Basınçlı Hava Sistemlerinde Master Kumanda ile Çoklu Kompresör Kontrolü

Baran’dan, faaliyeti durdurulan işletmeler için “mücbir sebep” talebi

ATO Başkanı gürsel Baran, yanındaki heyetle TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Cevdet Yılmaz’ı ziyaret etti.

ankara ticaret odası (ato) yönetim kurulu Başkanı gürsel Baran, koronavirüsle mücadele çerçevesinde alınan kısıtlama kararlarıyla ankara genelinde yaklaşık 15 bin işletmenin ya kapandığını ya da çok düşük iş hacmiyle faaliyetlerine devam etmek durumunda kaldığını belirterek, “faaliyeti geçici süreyle durdurulan ya da kısıtlanan sektörler, bu süreci atlatabilmek için mücbir sebep ilan edilmesini bekliyor” dedi.

ATO Başkanı Baran, Başkan Yardımcısı Halil İbrahim Yılmaz, Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Ülkü Karakuş ve Yönetim Kurulu Üyesi Nuh Acar ile birlikte Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı olarak seçilen AK Parti Bingöl Milletvekili Cevdet Yılmaz’a “hayırlı olsun” ziyareti gerçekleştirdi. Yılmaz’ın Bakanlık ve Başbakan Yardımcılığı tecrübeleriyle TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanlığı görevinde ülkeye büyük katkı sağlayacağını kaydeden Baran, ziyarette reel sektörün sorunlarını da aktardı.

Koronavirüs nedeniyle kısıtlama kararının alındığı 16 Mart tarihinden bu yana hizmet sektörünün zor günler yaşadığını ifade eden Baran, o günden bu yana hiç açılmayan işyerlerinin bulunduğunu, açılanların da çok düşük iş hacmiyle faaliyetlerini sürdürmeye çalıştığını anlattı. Faaliyeti geçici süreyle durdurulan ya da kapanmak zorunda kalan işletmelerin yükümlülüklerini yerine getirmekte sorun yaşadığını kaydeden Baran, hizmet sektörü altında yer alan bazı sektörlerin “mücbir sebep” ilanı talebi bulunduğunu söyledi. Kira desteği talepleri olduğunu da kaydeden Baran, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan’ın bu konuda çalışma yapıldığına ilişkin açıklamalarını hatırlatarak “Bizim üyelerimiz arasında yer alan şahıs kuruluşlarının da bu kapsamda değerlendirilmesini bekliyoruz” diye konuştu.

“Ertelenen ödemeler yapılamıyor”

Salgın nedeniyle gerçekleşen ilk faaliyeti durdurma döneminde “mücbir sebep” kapsamına alınan işletmelerin Nisan, Mayıs ve Haziran aylarındaki vergi, SGK gibi yükümlülüklerinin Ekim, Kasım ve Aralık aylarına ertelendiğini ifade eden Baran, “Kapanma sürecinden sonra açılan işletmeler, vatandaşların salgın tedirginliği nedeniyle ciro yapamadı. Şimdi yeniden kapanmalar söz konusu ve ödemeler büyük sıkıntı olarak işletmelerin önünde duruyor. Bu ödemelerin makul bir zamana ertelenmesini talep ediyoruz” dedi.

Baran, yapılandırma kapsamında ertelenerek taksitlendirilen borçlar için de Ocak ayında ödemelerin başlayacağını hatırlatarak, “Mevcut şartlarda bu borçların ödenmesi konusunda da güçlükler olacak. Üyelerimiz yapılandırma ödemelerinin de ileri tarihe ertelenmesi beklentisi içindedir” dedi. Baran, ziyarette, ticari hayatın daha sağlıklı işlemesine yönelik önerilerini de paylaştı.

BASINÇLI HAVA SİSTEMLERİNDE MASTER KUMAndA İLE ÇOKLU KOMPRESÖR KOnTROLÜ

TUnA CAn İŞCAn Satış mühendisi dHe endüstriyel Basınçlı Hava ve gaz Çözümleri endüstriyel alanda günümüze kadar çeşitli kompresör tipleri üretilmiş ve kullanılmıştır. kompresör performansı, kapasite esnekliği, bakım giderleri, montaj, kullanım-kontrol kolaylığı ve yatırım maliyetleri gibi kıstaslara göre kullanım tercihleri yıllar içerisinde şekillenmiştir. vidalı kompresörler ise, gerek ülkemizde, gerekse dünyada 150 m³/dk.’ya kadar basınçlı hava tüketimi olan işletmelerde en çok tercih edilen kompresör modelleri olmuşlardır. günümüz dünyası rekabet koşulları gereği, artan işletme maliyetleri ve azalan kar marjları neticesinde, en pahalı enerji kaynaklarından olan basınçlı havanın üretimi ve vidalı kompresörlerin verimliliği, endüstriyel tesisler için son yıllarda daha da fazla önem kazanmıştır.

Özellikle basınçlı hava üretimi için harcanan elektrik enerjisi oranının, endüstride tüketilen toplam elektrik kullanımının ortalama %15’i olduğu hesaba katıldığında, işletmeler için enerji tasarrufu potansiyeli listesinin ilk sıralarında olduğu mutlak bir gerçektir.

Bu yazıda; basınçlı hava sistemlerinde çoklu kompresör kontrolü (Master Kumanda) ile kullanıcıya sağlanabilecek faydaları incelenecektir.

Vidalı kompresörlerin bireysel olarak çalışma ve kontrol algoritması oldukça basit bir sistem olup, kompresöre entegre PLC bazlı bir kontrol paneline girilecek basınç değerleri ile sağlanmaktadır. Kompresörün çıkışında oluşturulan basınç, bir basınç sensörü vasıtasıyla ölçülür ve sinyaller kontrol paneline aktarılır. Vidalı kompresörlerde, bu basınç sinyalini kullanan iki farklı kontrol modu bulunmaktadır ve aynı anlama gelen çeşitli tanımlamalarla ifade edilirler: 1- Sabit devirli / Yıldız-Üçgen / Yük-Boş / Düz 2- Değişken devirli/İnvertörlü/Frekans Kontrollü / Konvertörlü

İki farklı (sabit devirli ve değişken devirli) kontrol modu bulunan vidalı kompresörlerin yük/boş ve çalışma devri set edilen basınca göre ayarlanır.

Sabit devirli bir kompresörde yüke girme ve boşa çıkma olmak üzere 2 ayrı basınç set değeri girilir. Örneğin; 6,5 ~ 7 bar veya 7,5 ~ 8,5 bar gibi 0,5 ile 1 bar civarında bir basınç aralığı bırakılır. (bkz. Resim 1.)

Resim 1. Sabit devirli vidalı kompresör basınca göre çalışma rejimi

Sabit devirli kompresörler Resim 1.’deki gibi, alt basınç limitine ulaştığında yüke geçer, hava üretir ve %100 enerji tüketirken; basınç üst limite ulaştığında ise kompresör boşa geçer, hava emiş vanası kapatılarak hava üretimi durur ve yaklaşık %25-30 oranında enerji tüketimi devam eder. Basınç alt limite tekrar ulaşana kadar boşta çalışma devam eder ancak hava ihtiyacı azalır veya geçici olarak kesilirse (mesai sonu, hafta sonu, öğle arası gibi); bu durumda kompresörün boşta çalışmasının uzamasının önüne geçilmek için belli bir süre sonunda otomatik olarak motor duruşa geçer ve enerji tüketimi sıfırlanır.

Sabit devirli bir kompresörün en verimli kullanımı; boşta çekilen enerji tüketiminin mümkün olduğunda azaltılması, hatta tamamen ortadan kaldırılması ile gerçekleşir. Değişken devirli kompresörler; tamamen bu amaçla geliştirilen ve boşta çalışma süresini minimize ederek tasarruf sağlama potansiyeline sahip kompresörlerdir. Yine iki, fakat çok yakın set basınç değerleri belirlenir (örneğin 6,2 ~ 6 bar), invertör vasıtasıyla vida devri değiştirilerek anlık ihtiyaç kadar hava üretilir. (bkz. Resim 2.) Resim 2. değişken devirli vidalı kompresör basınca göre çalışma rejimi Ortalama %20 ~ 100 yük arası devir ayarlanabilir, %2’nin altında ise sabit devirli bir kompresör gibi davranarak boşta çalışır. Yine ortalama olarak; invertörlü kompresörlerin %45 ile %85 yük arasının en verimli aralık olduğu söylenebilir. Bkz. Resim 3.

Resim 3. değişken devirli kompresör verim grafiği

Bu yük oranlarının altında, spesifik güç yükselmekte ve nispeten verimsiz bir çalışma rejimi ortaya çıkmaktadır. Eğer ağırlıkta %45’in altında bir tüketim varsa, daha küçük kapasiteli bir kompresör tercihi, %85’in üzerinde ve hatta %100’e yakın durumlarda ise sabit devirli bir kompresör veya daha büyük bir invertörlü kompresör tercihi ile sistem daha verimli hale getirilebilir.

Gerek sadece sabit devirli, gerekse de 1 adet değişken devirli ve diğerlerinin sabit devirli kompresörlerden oluşan sistemler olsun; çoklu kompresörlü sistemlerde basınç set değerleri “kademeli - kaskat” şeklinde yapılır. Tüm kompresörler aynı anda kalkış, yük ve boşa geçmesin ve işletme şebekesine aşırı yüklenme olmaması amacıyla, kademeli ayarlanır. Bkz. Resim 4.