DEN BRIEL - 3
Anatomielesje van Rembrandt
De re-enactment van de bevrijding van Den Briel ‘Moet je plassen?! Ik had nog zo gezegd voordat we van huis gingen...’
Sara Kers – De verovering van het Zuid-Hollandse Den Briel, thans Brielle, door de Watergeuzen van de Spaans garnizoenen wordt nog jaarlijks feestelijk gevierd op 1 april door middel van re-enactment. Voor de Briellenaren is het geen dag om flauwe grappen uit te halen, maar staat de dag in het teken van de geschiedenis herleven. De burgers van Brielle verkleden zich en transformeren de stad tot een zestiende-eeuwse handels- en vissersplaats. Jaarlijks wordt op 1 april nagespeeld hoe het er die dag in 1572 aan toe ging en hoe Brielle bevrijd werd van de Spanjaarden. Na het spel wordt de dag feestelijk afgesloten met een geuzenmaaltijd, gerstenat en Spaanse wijn. Het klinkt als een dag om elk jaar weer naar uit te kijken, maar wat gebeurde er precies in 1572?
I
n 1572 waren de Lagen Landen (nu Nederland, België en Luxemburg) in handen van de Spaanse vorst Filips II. Den Briel was een klein stadje aan de monding van de Maas die zijn gloriejaren wat betreft handel al had gehad. Door de strategische plek aan de maas was het echter wel het eerste stadje die door de watergeuzen bevrijd werd van de Spanjaarden. Het land werd onderdrukt op het gebied van geloof. Nederland was overwegend Calvinistisch, Filips overtuigd Katholiek en hij probeerde dan ook het Calvinisme de kop in te drukken. Naast dat Phillips de Nederlanders geen vrijheid van geloof gunde, kneep hij het volk financieel uit door allerlei belastingen in te voeren. Dit schoot bij de gierige Nederlander in het verkeerde keelgat. In 1566 vertrok er een groep edelen, graven en hertogen naar Margaretha van Parma, de zus van Phillips die de touwtjes in handen had gekregen
over de Lage Nederlanden. Ook al gingen de edelen, onder wie Willem van Oranje, op hun knieën, meer vrijheid werd hun niet gegund. Ze verzamelden zich en noemden zichzelf de Geuzen, een Frans woord dat bedelaar betekent. De adel was woedend en hield het hier niet bij. Ze verzamelden zich en noemden zichzelf de Geuzen, een Frans woord dat bedelaar betekent. Zo hadden ze zich gevoeld tijdens het smeekbevel in 1566. In 1572 bivakkeerden de watergeuzen, een term die wordt gebruikt voor de geuzen die zich op het water bevonden na de komst van de hertog van Alva, in de haven van Dover. In het voorjaar van 1572 voeren de watergeuzen richting Holland. Hoewel het niet helemaal
duidelijk is of dit met voorbedachten rade of toevallig was kwamen de watergeuzen op 1 april 1572 aan in Den Briel. Het was de samenloop van omstandigheden die er die dag toe leidde dat de watergeuzen het van het Spaanse Garnizoenen hadden gewonnen, waarvan op dat moment maar een kleine groep Spaanse soldaten in Den Briel verbleef. De inname van Den Briel werd door legeraanvoerder Alva flink onderschat. Hij vond het niet eens noemenswaardig, maar wist niet dat de opstand zich door de bevrijding zich snel over de Nederlanden zou uitbreiden. In Den Briel zegt men hierover: op 1 april verloor Alva zijn Bril. En hierdoor kan de burgemeester van Den Briel elk jaar tijdens de re-enactment van dit spektakel zeggen: “Burgers van Brielle laten we dan nu de geschiedenis doen herleven! ” d
EINDELOOS JAARGANG 24, NR. 1
