UW GEËRFDE KUNST

De mogelijkheid erfbelasting met kunst te betalen bestaat al sinds 1985, maar werd in de praktijk nauwelijks gebruikt. De recentste keer dateert van 2006. De belangrijkste reden is dat de regeling zeer rigide is en de definitie van kunst zeer nauw. Met een nieuw decreet versoepelt Vlaanderen de regeling. Dat moet voorkomen dat unieke kunstwerken in het buitenland belanden omdat ze bij een erfenis verkocht worden om de erfbelasting te kunnen betalen.

Het nieuwe decreet, dat op 1 juli in werking treedt, verruimt de definitie van de werken die in aanmerking komen. Officieel gaat het om cultuurgoederen. ‘De term ‘cultuurgoederen’ is een brede notie waaronder alle soorten van erfgoed kunnen vallen. Ook een kast, een machine of een archief kunnen cultuurgoederen zijn. Doorslaggevend is niet de aard van het cultuurgoed, wel het erfgoedbelang ervan. ‘Het moet behoren tot ons roerend cultureel erfgoed of internationale faam hebben’, luidt het op het kabinet van Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA).

De cultuurgoederen kunnen onderverdeeld worden in twee groepen: topstukken en sleutelwerken. Onder topstukken vallen werken die beantwoorden aan de criteria zeldzaam en onmisbaar, zoals omschreven in het Topstukkendecreet van 2003. Sleutelwerken zijn werken waarvan de verwerving een verrijking betekent voor de collectie van een museum of een bibliotheek. Het kan gaan om een kunstwerk dat bijzonder representatief is voor het oeuvre van een kunstenaar of dateert uit een periode die nauwelijks of niet vertegenwoordigd is in de collectie van het museum.

Om te beoordelen of het aangeboden kunstwerk al dan niet in aanmerking komt voor de betaling van de erfbelasting, wordt de Vlaamse regering geadviseerd door de Topstukkenraad, een onafhankelijk adviescomité. De voorzi er van de raad is Thomas Leysen, de bestuursvoorzi er van Umicore. De Topstukkenraad laat zich ook bijstaan door externe experts.

Topstukkenraad

Niet alleen de bredere definitie van cultuurgoederen moet tot een frequentere toepassing van de erfenisregeling leiden. Een belangrijke versoepeling is ook dat de erflater al tijdens zijn leven duidelijkheid kan krijgen of het unieke kunstwerk in aanmerking komt voor de regeling. Ook een bestemming van het cultuurgoed kan dan al afgesproken worden. Over de precieze waarde van het stuk zal de Topstukkenraad nog geen uitspraak doen. Dat gebeurt op het moment dat de persoon overleden is en de nalatenschap openvalt. Let wel, het is niet omdat de erflater op voorhand uitsluitsel heeft gevraagd en mogelijk een bestemming heeft afgesproken, dat de begunstigde bij het overlijden van de erflater het werk effectief moet aanbieden.

Volgens Hans Feys, adviseur cultuurgoederen bij het Departement Cultuur, Jeugd en Media en betrokken bij het topstukkenbeleid, is die versoepeling een heel goede zaak. ‘In de praktijk zie je vaak dat vooral de erflater door de emotionele band met het kunstwerk heel erg bekommerd is over de bestemming ervan. De nieuwe regeling biedt die mensen gemoedsrust omdat ze op voorhand kunnen aftoetsen of het werk in aanmerking komt en wat de bestemming kan zijn. Als het pad al geëffend is, is het voor de begunstigde makkelijker de regeling te volgen’, zegt hij.

Een bijkomende nieuwigheid om erfgenamen makkelijker de regeling te laten volgen heeft te maken met de tegenwaarde die ze in handen krijgen. Als de begunstigde het werk aanbiedt, krijgt hij niet 100 procent van de waarde van het cultuurgoed, maar 120 procent. Die extra 20 procent zal erfgenamen sneller ontmoedigen om op zoek te gaan naar (buitenlandse) kopers.

Bindend

Let wel, de erfbelasting wordt berekend op 100 procent van de waarde van het kunstwerk. Wie akkoord gaat met de regeling zal de erfbelasting op de volledige nalatenschap kunnen betalen met 120 procent van de waarde van het cultuurgoed. Volstaat dat niet om de erfbelasting te betalen, dan zal de erfgenaam moeten bijpassen. Is de erfbelasting lager dan 120 procent van de waarde van het cultuurgoed, dan krijgt de begunstigde het saldo uitbetaald. Een akkoord is wel bindend. Eens de erfgenaam akkoord gaat met de regeling en het werk aanbiedt, kan hij daar niet meer op terugkomen.

Volgens Jambon maken de verschillende nieuwigheden de regeling veel aantrekkelijker. ‘De regeling laat de Vlaamse overheid toe voorwerpen met een uitzonderlijke archeologische, historische, cultuurhistorische, artistieke of wetenschappelijke betekenis voor Vlaanderen te verwerven, te bewaren en te ontsluiten voor de huidige en toekomstige generaties’, luidt het.

De toelichting bij het Vlaams decreet maakt een voorzichtige raming van de interesse voor de regeling. Er wordt een gemiddelde inbetalinggeving van 700.000 euro per jaar verwacht zodra de regeling op kruissnelheid zit. In Nederland leidde een soortgelijke regeling de voorbije 14 jaar tot gemiddeld negen aangiftes per jaar, met een gemiddelde waarde van 2,35 miljoen euro per stuk. ■

CHÂTEAU LYNCH-BAGES REALISEERT MET 2020 TOPMILLÉSIME IN FONKELNIEUWE WIJNKELDER

Glazen Piramide In Parijs

Tot Wonderbaarlijke

Massa’s natuurlijk licht overspoelen het nieuwe complex van Château Lynch-Bages.

Een nieuw landmark van glas, licht en inox. Zo kan je de fonkelnieuwe wijnkelder van Château LynchBages het beste omschrijven. Voor het ontwerp tekende de Amerikaans-Chinese architect Chien Chung ‘Didi’ Pei. En 2020, de eerste vintage die uit de nieuwe kelder komt, straalt evenveel klasse uit als de nieuwe hotspot in Bordeaux.