Feitenreconstructie 1959-2012

1.2.1 De vondst van een uniek gasveld bij Slochteren

Ontdekking van het Groningenveld

‘Aardgas gevonden in Slochteren’ kopt het Nieuwsblad van het Noorden op 4 augustus 1959 op de voorpagina.4 Het artikel bestaat uit drie zinnen en is een reactie op een vraag van een verslaggever uit Hoogezand-Sappemeer, die enkele dagen eerder ‘een zeer hoge vlam’ uit een stalen toren heeft gezien langs de rijksweg Groningen-Nieuweschans. Sindsdien wordt er dag en nacht gewerkt door de Nederlandse Aardolie Maatschappij, een joint venture van oliemaatschappijen Shell en Standard Oil New Jersey (ook wel: Esso).5 “De N.V. Nederlandse

Aardolie Maatschappij deelt ons op een desbetreffende vraag mee, dat in haar exploratie-boring onder de gemeente Slochteren aardgas werd aangetroffen en dat men besloten heeft hier produktieproeven te houden.” Omdat de NAM ‘een hekel heeft aan nieuwsgierige mensen, houdt er dag en nacht een man de wacht om alle belangstellenden op veilige afstand te houden’, schrijft het Algemeen Dagblad.6

Op 25 september 1959 doet het Nieuwsblad van het Noorden opnieuw verslag van een ‘rijke aardgas-ader’ in Slochteren.7 De proefboringen bij de Knijpsbrug in Slochteren blijken succesvol. “Volgens een gerucht zouden de boringen bij Slochteren de tot nu toe rijkste aardgasader hebben opgeleverd, maar van de zijde van de NAM kon hiervan geen bevestiging worden verkregen”, meldt de krant. “Wel schijnt er sprake te zijn van proefboringen, die men nog wil verrichten in de buurt van Kolham, dat met de Knijpsbrug en Ten Boer op één lijn ligt. Het is waarschijnlijk, dat het aangetroffen aardgas in Slochteren zal worden geëxploiteerd.” De NAM voert ook proefboringen uit in Delfzijl, waar ook gas blijkt te zitten. In figuur 1.1 is een kaartje opgenomen dat de ligging van het huidige Groningenveld (zoals de gasbel van Slochteren is gaan heten) weergeeft.

Het is niet de eerste keer dat ingenieurs gas vinden in Nederland. De Bataafse Petroleum Maatschappij – de oliemaatschappij die later onderdeel wordt van de grote multinational Shell – beschikt sinds 1933 over het exclusieve opsporingsrecht voor olie en gas in de provincies Groningen, Drenthe, Overijssel en Gelderland. De zoektocht levert in 1943 in Schoonebeek het eerste olieveld op. Dit veld is na de Tweede Wereldoorlog in productie genomen, met de NAM als operator. Daarna gaat het hard: in de periode tot 1953 slaat de NAM 66 exploratieputten. Het bedrijf gaat ook in het westen van Nederland op zoek naar olie en gas, bijvoorbeeld in Rijswijk. Zeven boorputten met olie en gas gaan uiteindelijk in productie.8

4 Nieuwsblad van het Noorden (4 augustus 1959), p. 1.

5 Nieuwsblad van het Noorden (5 augustus 1959), p. 9.

6 Algemeen Dagblad (17 oktober 1960), p. 3.

7 Nieuwsblad van het Noorden (25 september 1959), p. 1.

8 Schenk (2009); GasTerra (2009).

In oktober 1955 treft de NAM voor het eerst aardgas in Groningen aan.10 Omdat de veiligheidsafsluiter van de boorbeitel niet goed werkt, loopt de druk zo hoog op dat een uitbarsting dreigt. Omwonenden zien een steekvlam van zeven meter, ‘die zelfs in de stad Groningen te zien was’, aldus het Algemeen Dagblad.11 Na twee weken dag en nacht werken is de put onder

9 Stcrt. 2017, 28922.

10 Provinciale Drentsche en Asser courant (24 oktober 1955), p. 7.

11 Algemeen Dagblad (25 oktober 1955), p. 1.