Globe Magazine - maart 2019

magazine voor internationaal ondernemen

Sapph p.14

“ Russische vrouw houdt van Westerse merken.� nr 440 maart 2019

12 Brexit-prepping in Ierland Ook de Ieren zetten zich schrap voor de brexit.

23 Misverstanden Incoterms Deze vergissingen hoeft niemand meer te maken.

26 Een patent idee Zo beschermt Groasis zijn groene uitvindingen.

Zoekt u een accountmanager in Duitsland?

Export naar Duitsland wordt steeds belangrijker.

ExportSelect-Duitsland verzorgt lokaal de recruitment

Steeds vaker wordt de markt bewerkt met een eigen

van Duitstalige account- of salesmanagers speciaal

lokale verkooporganisatie ter ondersteuning van de

voor Nederlandse bedrijven. Wij combineren het

lokale distributeur of ter vervanging van agenten.

gewenste functieprofiel met een Duitse werving van

Toch wordt de “klik” tussen de Duitse zakelijke

kandidaten. Op onze kantoorlocatie in Duitsland

cultuur, de Duitse werkwijze en het verwachtings-

spreken we daardoor méér geschikte kandidaten,

patroon van de Nederlandse exporteurs bij het

maken een vertaalslag naar de Nederlandse-Duitse

zoeken naar de geschikte kandidaat niet altijd als

werkverhouding en geven ondersteuning bij het

even gemakkelijk ervaren.

opstellen van het Duitse arbeidscontract.

ExportSelect

ExportSelect - Duitsland

+31 (0)26 37 64 581

+49 (0)211 63 552 454

Email: info@exportselect.nl

Email: info@exportselectduitsland.nl

www.exportselect.nl/duitsland-recruitment

magazine voor internationaal ondernemen

Op de cover Colofon

Globe Magazine voor internationaal ondernemen is het maandblad van evofenedex en richt zich op exporterende en internationaliserende Nederlandse bedrijven, Globe Magazine verschijnt 11x per jaar.

Debby Putter Exportmanager Sapph

Hoofd- en eindredactie Elmar Otten Redactie Esther Riphagen, Job Halkes, Karin Mollema, Nathalie van Herk.

Redactieraad Dorine Noordam, Linda Koot, Marianne Elissen, Rob Zomer, Willemijn Gwanmesia.

Aan dit nummer werkten mee Alice Boonstoppel, Anneke Huybens, Eduard van Holst Pellekaan, Joost Maassen, Lise Hordijk, Marco Rensma, Marianne Elissen, Peter Teunisse, Raoul Leering, en Yoan Chung.

Redactieadres Postbus 350 2700 AJ Zoetermeer T +31 (0)79 3467 346 E redactie@globemagazine.nl Uitgever evofenedex, Bart Jan Koopman Vormgeving/prepress De Communicatie Kliniek Melbournestraat 7, 1175 RM Lijnden telefoon +31 (0)20 4083 100 Druk Veenman+, Rotterdam Globe Magazine wordt milieuvriendelijk en op chloorvrij papier (TCF) gedrukt.

Advertenties Mooijman Marketing & Sales Julius Röntgenstraat 17 2551 KS Den Haag T +31 (0)70 3234 070 E dm@mooijmanmarketing.nl Advertenties vallen buiten de redactionele verantwoordelijkheid van evofenedex.

Abonnementen Ledenadministratie evofenedex Postbus 350, 2700 AJ Zoetermeer telefoon +31 (0)79 3467 346 e-mail ledenadministratie@evofenedex.nl

“ We waren destijds blij dat we een distributeur hadden die voor ons Sapph in Rusland wilde verkopen.

Wij dachten: contract opstellen en gas er op. Dat werkt in geen enkel land en in Rusland al helemaal niet.”

Lees het interview op pagina 14.

Copyright De inhoud van dit magazine is auteursrechtelijk beschermd. Uitgever, redactie en medewerkers hebben de in deze uitgave opgenomen informatie met de nodige zorg geselecteerd, doch kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor onverhoopte onjuistheden en/ of onvolledige informatie. De inhoud van de artikelen hebben een informatieve strekking, zijn globaal en beschrijvend van opzet en kunnen niet worden gezien als juridisch of bedrijfsmatig advies.

ISSN 2352-5843

Foto: Ivo van der Bent

Overname Overname van artikelen en andere informatie is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie, mits met bronvermelding.

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

3

Efficient management of supplier declarations and correct use of free trade agreements – globally There are already more than 400 ratified free trade agreements (FTAs) around the world to ease trade among the involved countries and offering savings potentials to companies with respect to customs duties, which results in competitive advantages.

However, companies can leverage such savings potentials and competitive advantages only by mandatory fulfilment of several complex rules of origin of goods as well as their detailed documentation. This requires to establish a process for the calculation of the origin of goods which conforms to the law and auditing requirements to avoid possible fines and unplanned costs in advance.

www.mic-cust.com

This is where MIC OCS supports you!

It provides the necessary tools for the entire process of managing the origin of goods for a multitude of FTAs: From automated obtaining of supplier’s declarations using an innovative supplier web portal, to optimized calculation of the origin of goods based on multi-level bill of materials to the preparation of outbound supplier’s declarations. MIC OCS ensures that you will actually benefit from the savings potentials offered by FTAs. MIC Tel.: +43(0)732-778496 sales@mic-cust.com

voorwoord

Slow motion accident Wie alle tumult rondom de brexit van enige

in een combinatie van stemmen langs rigide

afstand beschouwt, ziet in feite een zich lang-

partijpolitieke lijnen en een framing van de ver-

zaam voltrekkend ongeluk van historische

onderstelde eenvoud van de no deal oplos-

proporties, zonder dat er iemand lijkt in te grij-

sing. ‘We stappen eruit en gaan een periode

pen. De laatste weken tot de datum van uit-

wat pijn lijden, maar hebben dat er graag voor

treding tikken weg en nog altijd is er geen

over’, zo kun je in allerlei varianten optekenen

uitzicht op een oplossing. Zowel betrokken

uit de monden van mensen als Jacob Rees

bedrijven als burgers in Nederland en in het

Mogg en Boris Johnson. Alles wijst erop dat

Verenigd Koninkrijk hebben steeds meer het

Theresa May geen scheuring in haar partij op

gevoel naar een film te kijken die heel slecht

haar geweten wil hebben en Jeremy Corbyn

gaat aflopen.

alleen uit is op verkiezingen. Landsbelang of

Dit gevoel is bij mij nog eens versterkt door

belangen van bedrijven, burgers en bondge-

een bezoek aan Londen, enige weken gele-

noten staan niet op hun menu.

den. De algehele verdeeldheid van politiek en

Veel, zo niet alles, pleit ervoor om een no deal

bedrijfsleven werd continu bevestigd in ge-

geen kans te geven. Een geluid dat nog

sprekken op Downing Street 10, in het Britse

steeds onvoldoende wordt gehoord. Mis-

Hogerhuis en Lagerhuis. Ook de Britse werkgeversclubs geven eenzelfde beeld af.

Wat is het geval? Slechts een minderheid in het Britse parlement wil echt een zogenaamde no deal brexit. Voor Nederland, in het bijzonder voor het bedrijfsleven, is dit zonder twijfel het slechtste scenario. Naar alle waar-

‘ De brexit is een zich langzaam voltrekkend ongeluk.’

schien dat we de onderhandelaars mee kunnen geven dat, als de Britse kant in de modus zit van wat het niet wil, ook wij meer moeten aangeven wat we niet willen. Pas als beide partijen de koers weer verleggen naar een gesprek over wat we wel willen (de deal tussen May en de EU over de scheidingsakte) komt

schijnlijkheid zouden alle andere opties voor

misschien het gezonde verstand weer terug

een meerderheid van burgers en bedrijven, en

en kunnen we gaan praten over de toekom-

ook bij de volksvertegenwoordigingen in zo-

stige relatie waar het allemaal om begonnen

wel het VK als op het vaste land, te prefereren

is. Het zou mooi zijn als deze wens bij het uit-

zijn. Een douane-unie, het Noorse of Zwitser-

komen van deze Globe reeds in vervulling is

se Model of een uitgebreid handelsverdrag,

gegaan. Op 3 april presenteren we met Atra-

het zou allemaal kunnen. EU-onderhandelaar

dius ons jaarlijks onderzoek Trends in Export.

Barnier heeft alle opties op een ‘trap’ gerang-

Laten we hopen dat we het VK niet nog jaren

schikt en wie deze afloopt komt telkens opties

op een negatieve manier in onze rapportages

tegen die voor iedereen aantrekkelijker zijn

tegen gaan komen.

dan de defaultoptie van een no deal.

Waarom ligt die no deal, waar eigenlijk alleen de meest geharnaste brexiteers voor zijn, dan nog steeds als alternatief op tafel? Waarom heeft het Engelse parlement geen bindend amendement aangenomen dat deze optie sowieso niet meer kan worden gekozen? Zoals zo vaak bij dit onderwerp (inmiddels gedoopt

Bart Jan Koopman

tot ‘Mother Of All Messes’) ligt het antwoord

Directeur evofenedex globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

5

inhoudsopgave

Ook Ieren zetten zich schrap voor brexit De impact van de brexit is voor Ierland kolossaal. Tachtig procent van de handel met Europa gaat over de weg. Dwars door het VK dus. Hoe bereiden de Ieren zich voor?

12 Voorwoord 05 Slow motion accident

Column 09 Trumps handelsoorlog is vooral politiek

Verkenningen 12 Ook Ieren zetten zich schrap voor brexit 20 Marokko: logistieke sterspeler 34 Eerste stappen in Mexico 40 9+ voor ambassades

Ervaring

23

14 Sapph: terug naar Rusland 26 Intellectueel eigendomstrategie Groasis

Expertise 23 Misverstanden bij Incoterms 30 Betalen! Vorderingen incasseren in de EU

Elke maand 08 Kort 10 Vreemde Zaken 36 Export Matters: Q&A 38 Agenda 41 Expats 42 evofenedex contact

6

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

Misverstanden bij Incoterms Zelfs exportmedewerkers die dagelijks met Incoterms werken, blijken de verschillende condities niet altijd juist te interpreteren. Globe Magazine zet een paar misverstanden recht.

30

Betalen!

Wat als een buitenlandse klant niet wil betalen? Binnen de EU zijn de juridische mogelijkheden goed geregeld.

Sapph: terug naar 16 Rusland Als het om lingerie gaat, dragen Russische vrouwen het liefst Westerse merken. Reden voor Sapph om haar rentree te wagen in Rusland.

Een patent idee

26

Pieter Hoff vond de Waterboxx uit, een pot waarin bomen met veel minder water toekunnen. Hij wil er de strijd tegen verwoestijning mee aangaan. Hoe beschermt hij zijn intellectueel eigendom? globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

7

kort nieuws

Nieuwe impuls voor TTIP TTIP

De EU wil de onderhandelin-

testen, certificeren en inspecteren in de EU ook testen op wette-

gen over een handelsak-

lijke eisen van de VS en vice versa. Vooral het mkb dat naar de

koord met de Verenigde Sta-

VS exporteert zal er baat bij hebben, want de huidige administra-

ten nieuw leven inblazen en

tieve lasten en hoge kosten ervaren exporteurs als een drempel.

heeft daartoe twee voorstel-

De onderhandelingen tussen de EU en de Verenigde Staten over

len opgesteld. Het gaat om

dit handelsakkoord - het Transatlantic Trade and Investment

een conceptmandaat over

Partnership (TTIP) - begonnen in 2013, maar liepen eind 2016

de tariefverlaging van indus-

vast door te ver uit elkaar liggende standpunten. Het nieuwe

triële goederen en een conceptmandaat over zogeheten confor-

mandaat beperkt zich tot de hierboven genoemde punten.

miteitsbeoordelingen. Als er voor het laatste een akkoord gesloten zou worden, mag een instantie die zich bezighoudt met ijken,

Bron: evofenedex

Nederland best verbonden land ter wereld Als het gaat om connectiviteit

de tien meest verbonden landen zijn Europees. Daarmee is Euro-

hoeft Nederland geen enkel

pa de regio met de hoogste graad van globalisering in het alge-

land voor zich te dulden. In de

meen, vóór Noord-Amerika en het Midden-Oosten. De CGI ba-

Global Connectedness Index

seert zich op vier belangrijke pijlers: internationale handelsstromen,

(GCI) van DHL staat Neder-

kapitaal, informatie en mensen.

land wederom op nummer

Uit het onderliggende onderzoek blijkt verder dat mensen ge-

één. In de index, die van 169

neigd zijn de mate van globalisering van de wereld te overschat-

landen in kaart brengt hoe

ten. De overgrote meerderheid van handelsstromen vindt binnen-

verbonden deze zijn, wordt Nederland gevolgd door Singapore,

lands plaats en niet internationaal. Afstand en verschillen tussen

Zwitserland, België en de Verenigde Arabische Emiraten.

landen zijn de voornaamste beperkende factor.

Het is de vierde keer op rij dat Nederland de nummer één positie weet te bemachtigen. Europa doet het sowieso goed; acht van

Bron: logistiek.nl

Groen licht voor vrijhandelsverdrag EU-Singapore Het

8

Europees

Parlement

Ook een akkoord over de bescherming van investeringen via

heeft half februari ingestemd

een rechtssysteem (ICS), waarin onafhankelijke rechters ge-

met het vrijhandelsverdrag

schillen afhandelen, kreeg de goedkeuring van het Parlement.

tussen de EU en Singapore.

Het akkoord kan pas in werking treden als de parlementen van

Hiermee verdwijnen de ko-

alle EU-landen het hebben goedgekeurd.

mende vijf jaar vrijwel alle

Singapore is met afstand de grootste handelspartner van de EU

douanetarieven. Het verdrag

in Zuidoost-Azië. De onderlinge handel in goederen bedroeg in

neemt ook obstakels weg

2017 ruim 53 miljard euro, voor diensten was dit 51 miljard. Het

voor de dienstensector, waaronder banken, en biedt Europese

gezamenlijke investeringsniveau was 344 miljard euro.

bedrijven meer kansen bij aanbestedingen.

Bron: rd.nl

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

column

Raoul Leering

Trumps handelsoorlog is vooral politiek Ooit een groep mensen de straat op zien gaan

op de handelsbalans is minder dan drie pro-

om te demonstreren voor vrijhandel?

cent van het Amerikaanse nationale inkomen.

Iedereen, ook Amerikaanse burgers, heeft de

Daarmee moet de VS tientallen landen voor

afgelopen decennia geprofiteerd van de lagere

zich laten op de ranglijst van landen met de

prijzen voor kleding, elektronica, speelgoed en

grootste handelstekorten.

vele andere producten als gevolg van de Chi-

Daar komt nog eens bij dat het Amerikaanse

nese toetreding tot de wereldmarkt. Ze zijn het

tekort kunstmatig opgeblazen wordt. Door be-

zich niet altijd bewust, maar vrijhandel is goed

lastingontwijking van Amerikaanse multinatio-

voor de portemonnee.

Toch ligt vrijhandel onder vuur. Helemaal vreemd is dat niet, want vrijhandel kost in sommige sectoren banen als de buitenlandse toetreders concurrerender blijken te zijn dan binnenlandse bedrijven. De werknemers die daar

“ Grootste steen des aanstoots is China.”

nals valt de export van Amerikaanse diensten kunstmatig laag uit, terwijl het de import juist opjaagt. Door het intellectuele eigendom op hun producten onder te brengen in ondernemingen in een belastingparadijs, betalen de gebruikers van het intellectuele eigendom de

het slachtoffer van zijn, blijken niet altijd ge-

vergoeding hiervoor aan die dochteronderne-

schikt voor de banen die diezelfde vrijhandel

mingen in plaats van aan het hoofdkantoor in

ervoor teruggeeft in andere sectoren. In dat

de VS. Dus deze dienstenexport wordt niet ge-

geval treden stevige inkomensverliezen op

boekt bij de uitvoer van de VS, maar als dien-

waar een paar goedkopere boodschappen

stenexport van de belastingparadijzen. Dat is

niet tegenop kunnen.

prettig voor de multinational omdat de belas-

Trump heeft er zijn verkiezing tot president

tingparadijzen geen belasting heffen over deze

deels aan te danken. Met zijn aandacht voor de

inkomsten, maar het leidt wel tot een hoger

‘vergeten man’ uit staten waar weggeconcur-

Amerikaans handelstekort.

reerde fabrieken staan te verroesten, raakte hij

Het gaat hier niet om klein bier: in 2017 betrof

een gevoelige snaar. Andere landen zijn erop

het - naar schatting - ruim 250 miljard dollar.

uit Amerikanen te beroven van hun baan en

Zonder deze vertekening zou het Amerikaanse

inkomen. Dat doen ze door oneerlijk handel te

handelstekort 1,4% van het BBP bedragen,

drijven met de VS en dat moet snel afgelopen

waarmee de VS nog enkele tientallen plaatsen

zijn, zo luidt Trumps boodschap.

zakt op de lijst van landen met de grootste

Grootste steen des aanstoots is China, maar

Vanuit zijn optiek als hoofd

handelstekorten. Niet echt iets om je druk over

ook bondgenoten als de EU worden er door de

Internationaal Handelsonderzoek

te maken, behalve als je politicus bent. Dan

president van beschuldigd de VS van hun wel-

bij ING geeft Raoul Leering

weet je dat het buitenland aanwijzen als schul-

vaart te willen beroven. Een blik op de feiten

commentaar op internationale

dige voor werkgelegenheidsverliezen je in ver-

leert dat het allemaal wel meevalt. Het tekort

handelsontwikkelingen.

kiezingstijd meestal geen windeieren legt.

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

9

vreemde zaken

Esther Riphagen

De gameserver De game-industrie is geen spelletje. i3D.net levert wereldwijd managed hosting- en netwerkoplossingen. Zij hebben meer dan vijftien jaar ervaring met gamehosting.

Teamleider marketing van i3D.net Donny Semeleer legt uit dat de snelgroeiende markt zowel kansen als uitdagingen met zich meebrengt.

Hoe zijn jullie gestart?

grootste groep afnemers. De grotere partijen bedienen wij reeds.

“We zijn begonnen met hosting- en netwerkoplossingen in de

We blijven onze dienstverlening pushen richting deze partijen,

nichemarkt van gaming. Dit vereist hardware en netwerkcon-

omdat er vaak meerdere studio’s onder een uitgever vallen. Dat

nectiviteit die niet alleen altijd beschikbaar, maar ook nog eens

doen we door persoonlijk contact met beslissingsmakers.

razendsnel moet zijn. Voor een speler is niets vervelender dan

Wat betreft marketing gaan we ons specifieker richten op de

vertraging in een game ten opzichte van andere spelers of nog

ontwikkelpartijen die ons (nog) niet kennen. Zo willen we in de

erger, een verbroken verbinding. Alles wat wij doen is gericht

Verenigde Staten een sales- en marketingteam oprichten dat

op zo min mogelijk vertraging in het netwerk. We praten dan

honderd procent gericht is op de game-industrie.”

over een snelheid van enkele milliseconden van bijvoorbeeld Londen naar Rotterdam.”

In welke landen zijn jullie actief?

Met ons zelfontwikkelde en unieke platform One beheren en

“Wij zijn wereldwijd actief op 6 continenten, in 15 landen, met

bedienen partijen razendsnel al hun servers, ongeacht waar

26 ‘points-of-presence’. Dat houdt in dat wij hardware- en net-

deze staan en van wie ze zijn. Zo kan bij pieken in het dataver-

werkdiensten hebben in 26 datacenters over de hele wereld.

bruik realtime en geautomatiseerd opgeschaald worden naar

Ons hoofdkantoor is gevestigd in Capelle aan den IJssel en we

cloudproviders, waardoor de kosten overzichtelijk en transpa-

hebben nog een vestiging in Pasadena, California. Wij bezitten

rant blijven terwijl de klant nooit vastloopt door gebrek aan ser-

zelf twee datacenters in Nederland die beide opereren onder

vercapaciteit.”

de naam Smartdc. Het datacenter in Rotterdam is één van de grootste en meest moderne datacenters van Zuid-Holland.”

Wie zijn jullie afnemers en hoe benader je die in het bui-

10

tenland?

Welke trends zien jullie op het gebied van online dienst-

“Wij zijn actief in een aantal verticale markten. Naast de interna-

verlening?

tionale game-industrie bedienen we ook ondernemingen en

“De groei van Internet of Things (IoT) en Artificial Intelligence (AI)

it-serviceproviders.

gaat snel. We zien een exponentiële groei in dagelijkse zaken die

Binnen de game-industrie zijn uitgevers en ontwikkelaars onze

verlopen via een aaneenschakeling van kabels, routers, swit-

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

ches, hubs, supercomputers en servers. Algoritmes en slimme

Hoe gaan jullie om met de diverse regelgeving in deze

apparaten gaan steeds meer op de stoel van de mens zitten en

landen?

kunnen realtime beslissingen nemen die direct invloed hebben

“Elk land kent zijn eigen wetten en regels waar wij ons aan

op zaken die ons raken. Mens en machine verwachten altijd te

moeten houden. Wij hebben regelmatig uitdagingen bij het in-

beschikken over razendsnel internet zonder dataverlies.”

richten van een point-of-presence op een bijzondere locatie waar men erg kritisch en controlerend is over wat er zich op

Hoeveel tijd en moeite kost het om toegelaten te worden

digitaal vlak afspeelt. In landen als China en Rusland duurt het

tot een nieuwe markt?

heel lang voordat wij onze specifieke hardware geïmporteerd

“Wij merken dat het credo ‘onbekend maakt onbemind’ stee-

krijgen. Zo is het een keer voorgekomen dat onze gehele zen-

vast van toepassing is in zowel de nationale als internationale

ding servers en netwerkapparatuur werd tegengehouden en

markten. Als bedrijven eenmaal gebruik maken van onze dien-

teruggestuurd, omdat één onderdeel van een router niet be-

sten, bijvoorbeeld via een gratis testomgeving, zijn ze vaak snel

kend was bij de lokale overheid. In theorie kon dit dus spio-

om. Sinds twee jaar hebben we een volledige marketing- en

nagemateriaal zijn. Gelukkig is het na veel overleg goedgeko-

salesafdeling die als een geoliede machine samenwerken.

men. Zulke gebeurtenissen houden ons scherp wanneer wij

De keuzes voor locaties hangen samen met de (latente) be-

nieuwe hardware verzenden naar bijzondere locaties.”

hoefte van klanten om diensten aan te bieden in regio’s waar onze concurrenten niet zitten. In het Midden-Oosten zitten wei-

Zijn er landen waarbij het lastiger is om jullie product te

nig aanbieders van bijvoorbeeld gamehosting vanwege het ge-

verkopen?

brek aan samenwerking tussen internetproviders onderling. Wij

“Het internet is ‘here to stay’ en onze dienstverlening maakt het

proberen deze partijen te verbinden via ons eigen netwerk

internet mede tot wat het is. Handelsoorlogen, wet- en regelge-

waardoor de consument online kan voetballen tegen andere

ving zullen hier op de lange termijn geen verschil in maken. Als

spelers in omringende landen, ook al hebben deze landen con-

wij onze apparatuur in landen als Rusland en China weten te

flicten met elkaar en wordt er qua connectiviteit niet of nauwe-

krijgen, dan lukt dat ook in het Verenigd Koninkrijk of de Ver-

lijks samengewerkt.”

enigde Staten.” globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

11

Na het VK is de impact van de brexit voor de Ieren het grootst. Hoe bereiden zij zich in zakelijk opzicht voor?

Elmar Otten

Voorbereidingen in volle gang

Ook Ieren zetten zich schrap voor brexit In aanloop naar de brexit hebben Ierland en Nederland één ding gemeen: de impact van het uittreden van het Verenigd Koninkrijk (VK) is kolossaal. In Ierland gaat tachtig procent van de handel met Europa over de weg. Dwars door het VK dus.

Enterprise Ireland, de Ierse overheidsorgani-

Nederland zijn uitgebreid in gesprek over de

satie ter stimulering van de export, schat in dat

ontwikkeling van nieuwe lijnen. Rederij Co-

zeshonderd bedrijven in hoge mate kwetsbaar

belfret heeft de ‘Celine’ al ingezet tussen Du-

zijn bij een harde brexit of no deal brexit. In

blin en het vaste land. Deze ferry, die nu al de

totaal staan er 25.000 banen op het spel.

bijnaam ‘Brexit Buster’ heeft, is het grootste

Globe Magazine sprak met Richard Engelkes,

shortsea roll-on-roll-of-schip ter wereld. De

senior market advisor bij de Amsterdamse

ruimte aan boord is meer dan acht strekken-

vestiging van Enterprise Ireland, over de voor-

de kilometer aan voertuigen; er is plaats voor

bereidingen in Ierland.

bijna zeshonderd trailers. Dit is ruim driemaal zoveel capaciteit als de andere al bestaande

Wat betekent een no deal brexit voor

lijndiensten tussen Europa en Ierland kunnen

Ierse bedrijven?

bieden. De ‘Celine’ vaart inmiddels een weke-

“Een no deal zou een enorme uitdaging voor

lijkse rotatie tussen Dublin, Zeebrugge, Rot-

de import en export betekenen. Niet alleen

terdam en Londen. Van Rotterdam naar Du-

brengt het douaneheffingen met zich mee,

blin is het zo’n anderhalve dag varen.

maar bedrijven krijgen ook met valutaschom-

Diverse rederijen en freightforwarders zien een

melingen en logistieke problemen te maken.

Richard Engelkes is senior

toename aan aanvragen voor zogenoemde

Vooral de foodsector is kwetsbaar. De supply

market advisor bij Enterprise

mappings, waarbij doorlooptijden (leadtime) en

chain naar en van het Europese vasteland

Ireland.

kosten worden geëvalueerd. Rhenus Logistics

loopt immers door het VK.”

bijvoorbeeld, heeft een mapping gedaan voor een klant van Dublin naar Venlo. De doorloop-

12

Zijn er plannen voor extra directe

tijd voor de rechtstreekse route over zee bleek

scheepsvaartverbindingen tussen

gelijk te zijn aan de route door het VK, namelijk

Ierland en het continent?

twee dagen. De kosten voor shortsea waren

“Havens en rederijen in Ierland, België en

lager dan de kosten voor wegtransport.”

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

Agenda Trends in export 3 april - Johan Cruijff Arena Benieuwd hoe de brexit de plannen van Nederlandse exporteurs beïnvloedt? Kom op 3 april naar Trends in Export in de Johan Cruijff Arena. Kijk voor meer informatie op www.trendsinexport.nl.

Tachtig procent van de Ierse handel met Europa loopt nu nog over de weg, maar de belangstelling voor vervoer per ferry neemt snel toe.

Zijn Ierse havens wel ingericht op een

media, justitie en visserij. Op logistiek gebied

Ireland is in 2016 al begonnen met een ‘brexit­

verschuiving van wegtransport naar zee?

zijn de eerste concrete zaken gebaseerd op

offensief’. Middels een brexitscan kunnen

“Investeringen in infrastructuur vinden gedeelte-

het creëren van extra ruimte bij de havens om

klanten de impact voor hen inschatten. Meer

lijk plaats, maar er liggen nog wel uitdagingen.

congestie te voorkomen. In Dublin en Rosslare

dan duizend bedrijven hebben hier al één-op-

Niet alleen wat betreft havencapaciteit – denk

zijn bijvoorbeeld extra parkeerplaatsen en in-

één gesprekken over gehad. We trekken met

aan het ontvangen van grote oceaancarriers -

spectieruimtes voor vrachtwagens gebouwd.

een roadshow door het hele land. Ook experts op het gebied van douane, belasting,

maar ook opslag. Opslag van grote hoeveelheden, in magazijnen van 100.000 m2, komt nu in Ierland bijna niet voor. Het land is grotendeels zelfvoorzienend en inkomende stromen gaan meestal direct naar de eindbestemming.

Er liggen zeker kansen om goederenstromen naar en van Ierland te bundelen. Bovendien kent Ierland een sterke maakindustrie, dat maakt het land een interessant alternatief voor het VK. Ierland zou door de brexit best wel eens uit de schaduw van het Verenigd

“ Ierland kent een sterke maakindustrie, dat maakt het een interessant alternatief voor het VK.”

Koninkrijk kunnen treden.”

wet- en regelgeving en supply chain management & logistiek doen hier aan mee. 85 procent van onze klanten geeft aan bezig te zijn met voorbereidingen.”

Zou je deze bedrijven ‘brexit-proof’ willen noemen?

“Nee, ze zijn niet allemaal brexit-proof, maar ze zijn wel goed op de hoogte van consequenties en alternatieven. Zorgen voor een goede voorbereiding op de wijzigingen die er in het VK

De douane heeft extra personeel aangetrok-

worden doorgevoerd is één ding, maar diversi-

De Nederlandse overheid werkt aan een

ken en locaties voor het afhandelen van de

ficatie is een tweede. Want weggaan uit de VK

actieplan voor een no deal situatie. Wat

import en export van levende dieren opgezet.”

hoeft niet per se, maar diversificatie is wel be-

doet de Ierse overheid?

langrijk om te overleven. Ierse bedrijven kijken

“De Ierse overheid heeft een contingency plan

Hoe goed zijn Ierse bedrijven voorbereid

daarbij zeker ook naar Nederland vanwege de

opgesteld met aangepaste regelgeving voor

op de brexit?

zeer goede, lange relatie.”

onder andere gezondheidszorg, spoorwegen,

“Ik zou zeggen: redelijk tot goed. Enterprise globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

13

Als het om lingerie gaat, draagt de Russische vrouw het liefst Westerse merken. Reden voor lingeriemerk Sapph om terug te keren naar de Russische markt.

14

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

Elmar Otten Ivo van der Bent

Sapph

Terug naar Rusland Het is eind januari. Buiten ligt sneeuw, binnen in het hoofdkantoor van het Hollandse lingeriemerk Sapph is het lekker warm. Er wordt de laatste hand gelegd aan een zending voor Rusland. Het is een order van een online distributeur en een eerste stap naar de rentree die het merk wil maken op de Russische markt. Exportmanager Debby Putter vertelt hoe een nieuwe exportaanpak het verschil moet gaan maken.

Het lingeriemerk Sapph houdt kantoor in een

land heeft ze voorlopig haar handen nog wel

buitenwijk van Houten. Dit is de plek waar de

vol.

nieuwe collecties worden ontworpen, waar de verkoop plaatsvindt en waar de nieuwe strate-

Uit elkaar

gie voor Rusland wordt uitgestippeld. Voor

Sapph had in 2015 al een distributeur voor

Westerse merken is Rusland een interessante

Rusland, waarmee de samenwerking wel wat

markt, want als het om mode gaat moet de

weg had van een achtbaanritje. “Bijna iedere

Russische vrouw niets van lokale merken heb-

zending moest weer anders”, vertelt Debby.

ben. Na een eerdere poging in 2015 wil Sapph

“De ene keer wilde de distributeur de artikelen

terug naar dit veelbelovende land.

ophalen in Frankrijk, de andere keer moesten

Debby Putter is sinds drie jaar als exportmana-

we het verzenden naar Rusland. Soms ging de

ger in dienst bij Sapph en afgestudeerd op het

betaling zus, dan weer zo. Zowel aan hun kant

onderwerp

bodyfashion

als bij ons werden te veel fouten gemaakt. Na

Rusland. De logische keuze dus om de nieuwe

een bepaalde zending die niet door de Russi-

Ruslandstrategie ‘uit te rollen’. Voor achter-

sche douane kwam, besloten we dat we af-

overleunen is geen tijd, want Debby doet nog

scheid van die partner wilden nemen.”

enkele andere Oost-Europese landen, het Ver-

Het ging om een zending die via een broker

enigd Koninkrijk en Duitsland erbij. En, ach ja,

liep. Sapph ontving uitgebreide instructies over

ze begeleidt ook tijdelijk Nederland, nu de dis-

hoe de partij goederen verpakt moest worden

tributie is uitbesteed aan een partner. “Ik ver-

en volgde die nauwkeurig op. Desondanks

wacht er in de toekomst nog wel meer landen

bleef de hele zending bij de grens hangen. Wat

bij te krijgen", meldt Debby droog. Aan Rus-

bleek: de samples die bij de zending zaten, wa-

exportstrategieën

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

15

ren niet op de juiste manier op de factuur vermeld. “Dat was een fout van ons, we hadden niet goed opgelet. Maar ook een zending met productieartikelen kwam niet voorbij de douane en tot op de dag van vandaag weten we niet waar dat aan lag. We kregen onenigheid met de distributeur over uitstaande betalingen, dat wil je allemaal niet.”

Het was een wijze les voor het merk. “Deze partner was niet professioneel genoeg, maar zelf hadden we toen ook te weinig kennis van export in huis. Gewoon maar de instructies van de distributeur opvolgen is dan risicovol.” Om-

“ Wij dachten: contract opstellen en gas er op.

Dat werkt in geen enkel land.” dat de distributeur maar een klein klantportfolio had, waarvan een nog kleiner deel Sapph verkocht, besloot het merk met de partner te stoppen. “Ooit waren we blij dat deze distributeur voor ons Sapph in Rusland wilde verkopen. Wij dachten: contract opstellen en gas er op. Dat werkt in geen enkel land en in Rusland al helemaal niet.”

Zoektocht Uit het afstudeeronderzoek van Debby bleek dat Rusland wel degelijk attractief was voor Sapph. En dus werd besloten om op zoek te gaan naar een nieuwe distributeur. “Na een interne analyse bleek dat we nog wel wat uitdagingen hadden met export in het algemeen.

Onze collectie was bijvoorbeeld niet internationaal georiënteerd, dat is inmiddels juist het uitgangspunt. In mei 2018 zijn we naar Moskou gegaan. Een externe partij heeft voor ons een matchmakingprogramma verzorgd. Daar zijn leuke contacten en zelfs een directe order van een online distributeur uit voortgekomen. We hebben zo dus een aantal interessante partijen ontmoet. Omdat we toch in Moskou waren, wilden we ook afspreken met een hele grote distributeur die in 2012 al eens met de vorige eige-

16

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

naar van het bedrijf heeft samengewerkt. Daar

len geen rol voor Sapph. “Nog niet”, benadrukt

kwam toen geen langdurige samenwerking uit

Debby, “want het kan gisteren veranderd zijn. Ik

voort, maar we hadden nu een open gesprek

volg ‘Raam op Rusland’, daar haal ik allerlei

waarin we uitlegden dat we onze export profes-

nuttige achtergrondinformatie vandaan. Een

sioneler aan het inrichten waren en daarvoor

keer per week lees ik wat artikelen. Als export-

ook een professionele partner zochten.”

manager moet je kennis van het land redelijk op

Het contact met deze distributeur liep zo goed

peil zijn; je moet de politieke gevoeligheden

dat er nieuwe afspraken werden gemaakt.

kennen. Bepaalde kleurstellingen of motiefjes

Contracten werden opgesteld, betalingsvoor-

kunnen bijvoorbeeld een symbolische waarde

waarden afgesproken, zelfs de targets waren al doorgenomen. “Alleen de handtekening moest nog worden gezet. Precies in die periode ging de roebel onderuit,” verzucht Debby. “Ze durfden het risico niet meer aan om te investeren in een buitenlands merk. We waren weer terug bij af.” Debby ziet in het verhaal nog wel een lichtpuntje. “Ik heb nog steeds contact met die distributeur, dus wie weet komt het er ooit nog

“ Je zit niet met een merk aan tafel, maar met een mens.”

hebben, dat moet je wel weten. Ik vind het allemaal superinteressant.”

Selectie Debby’s zoektocht naar een nieuwe distributeur loopt nog altijd door. “Afgelopen weekend zijn we naar Parijs geweest, naar de Salon de Lingerie International. Dit is een belangrijke beurs, waar ook heel veel Russische bedrijven

van. In Rusland is het al winst als je een prettige

komen. We deden mee aan een speedmeet-

relatie hebt weten op te bouwen.”

ing; gesprekken van tien minuten met Russische vertegenwoordigers. Twee daarvan waren

Cultuur

agenten. Dat is voor ons niet interessant, want

Cultuur is een van de belangrijkste aspecten

we willen volledig ‘ontzorgd’ worden. De overi-

van exporteren, vindt Debby. “Uiteindelijk zit je

ge waren distributeurs en wilden tot mijn grote

niet met een merk aan tafel, maar met een

schrik allemaal met Sapph werken. Een we-

mens. Russen zijn veel meer terughoudend

gingsmodel moet ons helpen om de juiste partij

dan Nederlanders. Wij zijn gewend direct bij het

te kiezen. We gaan zeker niet meer zomaar met

eerste contact al vrij open te zijn, Russen doen

iemand in zee.”

dat niet. Je moet je bewijzen, laten zien dat je

Sapph is op zoek naar een distributeur, die niet

afspraken nakomt. Dan pas word je in hun net-

alleen de verkoop naar retailers organiseert,

werk opgenomen.

maar het merk ook in de markt helpt zetten. “Ik

Op de achtergrond speelt altijd iets van wan-

wil dus een plan ontvangen waarin staat hoe de

trouwen mee, niet alleen naar Westerlingen,

distributeur dat gaat aanpakken en wat hij van

maar ook onderling. Voor ons is dat lastig voor

ons nodig heeft. Natuurlijk denken we graag

te stellen. De oude Sovjetcultuur is nog voel-

over van alles mee, bijvoorbeeld over de bran-

baar, het is vechten voor je eigen ‘hachie’. Voor

chemagazines waar we in willen staan.”

een grote onderneming is het risicovol om fouten te maken, want de Russische regering be-

Producteisen

moeit zich met van alles en kan zelfs overna-

De distributeur moet ook werk uit handen ne-

mes afdwingen.

men en bijvoorbeeld het papierwerk voor de

Je kunt dan denken: ik blijf liever uit het land

import op zich nemen. Onderdeel daarvan zijn

weg. Aan de andere kant, als je je verdiept in de

de vele productcertificaten. Debby legt uit. “In

Russische markt, kennis verzamelt en de risico’s

Rusland heb je een certificaat nodig om het

goed afweegt, dan kan het juist een interessant

EAC-label (Eurasian Conformity Mark) in je kle-

land zijn. Omdat we geen lokale vestiging heb-

ding te kunnen voeren. Dat label is verplicht in

ben, vallen de risico’s voor ons best mee. Als

Rusland. Voor elke textielcompositie heb je een

merk zijn we te klein om echt op te vallen.”

apart certificaat nodig. Is het ene product 50%

De handelssancties van en tegen Rusland spe-

katoen, 50% nylon en een ander net wat anglobe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

17

Zaken doen met de douane?

Zorg voor voldoende praktische vakbekwaamheid, kennis en kunde!

Download nu onze handige checklist via sdu.nl/checklist-douane

Gratis In- en Uitvoer checklist Sinds 2016 is er binnen de EU het Douanewetboek van de Unie (DWU). Een belangrijk punt in deze wetgeving is dat u moet beschikken over voldoende praktische vakbekwaamheid, kennis en kunde.

Bijna alle douanevergunningen vereisen een zogenaamde AEO-waardige organisatie, waarvoor de verplichting geldt aan te kunnen tonen dat u beschikt over gekwalificeerd personeel ten aanzien van uw douaneactiviteiten. Voorkom boetes en naheffingen, zorg ervoor dat u kennis en kunde borgt.

Download nu onze handige checklist en ga eenvoudig zelf na of uw organisatie beschikt over voldoende kennis en kunde!

Download de checklist op sdu.nl/checklist-douane

ders, heb je dus twee certificaten nodig. De

design. Als daar een gemene deler in zit kun-

markten te koop. Wij kiezen in alle landen voor

composities moeten in het Russisch in het label

nen we onze collectie aanpassen. En wie weet,

een top-downaanpak. Als eerste willen we be-

staan. Het certificaat bewijst dat het product

als de Russische markt heel groot wordt, kun-

reiken dat we in de warenhuizen liggen. Daar

veilig is voor de consument en de Russische

nen we bijvoorbeeld bepaalde collecties in ex-

komen ontzettend veel consumenten, die dan

markt op mag. Een Russisch laboratorium

tra kleuren uitbrengen, als daar behoefte aan

ons merk zien. Daarna volgen de grote kleding-

moet daarvoor zijn goedkeuring geven. Het

zou zijn. Dat is nu nog niet aan de orde.”

ketens, dan de retailers met een stuk of vijf win-

aanvragen en organiseren van al die certificaten

kels en dan pas de lingerieboutiques. Daarbij

kan tijdrovend en kostbaar zijn. Wij hebben via

Retailers

richten we ons in eerste instantie op Moskou,

evofenedex een externe partij gevonden, CIS

De Russische markt is te groot om direct de

maar ook Sint-Petersburg, Jekaterinenburg en

Certification, die dat voor ons verzorgt. Dit be-

consument te benaderen, stelt Debby, ook al is

Samara zijn belangrijke regio’s.”

drijf kon me ook heel goed uitleggen hoe alles

het een aanpak die goed kan werken. “De conPartnermindshare

in elkaar zit.”

Debby vat de nieuwe aanpak van Sapph nog De Russische vrouw Debby ziet de distributeur als drijvende kracht voor de promotie van het merk. In Rusland geldt: onbekend maakt onbemind. Een distri-

“ We willen de partner mindshare vergroten.”

eens samen. “Wat wij willen is de partner mindshare verhogen. Wat doet Sapph voor een distributeur? Hoe maak je het interessant om voor Sapph te verkopen? Hoe winstgevend is

buteur kan de achterstand die je als buiten-

het, maar ook: wat voegt het toe aan hun port-

lands bedrijf hebt bij retailers goed maken. De

folio? Een distributeur heeft meerdere merken,

Russische consument zit anders in elkaar, die

sument vraagt dan in de winkel naar het merk.

wij willen dat Sapph top of mind wordt. Hoe

oriënteert zich als het om kleding gaat juist op

Maar in Rusland is dat voor ons een utopie, het

doe je dat? Pushen op omzet werkt niet heel

West-Europa. Debby: “De Russische vrouw wil

zou alleen kunnen als we er verder geen andere

goed. Beter is het om een gesprek te hebben

bijna niets weten van Russische merken. Dat

landen bij hadden. De investering voor zo’n

over wat je van elkaar nodig hebt. Luisteren

wekt nog altijd de associatie met de commu-

aanpak zou veel te groot zijn. Het vraagt ook

naar elkaar, met elkaar werken, samen uitvin-

nistische tijd, waarin iedereen dezelfde kleding

een hele sterke online aanwezigheid. De inter-

den hoe je bij het gestelde doel uitkomt. Je wilt

droeg en hetzelfde ondergoed. Er zijn wel wat

netdichtheid is in Rusland 89 procent en Rus-

tenslotte een langdurige relatie met elkaar. Als

Russische of Oost-Europese lingerieproducen-

sen kopen veel online.”

je succes wilt hebben, moet je je merk eerst

ten, maar die hangen dan vaak een Frans of

Sapph wil de markt dus benaderen via retailers.

zien te verkopen aan de distributeur. Dan pas

Italiaans tintje aan hun merknaam. Je hebt bij-

“Je moet daarin de juiste keuzes maken, want

kan deze het zelf verkopen.”

voorbeeld het merk Marc & André, dat komt uit

lingerie is in Rusland ook in de grote super-

de Baltische staten. Wij presenteren ons als een Nederlands premiummerk, zeg één stapje onder het allerhoogste segment. Het DNA van onze nieuwe collectie is internationaal, design

Agenda

en sexy.”

De consumentenvoorkeuren per land verschil-

Symposium: Rusland en de onderliggende risico’s bij export

len natuurlijk, beaamt Debby, maar voor ieder

25 april 2019 - Amersfoort

land aparte collecties ontwerpen is onwerk-

Of het nu gaat om de start, herstart of doorgroei van je onderneming in Rusland, dit sym-

baar. “Export is voor Sapph veel belangrijker

posium helpt je om een stap vooruit te zetten op de Russische markt. Je stelt zelf een

dan een aantal jaren terug. We doen het heel

programma samen door een keuze te maken uit de volgende workshops: Sancties & ex-

goed in het Midden-Oosten en Noord-Amerika,

portcontrole in Rusland, Het afdekken van valutarisico’s bij export naar Rusland, Contrac-

Finland is ons beste exportland tot nog toe. Na-

ten en onderhandelingen met Russische partijen en Douane-ontwikkelingen in Rusland.

tuurlijk halen we uit al die landen feedback op;

Tevens kun je een persoonlijk adviesgesprek aanvragen met één van de sprekers.

wat mist de consument? Dat kan om maatvoe-

Kijk voor meer informatie op:

www.evofenedex.nl/evenementen

ring gaan, pasvormen, materialen, uitstraling en globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

19

Marco Rensma

Het nummer één exportproduct van Marokko?

De auto. De ligging op 14 kilometer van Europa is niet alleen aantrekkelijk voor de auto-industrie; steeds meer buitenlandse bedrijven investeren in het land.

Marokko

Logistieke sterspeler Met ruim 35 miljoen inwoners en een gemiddelde economische groei van vier procent per jaar in de afgelopen tien jaar, is Marokko inmiddels de zesde economie van Afrika.

Deze snelle groei heeft het land onder meer te danken aan haar strategische ligging tussen Europa en Afrika, waardoor vele grote logistieke bedrijven een vestiging hebben geopend in Marokko.

Er worden al sinds 1966 auto’s in Marokko gemaakt, maar de

is fosfaat; sinds 1921 een van de belangrijkste exportproduc-

productie nam pas echt een vlucht toen Renault er in 2012 een

ten van het land. Marokko bezit de grootste fosfaatreserves ter

tweede fabriek opende om Dacia’s te assembleren. Marokko

wereld en exporteert jaarlijks voor bijna twee miljard euro naar

wist Renault te lokken door flink te investeren in infrastructuur.

tientallen landen in Afrika, Europa, Amerika en Azië.

Emerging Markets Research

Marco Rensma is directeur MEYS

Dat is gelukt. Auto’s zijn nu het nummer één exportproduct van

20

Marokko. De export was in 2017 meer dan 6,5 miljard euro

Koning Mohamed VI

waard. Dat is bijna de helft van alle industriële export. Dankzij

Het Koninkrijk is een constitutionele monarchie met een meer-

Renault vestigden zich allerlei multinationals, toeleveranciers en

partijenstelsel. De huidige koning Mohamed VI besteeg de

logistieke dienstverleners rond de fabrieken. Het succes van

troon na het overlijden van zijn vader Hassan II in 1999. Met

Renault is een mooi voorbeeld van de groeiende interesse in

hem brak een periode aan van sterke economische groei, toe-

Marokko als productieland en logistiek knooppunt.

nemende buitenlandse handel en investeringen.

Elke vijf jaar zijn er verkiezingen voor het parlement. De op-

Karavaanroutes

komstpercentages bij de parlementsverkiezingen van 2011 en

Het Koninkrijk Marokko is sinds 1956 een onafhankelijke staat

2016 was lager dan vijftig procent. Veel Marokkanen zien de

en ligt op de meest noordwestelijke punt van het Afrikaanse

koning als degene met de werkelijke politieke macht, terwijl het

continent. Met 35 miljoen inwoners en een landoppervlakte dat

parlement en de regering vooral worden gezien als de uitvoer-

tien keer zo groot is als dat van Nederland, behoort Marokko

ders van koninklijke decreten. De koning bezit de titel van mili-

tot één van de grotere landen in Noord-Afrika. Van oudsher is

tair en religieus leider van het land. Bij sociale spanningen in

deze regio een belangrijke route voor de handel tussen Europa

Marokko kijkt de bevolking eerder naar de koning dan naar de

en Afrika. Zo dankten de eeuwenoude berberdynastieën in Ma-

regering of het parlement om het probleem op te lossen. Bij de

rokko hun rijkdom aan het heffen van belasting op de belangrij-

grootschalige demonstraties in de noordelijke Rif in 2016 en

ke karavaanroute tussen Marrakesh en Timboektoe. In tegen-

2017, gericht tegen de lokale corruptie en het achterblijven van

stelling tot de buurlanden Algerije, Libië en Egypte heeft

de noodzakelijke publieke investeringen, moest uiteindelijk de

Marokko geen grote gas- en olievelden. Wat Marokko wel heeft

koning ingrijpen om de rust enigszins te laten wederkeren. Ko-

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

Containerhaven Casablanca, Marokko.

ning Mohamed VI ontsloeg diverse ministers en topambtena-

Totale buitenlandse handel Marokko (miljard euro)

ren en drong aan op het versneld uitvoeren van overheidspro-

Bbp sterk toegenomen Tegenwoordig is Marokko de zesde economie van Afrika met een bruto binnenlands product (bbp) van bijna honderd miljard euro. De totale omvang van de buitenlandse handel bedroeg

80,0 60,0 40,0 20,0

in 2018 bijna zeventig miljard euro, terwijl de buitenlandse investeringen in Marokko bijna drie miljard euro bedroegen.

0,0

Daarmee is het land één van de grootste (netto)ontvangers

2010

2011

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018s

Bron: ITC, Office des Changes Maroc.

gramma’s in de Rif.

van buitenlandse investeringen in Afrika. Deze sterke internationale positie heeft het land onder meer te danken aan een

Economische groei Marokko (%)

economisch beleid dat, naast het stimuleren van traditionele

6,0

aantrekken van nieuwe hightechindustrie. Zo zijn er in de afge-

5,0 4,0 3,0

macie. Ook een duidelijke meerjarenstrategie voor het verho-

2,0

gen van de productiviteit in de landbouw- en visserijsector

1,0

heeft ertoe bijgedragen dat het gemiddelde inkomen per

0,0

procent is toegenomen.

20 1

hoofd van de bevolking in Marokko in tien jaar tijd met vijftig

0

trie, luchtvaart, telecom, (duurzame) energie, chemie en far-

11 20 12 20 13 20 14 20 15 20 16 20 17 20 18 v 20 19 v 20 20 v

honderden nieuwe (buitenlandse) bedrijven in de auto-indus-

20

lopen tien jaar meer dan honderdduizend banen gecreëerd bij

Bron: IMF.

sectoren zoals landbouw, visserij en textiel, fors inzet op het

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

21

Dankzij stevige investeringen in infrastuctuur weet Marokko een mooie economische groei te boeken.

Containerhaven Tanger Med

mende vraag naar (koude) opslagcapaciteit, stedelijke distribu-

Het stabiele ondernemersklimaat zorgde samen met de strate-

tie en het professionaliseren van de gehele Marokkaanse logis-

gische ligging aan één van de drukste vaarroutes ter wereld dat

tieke sector. Marokko ligt weliswaar op slechts veertien kilometer

Marokko is uitgegroeid tot een belangrijk internationaal logistiek

van Europa, maar het zakendoen in dit land is compleet anders

knooppunt. In 2019 opent de containerhaven Tanger Med II.

dan in Nederland. De nadruk ligt meer op persoonlijk contact in

Tanger Med I is al vanaf 2010 in bedrijf. Met een totale capaciteit

plaats van het gebruik van digitale middelen. Het opbouwen

van acht miljoen TEU (Twenty foot Equivalent Unit), is het de

van een zakelijk netwerk kost dan ook veel meer tijd in vergelij-

grootste containerhaven van Afrika en het Middellandse Zeege-

king met Nederland. Het is niet ongebruikelijk dat het twee jaar

bied. Naast de miljoenen zeecontainers die Tanger Med ver-

duurt voordat er een contract wordt gesloten. Het hebben van

werkt, worden er jaarlijks zo’n 200.000 in Marokko geprodu-

een lokale partner die de markt kent, de taal spreekt en de juis-

ceerde auto’s op transport gezet naar zestig landen wereldwijd

te contacten heeft verhoogt de kans op zakelijk succes.

en passeren ruim 286.000 vrachtwagens de haven ten behoeve van het internationale wegtransport tussen Europa en Marokko.

Investeren in uitbreiding op- en overslagcapaciteit

EU ‘repareert’ handelsverdrag met Marokko

Naast Tanger Med heeft Marokko nog negen andere zeeha-

Het Europees Parlement wil het bestaande handelsverdrag

vens die jaarlijks ruim tachtig miljoen ton aan goederen over-

tussen de EU en Marokko zodanig aanpassen dat ook land-

slaan. Door de groeiende economie en toenemende buiten-

bouw- en visproducten uit de Westelijke Sahara voordelig

landse handel wordt in de komende tien jaar voor vele

naar de EU kunnen worden uitgevoerd. De aanpassing is

honderden miljoenen euro’s geïnvesteerd in het uitbreiden van

nodig omdat het Europees Hof van Justitie oordeelde dat

de op- en overslagcapaciteit in de negen bestaande zeeha-

het verdrag niet voor de Westelijke Sahara geldt. De inlijving

vens en de bouw van vier nieuwe zeehavens. Daarnaast inves-

van het gebied door Marokko in 1975 wordt namelijk niet

teert het land in een betere logistieke verbinding van de zeeha-

door de EU erkend. De regio kan nu ook van het verdrag

vens met de rest van het land door het uitbreiden van het

profiteren.

(goederen)spoor, snelwegennet en de aanleg van een groot aantal logistieke zones in de nabijheid van grote steden en vliegvelden. Deze grootschalige investeringen heeft Marokko geen windeieren gelegd. In de ‘Ease of Doing Business Index

Nederlandse logistieke handelsmissie naar

2019’ van de Wereldbank staat het land op plaats zestig. Daar-

Logismed 2019 Casablanca

mee heeft het de hoogste ranking van Noord-Afrika en is het de

Van 9 tot en met 11 april 2019 vindt voor de achtste keer de

nummer drie van heel Afrika.

internationale transport- en logistiekbeurs Logismed plaats in Casablanca. MEYS Emerging Markets Research en haar

Logistieke kansen Nederland

lokale partner Harvard Consulting organiseren een Neder-

Voor de Nederlandse transport- en logistieksector liggen in Ma-

landse handelsmissie naar deze beurs.

rokko veel kansen op het gebied van de in- en uitvoer van een

Kijk voor meer informatie op

breed scala aan landbouw en industriële producten, de toene-

22

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

www.meys.eu.

Alice Boonstoppel

Zelfs exportmedewerkers die dagelijks met Incoterms werken, blijken de verschillende condities niet altijd juist te interpreteren.

Ledenadviseur Internationaal Ondernemen Alice Boonstoppel zet een paar misverstanden recht.

Misverstanden bij Incoterms Incoterms®-condities zijn ontwikkeld zodat koper en verkoper met elkaar eenvoudig leveringsvoorwaarden kunnen afspreken. Wie die voorwaarden onjuist interpreteert, loopt het risico op een naar geschil met de zakenpartner wanneer een levering in het honderd

De Incoterms-quiz die eind 2018 bij evofene-

ten en -risico’s overgaan van de verkoper en

dex online verscheen en in de vorige editie

koper. Dit alles staat los van de betalingsvoor-

van Globe Magazine stond afgedrukt, is in-

waarden; dat is een ander onderdeel in een

middels zo’n duizend keer ingevuld. De ant-

verkoopcontract.

woorden die de deelnemers gaven, onthullen Kwestie 1: hoort de verkoper bij FOB als

dat er nog heel wat misverstanden over Incoterms bestaan. Bijvoorbeeld dat het gebruik Ondernemen bij evofenedex.

Alice Boonstoppel is ledenadviseur Internationaal

loopt. Tijd dus om een paar hardnekkige misverstanden aan te pakken.

verplicht is. Dat is niet zo, als is het in de export en import wel een goede gewoonte om in het verkoopcontract een Incoterms-condi-

“ Incoterms zijn geen vervoersvoorwaarden.”

‘shipper’ op de Bill of Lading te staan?

Nee, dat is onjuist. Het misverstand valt te begrijpen vanwege de Nederlandse vertaling van het woord shipper: verlader. De conditie FOB

tie af te spreken.

(Free On Board) is bedoeld voor het vervoer

Een Incoterms-conditie beschrijft de rechten

over zee van stuk- of bulkgoederen die in de

en plichten van koper en verkoper bij het in-

haven in het scheepsruim worden geladen. Bij

ternationaal transport van goederen. De ver-

de FOB-conditie neemt de verkoper de ver-

voerder staat buiten deze afspraak; het zijn

plichting op zich de goederen voor zijn reke-

dus geen vervoersvoorwaarden. Een Inco-

ning en risico aan boord van het schip te (la-

terms-afspraak bepaalt in de eerste plaats

ten) laden. Dit maakt de verkoper echter niet

wie tot waar het transport regelt. Verder legt

opeens de verlader. De verlader (of shipper) is

het vast wie de verzekeringen en douanefor-

de opdrachtgever van het vervoer. Bij FOB is

maliteiten regelt. Tot slot beschrijft een Inco-

dat de koper. De koper betaalt het transport

terms-conditie op welk punt de transportkos-

en wordt vermeld op de Bill of Lading. Niet globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

23

Een containership komt aan in Singapore. Containertransport is bij uitstek multimodaal vervoer.

voor niets is de Bill of Lading meer dan een

een geschikte Incoterms-conditie, aangezien

goederen worden overgedragen aan de ver-

ontvangstbewijs: het is allereerst een vervoers­

het hier wegvervoer betreft. In het geval van

voerder tot aan de overeengekomen plaats

overeenkomst.

zeevervoer van stuk- of bulkgoederen zou CIF

van aflevering. Bij de CIF-conditie is dit vanaf

Het komt overigens bij FOB wel eens voor dat

(Cost, Insurance and Freight) een geschikte

de laadhaven tot aan de loshaven. Als partijen

de verkoper voor rekening en risico van de ko-

conditie zijn. Kenmerkend voor de CIP- en

verder niets afspreken wordt er dus niet auto-

per een vervoersovereenkomst sluit. Dat moet

CIF-condities is de transportverzekering. Over

matisch een verzekering afgesloten voor het

dan wel in het koopcontact overeengekomen

de reikwijdte daarvan wil nog wel eens ondui-

overige gedeelte van het transport.

zijn. In die situatie luidt op de Bill of Lading de

delijkheid bestaan.

Het is belangrijk om te beseffen dat de mini-

vermelding van de shipper als volgt: [naam

De Incoterms-condities CIF (maritiem) en CIP

male eisen die Incoterms aan de ladingsverze-

verkoper] on behalf of [naam koper].

(multimodaal) bepalen dat de verkoper een la-

kering stelt niet heel hoog zijn. Zo moet de

dingverzekering moet afsluiten voor de koper,

dekking tenminste de in de overeenkomst be-

Kwestie 2: een exporteur levert per truck

omdat die het risico loopt. Deze verzekering

paalde prijs plus tien procent dekken. Tien

goederen aan een klant in Warschau. De

dekt dan in principe alleen het transportge-

procent is in de praktijk niet altijd toereikend.

klant vraagt of de exporteur de goederen

deelte vanaf het punt waarop het risico op de

Ook de dekkingsvoorwaarden zijn minimaal.

kan verzekeren. Welke Incoterms-condi-

koper overgaat tot het punt tot waar de trans-

Volgens Incoterms CIF hoeft de verkoper

tie past daarbij?

portkosten lopen.

slechts een ladingverzekering af te sluiten on-

In dit geval is CIP (Carriage Insurance Paid to)

Bij de CIP-conditie is dit vanaf de plek waar de

der de ‘Clauses C’ van de ‘Institute Cargo

24

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

is afgesproken in principe dus geen aanspraak

De meest gebruikte Incoterms

doen op de verzekering als er op de weg tij-

Exporteurs blijken zo hun voorkeur te

dens het hoofdtransport schade is ontstaan.

hebben voor bepaalde Incoterms-condities. Uit onderzoek van evofenedex in

Kwestie 3: welke partij is bij DAP verant-

2017 bleek dat respondenten met name

woordelijk voor het lossen van de goede-

de condities FCA (64%), DAP (51%) en

ren op de plaats van bestemming?

EXW (38%) hanteren. EXW (Ex Works)

Dat is de koper. Bij DAP (Delivered At Place)

werd vaak verkeerd ingezet: twee derde

heeft de verkoper aan zijn leveringsplicht vol-

van de ondernemers die de term gebrui-

daan zodra de goederen ongelost en oninge-

ken, laden zelf de vrachtwagen of con-

klaard op de afgesproken plaats van bestem-

tainer. Dat is zeker niet de bedoeling.

ming ter beschikking staan. De koper draagt

Ook bleek dat veel respondenten den-

dus zorg voor het lossen. De verkoper draagt

ken dat containervervoer geen multimo-

bij DAP wel het transportrisico tot aan de over-

daal vervoer is en kiezen hierdoor soms

eengekomen plaats.

voor de verkeerde Incoterms-conditie.

De plaats van levering is een belangrijk aan-

Lees meer over de uitkomsten van het

dachtspunt bij deze Incoterms-conditie. Als dit

onderzoek op:

www.evofenedex.nl/

een adres landinwaarts is, dan kan dit beteke-

kennis/actualiteiten/uitkomsten-onder-

nen dat de verkoper ook het binnenlands

zoek-naar-het-gebruik-van-incoterms.

transport in het bestemmingsland moet regelen. Het lastige hiervan is dat de goederen dan vaak wel eerst ingeklaard moeten worden

Whitepaper ‘Misverstanden bij Incoterms®’ evofenedex onderzoekt regelmatig de

“ Bij DAP draagt de koper zorg voor het lossen.”

kennis van Incoterms bij specialisten in import en export. Daaruit blijkt dat er nog veel fouten worden gemaakt in het gebruik en de interpretatie van de verschillende condities. De whitepaper ‘Misverstanden bij Incoterms®’ zet een aantal belangrijkste missers op een rij.

Download de whitepaper op:

Clauses’ of vergelijkbaar. Deze Clauses C bie-

voor de douane deze vrijgeeft voor verder

den slechts zeer beperkte dekking voor brand,

transport. Aangezien de verkoper bij DAP niet

explosie, stranden, zinken, kapseizen, aanva-

betrokken is bij het inklaringsproces is deze

ring, van de weg raken, ontsporing, het lossen

dus afhankelijk van de klant. Mochten om wat

van de lading in een noodhaven en averij gros-

voor reden dan ook de goederen niet of ver-

se. Geen enkele andere schade-oorzaak is

traagd worden ingeklaard, dan kan de verko-

gedekt. In geval van CIP is een verzekering

per mogelijk niet op tijd aan de leveringsplicht

onder ‘Clauses B’ de minimale vereiste. Een

voldoen.

Agenda

gere verzekering af te spreken.

Tot slot

Cursus Incoterms®

Soms besluit koper of verkoper om, los van

Zowel voor personeel op verkoopafdelingen

28 maart - Eindhoven

wat via Incoterms is afgesproken, zelf een ver-

als bij de exportbinnendienst komt een stevige

In een halve dag de basiskennis onder

zekering af te sluiten. Dat mag vanzelfspre-

kennis van Incoterms goed van pas. Niets is

de knie. Ook op andere data en locaties.

kend maar het heeft alleen nut als er ook een

vervelender dan denken dat iets op een be-

verzekerbaar belang is. Dit heeft een partij al-

paalde manier is afgesproken maar er in wer-

leen voor het deel van het traject waar deze

kelijkheid flink naast te zitten. Voorkom (financi-

het risico draagt. Een verkoper kan als er CIP

ële) miskleunen en haal de kennis in huis.

evofenedex.nl/incoterms-whitepaper.

koper doet er dus goed aan om een wat stevi-

www.evofenedex.nl/opleidingen/ export-binnendienst/incoterms

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

25

Eduard van Holst Pellekaan Groasis

De intellectueel eigendomstrategie van Groasis

Een patent idee De ecologische, waterbesparende technologie van Groasis wint prijzen en wordt ingezet in tientallen uitgedroogde gebieden over de hele wereld. Maar hoe goed de Waterboxx® en Growboxx® ook zijn als producten, zonder een doordachte strategie voor intellectueel eigendom zouden ze niet zo succesvol zijn. Hoe gaat Groasis om met octrooien, merken en licenties? En wat kun je daar als internationaal opererende onderneming van leren?

In de MKB Innovatie Top 100 van de Kamer

eerder ontwikkelde Waterboxx wil hij twee

van Koophandel werd Groasis in 2018 uitge-

miljard hectare ‘man made desert’ beplanten.

roepen tot het meest innovatieve mkb-bedrijf

Een aardoppervlak van vijftig keer Nederland.

van Nederland. Op de foto die gemaakt is bij

Om die ambitie te kunnen verwezenlijken, is

de uitreiking van de prijs is CEO Pieter Hoff te

het noodzakelijk om strategisch om te gaan

zien, die, in plaats van bloemen, zijn eigen product vasthoudt: de biologisch afbreekbare Growboxx, waaruit in dit geval een fruitboompje en pepers groeien. Deze Growboxx – in tientallen landen gepatenteerd en in meer dan veertig landen verkocht en gedistribueerd – wordt ingezet bij het herbebossen van grond die door menselijk toedoen gedegradeerd

26

“ We laten onze boxxen op zoveel mogelijk plekken in licentie produceren.”

met intellectueel eigendom.

Verwoestijning Pieter ontwikkelde zijn eerste ideeën voor de Waterboxx meer dan vijftien jaar geleden, toen hij nog als baas van zijn lelieveredelingsbedrijf over de wereld reisde. Bij zijn bezoeken

(minder vruchtbaar) is.

aan kwekers in Afrikaanse, Amerikaanse en

De hoofddoelstelling van Groasis: bijdragen

Zuid-Europese landen zag hij hoe de ver-

aan het oplossen van de water- en voedsel-

woestijning oprukte, veelal door een combi-

schaarste en het terugdringen van de CO2-uit-

natie van slecht grondgebruik en klimaatver-

stoot. Bomen halen immers CO2 uit de lucht.

andering. In 2003 verkocht Pieter zijn bedrijf,

Pieter is ambitieus. Met zijn Growboxx en de

riep Groasis in het leven en richtte zich hele-

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

Dankzij een vinding van het Nederlandse bedrijf Groasis is het mogelijk om in zeer droge gebieden toch succesvol gewassen te telen.

maal op de ontwikkeling van de Waterboxx.

krijgt de beplanting net voldoende water om

boom 15 liter per dag nodig. De producten

Jaren van experimenteren, testen en tegelij-

in leven te blijven en precies dat stimuleert de

van Groasis hoeven maar 50 milliliter per dag

kertijd zoeken naar investeerders volgden. In

wortels om dieper naar water te zoeken. Op

te hebben. Ten slotte is de Growboxx zo

2006 vroeg Pieter patent aan op de Water-

drie meter diepte is – ook in gedegradeerde

goedkoop mogelijk gehouden – rond de vier

boxx, die in 2008 op de markt kwam. In 2016

gebieden – altijd water te vinden. Is dat een-

dollar – om zoveel mogelijk arme boeren te

kwam een doorontwikkelde en uiteraard ook

maal binnen zes maanden bereikt, dan kan de

kunnen bereiken.

juridisch beschermde versie op de markt: de

beplanting op eigen kracht verder groeien.

Intellectueel eigendom

Growboxx.

Het ontwerp van zowel de Waterboxx als de

Papieren bak

Laura Witjes, manager Legal bij Groasis, ver-

Growboxx oogt simpel: een ronde bak van

De eerste versies van de Waterboxx waren van

gelijkt het businessmodel van Groasis met dat

een halve meter doorsnee met in het midden

plastic. Toen bleek dat de Waterboxx welis-

van Coca-Cola. “We hebben een productiefa-

een grote opening en, bij de Growboxx, daar-

waar goed werkt, maar dat het voor arme boe-

ciliteit in Nederland, maar laten daarnaast

omheen een aantal kleine openingen. De ge-

ren (te) lang duurt voordat ze opbrengsten krij-

onze producten op zoveel mogelijk plekken

bruiker graaft de bak half in en plant in de

gen uit hun geplante bomen, ontwikkelde

ter wereld in licentie produceren en distribue-

openingen de boom en daaromheen struiken

Pieter de Growboxx, een papieren variant waar

ren. Groasis is in essentie een R&D-bedrijf,

en planten. Het bijzondere is dat de bak zo is

je ook oogstgewassen in kunt planten, die bin-

dat constant bezig is met het verder ontwik-

gebouwd dat deze heel efficiënt het condens-

nen een half jaar opbrengsten genereren.

kelen van zijn producten.”

water en de regen die erop vallen verzamelt

De bakken kunnen toe met heel weinig water.

Bij de oprichting van het bedrijf werd direct de

en naar de wortels in de grond laat lekken. Zo

Bij gemiddelde irrigatiesystemen heeft een

strategie voor intellectueel eigendom be-

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

27

paald. Laura: “Het is voor ons essentieel dat

een boete op. Ook is het voor distributeurs

Ondersteuning voor bescherming

onze producten overal ter wereld identiek zijn

strikt verboden om onze producten onder een

Onderdeel van Laura’s takenpakket als mana-

en dezelfde hoge kwaliteit hebben. Daarnaast

andere naam dan Groasis te verspreiden.”

ger Legal is het beheren van het octrooiport-

bewaken we dat de ‘boxxen’ niet onder een

De basis voor de doorgaans goede werkrela-

folio. Ter ondersteuning volgde ze een work-

andere naam worden verkocht. Dat betekent

tie tussen lokale partner en Groasis is volgens

shop bij Octrooicentrum Nederland, een

dus: tijdig patenten en merken aanvragen,

Laura het onderlinge vertrouwen: “Daar ste-

onderdeel van de Rijksdienst voor Onderne-

zorgvuldig contracten afsluiten en scherp toe-

ken we veel tijd en energie in. De licentiedeals

mend Nederland (RVO). Octrooicentrum Ne-

zien op de naleving van die contracten.”

worden gesloten door Pieter Hoff persoonlijk.

derland doet de registratie van Nederlandse

Gaat het wel eens fout? Laura zegt dat er

Hij verblijft twee tot drie dagen op locatie om

octrooien en geeft daarnaast onafhankelijke

soms discussie ontstaat tussen een ‘licence

te onderhandelen, het productieproces te be-

voorlichting. Laura is daar enthousiast over:

producer’ of distributeur en Groasis. Maar in

geleiden en te laten zien hoe je de boxxen

“Ze maken de, vaak specifiek juridische, ken-

de afgelopen tien jaar heeft er geen fraude

plant. Vervolgens vindt er nog het nodige

nis goed toegankelijk. Je krijgt een goed

plaatsgevonden. “Het is voor ons heel be-

e-mailverkeer plaats. En eens in de zoveel tijd

beeld van de verschillende paden die je kunt

langrijk dat er onder onze strikte voorwaarden

gaat hij langs ter controle. Dan ziet hij in een

bewandelen. Maar ze helpen je ook om, zoals

wordt gewerkt. In de algemene voorwaarden

oogopslag hoe het er bij een partner aan toe-

in ons geval, je bestaande intellectueel eigen-

staat bijvoorbeeld dat ‘reverse engineering’

gaat. Doordat we aan het begin van het pro-

domstrategie tegen het licht te houden. Bij-

verboden is. Je mag onze producten niet uit

ces een basis leggen van wederzijds vertrou-

zonder nuttig en in ons geval een bevestiging

elkaar pulken om na te maken – daar staat

wen, gaat het eigenlijk altijd goed.”

dat we de juiste weg bewandelen.”

5 tips over Intellectueel Eigendom Laura Witjes, manager Legal bij Groasis 1. Bepaal eerst of uit je (internationale) bedrijfsplan volgt dat een strategie voor intellectueel eigendom nodig is; 2. Oriënteer je op het speelveld, bijvoorbeeld via een workshop van Octrooicentrum Nederland. Een octrooiadviseur kan je helpen bepalen of je patent moet aanvragen op jouw innovatie(s).

3. Wees op tijd met het indienen van je patentaanvraag zodat je niet juridisch ongedekt gaat ondernemen met jouw innovatie.

Houd je uitvinding tot de aanvraagdatum geheim.

4. Zorg dat je over voldoende financiële middelen beschikt voor een passende intellectueel eigendomstrategie. Een enkel patent kan al vijfduizend euro per land kosten.

5. Neem een octrooigemachtigde in de arm die je helpt bij je aanvragen, je business Druivenstokken in een Waterboxx van Groasis, twaalf maanden na planten.

kent en je blijft ondersteunen als je de nodige patenten eenmaal hebt.

28

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

De business van Groasis valt of staat met het hebben van goede patenten. En dus met het hebben van een goede juridische partner. Laura: “Patenteren is een specialistisch vakgebied. In Nederland, maar zeker ook in het buitenland waar je met andere regels te maken hebt. Daarvoor moet je samenwerken met een goed octrooibureau.

Wij werken met Hoyng Rokh Monegier, een internationaal

vooraanstaand

octrooige-

machtigde en advocatenkantoor, dat niet alleen helpt bij het ontwerpen en uitvoeren van octrooiaanvragen over de hele wereld, maar ons ook bijstaat bij het beheer van ons octrooiportfolio. Je werkt nauw met elkaar samen en het is heel belangrijk dat zij jouw business goed kennen en dat je een klik

Deze gmelina arborea kon door de Waterboxx in 13 maanden tijd tot deze lengte uitgroeien.

hebt met elkaar.”

Octrooien en licenties – hoe werkt dat?

Voor ondernemers die hun product in het buitenland in licentie willen

land aan te kloppen. “We denken met je mee en je kunt workshops

laten produceren of willen voorkomen dat ongure partijen hun product

volgen zoals ‘Intellectueel eigendom-strategie voor mkb’. Een over-

(slecht) namaken, is het aanvragen van een octrooi, ofwel patent, mo-

zicht van onze workshops staat op www.rvo.nl/octrooiagenda. We

gelijk een goed idee. De aanvraag is vaak binnen enkele weken ge-

helpen je ook bij het zoeken in de octrooidatabanken, als je wilt we-

beurd en kan per aanvraag, per land, enkele duizenden euro’s kosten.

ten of jouw product voldoende nieuw is om patent aan te vragen. In

Direct na de aanvraag kan een ondernemer al naar buiten treden met

de databank staan meer dan honderd miljoen octrooien!”

het idee waar patent op is aangevraagd. Het kunnen aanpakken van een eventuele inbreuk laat echter op zich wachten tot het octrooi ver-

Octrooi aanvragen

leend is. Ter indicatie: de verlening van een patent in Nederland duurt

Wie na dit oriënterende onderzoek een Nederlands octrooi wil aan-

ongeveer anderhalf jaar; in Europa al snel vijf jaar. Daarnaast vindt de

vragen, doet dat eveneens bij Octrooicentrum Nederland. Vanuit de

internationale uitbreiding (zie ‘Octrooi aanvragen’) van een octrooi

Nederlandse aanvraag is uitbreiding naar het buitenland mogelijk.

vaak plaats op bepaalde vaste momenten, waarop dus ook de finan-

Een goede octrooiomschrijving moet technisch en juridisch hele-

ciering geregeld moet zijn. Kortom: voor internationaal ondernemen

maal kloppen. Gebruikelijk is om daarvoor een octrooigemachtigde

met octrooien is meestal een strategie nodig.

in de arm te nemen; een gespecialiseerd bureau dat de octrooiaanvraag kan indienen en ook actie kan ondernemen als er inbreuk

Strategie

wordt gepleegd.

“We raden ondernemers aan om in een vroeg stadium te bepalen

Intellectueel eigendom is geen ‘hot topic’, zegt Karen. “Veel onderne-

of ze een strategie nodig hebben voor hun intellectueel eigendom”,

mers schuwen het onderwerp. Maar elke ondernemer die internatio-

zegt Karen Sam van Octrooicentrum Nederland. “Zo’n strategie

naal zakendoet wil voorkomen dat hij of zij plotseling wordt gecon-

moet voortkomen uit de bedrijfsdoelstellingen – het is geen doel op

fronteerd met copy cats. Niet zelden wil een ondernemer in zo’n

zich. Ben je als ondernemer ook op zoek naar investeerders, weet

situatie hals over kop patent aanvragen. Alleen lukt dat niet meer

dan dat die vaak een bewijs van geregistreerd intellectueel eigen-

zodra een uitvinding openbaar gemaakt is.’

dom willen zien.”

Karen adviseert om in een vroeg stadium bij Octrooicentrum Neder-

Kijk voor meer informatie op

www.rvo.nl/octrooien.

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

29

Wat als een buitenlandse klant niet wil betalen? Binnen de EU zijn de juridische mogelijkheden goed geregeld.

Joost Maassen

Betalen!

Vorderingen incasseren binnen de EU

Zakendoen over de grens betekent helaas soms ook dat een klant niet wil betalen. Hoe kan

het gebied van het vennootschaps-, handels-, contracten- en overnamerecht.

Hij adviseert over Nederlands en Engels recht bij grensoverschrijdende zaken op

Joost Maassen is zowel Nederlands advocaat als solicitor of Engeland & Wales.

een ondernemer toch aan zijn geld komen als de schuldenaar en zijn vermogen zich in een ander EU-land bevinden? Vaak is hier een gang naar de rechter voor nodig. De eerste vraag is dan wie de bevoegde rechter is. Is dat de Nederlandse of een buitenlandse?

Forumkeuze

• die van de wederpartij af te wijzen; en

Een verkoper en koper kunnen contractueel

• de eigen voorwaarden voor het sluiten van

een exclusieve rechter aanwijzen (de forum-

de overeenkomst aan de wederpartij te

keuze), deze is dan ook als enige bevoegd. Er moet dan wel sprake zijn van een duidelijke en nauwkeurige wilsovereenstemming in een schriftelijke overeenkomst, of in een tussen de partijen of in de internationale handel gebruikelijke vorm. Een mondelinge overeenkomst die schriftelijk is bevestigd mag ook. Deze criteria die hierboven staan beschreven worden strikt toegepast. Problemen kunnen onder meer ontstaan wanneer beide partijen naar de eigen algemene voorwaarden met daarin een forumkeuze verwijzen.

Het is dus belangrijk om bij het aangaan van de overeenkomst

“ Als contractueel geen bevoegde rechter is aangewezen, bepalen de Brussel I Verordeningen wie bevoegd is.”

• duidelijk en schriftelijk de eigen voorwaarden van toepassing te verklaren;

30

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

verstrekken.

Wees er bedacht op dat de wederpartij hetzelfde zal doen (bijvoorbeeld bij het plaatsen van een order) en dat er, als daar geen actie op volgt, achteraf problemen kunnen ontstaan.

Niet contractueel vastgelegd?

Als er contractueel geen bevoegde rechter is aangewezen, dan wordt de bevoegdheid vastgesteld aan de hand van twee Europese verordeningen. Dit zijn de Herschikte Brussel I Verordening (EU 1215/2012) en - voor procedures, die voor 10 januari 2015 zijn gestart – de Brussel I Verordening (EU 44/2001). Volgens deze verordeningen (de ‘Brussel I Verordeningen’) is de rechter bevoegd van het land, waar

1

Tenzij de klager in het laatste geval voldoende zekerheid stelt en de maatregel alleen betrekking

heeft op vermogensbestanddelen, die zich in de territoriale bevoegdheidssfeer van de aangezochte rechter bevinden.

2

EU Verordening 655/2014

• de gedaagde woont of gevestigd is;

Let op: bovenstaande regels zijn niet van toe-

beslag, bewijsbeslag of een kort geding.

• al een nauw verwante procedure loopt; of

passing op vorderingen die rechtstreeks uit

Een andere rechter kan dit echter ook, wan-

• de vordering nauw mee verbonden is.

een insolventieprocedure voortvloeien (bij-

neer er een reële band bestaat tussen de

Bij de verkoop van roerende zaken wordt zo’n

voorbeeld in geval van faillissement of surse-

maatregel en de plaats van het gerecht. Deze

nauwe verbondenheid geacht te bestaan op

ance van betaling) en daarmee nauw verband

aanvullende bevoegdheid wordt echter terug-

de afgesproken afleverplek. Bij de levering

houden. Hiervoor gelden de EU Insolventie-

houdend toegepast. Het geldt bijvoorbeeld

van diensten is dit waar volgens het contract

verordeningen (EU 1346/2000 en 848/2015).

niet voor een voorlopig getuigenverhoor of

de diensten worden verricht.

De Brussel I Verordeningen zijn ook niet van

een ‘incasso kort geding1’. Houd er boven-

toepassing, wanneer arbitrage is overeenge-

dien rekening mee dat zo’n kort geding over

Voor bepaalde gerechtelijke procedures gel-

komen. Dit wordt geregeld door het Verdrag

een geldvordering een Nederlands fenomeen

den exclusieve en speciale bevoegdheden,

van New York (waarbij alle EU-landen zijn aan-

is wat in andere EU-landen geen tot weinig

waar niet zomaar van mag worden afgewe-

gesloten) en nationale wetgeving. Het voert te

kans van slagen kan hebben.

ken. De exclusieve bevoegdheden hebben

ver om deze onderwerpen hier te behandelen.

Bankbeslag leggen

betrekking op procedures over onroerend goed, vennootschappen, openbare registers,

Bevoegde rechter in voorlopige en bewa-

Europese wetgeving2 biedt een schuldeiser in

patenten en de tenuitvoerlegging van rechter-

rende voorzieningen

een EU-land de mogelijkheid om een Euro-

lijke beslissingen. De speciale bevoegdheden

De rechter, die in de hoofdzaak bevoegd is,

pees bevel tot conservatoir bankbeslag te

betreffen zaken van arbeids-, consumenten-,

mag op grond van de Brussel I Verordeningen

verkrijgen op bankrekeningen in een of meer

en verzekeringsrechtelijke aard.

ook voorzieningen treffen zoals conservatoir

EU-land(en). Bij een conservatoir bankbeslag

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

31

wordt een banktegoed ‘bevroren’ in afwach-

kend. Daar is het volgende voor nodig:

ting van uitspraak door een rechter over het

uitspraak en een verklaring waaruit de uitvoerbaarheid in het land van herkomst blijkt. Het

geschil. Er moet wel aan bepaalde eisen wor-

Bij procedures gestart voor 10 januari

certificaat moet aan de schuldenaar worden

den voldaan, zoals een dringende reden (met

2015

betekend, waarna de schuldeiser direct in de

name de vrees voor verduistering) en het stel-

Onder de Brussel I Verordening moet eerst bij

gehele EU tot tenuitvoerlegging kan overgaan.

len van zekerheid door de schuldeiser voor

een daartoe in het andere land aangewezen

eventuele schade wanneer het beslag achter-

rechter om een exequatur (toestemming voor

Na betekening kan de schuldenaar in beide ge-

af onrechtmatig blijkt te zijn.

tenuitvoerlegging van een gerechtelijke beslis-

vallen de tenuitvoerlegging alleen stoppen,

De schuldeiser kan het standaardformulier

sing) worden gevraagd. Het verzoek moet

wanneer dit in strijd is met de openbare orde, in

voor het beslag (eventueel zonder advocaat)

worden ingediend met een gewaarmerkte ko-

een verstekzaak de dagvaarding niet tijdig ge-

indienen bij het gerecht dat volgens de Brus-

pie van de beslissing (met een vertaling) en

noeg was betekend, of de beslissing in strijd is

sel I Verordeningen bevoegd is om van de

een standaard EU-certificaat van het gerecht,

met een eerdere rechtelijke uitspraak of met be-

hoofdzaak kennis te nemen. De eiser kan het

dat de beslissing nam. Uit dit certificaat moet

paalde regels van de Brussel I Verordeningen.

verkregen bevel vervolgens direct in een an-

onder andere blijken dat de beslissing in het

der EU-land laten uitvoeren.

Onbetwiste vorderingen

Let op, wanneer u als Nederlandse schuldei-

Het kan nog makkelijker, wanneer tijdens een

ser om een beslag bij de Nederlandse rechter op een Nederlandse rekening van de buitenlandse schuldenaar vraagt, valt dit buiten deze regeling (ook wanneer het verzoek rekeningen in meerdere landen betreft). Dit komt omdat er dan geen sprake is van een grensoverschrijdende zaak en dat is een voorwaarde voor de toepasselijkheid van de verordening. In zo’n geval moet voor de Nederlandse

“ Voor vorderingen van ten hoogste vijfduizend euro is er een kostenbesparende Europese procedure.”

rechterlijke procedure de vordering erkend, geschikt of niet betwist werd. Of, indien de gedaagde niet verschenen is, nadat hij aanvankelijk de vordering betwistte. In dat geval kan de schuldeiser volgens EU Verordening (805/2004) om een certificaat van waarmerking als Europese executoriale titel vragen. De onderliggende rechterlijke beslissing moet dan wel direct in het land van herkomst uit-

rekening om een (apart) ‘verlof’ volgens het

voerbaar zijn, voldoen aan bepaalde minimum-

Nederlandse procesrecht worden gevraagd

eisen en niet in strijd zijn met de regels van

(daar is dan wel een advocaat voor nodig).

land van herkomst uitvoerbaar is. Een verkre-

exclusieve bevoegdheid van de Brussel I Ver-

De EU-regeling voor het conservatoir bankbe-

gen exequatur moet vervolgens aan de schul-

ordeningen. Er is vervolgens geen exequatur

slag geldt niet voor het Verenigd Koninkrijk en

denaar worden betekend. Hiermee wordt be-

nodig, het verkregen certificaat behoeft niet te

Denemarken. Hierdoor kunnen schuldeisers

doeld dat de schuldenaar het exequatur

worden betekend en de schuldenaar kan het

uit die landen daar geen gebruik van maken

aantoonbaar heeft ontvangen.

certificaat alleen laten aanpassen of intrekken,

en kan een Nederlandse ondernemer via deze

wanneer bovengenoemde voorwaarden niet

weg geen beslag leggen op bankrekeningen

Procedures gestart op of na 10 januari

zijn vervuld of de beslissing in strijd is met een

in die landen. Dit kan wel via de Brussel I Ver-

2015

eerdere uitspraak.

ordeningen.

Op grond van de Herschikte Brussel I Verordening is een exequatur niet meer nodig. De

Alternatieve EU-procedures

Erkenning beslissing

schuldeiser kan dan volstaan met een stan-

Geringe vorderingen

Een in een land verkregen gerechtelijke beslis-

daard EU-certificaat van de rechter, die de be-

De EU Verordening 861/2007 biedt een kos-

sing wordt niet zomaar in een ander land er-

slissing nam. Dit certificaat bevat details over de

tenbesparende Europese procedure voor ge-

32

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

ringe vorderingen van ten hoogste vijfduizend euro. De procedure wordt gestart door het indienen van een standaard EU-formulier met de benodigde bewijsmiddelen in de lokale taal (vertaald). De bevoegde rechter wordt volgens de Brussel I Verordeningen vastgesteld.

Als dat de Nederlandse rechter is, wordt de zaak gezien de hoogte van de vordering bij de kantonrechter behandeld. De schuldeiser kan vervolgens om een EU-certificaat van de uitspraak vragen.

Onbetwiste vorderingen Wanneer een ondernemer denkt dat zijn vordering bij de rechter niet zal worden betwist, is het wellicht makkelijker om op grond van EU Verordening 1896/2006 direct om een Europees Betalingsbevel vragen. Het verzoek moet door middel van een standaard EU-formulier worden ingediend (in de taal van de rechter of met een vertaling) bij het gerecht dat volgens de Brussel I Verordeningen bevoegd is. Nadat het Europees Betalingsbevel is afgegeven (wanneer aan bepaalde voorwaarden is voldaan), moet het aan de schuldenaar worden betekend. Die heeft vervolgens gedurende dertig dagen de mogelijkheid zich te verzetten. Indien de schuldenaar zich wil verweren, zal de zaak alsnog als een gewone procedure worden gevoerd, tenzij de ondernemer eerder heeft aangegeven in dat

Komend nummer

geval de procedure te willen staken.

In de aprileditie van Globe Magazine gaat de auteur in op de werkwijze in Engeland

Het Europees Betalingsbevel en het EU-certi-

en Wales en wordt stilgestaan bij de gevol-

ficaat bij een geringe vordering kunnen in de

gen van de brexit.

gehele EU (met uitzondering van Denemarken) zonder exequatur worden uitgevoerd, mits dit niet in strijd is met een andere eerdere uitspraak.

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

33

Mexico is een kansrijke maar uitdagende markt. Het nieuwe Holland House Mexico zorgt voor een zachte landing.

Lise Hordijk

De eerste stappen Mexico

“Mexico is een land van ongekende mogelijkheden,”, zegt Jeroen Posma.

Als mede-oprichter van het gloednieuwe Holland House Mexico, een onafhankelijke non-profit businessfacilitator, weet hij als geen ander hoe je de eerste stappen in dit land zet. Hij vestigde zich acht jaar geleden in Mexico en vertelt over potentiële valkuilen, culturele verschillen, geduld en

is samen met partners actief in veertig grootstedelijke regio's.

Nederlandse ondernemers om hun exportreis te laten slagen. NLinBusiness

Lise Hordijk is projectmanager bij NLinBusiness, dat hulpt biedt aan

onderdeel worden van de zakelijke gemeenschap.

Jeroen verliet Nederland om te gaan werken en reizen over de

Mexico liep ook tegen de culturele verschillen aan. “Cliché, maar

wereld. “De uitdaging is niet zozeer het gaan naar een nieuwe

helemaal waar. Ze bezorgden mij de tweede reeks aan uitdagin-

plek, maar juist het vertrekken vanuit een vertrouwde omgeving. Ik

gen. Waar in Nederland ja altijd ja is en nee altijd nee, is het on-

ontdekte dat de situatie in Mexico anders is dan het plaatje dat de

waarschijnlijk dat een Mexicaan je een ‘nee’ verkoopt in een zake-

internationale media de wereld voorschotelt. Mexico is een land

lijke context. Maar een ‘ja’ kan van alles betekenen. Variërend van

van ongekende mogelijkheden en niet een slagveld voor drugsba-

een echte ‘ja’ tot ‘misschien’ tot een definitieve ‘nee’. De enige

ronnen. Als je in plaats van naar het dagelijks nieuws naar de fei-

‘nee’ die je krijgt, is de ‘nee’ die je ontvangt in een kantoor waar je

ten kijkt, is de aantrekkingskracht van Mexico overduidelijk. Het

de talloze bureaucratische procedures probeert te voltooien.”

land heeft wereldwijd de meeste vrijhandelsverdragen, het bevindt zich naast de grootste markt in de wereld en heeft toegang tot

Geduld

zowel de Stille Oceaan en de Atlantische Oceaan. Bovendien be-

Mexico is een land van mogelijkheden, maar geen eenvoudige

zit het land alle soorten van natuurlijke grondstoffen en

plaats om zaken te doen, zegt Jeroen. “Een werkvergunning verkrijgen is een simpel maar lang proces.

heeft het een grote, groeiende en bekwame populatie. Er is een gezonde berg optimisme nodig om

Een bedrijf opzetten, het registreren bij de ontel-

een ondernemend avontuur in een ander land te

bare relevante autoriteiten en het recht verkrij-

beginnen, dus ik gaf weinig aandacht aan po-

gen om een factuur te verzenden en belasting

tentiële valkuilen. Zo sprak ik bijvoorbeeld geen

te betalen is een grotere kluif. Dit is een proces

Spaans. Dat zou een deal-breaker moeten zijn

dat enorm veel geduld vereist.” Jeroen legt uit

geweest. Maar met optimisme en geduld over-

dat je op de lange termijn echt spijt krijgt van het

won ik een groot deel van de taalbarrière.”

niet naleven van de vele legale regels en fiscale benodigdheden. Zijn advies is: “Hou vol en zorg

Ja of toch nee?

Jeroen Posma, mede-oprichter

dat je de klus klaart. Hetzelfde geduld is nodig

Holland House Mexico.

om succesvolle zakelijke relaties op te bou-

De mede-oprichter van het Holland House

34

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

Uitzicht over Chapultepec Park, Mexico City.

Het Holland House Mexico is begin 2019 van start gegaan.

wen. Potentiële klanten kopen niet alleen je product of dienst

Lokaal kantoor

in, ze investeren ook in een relatie met jou. Geen relaties bete-

Naast het leggen van de juiste contacten, biedt het Holland

kent meestal geen zakelijke kansen.”

House aan Nederlandse ondernemers ook een werkplek. “Onze kantoorruimtes geven je een vertrouwde plek om zaken te toen

Zakelijke gemeenschap

in deze verre stad. Maar denk ook aan een bi-culturele kantoor-

Toegang tot de juiste netwerken is cruciaal voor succes in een

omgeving voor je lokale verkoopvertegenwoordiger. Met juridisch

ander land. Dit geldt zeker ook voor Mexico. “Iedere relatie

en fiscaal advies kunnen we helpen om fouten te voorkomen die

brengt je niet alleen een stap dichterbij het groeien van je be-

velen van ons door de jaren heen hebben gemaakt. Ons doel is

drijf, het bied je ook een ingang in een groter Mexicaans net-

om je het gevoel te geven dat het zakendoen in Mexico is zoals

werk. Alhoewel Mexicanen erg gastvrij zijn, kost het tijd en

je gewend bent in Nederland. De weg naar succes is lang en

energie om een echt onderdeel te worden van de zakelijke ge-

bevat hobbels en kuilen. Maar als je eenmaal sterke zakelijke re-

meenschap in Mexico.”

laties hebt opgebouwd, is Mexico een geweldige plaats om za-

Jeroen vertelt dat het Holland House in Mexico Nederlandse

ken te doen!”

entrepreneurs helpt om de tijd die het kost om een netwerk op te bouwen te verkorten. “Zodat je sneller succes hebt. Het Holland House Mexico is begin 2019 opgezet in Mexico City als een zacht landingsplatform en een businessaccelerator voor

Holland House Mexico

Nederlandse bedrijven in de Mexicaanse markt. Wij bouwen

Wil je in contact komen met het Holland House Mexico?

een levendige gemeenschap van gevestigde Nederlandse za-

Ga naar:

kenmensen in Mexico op. Zo creëren we toegang tot een net-

Het Holland House Mexico is in nauwe samenwerking met

werk van netwerken. Met onze matchmakingservice helpen we

NLinBusiness, de Nederlandse ambassade in Mexico en de

je met het vinden van de juiste potentiële klant, gebaseerd op

NBSO in Querétaro tot stand gekomen.

www.hollandhousemexico.com.

onze kennis van de lokale markt.” globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

35

Q&A

Export matters EVOA na de brexit Q

“Wat gebeurt er met de voorschriften Europese Verordening Overbrenging Afvalstoffen (EVOA) na

de brexit?”

A

A

Q

Indien er na 29 maart sprake is van een no deal brexit dan betekent dit het volgende:

Zakendoen met Rusland Q

“Wij willen zakendoen met Rusland. Gelden hier voornog bepaalde importbeperkingen en/of sanc-

tiemaatregelen?

A

“De EU heeft in 2014 verschillende economische sancties tegen Rusland ingesteld. Deze sancties zijn sinds

• Uitvoer van afvalstoffen voor verwijdering (zoals storten of

2016 steeds met een half jaar verlengd. Op dit moment loopt

verbranden) en uitvoer van huishoudelijk afval is dan verboden:

de werking tot en met 31 juli 2019, daarna volgt mogelijk weer

alle lopende kennisgevingen worden ingetrokken.

een verlenging.

• Uitvoer voor nuttige toepassing blijft mogelijk, de huidige ver-

Het betreft sancties op producten (apparatuur, technologie,

leende toestemmingen blijven geldig. De uitvoer van producten

diensten) voor de olie- en gaswinning, sancties tegen personen

die op de ‘Groene lijst’ staan, blijft mogelijk (VK is een

en entiteiten, sancties op dual–use goederen, financiële sanc-

OESO-land).

ties en sancties inzake De Krim en Sebastopol.

Indien de voorgestelde deal tussen de EU en het VK zou wor-

In de goederenlijsten in het ‘Handboek Rusland’ https://www.

den geaccepteerd, dan is nog sprake van een overgang tot

rvo.nl/sites/default/files/2018/05/Handboek_Rusland.pdf is te

einde 2020 voordat bovenstaande bepalingen gaan gelden.

vinden welke goederen verboden dan wel toegestaan zijn om

Voor Nederlandse bedrijven blijft de EVOA gelden. Voor Britse

uit te voeren en voor welke goederen een uitvoervergunning

bedrijven blijft het OESO- en Basel-verdrag gelden, dus zij zul-

noodzakelijk is. Een uitvoervergunning moet bij de CDIU (Cen-

len (voor het tweede punt) aan dezelfde verplichtingen moeten

trale Dienst In- en Uitvoer) worden aangevraagd. De goederen-

voldoen als voor 30 maart 2019.”

lijsten staan in Bijlage II van het Handboek.

Indien de HS-code van een product niet voorkomt in de goe-

De ontwikkelingen rond de brexit volgen elkaar in hoog tempo

derenlijsten (sancties en dual-use) én de kopende partij niet op

op. De hierboven beschreven regelgeving kan aan verandering

de personen en entiteitenlijst voorkomt, dan mogen de goede-

onderhevig zijn.

ren worden geëxporteerd.

Indien goederen op de sanctielijst voorkomen, maar niet worden gebruikt in de sector waarop de sancties betrekking hebben, dan is een uitvoervergunning verplicht. De aanvraag

36

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

maak kennis met:

Marianne Elissen Jurist bij evofenedex Al ruim tien jaar maak ik deel uit van de afdeling bedrijfsjuristen van een uitvoervergunning of een proefaanvraag (sondage) kan via DRN-CDIU.Groningen@belastingdienst.nl.”

van evofenedex. Ik adviseer en ondersteun leden bij hun juridische kwesties op het gebied van internationaal ondernemen.

Bieden mijn algemene voorwaarden ook voor export wel voldoende bescherming? Welke zaken moet ik opnemen in het contract met mijn buitenlandse handelsagent of distributeur?

Schade bij CIP-levering in Rusland

Hoe kan ik mijn aansprakelijkheid zoveel mogelijk beperken als ik ga leveren aan de VS? Kan ik het contract van mijn Russische klant met een gerust hart ondertekenen? Waar moet ik rekening

“Onze klant in Rusland klaagt regelmatig dat de

mee houden als ik mijn Franse handelsagent wil opzeggen?

drums die wie leveren beschadigd aankomen. We

Als evofenedex-lid kunt u bovengenoemde, maar ook andere ju-

laden de containers echter met volle aandacht. Wie is er

ridische vraagstukken op het gebied van internationaal onderne-

bij een CIP-levering verantwoordelijk?”

men bij mij of mijn collega’s van de bedrijfsjuridische afdeling

Q

neerleggen. Wij behandelen deze graag voor u, al dan niet met

A

“Mogelijk zijn tijdens transport de pallets gaan schuiven.

behulp van ons internatio­nale netwerk van juristen en advocaten.

Het is belangrijk om de oorzaak van de schade te achter-

halen en vast te stellen wat er daadwerkelijk is gebeurd. Volgens de CIP-conditie is er een transportverzekering afgesloten, dus wellicht is er al een schade-expert aangesteld die dit uit kan zoeken.

De specifieke handelingen met betrekking tot het laden, stuwen en

Heb je ook een exportvraag?

vastzetten zijn niet expliciet geregeld binnen Incoterms®. Incoterms

Leden van evofenedex kunnen kosteloos hun vraag

verwijst hiervoor namelijk naar het verkoopcontract dat tussen koper

neerleggen bij de ledenadviseurs van evofenedex.

en verkoper is overeengekomen. Indien de schade niet te wijten is

Zij zijn thuis in diverse onderwerpen zoals Incoterms,

aan het laden, stuwen of vastzetten én de goederen zijn gedurende

brexit, btw of marktentree en helpen je graag verder!

transport beschadigd, dan ligt het transportrisico bij de koper. Als het wel te wijten is aan het niet of verkeerd laden, stuwen of vastzet-

Contactinformatie

ten dan is het de vraag wat hierover in het verkoopcontract staat

evofenedex

opgenomen en wat er is afgesproken met de vervoerder.”

+31 (0)79 346 73 46 ledenservice-io@evofenedex.nl

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

37

agenda April di 02

di 02

wo 03

do 04

Basisopleiding declarant

di 09

Exportcontrol en sanctiebeleid

do 11

Risicovolle douanezaken

vr 12

Douaneprocedures in de praktijk

Online

Vakopleiding declarant Avondopleiding • online • Amsterdam • Eindhoven Training • Utrecht

Elektronische douaneaangifte Workshop • Utrecht Voorlichtingsbijeenkomst • Utrecht

Trends in Export Evenement • Amsterdam evofenedex en Atradius presenteren in de Amsterdam Arena de uitkomsten van het jaarlijkse onderzoek

Cursus • Rotterdam

Trends in Export. Meld je aan op www.trendsinexport.nl.

wo 03

Documenten bij export

di 16

Opleidin • Eindhoven

Letters of Credit Masterclass • Zoetermeer De afhandeling van L/C’s valt vaak al te verbeteren met een paar aanpassingen in processen en communicatie. In deze masterclass vertellen we hoe. Enige kennis en ervaring met L/C's is een vereiste om deel

wo 03

do 04

Junior Broker Course

te kunnen nemen.

Engelstalige dagcursus

di 16

CMR Masterclass • Utrecht

Vakopleiding declarant Avondopleiding • online • Zoetermeer

wo 17

Certificaten van Oorsprong, EUR. 1 en factuurverklaringen Workshop • Eindhoven

38

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

wo 24

Export A t/m Z

wo 24

Leveranciersverklaringen

Cursus • Eindhoven

Masterclass • Utrecht

do 25

Rusland en de onderliggende risico’s bij export

di 21

Oorsprong Masterclass • Utrecht

Symposium • Amersfoort Stel zelf je programma samen uit de volgende workshops: Sancties & exportcontrole in Rusland, Het afdekken van valutarisico’s bij export naar Rusland, Con-

Contracten met agent/importeur in het buitenland

wo 22

tracten en onderhandelingen met Russische partijen en

Workshop • Leusden

Douane-ontwikkelingen in Rusland. Tevens kun je een

Een goed contract vormt de basis voor een succesvol-

persoonlijk adviesgesprek aanvragen met één van de

le samenwerking en biedt houvast bij problemen. Deze

sprekers.

compacte training geeft inzicht in de belangrijkste aspecten van agentuur- en distribiteurscontracten.

Mei di 07

do 23

Indeling in het douanetarief

do 23

Export sales for young professionals

Ochtend of middag • Zoetermeer

Btw in de logistiek en internationale handel Basisopleiding

di 14

Export van A t/m Z

di 14

ATA-carnet

Cursus • Zoetermeer

Cursus • Amsterdam

Workshop • Zoetermeer Wil je bij tijdelijke uitvoer oponthoud en administratieve rompslomp aan de grens beperken? Het carnet kan uitkomst bieden. Onze workshop vertelt je in één middag alles over de voordelen maar ook over de financiële risico’s.

do 16

Zakencultuur in Japan Workshop Amersfoort

i di 21

Documenten bij export Cursus Hoorn

Meer info over de trainingen of inschrijven: www.exporttrainingen.nl Bij vragen: opleidingen-io@evofenedex.nl of +31 (0)79 346 69 90.

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

39

Elmar Otten

Consulaat Ho Chi Minhstad wint Ambassadeprijs

9+ voor ambassades Het ambassadenetwerk van de Nederlandse overheid levert topwerk. Dat vinden Nederlandse ondernemers die zakendoen in het buitenland. Ze geven de ambassades en consulaten maar liefst een 9,3 als rapportcijfer.

Nederland heeft wereldwijd onge-

Ondernemers waarderen de persoonlijke inzet en proactieve

Dat zijn bijvoorbeeld ambassa-

aanpak van het personeel op de posten. Dat blijkt uit het indruk-

des en consulaten. Tot hun ta-

wekkende rapportcijfer 9,3; twee tiende hoger dan in 2017.

ken behoort niet alleen hulp

Twee posten presteerden uitmuntend en mochten op de jaar-

aan Nederlanders die in de

lijkse Ambassadeursconferentie in Den Haag de Ambassade-

problemen raken, maar ook

prijs in ontvangst nemen. De grote winnaar was het consu-

het vertegenwoordigen van Ne-

laat-generaal in Ho Chi Minhstad, Vietnam. Op de tweede

derland op handelsgebied. En

plaats eindigde de post in Riyad, Saoedi-Arabië.

dat doen ze prima, vinden Nederlandse ondernemers.

40

Vietnam grote winnaar

veer 140 diplomatieke posten.

“Het was een zeer leuke verrassing,” laat Carel Richter, consul-generaal van de post in Ho Chi Minhstad, in een reactie

Om het jaar houden evofenedex en

weten. “Ondernemers benaderen ons vooral met vragen over

VNO-NCW een onderzoek onder het

kansen en risico’s bij het ondernemen. Vaak zoeken ze ook

Nederlandse bedrijfsleven om uit te vin-

naar contacten met ervaren ondernemers en natuurlijk belang-

den hoe het postennetwerk hen geholpen

rijke spelers bij de overheid. Onze post werkt nauw samen met

heeft en of ze daar tevreden mee zijn. Van de

de ambassade in Hanoi, met de Rijksdienst voor Onderne-

negenhonderd bedrijven die dit jaar aan het onder-

mend Nederland, NLinBusiness en het ministerie van Buiten-

zoek meewerkten, heeft 84 procent een beroep gedaan op

landse Zaken. Dat is een belangrijk ingrediënt voor de kwaliteit

een ambassade of consulaat.

van de dienstverlening. We proberen een positieve energie en

Bedrijven kloppen vooral bij de posten aan voor hulp bij het

open houding uit te stralen, ik denk dat ondernemers dat ook

leggen van contacten met lokale bedrijven en instanties (74

in ons herkennen.”

procent). Verder zijn ondernemers vaak op zoek naar marktin-

Richter nodigt Nederlandse bedrijven uit om Ho Chi Minhstad

formatie en zijn ze zeer geholpen met de ondersteuning bij

te bezoeken. “Vietnam is een snelgroeiende economie en een

handelsmissies en beurzen. En, ook niet onbelangrijk, door het

grote markt met bijna honderd miljoen inwoners. Het land is

organiseren van netwerkactiviteiten krijgen bedrijven makkelij-

volop in ontwikkeling waardoor er nog veel kansen in de markt

ker voet aan de grond in het buitenland.

te vinden zijn.”

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

expats

Nathalie van Herk

Standplaats

Rome Hoe is het om in het buitenland te wonen en te werken? Globe Magazine vroeg het Filomena Uffing, die in 1999 The Andiamo World heeft opgericht en nu nog steeds werkzaam is in Rome.

Waarom heb je besloten om naar het bui-

zakelijke lunch bijvoorbeeld. Drie afspraken

tenland te verhuizen?

op een dag inplannen is dan ook geen goed

“30 jaar geleden ben ik naar Rome afgereisd

idee. Verder is een goede beheersing van de

om daar te studeren. Vanaf de eerste dag dat

Italiaanse taal een vereiste. Als je geen Itali-

ik er kwam voelde het als thuis, alsof ik er al

aans spreekt en de cultuur niet begrijpt, is za-

mijn hele leven woonde. Na een korte periode

kendoen bijna onmogelijk.”

ben ik weer teruggegaan naar Nederland om mijn studies af te ronden. In 1999 heb ik The

Jullie saleskantoor zit in Nederland en het

Andiamo World opgericht, een evenementen-

operationele kantoor in Rome. Hoe werkt

bureau gericht op logistiek in heel Italië en

dit in de praktijk?

mediterraan Europa. Wij organiseren diverse

“Onze klanten zijn voornamelijk Nederlands.

evenementen waaronder inspirerende reizen

Wij bezoeken onze klanten en bespreken dan

en creatieve vergaderingen voor grotendeels

alle mogelijkheden voor een evenement. Ons

Nederlandse bedrijven.”

operationele kantoor in Rome organiseert alle

Rome

evenementen. Ons team bestaat uit zowel Waaraan moest je het meest wennen aan

Nederlandse als Italiaanse werknemers.”

je nieuwe woonplek?

“De cultuurverschillen zijn groot. De Italiaanse

Hoe ervaar je het als je in Nederland bent?

cultuur wordt gekenmerkt door bureaucratie

“Ik ben maandelijks in Nederland voor werk,

en indirecte communicatie. Italianen denken

familie en mijn beste vrienden. Deze activitei-

anders over punctualiteit en eerlijkheid.

ten houden mij fris en scherp. Verder vind ik

Filomena Uffing

Nederlanders zijn open en eerlijk maar vol-

de afwisseling met Rome heerlijk. Tegenwoor-

Organisatie: The Andiamo World

gens Italianen vaak te direct. Je leert in Italië

dig kun je veel Nederlandse producten in

Functie: Eigenaar

op een zachtere manier communiceren.

Rome kopen, tot stroopwafels aan toe. Als ik

Standplaats: Rome, Italië

Het is gangbaar om meer dan voldoende tijd

Nederland begin te missen plan ik vaak op

Website: theandiamoworld.com

in te plannen voor je afspraak, met een lange

korte termijn een reisje terug.” globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

41

komend nummer In het komende nummer van Globe Magazine voor internationaal ondernemen kunt u lezen over o.m. de volgende onderwerpen:

Trends in export

online

Exportkansen hernieuwbare energie

Groeistrategieën EU

www.evofenedex.nl Hét startpunt voor exporterende ondernemers.

linkedin.com/company/evofenedex Discussieer mee met meer dan 1500 betrokkenen in de LinkedIn groep Export en Internationaal Ondernemen.

twitter.com/evofenedex www.globemagazine.nl

Volg evofenedex op Twitter voor het laatste

@

facebook.com/evofenedex

Website met het archief van globe magazine

nieuws over logistiek en internationaal onder-

Volg de activiteiten van evofenedex op

voor internationaal ondernemen.

nemen.

Facebook.

evofenedex is dé vereniging voor bedrij-

Postadres

Contact

ven met een logistiek of internationaal

Postbus 350

belang. Via evofenedex nemen zij hinder-

2700 AJ Zoetermeer

nissen in de logistiek en internationaal

Ledenservice ledenservice-io@evofenedex.nl

ondernemen weg en voegen zij kansen

Bezoekadres

toe. Regionaal, nationaal en internatio-

Signaalrood 60

Opleidingen en trainingen

naal. Van een veiliger en efficiënter ma-

2718 SG Zoetermeer

opleidingen-io@evofenedex.nl

gazijn, slimmer vervoer, goede opslag

T +31 (0)79 346 73 46

+31 (0)79 346 69 90

van gevaarlijke stoffen tot meer export.

Bedrijfsjuristen Met ruim 15.000 leden is evofenedex een krachtig collectief van handelaren, producenten en exporteurs die samen werken aan 360 graden logistiek en internationaal ondernemen.

42

globe magazine voor internationaal ondernemen | maart 2019

bedrijfsjuristen@evofenedex.nl

AGS4: bent u er klaar voor?

De overgang naar AGS2 en AGS3 is achter de rug. Echter, voor veel bedrijven moet de grootste wijziging nog komen.

Per 1 mei 2019 wordt de GPA (ENT/IMP/AVS) uitgefaseerd. Door nu ac�e te ondernemen bent u erop voorbereid!

WAT VERANDERT ER VOOR U? Niet alleen de aangi�eso�ware verandert, ook bij vergunningen en procedures zijn er grote wijzigingen. Denk hierbij aan: • De achteraf aangi�e via de GPA wordt een vooraf aangi�e via AGS • Inschrijvingsprocedure via administra�e wordt noodzakelijk • Er komt een herbeoordeling van de vergunning

Dit kunnen wij voor u betekenen

Nieuw: 4, • Alle we�elijke wijzigingen, ook AGS t zijn inbegrepen in ons abonnemen so�ware • Dankzij onze SaaS oplossing zijn de Met LSPiShip zijn uw minimaal kosten laag en opera�onele risico’s douaneprocessen kken om • Ruime ervaring met douanevraagstu In-Control. eteren logis�eke en douaneprocessen te verb

LSPiShip!

zie LSPsolutions.com Wij helpen u graag in een vrijblijvend gesprek, bijvoorbeeld �jdens het Douanecongres op donderdag 12 oktober 2017!

SaaS: why buy the cow if you only need milk?

Tel. (088) 20 20 300 | mp@LSPsolutions.com | LSPsolutions.com

MELD JE AAN

3 APRIL 2019

Trends in Export

TRENDSINEXPORT.NL

3 april 2019 - Johan Cruijff Arena Exportgroei, inspiratie en netwerken. Meld je nu aan en verzeker jezelf van een plek op Trends in Export 2019 in Amsterdam. Toegang is gratis.

Trends in Export is een initiatief van Atradius en evofenedex

Vertrouwen verzekerd.

Waar gehandeld wordt is Atradius.

Wij helpen voorkomen dat bedrijven ten onder gaan aan vorderingen die te laat of niet worden betaald, wereldwijd.

Door onze jarenlange ervaring en kennis van de markt kunnen onze klanten met vertrouwen de toekomst tegemoet zien – zelfbewust, veerkrachtig en vooruitstrevend.

Het is de perfecte balans tussen risicobeheersing en het bevorderen van handeldrijven, tussen zekerheid en vrijheid, tussen veiligheid en vertrouwen.

Grijp uw kans en ontdek meer.

Bel: 020 553 3131 Mail: sales.nl@atradius.com Bezoek: www.atradius.nl

Kredietverzekering | Incasso | Bedrijfsinformatie