7.3 Besluitvorming

Knipvel - Foute-argumentenpuzzel

a. Knip de kaartjes van het knipvel uit. b. Welke uitspraak hoort bij welke onjuiste redenering? Leg de juiste kaartjes bij elkaar.

Opdracht 9 Taken van de voorzitter (theorieopdracht) Bron - Vergaderen De taken van de voorzitter kun je ordenen naar taken voor, tijdens en na de vergadering. a. Wat zijn de taken van de voorzitter? Orden de taken naar de drie momenten. b. Beschrijf uit elke fase (voor, tijdens en na) één taak uitgebreid. 7.3 Besluitvorming De watervrienden Mevrouw Van Delft is gescheiden en heeft twee dochters, Naomi van 11 jaar en Sharita van 13 jaar. Naomi en Sharita zijn allebei lid van zwemvereniging De Watervrienden in Sittard. Ze wonen in Echt, een dorp op ruim tien kilometer afstand van Sittard. Sharita is een talentvol zwemster. Ze wordt uitgenodigd voor de selectie van De Watervrienden. Dit betekent dat ze drie keer in de week ’s ochtends vroeg moet trainen. Mevrouw Van Delft heeft daar nogal wat problemen mee. Ze moet Sharita dan halen en brengen en weet niet goed wat ze in de tussentijd met Naomi aan moet. Ze stelt voor dat ook Naomi gaat deelnemen aan de selectietrainingen. Naomi is daar eigenlijk nog te jong voor. Ze kan wel heel goed zwemmen, maar is (nog) niet goed genoeg voor de selectie. Andere aanvragen van ouders die het wel leuk zouden vinden als hun dochter bij de selectie kwam, zijn door het bestuur afgewezen. COPYRIGHT BOOM BEROEPSONDERWIJS (met conceptbeelden en zonder taalredactie)

Het bestuur, bestaande uit vijf leden, komt bij elkaar om de kwestie te bespreken. Het bestaat uit de voorzitter, de secretaris, de penningmeester en twee leden van de technische commissie. Uit dit voorbeeld blijkt dat je als sport- en bewegingsleider te maken krijgt met het nemen van besluiten. Zo neem je beslissingen over de opstelling in een team, over de te volgen tactiek, over het gebruik van het juiste materiaal, en over het al dan niet laten doorgaan van een toernooi of wedstrijd bij slecht weer. Soms neem je besluiten alleen, soms in overleg met anderen. Dit overleg met anderen kan in de vorm van een vergadering plaatsvinden. Op de eerste plaats wordt ingegaan welke stappen je het beste kunt doorlopen om tot een besluit te komen. Daarna wordt aandacht besteed aan de wijze waarop je een besluit kunt nemen. Stappen van besluitvorming Een handig hulpmiddel om op een juiste manier tot een besluit te komen, is het BOB-model. De letters staan voor de stappen van de besluitvorming. Graag namaken in de stijl van de flexibele pipeline S&B. Stappen van besluitvorming. Stap 1: beeldvorming Op de eerste plaats is een goede beeldvorming belangrijk. Wat is het probleem of de situatie waarover je een besluit moet nemen? Enkele vragen die jou een goed beeld kunnen geven van wat er aan de hand is, zijn: • Wat is er precies aan de hand? • Welke personen zijn bij het probleem of de situatie betrokken? • Welke factoren spelen een rol bij dit probleem? Op grond hiervan ga je nadenken over de mogelijke oplossingen. COPYRIGHT BOOM BEROEPSONDERWIJS (met conceptbeelden en zonder taalredactie)

Stap 2: oordeelvorming

In de fase van oordeelvorming ga je na welke van de voorgestelde oplossingen het probleem inderdaad oplossen. Je laat alle oplossingen de revue passeren en zet de voor- en nadelen van de oplossing op een rijtje. Je spreekt van oordeelvorming, omdat jij je een oordeel vormt over alle mogelijke oplossingen. Stap 3: besluitvorming Tijdens deze stap kies je een oplossing of een combinatie van verschillende oplossingen. Daarna stel je een plan op om het genomen besluit uit te voeren. Na de uitvoering volgt de vraag of het besluit inderdaad tot de juiste oplossing heeft geleid (de evaluatie). Besluitvormingsmethoden Besluiten kun je op verschillende manieren nemen. Iemand kan gewoon in zijn eentje een besluit nemen, zonder de mening van anderen te vragen. Zo beslist de trainer geheel op eigen houtje wat de opstelling wordt. In andere gevallen heeft iedereen stemrecht en gelden de meeste stemmen voor een bepaalde oplossing. Zo kan de algemene ledenvergadering van een sportvereniging een besluit nemen over het al dan niet verhogen van de contributie. De meest voorkomende besluitvormingsmethoden zijn: • eenmansbesluit • meerderheidsbesluit • unanimiteit • consensus • delegatie • loten. Het eenmansbesluit Bij een eenmansbesluit neemt één persoon het besluit. Dit kan gebeuren op basis van bevoegdheden of gezag. Zo kan een trainer best luisteren naar de mening van de spelers en het bestuur, maar toch zelf het besluit nemen. Het meerderheidsbesluit Bij een meerderheidsbesluit wordt het besluit genomen waar de meeste mensen vóór zijn. Soms kan dit in verschillende stappen gebeuren. Stel dat er vier mogelijke oplossingen zijn. De betrokkenen krijgen eerst de kans om COPYRIGHT BOOM BEROEPSONDERWIJS (met conceptbeelden en zonder taalredactie) te kiezen voor een van de vier. Vervolgens spreekt men opnieuw een oordeel uit over de twee meest gekozen mogelijkheden. Het voorstel dat dan de

meerderheid haalt (de helft plus één), wordt aangenomen. Bij gelijke stemmen kan het zijn, dat de stem van de voorzitter de doorslag geeft. Soms hebben bepaalde leden een vetorecht. Als een dergelijk lid zijn veto (‘ik verbied’) uitspreekt, gaat het besluit niet door. Zo hebben in de Veiligheidsraad de permanente leden (onder andere Frankrijk, de Verenigde Staten en Rusland) een vetorecht. Unanimiteit Als een besluit bij unanimiteit genomen moet worden, wil dat zeggen dat iedereen het ermee eens moet zijn. Alleen in dat geval gaat het besluit door. We geven een voorbeeld. Strafpot Bij de basketbaltraining komen vaak mensen te laat. Om dit probleem op te lossen, wil de trainer een strafpotje instellen. Wie te laat komt op de training, is verplicht daar een euro in te doen. De trainer wil hierover praten. Hij vindt dat iedereen het met deze maatregel eens moet zijn, anders gaat het plan niet door. Consensus Het nemen van een besluit door middel van consensus lijkt op de vorige manier. Bij consensus wordt er meestal lang gewikt en gewogen en gezocht naar een oplossing waar uiteindelijk iedereen zich min of meer in kan vinden. Je zou ook kunnen zeggen dat bij consensus niemand echt tegen is. Personeelsavond Het buitensportbedrijf wil graag een personeelsavond organiseren. De meest wilde ideeën gaan over de tafel. De meeste personeelsleden willen iets sportiefs. Zo wil de een paintballen en de ander een keer quadrijden. Een andere groep personeelsleden wil liever naar de bioscoop of naar de schouwburg. Uiteindelijk kan de meerderheid zich vinden in het idee om eerst naar het strand te gaan. Daar kan men kiezen tussen quadrijden en COPYRIGHT BOOM BEROEPSONDERWIJS (met conceptbeelden en zonder taalredactie)

catamaranzeilen. Vervolgens gaan alle personeelsleden naar het theater. Twee buitensportinstructeurs zijn niet erg enthousiast over dit idee, maar kunnen er wel mee leven. Delegatie Bij delegatie wordt de beslissing gelegd bij een of een paar mensen, die de grote groep vertegenwoordigen. Deze persoon of groep mag de beslissing nemen, omdat deze een bepaalde positie inneemt of heel veel verstand heeft van de problematiek. Delegatie Drie medewerkers nemen het besluit over de personeelsavond. De beslissing om al dan niet de contributie te verhogen, wordt bij de penningmeester gelegd. Als, zoals in het laatste voorbeeld, het besluit genomen wordt door een autoriteit op een bepaald gebied, wordt er ook wel gesproken van een autoriteitsbesluit. Loten In sommige gevallen moet er een besluit genomen worden, maar is het erg lastig om argumenten aan te dragen voor een bepaalde oplossing. In deze gevallen kan men ervoor kiezen om simpelweg te loten. Pupil van de week Bij basketbalvereniging Lay-up wordt elke week een pupil van de week aangewezen. Dat kind mag dan samen met het eerste team de warming-up doen en bij de wedstrijd op de spelersbank zitten. De pupil van de week wordt ‘gekozen’ door loting. COPYRIGHT BOOM BEROEPSONDERWIJS (met conceptbeelden en zonder taalredactie)

Alle namen in de pot en loten maar. Besluitvormingsregels Welke besluitvormingsmethode is nu het beste? Dat is niet zo gemakkelijk te bepalen. De verschillende besluitvormingsmethoden hebben elk hun vooren nadelen. Een eenmansbesluit is snel genomen, maar de vraag is of de acceptatie hoog is. De methode waarbij gestreefd wordt naar een unaniem besluit vraagt veel tijd, maar de acceptatie is bijzonder hoog. Voor voetbalvereniging WOS-’68 is het natuurlijk niet zinnig om de pupil van de week te kiezen op grond van een unaniem besluit van alle leden. Als de sporthal in brand staat, is het niet verstandig om eerst met alle medewerkers te gaan overleggen over wat het beste besluit zal zijn. Het is belangrijk om bij elk besluit in elk geval de factor tijd en de factor acceptatie te wegen. Factoren die een rol spelen bij besluitvorming zijn: 1. tijd – In welke mate speelt tijd een rol in het te nemen besluit? 2. acceptatie, draagvlak – Voor welke betrokkenen heeft het besluit gevolgen? – Is er sprake van tegengestelde belangen? – Is het belangrijk dat iedereen het besluit accepteert? Wat is het belang van een breed draagvlak voor het genomen besluit? COPYRIGHT BOOM BEROEPSONDERWIJS (met conceptbeelden en zonder taalredactie)

Besluitvormingsmethoden naar tijd en acceptatie

AcceptatieSnelheid Zeer laagZeer hoogEenmansbesluit RedelijkHoogMeerderheidsbesluit Zeer hoogZeer laagUnanimiteit HoogLaagConsensus RedelijkHoogDelegatie HoogZeer hoogLoten Als je loten in de juiste situatie toepast, zal de acceptatie hoog zijn. Voor het kiezen van de pupil van de week zal niemand moeite hebben met deze methode. Als een vereniging of bedrijf het in het hoofd haalt om door loting de voorzitter of de directeur aan te stellen, dan zal de acceptatie waarschijnlijk zeer laag zijn. Inzet van vrijwilligers Siska, projectleider van een evenement, moet een beslissing nemen over de inzet van de vrijwilligers. Wie staat bij welke activiteit. Op basis van kwaliteit valt er geen beslissing te nemen. Zij laat de vrijwilligers een‘voorkeursformulier’ invullen en beslist daarna zelf, zonder overleg, op grond van de ingevulde formulieren over de inzet. Sollicitatiecommissie De sollicitatiecommissie van een groot buitensportbedrijf heeft als uitgangspunt dat een sollicitant alleen als nieuwe buitensportinstructeur wordt aangenomen, als alle leden van de sollicitatiecommissie achter de keuze COPYRIGHT BOOM BEROEPSONDERWIJS (met conceptbeelden en zonder taalredactie)

staan. De commissie hanteert de unanimiteitsmethode, omdat ze vindt dat een hoge acceptatiegraad een voorwaarde is voor de effectiviteit van de beslissing. Opdracht 10 BOB-model (theorieopdracht) Bron - Besluitvorming a. Leg het BOB-model uit met betrekking tot het proces van besluitvorming. b. Beschrijf een aantal kenmerken van elke fase. c. Geef een voorbeeld van een besluit waarbij het BOB-model correct gebruikt wordt. Opdracht 11 Hoe beslis jij? (theorieopdracht) Bron - Besluitvorming a. Reflecteer op hoe jij beslissingen neemt, knopen doorhakt. Doe je dat snel, weloverwogen, aarzelend, daadkrachtig? Vind je het moeilijk/makkelijk om beslissingen te nemen? Van welke factoren is dat afhankelijk? Filmpje - Beslissingen nemen b. Wat herken je tijdens het kijken naar het filmpje wel of niet bij jezelf? Opdracht 12 Besluitvormingsmethoden (theorieopdracht) Bron - Besluitvorming Er bestaan verschillende besluitvormingsmethoden. De bekendste zijn: 1. eenmansbesluit 2. meerderheidsbesluit COPYRIGHT BOOM BEROEPSONDERWIJS (met conceptbeelden en zonder taalredactie) 3. unanimiteit 4. consensus