Dünya Kadınlar Günü

ÖzeL RÖPORtaJ "SeyaHat etmenin oldukÇa riSkli olduğu Bu dönemde moBiliteyi azaltmak Hatta Bazı zamanlarda tamamen keSmek zorunda kaldık. Sanırım uzunca Bir Süre daHa Hareket imkanımız kıSıtlı olacak. Bu nedenle derginiz ve Bunun yanında dijital iletişim Çok daHa önemli Hale geldi"

n Bir kompresör markasının bayisi

olmak yerine Türkiye’de zor olanı, yani ölçmeyi seçtiniz. Burada sanki farklı bir misyon üstlendiğinizi düşünüyorum. İnsanlara ne aldığını, aldığı kompresörün ne kadar hava ürettiğini ne kadar enerji tükettiğini, hava kaçağı olup olmadığı gibi konuları bilmesi için bir mücadele vermek üzere bu yola çıktığınızı düşünüyorum. Doğru mu?

500 kW aktif kompresör gücü olan bir firmanın sadece basınçlı hava için elektrik maliyeti bir yılda 2 milyon TL civarında. Avrupa’da yapılan çalışmalar, üretilen basınçlı havanın yaklaşık %30’nunun kaçaklara gittiğini gösteriyor. Tasarruf imkanları bununla da sınırlı değil, verimsiz kompresörler, boşa hava kullanan noktaların elimine edilmesi, sistem basıncının düşürülmesi, ısı geri kazanımı, şartlandırmanın ve boru tesisatının optimize edilmesi gibi başlıklar altında toplam tasarruf potansiyeli %50’yi buluyor.

Tüm bu tasarruf potansiyelini hayata geçebilmesi için ilk yapılması gereken şey ölçüm. Bir kompresör ne kadar para harcayıp karşılığında size ne veriyor? Bu üretilen basınçlı havayı nerede, neden ve hangi kalitede kullanıyorsunuz? Bu sorulara cevap vermeden iyileştirme yapmak mümkün değil. Bu nedenle ben hep şöyle söylüyorum, bizim için ilave bütçe ayırmanıza gerek yok. Zaten yıllardır elektrik faturası olarak ödediniz bu parayı ve ödemeye devam edeceksiniz eğer sistemi iyileştirmezseniz. Elbette ölçüm bu işin ilk aşaması, sonrasında yeni ekipman ve revizyonlar gelecektir. Mevcut koşulların izlenmesi de üretim başına maliyet kontrolü, verimsiz/bakım gerektiren bölgelerin ve makinelerin tespiti gibi nedenlerle çok önemli. Örneğin paket başına 1 litre gıda gazı kullanan bir termoform makinesine sahipseniz, 1 litre ile 5 paket yapan rakibinizle rekabet etmeniz çok zor. Peki sorunun kaynağı nedir? Bu soruyu sormak ya da fiyatı/karlılığı düşürüp rekabet etmek gibi seçenekleriniz var. Biz bu soruyu sordurmaya çalışıyoruz. n Aslında bir önceki sorumla bağ-

lantılı bir soru; Neden bazı ithalatçılar gibi satışı daha kolay olan Uzakdoğu ürünlerini değil de pahalı ve zor ürünlerden birisini seçtiniz?

Mühendislikte enerjinin korunumu yasası vardır ve ben bu prensibin hayatta da geçerli olduğuna inanırım hep. Sonuç almak istiyorsanız gerekli aksiyonları almanız gerekir. Daha az çaba sarf ederseniz daha düşük bir sonuç alırsınız.

Ölçüm ekipmanlarında risk almak çok tehlikeli sonuçlar yaratabilir. Mutlaka denenmiş, zor koşullarda kendini kanıtlamış ürünlerle ve yaptığı işin ticari boyutunun yanında arka planındaki fiziki koşullara da hakim insanlarla çalışmak gerekiyor. Çünkü eğer ölçümü yanlış yapıyorsanız sonrasında atacağınız adımların hiçbir anlamı kalmaz.

Ürünlerin menşeinden ziyade firmanın altyapısına, yönetim biçimine ve yaptığı işe duyduğu saygıya bakmak gerekiyor. Ben CS Instruments’ta çalışmaya başlamadan önce de uzun yıllar aynı ürünlerin kullanıcısı olduğum pozisyonlarda çalıştım ve yıllar içinde birçok karşılıklı sınanmadan geçerek bu güven oluştu. n Firmanızın Türkiye’deki pazar

payını büyütmek için ne düşünüyorsunuz? Yeni bir ürün olacak mı? Olacaksa firmalara ne gibi faydaları olacak?

Biz firmalara ürün satışından önce neyi, neden ölçmek gerektiği konusuyla başlıyoruz. İmkan veren firmalarda da bunu demo ölçülerle yerinde göstermek istiyoruz. Zaten basınçlı hava ve gazlarda tasarruf potansiyelini gören firmalar ölçüm ekipmanı yatırımı yapmaya kendileri karar veriyorlar. Dolayısıyla mümkün olduğunca firma ile birebir temas etmemiz gerekiyor. Bu nedenle firmalardan gelecek eğitim taleplerine her zaman açığız. Yeni ürünler için sahadan gelen talepler doğrultusunda ürün geliştirme faaliyetleri elbette devam ediyor. Bir süredir üzerinde çalışılan ıslak havada kullanıma uygun debimetremiz VD500 en yeni ürünümüz. Kompresör performansını doğrudan ölçmek isteyen kullanıcıların çok ihtiyaç duyduğu bir üründü. Gaz ölçümü alanında farklı ölçüm prensiplerini de içeren yeni projeler deva ediyor. Ayrıca makine bazlı ölçümler için çok küçük boyutlarda ve uygun fiyatlı bir debimetre modelimizi de yine yıl içinde tanıtmayı planlıyoruz.

Debimetre konusunu çok canlı olsa da aslında kaçak tespit cihazı konusuna da çok önem veriyoruz. Mesafe ve basınç değişkenlerini en geniş bantta kullanan en iddialı kaçak tespit cihazına sahibiz. Bu yılın ilk yarısında gelecek yeni versiyon ile kaçak tespit cihazlarında oldukça yenilikçi ve benzeri olmayan bazı değişiklikler yapacağız. n Tecrübelerinize dayanarak basınç-

lı hava sektöründe başarı için en kritik unsurlar olarak neleri görürsünüz? Bu bağlamda en değerli varlığınız nedir?

En az yatırımla mümkün olan en büyük tasarruftan başlamak gerekiyor. Bu nedenle hava kaçaklarını tespit ve tamir etmenin mutlaka atılması gereken ilk adım olduğunu düşünüyorum. Çünkü her fabrikada mutlaka değer yaratacak bir ürün. Bazen demo ölçümlerde öyle durumlarla karşılaşıyoruz ki bir saatlik bir demo ölçümde cihazın kendi parasını çıkartacak kadar kaçak bulunuyor. Her firmanın bu demo ölçümü talep etmesi ve durumu kendi gözleriyle görmesi gerekir diye düşünüyorum.

Bu bağlamda şunu da eklemem gerekir, CS Instruments Türkiye 2020 yılında Almanya ve İspanya’dan sonra en çok kaçak tespit cihazı satışı yapan ülke oldu. Bu konuda oldukça başarılıyız. Gerçi bu yıl açılan Çin ve Amerika ofisleriyle rekabet etmemiz mümkün görünmese de 2021 yılında araya bir başka ülkeyi almadan yerimizi korumak istiyoruz. n CS Instruments Türkiye olarak

2021 yılının bu ilk sayısındaki bu keyifli sohbet için teşekkür ediyorum. Bu vesile ile okurlarımıza son olarak nasıl bir mesaj vermek istersiniz?

Pazardan domates alırken dahi ölçmek zorundayız ki paramızın tam karşılığını alabilelim. Malumunuz küresel ekonomik koşullar oldukça sert ve belirsiz, ülkemizde de ilave problem var. Böyle dönemlerde firmalar için satışları ve karlılığı arttırmak çok zor. Dolayısıyla imalat sektöründeki her firmanın mutlaka kullandığı basınçlı hava ve gazlara dikkatle bakmasını öneriyoruz. Buradaki tasarruf potansiyeli firmanın rekabetçiliğine ve karlılığına havadan gelen sürpriz bir katkı sunacaktır.

KOMPRESÖRLERDE YAĞ FİLTRESİ VE SEPERATÖR FİLTRESİNİN ÖNEMİ

OnUR IŞIKCEVAHİR

makine mühendisi

FiLTRE

Kompresörlerde kullanılan yağ, rotor kısmında sürtünmeyi önlemesi ve sızdırmazlığı sağlaması açısından sistemin vazgeçilmez unsurlarından biridir. Rotor bölümünde sıkıştırılan hava ile karışan yağ, seperatör filtresi tarafından kompresörden çıkan havada yağ partiküllerinin bulunmaması ve sistemden dışarıya temiz hava akışı sağlamak için havadan ayrıştırılır. Ayrıştırılan yağ sisteme geri dönmeden önce yağ filtresinden geçerek zararlı olabilecek partiküllerin rotor kısmına girmesi engellenir. Bu partiküller, yağın sistemde sürekli bir döngü içinde olması ve ısınıp soğuması sonucunda oluşur ve bir süre sonra kompresörlerde bulunan rotor sistemini aşındırarak sisteme zarar verirler.

ŞEKİL 1: Vidalı Kompresörlerin Çalışma Prensibi

YAĞ FİLTRELERİ VE HİDROLİK YAĞ FİLTRELERİ 1.YAĞ FİLTRELERİ

Kompresörlerde kullanılan yağ filtreleri genellikle selüloz bazlı olup çoğunlukla istenilen filtrasyon özelliklerini karşılamaktadır. Sisteme ciddi anlamda zarar verebilecek boyutlardaki partikülleri engelleyerek kompresörün verimli çalışmasını ve rotor kısmında partiküllerden meydana gelebilecek sürtünmeden dolayı aşınmaları minimize ederek kompresör kullanıcılarını yeterli düzeyde memnun etmektedir.

Selüloz kağıtların yeterli filtrasyonu sağlayamadığı durumlarda kompozit kağıtlar kullanılmaktadır. Kompozit kağıtlar, selüloz kağıdına hamur haldeyken bir miktar sentetik elyaf katılarak elde edilir. Bu işlem partikül boyutlarına göre filtrasyon kabiliyetini arttırarak ve kullanıcılara kompresördeki yağı daha iyi filtreleme imkanı sunarak kompresörün ömrünü uzatmasına olanak tanımıştır.

FİLTRASYO n VERİMLİLİĞİ (%)

PARTİKÜL BOYUTU (μm) gRAFİK 1: Partikül Boyutunu göre Filtrasyon Verimliliği

2.HİDROLİK YAĞ FİLTRELERİ 2.1-Hidrolik Filtrelerde Microglass Kağıdın Kullanımı

Kompresörlerin daha uzun ömürlü ve verimli olabilmesi için üretilen hidrolik yağ filtreleri, selüloz ve kompozit bazlı yağ filtrelerinden farklı olarak microglass yapısıyla daha düşük mikronlu (0,5um30um) filtreleme işlemi yaparlar. Microglass kağıt sayesinde sisteme zarar verebilecek partiküllerin filtrelenme yüzdesi arttırılarak sistem içinde oluşabilecek zararlar azaltılmış olur.

ŞEKİL 2: Hidrolik Filtrelerde Kullanılan Microglass Kağıtların Teknik Özellikleri

2.2.Örgülü Teller

Farklı üretim proseslerine sahip olan hidrolik filtreler genellikle krom-nikel alaşıma sahip mesh örgülü tellerle güçlendirilir ve yüksek basınçlara karşı filtrenin dayanıklılığı sağlanmış olur. Bu örgülü tellere aynı zamanda epoxy kaplama yapılarak yüksek sıcaklıklara da dayanımı arttırılır. Hidrolik filtrelerin kullanıldığı ortama ve filtrasyon özelliğine göre farklı tel kalınlarına ve mesh sayılarına sahip örgülü teller hidrolik filtrelerin dayanıklılığı açısından önemli bir ek materyaldir.

Şekil 3: Hidrolik Filtrelerde Kullanılan Örgülü Tellerin Teknik Özellikleri

2.3.Laminasyon İşlemi

Hidrolik yağ filtrelerinde kullanılan microglass kağıtlara laminasyon işlemi uygulanarak filtrenin yüksek sıcaklıklara ve basınçlara karşı dayanıklılığı arttırıldığı gibi partikül tutma kapasitesi de arttırılarak filtrenin ömrü uzatılmış olur. Laminasyon işlemi, genellikle tank içinde bulunan polimer bazlı sıvıların püskürtülmesi sonucunda elde edilen elyafın(melt-blown) microglass kağıdın iki tarafına hotmelt veya tutkal tarzı yapıştırıcılar vasıtasıyla lamine edilmesi işlemine verilen addır.

SEPERATÖR FİLTRELERİ

Seperatör filtreleri temel olarak rotordan çıkan hava yağ karışımını filtreleyerek hem dışarıya temiz hava verilmesini hem de yağın sistemin içinde kalmasını sağlayan filtrelerdir. Bu filtreler helis haline getirilmiş delikli sac üzerine istenilen filtrasyon özelliğine göre coalescer adı verilen kağıtlar sarılarak oluşturulur. Bu coalescer kağıtlar elyaf ile beraber sarılarak filtrenin ömrünü ve filtrasyon kabiliyetini arttırır.

Seperatör filtreleri, sarım sayısı ve kullanılan kağıdın kalitesine göre 4000-6000 saat çalışma kapasitesine sahiptirler.

Kompresör sistemlerinde 22 bar’a kadar basınca maruz kalan seperatör filtrelerinin üretimi yüksek basınca mukavemet gösteren materyallerle gerçekleştirilir. Kullanılan sacın kalitesinden kağıdına kadar basınca ve yüksek sıcaklığa dayanıklı yapıları vardır. Bu filtrelerin yüzey alanı, kompresörlerde istenilen filtrasyon özelliklerine göre ayarlanmalıdır. Kompresörün gücüne göre yeterli düzeyde filtrasyon alanı oluşturulmazsa kompresör kullanıcıları seperatör filtresinden dolayı sistemden yeterli düzeyde verim alamayabilir.

Seperatör Filtrelerinde Coalescer Kağıdın Kullanımı

Coalescer kağıdı, basınçlı hava veya gaz akışlarından yağ, su ve diğer sıvıları filtreleme yöntemlerinde sıkça kullanılan filtrasyon kağıdı çeşidir. Kompresör sistemlerinde basınçlı hava ile birlikte gelen yağ partikülleri coalescer kağıdı üzerinde damlacık şeklinde tutunur ve bu damlacıklar birbirleriyle birleşerek seperatör tankının aşağısında bulunan haznede birikir. Yağ partiküllerinin kağıt üzerinde damlacık şeklinde birikmesi, coalescer kağıtlarının liflerinde yağ itici özelliğinin bulunmasından kaynaklıdır.

Şekil 4: damlacık Şeklinde Filtrelenen Yağ Partikülleri

Şekil 5 :Coalescence of droplets Şekil:6 Microglass Media

Coalescer kağıdı ile 1 mikron ile 25 mikron arasında değişen ortalama gözenek boyutlarının yanı sıra minimum akış direnci ve mükemmele yakın kimyasal direnci ile hemen hemen her düzeyde istenilen verimli filtrasyon ortamı oluşturulur.

Filtrasyon ortamına göre coelescer filtre kağıdı seçerken dikkat edilmesi gereken hususlar;

-Taşıma ve verimlilik -Minimum basınç düşüşü -Kimyasal uyumluluk -Uzun ömürlü olması -Çalışma sıcaklığı ve basınç aralığı

Dünya Kadınlar Günü SEKTÖRDE PANDEMİ DÖNEMİNDE ÇALIŞAN KADIN OLMAK

kadın olmanın zor olduğu bir ülkede bunun yanına bir de iş hayatını eklemek ancak kadın olmanın gücüyle açıklanabilecek bir durumdur. Sektörde ve hayatın her alanında pandemi döneminde çalışan kadınların sorunları ve yaşadığı tramvaları sektörün önemli isimlerine sorduk. dergimizin 4. yılını kutladığımız bu sayımızda, 8 mart dünya kadınlar günü'nde söz hakkı sektörün güçlü kadınlarında...

MART Dünya KaDınlar günüDÜNYA KADINLAR GÜNÜ

Dünya Kadınlar Günü

2020 YILINDA YAŞADIKLARIMIZ VE ÖĞRETİLERİ

ASLI SARAÇOĞLU ÖZER Sarmak makina kompresör pompa ve Sanayi tic. a.ş. yönetim kurulu Başkan yardımcısı 2020 yılı, tüm dünyada olduğu gibi, daha önce birçok kriz deneyimi olan Türk işverenlerinin de şimdiye dek karşılaşmadığı bir yıldı. Çok hızlı karar alıp uygulamak zorunda olduğumuz bir dönem oldu. Sanırım işverenler için en zoru, hem üretime devam etme zorunluluğu, hem de çalışanların sağlığını koruma mesuliyeti idi. Özellikle uzaktan çalışma imkanı olamayan sürekli maskeyle fiziksel olarak fabrikada bulunması gereken ve dışarda satış, servis hizmeti veren çalışanlarımız çok zorlu bir mücadele verdiler. Belli bir süre uzaktan çalışanlar da iyi iletişim yetenekleri, iç motivasyonları ve teknolojiyi kullanarak işlerini aksatmadan yürüttüler. Yaptıkları fedakarlıklar için tüm çalışanlarımızla gurur duyuyorum. Bu dönemde biz yöneticiler için en önemli husus, çalışanlarımızın motivasyonunu her daim yüksek tutmak ve her ne kadar koşullar zor olsa da, tedbiri elden bırakmadan odağımızı işimizde tutarak yolumuza devam etmek oldu. Bu yıl belirsizliklerle dolu ve zordu ve her zorlu dönemin bize öğrettiği hususlar oluyor. Bu yıl , artık dijitalleşmenin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha teyit etmiş olduk. Yerli üretimin bir ülke için ne kadar kritik seviyede önem taşıdığını herkes görmüş oldu. Lojistik olarak yakın yerli tedarikçilerle çalışmanın avantajı ortaya çıktı. Bir şirketin yönetimsel olarak hızlı hareket edebilmesi ve koşullara uyum sağlamadaki esnekliğinin önemi anlaşıldı. Birlikte çalışmak için artık aynı ortamda bulunmak gerekmediğini tecrübe ettik. Bizim sektörümüzle ilgili olarak da diyebilirim ki ,basınçlı havanın sanayi için ne kadar vazgeçilmez olduğu ve en derin krizlerde bile basınçlı hava ihtiyacının hiç bitmediğini görmüş olduk. Tabii burada basınçlı havanın her sektörde kullanılmasının büyük avantajını da belirtmek gerekir. Kişisel olarak bu dönemde herkesin bildiği ve yaşadığı zorlukları az çok tabii ki ben de yaşadım. Ancak en başından itibaren değiştiremeyeceğim koşullara odaklanmak yerine o koşullarda en iyi ne yapabilirim diye düşündüm. Evde olduğumuz dönemlerde hobilerim için online eğitimlere katıldım, online olarak spor yaptım. Bu şekilde sosyalleşme imkanı da buldum. Eşimle, çocuklarımla şimdiye kadar hiç olmadığı kadar bol vakit geçirdim. Bağışıklık sistemini güçlü tutmanın en önemli unsurunun moral olduğunu bildiğim için, çocuklarımın da endişeli olmalarını önlemek amacıyla olumsuz haberlerden evde pek de konuşmadık. İnsanlık tarihinde daha önce de olmuş salgınlar, savaşlar gibi bu dönemin de atlatılacağı umudunu hiçbir zaman kaybetmedim.