DUIC Krant 233 - 21 juli

Page 1

De krant die verder kijkt in de stad 21 JULI 2023 | 9E JAARGANG NR. 233 | KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP DUIC.NL Column Koos Marsman over hoelahut P. 8 eenElkeweek DUICnieuwe P. 9 Utrecht volgens Lisa Meijntjes van De Klub Op pad met Oud-Utrecht: Twijnstraat, entree van de stad P.12
geen kind hoeft zich deze vakantie te vervelen P. 15
via duicshop.nl en ontvang een gratis setje ansichtkaarten Verdwenen horeca in Utrecht Koop nu het boek € 34,95 incl. verzendkosten Almeerdan1.500 exemplarenverkocht! Winkelcentrum vijftig jaar: kroniek van Hoog Catharijne Voor meer info: bel/app Pierre via 06-14415656 of zie campingganspoort.nl MET CATERING MOGELIJK! VERGADERZALEN BIJ CAMPING GANSPOORT Bouw je eigen Domtoren van LEGO® LET OP! Bouwstenen zijn niet inbegrepen. De losse onderdelen kun je kopen via www.bricklink.com Bestel je bouwboekje via duicshop.nl (inclusief verzending) € 7,95
SportUtrecht:
Bestel

Onverwachte kosten? Soms heb je recht op geld van de gemeente.

Maak er gebruik van !

Soms kun je bijzondere bijstand van de gemeente krijgen. Een bedrag om extra of hoge kosten te betalen. Dat kan voor veel verschillende kosten. Bijvoorbeeld medische kosten, verhuiskosten, woninginrichting of bewindvoering.

Vraag bijzondere bijstand aan Kijk op utrecht.nl/rondkomen en lees of je aan de voorwaarden voldoet.

Hulp nodig bij jouw aanvraag?

• Ga naar de Werk & Inkomen-balie beneden in het Stadskantoor. Open op maandag, woensdag en vrijdag tussen 10.00 en 14.00 uur. Het adres is Stadsplateau 1.

• Of bel naar Werk en Inkomen van de gemeente op 14 030.

• Ga naar jouw buurtteam. Jouw buurtteam vind je via buurtteamsutrecht.nl

Heel veel Utrechters kunnen hulp en geld krijgen van de gemeente. Lang niet iedereen maakt er gebruik van. Jammer toch? Weet jij waar je recht op hebt? Kijk op utrecht.nl/rondkomen.

utrecht.nl/ rondkomen

SFEERVOL VERGADEREN OP DE CAMPING AL VANAF € 100,PER DAGDEEL

• 4 vergaderruimtes, van 2 tot 60 personen

• Op een unieke locatie in Utrechts nieuwste hotspot Rotsoord

• Altijd goed bereikbaar met trein, bus, boot, fiets of auto

• Flexibele catering, van drankjes tot diners

• Volledig gefaciliteerd met o.a. led-scherm, supersnelle WiFi en whiteboard

• Standaard gratis zwarte koffie, thee en water

• Mooi uitzicht op de Vaartsche Rijn

• 365 dagen per jaar, ook in de avond

DIRECT RESERVEREN?

Dat kan eenvoudig online met het contactformulier op onze website of mail je wensen naar vergaderen@ganspoort.nl

Liever bellen/appen?

Pierre is te bereiken via 06-14415656

Kijk voor een indruk van alle zalen en mogelijkheden op

WWW.CAMPINGGANSPOORT.NL

Advertentie

De glimmende etalages, tientallen merknamen en alles tot in de puntjes verzorgd. Voor de één is winkelcentrum Hoog Catharijne – al moet je tegenwoordig Hoog Catharijne The Mall zeggen – een waar walhalla en voor de ander een snelle maar iets té drukke doorsteek naar de andere kant van het centrum. Met bijna 25.000 reviews op Google die gezamenlijk op een 4,3 van de 5 sterren uitkomen moet het winkelcentrum toch iets goed doen. Voor de liefhebber van grote winkelketens kan je hier prima terecht. Economisch gezien zal The Mall ook wel een goede bijdrage aan het Utrechtse doen. Toch is onder Utrechters de kritiek ook nooit ver weg. Over die oude wond, de sloop van het prach-

DE VERANDERENDE STAD IN BEELD

Colofon

tige gebouw De Utrecht. Over de dichte plinten op straatniveau. Over het pijnlijke dieptepunt, de junkentunnel. Over de trappen die ontbreken bij de Moreelsebrug. Wat wij als DUIC opvallend vinden; in het winkelcentrum mogen fotojournalisten niet zomaar werken. De huisregels zijn leidend, en niet de regels zoals die in de rest van het centrum op de openbare weg gelden. De huidige eigenaar, het Franse bedrijf Klépierre, drukt in ieder geval een flinke stempel op het centrum van Utrecht. Het winkelcentrum bestaat vijftig jaar, we doken nog eens de geschiedenis in.

Utrecht is constant in beweging. Er wordt gebouwd en gesloopt. Hierdoor ziet de stad er op sommige plekken heel anders uit dan vroeger, terwijl andere straten en pleinen juist al decennia hetzelfde blijven. In deze rubriek laten we dat zien.

Ga naar DUIC.nl voor meer oude en nieuwe foto’s van de stad.

Advertentie

Vanaf € 75,-

HUB Utrecht is het nieuwe mediacentrum van de stad Utrecht met RTVU en DUIC als initiatiefnemers. Wil jij een vergaderruimte of studioruimte huren bij HUB Utrecht? Dat kan. Boek nu en reserveer via de QR-code.

Locatie: Achter Clarenburg 23-25

Volledig gefaciliteerd met o.a. led-scherm, WiFi en whiteboard en natuurlijk gratis koffie en thee

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 21 JULI 2023 | NR. 233 Social Media Website DUIC.nl Facebook DUICNL Twitter @duicnl Instagram duic.nl REDACTIE Robert Oosterbroek CONTACT REDACTIE redactie@duic.nl 06 86 80 32 22 VRAGEN OVER DISTRIBUTIE? Pierre Schoonhoven via pierre@duic.nl, 06 - 14 41 56 56 AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE ART DIRECTION EN VORMGEVING UITGEVERS Joris Daalhuisen en Martijn Rademakers ADVERTEREN Helling 13, 3523 CB Utrecht, adverteren@duic.nl Dave Vorstenbosch dave@duic.nl 06 43 03 58 73
INHOUD Nieuws 5 DUIC in Beeld De Strakke Hand 6 Hoog Catharijne bestaat vijftig jaar Kroniek van een winkelcentrum 8 Column Koos Marsman Hoelahut 9 Utrecht volgens... Lisa Meijntjes van De Klub Cultuur / Uit 10 Grote zomerfilms in première Barbie versus de atoombom 11 Uittips Elke week de leukste tips Stad / Leven 12 Lezersreacties Wat zeggen de DUIC-lezers? 13 Op pad met Oud-Utrecht Twijnstraat: entree van de stad 14 Herkomst straatnamen Loevenhoutsedijk 14 Stad in cijfers Criminaliteit in Lunetten 14 In other news 'Nicht in jeder Stadt dominiert das Auto' Sport 15 Puzzel Zoek de verschillen 15 SportUtrecht Geen kind hoeft zich deze vakantie te vervelen
NICOLAASKERKHOF 2023 1968
Arjan den Boer, Bas van Setten, Bo Steehouwer, Ilana Noot, Mike Peek en Nadia Swijtink ddk.nl en redactie DUIC
3
Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl NR. 233 | 21 JULI 2023 4

DUIC IN BEELD

Utrecht is een eerbetoon rijker en wel een eerbetoon aan pionier in de oogkunde Franciscus Cornelis Donders. Je moet toch wel wat aan je ogen mankeren wil je het immense werk van De Strakke Hand – het vijfde in de serie Utrechtse muurformules – over het hoofd zien. Vanaf de zijmuur van Donders’ voormalige werkplek, op de hoek van de Voorstraat en de Wijde Begijnestraat, kijkt de wetenschapper voorbijgangers met een kritisch onderzoekende blik aan. Op de schildering is niet alleen de

wetenschapper zelf te zien, maar ook de instrumenten die hij regelmatig vast moet hebben gehad. De manier waarop de letters OOG zijn geschreven, verwijst naar de ogentest zoals we die allemaal weleens hebben moeten doen. De lijnen eromheen zijn afgeleid van een test voor astigmatisme, een oogaandoening die leidt tot optische vervormingen, en de formule op de schildering staat voor de manier waarop het oog zich aanpast aan lichtomstandigheden. a

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 21 JULI 2023 | NR. 233
Fotografie: Robert Oosterbroek
5

Shopping walhalla en 'hel'; geliefd en gehaat Hoog Catharijne bestaat vijftig jaar

‘Hoog Catharijne dicht’, kopte de Volkskrant op de voorpagina op 25 september 1973 een dag na opening van het winkelcentrum. Hoog Catharijne was dan wel geopend, een cordon van politieagenten moest ervoor zorgen dat demonstranten buiten de deur bleven. Niet iedereen was blij met het winkelcentrum waarvoor een hele buurt was platgewalst. De geschiedenis van Hoog Catharijne is ook de geschiedenis van Utrecht; van stedelijke vernieuwingsdrift, een groter centrum, de gedempte singel, de junkentunnel en de laatste decennia weer van een volgende vernieuwingsslag. Hoog Catharijne bestaat vijftig jaar en is nog altijd in ontwikkeling.

Wie Hoog Catharijne zegt, denkt meteen aan het winkelcentrum. Maar Hoog Catharijne is meer dan dat. Het begon allemaal in de jaren zestig toen het plan werd gelanceerd voor een grootschalig stadsvernieuwingsproject. Want zoals Utrecht op dit moment een van de snelst groeiende steden is van Nederland, was de gemeente ook hard aan het groeien in de jaren vijftig en zestig. Naoorlogse wijken werden uit de grond gestampt en ook een nieuw winkelcentrum in de binnenstad kon hier niet bij ontbreken. Niet alleen het aantal mensen nam toe, het verkeer werd drukker en drukker. Zo ontstonden de ideeën van een uitgebreide stadsvernieuwing.

Toen kwam daar begin jaren zestig het Utrechtse bouwbedrijf Bredero met het plan voor Hoog Catharijne. Het was een modern en vooruitstrevend project, met onder meer een nieuw winkelcentrum. Maar het hele plan was groter, het gebied vanaf de ‘oude binnenstad’ tot en met station Utrecht Centraal moest volledig vernieuwd worden. Vernieuwend aan het plan voor Hoog Catharijne was het scheiden van verkeersstromen. Er moest

een verhoogd voetgangersgebied komen dat de historische binnenstad zou verbinden met het station. Parallel aan deze opwaardering van het centrum liep ook de demping van de singel. Waarmee het centrum van Utrecht een volledig ander aanzicht zou krijgen.

Protest

Men was enthousiast. Utrecht zou op de kaart gezet worden. Het centrum werd gemoderniseerd en de autobereikbaarheid ging sterk verbeteren. Dit enthousiasme sloeg in de loop van de jaren om. Dit had onder meer te maken met de benodigde sloop van de gehele Stationswijk die tussen de oude binnenstad en Utrecht Centraal lag. In de Canon van Nederland is dan ook te lezen: “Actiecomités en krakers werden actief en wisten een deel van Achter Clarenburg te behouden, maar de Stationswijk en het art-nouveau gebouw 'De Utrecht' konden niet gered worden van de sloophamers.” Wel werd in dezelfde golf van protest voorkomen dat de singel grotendeels gedempt zou worden. Alleen een gedeelte van de Weerdsingel en een deel van de Catharijnesingel werden gedempt.

Toen werd het 1973. Op 24 september toog prinses Beatrix naar Utrecht om het grootste overdekte winkelcentrum van Nederland te openen. Samen met het winkelcentrum waren er kantoren en appartementen gebouwd en het nieuwe Muziekcentrum Vredenburg stond al flink in de steigers. De opening van Hoog Catharijne was echter niet alleen feestelijk. Er heerste een ‘sfeer van onrust’, zoals de Volkskrant het een dag later omschreef. Er waren duizenden demonstranten gekomen om hun kritiek te uiten tegen de toenmalige wethouder en de directeur van het bedrijf Bredero. Er werden twee poppen, die de wethouder en de directeur van Bredero moesten voorstellen, opgehangen aan galgen. Grote ongeregeldheden bleven echter uit. Overigens gaf de toenmalige wethouder die dag ook toe dat er wellicht meer inspraak had moeten plaatsvinden; “maar het plan is langs

democratische weg tot stand gekomen”. De wethouder liet weten Hoog Catharijne “maar betrekkelijk mooi te vinden”, was te lezen in Trouw. Eén ding was wel duidelijk, de skyline van Utrecht was voorgoed veranderd. Het Parool schreef ook: “De Dom, historisch de glorie van de stad, staat er nu wat verloren bij. Het contrast tussen het fijnmazige net van straten in de oude binnenstad en de ultramoderne opzet van Hoog Catharijne is sommigen een doorn in het oog.”

Junkentunnel

Toch was Hoog Catharijne commercieel niet onsuccesvol. Veel mensen, uit het hele land, kwamen een dagje naar Utrecht. De winkels waren goed gevuld en het was er altijd droog en warm. Maar dat laatste bleek ook ander volk aan te trekken. Drie jaar na de opening van het winkelcentrum liet de lokale politie

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl NR. 233 | 21 JULI 2023
KRONIEK VAN EEN WINKELCENTRUM
6
Tekst: Robert Oosterbroek / Fotografie: Robert Oosterbroek, Het Utrechts Archief, H Boland

al weten zich zorgen te maken over groepen heroïneverslaafden die zich ophielden in Hoog Catharijne. Enkele maanden later vond er een eerste ‘heroïnerazzia’ plaats. Tientallen dealers en gebruikers werden opgepakt. Het probleem was niet zomaar verholpen en bleef jaren voortduren. De overlast kwam niet alleen door de daklozen die gebruikten en sliepen in het winkelcentrum. De gesloten plinten op straatniveau – juist door het toentertijd vernieuwende concept van het verhoogde voetgangersgebied – en de vele donkere gangen en nissen gaven veel ruimte voor onveilige situaties, met als absolute dieptepunt de zogenoemde junkentunnel. Honderden daklozen en gebruikers verbleven rondom het winkelcentrum. Televisieprogramma Andere Tijden maakte een paar jaar geleden nog een documentaire over de Hel van Hoog Catharijne. In de loop van de jaren negen-

tig kwam er steeds meer aandacht voor het probleem. De gemeente en zorginstanties kwamen in actie en langzaamaan werd het probleem aangepakt. Verslaafde daklozen werden steeds beter opgevangen en voorzien van woonruimte. Uiteindelijk sloot de junkentunnel in 1999.

Volgende vernieuwingsslag

Rond die tijd deden zich meer ontwikkelingen voor; er werd besloten om het water weer terug te brengen in de singel en het Masterplan Stationsgebied werd gepresenteerd. Het masterplan was gemaakt om de binnenstad veiliger en leefbaarder te maken, de groei van Utrecht op te vangen, en de fouten uit het voorgaande Plan Hoog Catharijne te verbeteren. Het hele stationsgebied, Hoog Catharijne en een deel van het centrum moesten weer op de schop. Het volledige vernieuwingspro-

ject kreeg de naam CU2030 mee. In 2013 begon de sloop van Hoog Catharijne, een paar jaar daarvoor was de Catharijnebaan – de kortste snelweg van Nederland – al dichtgegaan om ruimte te maken voor de terugkeer van het singelwater, en in 2008 was de sloop van Muziekcentrum Vredenburg begonnen. Het centrum stond aan de vooravond van opnieuw een volledige metamorfose. En nu bestaat Hoog Catharijne vijftig jaar. De transformatie van het centrum is zo goed als klaar - al wachten ondertussen alweer nieuwe grote ontwikkelingen aan de kant van de Jaarbeurs – en het winkelcentrum is wederom ultramodern. Het wordt formeel geen

winkelcentrum meer genoemd, maar heeft nu de titel The Mall. Het shopping walhalla is nog altijd goed voor vele bezoekers van binnen en buiten de stad. Toch blijft er ook de nodige kritiek. Kleine lokale winkeliers zijn er bijna niet meer te vinden, het is niet gelukt om helemaal geen dichte plinten meer te hebben en terugkerende kritiek is er ook over de invloed of macht die de eigenaar van het winkelcentrum heeft over zo’n groot en kenmerkend gebied in de stad. Fan of geen fan van Hoog Catharijne, één ding is in ieder geval zeker: Hoog Catharijne drukt een enorme stempel op het centrum van Utrecht. a

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 21 JULI 2023 | NR. 233
1970 1975 2013 1975 1981 1981 2007 7

COLUMN

Hoelahut

Graog luister ‘k naor de verhaole van vroeger. Nie da’t beter was of zo, wan da was ’t meestal ech nie, maor omda je mense ken zien glimme as ze gaon vertelle over wa voor moois ze hebbe meegemaok. Henk uit de ABC-straot kon da ook. Nou is Henk, Henk de Tank noemde ze ‘m, onlangs overleje en veul Uterechters kende ‘m van ze verhaole die die graog vertelde, ’t liefs mè ’n glaosie bier d’r bij. En zo’n verhaol die ‘k nooi nie vergeet is da Henk vertelde da die in de jaore zestig voor ’n koppelbaos werrekte en da ze ’n kelder an de werref van de Ouwegrach helemaol hebbe uitgegraove zoda die steeds groter wer. Tegewoordig zouwe zegge da d’r ’n spookkelder zat, nou die hadde zij ook gevonde en medeen bij de res van de kelder getrokke. De baos van die kelder maokte d’r ’n sauna van en gaf ’t de naom De Hoelahut. Henk vertelde me da ene Joop Wilhelmus ook al snel in de Hoelahut kwam om daor foto’s te laote maoke voor ze pornoblaadjes zo as de Chick. En da laotste intrigeerde me wan da pornoblaadsjie kende ‘k nog wel van me broers die ’t mee naor huis brachte en de naom Joop Wilhelmus was in die daoge beroemp wan hij was de eerste pornograof van Nederland en de feministe orgaoniseerde groate demonstraosies teuge zijn vrouwonvriendelijkheid. Henk had die pornograof ontmoet en vertelde da Wilhelmus goed verdiende met da blaodsjie van ‘m. “Hij parkeerde ze auto op de Ouwegrach en an ‘t end van de dag zat d’r ‘n stapel parkeerbonne op. Maar da deerde ‘m niks. Onkoste van de zaok, noemde ie dat.’’ En Henk vertelde da die zag hoe ze d’r pornofoto’s maokte. “We dede alles om ‘n glimp op te vangen van Wilhelmus ze werrek. Soms ko’je iets zien en dat was wel lache, eigelijk.’’

Ze verhaol he’k altijd geloof. D’r was gin dikke duim bij, dach ik. Maor toch, zijn d’r nog mense die de Hoelahut hebbe gekend? Laot ’t me wete! En Henk, dank voor je verhaole, we gaon ze misse.

Advertenties

Eindelijk een

Buurtbierwinkel in Utrecht!

Amsterdamsestraatweg 116 in Utrecht

Bezoek onze nieuwe winkel voor alle speciale bieren.

We zijn open op:

Woensdag t/m vrijdag: 14.00 - 19.00u

Zaterdag: 11.00 - 17.00u

Je vindt ons schuin tegenover Gijs, aan de kant van de Albert Heijn.

In onze winkel kan je uitsluitend pinnen.

www.buurtbier.nl

Koos Marsman is ambesedeur vollekstaol en commetator. Hij schrijf tweewekelijks voor DUIC, natuurlijk in de Uterechse vollekstaol

Soworker maakt delen op Social media makkelijk!

Boost je content en benut de kracht van je collega’s als ambassadeurs; 8 x meer bereik, 7 x hogere conversie en aanzienlijk meer sollicitanten.

Test gratis ons platform!

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl NR. 233 | 21 JULI 2023
je niet meer weet wat je net gelezen hebt? alz... wat 1 op de 3
nu
Scan de code en doneer gemakkelijk online! 8
vrouwen krijgt dementie. Geef
voor meer onderzoek, zodat dementie niet jouw toekomst wordt. stopdementie.nu

De Klub verhuist van de Europalaan naar het Vredenburg: ‘We gaan de gezelligheid en het terras hier missen’

In de rubriek Utrecht Volgens spreken we een bekende of onbekende Utrechter. Vaak met een actuele aanleiding en altijd met een paar standaardvragen over het leven in Utrecht.

Na tien jaar verlaat De Klub de Europalaan en verhuist het restaurant naar het Vredenburg. Het gebouw daar staat al sinds de jaren negentig leeg, nadat amusementshal Charlebry het pand verliet. Eind deze maand sluiten eigenaren Lisa Meijntjes en Jasper Kaan de deuren van De Klub in het pand bij Vechtclub XL, de plek waar ze jaren geleden begonnen. Naar eigen zeggen waren ze genoodzaakt om voor het einde van het jaar een nieuwe plek te vinden. Binnen een week haalden ze met een crowdfunding 300.000 euro op voor de verhuizing en half augustus begint de verbouwing.

Tekst: Bo Steehouwer / Fotografie: Bas van Setten

Wanneer gaat De Klub open op de nieuwe locatie?

“Hopelijk half oktober, maar ik ben bang dat het eerder eind oktober wordt. Het liefst willen we zo snel mogelijk weer open. Ik vind het wel spannend namelijk: een paar maanden zonder inkomsten van het restaurant en wel personeel dat we natuurlijk door moeten betalen. Gelukkig hebben we in augustus nog wel Lowlands staan. Daar doen we nu sinds een aantal jaar de artiestencatering. Dat is een grote klus en dat is dus heel fijn. Dat hebben we onder andere ook op Down The Rabbit Hole gedaan.”

Wat moet er allemaal nog gebeuren op de nieuwe locatie?

“Alles. Dan moet je denken aan alle installatie: elektra, leidingen, de muren stuken, maar ook een nieuwe keuken en vloer. We hebben een goede aannemer en een interieurontwerper, die laatste kennen we van de Vechtclub XL: Peet de Vries. Hij heeft ook al veel

voor ons gedaan en heeft een goede visie.”

Hoe voelt het om na tien jaar jullie plek aan de Europalaan te moeten verlaten?

“Ik heb aan de ene kant heel veel zin om weg te gaan, iets nieuws te gaan doen en ben erg blij dat we zo’n mooie plek hebben gevonden. We wisten misschien ook al wel dat we wat dichter naar het centrum wilden. We gingen hier ruim tien jaar geleden pionieren en iets doen buiten de gebaande paden. Nu merk je dat je iets nieuws nodig hebt. Maar we waren hier liever op een andere manier weggegaan. Ik ben alsnog echt blij om ergens anders heen te gaan. Straks hebben we alleen nog maar met onszelf en onze gasten te maken. Dat is heel fijn.”

Wat zijn de reacties op jullie verhuizing?

“We gaan de gezelligheid en het terras hier missen. Er komen nu iedere avond super veel vaste gasten, vrienden en familie die allemaal nog een keertje willen komen eten. Zij zeg-

gen allemaal lieve dingen. Dat is zo leuk. Dan merk je dat we echt iets achterlaten hier.”

Welke dingen gaan er veranderen op jullie nieuwe plek?

“De locaties verschillen enorm van elkaar en daardoor krijg je voor een deel te maken met ander publiek. Maar wij zijn er gewoon nog. Dat zorgt ervoor dat de Klub-sfeer ook gewoon blijft. Het is een andere plek, maar we blijven nog steeds De Klub. Wat wel anders wordt, is dat onze gasten naar de Europalaan kwamen voor een hele avond en dan ook lekker een avond uitgebreid bleven zitten. Dat willen we blijven doen, maar een deel van het restaurant wordt ook voor mensen die snel willen eten en daarna naar een concert in TivoliVredenburg gaan. Dat gaan we ook doen. Dat is best een grote verandering. Verder verandert er weinig. We hopen dat mensen meer komen lunchen. We gaan nog steeds geen belegde broodjes serveren. De hoop is dat meer mensen overdag uitgebreid komen lunchen met een glas wijn erbij, net zoals bijvoorbeeld in Frankrijk.”

Waar kan je culinair genieten in Utrecht?

“Onder andere bij Rosie. Daar klopt alles. Je kunt er een fijne, gezellige avond hebben met goed eten en goede bediening. Het is er niet stijf en er wordt niet hoog van de toren geblazen. Er staat bijvoorbeeld een platenspeler waar ze zelf plaatjes mee opzetten. De sfeer is er relaxt. Ook bij Terroir kom ik graag. De

plek is super mooi, de keuken is goed en de eigenaren zijn leuke mensen. De mensen die daar werken weten wat ze doen en weten precies wat er op je bord ligt. Ook SAAR is een fijne plek.”

Wat mist Utrecht?

“Een lunchcultuur. Daarmee bedoel ik: niet het belegde broodje, maar lekker uitgebreid lunchen met wijn erbij. Dat kan bijvoorbeeld heel goed bij Madeleine. Daar kom ik dan ook graag. Wat ik ook een beetje mis, wat wel steeds meer begint te komen met bijvoorbeeld WAS, de NAR en BASIS, is een clubcultuur. Het uitgaan in Utrecht is nu nog erg gericht op studenten en boomers.”

Wat is je lievelingsplek in Utrecht?

“Ik ben vaak van huis, maar vind thuis zijn daarom heerlijk. We hebben een grote gemeenschappelijke tuin. Daar zit ik graag. Regelmatig sluiten er ook buren aan en mondt het uit in een spontane borrel of een etentje. Een rondje langs de singel wandelen is ook altijd fijn. De laatste tijd ga ik ook op zaterdag- of zondagochtend met de kinderen zwemmen bij de Maarsseveense plassen. Dan is het nog rustig en niet te heet.”

Utrecht is…

“…groot genoeg om anoniem te zijn als je daar behoefte aan hebt en klein genoeg om bekenden tegen het lijf te lopen.” a

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 21 JULI 2023 | NR. 233
UTRECHT VOLGENS LISA MEIJNTJES VAN DE KLUB
9

GROTE ZOMERFILMS GAAN IN PREMIÈRE

Barbie versus de atoombom: strijd om bioscoopbezoeker barst los

Wordt het gitzwart of zuurstokroze? De twee grootste films van deze zomer lijken op zijn zachtst gezegd tegenpolen. Barbie is het eerste live-action avontuur van de legendarische kinderpop, Oppenheimer gaat over de ontwikkeling van de atoombom. Toch hebben ze meer met elkaar gemeen dan hun releasedatum.

Het gebeurt vaker dat potentiële blockbusters tegelijk in de bioscoop belanden. De bezoeker mag dan bepalen wie er met de (meeste) winst vandoor gaat. Het duel tussen Barbie en Oppenheimer is echter wel heel bijzonder. Het is zacht versus hard, vrolijk versus bloedserieus en misschien ook wel een beetje vrouw versus man.

Die tegenstellingen worden op sociale media breed uitgemeten. Onder de titel ‘Barbenheimer’ verschenen talloze memes, en zelfs een neptrailer, waarin personages uit de ene film opduiken in het universum van de andere. Juist omdat ze zo van elkaar verschillen, werken dit soort beelden snel op de lachspieren.

Oppenheimer werd geregisseerd door Christopher Nolan, die eerder drie Batmanfilms maakte en intelligente spektakelstukken als Interstellar en Tenet. Hij wordt gezien als een van de weinige ‘auteurs’ in Hollywood. Dat is een filmmaker met veel macht en een

duidelijke, eigen stijl. Nolan staat erom bekend dat hij graag gebruikmaakt van echte locaties en wijde shots. Ook snijdt hij vaak zware thema’s aan in zijn dure publieksfilms.

Nazi’s

Dat geldt zeker voor zijn nieuwste, waarin de Amerikaanse natuurkundige J. Robert Oppenheimer, gespeeld door Cillian Murphy, tijdens de Tweede Wereldoorlog een atoombom probeert te ontwikkelen. Daar is enige haast bij, want men vreest dat de nazi’s hetzelfde van plan zijn. Klein puntje van zorg: hoeveel kracht deze bom heeft, weet zelfs Oppenheimer niet precies.

Nee, dan Barbie. Wie posters van deze film in de stad ziet hangen, verwacht mogelijk een ongecompliceerd sprookje. Een mierzoete film voor het hele gezin. Dat is het niet. Of althans: niet alléén. Barbie (Margot Robbie) vraagt zich bijvoorbeeld af of haar vriendinnen weleens nadenken over hun

sterfelijkheid. Vervolgens komt ze na een val uit het “paradijs” in de échte wereld terecht, waar mannen geen hoffelijke prinsen blijken te zijn en haar perfecte leventje ruw wordt verstoord.

De film is geregisseerd door Greta Gerwig, die samen met haar echtgenoot Noah Baumbach ook tekende voor het script. Beiden maakten voorheen kleinere, menselijke arthousefilms als Lady Bird en Marriage Story. Hoewel Gerwig en Baumbach in Hollywood minder macht hebben dan Nolan, wist filmstudio Warner Brothers best wie ze in huis haalden. En dat ze met dit duo dus meer zouden krijgen dan vrolijke kleuren en goedlachse personages.

Stereotypen

Dat kon ook eigenlijk niet anders. Barbie ligt de laatste decennia onder vuur omdat de pop stereotypen zou bevestigen en een onrealistisch schoonheidsideaal uitdraagt. Het is wel

Advertentie

duidelijk dat de film daarmee speelt. Hij heeft een feministische inslag, bekritiseert traditionele man-vrouwverhoudingen én wil iets zeggen over diversiteit.

Ondanks alle verschillen tussen deze zomerfilms bestaan er dus toch overeenkomsten. Ze werden gemaakt door ambitieuze regisseurs met een duidelijk stempel en gaan, al dan niet verborgen onder een laag glitter, over serieuze maatschappelijke onderwerpen.

Bovendien zijn zowel Barbie als de atoombom Amerikaanse iconen uit de vorige eeuw. Ze hebben, afhankelijk van wie je het vraagt, goede en slechte invloed gehad. Dat maakt nieuwsgierig naar hoe we daar nu op terugkijken. In de Verenigde Staten organiseren bioscopen zelfs al ‘double bills’, zodat mensen beide films achter elkaar kunnen zien. Barbie en Oppenheimer draaien nu in de Utrechtse bioscopen. a

HUB Utrecht is het nieuwe mediacentrum van de stad Utrecht met RTVU en DUIC als initiatiefnemers. Wil jij een vergaderruimte of studioruimte huren bij HUB Utrecht? Dat kan. Boek nu en reserveer via de QR-code.

Locatie: Achter Clarenburg 23-25

Vanaf € 75,-

Vergaderzaal

Volledig gefaciliteerd met o.a. led-scherm, WiFi en whiteboard en natuurlijk gratis koffie en thee.

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl NR. 233 | 21 JULI 2023
Studio
Grote zaal
Tekst: Mike Peek
10

Comedy GPT

Waar: De Utrechtse Muziekschool

Wanneer: 22 juli om 20.30 uur

Prijs: 19,50 euro

Bereid je voor op een avond vol lachsalvo's en technologische verrassingen bij Comedy GPT. In een nog nooit eerder vertoonde wedstrijd worden comedians en artificiële intelligentie tegen elkaar opgezet. Dit hilarische duel zal voor eens en altijd bepalen wie het grappigst is: de mens of de machine. Comedy GPT is een initiatief van Comedyhuis Utrecht. Het belooft een avond te worden vol verrassingen en grensverleggende humor. Of je nu gewoon van traditionele stand-up comedy houdt of nieuwsgierig bent naar de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van AI, je komt sowieso aan je trekken. Host Jeroen Pater introduceert de comedians en interviewt futurist Frank Buytendijk over de toekomst van kunstmatige intelligentie. En van de mens zelf natuurlijk.

Doctor Atomic

Waar: Werkspoorkathedraal

Wanneer: 21, 23 en 25 juli om 17.30 uur (opera om 19.30 uur)

Prijs: 34-123 euro (18 euro korting met CJP/U-pas)

De atoombom is populair deze week. Je kunt de nieuwe film Oppenheimer bekijken, maar ook een bezoek brengen aan het belevingsfestival Doctor Atomic in de Werkspoorkathedraal. Zodra je binnenstapt, loop je rond in het Los Alamos van 1945. Door middel van kunst, live muziek en inspirerende vertellers word je aan het denken gezet over de gevolgen van menselijke creaties. Je ontmoet de wetenschappers van het Manhattan Project en wanneer de avond valt, begint de opera Doctor Atomic zelf. Die vertelt het verhaal over de spannende uren voorafgaand aan de eerste atoomproef in het laatste jaar van de Tweede Wereldoorlog. Wat zou jij doen als je een waanzinnige uitvinding hebt gedaan die de beschaving in gevaar kan brengen?

Catharijn Classique

Waar: Museum Catharijneconvent (Sint-Catharinakathedraal of de kloostertuin)

Wanneer: Tot en met 3 september elke zondag om 15.00 en 16.00 uur

Prijs: Gratis

Gratis naar klassieke muziek luisteren in de mooiste stad van het land? Het kan tot en met 3 september tijdens de traditionele zomerconcerten van het Catharijneconvent. Elke zondagmiddag vinden er optredens plaats van gerenommeerde musici en aanstormende talenten. De concerten worden gehouden in de Sint-Catharinakathedraal óf in de prachtige kloostertuin van het museum. Ze duren een half uur en starten zowel om 15.00 uur als om 16.00 uur. Reserveren is niet nodig. Aanstaande zondag staan alt-mezzo zangeres Margot Kalse en luitenist Earl Christy op het podium. Je geniet van liederen uit de top 40 van het zestiende-eeuwse Antwerpen...

Wandelen langs Utrechtse Jugendstilpanden

Waar: Standbeeld Graaf Jan van Nassau (Domplein 10)

Wanneer: 26 juli om 11.00 uur

Prijs: 8 euro (t/m 12 jaar en U-pas 4 euro)

Willy Mason

Waar: TivoliVredenburg

Wanneer: 26 juli om 20.30 uur

Prijs: 17,05 euro

De carrière van de Amerikaanse singer-songwriter Willy Mason kreeg in 2004 een vliegende start toen hij op basis van zijn eerste ep werd getekend door Conor Oberst (Bright Eyes) voor diens platenlabel Team Love Records. Daar verscheen nog hetzelfde jaar Masons debuutalbum Where The Humans Eat, een plaat vol lekker elementair opgenomen indiefolk, blues en country. In de loop der jaren voegde Mason elektronische elementen aan zijn stijl toe. Zo ook op zijn jongste album Already Dead (2021). Tekstueel is hij nog net zo maatschappelijk geëngageerd als in zijn vroege werk.

Harmonie zonder grenzen

Waar: Nicolaïkerk

Wanneer: 26 juli om 19.30 uur

Prijs: Gratis, donaties welkom

Het Groninger Studenten Muziekgezelschap Bragi en het Holsteinische Kammerorchester (HKO), een Duits jeugdorkest, gaan deze zomer op tournee door Nederland. Op 26 juli geven ze een bijzonder gezamenlijk concert in de Nicolaïkerk. Voor de pauze speelt het HKO, aangevuld met Bragi-leden, de Peer Gynt-suite van Edvard Grieg onder leiding van Hajo Jobs. Die wordt gevolgd door Schuberts zevende symfonie onder leiding van Steffen Raab-Brust. Na de pauze speelt het Bragi-orkest, met Alexander de Blaeij aan het hoofd, Saint-Saëns’ eerste celloconcert. Floris Mijnders, cellist van het Munchen Philharmonic, is daarbij de solist. Afsluitend spelen en zingen het Bragi-grootkoor en -orkest From the Bavarian Highlands van Edward Elgar. De leiding is in handen van Rein de Vries.

Gilde Utrecht organiseert al jaren diverse stadswandelingen, die zelfs geboren Domstedelingen anders naar hun eigen woonplaats laten kijken. 26 juli kun je met een ervaren gids de vele Jugendstil- en Art Nouveaupanden in de binnenstad ontdekken. Verwonder je over mooie glas-in-lood raampartijen, gebouwen met florale versieringen en bijzondere hekwerken. De wandeling is niet alleen leuk en leerzaam, maar vormt ook een soort tijdmachine. Je loopt langs geschiedenis die je misschien nooit eerder is opgevallen.

Het gestolen recept

Waar: Kasteel De Haar

Wanneer: Tot en met 3 september van 11.00 tot 17.00 uur Prijs: Reguliere entreeprijzen

Kasteel de Haar roept deze zomer alle speurneuzen op om mee te helpen zoeken naar het gestolen recept! Keukenhulp Jean-Luc is er, na een akkefietje met chef-kok Pierre Amory, vandoor gegaan. Voor hij vertrok, heeft hij het geheime recept van de Chester Cake verstopt. Deze cake is heel bijzonder en werd al gegeten door baron Etienne van Zuylen van Nijevelt. Een echte familietraditie dus. Het zou echt vreselijk zijn als het recept verloren gaat. Daarom doet de barones bij dezen een oproep aan alle kinderen om te helpen zoeken. Gelukkig heeft Jean-Luc wel aanwijzingen in het kasteel achtergelaten, waardoor het gestolen recept hopelijk snel teruggevonden wordt… De speurtocht is geschikt voor kinderen vanaf 8 jaar. Er is ook een aangepaste versie voor kleinere speurneuzen vanaf 4 jaar.

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 21 JULI 2023 | NR. 233
Foto: Richard Terborg
11
Foto: Renate van Uffelen

WAT VINDEN DE LEZERS?

DUIC-lezers aan het woord

Elke week reageren DUIC-lezers honderden keren op de artikelen die op de website verschijnen. Wat vinden de lezers van DUIC van onderwerpen die spelen in de stad? Je leest het in deze rubriek.

Parkeerkorting

Het is straks niet meer mogelijk om parkeerkorting te krijgen via parkeerautomaten in Utrecht. Op dit moment zijn er verschillende kortingsmogelijkheden voor bewoners, bezoekers, kraam-, thuis- en mantelzorg. De korting blijft bestaan maar is straks alleen nog via een app te gebruiken.

Paul:

"Ongelooflijk irritante ontwikkeling. Ik wil toch niet met mijn gasten na hun bezoek gaan afrekenen. Bizar!"

Piet:

"Snap niet dat hier zoveel weerstand tegen is. Je mag het gebruiken maar hoeft het niet. Je kan ook je bezoek het volle pond laten betalen via de parkeermeter of een eigen app."

Gerrit:

"Ik heb geen mobiel en kon goed met het oude systeem omgaan. Waarom wijzigen? Het moet toch mogelijk zijn om het oude systeem in de nieuwe software in te bouwen."

Zeelandschap

De gemeente Utrecht is naarstig op zoek naar een nieuwe plek voor het Zeelandschap. Het kunstwerk dat uit verschillende onderdelen bestaat, waarvan het zwaarste ruim 35.000 kilo is, moet weg uit het Smakkelaarspark in het centrum omdat er gebouwd gaat worden. Eerst werd een verhuizing naar Overvecht gepland, maar die plek kwam ter discussie te staan. Nu ligt er een plan voor herplaatsing in het Beatrixpark in Lunetten en barst de discussie weer los.

Pieter:

"Als ik het goed begrijp doet het kunstwerk precies waarvoor het bedoeld is: een rustpunt zijn tegen de oprukkende stad en een economie die zichzelf boven de mens acht te staan. De gemeenteraad mag zich nogmaals wat mij betreft nog eens flink achter de oren krabben. Mooi laten staan en koester dit Zeelandschap!"

Henk-Jan:

"Waarom moet het überhaupt ergens naartoe? Afbreken is toch ook een optie? Ik denk dat de kosten die de verplaatsing met zich meebrengt wel beter besteed kunnen worden."

Peter:

"Kunst vernietigen vind ik absurd. De gemeente heeft een goede plek uitgezocht in het Beatrixpark langs het Ravelijnpad. Alternatief zou nog het grote open veld kunnen zijn. Door de vele ruimte die dan om het kunstwerk heen ontstaat, zal het ook goed tot zijn recht komen."

Bijbel van de Domkerk

De huisbijbel uit 1832 van de Domkerk in Utrecht die recent werd gevonden in een kringloopwinkel is vorige week overhandigd aan predikant Willem Roskam. Stefan van Mierlo kocht de bijbel voor 20 euro in Den Haag en had meteen door dat hij iets bijzonders gevonden had.

Niels:

"Wat een prachtig verhaal! Een genot naast alle zuurpruimerij in deze reageerrubrieken. Alle lof voor Stefan van Mierlo. Je vraagt je nu af: hoe verdween de bijbel uit de kerk?"

Jes:

"Ha, fantastisch! Mooi gebaar ook."

Peter:

"Bijzonder verhaal. En een perfect gebaar van de heer Mierlo."

Willem:

"Zo zie je maar weer dat de kringloopwinkels regelmatig waardevolle spullen bezitten. Iedere keer weer duiken er artikelen op die heel oud zijn en door oplettende bezoekers opgemerkt worden"

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl NR. 233 | 21 JULI 2023
12

Twijnstraat: entree van de stad

Wil je lid worden van Oud-Utrecht? Kijk dan op oud-utrecht.nl/ lid-worden

De historische vereniging Oud-Utrecht maakt voor DUIC wandelingen door de stad, op zoek naar bijzonder erfgoed. Dat bijzondere is ruimschoots aanwezig in de van oudsher winkel- en werkstraat: de Twijnstraat.

De Twijnstraat was de toegang tot de stad Utrecht voor bewoners uit het zuiden van de provincie. Bewoners tot over de Lek uit Culemborg en alle plaatsen daartussen deden van tijd tot tijd hun boodschappen in de stad. Boodschappen waar de ambachtslieden en handelaren in de straat ruim in konden voorzien. De Twijnstraat kreeg winkels met etalages in de 19e eeuw. Die danken we aan Duitse winkelfamilies. Zij mochten zich toen pas in de stad vestigen en deden dat zichtbaar met winkelpanden.

Over de herkomst van de naam Twijnstraat is veel gespeculeerd. Het recent uitgekomen Straatnamenboek maakt daar een einde aan. De 14e eeuwse benaming was Twistrate, enkele eeuwen later gespeld als Twyestraet: de tweesprong van Twijnstraat en Twijnstraat aan de Werf. En zo was de Twijnstraat altijd meer, de pakhuizen en werkplaatsen in de parallel lopende stegen hoorden erbij.

De korte wandeling begint op de Tolsteegbarrière, de locatie waar de politiepost uit 1927 nu het Louis Hartlooper Complex is. Dorstig aangekomen in de stad kon in café

De Poort een eerste consumptie genomen worden, als dat al niet voor de brug bij een gelegenheid op het Ledig Erf was gedaan. We gaan langs de werkplaatsen en de pakhuizen van de voormalige handelaren.

Voor boodschappen naar de stad

Er was in de Twijnstraat een variatie aan wa-

ren te koop. Maar bij wie deed je de boodschappen? Uiteraard werd dat bepaald door wat nodig was, de persoonlijke voorkeur, en - niet onbelangrijk – indertijd afhankelijk van je geloof en de bekendheid van je familie met de winkelier.

Zo kon je naar de Oranje-Grutterij van de familie Das gaan, op de hoek van de Twijnstraat en met een pakhuis in de Wijde Doelen. De familie Das was een grootgrutter. Het winkelpand is voor een geplande verbreding van de Twijnstraat in 1935 vernieuwd. Het herbouwde pakhuis in de Wijde Doelen is uit 1914. In dat pakhuis was ruimte opgenomen voor een stal voor drie paarden en een tredmolen voor de grutterij. Nu wordt er gewoond.

Via de Schutterstraat komen we in de Doelenstraat, een merkwaardige naam voor een steeg die tot 1614 naar het klooster in de steeg werd genoemd: Nicolaassteeg. Toen het klooster van functie veranderde kreeg de steeg de naam Tuchthuissteeg. Die herinnering mocht in 1917 verdwijnen en zo ontstond de Doelenstraat. Hierin staan drie voormalige werkplaatsen en pakhuizen, horend bij winkelpanden. In het onaanzienlijke gebouwtje op de hoek met de Schutterstraat was de Electrische Koffiebranderij van winkelier in koloniale waren Koch uit de Twijnstraat gevestigd. Een verborgen steeg achter de winkelpanden langs gaf Koch toegang tot zijn werk- en opslaghuis. Aan de overzijde van de Doelenstraat gaf

een slop, nu opgedeeld en groen begroeid, toegang tot de werkplaats van koper- en blikslager Elfrink. De werkplaats is woonhuis geworden en het winkelpand van Elfrink op Twijnstraat 36 is nu een kledingzaak met de naam ‘transit’. De winkelpui van dit pand is voorzien van pilasters met heel toepasselijk zinken composietkapitelen. Dat staat in SteenGoed 71, een recent boekje van oud-bewoner van de Twijnstraat Ton Hooft over de vele bijzondere winkelpuien in de Twijnstraat. De Doelenstraat uitlopend zie je eerst nog een ander pakhuis aan de linkerzijde, in een geel geschilderd pand. Dat pakhuis hoorde bij weer een andere handel in koloniale waren, de winkel van familie De Leeuw, nu Bloembinderij De Korenschoof. De Leeuw brandde eveneens haar eigen koffie, ook elektrisch.

Nog meer grutters in de straat Aan de overzijde op Twijnstraat 63 is groentezaak Persepolis in een fraai pand gevestigd. Het was een voormalige winkel van De Gruyter. Het zou ‘Neerlands’ kleurrijkste & grootste grutter’ zijn geweest, aldus het boek met die titel van Peter Sprangers. Dit pand is voorzien van fraaie glas- in-lood ramen op de eerste verdieping waar toen het magazijn was. Later is de winkel uitgebreid met pakhuizen tot op de werf in de naastliggende Wijde Watersteeg.

Op nummer 25 staat het winkelpand van de Duitse familie Hackfoort. Begonnen als

meubelmakerij gingen ook zij een zaak in koloniale waren uitbaten. De neo-renaissancistische winkelpui is al ruim 120 jaar oud. Meer dan negentig jaar en tot enkele jaren terug was dit het pand van loodgieter Bolwidt. Het bij het pand horende pakhuis en de werkplaats op de werf waren goed bereikbaar via de steeg Rondpoort en werden recent verbouwd tot appartementen.

De wandeling gaat door naar Twijnstraat 15. Al in 1815 vestigde zich daar de koopman in ijzerwaren en steenkolen Mecklenbroick. Afkomstig uit het Ruhrgebied verkocht hij de waren die zijn geboortestreek groot maakten. Hij boerde goed, wat te zien is als we doorlopen en op de Volderbrug een blik werpen op de Twijnstraat aan de Werf. We zien dan iets verderop aan de linkerzijde drie identieke pakhuizen staan: de opslagplaatsen van Mecklenbroick. In latere jaren werden ze voor andere doeleinden gebruikt.

Goed zichtbaar vanaf de Oudegracht zijn tot de Wijde Watersteeg vrijwel alle pakhuizen en werkplaatsen inmiddels omgebouwd tot woningen, waarvan enkele nog maar een jaar geleden. Zo is het karakter van de Twistrate in enkele decennia onmiskenbaar veranderd. a

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 21 JULI 2023 | NR. 233
Tekst: Bert Poortman / Fotografie: Bert Poortman/Het Utrechts Archief
OP PAD MET OUD-UTRECHT
Oranje-Grutterij van J. Das Dz. in 1915, Twijnstraat 60, met rechts het pakhuis uit 1914 op de Wijde Doelen Doelenstraat in 1980 met panden van Koch en De Leeuw links, de werkplaats van Elfrink rechts De voormalige pakhuizen van Mecklenbroick in 1974 op de Twijnstraat aan de Werf
13
Twijnstraat aan de Werf in de zomer

Straatnamen

Loevenhoutsedijk

Op de plek in de Utrechtse wijk Noordwest waar nu de Loevenhoutsedijk ligt, is al honderden jaren bedrijvigheid. In 1628 al lag op de plek van het huidige Zandpad een weg, die uitliep in twee wegen die land–inwaarts samenkwamen. De zuidelijke weg was de St. Anthonis Dijck, waar tegenwoordig de Anthoniedijk loopt. De noordelijkste weg begon bij de Rode Brug en kwam grotendeels overeen met de Loevenhoutsedijk.

De Loevenhoutsedijk ligt in de Rode Brugbuurt en loopt van de Rode Brug tot de Brailledreef. Het ligt voor de hand dat de dijk zijn naam ontleent aan Loevenhout, een stuk braakliggend terrein, vlak bij de Loevenhoutsedijk. En dat was niet zomaar een stuk grond.

Na het midden van de zestiende eeuw, in de eerste tijd van de Reformatie, begonnen de hagenpreken, godsdienstuitoefeningen die buiten de roomse kerk om gehouden werden. Deze preken werden in de Nederlanden gehouden door onder meer calvinisten. De hagenpreken in 1566 trokken grote aantallen bezoekers. De hagenpreken werden vaak gehouden in het open veld. Daar komt Loevenhout in beeld, dat destijds buiten de stad Utrecht lag.

Op 15 augustus 1566 hield prediker Jan Arentsz. hier de eerste calvinistische preek op Utrechts grondgebied, zo is te lezen in

het boek ‘Een paradijs vol weelde. Geschiedenis van de stad Utrecht’. De Raad van Utrecht had nog overwogen om een verbod op het bezoeken van de hagenpreken uit te vaardigen, maar dat gebeurde niet. Men was bang dat er niet naar geluisterd zou worden en ook toezicht op de naleving van het verbod leek moeilijk, staat in het artikel ‘Een Utrechtse hagepreek in het Catharijneconvent’ in het Maandblad Oud-Utrecht (1980).

Bijna 150 jaar later zou Loevenhout opnieuw het toneel zijn van verboden bijeenkomsten. De moeder van de proost van het kapittel van St. Jan bleek in botsing te zijn gekomen met ‘de publieke opinie’, omdat zij toestemming had gegeven voor het spelen van ‘comedie’ op Loevenhout, dat toen een herberg was bij de Rode Brug.

“Protesten van den kerkeraad, in 1694 begonnen, kregen geen gehoor en in 1701 werden er nog opvoeringen gegeven. Het stedelijk gerecht kon niet ingrijpen, omdat Loevenhout tot het rechtsgebied van St. Jan behoorde en dit bovendien in de heerlijkheid van Achttienhoven gelegen was”, staat in het Maandblad Oud-Utrecht (1947).

De naam Loevenhoutsedijk en sporthal De Loevenhout herinneren – voor wie de geschiedenis kent – wellicht nog steeds aan deze historische gebeurtenissen. a

In other news

In het buitenland wordt nogal eens opgekeken tegen de rol die de fiets heeft in Utrecht. Vooral in Duitsland wordt de Domstad vaak gezien als voorbeeld voor hoe het óók kan. Hoe ontstaan fietssteden? Dat vraagt duurzaamheidsplatform Utopia zich af in een artikel waarin ook Utrecht vrij uitgebreid aan bod komt.

“Nicht in jeder Stadt dominiert das Auto”, begint het artikel. Dat is een situatie die in Utrecht inderdaad al even verleden tijd is. Utopia noemt als bekende fietssteden dan ook Utrecht, maar ook Amsterdam en Kopenhagen. Deze drie steden voeren namelijk de ‘Copenhagenize Index’ aan, een lijst van fietsvriendelijke steden.

Utopia beschrijft de ontwikkeling van

de drie steden tot fietsstad. De Nederlandse overheid breidde in de jaren 80 en 90 de infrastructuur voor fietsers uit en scheidde fietspaden van autowegen. Ook het juridische aspect komt bij Utopia aan bod. “Auch rechtlich änderte sich einiges: Kommt es in den Niederlanden zwischen Radfahrenden und Autofahrenden zu einem Unfall, haftet in der Regel der stärkere Verkehrsteilnehmer –also die Person im Auto.”

Utrecht staat op plek 3 van de ‘Copenhagenize Index’, mede te danken aan 245 kilometer fietspad en natuurlijk de over de hele wereld bekende fietsenstalling. “Am Hauptbahnhof der Fahrradstadt befindet sich das größte Fahrradparkhaus der Welt.” a

In deze rubriek vertellen we het verhaal achter de straatnamen in de stad. Sommige namen zijn voor iedereen bekend, andere juist helemaal niet. Voor alle namen geldt dat ze niet zomaar gekozen zijn. Maar wat is eigenlijk de herkomst van de namen? Dat proberen we te achterhalen.

De stad in cijfers

In de rubriek Utrecht in Cijfers gaan we in op data over de stad. De gemeente Utrecht houdt van honderden onderwerpen bij hoe het er in de stad voorstaat, van aantal Utrechters dat een fiets heeft tot hoeveel procent van de Utrechters last heeft van lawaai door verkeer of bedrijven in de stad. Elke week lichten we een van de onderwerpen uit.

De twee tijdelijke camera’s die in april bij winkelcentrum Lunetten zijn geplaatst, blijven langer hangen. Dat meldde de gemeente onlangs. Volgens de gemeente is de veiligheid in het gebied door de aanwezigheid van de camera’s verbeterd. Hoeveel incidenten zijn er de afgelopen jaren eigenlijk geweest in Lunetten?

Lunetten wordt de afgelopen tijd geteisterd door incidenten, waaronder winkelovervallen, inbraken, berovingen en zelfs een dodelijk misdrijf. Buurtbewoners en ook verschillende politieke partijen maken zich al langere tijd zorgen over de veiligheid in de buurt.

Uit cijfers van de politie blijkt dat in 2022 661 criminele feiten werden gepleegd in Lunetten. De feiten variëren van inbraak, tot

fietsendiefstal, tot geluidshinder. Van alle subwijken gebeurden vorig jaar de meeste incidenten in de binnenstad: 4.169 in het winkelgebied en 1.820 in het woongebied. Lunetten volgt pas op plek 15, met 661 incidenten.

In de twee jaren voor 2022 was dat wel anders. In 2021 waren er in Lunetten 792 incidenten, waarmee het gebied op plek 5 eindigde. In 2020 waren er 1.023 incidenten. Lunetten stond toen op plek 3, direct onder het winkel- en woongebied van de binnenstad.

In de grafiek is duidelijk te zien dat 2020 wat incidenten betreft een piekjaar was. Sindsdien is het aantal incidenten in Lunetten flink teruggelopen. De 661 incidenten in 2022 is bijna het laagste aantal in negen jaar. Alleen in 2013 waren er minder incidenten, namelijk 641. a

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl NR. 233 | 21 JULI 2023
#
'Nicht in jeder Stadt dominiert das Auto'
14
Foto: Het Utrechts Archief, D.C. Goosen

SPORTUTRECHT

Geen kind hoeft zich deze vakantie vervelen

Wat een feest wordt het dit jaar in vrijwel alle wijken van Utrecht. In Vleuten-De Meern en in Leidsche Rijn heeft men de krachten van alle wijkpartners samengebundeld waardoor er wel een heel bijzonder en uitgebreid programma is ontstaan. Wie zijn neus deze dagen buiten de deur steekt, merkt dan ook dat het op diverse plekken in de wijk bruist van de activiteiten. Je kunt bouwen, spelen, sporten, springen, schilderen en nog veel meer. En dat alles is in eerste instantie bedoeld voor de jeugd die niet op vakantie gaat. Maar natuurlijk zijn alle andere kinderen voor of na hun vakantie ook welkom.

Hester Bruinsma, in het dagelijks leven coördinator Brede School Het Zand, is een van de drijvende krachten achter dit vakantiespektakel. “We hebben het vorig jaar ook gedaan maar zien dat nu als een leerschool. We hadden moeite de ouders te bereiken, zodat het niet helemaal duidelijk was wat er te doen was en voor wie. En dat is nu totaal anders. We zijn op tijd begonnen en vrijwel alle partners uit de wijk doen mee. En doordat we het samen doen is er niet alleen een gevarieerd programma, maar zeker ook alle ruimte voor ouders en kinderen om elkaar op een andere manier te leren kennen. En iedere partner levert vanuit de eigen expertise een bijdrage. Er is een hartstikke toffe flyer die we overal zullen neerleggen en uiteraard is via de social media ook alle informatie over het programma en over de inschrijving verkrijgbaar.”

Meedoen

Voor sommige activiteiten hoef je je niet in te schrijven. Voor andere onderdelen nu juist weer wel. Er zijn in verschillende vakantieweken extra plekken gereserveerd voor kinderen die wel een extra steuntje in de rug

ZOEKPLAAT

Zoek de zeven verschillen

OPLOSSING ZOEK DE VERSCHILLEN LOCATIE VREDENBURG

kunnen gebruiken en/of de financiële middelen niet hebben om mee te kunnen doen. Wie hiervoor interesse heeft kan zich melden bij sportencultuur@zimihc.nl. De kosten voor bijvoorbeeld de Sport en Cultuurweken (Zomer Express genaamd) bedragen 25 euro, voor U-passers is de deelname gratis. Voor wie het financieel even niet uitkomt: neem contact op via de telefoon of app naar 0616427574. De Sport en Cultuurweken zijn er voor alle kinderen. Wie op de hoogte wil blijven kan zich ook aanmelden voor de whatsappgroep. Scan de QR-code die te vinden is op de folder die overal in de wijken ligt. Daarnaast kan iedereen uitgebreide informatie vinden op www. doemeeinutrecht.nl

Lekker bezig De Haarrijnse Plas is voor de sportievelingen ‘the place to be’ tijdens de zogenoemde Summergames. Elke dinsdag, woensdag en vrijdag verzorgen JoU en SportUtrecht beachtennis, spike ball, beachvolleybal, beachvoetbal en speedminton. De hele vakantie lang kunnen kinderen en hun ouders terecht in de speeltuinen de Albatros aan de IJzervarensingel,

Sport en Cultuur: niet voor iedereen een alledaagse combinatie. Toch blijkt het waardevol. Immers, kinderen een zo breed mogelijk aanbod bieden zodat ze kennis maken met alle facetten van de samenleving is belangrijk. Veel kinderen en jongeren krijgen het nu eenmaal vanuit huis niet automatisch mee om zich te ontwikkelen in hun vrije tijd en/of lid te zijn van een (sport)club. Vanaf 10 juli kan de Utrechtse jeugd deze zomervakantie zijn hart ophalen. Marina van HuisstedenKaspers nam een kijkje in Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern.

De hele zomervakantie bieden ZIMIHC, SportUtrecht, Cultuur19, Stichting JoU, DOCK, De Vrijstaat, De Brede School en NContact Bijzonder een bijzonder gevarieerd programma.

De Balije aan de Augustusweg en in speeltuin De Hoef aan de Hoge Weide. In de Hoef is iedere woensdag een extra activiteit voor kinderen met een beperking. In bouwspeeltuin Voorn is iedere woensdag en vrijdag een extra creatieve of sportieve workshop. Sport en cultuur, kunst en wetenschap, alle facetten komen aan bod tijdens deze vakantie. De weken beginnen met de zogenoemde Zomeravonturenclub. De extra activiteiten zijn in de

eerste plaats bedoeld voor de jeugd van 4 tot 14 jaar, maar er is van 16 tot en met 19 augustus ook een Peuter- en Kleuter Festival voor kinderen vanaf 2 jaar in Bosspeeltuin Máximapark. Naast verschillende voorstellingen wordt er gedanst en naar muzikale verhalen geluisterd.

Dit vakantiefeest wordt afgesloten op zondag 27 augustus met het Leidsche Rijn Festival in Castellum Hoge Woerd. a

Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl 21 JULI 2023 | NR. 233
Tekst: Marina van Huissteden-Kaspers DUIC
PUZZEL
15
Advertentie

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.