg ik regelmatig voorgelegd. Als het aanbod tijdig is aanvaard, zit de koper inderdaad aan de verkoper vast en kunnen de in het aanbod vermelde voorwaarden alleen met wederzijdse instemming worden gewijzigd. De verkoper kan daar niet toe verplicht worden, tenzij in het aanbod is vastgelegd dat bepaalde afspraken in nader overleg in een voorovereenkomst tot koop moeten worden uitgewerkt. Als ik vraag waarom aanpassing of aanvulling van het aanbod tot koop nodig zou zijn, krijg ik vaak als antwoord: “Dat weet ik niet. Ik heb in Italië geen ervaring met het kopen van huizen en ben afgegaan op de mededeling van de makelaar dat alles wat voor mij als koper van belang is, in het aanbod is vermeld. Maar is dat ook zo?” Makelaars gebruiken voor het aanbod tot koop vaak voorgedrukte standaardformulieren waar zij handmatig de details van de betreffende transactie op invullen: de naam van de bieder, de omschrijving van het koopobject, de kadastrale gegevens, de voorgestelde koopsom, het bedrag van de aanbetaling en de uiterste datum van over dracht. Daarvan is Mr. Joost van der Heijden heeft de omschrijving jarenlange ervaring bij het van het koopobject begeleiden van Italiaanse een onderbelicht onroerendgoedtransacties, zowel onderwerp dat meer koop, verkoop, hypotheek als het aandacht verdient. regelen van de gevolgen van Als een koopobject scheiden en overlijden. uit gebouwen en Nadere informatie over die grond bestaat zal het onderwerpen en zijn diensten aanbod de feitelijke vindt u op zijn website. en kadastrale kenmerken daarvan Joost van der Heijden is moeten vermelden. gevestigd te Breda en bereikbaar Bij gebouwen is op 076 5319631. vaak eenvoudig te joostvanderheijden.nl controleren of die vermelding klopt,

ITALIË MAGAZINE

maar bij grond is dat lastiger te doen, zeker als het een lappendeken van perceeltjes betreft. Die controle begint bij de kadastrale kaarten waar de betreffende percelen op zijn ingetekend. Die kaarten vermelden ook van elk perceel het kadastrale nummer. Het is verstandig op de kaart het nummer van alle betreffende percelen te omcirkelen en de grenslijnen vet te maken om vervolgens te controleren of de buitengrens van die percelen correspondeert met de grens van het terrein zoals dat bij de bezichtiging is getoond. Die controle zou eigenlijk moeten plaatsvinden voordat het aanbod tot koop wordt ondertekend en ook op locatie in Italië, maar dat is lastig te organiseren en gebeurt zelden. Als dat niet gebeurt, dient in ieder geval de totale oppervlakte van de in het aanbod genoemde percelen berekend te worden en de uitkomst vergeleken te worden met de totale oppervlakte die de grond volgens de opgave van de makelaar zou moeten hebben. Die opgave is vaak op de website van de makelaar of in de verkoopbrochure vermeld. Als die gegevens niet matchen en de totale oppervlakte kleiner is dan de verkoper aan de makelaar heeft meegedeeld, zit de makelaar fout. Als de verkoper de koopprijs dan niet wil verlagen, zal de koper schade lijden. Dat zal ook het geval zijn als de makelaar door een fout niet alle perceelnummers in de omschrijving heeft vermeld en de verkoper niet akkoord wil gaan met correctie van de omschrijving. De koper zal dan de makelaar aansprakelijk kunnen stellen en schade vergoeding vorderen. De meeste makelaars zullen in zo’n geval niet thuis geven en zich beroepen op voorwaarden waarin is vermeld dat ze niet aansprakelijk zijn voor onjuist heden in de gegevens die de verkoper heeft verstrekt en ook niet voor onnauwkeurigheden in het aanbod die de koper zelf voorafgaand aan de ondertekening had kunnen ontdekken. De koper zou de makelaar dan kunnen verzoeken om uit coulance korting op de provisie te verlenen, maar ik moet de eerste makelaar nog tegengekomen die bereid is dat te doen. De koper doet er dan ook verstandig aan niet zo maar op de juistheid van de omschrijving van het koopobject af te gaan en dit voor ondertekening van het aanbod nauw keurig te controleren. •

D E Z E CO LU M N VA LT B U I T E N D E V E R A N T WO O R D E L I J K H E I D VA N D E R E DAC T I E .

joost nadere i n formati e 110

ADVOCAAT JOOST VAN DER HEIJDEN OVER KOPEN, VERKOPEN EN FINANCIEREN VAN ONROEREND GOED.

TE KOOP / TE H U U R

Voor adverteren in dit katern, neem contact op met chiara dragone: tel. +31 (0)20 5302 570, e-mail c.dragone@creditsmedia.nl.

Onafhankelijke aankoopbegeleiding

in Puglia?

in Le Marche?

in Piemonte?

Door La Dolce Casa als professionele, onafhankelijke aankoopbegeleider in te schakelen, maakt u gebruik van jarenlange veelzijdige expertise op de Italiaanse woningmarkt. Het bespaart u tijd, geld en, minstens zo belangrijk, het behoedt u voor valkuilen.

in de Dolomieten?

La Dolce Casa begeleidt u van begin tot eind, of alleen met een aantal spreekwoordelijke bouwstenen. Meestal kost het u zelfs niets extra’s! Aankoopplezier zonder kopzorgen maar met een glimlach.

Professionele ondersteuning bij aankoop, (ver)bouw, hypotheken, bedrijfsmatige en praktische zaken. Met kantoor in Nederland en Italië. Vra a g n a a r o n z e w o o n w e n s e n c h e c k l i s t

K I J K O P W W W. L A D O LC E C A S A . N L O F B E L + 3 1 ( 0 ) 6 5 3 8 3 9 9 6 8

IM2021_6_La Dolce Casa.indd 1

12-10-2021 16:43

ItaliaCasa

Een huis in Italië, wie droomt daar niet van? ItaliaCasa maakt het bereikbaar door jarenlange ervaring met Italiaans onroerend goed. Zonder zorgen. Deskundige begeleiding en eigen vestigingen maken dat waar. U treft ons in Nederland, Ligurië, Toscane, Umbrië, De Marken, Lazio en aan het Gardameer, Comomeer en Lago Maggiore. Neem contact op en maak een afspraak om de mogelijkheden te bespreken.

Kijk voor ons gevarieerde aanbod op

www.italiacasa.nl Of bel: +31 71 3649732

ITALIË MAGAZINE

111

CD856 Trasimeno, villa met 3 woningen, zwembad en magnifiek uitzicht over het meer! Prijs € 690.000

Tel +39 335220727 (mob) - lecasedidorrie@gmail.com Iscr. ruolo 1157 Socio F.I.A.I.P.

IM2021_6_Case di Dorrie.indd 1

CASA VALLE ERRO

IN HET HART VAN DE MARKEN

LUXUEUS OP VAKANTIE IN ITALIA, PIEMONTE

NU MET PRIVÉ WELLNESS WWW.EENWEEKJEITALIE.NL

INFO@EENWEEKJEITALIE.NL

Ideaal voor een ontspannen vakantie, in rustige natuur, tussen olijfgaarden en wijnbergen. Twee oude boerderijen die onlangs zijn omgebouwd tot woningen, met een keuken met alle comfort. Iedere kamer heeft een eigen badkamer, airco, satelliet-tv en draadloos internet. Gasten kunnen terecht in een verzorgde tuin met een kinderspeelplaats, jeu-de-boules-baan, zwembad (7x7 m.) met hydromassage en kinderbad, twee grills, een overdekte parkeerplaats en een bio-moestuin. Slechts een paar autominuten verwijderd van geleidelijk aflopende zandstranden en het Sibillini-gebergte, dorpen met oude vestingmuren en de bijzonder fascinerende historische stad Ascoli Piceno. Agriturismo Castrum, di Maoloni Giuseppina, Contrada Gaico n. 3, 63081 Castorano (AP), Tel. +39 0736 87243, www.agriturismocastrum.it

08-10-2021 09:3

Altijd op zoek naar de beste Italiaanse producten

Olijfolie Olijfolie

Truﬀ Truﬀelproducten elproducten

Koﬃ Koﬃee

Salami’s Salami’s

webshop.ronalds-italie.nl webshop.ronalds-italie.nl

webshop@ronalds-italie.nl webshop@ronalds-italie.nl

085 273 273 57 57 53 53 085

VOLG EN D N U M M ER (december 2021)

COLOFON Jaargang 32, nummer 6, 2021

©ENZO RANDO

Coverfoto Rome ©ANP Foto/Ben Pipe/4Corners Hoofdredactie Paul van Eijndhoven Eindredactie Jolanda van der Ploeg, Mariëtte van de Sande, Fabian Takx Artdirection Suzy Benjamin Vormgeving Sefanja Nods, Sander Buningh Aan dit nummer werkten mee ANP Foto, Maarten Albrecht, Toenke Berkelbach, Marc Brester, Edith Buenen, Serena Caruso, Pelle Couwenhoven, Susan van Deth, Daniela Ditvoorst-Falsetta, Vivian de Gier, Joost van der Heijden, Jeroen Jansen, Ewout Kieckens, Ronald Kuipers, Joris van der Meer, Jordy de Reus, Lola Ribbink, Laura de Rooy-Dekker, Roeland Scholtalbers, Rosita Steenbeek, Jesper Storgaard Jensen, Sylvia Weve

Ischia

Redactie italiemagazine@creditsmedia.nl Italië Magazine Van Slingelandtstraat 63, 1051 CG Amsterdam, italiemagazine.nl Uitgever Eugen van de Pas Marketing Daniëlle Wiersema, 020 5302570, d.wiersema@creditsmedia.nl Sales Chiara Dragone, 020 5302570, c.dragone@creditsmedia.nl Distributie Aldipress, Utrecht / AMP, Brussel

Ode aan Ischia, ook wel Het Groene Eiland, waar thermale baden, een schitterende kust, sappige vegetatie en fijne hotels de perfecte basis vormen voor een zinderende vakantie. © M I C H E L E - B I T E T TO / U N S P L A S H

Il Vittoriano

‘De slag om het Capitool’, de ontstaansgeschiedenis van Il Vittoriano, het gigantische monument dat de skyline van Rome domineert en als bijnamen ‘de typmachine’ en ‘de bruidstaart’ heeft.

Weldaad voor het lichaam

De Euganische heuvels ontdekken vanuit wellnesshotel Esplenade Tergesteo in Montegrotto Terme. Actief afgewisseld met un po’ di relax. T H E E A S I E S

Abonnementen & nabestellen van oude nummers Voor het opgeven van of vragen over abonnementen, adreswijzigingen of het nabestellen van oude nummers: MijnTijdschrift.com, Daalakkersweg 2 - 72, 5641 JA Eindhoven, 088 2266636, italiemagazine@mijntijdschrift.com Abonnementsprijs Nederland: € 38 voor een jaarabonnement (6 nummers).* Abonnementen in andere landen hebben een speciaal tarief, op te vragen bij MijnTijdschrift.com. Het abonnement wordt automatisch verlengd tegen de dan geldende tarieven, tenzij u minimaal drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode opzegt. De cadeau-abonnementen lopen automatisch af. *Prijs bij automatische incasso. Als u per acceptgiro wilt betalen, komt er € 2,50 aan administratiekosten bij. Prijs losse verkoop € 6,99 Italië magazine digitaal Abonnees kunnen gratis Italië Magazine lezen via Magzine.nu. U kunt inloggen met uw abonneenummer en postcode. Geen abonnee? Dan kunt u Italië Magazine digitaal tegen betaling lezen via o.a. Magzine.nu, Blendle en Readly.

LO O K D R E S S E D, F E E L R E L A X E D Maak het jezelf next-level comfortabel met The Easies: onze visie op © Italië Magazine is een uitgave van Italië Magazine BV dat deel uitmaakt van een zijn groepsuper uitgeverijen die samenwerken de perfecte sweatpants. The Easies comfortabel én zien er onder de naam Credits Media. Niets uit deze uitgave mag

worden overgenomen en/of worden zonder opvallend goed uit: perfect in het weekend op degereproduceerd bank maar zeker ook schriftelijke toestemming van de uitgever. De redactie heeft

op werkdagen opzijnkantoor huis). om Therechthebbenden Easies zijn met recht onze uiterste (aan best gedaan van beeldmateriaal te achterhalen. Wanneer desondanks beeldmateriaal

meest veelzijdige wordt broekgetoond ooit. Nuwaarvan verkrijgbaar in 15 kleuren. u rechthebbende bent en u wordt

BESTEL THE EASIES NU OP MRMARVIS.COM

KZA

K MET

HE BROE

ITALIË MAGAZINE

114

AAKT IN PO

ELA

HAN EM

niet genoemd, of geeft geen toestemming voor het gebruik, dan kunt u contact opnemen met de redactie.

VERZEN

Italië Magazine 06 2021

Articles inside

VOLGEND NUMMER & COLOFON

JURIDISCH

LAURA

LIBRI E MUSICA

LA LINGUA ITALIANA

ARTE E CULTURA

SALONE DEL MOBILE

ROELAND SCHOLTALBERS

CASTELLO DI RIVOLI

EWOUT KIECKENS

ROSITA STEENBEEK

NUOVO