SABRİ ÇAĞRI SEZGİN scsezgin@gmail.com
Deniz Savaşı Taktikleri Antik çağlarda deniz savaşları kara savaşları gibi yapılırdı, tek fark savaş meydanlarının yerini güvertelerin almasıydı. Ortaçağa kadar deniz savaşlarında hala eski yöntemler geçerliydi, savaşın kaderi ise geminin mahmuzlarına ve mürettebatın yeteneğine bağlıydı… Tüm eski savaş taktikleri, düşman gemisine aborda olma
Romalılar Kartacalıların mahmuzlama taktiklerini, gemilerine
ya da gemiyi mahmuzlayarak batırma üzerine kuruluydu.
“corva” adını verdikleri hareketli bir iskele geliştirerek boşa
Gemiler borda bordaya geldiğinde kanlı bir savaş başlar,
çıkarmışlardı. Düşman gemisi yaklaştığında iskele indiriliyor
taraflardan biri diğerine üstün gelene kadar güvertede gö-
ve ucundaki kanca geminin pruvasına saplanıyordu, bu
ğüs göğüse çarpışmalar saatlerce devam ederdi. Uzaktan
şekilde Romalı askerlerin düşman gemisine çıkması müm-
saldırı için küpeşteye sabitlenen arbaletler, mancınık ve
kün oluyordu. Romalıların kullandığı bir başka bordalama
sapanlar geliştirilmişti; askerler ise karada olduğu gibi ok ve
yöntemi de çengelli halatlar ve tahtalarla düşman gemisini
yay gibi menzilli silahlarla kılıç, pala, bıçak gibi yakın dövüş
yakalayıp çekmekti. “Harpax” ya da “harpago” adı verilen
silahları kullanıyorlardı.
bu çengeller, mancınıklar ve sapanlar yardımıyla uzak me-
Bordalama veya mahmuzlama kürekçilerin yeteneğine ve çoğu zaman da şansa bağlıydı. Sadece küreklerle idare edilen gemiler mahmuz kullanabiliyordu. Yelkenli bir gemi rüzgâr üstünde kaldığında baş tutamıyor, hafif rüzgârda ise taarruzu etkisiz kalıyordu; bununla birlikte hiçbir şekilde rüzgâr altından saldırılamıyordu. Mahmuzlama manevrası
safelere fırlatılabiliyordu. Oklar, arbaletler ve mancınıklar gibi uzun menzilli silahlar düşman gemilerini ateşe vermek için de kullanılırdı. Mancınıklarla içinde yanıcı madde bulunan küpler fırlatılıyordu, oklar ve arbaletlerde ise çoğunlukla reçine veya yağ gibi yanıcı bir maddeye batırılan çaputlardan yararlanılıyor-
başarılı bir şekilde yapıldığında, saldıran geminin dönme-
du. Okların ucuna sarılan çaputlar önce reçineye batırılır,
sine ve yaralanan düşman gemisini kıç bodoslamadan
tutuşturulur ve hedefe atılırdı. Termal silahların atası sayılan
mahmuzlamasına olanak verirdi; bu da savaş hattının ya-
bu silahlarda yanıcı madde olarak çok çeşitli formüller
rılması anlamına geliyordu. Bununla beraber mahmuzlama
kullanılmaktaydı; ancak şüphesiz bunlardan en ünlüsü
manevrası, eğer gemi sağlam bir şekilde inşa edilmemişse
“Rum Ateşi“ adıyla bilinen Romalıların gizli silahıydı. İçeriği
saldırgan için son derece tehlikeli de olabilir, çarpışmanın
bugün bile tam olarak açıklanamayan bu maddenin özelliği
etkisiyle mahmuzu kırılabilir ve hatta batabilirdi. Ortaçağda
su üzerinde de yanmaya devam etmesiydi ve üstüne su
çarpışmaların şiddetini azaltmak için bazen gemilerin pru-
döküldükçe alevi artıyordu.
vaları boydan boya demir kuşaklarla desteklenirdi.
Antik çağlarda deniz savaşı taktikleri, bordalama, mahmuzlama ve gemiyi ateşe verme üzerine kuruluydu.
61
Deniz Endüstri
