HAUSTEN 2021
2
HAUSTEN 2021
3
hausten 2021 ©2021 Samlaget www. samlaget.no stiftinga det norske samlaget styreleiar: Gunnar Ove Hæreid forlagsdirektør: Edmund Austigard forlagskontor: Mariboes gate 13, 0183 Oslo postadresse: Postboks 4672 Sofienberg, 0506 Oslo føretaksnummer: 935 305 314 Vi tek atterhald om prisendringar. konsept, omslag og formgiving: Trine + Kim designstudio
4
INNHALD SKJØNNLITTERATUR FOR VAKSNE
6
Romanar og noveller
8
Lyrikk, drama og essay
18
FAKTA OG DOKUMENTAR
24
BARN OG UNGE
42
Biletbok 44 Leseland 47 6–9 år
49
9–12 år
51
Ungdom 52 HØGARE UTDANNING
56
Syn og Segn
66
Fotografregister 68 Kontakt oss
71
5
S
SKJØNNLITTERATUR
romanar og noveller
SEPTOLOGIEN I september 2021 kjem det tredje og siste bandet i Jon Fosses storverk Septologien, Eit nytt namn. Septologien er sett saman av dei tre bøkene Det andre namnet, Eg er ein annan og Eit nytt namn. Dei to fyrste bøkene har hausta glitrande kritikkar både nasjonalt og internasjonalt, og er selde til ei rekkje land. Band ein, Det andre namnet vart nominert til blant anna den internasjonale Bookerprisen.
2019
2020
2021
jon fosse (f. 1959) er rekna som ein av vår tids viktigaste forfattarar. Fosse kjem frå Strandebarm. I 2011 vart han tildelt statens æresbustad Grotten i Oslo. Jon Fosse debuterte i 1983 med romanen Raudt, svart og har seinare gjeve ut romanar, diktsamlingar, barnebøker og essaysamlingar. Dramatikk skreiv han for fyrste gong i 1993. Som dramatikar har han sidan midten av 90-åra opplevd eit internasjonalt gjennombrot utan sidestykke. Tekstane hans er omsette til over femti språk, og skodespela er sette opp over tusen gonger over heile verda. Fosse er i dag ein av dei mest spelte samtidsdramatikarane, men han har heile tida skrive både prosa og poesi av uvanleg høg kvalitet. I 2015 fekk han Nordisk råds litteraturpris for Trilogien. Dei seinare åra har namnet Jon Fosse stadig oftare vorte nemnt i samband med nobelprisen i litteratur.
8
romanar og noveller
JON FOSSE
EIT NYTT NAMN SEPTOLOGIEN VI–VII Avslutninga på storverket Kunstmålaren Asle bur åleine på Dylgja nord for Bjørgvin. Han har stort sett berre kontakt med grannen Åsleik, ungkar og fiskarbonde. I Bjørgvin bur ein annan Asle, også han er kunstmålar. Dei to Aslane er vener og på eit vis dobbeltgjengarar, to versjonar av det same livet. I det tredje bandet av Septologien nærmar det seg julaftan. Tradisjonen tru et Åsleik og Asle lutefisk saman. Det vert eit stilt måltid. Asle kjenner seg kraftlaus og ferdig med målinga. Han ryddar vekk alle målarsakene og køyrer dei siste bileta til galleri Beyer i Bjørgvin. I tilbakeblikk fylgjer vi livet til dei to Aslane. Asle møter den livslange kjærleiken i Ales,
roman | ISBN: 9788252196214
ISBN 978-82-521-9621-4 PRIS KR 399,– | UTG. SEPTEMBER e-bok | ISBN: 9788252196221 PRIS KR 239,– | UTG. SEPTEMBER
kjem inn i den katolske trua, får stilla ut i Galleri Beyer og kan leva av å måla bort alle bileta som har fest seg i minnet hans. Asle og Ales flytter etter kvart frå byen til huset på Dylgja. Namnebroren gifter seg også, men
9 7 8 8 2 5 2 1 9 6 2 1 4
9 788252 196214
bryllaupet hans endar med ei hulkande brur og eit vondt brot. Asle har for fyrste gong sagt ja til å feira jul med Åsleik og systera hans Guro. Julaftan reiser Åsleik, Asle og hunden Brage med sjarken inn Sygnefjorden. Dei har straumen med seg, finkleda er nedpakka, og dei byter på å stå til rors. Med seg har dei to målarstykke Guro skal få i julegåve. Heime hjå Guro angar det av røykt pinnekjøt.
9
lyrikk, drama og essay
JON FOSSE
DIKT I SAMLING NY UTGÅVE Taus musikk Jon Fosse er særleg kjend som dramatikar og romanforfattar, men han har også gjeve ut ei rekkje diktsamlingar. I den særeigne og kritikarroste lyrikken til Fosse er det fjord og fjell, regn og mørker, bølgjer og hav, hundar og englar. Fortid, notid og framtid er slyngde saman, og grensa mellom liv og død er gjerne viska ut. På spørsmål om korleis ein skal lesa dikta, har Fosse sagt: «Det er berre å lesa dei. Anten høyrer ein den tause musikken, eller så gjer ein det ikkje.»
ISBN 978-82-340-0518-3 lyrikk | ISBN: 9788234005183
Fosse debuterte som lyrikar i 1986. I Dikt
PRIS KR 399,– | UTG. SEPTEMBER
i samling er dei åtte diktsamlingane hans samla i éi bok. Fosse har karakterisert seg som poet same kva han skriv. Vegen er ikkje
9 7 8 8 2 3 4 0 0 5 1 8 3
9 788234 005183
10
lang mellom Fosses romanar, skodespel og lyrikk, og diktsamlingane er i seg sjølve gode inngangar til ein av våre viktigaste og mest originale forfattarskapar.
lyrikk, drama og essay
JON FOSSE
STERK VIND EIT SCENISK DIKT Fosse-teater med ny vri Etter ein pause frå dramatikken på nær ti år skriv Jon Fosse på nytt for teater. Sterk vind er det aller første stykket han skreiv etter den lange dramatikkpausen. Sterk vind er eit scenisk dikt, rollene er Mannen, Kvinna og Den unge mannen. Dei er alle i eit husvære, men kven høyrer eigentleg saman? Mannen kjem heim etter ei reise. Kona har flytt inn i eit nytt husvære, der dei møtest, og det dukkar opp ein ung mann. Også han og kvinna har eit forhold, og han bur visst også i husværet. Det handlar om tid, kjærleik, sjalusi, høgdeskrekk og dragning mot død, nærast som i ein vond draum. Stykket er umiskjenneleg eit Fossestykke, men samstundes inneheld det noko
drama | ISBN: 9788234006609 PRIS KR 249,– | UTG. SEPTEMBER ISBN 978-82-340-0660-9
e-bok | ISBN: 9788234006616
PRIS KR 140,– | UTG. SEPTEMBER
nytt og annleis, blant anna refleksjon og ein nærast vridd røyndom. Sterk vind har urpremiere på Det Norske Teatret hausten 2021.
9 7 8 8 2 3 4 0 0 6 6 0 9
9 788234 006609
11
romanar og noveller
JON FOSSE
STENGD GITAR Liv er 20 år og bur i ei toromsleilegheit med sin eittårige son. Ho skal berre kaste boset, men døra smekkar att bak henne, og inne i leilegheita er den vesle sonen hennar heilt åleine. Den unge mora er hjelpelaus, mentalt forvirra og ute av stand til å løyse vansken med den stengde døra. Tanken på ungen, ungen som skrik, ungen som søv, ungen åleine i senga, kvernar i hovudet hennar. Samstundes med denne marerittaktige historia rullar historia om fortida hennar opp. Stengd gitar er Jon Fosse sin andre roman og kom for første gong ut i 1985. Romanen er seinare omarbeidd for teateret. pocket | ISBN: 9788234005190
ISBN 978-82-340-0519-0 PRIS KR 179,– | UTG. SEPTEMBER
«Jon Fosse er en av de få som med talent og hell prøver å gjøre noe mer ut av romanformen.
e-bok | ISBN: 978823400305
Stengd gitar er ikke først og fremst en historie,
PRIS KR 179,– | UTG. SEPTEMBER
en fortelling, men en skildring, en gjengivelse av en tilstand.» eiliv eide, bergens tidende
9 7 8 8 2 3 4 0 0 5 1 9 0
9 788234 005190
12
romanar og noveller
MONA HØVRING SOGA OM
FRÅID
HANS MEININGAR OG LIVSKJENSLE som også inneheld somme salige stunder Fabelaktig familieportrett Tenåringen Fråid styrer huset i Urskogen 13 saman med storebroren Terje Eddipus og veslesøstera Eva, medan skipperfaren Vulgaris er ute på sine seglasar. Men ein dag kjem faren heim med ei stemor til ungane, Demona de Sjavy. Ho rokkar ved familiedynamikken, og alle må forhalde seg til det labile humøret hennar. Men Fråid trivst med dei nye, kaotiske kvardagane. Han er fascinert av det uredde ved stemora og kjenner samstundes omsorg for henne. Etter ei mislykka deltaking på eit foreldremøte går Demona i kjellaren, og Fråid får for seg at han
roman | ISBN: 9788234006357
ISBN 978-82-340-0635-7 PRIS KR 329,– | UTG. AUGUST
e-bok | ISBN: 9788234006364 PRIS KR 199,– | UTG. AUGUST
skal vere den første til å klare å lokke latteren ut av henne. 9 7 8 8 2 3 4 0 0 6 3 5 7
Mona Høvring sin eksplosive roman teiknar eit varmt og innsiktsfullt portrett av ein
9 788234 006357
heilt vanleg uvanleg familie. Soga om Fråid handlar om å finne ut av det å vere ein familie, om sakn og draumar, og om fridommen til å kunne vere den ein helst vil vere – og ønsket om å få vere sola til eit anna menneske.
mona høvring (f. 1962) debuterte i 1998 med diktsamlinga IIK!! Ein dialog. Bøkene hennar er omsette til mange språk og har fått fleire prisar.
13
romanar og noveller
OLGA RAVN
DEI TILSETTE Dystopi om arbeidsliv, menneskeverd og framtida på jorda Besetninga på det sekstusende skipet består av menneskelege og menneskeliknande tilsette. Då skipet får ei rekkje gjenstandar om bord frå planeten Nyoppdaginga, byrjar dei tilsette å knyta sterke band til desse, utan at dei heilt skjønar kvifor. For somme vekkjer gjenstandane minne frå livet på jorda. For andre er det vanskeleg å sjå kor skiljet går mellom dei sjølve og omgivnadene, mellom menneske og ting. Dei tilsette er ein science fiction-idéroman om bioteknologi, kunstig intelligens, roman | ISBN: 9788234001697
ISBN 978-82-340-0169-7 PRIS KR 369,– | UTG. AUGUST
klimautfordringar og arbeidsvilkår, og om kva det vil seia å vera menneskeleg. Boka er
e-bok | ISBN: 9788234001703
kompromisslaus i møte med eit av vår tids
PRIS KR 235,– | UTG. AUGUST
mest presserande spørsmål: Kva vil skje med menneskeverdet i eit samfunn basert på effektivisering og stadig aukande vekst?
9 7 8 8 2 3 4 0 0 1 6 9 7
9 788234 001697
Til norsk ved Inger Bråtveit. Dei tilsette er kortlista til Den internasjonale Booker-prisen 2021. «Olga Ravn har skrive ein brysam og
olga ravn (f. 1986) er ein dansk forfattar, kritikar
vilt original samfunnskritisk sci-fi-
og forlagsredaktør. Ho debuterte i 2012 med Eg
utopi. Det er nesten som om Olga Ravns
et meg sjølv som lyng. Året etter kom romanen
idiosynkratiske arbeidsplassroman Dei tilsette
Celestine, som ho fekk Michael Strunge-prisen
sjølv sender ut merkelege dufter og angrip
for. I 2016 kom diktboka Den kvite rosa og i 2018
lesaren med fjerne, men underleg velkjende
romanen Dei tilsette. Alle bøkene er utgitt på
kjensler og livsformer.»
Samlaget i Inger Bråtveits omsetjing. I 2020 kom også romanen Mit arbejde, som er planlagd utgitt på norsk i 2022.
14
alexander vesterlund, politiken
romanar og noveller
GAUTE M. SORTLAND
AVSPORINGAR PRE- OG POST APOKALYPTISKE NOVELLER Menn i krise Kva om det verste skjer? Det får hovud personane i denne novellesamlinga kjenne på. Ein forfattar er endeleg i flyt, han har aldri vore betre. Men no må han skunde seg med å få ut boka si før den store katastrofen inntreffer og gjer prosjektet hans irrelevant. Ein familiefar har fått ein beskjed som snur om på heile livet hans og på livet til ungane. Skal dei for alltid vere den familien alle synest synd på? Ein eldre mann har skapt seg det livet han vil ha, og kommuniserer minimalt med omverda. Så bankar det på døra, og livet blir aldri det same. Sortlands tekstar er humoristiske og leikne, men rommar også eit større, underliggande
noveller | ISBN: 9788234005213
ISBN 978-82-340-0521-3 PRIS KR 349,– | UTG. AUGUST
e-bok | ISBN: 9788234005220 PRIS KR 179,– | UTG. AUGUST
alvor. 9 7 8 8 2 3 4 0 0 5 2 1 3
Om Du er ikkje normal: [Sortland] demonstrerer et finstemt gehør
9 788234 005213
for virkemidler, undertekst og sjangerens potensial. sigmund jensen, stavanger aftenblad
gaute m. sortland (f. 1980) er musikar og forfattar. Han debuterte med romanen Johan i 2009 til strålande kritikkar og har sidan skrive både ungdomsbøker og kortprosa.
15
romanar og noveller
MARIT EIKEMO
TEAM TUVA Kva er det med Tuva?
Dette er forteljinga om Tuva, slik ho blir sett av psykologen, advokaten, den personlege trenaren, tannlegen, snikkaren og bankkontakten. I kraft av yrka sine avdekker dei i tur og orden stadig nye sider: vondtane i kroppen, uroa for barnet, medisinbruken, rotet i heimen, skilsmissa, ein spontan idé om å kjøpe eit forsamlingshus og eit enkelt arveoppgjer som tar ei uventa retning. Samstundes har desse menneska sine eigne forteljingar og livssituasjonar, og vi får glimt av draumane og utfordringane deira, der dei blir spegla i Tuva sin kvardag. roman | ISBN: 9788234006500
ISBN 978-82-340-0650-0 PRIS KR 379,– | UTG. OKTOBER
Team Tuva er ein roman om å møte og å
e-bok | ISBN: 9788234006517
sjå kvarandre, om korleis vi aldri kan få eit
PRIS KR 239,– | UTG. OKTOBER
fullstendig bilde av andre sine liv – og at det kanskje er dei mest uventa personane som
9 7 8 8 2 3 4 0 0 6 5 0 0
9 788234 006500
marit eikemo (f. 1971) er frå Odda og bur i Bergen. Ho har arbeidd som tidsskriftredaktør, forlagsredaktør, festivalsjef for Litteratursymposiet i Odda, dagleg leiar for Cornerteatret i Bergen og er no kunstnarisk rådgivar for Norsk Litteraturfestival. Ho debuterte i 1999 med intervjuboka Her, no og har skrive både romanar, essay og ei novellesamling.
16
ser oss tydelegast når kriser rammar. Det handlar også om korleis ein på overraskande måtar påverkar liva til alle rundt seg, i smått og stort.
romanar og noveller
ARILD REIN
DOMESTISERTE DYR Feiring av skilsmisse, arv og død Dei tre monologane i denne romanen krinsar om skilsmisse, arv og død og korleis slike hendingar på ein paradoksal måte blir markerte. Ei eldre kvinne talar til ei yngre i kvar del. I «Skilsmissefesten» er det Ekhindra, alle monster si mor, halvt slange og halvt menneske, som fører ordet. I «Arvefesten» er det Athene, krigsgudinna, gudinna for rettferdige krigar, som fører ordet. Og i «Makuleringsfesten» er det Mania, dødsgudinne og personifiseringa av galskap, som fører ordet. Alle delane er lagde til det moderne Noreg. Hver gang det nærmer seg ny bok fra Arild
roman | ISBN: 9788234006777
ISBN 978-82-340-0677-7 PRIS KR 349,– | UTG. SEPTEMBER
e-bok | ISBN: 9788234006784 PRIS KR 215,– | UTG. SEPTEMBER
Rein begynner det å koke i hue mitt fordi jeg aldri veit hva jeg har i vente. Arild Rein ikke EN unik stemme men mange! En makelaus forfatter!» terje thorsen, tronsmo bokhandel
9 7 8 8 2 3 4 0 0 6 7 7 7
9 788234 006777
arild rein (f. 1960) debuterte i 1998 med romanen Hundedagane, første band i «Stavangertrilogien». Reins kompromisslause og samstundes svært underhaldande tekstar er kritiske analysar av det norske samfunnet, der han frå stadig nye vinklar går uredd bak fasadane for å undersøke drivkreftene og årsakssamanhengane og slik lar lesaren stå ansikt til ansikt med råskapen i samfunnet og dei mørkaste avkrokane av menneskenaturen.
17
lyrikk, drama og essay
KARI ANNE BYE
EG BUR HER NO Ei kvinne i trettiåra treffer ein mann på Tinder og tar steget inn i eit forhold. Mannen er bra på så mange vis, men korleis kan ho vite at ho har funne den rette? Ho har sett kjærleiken døy før og blir redd. Skal det vere dei to resten av livet? Heldigvis treng dei ikkje flytte saman med ein gong, eller, det vil seie, ikkje før leilegheita hennar flaumar over av vatn, og det gjer ho naturlegvis. Eg bur her no er ei bok om kjærleik og tvil, om kor vanskeleg det kan vere å ta imot det gode, enda kor mykje ein har ønskt seg det.
Punktet lyrikk | ISBN: 9788234006272
Å stå på dette punktet
PRIS KR 299,– | UTG. AUGUST
og sjå strengar bli kryssa, kveila, falda ut
e-bok978-82-340-0627-2 | ISBN: 9788234006289 ISBN
alt som er og alt som blir og ikkje.
PRIS KR 199,– | UTG. AUGUST
Vi kjem til å gifte oss.
lydbok | ISBN: 9788234006579
Vi kjem til å gå frå kvarandre.
PRIS KR 249,– | UTG. AUGUST
Vi kjem til å gifte oss og gå frå kvarandre.
9 7 8 8 2 3 4 0 0 6 2 7 2
9 788234 006272
Nett her nett no er alt like sannsynleg. Om Eg et før eg kjem: Skarpslipt fortelling om kjærlighetslengsel fartein horgar, adresseavisen
kari anne bye (f. 1983) kjem frå Trondheim. Ho har bakgrunn frå drama og teater og er utdanna historikar frå NTNU. Bye debuterte i 2020 med diktsamlinga Eg et før eg kjem.
18
leikande, men djup om kjærleik i Tindertid jannicke totland, framtida Det er dypt tragisk, men også hylende komisk. gerd elin stava sandve, dagsavisen
lyrikk, drama og essay
ÅSA MARIA KRAFT
ROBOTSAND Poetisk kviskreleik Dokka, både som leike og bilde, som representasjon for menneskeleg liv, er det fascinerande og tankevekkande utgangspunktet for Åsa Maria Krafts diktsamling. Her høyrer vi stemmene frå Padledokker – gravgåver i det gamle Egypt – og dokkene på øya Isla de las Munecas, hengde opp i tre til minne om tapte barn. Dokkene leiar oss kviskrande gjennom tida, frå Hypsiphrone i dei gnostiske skriftene til Axolotl i dei mexikanske innsjøane, i dikt som på eine sida er opne og leikande, og på den andre mystiske og grufulle. Robotsand er gjendikta av Martin Ingebrigtsen
lyrikk | ISBN: 9788234002243
ISBN 978-82-340-0224-3 PRIS KR 279,– | UTG. OKTOBER e-bok | ISBN: 9788234002250 PRIS KR 159,– | UTG. OKTOBER
9 7 8 8 2 3 4 0 0 2 2 4 3
9 788234 002243
Den svenske poeten åsa maria kraft (f. 1965) debuterte i 1997 med 4 påhitt. Bøkene hennar beveger seg i grenselandet mellom poesi og prosa, og ho har fått fleire prisar for forfattarskapen sin. Med Robotsand frå 2018 blir Kraft for første gong utgitt på norsk.
19
20
julehefte
HERBORG KRÅKEVIK (RED.)
JULEROSER 2021 Store kunstopplevingar til jul Juleroser er eit vakkert illustrert, litterært julehefte med nyskrivne bidrag frå nokre av dei fremste forfattarane i vår tid, sett saman med nye og klassiske kunstverk i ein fin balanse mellom det nostalgiske og det moderne. Redaktør Herborg Kråkevik fornya sjangeren og skapte ein ny æra for dei litterære julehefta da ho relanserte Juleroser i 2015. Ho og Samlaget vil gi folk store kunstopplevingar til jul.
ISBN 978-82-429-7141-8 juleroser | ISBN: 9788242971418 PRIS KR 199,– | UTG. NOVEMBER
Juleroser 2021 har bidrag frå mellom andre Agnes Ravatn, Edvard Hoem, Ingrid Bjørnov, Maria Navarro Skaranger, Tone Selboe, Knut Hoem, Mona Høvring, Karin Boye, Tor Jonsson, Marthe Minde, Håkon Gullvåg og Erle Kyllingmark. Demian Vitanza og Christer
9 7 8 8 2 4 2 9 7 1 4 1 8
9 788242 971418 «Fem år med flotte hefter. […] Det er
gått fem år siden ærverdige Juleroser ble
Karlstad har laga ein ekfrase, Alfred Fidjestøl
relansert. Suksessen utløste et skred av litterære
har intervjua Åge Aleksandersen, Karoline
julehefter, og redaktør Herborg Kråkevik har
Krüger har skrive den nye julesongen «Syng
all mulig grunn til å være fornøyd.» geir flatøe, stavanger aftenblad
sang», og framsida er illustrert av Christopher Rådlund. I tillegg får du tre flotte kunsttrykk som du kan ta ut og ramme inn.
«Herborg Kråkevik satte standarden da hun ga ut Juleroser for fem år siden. Hun og de mange bidragsyterne fra øverste hylle holder fremdeles et høyt nivå.» harald fossberg, aftenposten
herborg kråkevik (f. 1973) er ein av våre mest folkekjære artistar og ein engasjert kulturformidlar. Med relanseringa av Juleroser i 2015 tok ho opp ein tradisjon frå 1800-talet, fornya sjangeren og skapte ein ny æra for dei litterære julehefta. I 2018 vart også tradisjonen med julehefte for barn tatt opp att med Barnas Juleroser. I adventstida i år er ho aktuell med nye hefte, Barnas Juleroser-album og Juleroser-turné saman med Juleroser kvintetten, Mathias Eick, Linda Eide og Vigdis Hjorth.
21
julehefte
HERBORG KRÅKEVIK (red.) 2021
juleforteljingar for heile familien
BARNAS JULEROSER 2021 For tre år sidan lanserte Herborg Kråkevik Barnas Juleroser, eit kvalitetsjulehefte for barn mellom 6 og 12 år. Dette er eit underhaldande hefte spekka med glade juleforteljingar, teikneseriar, dikt, songar og ikkje minst leikne og morosame illustrasjonar signert nokre av våre fremste barnebokillustratørar. Blant bidragsytarane finn vi mellom anna Tegne-
ISBN 978-82-429-7128-9 barnas juleroser | ISBN: 9788242971289 PRIS KR 149,- | UTG. NOVEMBER
Hanne, Gulraiz Sharif, Bjørn F. Rørvik, Helge Torvund, Anna R. Folkestad, Harald Nortun og Martin Ernstsen. Framsida er illustrert av Malin Falch. Juleroser og Barnas Juleroser er eit samarbeid
9 7 8 8 2 4 2 9 7 1 2 8 9
9 788242 971289
mellom Samlaget og Story House Egmont AS. I fjor kom albumet Juleroser ut på Grappa Musikkforlag. I år lanserer dei i samarbeid med Herborg Kråkevik og Julerosekvintetten albumet Barnas Juleroser med songane som har stått i Barnas Juleroser dei første åra.
herborg kråkevik (f. 1973) er ein av våre mest folkekjære artistar og ein engasjert kulturformidlar. Med relanseringa av Juleroser i 2015 tok ho opp ein tradisjon frå 1800-talet, fornya sjangeren og skapte ein ny æra for dei litterære julehefta. I 2018 vart også tradisjonen med julehefte for barn tatt opp att med Barnas Juleroser. I adventstida i år er ho aktuell med nye hefte, Barnas Juleroser-album og Juleroser-turné saman med Juleroserkvintetten, Mathias Eick, Linda Eide og Vigdis Hjorth.
22
23
FAKTA OG DOKUMENTAR
fakta og dokumentar
MARIA LAVIK
VI, DEI FATTIGE Åtte forteljingar om barnefattigdom Andrea ligg vaken om natta og er redd for at mamma skal døy. Elias ser pappa klikka på dopseljarane som heng utanfor blokka der dei bur. Georg opnar vindauget, det er midt på natta og han vil rømma heimanfrå. Andrea, Elias og Georg har éin ting til felles: Dei er blant dei rundt 111 000 barna som veks opp under fattigdomsgrensa i Noreg. To til tre barn i ein vanleg skuleklasse er fattige. Sidan 2001 er delen fattige barn meir enn tredobla. Korleis opplever ein fattigdom i verdas rikaste sakprosa | ISBN: 9788234006326
ISBN 978-82-340-0632-6 PRIS KR 349,– | UTG. AUGUST
e-bok | ISBN: 9788234006333 PRIS KR 215,– | UTG. AUGUST
land? Folka du møter i boka, er åleineforeldre og folk med innvandrarbakgrunn – familiar som statistisk sett er særleg utsette for fattigdom. Dei fortel om den evige kampen for å mildna konsekvensane av fattigdom i eit land prega av overflod.
9 7 8 8 2 3 4 0 0 6 3 2 6
9 788234 006326
Dette handlar om barna som bur trongare og i dårlegare husvære, og som er meir utsette både for fysiske og psykiske sjukdommar. Foreldra må på si side leva med kjensla av at dei ikkje klarer å gje barna det dei treng. Erfaringane til desse familiane er ofte
maria lavik (f. 1984) kjem frå Eksingedalen, men
usynlege. Perspektivet deira manglar på
er busett i Oslo. Lavik er journalist og har blant anna
foreldremøta som konkluderer med at
arbeidd i Klassekampen og NRK. No er ho tilsett i
100 kroner er ein passande minstesum for
Vårt Land.
presangar i barnebursdag. Forteljingane deira manglar når politikarane får gjennom kutt i trygda for å gjera det meir attraktivt å arbeida. Dei er fråverande når samfunnet blir bygd opp rundt kjernefamiliar med råd til å eiga eigen bustad. Dette er historiene deira.
26
fakta og dokumentar
INGVILD GRANE
STRIKK MED INGVILD FRÅ @SKAPERROM
KLASSISKE, ENKLE OG FARGERIKE PLAGG Strikk nydelege klede som kan vare i generasjonar! Ingvild Grane har i mange år delt strikkeglede i ein uvanleg delikat fargepalett på instakontoen @skaperrom. No har ho laga si aller første strikkebok. Her får du klassiske
ISBN 978-82-340-0439-1
og enkle oppskrifter til baby, barn og dame,
hobby | ISBN: 9788234004391
alt frå kvardagsgenserar, sokkar og luer til
PRIS KR 399,– | UTG. SEPTEMBER
festfin kardigan og genseren for dei vakraste sommarkveldane. 9 7 8 8 2 3 4 0 0 4 3 9 1
Ingvild Grane synest ikkje strikkeoppskrifter skal vera så avanserte. Hennar erfaring etter
9 788234 004391
årevis med strikking er at ho vender tilbake til dei enkle oppskriftene. Dei strikkar ho gjerne gong på gong i ulike fargar, strukturar og garnkvalitetar. I staden for å gje deg avansert strikk har ho difor fylt boka med elegante og funksjonelle plagg som kan strikkast på nytt og på nytt i mange år framover, og som har eit så klassisk snitt at dei kan gå i arv. Dette er ei bok for deg som strikkar masse, for deg som strikkar litt, og for deg som ikkje strikkar, men som har veldig lyst til å starte.
ingvild grane (f. 1982) kjem frå Naustdal og er busett på Nesodden. Ho er mellom anna utdanna journalist. På dagtid jobbar Grane i Fabel, og på kveldstid lagar ho strikkeoppskrifter og strikkar til seg sjølv og dei ho har kjær. Ho er kjend for instakontoen @skaperrom.
27
fakta og dokumentar
LINA LIMAN
KUNSTEN Å FEIKE ARABISK Ei forteljing om autisme «Ein del av meg døydde. Ein annan del byrja endeleg, endeleg å leve.» I 32 år lever Lina Liman med autisme utan å vite om det. Men ho veit at det er noko som ikkje stemmer. Ho lærer seg å feike for å passe inn, ho speler normal, heilt til det ikkje lenger går. Då journalisten og forfattaren Lina Liman fekk diagnosen som vaksen, hadde ho vore pasient i psykiatrien i sju år. Ho hadde møtt nesten hundre legar, vore tvangsinnlagd og sakprosa | ISBN: 9788234001536
gått på sterke medisinar. At det tar svært lang
PRIS KR 379,– | UTG. SEPTEMBER
tid før ei kvinne med autisme blir greidd ut, er
e-bok | ISBN: 9788234001543
ikkje uvanleg. Ofte blir autisme hos kvinner
PRIS KR 239,– | UTG. SEPTEMBER ISBN 978-82-340-0153-6
ikkje oppdaga i det heile tatt.
lydbok | ISBN: 9788234006821
PRIS KR 179,– | UTG. SEPTEMBER
I Kunsten å feike arabisk fortel Lina Liman usedvanleg opent og ærleg om korleis det er å vekse opp med autisme, om kor sårt og
9 7 8 8 2 3 4 0 0 1 5 3 6
9 788234 001536
fortvilande det er å stå utanfor den sosiale fellesskapen og prøve å komme inn, og om korleis ein diagnose kan forandre livet. Til norsk ved Olaug Nilssen.
lina liman (f. 1980) er svensk journalist med bakgrunn frå Dagens Nyheter og Östgöta Correspondenten. Ho har også skrive den sjølvbiografiske När mörkret kom – en bok om anorexia (2000). Sjølvbiografien Konsten att fejka arabiska kom i 2017.
28
«Utan å forenkle avdramatiserer ho autisme.» anna andersson, aftonbladet «Autismens paradoks, fabelaktig fortalt.» anders kapp, kapprakt
fakta og dokumentar
GUÐRÚN HANNELE HENTTINEN
ISLANDSKE VOTTAR
25 TRADISJONELLE MØNSTER
I S L A N D S KE V O T TA R 25 t r adisjonel l e mønst er Guðrún Hannele Henttinen
Varme og vakre vottar Eit par strikka vottar med vakkert mønster av godt garn er ein skatt som skal brukast og nytast i årevis. Her får du oppskrifter på vakre, varme og slitesterke islandske vottar.
ISBN 978-82-340-0634-0
Boka byr på eit mangfald av teknikkar,
hobby | ISBN: 9788234006340
mønster og stilar, og alle dei ulike vottane har
PRIS KR 399,– | UTG. SEPTEMBER
si eiga historie. Det einaste tekstilmuseet på Island ligg i bygda Blönduós nord på øya. Der finst det ei unik samling med vottar frå 1800- og 1900-talet. I denne boka får du desse gamle
9 7 8 8 2 3 4 0 0 6 3 4 0
9 788234 006340
og tradisjonelle vottane i nye og moderne versjonar. Oppskriftene er moderniserte og mønstera rekonstruerte. Her er vottar for den nye strikkaren, men også for den erfarne. Boka inneheld bilete av dei gamle vottane som finst på museet, men også strikka opp i nye og ulike fargar for inspirasjon. Boka har trinnvise instruksjonar som er nyttige same kor erfaren ein er med strikking.
guðrún hannele henttinen er utdanna innan tekstil, og har undervist i strikking i mange år. I meir enn eit tiår har ho også vore eigar av garnbutikken Storkurinn i Reykjavik.
29
fakta og dokumentar
JOHANNES NYMARK
BARÇA
I KAMP SIDAN 1899 Mykje meir enn ein fotballklubb FC Barcelona er ein av verdas største og mest populære fotballklubbar. Over heile verda går folk med fotballtrøyer med Messi, Xavi og Iniesta på ryggen. Klubben er ei global merkevare og eit viktig symbol på katalansk identitet. Og ulikt dei fleste store fotballklubbar er FC Barcelona eigd og styrt av klubbmedlemmene. I boka Barça. I kamp sidan 1899 går forskaren og fotballentusiasten Johannes Nymark på jakt etter klubben sin eigenart. Han sakprosa | ISBN: 9788234004773
fortel levande og kunnskapsrikt om kvifor
e-bok | ISBN: 9788234004780
og korleis klubben er knytt til katalansk
PRIS KR 239,– | UTG. SEPTEMBER
politikk, kultur og samfunn. Området stod
ISBN 978-82-340-0477-3 PRIS KR 379,– | UTG. SEPTEMBER
el Barça er annleis enn andre fotballag,
tidleg for modernitet, fridom, demokrati og kosmopolitisme, som også blei berebjelkar 9 7 8 8 2 3 4 0 0 4 7 7 3
9 788234 004773
for FC Barcelona sin identitet. Nymark viser gjennom sentrale personar i klubben, mellom andre Cruyff, Maradona, Messi og Guardiola, korleis klubben har fått den identiteten katalanarane i dag knyter til el Barça. Men kva gjer den nye økonomien med FC Barcelona si opphavlege sjel? Vil hopehavet med diktaturet Qatar gjera slutt på klubben sin
johannes nymark (f. 1949) har undervist og forska i spanskspråkleg lingvistikk, kultur og samfunn ved Universitetet i Oslo og NHH i Bergen. Han har mellom anna gitt ut Verdas viktigaste bagatell – essay om fotball og globalisering (2002) og Draumen om Catalonia – katalansk identitet i historisk lys (2015).
30
identitet?
fakta og dokumentar
JON HJØRNEVIK
PÅFUGLEN SOM LANDA I SI EIGA AVFØRING Skeive rim om dei sju dødssyndene Det perfekte, hovmodige og ambisiøse er uinteressant, heilt til det går til helvete. Kåtskap og begjær er dørgande kjedeleg, inntil det går skikkeleg over styr. Grådigheit og misunning bør gløymast, om ikkje det inkluderer nevekamp, blod og tårer. Rimsmeden Jon Hjørnevik orkar ikkje å komma på banen før plattfotjoggaren får hundeskit under nyskoen. Det er først når milliardyachten går ned med overlønt egomann og tiltakslaus solariumsmus diktaren vaknar. Og kven vil dikta om ein PowerPoint-presentasjon med mindre den
humor | ISBN: 9788234006951
ISBN 978-82-340-0695-1 PRIS KR 249,– | UTG SEPTEMBER e-bok | ISBN: 9788234006968 PRIS KR 159,– | UTG SEPTEMBER
inkluderer eit affektdrap? I Påfuglen som landa i si eiga avføring er alle former for skit samla mellom to pene permar. Heller ikkje diktaren sjølv slepp unna sin
9 7 8 8 2 3 4 0 0 6 9 5 1
9 788234 006951
eigen penn.
jon hjørnevik (f. 1970) er forfattar, tekstforfattar, julenisse, forvaltningsrevisor, reklamemann, familiemann, statsvitar, jobbsyklist, nabo, daglegvarekunde og komikar frå Voss. Han debuterte med diktsamlinga I ein sofa frå Korea i 2001 og er mannen bak ei rekkje andre populære diktsamlingar. Hjørnevik er også ein høgt oppskatta opplesar av sine eigne dikt.
31
fakta og dokumentar
HALVOR FOLGERØ
VESTLANDSVEGAR
HISTORIER OM FARLEGE OG SPEKTAKULÆRE VEGSTREKK Om livet på farlege vegar Vestlandet er kjent for smale, svingete og farlege vegar gjennom tronge fjordar og over
ISBN 978-82-340-0243-4
bratte fjell. I dag er mange av skrekkvegane erstatta av tunellar. I denne boka tek Halvor
prakt | ISBN: 9788234002434
Folgerø oss med på ei reise tilbake i tid og
PRIS KR 399,– | UTG. OKTOBER
på utsida av tunellane, til både berykta og berømte vegar.
9 7 8 8 2 3 4 0 0 2 4 3 4
9 788234 002434
Dette er historia om då vegane vart bygde, men minst like viktig er forteljinga om korleis det var å leve med slike vegar. Det kunne vere nervepirrande, særleg om vinteren. Posten skulle fram, varene skulle leverast, og elevane skulle på skulen. Som regel gjekk det bra, men ikkje alltid. Det handlar om hårnålssvingar, rygging på stup, kork og kø, livredde turistar, fødsel i førarhus, dramatiske ras og utforkøyringar. Saman teiknar desse vegane eit bilete av kvardagslivet på Vestlandet i nær fortid, og dei fortel om ein ufatteleg vilje til å trasse den steile naturen.
halvor folgerø (f. 1967) er journalist, musikar
Boka er rikt illustrert med gamle og nye bilete
og forfattar frå Stord. Han har i ei årrekkje vore tilsett
frå eit utval av Noregs farlegaste og mest
i NRK.
spektakulære vegstrekk.
32
33
KRISETID For å forstå oss sjølve og tida vi lever i, må vi også forstå historia. I pamflettserien Krisetid fortel nokre av dei fremste fagfolka i landet korleis menneska har opplevd og takla kriser tidlegare. Som bøkene viser, er historia full av elende og vondskap, men også lys og håp.
34
35
fakta og dokumentar
Kathrine Nedrejord
Flukta til Finnmark 1800-talet
KATHRINE NEDREJORD
FLUKTA TIL FINNMARK Masseflukt og fornorskingspolitikk I siste halvdel av 1800-talet blei Finland ramma av eit elendig klima og ei rekke uår som tvinga tusenvis av menneske på flukt over grensa til Noreg. Mange av dei enda opp i Troms og Finn mark: Ein av dei var forfattaren sin tippoldefar,
Krisetid
Isak Martimo Gaski. Da mora døydde og faren blei aleine med ungane, var han i likskap med mange andre familiar tvinga til å overlate dei
sakprosa | ISBN: 9788234006371
ISBN 978-82-340-0637-1
tre ungane til ulike familiar på den andre sida
PRIS KR 199,– | UTG. OKTOBER
av grensa. Åtteåringen Isak blei sett bort til ein
e-bok | ISBN: 9788234006388
samisk familie i Tana-området, til ein heim og
PRIS KR 149,– | UTG. OKTOBER
ein kultur som var heilt ukjend for han. Kathrine Nedrejord tek for seg masseflukta
9 7 8 8 2 3 4 0 0 6 3 7 1
9 788234 006371
til Noreg, og særleg skjebnen til finske barn og ungdommar som fekk nye heimar. Korleis gjekk det med dei? Og korleis blei moderlandet Finland prega av denne masseflukta? Nedrejord fortel historia om korleis eit barn som opplevde store tap, klarte seg. Isak Martimo Gaski blei ein del av det samiske samfunnet i Tana, fekk barn og familie og blei velintegrert i ein minoritet, men han bar med seg bakgrunnen sin resten
kathrine nedrejord (f. 1987) er ein samisk forfattar og dramatikar, med oppvekst i Finnmark og i Vestfold. Nedrejord bur i Paris og har gitt ut tre romanar, tre ungdomsbøker og ei barnebok. Ho blei nominert til Ibsenprisen for dramatikardebuten Brent jord (2015), og for romanen Forvandlinga
av livet. Masseinnvandringa frå Finland fekk større konsekvensar politisk: Det blei starten på fornorskingspolitikken, som har prega det samiske folket gjennom heile det førre hundreåret og fram til i dag.
(2018) fekk ho Havmannprisen. Nedrejord har
Boka er ein del av Samlagets serie KRISETID
vore husdramatikar på Nationaltheatret og på
– bøker om verdas historiske kriser skrivne av
Dramatikkens hus.
nokre av våre fremste fagfolk.
36
fakta og dokumentar
KNUT KJELDSTADLI
DEI HARDE TRETTIÅRA
Knut Kjeldstadli
Dei harde trettiåra
Då massearbeidsløysa kom til Noreg Den store depresjonen var ei verdsomfattande krise, prega av massearbeidsløyse og djupe politiske og sosiale konfliktar. Også for nordmenn var trettiåra harde, og spora har sete fast i familiar i generasjonar. Men konfliktane i denne tida la også mykje av grunnlaget for etterkrigstidas velferdsstat.
Krisetid
I denne boka tek historikar Knut Kjeldstadli for seg korleis krisa i USA hadde ringverknader for arbeidsfolk, politikk og økonomi i Noreg. Som
sakprosa | ISBN: 9788234004193
ISBN 978-82-340-0419-3 PRIS KR 199,– | UTG. OKTOBER
i dag var krisa brensel for dei høgreradikale
e-bok | ISBN: 9788234004209
kreftene. Arbeidarleiaren Arthur Berby
PRIS KR 149,– | UTG. OKTOBER
kommenterte i 1931 det store gapet mellom dei velståande og dei arbeidslause: «Det blir (...) et bunnløst svelg mellom oss. Og fascistene finner rørt vann å fiske i.»
9 7 8 8 2 3 4 0 0 4 1 9 3
9 788234 004193
Mens dei fascistiske kreftene kom til makta i fleire land, gav konfliktane på trettitalet Arbeiderpartiet stor drivkraft, og partiet fekk mykje av æra for å ha avskaffa arbeidsløysa – ei sanning med store modifikasjonar. Eit dobbelt klassekompromiss vart inngått i 1935, med hovudavtala mellom LO og arbeidsgivarane og kriseforliket mellom Bondepartiet og Arbeidarpartiet. Mellomkrigstida tona ut med sterk allmenn tru på verdien av å organisere samfunnet, ein forlaupar for etterkrigstidas velferdsstat.
knut kjeldstadli (f. 1948) er pensjonert professor i historie ved Universitetet i Oslo. Han har skrive ei rekke bøker, deriblant Fortida er ikke hva den engang var. En innføring i historiefaget (1992), Et splittet samfunn. Aschehougs Norgeshistorie 1905–1935 (1994) og Innvandringen til Norge
Boka er ein del av Samlagets serie KRISETID
900 – 2010 (2014). Kjeldstadli har fått Sverre
– bøker om verdas historiske kriser skrivne av
Steen-prisen for framståande formidling av historie.
nokre av våre fremste fagfolk.
37
fakta og dokumentar
Hans Jacob Orning
Dei norske borgarkrigane 1130–1240
HANS JACOB ORNING
DEI NORSKE BORGARKRIGANE 1130–1240 Kva er eigentleg ei krise? Vi har lett for å snakke om kriser som noko vi skal finne ein veg ut av, men som professor i mellomalderhistorie Hans Jacob Orning viser, kan det vi i dag kallar krise, også vere ein normaltilstand. Slik var det i den såkalla
Krisetid
borgarkrigstida i Noreg. I tida frå 1130 til 1240, under høgmellomalderen, var landet prega av ei rekke regionale feidar. I Magnus Lagabøtes
sakprosa | ISBN: 9788234004797
landslov frå 1274 blei borgarkrigane kalla «den
PRIS KR 199,– | UTG. OKTOBER
store villfaringståka som størstedelen av dette
e-bok | ISBN: 9788234004803
landets folk har vore så harmeleg blinda av».
PRIS KR 149,– | UTG. OKTOBER
Dette perspektivet har sett sterkt preg på synet
ISBN 978-82-340-0479-7
vårt på borgarkrigstida. 9 7 8 8 2 3 4 0 0 4 7 9 7
9 788234 004797
Men som Orning viser, hadde kongsmakta og kyrkja sterk interesse i å framstille denne tida som eit valdeleg samfunnssamanbrot. Dei hadde ein visjon om at det gode samfunnet var leia av konge og biskopar, og der bøndene skulle lyde. Med kongesogene som inngang fortel Orning om dei som levde i denne tida: myndige menneske som hevda sin rett, om naudsynt med vald, men ofte også med fredelege middel. Det var ikkje så mykje «alles krig mot alle» som
hans jacob orning (f. 1965) er professor i
det var «alles samarbeid med alle», hevdar han.
mellomalderhistorie ved Universitetet i Oslo. Han har skrive ei rekke bøker og artiklar om norsk og
Ved å trekke linjer til andre kriser i nyare tid
europeisk mellomalder. For eit breiare publikum har
gir forfattaren oss ei meir nyansert oppfatning
han skrive første bind av Norvegr – Norges historie
av kva kriser eigentleg er.
(Aschehoug 2011), En kort introduksjon til Norge i høymiddelalderen (Cappelen 2020) og saman med
Boka er ein del av Samlagets serie KRISETID
Øyvind Østerud Krig uten stat (Dreyer 2020). Han
– bøker om verdas historiske kriser skrivne av
har vore fast skribent i Klassekampen i ti år.
nokre av våre fremste fagfolk.
38
fakta og dokumentar
INGJERD VEIDEN BRAKSTAD
Ingjerd Veiden Brakstad
ETTER FOLKEMORDET 1945–
Etter folkemordet 1945–
Korleis var det for jødane å komme heim til Noreg etter krigen? Folkemordet på jødane er ei av dei mest ekstreme og brutale hendingane i verdshistoria. Korleis såg tida etter ein slik fundamental katastrofe ut? I denne
Krisetid
boka undersøker historikar Ingjerd Veiden Brakstad korleis det var for jødane å komme attende til Noreg etter frigjeringa i 1945. Dei norske jødane hadde mista alt og skulle nå forsøke å skape seg eit liv igjen i ruinane av det gamle. Mange var åleine igjen, alle hadde dei
sakprosa | ISBN: 9788234006432
ISBN 978-82-340-0643-2 PRIS KR 199,– | UTG. OKTOBER
e-bok | ISBN: 9788234006449 PRIS KR 149,– | UTG. OKTOBER
mista nokon. Og for dei som kom heim, var det slett inga sjølvfølge å snakke om det som hadde hendt dei. Forfattaren tek utgangspunkt i Holocaust
9 7 8 8 2 3 4 0 0 6 4 3 2
9 788234 006432
sine etterverknader i Noreg, men set også den norske folkemordshistoria i eit vidare perspektiv. At nordmenn har vore offer for, men også deltatt i, folkemordet på dei europeiske jødane, står framleis som eit av dei mørkaste punkta i historia vår og lèt seg vanskeleg føre inn i ei oppbyggeleg nasjonal forteljing. Boka fortel om korleis vi
ingjerd veiden brakstad (f. 1979) er
som samfunn har strevd med å relatere til
historikar med folkemord som spesialfelt. Ho
Noreg som åstad og nordmenn som offer for
arbeider særleg med spørsmål knytte til tida
folkemord.
etter folkemord og korleis ugjerninga blir forstått og skildra av fjerne og nære tilskodarar – i både
Boka er ein del av Samlagets serie KRISETID
samtid og ettertid. Brakstad er frå Trondheim
– bøker om verdas historiske kriser skrivne av
og har doktorgrad frå NTNU. Ho har jobba
nokre av våre fremste fagfolk.
ved Universitetet i Oslo og er i dag tilsett ved HL-senteret.
39
fakta og dokumentar
Astor Furseth
Noregs største steinras Tjelle-skredet 1756
ASTOR FURSETH
NOREGS STØRSTE STEINRAS TJELLESKREDET 1756 Ein gløymd katastrofe Søndagskvelden 22. februar 1756 gjekk det største steinraset i Noregs historie. Delar av Tjellefjellet i Nesset i Romsdalen rasa ut i fjorden. Vi kjenner hendinga blant anna gjennom dagboka til presten Kristian
Krisetid
Morsing. Han og fleire andre hadde lenge undra seg over djupe drønn frå Tjellefjellet, men utan å forstå kva som var i gjerde. Det
sakprosa | ISBN: 9788234004346
ISBN 978-82-340-0434-6 PRIS KR 199,– | UTG. OKTOBER
e-bok | ISBN: 9788234007132 PRIS KR 149,– | UTG. OKTOBER
vart ei redselsnatt. Minst tre store flodbølgjer følgde raset. Bølgjene slo 200 meter opp på land. Bygningar og båtar vart tekne av vatnet. Først om morgonen gjekk det opp for folk kva som hadde skjedd. 32 menneske hadde mista livet.
9 7 8 8 2 3 4 0 0 4 3 4 6
9 788234 004346
Dette er ei forteljing om raset og flodbølgjene, men også om kor ulikt ulykka råka. Her, som så ofte ved naturkatastrofar, var det småkårs folket som leid mest. Dette handlar også om tida etterpå. Slike katastrofar følgjer eit nokså tydeleg mønster: I nesten alle tilfelle er det vanleg å vende tilbake og byggje opp att på den same staden. Typisk er også gløymsla. Etter ein kort periode vart det stille om dette
astor furseth (f. 1940) er skredhistorikar og har vore tilknytt Noregs geologiske undersøking, der han har forska på skred og andre naturkatastrofar i historisk perspektiv. Han har skrive både skjønnlitteratur og fagbøker, mellom anna Skredulykker i Norge (Vigmostad & Bjørke 2006) og Dommedagsfjellet (Samlaget 1985) om Tafjordulykka.
40
raset. Det største steinraset i norsk historie vart så godt som gløymt. Boka er ein del av Samlagets serie KRISETID – bøker om verdas historiske kriser skrivne av nokre av våre fremste fagfolk.
41
BARN OG UNGE
3–6 år
MARIANNE GRETTEBERG ENGEDAL
POLITITJUVEN Politi og røvar Kjell er fødd inn i ein tjuvefamilie, men er ikkje tjuv lenger. Det er ingen i verda Kjell likar så godt som Pølse-Per, og det er ingenting i verda Pølse-Per likar så godt som pølser. Men rett før skulen skal på overnattingstur i skogen, flyttar det ein politifamilie til byen. Politijenta Perit skal bli med på klasseturen. Og for Kjell endrar
ISBN 978-82-340-0155-0
alt seg når Perit blir ein polititjuv: Ho stel bestevennen Pølse-Per.
bildebok | ISBN: 9788234001550 PRIS KR 299,– | UTG. SEPTEMBER
I Polititjuven møter vi att Kjell, som vi blei kjende med i Pølsetjuven frå 2019. Pølsetjuven vann Kulturdepartementets bildebokpris
9 7 8 8 2 3 4 0 0 1 5 5 0
9 788234 001550
2019 og Nynorsk barnelitteraturpris. Boka er blitt omsett til fleire språk og sett opp som teater på Den Nationale Scene i Bergen. Om Pølsetjuven (2019): «[...] en fullständigt originell gatukorsning mellan socialrealism, visuell skrattfest och gammal hederlig rövarhistoria [...] varje omläsning bjuder på nya detaljer att peka på och grunna kring.» martina montelius, expressen
marianne gretteberg engedal (f. 1986) er illustratør og kokk frå Haugastøl, utdanna ved Kunsthøgskulen i Bergen. Ho har illustrert fleire bøker for barn og unge.
44
«God nok til å bli en av årets beste barnebøker.» egon låstad, periskop.no
3–6 år
Bø og Bæ på sykkeltur
og og stakkars Bo
Bu och Bä och stackars Bo
BØ OG BÆ OG STAKKARS BO
Lena og Olof Landström
Lena och Olof Landström
LENA OG OLOF LANDSTRÖM
Radarparet Bø og Bæ er tilbake i ny bildebok for dei minste! Denne gongen vil Bø og Bæ sykle på besøk til vennen Bo. Men då dei kjem fram, seier Bo at han har blitt forkjøla. Han kan ikkje vere med ut og sykle, men må bli heime. Bø og Bæ bestemmer seg for å muntre opp vennen sin og drar til butikken for å kjøpe ei gåve. Men kva er eigentleg ei fin gåve til ein som er forkjøla?
ISBN 978-82-340-0665-4 bildebok | ISBN: 9788234006654 PRIS KR 249,– | UTG. SEPTEMBER
9 7 8 8 2 3 4 0 0 6 6 5 4
9 788234 006654
olof og lena landström står bak den svenske bildeboksuksessen om Bø og Bæ. I dag blir bøkene om dei to sauane rekna som moderne bildebokklassikarar.
45
3–6 år
LINE DYBEDAL OG LINE RENSLEBRÅTEN
EIT HJARTE TIL JUL Magi i juletreskogen Mammaa til Nora ligg på sjukehuset. Ho treng eit nytt hjarte for å bli frisk. Nora vil så gjerne bildebok | ISBN: 9788234006296
at mamma skal bli som før. Men kva om
PRIS KR 249,– | UTG. SEPTEMBER
mamma blir heilt annleis med eit nytt hjarte?
e-bok | ISBN: 9788234006302
Tenk om ho ikkje vil kjenne att Nora? Det
PRIS KR 159,– | UTG. FEBRUAR
synest ho er skummelt å tenke på.
ISBN 978-82-340-0629-6
Då er det godt å ha ei farmor som veit om 9 7 8 8 2 3 4 0 0 6 2 9 6
9 788234 006296
ein magisk juletreskog. Saman med farmor og pappa finn Nora det perfekte juletreet, og over himmelen fer det eit stjerneskot. Kanskje Nora sitt ønske om at mamma skal bli frisk, går i oppfylling òg? Eit hjarte til jul er ei historie om dei vonde tankane som kan oppstå når nokon ein er glad
line dybedal (f. 1988) er låtskrivar og musikar
i, er alvorleg sjuk. Samstundes er det ei varm
og kjem frå Nordfjord. Ho har komponert musikken
forteljing om å finne trøyst og tryggleik, og
til NRK Super-serien «Bli med heim» og gitt ut to
om aldri å gi opp håpet.
soloalbum. Eit hjarte til jul er debutboka hennar. line renslebråten (f. 1980) er forfattar og illustratør og busett i Asker. Ho har mellom anna skrive og illustrert Under polarisen (Cappelen Damm 2018) og Virkelighetens monstre (Cappelen Damm 2019), og dessutan illustrert den brageprisnominerte Blåhvalen (Kagge 2020).
46
6–9 år | leseland leseland nivå 2
VEGARD MARKHUS
KUNST OG HÆRVERK Rine og Ravi i kunsttrøbbel! Rine og Ravi vil lage noko fint i kunst og handverk-timen. Men Lærar-Knut har som vanleg andre planar. Han vil heller at dei skal ha kunst og hærverk. Kunst skal vere stygg, folk skal seie huff!, meiner han. Men kva skjer da Gymlærar Gyda ser at Lærar-Knut og elevane rablar og teiknar på bilen hennar? Kunst og hærverk er ein del av Samlagets Leseland for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar, skapte for å stimulere og inspirere ferske lesarar.
ISBN 978-82-340-0506-0 lettlesbok | ISBN: 9788234005060 PRIS KR 199,– | UTG. AUGUST
9 7 8 8 2 3 4 0 0 5 0 6 0
9 788234 005060
vegard markhus (f. 1983) er forfattar, illustratør og lærar. Han er oppvaksen i Norheimsund, men bur og arbeider i Bergen. Han har gitt ut fleire bildebøker, og i 2010 fekk han Nynorsk barnelitteraturpris.
47
6–9 år | leseland nivå 1
ANNA R. FOLKESTAD
BYGGEBØLL Ny bok i serien om Besta og Bo! Besten og Bo skal bygge hytte. Men Besta vil også vere med. For å vise kor raskt ho kan lage ei hytte i treet, bruker Besta teip i staden for spikar. Men kva skjer når det plutseleg begynner å blåse? Byggebøll er ein del av Samlagets Leseland, for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar, skapte for å stimulere og inspirere ferske lesarar.
ISBN 978-82-340-0507-7 lettlesbok | ISBN: 9788234005077 PRIS KR 199,– | UTG. AUGUST
9 7 8 8 2 3 4 0 0 5 0 7 7
9 788234 005077
anna r. folkestad (f. 1983) er frå Stord. Ho debuterte i 2011 med biletboka Henrik And og blei tildelt Nynorsk barnelitteraturpris i 2012 for Unni og Gunni reiser. Folkestad er kjend for sine humoristiske og lett absurde forteljingar som fenger barnelesaren.
48
6–9 år
ANNA R. FOLKESTAD Anna R. Folkestad
FISKEBOLLEBOKSRAKETTEN
FISKEBOLLEBOKSRAKETTEN
Follow your dream! Nils og faren er snart ferdige med det gigantiske byggeprosjektet sitt: å lage ein rakett av fiskebolleboksar. Ja, ein fiskebolleboks-rakett! No er det berre få dagar att til den siste knappen kjem i posten, sjølvaste oppskytingsknappen. Då kan faren endeleg få reise rundt månen og oppfylle den store familiedraumen. Og det blir vel veldig bra? spør Nils med eit bleikt smil om munnen. Ja, kjempebra, smiler faren attende. Men er ikkje stemma hans litt
ISBN 978-82-340-0508-4 barnebok | ISBN: 9788234005084 PRIS KR 279,– | UTG. AUGUST
skjelven? Fiskebolleboks-raketten er ei humoristisk og absurd forteljing om eit altfor stort byggeprosjekt. Men mest av alt handlar ho om den store kunsten det er å verkeleg snakke
9 7 8 8 2 3 4 0 0 5 0 8 4
9 788234 005084
saman. Boka er gjennomillustrert av forfattaren.
49
6–9 år
rut h l il l e grave n
RUTH LILLEGRAVEN OG JENS KRISTENSEN
KLODEKLUBBEN
JULEMYSTERIET Julemysteriet rut h l il l e grave n
• jens
Fjerde bok i populær spenningsserie
kristensen
Vanja og Sivert gler seg til å vise Mo den årlege julemarknaden. Torget i bygda blir fylt av salsbuer, og foreldra til Vanja skal setje opp ei diger julegran. Dessutan kjem det kvart år ein julenisse med slede og ekte reinsdyr!
m i lj øfakta med
OLE MATHISMOEN
Men i år er det ikkje like koseleg. Det er ikkje v
snø på bakken når Klodeklubben kjem til julemarknaden. Og rett før grana skal tennast, oppdagar dei at nokon har kløyvd ho i mange
barnebok | ISBN: 9788234005275 PRIS KR 249,– | UTG. OKTOBER
lydfil | ISBN: 9788234006814 ISBN 978-82-340-0527-5 PRIS KR 199,– | UTG. OKTOBER
e-bok | ISBN: 9788234007156 PRIS KR 159,– | UTG. OKTOBER
delar. Og heller ikkje julenissen dukkar opp! Kven har øydelagt julegrana? Og kva har skjedd med julenissen? Klodeklubben. Julemysteriet er fjerde bok i Klodeklubben, ein spenningsserie for barn i alderen 6–9 år, skriven av Ruth Lillegraven og
9 7 8 8 2 3 4 0 0 5 2 7 5
9 788234 005275
illustrert av Jens Kristensen. Boka inneheld ein bonusdel med miljøfakta frå Aftenpostens Ole Mathismoen. Dei to første bøkene i serien, Dei svarte svanene og Hytta som forsvann, kom ut våren 2020, medan den tredje boka, Fanga på fjorden, kom ut våren 2021.
ruth lillegraven (f. 1978) har skrive ei rekkje bøker, for både barn og vaksne. I 2013 vann ho
«I flommen av detektivbøker har Ruth
Brageprisen for diktsamlinga Urd. Også dei to
Lillefraven laget en serie som skiller seg
diktsamlingane hennar for barn, Eg er eg er eg er (2016) og Skogen den grøne (2018) blei nominerte til fleire prisar. jens kristensen (f. 1975) er utdanna ved Statens handverks- og kunstindustriskole. For illustrasjonane til Klodeklubben. Dei svarte svanene vann han Kulturdepartementets illustrasjonspris
50
ut, blant annet fordi den handler om miljøkriminalitet» –periskop.no
4
6–9 år
IDA EVA NEVERDAHL
FLOKE 2 Inn i skrømtskogen Floke er ein annleis vikinghelt, ein fredeleg fyr i ei vill vikingverd. No har han fått eit viktig oppdrag: Han skal redde verda frå ragnarok. Men for å gjere det må Floke legge ut på ei lang reise. Den krunglete ferda gjennom skrømtskogen og over trollfjella fører han til sjølvaste Jotunheimen, staden der gudanes svorne fiendar, jotnane, held til. Men kjem han til å klare å redde verda frå den totale undergangen, tru? I Floke 2 fortset teikneserieskapar Ida Eva Neverdahl å leike med klassisk norrøn mytologi og stereotype vikingklisjear. Bli med inn i eit smart, humoristisk og svært annleis vikingunivers! Avslutninga på Flokes eventyr kjem i bok 3, planlagd utgitt i 2022.
ISBN 978-82-340-0510-7 teikneserie | ISBN: 9788234005107 PRIS KR 299,– | UTG. OKTOBER
9 7 8 8 2 3 4 0 0 5 1 0 7
9 788234 005107
«Ida Neverdahl tek seg fridomar med det mytologiske materialet som få andre kunne komme unna med, men som i hennar omarbeiding er vedunderleg forfriskande.» trond sätre, serienett «Hos Ida Eva Neverdahl har det norrøne og vikingverdenen fått en 2020-makeover [...] Hun harselerer med det maskuline i et univers som preges av myke kanter og feminitet, lek og sårbarhet.» ruth hege halstensen, empirix
ida eva neverdahl (f. 1993) er teikneserieskapar og illustratør. Ho har laga nettseriar, teikneseriestriper og gitt ut fleire bøker for barn og unge, mellom anna teikneserien Jojo på Samlaget, og dessutan første bok i serien om Floke.
51
9–12 år
RUNE F. HJEMÅS
EIN BROR I VERDSROMMET Undrande og spennande om kor små vi er i den store samanhengen Elias gler seg til at storebroren Mats skal kome heim på permisjon frå sjukehuset. Men det blir ikkje heilt som Elias har tenkt seg. Mats er tynn og slapp og orkar ikkje å gjere noko av det Elias har planlagt. Snart må han reise tilbake til sjukehuset, og Elias får ei vond kjensle i magen. Kva om storebroren ikkje blir frisk igjen? Samstundes oppdagar Elias ein rar pipelyd frå dei gamle radioane på rommet sitt. Kan det ha ein samanheng med det underlege raude barnebok | ISBN: 9788234003950 ISBN 978-82-340-0395-0
lyset frå vindauget til nabo Edvardsen? Saman
PRIS KR 279,– | UTG. AUGUST
med vennene Mina, Mu og Olivia prøver han
e-bok | ISBN: 9788234003967
å finne ut av mysteriet.
PRIS KR 159,– | UTG. AUGUST
Ein bror i verdsrommet krinsar rundt store 9 7 8 8 2 3 4 0 0 3 9 5 0
9 788234 003950
rune f. hjemås (f. 1982) er frå Trondheim. Han debuterte i 2008 med prosasamlinga Eg er ikkje redd, eg er ikkje redd, og har ei rekke utgivingar bak seg. Hjemås har bakgrunn frå Skrivekunstakademiet i Hordaland og har teke mastergrad i rettsvitskap ved Universitetet i Bergen og Oslo. Ein bror i verdsrommet er den første barneboka hans.
52
spørsmål om livet, døden og kva som finst der ute i universet – og om det å vere ein litt utypisk superhelt.
ungdom
HARALD NORTUN
SKALLEN Nokon ser deg i mørket To kameratar er på fisketur på fjellet. Dei ligg i telt ved Reinsvatnet. Her er det inga mobildekning, og ingen veit kor dei er. Trur dei. For midt på natta får dei nokre mystiske meldingar. Avsendaren er Skallen. Skallen veit kor dei er. Skallen ser og høyrer alt. Skallen jaktar på dei i mørket. Men kven er Skallen? Og kan dei flykte? Eller må dei ta opp kampen? Skallen er ei ny bok i Grøss og gru-serien, eit samarbeid med Leser søker bok.
ungdomsroman | ISBN: 9788234006296
ISBN 978-82-340-0629-6 PRIS KR 249,– | UTG. SEPTEMBER
SELMA LØNNING AARØ
e-bok | ISBN: 9788234006302 PRIS KR 159,– | UTG. SEPTEMBER
BERGTATT
roman | ISBN: 9788234002021 PRIS KR 249,– | I SAL
e-bok | ISBN: 9788234002038 PRIS KR 159,– | I SAL
9 7 8 8 2 3 4 0 0 6 2 9 6
9 788234 006296
ATLE HANSEN
EG HAR VENTA PÅ DEG
harald nortun (f. 1972) er utdanna litteraturvitar og har arbeidd som lektor ved NTNU. Han debuterte som forfattar med romanen
roman | ISBN: 9788234002663
Røverskogen i 2006. Eksperimentet (2015) er omsett
PRIS KR 249,– | I SAL
til fire språk, blant anna fransk og nederlandsk. I
e-bok | ISBN: 9788234002670
2019 blei barneromanen Blå flaggermus nominert
PRIS KR 159,– | I SAL
til Brageprisen, og året etter blei boka Superfinalist i Bokslukerprisen. Nortun er busett i Trondheim.
53
ungdom
ATLE HANSEN
ALEXANDER ER FORELSKA I LIVE Om å tore å stå for den ein er «Det liknar på den nye guten på idrettslina», seier læraren. Han står bak meg og ser på at eg lagar ei skisse med blyant på eit laust ark. «Han har same krøllene», seier læraren. «Og augo.» Munnen har eg ikkje teikna enno, ikkje nasen heller, berre ansiktsforma og krøllene og dei brune augo som aldri ser meg. Augo på teikninga ser min veg. Dei er blinde for anna enn det eg vil at dei skal sjå. Jonas går på vidaregåande. Han trivst best ungdomsroman | ISBN: 9788234006661
ISBN 978-82-340-0666-1 PRIS KR 279,– | UTG. NOVEMBER
e-bok | ISBN: 9788234006678 PRIS KR 159,– | UTG. NOVEMBER
i bakgrunnen der han kan vere anonym og observere dei andre elevane. Han ser mellom anna korleis Alexander, den nye guten med dei vakre krøllene, verkar å vere interessert i Jonas’ bestevenninne Live. Men kvifor synest Jonas det er så vondt å sjå på? Skulle han eigentleg ønske at Alexander var interessert i
9 7 8 8 2 3 4 0 0 6 6 6 1
9 788234 006661
han? På ein fest blir hemmelegheita til Jonas avslørt framfor alle, og plutseleg er han ikkje lenger så usynleg. Har alle visst at han likar gutar, bortsett frå Jonas sjølv? Alexander er forelska i Live handlar om å godta seg sjølv og kjenslene sine, og om å tore å stå for den ein er.
atle hansen (f. 1954) er forfattar, musikar og journalist. Han har skrive bøker for både barn og vaksne, men er kanskje mest kjend for dei mange spenningsbøkene for barn og unge, som Det kvite pulveret (2006), Skatten i Skutevika (2007), Fangar i natta (2008), Den svarte oksen (2009), Svartedalen (2015) og Eg har venta på deg (2020).
54
55
HØGARE UTDANNING
høgare utdanning
ÅSE NYLENNA AKSLEN OG RANDI MOE
BARNEHAGEPEDAGOGIKK
EI INNFØRING FOR STUDENTAR Filosofar og tenkarar har opp gjennom tida gitt uttrykk for ulike syn på barn, oppseding og danning og skapt eit grunnlag for dagens barnehagepedagogikk. Denne boka gir ei innføring i sentrale emne innan barnehagepedagogikk og viser til nokre av grunnleggarane på feltet. Pedagogikkfaget har i seg element frå tradisjonar innan til dømes psykologi, sosiologi og filosofi. Første del av boka er ein gjennomgang av nokre av dei tenkarane som fagbok | ISBN: 9788252195637
ISBN 978-82-521-9563-7 PRIS KR 449,– | I SAL e-bok | ISBN: 9788234005046 PRIS KR 379,– | UTG. OKTOBER
har betydd mest for barnehagepedagogikken. I andre del av boka drøftar forfattarane sentrale spørsmål som omhandlar omsorg, barns leik, læring og danning, med særleg ansvar for å ivareta profesjonsperspektivet. Boka har
9 7 8 8 2 5 2 1 9 5 6 3 7
9 788252 195637 åse nylenna akslen (f. 1957) og randi moe (f. 1959) er førstelektorar ved Høgskulen på Vestlandet og underviser i barnehagelærarutdanninga.
58
relevans for barnehagekvardagen i både notid og framtid og viser dei ulike forgreiningane innan barnehagepedagogikken.
høgare utdanning
MAJA MICHELSEN
BARNS FRITIDSTEKSTAR Barns fritidstekstar handlar om dei tekstane ungar liker å lese, skape og delta i på fritida. Boka er retta mot studentar i lærarutdanningane som har som oppgåve å støtte barn i deira læring og utvikling av tekstleg og språkleg medvit. Fritidstekstar er ein annan sjanger enn dei elevane skriv på skolen, i staden er tekstbruken knytt til heimen eller andre plassar der barn lev sitt private daglegliv. Fritidstekstar er dessutan tekstar barn engasjerer seg i på eiga hand, og som derfor kan vere særleg motiverande å skrive for barna. Formålet med boka er å seie noko om den tekstkompetansen barn får i kvardagen når
norsk | ISBN: 9788234003325
ISBN 978-82-340-0332-5 PRIS KR 299,– | UTG. AUGUST
dei nyttar tekstar av ulike slag, til dømes når
e-bok | ISBN: 9788234003332
dei spelar spel, skriv meldingar på mobilen og
PRIS KR 249,– | UTG. AUGUST
deltek på sosiale medium, og når dei nyttar skrift og teikning. Grunnomgrep som «tekst» og «multi-modalitet» blir forklart på ein enkel måte, og med mange eksempel. Boka viser tekstpraksis og -bruk og barnekulturen i vår
9 7 8 8 2 3 4 0 0 3 3 2 5
9 788234 003325
tid, og inneheld ein eigen del om korleis ein skal analysere dei ulike tekstane barn lagar på fritida, og korleis ein kan bruke kunnskapen om barns fritidstekstar til å støtte utviklinga av tekstkompetansen på skolen.
maja michelsen (f. 1979) er førsteamanuensis ved avdeling for lærarutdanning ved Høgskolen i Østfold der ho underviser i grunnskulelærarutdanninga. Dei faglege interessene hennar går i retning av multimodalitet, skriveopplæring og skriveutvikling og av barns tekstkompetanse på fritida. Michelsen driv den norskfaglege podkasten Norskpraten saman med kollega Stine Brynildsen frå Høgskolen i Østfold.
59
høgare utdanning
MARI NYGÅRD
GRAMMATIKK OG GRAMMATIKK DIDAKTIKK Grammatikarar er ein slags «språkmekanikarar», og arbeid med grammatikk handlar om å forsøke å finne ut korleis språkmaskineriet fungerer, kva komponentar det har, og korleis dei verkar saman. Barn tileignar seg grammatikken i morsmålet sitt heilt knirkefritt. Korleis kan lærarar leggje opp til undring og utforsking av sitt eige morsmål, slik at grammatikkundervisninga norsk | ISBN: 9788252194432
ISBN 978-82-521-9443-2 PRIS CA. KR 349,– | UTG. AUGUST e-bok | ISBN: 9788234003103 PRIS KR 299,– | UTG. AUGUST
blir spennande? Kunnskap om norsk språkstruktur og omgrepsapparat omkring dette er grunnleggjande for mange område innanfor norskfaget, mellom anna lese- og skriveopplæring, norsk som andrespråk, talemål og nynorskdidaktikk.
9 7 8 8 2 5 2 1 9 4 4 3 2
9 788252 194432
Denne boka inneheld både grammatikk og grammatikkdidaktikk. Det mest sentrale vil vere å gi ei grunnleggjande innføring i faget grammatikk.
mari nygård (f. 1976) er førsteamanuensis i norskdidaktikk ved Institutt for lærarutdanning ved NTNU. Ho er særleg opptatt av grammatikk, språklæring og den første skriveopplæringa.
60
høgare utdanning
HJALMAR EIKSUND, GUDRUN KLØVE JUUHL OG KRISTIN KIBSGAARD SJØHELLE
NYNORSK DIDAKTIKK Den norske språksituasjonen fører til at ein som lærar kan få ansvaret for norskundervisninga i reine bokmålsklasser, reine nynorskklasser og i klasser der elevane har ulikt hovudmål. Alle lærarar skal kunne gi god opplæring i norsk, både for elevar som har nynorsk som sidemål og elevar som har nynorsk som hovudmål. Denne boka tek sikte på å gi eit didaktisk grunnlag for å gi god undervisning i nynorsk, uavhengig av den lokale språksituasjonen.
fagbok | ISBN: 9788234003288
ISBN 978-82-340-0328-8 PRIS CA. KR 349,– | UTG. OKTOBER e-bok | ISBN: 9788234003295
Boka har eigne kapittel om
PRIS KR 299,– | UTG. OKTOBER
begynnaropplæringa, nynorsk som hovudmål, nynorsk som sidemål, nynorsk barne- og ungdomslitteratur og om skrivestrategiar særleg mynta på opplæring i det minst brukte skriftspråket.
9 7 8 8 2 3 4 0 0 3 2 8 8
9 788234 003288
hjalmar eiksund er utdanna lektor i norsk frå Høgskulen i Volda og er no doktorgradsstipendiat på Institutt for lingvistiske, litterære og estetiske studium ved Universitetet i Bergen. Prosjektet hans handlar om tospråkleg literacy hos norske elevar. Han har gjort fleire studiar innanfor denne tematikken. gudrun kløve juuhl er førsteamanuensis i norsk på Avdeling for humanistiske fag og lærarutdanning ved Høgskulen i Volda. Ho arbeider i barnehagelærarutdanninga, og er i forskinga si særleg oppteken av barn og ungdoms eigne tekstar, skriving og literacypraksisar. kristin kibsgaard sjøhelle er førsteamanuensis i norsk på Avdeling for humanistiske fag og lærarutdanning ved Høgskulen i Volda. Ho arbeider i grunnskolelærarutdanninga, og er i forskinga si særleg oppteken av nynorskdidaktik, skriving og literacypraksisar.
61
høgare utdanning
NORA SIMONHJELL OG BENEDIKT JAGER (RED.)
NORSK LITTERÆR ÅRBOK 2021 Norsk litterær årbok er ein årleg litteratur vitskapleg antologi. I 2021-utgåva blir både dei norske lyrikkåra 2019 og 2020 sett under lupa av Ingrid Nielsen og Thorstein Norheim. Kva kjenneteiknar den prisvinnande norske litteraturen, spør Erik Bjerck Hagen? Finlands svenske Monika Fagerholm vart tildelt Nordisk råds litteraturpris for romanen Hvem dödade Bambi?, og romanen blir analysert i lys av forfattarskapen av Julia Tidigs. Silje Solheim Karlsen og Ruth Seierstad Stokke tek for seg kva som kjenneteiknar samisk lyrikk, og korleis ein kan sikre at norske elevar fagbok | ISBN: 9788234005619
ISBN 978-82-340-0561-9 PRIS CA. KR 329,– | UTG. SEPTEMBER e-bok | ISBN: 9788234005626
blir kjende med han, medan Henning Howlid Wærp undersøkjer om det finst samisk sci-filitteratur.
PRIS KR 279,– | UTG. SEPTEMBER
Årboka inneheld mellom anna også artiklar om nynorsk lyrikk, Torborg Nedreaas’ litterære 9 7 8 8 2 3 4 0 0 5 6 1 9
9 788234 005619 benedikt jager (f. 1966) er førsteamanuensis ved Universitetet i Stavanger. Han har særleg interessert seg for og forska på kulturelle samband mellom Noreg og Aust-Tyskland. nora simonhjell (f. 1970) er førsteamanuensis ved Institutt for nordisk og mediefag ved Universitetet i Agder. Ho arbeider mest med spørsmål kring litteratur, kropp, kjønn og sjukdom.
62
skildringar av tyskarjenter, Jan Kjærstads forfattarskap lesen i lys av både Terje Tvedts og Karl Ove Knausgårds kritikk, korleis ein kan undervise i litteratur og samtidig dekkje FNs berekraftmål – og kven er no eigentleg Sølve Solfeng?
høgare utdanning
REIDAR ELVEN MFL.
NORSK FLORA Lids flora har vore hovudkjelda til informasjon om norske plantar sidan første utgåva av boka i 1944. Ho har no vore i kontinuerleg sal i meir enn 75 år, er komen i nye utgåver om lag kvart tiande år og kjem no i si 8. utgåve. Boka omfattar alle plantar som er funne i norsk natur, korleis dei ser ut, og kor dei veks, kor dei kjem ifrå, og korleis dei er komne til landet. I dei siste utgåvene har også Svalbard vore med. Boka er skriven for alle som er interesserte i norsk botanikk: forskarar, studentar, amatørar og dei som driv med undervisning og med forvaltning av norsk natur. Storparten av
ISBN 978-82-521-9862-1
artane er illustrerte med strekteikningar, i
referanseverk | ISBN: 9788252198621
alt om lag 3200 teikningar. Av desse er 70 %
PRIS CA. KR 899,– | UTG. NOVEMBER
teikna av Dagny Tande Lid, medan tre andre illustratørar står for hovuddelen av resten: Anne J. Elven, Svetlana Voronkova og Annegi Eide.
9 7 8 8 2 5 2 1 9 8 6 2 1
9 788252 198621
reidar elven (f. 1947) er pensjonert professor og konservator frå Naturhistorisk museum, Universitetet i Oslo, med spesialfelt i norsk flora, vegetasjon og plantegeografi. charlotte s. bjorå (f. 1973) er førsteamanuensis og konservator ved Naturhistorisk museum, Universitetet i Oslo, med spesialfelt i botanisk systematikk. eli fremstad (f. 1945) er pensjonert konservator frå Vitskapsmuseet, Noregs teknisk-naturvitskaplege universitet, Trondheim, med spesialfelt i norsk vegetasjon og flora. hanne hegre (f. 1972) er dr.scient. frå Universitetet i Oslo, med spesialfelt i botanisk systematikk, og no med enkeltpersonføretaket FlowerPower. heidi solstad (f. 1971) er dr.scient. frå Universitetet i Oslo, med spesialfelt i botanisk systematikk, og no seniorrådgjevar i Multiconsult.
63
høgare utdanning
MAGNE EIKÅS OG SVEIN TUASTAD
SOSIALPOLITIKK PÅ NORSK
VELFERDSTENESTENE, FORVALTNINGA OG DET POLITISKE SYSTEMET I internasjonale samanlikningar har dei norske velferdsordningane høg ranking. Samstundes indikerer NAV-skandalen i 2020 og dommar mot barnevernet i menneskerettsdomstolen at det finst utfordringar også innanfor «den norske modellen». helse- og sosialfag | ISBN: 9788234001864
ISBN 978-82-340-0186-4 PRIS KR 429,– | UTG. NOVEMBER
I denne boka gir forfattarane ei brei innføring i norsk sosialpolitikk, korleis velferdstenestene
e-bok | ISBN: 9788234001871
er organiserte, og dei sidene ved det politiske
PRIS KR 359,– | UTG. NOVEMBER
systemet som ein treng å kjenne til i sosialt arbeid. Boka har tre hovudtema. Eitt tema er den generelle sosialpolitikken, som utviklinga
9 7 8 8 2 3 4 0 0 1 8 6 4
9 788234 001864 magne eikås (f. 1959) er dosent ved Institutt for velferd og deltaking, Høgskulen på Vestlandet campus Sogndal. Eikås er utdanna statsvitar og er medforfattar av boka Organisert velferd, som kom ut i 2016. svein tuastad (f. 1962) er førsteamanuensis
av den norske velferdsstaten, profesjonsrolla i sosialt arbeid og brukarmedverknad. Eit anna hovudtema er systema for politikk og for valtning i stat og kommune. Og sist, men ikkje minst, viser boka korleis velferdstenestene er organiserte, og kva som er innhaldet i dei. Ved å samle sosialpolitikk og stats- og kom munalkunnskap i éi framstilling viser forfat tarane korleis sosialpolitikk, politiske vedtak og forvaltning pregar kvardagen i sosialt arbeid.
ved Institutt for sosialfag, Universitetet i Stavanger. Tuastad er utdanna statsvitar og har mellom anna
Boka rettar seg særleg mot bachelorstudentar i
skrive boka Fridom, likskap og gullkort (2009) og
barnevern, vernepleie og sosialt arbeid og har
vore medredaktør av boka Barneomsorg på norsk
innarbeidd dei nye føringane for sosialpolitikk
(Universitetsforlaget 2017).
som ligg i nye nasjonale retningslinjer frå 2019 for barnevernspedagog-, sosionom- og vernepleiarutdanninga.
64
SYN og SEGN 2 .21
771011
DET NORSKE SAMLAGET / PRIS KR 129 / 127. ÅRGANG
når bygda gjer opprør
9
770039
RETURUKE 33
TIDSAM 1322-02
02
TIDSSKRIFT FOR KULTUR, SAMFUNN & POLITIKK
lene wetteland om Vladimir Putins nettroll
eivind myklebust om litteratur og endetidsteikn
gaute eiterjord om generasjon klimastreik
SJÅ VERDA FRÅ EIN ANNAN STAD. I ei verd full av kjappe nyhende er det frigjerande å kunne lese tankar som er tenkte heilt ut. Tidsskriftet Syn og Segn gir deg tekstar av våre beste etablerte forfattarar og morgondagens store namn innanfor dei fleste samfunnsområde og forskingsfelt – på herleg nynorsk. Med eit abonnement på Syn og Segn får du litt pause og påfyll i kvardagen – og gjer deg litt klokare for kvart nummer.
synogsegn.no facebook.com/synogsegn Instagram: @tidsskriftet_synogsegn
- SYN OG SEGN RETT I POSTKASSA – FIRE GONGER I ÅRET - 432 SIDER SAKPROSA KVART ÅR - BØKER FRÅ SAMLAGET TIL REDUSERTE PRISAR
67
register FOTOREGISTER Tom A. Kolstad......................................................s. 8 Agnete Brun.................................................s. 13, 50 Lærke Posselt...................................................... s. 14 Sverre Skjold....................................................... s. 15 Tine Poppe........................................... s. 16, 37, 38 Asbjørn Jensen................................................... s. 17 Geir Morgen.................................................s. 18, 52 Nille Leander....................................................... s. 19 Agnete Brun........................................................ s. 20 Tove K. Breistein.........................................s. 26, 44 Nikolai Bergstrøm............................................. s. 27 Sara Mac Key....................................................... s. 28 Gígja Einarsdóttir.............................................. s. 29 Rolf Seierstedt.................................................... s. 31 Alrik Velsvik....................................................... s. 32 Alexandre Nicolas............................................. s. 36 Benedikte Skarvik............................................. s. 39 Ulla Montan........................................................ s. 45 Helle Frogner...................................................... s. 46 Ina Strøm Kagge................................................. s. 46 Bodil Haga........................................................... s. 48 Gry Dahl............................................................... s. 51 Benedikte Skarvik............................................. s. 53 Marius Knutsen.................................................. s. 54
68
69
FØLG OSS PÅ: twitter.com/samlaget facebook.com/samlaget instagram.com/detnorskesamlaget og abonner på nyheitsbrev på samlaget.no
70
KONTAKT OSS Anne Liv Tresselt Sals- og marknadssjef M: 90 56 13 22 a.tresselt@samlaget.no Karin Helgøy Kommunikasjonssjef M: 97 01 98 65 k.helgoy@samlaget.no Sara Olivia Berntsen Marknadskoordinator Kundeservice M: 95 27 34 88 s.berntsen@samlaget.no Katerina Futsæter Vik Sals- og marknadskonsulent M: 93 05 77 23 k.vik@samlaget.no Merete Pharo Sals- og marknadskonsulent for barne- og ungdomsbøker M: 45 25 51 10 m.pharo@samlaget.no
71
72