DE MAN DIE PEPERDURE AUTO’S IN TWEEËN ZAAGT

Al eens een gloednieuwe Rolls-Royce in tweeën gezaagd? Niels van Roij wel. Om er vervolgens in ruim anderhalf jaar tijd de droomauto voor een klant van te maken. Welkom in de wereld van coachbuilders, waar discrete schoonheid ontstaat.

TEKST: BAS KURSTJENS

FOTO’S: DEBBY TERMONIA

Pour vivre heureux, vivons cachés. Voor wie die gevleugelde woorden eer wil aandoen, maar toch een bijzondere auto wil, heeft de Nederlandse auto-ontwerper Niels van Roij de oplossing. Hij maakt unieke auto’s, die niet opvallen door grote spoilers of brede uitlaten en door een autoleek niet eens als bijzonder zouden worden opgemerkt. ‘Als een klant een heel erg kijk-mij-eens-auto wil hebben, komt hij niet naar mij. Dan gaat hij naar een tuner, die er een grote spoiler op schroeft. Dan zal iedereen zeggen: ‘Goh, wat een grote spoiler.’ Mijn klanten zien de auto als een cadeautje aan zichzelf en niet om aan de rest van de wereld te laten zien ‘kijk mij eens rijden hier’.

Hij wijst naar de Adventum Coupé een stukje verderop, voor de ingang van de Kaeve, het bedrijfsverzamelgebouw in het Noord-Brabantse Uden, waar Van Roij kantoor houdt. Een op het eerste oog ‘normale’ wi e Range Rover. Maar dan zonder zijdeuren achteraan. Die zijn verdwenen, alsof ze er nooit gezeten hebben. ‘Eigenlijk zijn alleen de neus en de achterkant nog van Range Rover. Alles ertussen is nieuw’, zegt Van Roij.

De Nederlander verbouwde al Tesla’s en Rolls-Royces tot stationcars, of ‘shooting brakes’ zoals ze in de coachbuildingwereld genoemd worden. Want coachbuilden is wat Van Roij doet. Le erlijk carrosseriebouwen. Van Roij krijgt

Niels van Roij: ‘Als een klant een kijkmij-eens-auto wil hebben, komt hij niet naar mij. Dan gaat hij naar een tuner.’ een bestaande auto en neemt het exterieur en interieur ervan grondig onder handen. Dat kan relatief beperkt zijn. Voor de shooting brake Tesla Model SB bijvoorbeeld bleef de auto van voorbumper tot en met de voorportieren onaangeraakt. Daarachter ging de zaag in de auto om van de elektrische sedan een break te maken. Maar van een moderne Ferrari 550 bleef bij de verbouwing tot wat uiteindelijk de Breadvan Hommage werd alleen de originele voorruit, de motor en de aandrijving over. Al de rest werd verbouwd tot een eerbetoon aan een legendarische Ferrari uit 1962.

Van Roij is van huis uit auto-ontwerper. De Noord-Brabander studeerde voertuigdesign aan het Royal College of Art in Londen. ‘Ik reed rond op een studentenfietsje van 20 pond in Zuid-Kensington langs files van RollsRoyces en Buga i’s. Zo leer je auto’s op de juiste manier kennen. Je moet ze niet in een showroom zien, maar juist buiten tussen gebouwen, in de natuur en tussen de mensen. Dan zie je de juiste verhoudingen.’

Briljant

Het maakte van Van Roij een epicurische autodesigner die zijn mening over andere auto’s niet onder stoelen of banken steekt. ‘De elektrificatie van auto’s of de evolutie dat ze steeds autonomer kunnen rijden, maakt autodesign niet saaier. Er zijn fantastische auto’s getekend binnen heel strenge limiterende factoren. Neem de Volkswagen Up!. Die kos e amper 10.000 euro, maar was een briljant getekende auto. Vergelijk dat met een Pagani Zonda, een supersportwagen van 5 miljoen euro. Mensen zien een dure sportwagen en vinden hem daarom mooi. Maar ik kan met de hand op het hart zeggen: eigenlijk is het niet meer dan een heel amateuristisch getekende auto. Hij ziet er niet uit.’

Na zijn studie bleef hij in Londen hangen. Hij deed opdrachten voor grote autobouwers en ontwierp mee de nieuwe Londense taxi’s. De ommekeer kwam toen hij acht jaar geleden via via in contact kwam met een ondernemer die heel graag een shooting brake-versie van zijn Tesla Model S wilde. Van Roij legde er zijn hele ziel en zaligheid in.

Het resultaat zag eruit alsof de wagen zo uit de Teslafabriek was gerold, maar de kenners wisten beter. ‘Neem bijvoorbeeld de zware chroomlijsten aan de achterkant: die zouden nooit in massaproductie gemaakt kunnen worden. Kenners zien dat meteen’, zegt Van Roij. De foto’s

Niels van Roij, oprichter Niels van Roij Design van het resultaat, een groene shooting brake van een gewone Tesla Model S, gingen de wereld rond. ‘Het was de kickstart van Niels van Roij Design’, zegt de Nederlander. Sindsdien melden de klanten zich zelf bij Van Roij aan. Aanvankelijk in Londen, maar sinds een jaar in het Noord-Brabantse Uden.

Discreet

Over zijn klanten is Van Roij discreet. Ook Belgen weten de weg naar Uden te vinden. ‘Meer dan Nederlanders waarderen Belgische klanten discrete coachbuilding’, zegt hij. Maar veel wil hij er niet over kwijt.

Of toch. Die Land Rover Defender, die hij voor een Belgische klant onder handen nam. Van buiten veranderde er op het eerste gezicht weinig aan. Maar het interieur was hyperpersoonlijk. Van het stuur tot in de zetelstiksels komen de contouren terug van het Antilliaanse eiland Curaçao en de coördinaten van de exacte plaats waar het echtpaar elkaar voor de eerste keer ontmoe e.

Van Roij kreeg dat idee toen hij de klanten thuis bezocht en in een kamer een grote kaart van het eiland zag. Dat hoort bij het proces. Klanten die zich bij Van Roij melden, krijgen snel een afspraak. Veel meer dan alleen de ‘donorauto’ is er dan nog niet: de auto waarmee Van Roij aan de slag gaat. Klanten weigeren doet hij niet. ‘Één keer wel, toen iemand vroeg of ik een shooting brake van zijn Tesla Model X wilde maken. Dat heb ik geweigerd. De auto is zo al gigantisch. En daar zou ik dan nog iets bij moeten doen? Daar heb ik voor gepast’, herinnert Van Roij zich. ‘Ik stel heel veel vragen. Als we beginnen weet ik nog niet wat we gaan maken en de klant ook niet. Niemand weet het.’

Coachbuildklanten zijn in de rest van hun leven vaak gewend dat alles gaat zoals zij het willen. Bij Van Roij moeten ze een stuk van de regie uit handen geven. ‘Dat is het eerste wat ik aan een klant vertel: ‘Je bent redelijk in controle, maar niet 100 procent.’ Een project begint altijd met een onderzoek naar de geschiedenis van de auto, het merk en de klant.

Daarna wordt de donorauto volledig gedemonteerd, zodat Van Roij precies weet waarmee hij gaat werken, en volgen de eerste schetsen voor de nieuwe carrosserie en het interieur. Bij elke stap wordt de klant nauw betrokken. ‘Het is aan mij om de klanten te adviseren. We kunnen altijd verschillende kanten op. Het is altijd laveren tussen de wensen van de klant, de esthetische implicaties, de gevolgen voor het budget...’

Als het ontwerp is vastgelegd, gaat de zaag in de auto: of dat nu een Tesla of een Rolls-Royce is. ‘Dan zijn we het point-of-no-return ruim gepasseerd’, grijnst Van Roij. Maar van de klant wordt verwacht dat hij ook daarna nog uitgebreid en intensief betrokken blijft bij de ontwikkeling en de bouw van de auto: van het beoordelen van het kleimodel tot de keuze van de stiksels van het leer, de beoordeling van de gekozen lak van het exterieur, de kleur van de bijpassende paraplu’s, enzovoort.

Anderhalf jaar

Het aantal beslissingsmomenten is schier eindeloos. ‘Voor de klant is dat meestal het belangrijkste. Het gaat hem vaak niet eens zozeer om het eindresultaat, maar om het proces. Een reis van doorgaans minstens ander-

Anneleen Michiels

Astrid Leyssens

half jaar. Dat is bijna niet te koop: het samen bouwen, ontwikkelen en bedenken van een auto’, zegt Van Roij, bladerend door een aantal schetsen voor de Breadvan Hommage.

Dat betekent dan ook dat het project soms vertraging oploopt. ‘Soms is de klant een maand van de wereld verdwenen omdat hij een belangrijke deal moet sluiten. Sommige dingen, zoals het lakken van de auto, kunnen dan wel doorgaan, maar het beslissingsproces ligt dan een maand stil.’

Van Roij neemt het design voor zijn rekening en houdt de leiding over het project, waarvoor hij met veel externen samenwerkt, zoals een carrosseriebouwer, een autolakker en een auto-interieurspecialist. De mogelijkheden zijn schier eindeloos. Terwijl bij grote autobouwers altijd een kloof gaapt tussen de eerste schetsen en de prototypes van een nieuw model, worden de schetsen van Van Roij effectief werkelijkheid.

Als de auto af is, wordt volgens de wensen van de klant nog een fotoreportage gemaakt van de nieuwe bolide en neemt Van Roij er afscheid van. Maar niet helemaal. ‘Als een auto af is, laat ik voor mezelf een driedelig kostuum maken, met de materialen en de kleuren van die auto.’

Manche en

Hij wijst naar de manche en van het kostuum dat hij aan heeft. ‘Dit pak heb ik laten maken voor de Breadvan Hommage. De knoopjes zijn met 12 V-steken vastgezet. Dat verwijst naar de V12-motor. In de kleur van de binnenkant van de kraag van dit pak komt het blauwe alcantara van de zetelbekleding van die auto terug. Door zo’n pak heb je de auto toch nog een beetje bij je. Want doorgaans zie je die niet meer.’ Van Roij kan niet zeggen hoeveel van dergelijke kostuums hij inmiddels in zijn kledingkast heeft hangen.

Tot op zekere hoogte geldt voor de creaties van Niels van Roij hetzelfde als wat de stelregel is bij Rolls-Royce: als je naar de prijs moet vragen, kan je het waarschijnlijk niet betalen. ‘Het zijn allemaal unieke projecten. De prijzen verschillen enorm en hangen af van de donorauto enerzijds en de complexiteit van de wens en het materiaalgebruik anderzijds.

Als grove stelregel geldt dat de conver-

Niels van Roij, oprichter Niels van Roij Design sieprijs ongeveer gelijk is aan de prijs van een nieuwe donorauto’.

Waarbij genoteerd moet worden dat Van Roij doorgaans Rolls-Royces en Ferrari’s onder handen neemt. Van Roij: ‘Maar als je bij Rolls-Royce zelf voor coachbuilding aanklopt, ben je zo 20 miljoen euro kwijt. Je koopt dan vooral hun winstmarge. Ik zeg dan altijd voor de grap: ik doe het voor de helft!’.

Er zijn ook andere redenen om niet bij de merken zelf aan te kloppen, maar bij externe coachbuilders als Van Roij. ‘Naast de prijs hanteren de automerken vaak randvoorwaarden. Om bij Ferrari een uniek model te mogen kopen, moet je aan veel meer voorwaarden voldoen. Zoals hoeveel Ferrari’s je al in je collectie hebt, of ze in topconditie zijn en of ze netjes bij Ferrari onderhouden zijn. Die eisen heb ik niet.’

Wel doet Van Roij een beroep op iets dat voor zijn klanten veel kostbaarder is dan geld: tijd. ‘Wat ik doe, is codesign. De klant moet tijd in het project investeren. Samen met de klant ontwerp ik immers zijn droomauto.’ ■