SEDSALA 21. WÊ BIBE SEDSALA AZADIYA JINAN

A: BÊRÎVAN ŞENGALÎ

Li Ser 8’ê Adara 1857’an Re Tam 163 Sal Derbas Bûn. Lê Belê Berxwedan Û Têkoşîna Jinan Bê Navber Li Hemberî Hemû Rêbasên Mîtîngerî Û Tundiya Pergala Mêrê Desthilat Û Şerê Kûrewî Ya Pergala Modernîta Kaptalîst A Sedsala 21’an De Li Heremê Tê Meşandin, Jin Ji Bo Azadiya Xwe Li Qada Têkoşînê Û Li Qadên Berxwedanê Li Ber Xwe Didin Û Bedîlên Mezin Didin. 8’ê Adarê Bi Têkoşîna 40 Jinên Kedkar Li New Yorkê Dest Pê Kir. Her Çend Ev Roj Di Asta Navtewî De Di Salên 1970’î De Hatibe Pejirandin Jî, Bûyer Û Daxwaza Pîrozkirina Vê Rojê Ya Weke Rojeke Hevbeş Ya Jinên Cîhanê Rastî 1800’î Tê. Di 8 Adara Sala1857’an De Jinan Li New Yorkê Grevek Li Darxistin. Jinan Bi Grave Xwe Daxaza Dikirin Ku Saeta Wan Ya Kar Dakeve 8 Saetan Û Heqdestekî Weke Hev Ji Wan Re Were Dayîn. Lê Belê Di Encama Grevê De Kargeha Jinan Hate Şewitan Û 129 Jin Di Bûyerê De Hatin Qetilkirin. Ji Wê Dîrokê Heta Niha 163 Sal Derbas Bûn. Lê Zihniyeta Mêrê Deshilat Û Faşîst, Çawa Di Sala 1857’an De 129 Jin Tinê Ji Bo Mafên Xwe Yên Jiyanî Dixwaz Dikirin, Di Wan Kargehan De 129 Jin Şewitandin. Îro Jî Heman Zihniyet Di Bin Pergala Modernîta Kaptalîzmê Ya Kûrewî De Ji Bo Kuştin Û Qetilkirina Jinan Li Ser Kar E. Em Di Herikandina Dîroka Serdestiya Mêr De Jî Dibînin, Hêza Egementiya Mêrê Serdest Bi Hêza Xwe Ya Deshilatî Re Li Hemberî Civaka Xwezayî Ya Çanda Dayîkê Temsil Dikir, Bi Pergala Koletiya Jinê Û Metakirina Jinê Her Tim Di Nava Operesyoneke Sîstematk De Bûye. Heta Roja Îro Jî Ev Operesyon Bi Sîtematîk Bi Rêbasên Cur Be Cur Bi Bombardûmanên Pergala Mîtîngeriya Dewletê Û Pergala Modernîte Kaptalîsta Bi Riya Fihûşê, Tîcaretê Ji Bo Hêza Xwe Ya Hegomonîk Jinê Di Şexsê Jinê De Civakê Dide Karanîn. Bi Kurtayî Pergala Modernîta Kaptalîst Weke Nexweşiya Penceşêrê Bi Şer Û Êrişên Xwe Yên Hovber Li Hemberî Civaka Xwezayî Û Li Ser Jiyana Jinê, Di Sadsala 21’an De Jî Di Nava Êrişeke Mezin De Ye. Û Hewhil Dide Civaka Mirovatiyê Bi Her Alî Ve Dîl Bigre Û Ji Xwe Re Bike Mêtîngeheke Bîrdozî, Aborî Û Desthiladariyê. Di Sedsala 21’an De Divê Jin Ji Bo Azadiya Xwe Çi Bikin? Li Hemberî Rastiya Dîroka 5000 Sal A Dewlet Û Mêrê Deshilat,

Her Ku Diçe Têkoşîna Tevgerên Jinên Cîhanê Li Hemberî Pergala Modernita Kaptalist A Kûrewî, Li Her Derê Derdikeve Asteke Lotkeyê. Ev Jî Dide Nîşandan Ku Jin Wê Hêza Xwe Ya Têkoşînê Bikare Sedsala 21’an Bike Sedsala Azadiya Jinê

Têkoşîna Jina Kurd Jî Ji Van Pirsgirêkên Ku Xwe Dispêre Aqilê Mêr, Weke Nexweşiya Penceşêrê Ji Bo Civakên Jinê Bûye Asteng Û Kaos, Derketina Ji Wan Pirsgirêkan, Têkoşîna Zanista Jineolojî Li Ser Van Axên Kevnar Yên Dayîkê, Bi Hişmediya Jina Azad Re Digre Dest, Weke Anternatîfa Çareseriya Hemû Pirsgirêkên Jinên Cihanê, Bi Zanista Jineolojî Dibe Modeleke Nû. Jineolojî, Bi Van Demarên Xwe Yên Berxwedêr Û Bi Vê Kevneşopiya Xwe Kevnar, Bi Tekoşîna Heval Sakîne Cansiz, Zîlan, Sema, Bêrîvan, Hêlîn Murad, Hwd, Niha Jî Bûye Çavakaniya Hemû Jinên Berxwedêr Û Azadîxwaz. Û Her Wiha Bûye Çavkaniya Şoreşa Bakur Û Rojavayê Sûriye Jî. Heke Ku Em Îro Bihsa Jina Azad Û Bi Zanist Û Ramanên Jina Azad De, Civakabûna Hevpar Dikin, Dîsa Ger Ku Em Behsa Egîdî, Mêrxasî Û Camêriya Mêrê Azad Dikin, Bi Teqez, Aqilê Zanista Jinê Ya Jiyanê Û Pergala Dayîkê Ve Girêdaye. Jixwe 8’ê Adara Îsal Li Ser Vê Rênemayiyê Jinan Di Salvegara 110 Min Ya 8’ê Adarê Roja Jinên Kedkar A Cîhanê De Dan Diyarkirin Ku Wê Li Hemberî Pergala Kujer Û Dijminên Jinan Bêdeng Nemînin. Wê Ji Bo Xwestekên Xwe Yên Azadiyê Wê Li Kolanan Bin. Wê Tinê Ne Li Kolanan Bin, Wê Ji Bo Wan Her Kêliya Jiyanê Wê Bibe Ruh Û Têkoşîna 8’ê Adarê. Her Ku Diçe Têkoşîna Tevgerên Jinên Cîhanê Li Hemberî Pergala Modernita Kaptalist A Kûrewî, Li Her Derê Derdikeve Asteke Lotkeyê. Ev Jî Dide Nîşandan Ku Jin Wê Hêza Xwe Ya Têkoşînê Bikare Sedsala 21’an Bike Sedsala Azadiya Jinê. Rêber APO Giringiyeke Gerdûnî Dide Fikiri Û Ramanên Azadiya Jinê. Em Dizanîn Fîlozof Û Sazûmankarê Îdeolojiya Azadiya Jinê Jî Rêber Apo Ye. Wî Taybetmendiya Xwe Ya Rêbertiyê Jî Herî Zêde Bi Saya Sazûmaniya Xwe Ya Îdeolojiya Jinê Qezenc Kiriye. Jin Hemû Jî Bêyî Bikevin Di Nav Dudiliyekê Û Xemsariyekê De Divê Bi Rehetî Bikarin Bêjin Ku Rêber Apo Rêberê Wan E, Ango Rênîşanderê Wan E. Jinên Kurd Û Jina Ezidî Vê Rastiyê Baş Nas Dikin. Ji Aliyê Jinên Cihanê Ve Jî Naskirina Ramanên Wî Û Dîtina Vê Rêbertiyê Wê Hêzeke Mezin Bide Têkoşîna Azadiya Jinê. Tespîtên Rêber APO, Yên Beriya Bi 20-30 Salan, Li Ser Pirsgirêkên Jinê Îro Yek Bi Yek Pêk Tên. Rêber APO Di Paraznameyên Xwe De Jî Gelek Giringî De Azadiya Jinê. Êdî Gelek Jinên Sosyalîst Ku Divê Mijarê De Têkoşîn Didin, Dibêjin: “Wê Sedsala 21’ê Bibe Sedsala Jinan”. Jixwe, Ji Niha Ve Sedsala 21’ê Bûye Sedsala Jinê. Û Di Bin Pêşengiya Tevgera Jina Kurd De, Li Serenserî Cîhanê Jin Dixwazin Bi Vê Îlhamê Têkoşîna Xwe Li Hemberî Pergala Modernîta Kaptalîst A Kûrewî, Hîn Zêdetir Xwe Rêxistin Bikin Li Hemberî Zihniyeta Tundiyê Li Qadan Bin Daxwaza Mafên Xwe Bikin. Di Pîrzobahiya 8’ê Adara 2020’an De Hate Dîtin Li Her Derê Cîhanê Jinan Bi Têkoşîn Û Dengê Xwe Dan Diyarkirin Ku Li Hemberî Tundiya Mêrê Faşîst Wê Her

Jinên Ezidî Divê Xwe Rêxistinkirinê Û Xwe Parastinê Weke Nan Û Avê Ji Bo Xwe Pêwist Bibîne. Fermana 73’an Yek Ji Wan Fermanê Herî Ku Bi Destê Zirhêzên Hegomonîk Avakirin Û Bi Hovîtî Ajotin Ser Gelên Azadîxwaz, Şervanên Azadiyê Û Gelê Me Yê Ezidî

Kêliya Jiyanê Têkoşîn Bikin Û Ji Bo Azadiya Xwe Wê Li Qadan Bin. Rêber APO Di Artêşbûn Û Partîbûna Jina Azad De, Giringiyeke Teybet Da Têkoşîna 8’ê Adarê. Got:“Divê Hemû Roj, Ji Bo Têkoşîna Jinan 8’ê Adarê Be. Divê 8’ê Adarê Tinê Ji Bo Rojekê Neyê Sînordarkirin”. Di Bin Pêşengiya Clara Zetkîn Û Roza Luxemburg De, Berxwedana Van Jinên Têkoşer, Ji Bo Jinên Cihanê Mîraseke Giring Li Dûv Xwe Hişt. Li Ser Vê Mîrasê, Jina Kurd Di Bin Bi Firkir Û Felsefa Rêber APO De Di Bin Pêşengiya Têkoşîna Sarayan De, Ji Bo Azadiya Jinên Cihanê Dibe Rêxisteneke Xurt Û Modeleke Nû. Li Ser Vê Bingehê Tevgerên Hêza Gelan A Sadsala 21’an Wê Li Ser Bingehê Fikrê Modernîteya Demokratîk Xwe Bispêre Azadiya Jinê Û Zanista Jineolojî . Jinên Şingalî Û Jinên Ezidîxanê Jî Li Ser Xaka Xwe Ya Kevnar Pîroz, Pîrozbahiya 8’ê Adarê Ya 110 Min Roja Jinên Kedkar A Cîhanê, Bi Coşeke Mezin Pîroz Kir. Jinên Ezidî Di Têkoşîna Xwe Ya 8’ê Adara Îsal De Dan Nîşandan Ku Pirsgirêkên Ku Jin Di Nava Pergala Mêrê Deshilat De Dijîn, Pirsgirêkên Hevbeş İn. Ew Pirsgirêkên Ku Xwe Dispêre Aqilê Mêr Ku Tinê Dikuşe Û Talan Dike, Wê Weke Jinên Ezidî Wê Li Hemberî Vê Aqiliyet Û Zihniyetê, Bi Hişmediya Jina Ku Xwe Rêxistin Dike Wê Têkoşîna Xwe Hîn Xurtir Bikin. Wê Fermanên Berê Û Fermana Hovîtiya Çetên DAIŞ’ê Ku Bi Fermana 73’an Ku Li Ser Jinên Ezidî Û Civaka Ezidî De Qewîmî Ticaran Jibîr Nekin. Jinên Ezidî Divê Xwe Rêxistinkirinê Û Xwe Parastinê Weke Nan Û Avê Ji Bo Xwe Pêwist Bibîne. Fermana 73’an Yek Ji Wan Fermanê Herî Ku Bi Destê Zirhêzên Hegomonîk Avakirin Û Bi Hovîtî Ajotin Ser Gelên Azadîxwaz, Şervanên Azadiyê Û Gelê Me Yê Ezidî. Heta Kêliya Niha Ev Şer Bi Şêwazên Cur Be Cur Bi Navê Şerê Cîhana Siyemîn Tê Jiyîn Û Berdewam E. Di Êrişê Çeteyên DAIŞ’ê Ya Di 3’ê Tebaxa 2014’an De Li Ser Gelê Ezidî Kirin De, Herî Zêde Jin Bûn Qûrbanî. Di Van Şeran De Herî Zêde Jin Tên Hedef Girtin Û Bi Mal Û Zarokên Xwe Ve Bedelên Mezin Didin. Jixwe Ji Bo Me Jinan Wê Neyê Jibîr Kirin Ku Di Fermana 73’an De Bi Çi Şêwazên Hov, Gelê Me Qetilkirin Jin Û Dayîkên Me Li Bazarên Mûsil, Bexdayê Û Hwd, Çawa Bi Metreyan Bedenên Wan Xistin Amrasên Fihûşê Û Firotinê. Ji Bo Wê Divê Tavilê Jin Û Keçên Me Yên Ezidî, Li Hemberî Vê Zihniyeta Neyarên Jinan Giringiya Xwe Rêxistinkirinê Û Xwe Parastinê Bizanin Û Giringî Bidinê. Dîsa Li Ser Fikrên Rêber APO Ji Bo Jinan, Di Xweseriya Ezidîxanê De Xwe Perwerde Bikin. Ji Bo Jinan Hêza Herî Bingehîn Di Sedasala 21’an De XWEBÛN E. Di Şexsê Şervanên Azadiyê De Jî Ajotin Ser Gelê Heremê. Li Azadiya Gelê Me Û Gelê Ezidî Berdewam E. Herî Zêde Jinan Di Vî Şerî De Êş Kişandin Û Bedîlên Mezin Dan.

HER pEyVêKJIyAnêKE

A: bARAn HESKAnI

Aqlê sivik barê giran e:

Aqilê sivik her tim astengiyan derdixe û nikare pirsgrêkan çareser bike.An mirovê ku aqilê wan kêm be an kêm bişixule li ser pişta mirovên din dibin bar.Mirovê nezan li ser pişta yê zane bar e. Herwiha aqilê sivik li ser serê xwediyê xwe jî bar e.Dema aqilê wî kêm be û nezan be ,bi wê nezaniya xwe dike nava tevgerek û kar. Lê ji ber ku nezan e ji heq wî karî dernakeve û di dawiyê de li çiravê rast tê û nikare derkeve.

Ar ji kesê nezan re bar e :

Ar, tê wateya heya an namûs û fedîyê,ji ber wê yekê ev gotin jî tê wateya ku mirovên nezan nizane namûs çiye an fedî çiye û li kîjan deverê xuya dibe.

Ava zelal tê de xuya ye xem û xeyal:

Tiştê zelal û paqij her tim xweş tê fêmkirin,bûyer û tişt zelal dibe mirov ji xeyalên xwe li gor wê yekê dirêsin. Ji xwe dema ku bêyer pêşiya wê ne diyar û xuyayî be kes nizane rast bifikire.Ji bo mirov rast bifikire û rast tevbigere divê mirov li benda zelalbûna wê bûyerê bisekine.

Bajarî li erdê narî :

Bajar cîhê şarîstaniyê ye,li bajara mirov hê zûtir fêrî tiştan dibe herwiha paqijî jî ji gundan hê bêhtir pêşde ye.Ev gotin li ser ku daşir li bajaran heye hatiye gotin.

Bê xwedê dibe bê xwedî nabe:

Ev bi taybetî rastiya jiyan ciwaka feodalizmê ye.Di vê gotinê de wekî mirov li himber mirovan ji bo xwe biparêze xwedî hêz be an hinek mirovên din li dor xwe kom bike da ku ew mirovana lê xwedî derkevin.Bi taybetî di ciwaka feodalî de êl û malbat li hav xwedî derdikevin yê ku di nava wan êlan de be xwedî hêz in û yê himber wan,dijminê wan ji xediyê wan ji êla wan ditirse û nikare xisarê bide wan kesan.Lê gotina bê xwedê dibe. Wekî ku mirov bê xwedê jî be kes xisarê nade mirov ,tenê li wê dinyê xwedê li mirov tê rehmê. Lê dibe ku mirov li mirovan neyê rehmê.

Cihê destê te heriye lingê xwe jî têxiyê :

Dema mirov ji bo pirsgirêkekê çareser bike,mirov li qulpekê digere an li çirûskeke ku wê çareserî çêbibe digere,dema mirov wê çirûskê dibîne mirov xwe lê dişidîne,ku mirov bi serî girt dawiya werîs wê bi xwe bê an mirov destê xwe xist qelşê, mirov piyê xwe jî têxe bin erda ku careke din neyê girtin.

Çavê kul ji yê kor çêtir e:

Çevê kul hêviyeke ku rehet bibe heye,lê çavê kor tu hêvî tune ye û bi tûmî qediyaye tu sûdeya wî jî tune ye. Wekî mirovên ku kar qet nekin û mirovên dikin lê bi kêmanî bikin.Ji xwe yê bi kêmanî bike ji yê ku qet neke çêtir e.

Çêleka stewr bê şîr e:

Tiştên li ber çavan ne hewceyî şiroveyê ye.Tiştên xuyayî ne hewceyî nîqaş û tevliheviyê ye. Heke çêlek stewr be,ne avis be şîr jî nade ev tiştekî xwezayî ye kes jî nikare biguhere. Herwîha rastiyê jî kes nikare biguhere.