DE CONNECTIE TUSSEN ROGER RAVEEL EN DAVID HOCKNEY? EEN SCHILDERSDOEK UIT WAREGEM

In een metershoge hal zijn twee vakmannen, getooid in een schildersoutfit, druk in de weer met een gigantisch schildersdoek van meer dan 4 meter hoog en 10 meter lang. ‘Ze brengen met een paletmes, een soort truweel, de tweede lijmlaag aan. Het is heel belangrijk dat de lijm goed verspreid wordt over het hele doek’, zegt Thomas Huyvaert, terwijl we het arbeidsintensieve tafereel vanop een afstandje gadeslaan.

We staan in een anonieme maar historische loods in het hartje van Waregem. De West-Vlaamse stad staat misschien niet bekend als een kunstwalhalla, ze is wel de thuisbasis van Claessens Artists’ Canvas. Het is de enige overblijvende producent van schildersdoek in ons land, een rijke geschiedenis van 117 jaar. De overgrootvader van Huyvaert - zelf al dertien jaar zaakvoerder - nam het bedrijf na de Tweede Wereldoorlog over van Armand Claessens, de ongehuwde zoon van stichter Victor Claessens.

Wereldmerk

In zes generaties groeide Claessens uit tot een wereldmerk in canvassen. Elk jaar rolt hier 150.000 lopende meter aan schildersdoek van de band, goed voor 300.000 schilderijen van 1 meter op 1 meter. Maar vooral voor de ongewone formaten vinden creatievelingen en kunstwinkels van overal ter wereld hun weg naar hier. ‘Ik kan het niet bewijzen, maar bij mijn weten zijn we de enige fabrikant die heel grote doeken kan maken. We hebben er alleszins voldoende ruimte voor’, zegt Huyvaert.

Een Londense klant bestelde het metershoge doek dat de medewerkers secuur een lijmlaag geven. In het magazijn zien we grote rollen met bestemmelingen in Brazilië, Noorwegen en Mexico. ‘In Europa verkopen we het meest, maar we voeren uit naar alle hoeken van de wereld.

Belangrijke markten zijn de Verenigde Staten, Japan, China, Taiwan en Zuid-Afrika’, zegt de zaakvoerder. ‘Dat is een constante in onze geschiedenis. In het allereerste orderboek vonden we al bestellingen uit Amsterdam en Praag terug.’

Luc Tuymans

De postexpressionist Roger Raveel, de graficus Joseph Willaert, de discrete grootmeester Raoul De Keyser of de Antwerpse wereldautoriteit Luc Tuymans: allemaal schilderden ze meer dan eens op een canvas van Claessens. Ook internationaal kent het bedrijf aanhang, met bekende namen als de Nederlandse expressionist Karel Appel en de Britse popartkunstenaar David Hockney. ‘Van Jackson Pollock weten we dat hij minstens twee werken gemaakt heeft op een doek van ons’, zegt Huyvaert. ‘En van René Magri e zijn we 90 procent zeker. Een van zijn familieleden had een winkel voor kunstgerief die hier trouwe klant was. Je gaat me toch niet vertellen dat hij zijn doeken dan elders kocht?’

Goedkoop is het niet. De gemiddelde kostprijs per lopende meter doek bedraagt 50 euro. Voor een doek van pakweg 3 meter breed loopt het prijskaartje op tot 250 euro per lopende meter. ‘Een misva ing is dat je de kost-

5.000 prijs van een groot doek gewoon moet verdubbelen. Als het schildersdoek niet uit onze machine kan rollen, hebben we minstens twee vaklui nodig die alles met de hand doen. Daardoor kost een doek als dat daar de kunstenaar makkelijk 4.000 à 5.000 euro’, zegt Huyvaert. Niet alleen qua afmetingen, maar ook qua textuur hebben de klanten het voor het zeggen. Huyvaert heeft in zijn gamma 15 types linnen, van heel fijn tot heel grof. ‘Afhankelijk van de schilderstijl heeft de kunstenaar een ander type nodig. Een realistisch stilleven of een portret vraagt een heel fijn doek, een abstract werk met dikke lagen vergt eerder een ruwer doek.’

Een heel groot schildersdoek kan makkelijk 5.000 euro kosten.

Inflatie

Net zoals zoveel bedrijven was Claessens niet immuun voor de kosteninflatie het voorbije jaar. Huyvaert schat dat de prijs van linnen, de belangrijkste grondstof voor de schildersdoeken, met 50 procent gestegen is. ‘Omdat iedereen tijdens de coronapandemie in huis- en tuingerief geïnvesteerd heeft, explodeerde de vraag naar linnen en konden de spinnerijen niet meer volgen’, zegt de zaakvoerder. ‘Vroeger kregen we onze bestellingen vrijwel meteen binnen, nu moeten we heel lang wachten en zi en we met veel backorders (naleveringen, red.). Onze klanten moeten soms tot zes maanden geduld oefenen. Dat zijn ze niet gewend.’

Gelukkig is het voor kunstwinkels en schilders niet vanzelfsprekend om over te stappen op andere leveranciers. In Frankrijk, Polen en Spanje zijn lokaal nog traditionele producenten actief, maar geen van hen kan een vuist maken tegen Claessens, dat een jaaromzet van 3 miljoen euro draait. ‘Je hebt wel de goedkope doekjes uit de Action of een hobbywinkel, maar die zijn geen concurrentie. Wij ze en ons in de markt als een maker van hoogstaand en kwalitatief materiaal.’

Toch doet de naam Claessens amper een belletje rinkelen. Een en ander heeft te maken met het feit dat er jarenlang geen

Dit schildersdoek van 4 meter hoog en 10 meter breed is voor een klant in Londen.

3 Miljoen

Claessens Artists’ Canvas draait met elf personeelsleden een omzet van 3 miljoen euro.

signatuur van het bedrijf op de doeken stond. Een Amerikaanse importeur begon in de jaren 30 spontaan Claessens-stempels op de doeken te ze en. Nu staat op elk doek een discrete vermelding van de producent. ‘Sowieso staat onze naam altijd op de achterkant van het canvas, maar veel naamsbekendheid gaan we daar niet mee winnen’, zegt Huyvaert. ‘Om daaraan te werken hebben we een virtueel museum in het leven geroepen. Iedereen, van amateur tot professional, kan op een speciale website zijn schilderskunsten op onze doeken delen.’

Ook het historisch pand in het centrum van Waregem, waar Claessens sinds 1906 zijn onderkomen heeft, ademt anonimiteit. Tijdens de rondleiding neemt Huyvaert ons mee naar de ongebruikte delen van de loods, die beide wereldoorlogen doorstaan hebben. Door de combinatie van de ruwe metselstructuren, de achtergebleven verf- en lijmspa en en de indirecte lichtinval vormt de ruimte een museum op zich. ‘De muziekgroep Bazart heeft hier een videoclip opgenomen’, zegt Huyvaert. ‘Maar eigenlijk kunnen we er veel meer mee doen. Behalve de deelnemers van een lokale kunstroute die een keer per jaar plaatsvindt en de bezoekers van een occasionele tentoonstelling, komt hier bijna niemand.’

‘Zolang we in dit gebouw mogen en kunnen blijven, doen we dat. Ik ben hier opgegroeid. De fabriek was mijn speeltuin’, zegt Huyvaert. ‘Ooit hebben we nagedacht over een verhuizing, maar ik ben blij dat het er niet van gekomen is. Als we onze schildersdoeken elders zouden maken, zou dat de ziel uit ons product halen.’ ■

> Specialist in de vervaardiging van schildersdoek voor olieof acrylverf.

> Gevestigd in Waregem, waar in 1906 de productie begon.

> Elf medewerkers, van wie vijf in de productie.

> Eigenaars: Thomas Huyvaert en zijn vader Philippe Huyvaert.

Canvas:

‘We