Doden voor de liefde

Wie voor de coronapandemie tijdens het kersenbloesemseizoen in het Amsterdamse bos kwam, kon hordes mensen al picknickend onder de bloeiende bloesembomen vinden. In de achtste eeuw was dat in Japan niet anders. Sinds die tijd begon de bloesem, en dan met name de kersenbloesem, een steeds grotere positie in te nemen in het religieuze en sociale leven van Japan. Door tijdens het hanami-seizoen samen onder de sakura te zitten, te eten en thee te drinken luidden de Japanners het nieuwe oogstseizoen in. Hana is het Japanse woord voor bloem en mi het woord voor kijken. Sakura betekent kersenbloesem. Hanami Matsuri is de naam voor het kersenbloesemfestival dat tot op heden overal in Japan plaatsvindt.

Die kersenbloesemfestivals zijn een viering van het seizoen dat nieuw leven met zich meebrengt. In Japan heerst echter ook een sterk memento mori idee rondom de vrolijk gekleurde bloemen. Bloesems bloeien immers snel en explosief, maar de blaadjes worden na nog geen twee weken weer meegevoerd door de wind. Om deze reden werd de bloem als symbool voor de samoerai gezien. Deze Japanse krijgers konden een mooi, maar kort leven hebben. Hadden ze een strijd verloren, dan vervloog hun leven net als bloesemblaadjes.

Dit symbool voor het vluchtige leven werd bovendien gebruikt voor de kamikazepiloten tijdens de Tweede Wereldoorlog. De soldaten werd ingeprent dat ze zich net als kersenbloesemblaadjes zouden verspreiden voor de glorie van het Japanse keizerrijk. De piloten schilderden dan ook bloesems op hun vliegtuigen als teken voor hun explosieve doch korte leven. Daarbij hield de keizer hen voor dat ze na hun sterven zouden reïncarneren als kersenbloesems.

Niet alleen op de vliegtuigen van de kamikaze werden bloesems verbeeld, de bloemen werden al eeuwenlang op kimono’s, servies, prenten en waaiers gedrukt en geschilderd. Deze afgebeelde bloesems hadden soms het bloeiende leven en soms de dood als betekenis. Daarnaast was de haiku een geliefd medium om de bloesems te bespreken, zoals de zeventiende-eeuwse haiku schrijver Uejima Onitsura dat deed. Hij schreef ooit: ‘De kersenbloesems bloeien. Wij kijken ernaar. Zij vallen en –’. Ook hier wordt verwezen naar de stille dood die op het leven volgt.

De inspiratie die de bloesem Japanse kunst gaf waaide bovendien over naar Europa. Daar werd in de negentiende eeuw het verzamelen van Japanse prenten immens populair. Impressionistische kunstenaars hadden grote verzamelingen van deze afdrukken. Motieven uit de prenten namen ze over in hun kunstwerken. Dit werd ook wel Japonisme genoemd. Het motief van de bloesem kreeg hierdoor een plaats in de Europese kunst. Schilders als Claude Monet en Vincent van Gogh verbeeldden bloesems in

hun schilderijen. Een bekend voorbeeld is de Amandelbloesem van Van Gogh. Deze schilderde hij in 1890. Hij gebruikte de bloesem als symbool voor een nieuw begin. Nadat hij tien maanden in een psychiatrische inrichting had gezeten, kon hij eindelijk weer in de natuur schilderen, met de Amandelbloesem als resultaat.

Een hedendaags voorbeeld van een kunstenaar die geïnspireerd is door de Japanse bloesem is de Britse Damien Hirst. Hirst staat bekend om zijn indrukwekkende kunstwerken waarmee hij de beschouwer met het leven en, voornamelijk, de dood confronteert. Voor een expositie in 2020 maakte Hirst negentig grote schilderijen van kersenbloesems. Hij wilde hiermee de schoonheid, het leven en de dood tot uitdrukking brengen: ‘The cherry blossoms are about beauty and life and death’ zei Hirst. Zo is dus te zien dat na ruim dertien eeuwen bloesems in kunst en cultuur nog altijd tot de verbeelding spreken, en ons laten nadenken over het leven en het nabije sterven. d

De kersenbloesems bloeien. Wij kijken ernaar. Zij vallen en –“

Het verhaal van Bonnie en Clyde

Job holtZ – Sommigen zeggen dat je op slag verliefd kunt worden als je de ware tegenkomt. Dit was op 5 januari 1930 het geval. Toen ontmoetten een twintigjarige man en een negentienjarige vrouw elkaar voor het eerst. Het was liefde op het eerste gezicht. Het klinkt misschien als een slechte romantische Hollywoodfilm, maar niets is minder waar. In de daaropvolgende jaren ontwikkelden Bonnie Elizabeth Parker en Clyde Chestnut Barrow zich tot een van de beruchtste liefdeskoppels uit de geschiedenis.

Bonnie Parker werd in 1910 geboren in Rowena (Texas). Haar vader had ze nooit gekend, omdat die stierf toen ze één jaar was. Ze ging naar school in een voorstad van Dallas, waar ze Roy Thornton ontmoette. Ze werden beiden van school gestuurd en trouwden zes dagen voor Bonnies zestiende verjaardag. De twee bleven slechts een kleine 2,5 jaar bij elkaar. Hoewel ze elkaar vanaf 1929 nooit meer zouden terugzien, waren ze officieel nooit gescheiden. Na haar huwelijk werkte ze als serveerster in Dallas, waar een van de vaste klanten die ze bediende een sheriff was die later hielp met het opsporen van haar en Clyde.

Clyde Barrow werd ook op het Texaanse platteland geboren. Net als Bonnie verhuisde hij op latere leeftijd met zijn familie naar Dallas. Clyde kwam al vroeg in aanvaring met de handhavers. Op zeventienjarige leeftijd werd hij gearresteerd omdat hij een huurauto niet op tijd had teruggebracht. Later werd hij samen met zijn broer Buck gearresteerd vanwege diefstal. Hoewel hij nog een aantal baantjes had, beroofde hij regelmatig winkels en stal hij meerdere auto’s. Enkele weken nadat hij Bonnie had ontmoet kreeg hij een gevangenisstraf. Uiteindelijk wist hij uit de gevangenis te ontsnappen en hakte twee tenen af, om zwaar veldwerk te kunnen vermijden. In 1932 werd hij weer herenigd met Bonnie.

Vanaf dat moment begon het koppel met een bende door het land te trekken. Het leven op het Amerikaanse platteland was door de economische crisis behoorlijk uitzichtloos, dus zagen ze hun kans schoon om de ‘American Dream’ van vrijheid, avontuur en rijkdom te realiseren. In 1933 was de bende verantwoordelijk voor de moord op twee politieagenten, die hun schuilplaats hadden ontdekt. Later ontdekten andere agenten een aantal fotorolletjes, waarop Bonnie en Clyde te zien waren. Deze foto’s werden in de krant gepubliceerd, wat leidde tot het ontstaan van een beeld van een romantisch crimineel duo. Bovendien werden hun bankovervallen in de media uitgelicht, waardoor ze sympathie wierven onder een groot deel van de bevolking. Het leek namelijk alsof ze in crisistijd tegen de rijken streden.

Ondanks dit romantische beeld trok de gehele bende moordend en vernielend door de zuidelijke staten. Hun schuilplaats werd echter drie maanden na de eerste ontdekking weer achterhaald, wat opnieuw tot een vuurgevecht leidde. Buck Barrow raakte hierbij gewond en werd samen met zijn vrouw gearresteerd. Toen enkele maanden later ook een ander bendelid werd opgepakt, bleven Bonnie en Clyde nog met zijn tweeën over. Toen besloot Clyde om de gevangenis te overvallen waar hij eerder had vastgezeten. Deze overval kwam bekend te staan als de ‘Eastham Breakout’ en hierdoor wist hij een nieuw bendelid te bevrijden.

Na deze overval ging het bergafwaarts met Bonnie, Clyde en de bende. Hun daden werden steeds gewelddadiger. Zo doodden ze nog meerdere politieagenten en op een gegeven moment ook een zestigjarige alleenstaande vader, waardoor de publieke opinie volledig omsloeg. De gewelddadige moorden in het voorjaar van 1934 kwamen bekend te staan als de ‘Grapevine killings’ en de kranten deden hier uitgebreid verslag van. Op 23 mei 1934 werden Bonnie en Clyde

in een hinderlaag gelokt op een afgelegen weggetje in de staat Louisiana. Hoewel ze zwaar bewapend waren, werden ze totaal overrompeld door de zes politieagenten die hen daar opwachtten. Ze hadden niet eens de kans om naar hun wapens te grijpen. Tientallen geweerschoten doorzeefden hun auto; in het politierapport stond dat Clyde zestien keer was geraakt en Bonnie zesentwintig keer.

Ondanks dat de publieke opinie zich tegen Bonnie en Clyde had gekeerd, groeide hun verhaal na hun dood uit tot een legende. Op de plaats waar het duo destijds was vermoord, staat tegenwoordig nog een gedenkteken. In 2012 werden enkele wapens, die het duo mogelijk had gebruikt, geveild met een opbrengst van maar liefst 162.000 euro. In 1967 verscheen een beroemde film over het duo, waarin hun levensverhaal werd verteld. In 2019 verscheen de film The Highwaymen. Deze film vertelt het verhaal vanuit het perspectief van Frank Hamer en Maney Gault, die werden ingeschakeld om de klopjacht op het duo te leiden. Het verhaal van Bonnie en Clyde toont aan hoe sterk onvoorwaardelijke liefde kan zijn. Ze waren bereid om voor elkaar te doden, maar stierven uiteindelijk ook samen op het afgelegen landweggetje in Louisiana. d

‘Shotgun op de passagiersstoel!

Advertentie