Tussentijd

TUSSENTIJD

Wonen in de jeugdzorg, hoe is dat? Kira ter Beek vertelt

Het stigma van jeugdzorg Hoe blijf je positief als je alleen maar negatief nieuws ziet?

Lang slapen is niet per se goed slapen

Colofon

Hoofdredactie Anne Dekkers Eindredactie Femke Beks Floor Jansen Bart Marcelissen Redactie Anne Dekkers Bart Marcelissen

Cynthia van Laar Femke Beks Floor Jansen Art-directors

Cynthia van Laar Femke Beks Group-branddirector

Cynthia van Laar

Beeldredactie

Anne Dekkers Vormgeving Daniel Loncarevic Gio Mokuwa Justin van Esch Niels van Hooren Sumaya Hadi Docent ondersteuning

Leon van Eijndhoven Mark Hasperhoven Sil de Reuver Veronique van Campen Wouter Van Ginneken

Krijg ik nog hulp?

Waar kan ik terecht?

Hoe zit het met de wachtlijsten?

Ben ik de enige?

Op welke manier krijg ik hulp?

Wat wordt er aan de wachtlijsten gedaan?

Hoe ziet mijn toekomst eruit?

Komt het nog goed?

Waarom ik?

Hoe word ik geholpen?

Voorwoord

Beste lezer,

Wat fijn dat je ons magazine hebt gevonden om je wachttijd voor jeugdzorg te overbruggen.

Wij zijn derdejaars hbo-studenten en kozen alle vijf voor de minor Corporate Journalism aan de Fontys Hogeschool Journalistiek in Tilburg. Tijdens een minor verdiep je jezelf een halfjaar in een ander vak, in ons geval journalistiek. We kregen de opdracht om een magazine te ontwikkelen voor een actueel maatschappelijk thema en het was voor ons direct duidelijk dat we een magazine in samenwerking met de GGZ wilden gaan schrijven om mentale problemen te verzachten, specifiek onder jongeren.

De GGZ draait momenteel overuren met weinig personeel, vandaar dat de wachttijden voor passende hulp vaak oplopen tot maanden, maar dat hoeven we jou niet te vertellen. In het nieuws zie je vooral de negatieve berichten voorbijkomen omtrent jeugdzorg. De GGZ doet er alles aan om passende hulp te bieden, helaas gaat hier vaak veel tijd inzitten. Om deze reden hebben we ervoor gekozen om ons magazine hierop aan te laten sluiten.

In dit magazine lees je verschillende ervaringsverhalen van jongeren in jeugdzorg, diepgaande artikelen en interessante feitjes. Daarnaast proberen we onze boodschap over te brengen: je bent niet de enige én dat is ook echt zo. We weten dat het soms zo kan voelen, maar ons magazine bewijst dat het heel normaal is om last te hebben van mentale problemen. Op deze manier proberen we deze problemen bespreekbaar te maken.

In samenwerking met vijf derdejaars studenten Grafisch Vormgeving hebben wij het afgelopen halfjaar gewerkt aan Tussentijd. We zijn hen dankbaar voor het visualiseren wat we in gedachten hadden en het prachtige eindresultaat. Daarnaast hebben we goede ondersteuning gehad van onze docenten journalistiek en vormgeving.

We hopen dat ons magazine je in de Tussentijd steun biedt.

Anne Dekkers, Bart Marcelissen, Cynthia van Laar, Femke Beks en Floor Jansen

‘Van haar wond een wonder gemaakt’

De 15-jarige Indra Zomers kreeg op jonge leeftijd te maken met een eetstoornis en bedacht daarom een spel om jongeren een serieus gesprek te laten voeren over mentale en fysieke gezondheid. Dit spel is uitgebracht in samenwerking met Vertellis, een bedrijf dat spellen maakt. Indra vertelt over hoe zij haar zwakte heeft omgezet in kracht, wat heeft geleid tot het ontwikkelen van het kaartspel ‘You’re not the only one’.

‘Ik heb heel erg met mijn zelfbeeld gestruggled, hierdoor ontwikkelde ik op mijn dertiende een eetstoornis. Dit kwam mede door de coronalockdown, omdat ik toen niet naar school kon en mijn vriendinnen niet zag. Ik zat vaak alleen thuis met mijn ouders en had hierdoor veel tijd om na te denken. Ik bracht te veel tijd door op social media, waardoor ik steeds onzekerder werd. Ik vergeleek mezelf veel met perfecte plaatjes en andere meiden, waardoor ik tips ging volgen om af te vallen.’

‘Diep van binnen dacht ik dat het vanzelf wel goed zou komen’

Indra Zomers

Mijn verhaal

‘Mijn eetstoornis is er langzaam in geslopen. Ik had zelf niet door hoe erg het was, tot het mijn hele dag begon te bepalen. Ik stelde steeds meer regels op voor mezelf, zoals work-outs doen en gezonder eten. Dat was het enige waar ik aan kon denken. Hierdoor was het voor mij lastig om vriendschappen te onderhouden. Ik was namelijk alleen nog maar met mezelf bezig. Uiteindelijk heb ik hulp gevraagd, dit vond ik in het begin heel spannend. Achteraf ben ik blij dat ik het gedaan heb. We zijn destijds naar Bali verhuisd en diep van binnen hoopte ik dat het daar allemaal goed zou komen. Helaas werd die verwachting niet waargemaakt. Het ging daar eigenlijk alleen maar slechter met mij. Ik nam mezelf mee naar Bali, maar mijn problemen bleven niet thuis zoals ik had gehoopt.’

Een stap in de goede richting

‘Ik ben op de goede weg naar herstel. Er blijven altijd dagen dat ik me niet goed voel over mezelf, maar het gaat steeds beter. Toch weet ik dat mijn problemen altijd een deel van mij zullen blijven. Ik ben blij dat ik in Nederland met een hersteltraject kan beginnen, zodat ik me kan focussen op volledige genezing. Ik zou graag het advies meegeven dat je op tijd aan de bel trekt, wanneer je merkt dat onzekerheden je dag gaan bepalen. Dit kan bij je ouders, maar ook bij een vriend of een vriendin. Denk er niet te licht over en verwacht zeker niet dat het vanzelf overgaat. Hoe langer je je problemen ervaart, hoe meer je tegen jezelf gaat zeggen dat het wel meevalt. Het gevaar met een eetstoornis is, hoe langer je ermee blijft zitten, hoe moeilijker het wordt voor je lichaam om te herstellen. Dat is de reden waarom ik het spel heb gemaakt, zodat deze onderwerpen bespreekbaar worden.’

Indra in de krant met haar spel

Indra Zomers

Haar idee

Het idee voor ‘You’re not the only one’ is ontstaan als een schoolproject in Bali. Indra kreeg de opdracht om een maatschappelijk probleem te kiezen en daar een oplossing voor te bedenken. Mede omdat Indra op dat moment met haarzelf in de knoop zat, wilde ze het thema Good Health & Wellbeing aanpakken. Praten heeft haar altijd heel erg geholpen met problemen verwerken. Toch merkte Indra dat het als tiener lastig is om een diepgaand gesprek te beginnen, het gaat vooral over oppervlakkige onderwerpen. Indra zocht dus een laagdrempelige manier om tieners aan het praten te krijgen. Zij kwam met het idee om prikkelende vragen te bedenken in een spelvorm. Het leek haar leuk als je een feestje of logeerpartij hebt, dat je dan een spelkaart kan pakken en op die manier een gesprek aanwakkert.

Hoe werkt het?

Het spel bestaat uit drie rondes met verschillende categorieën. In de eerste ronde, steek je je hand op wanneer de kaart op jou van toepassing is, zo kun je zien wie zich in een vraag herkent. Deze ronde is gebaseerd op ‘Never Have I Ever’. In de tweede ronde heb je luchtige vragen, zoals wat er op je bucketlist staat. De derde ronde zijn de diepe vragen.

Dit zijn vragen die je normaal niet zomaar bespreekt, maar op deze manier wel aan bod komen. De onderwerpen die worden uitgelicht in het spel zijn: vriendschap, familie, lichaamsbeeld, mentale gezondheid, relaties en inclusiviteit. Het spel is geschikt om te gebruiken op scholen, bij psychologen en coaches, maar ook gewoon met je vrienden.

Vertellis

Het bedrijf dat de productie van ‘You’re not the only one’ heeft verzorgd is Vertellis. Zij waren al een tijdje opzoek naar een spel voor tieners. Het idee van Indra’s spel is hierna gepitcht bij Vertellis en zij waren direct enthousiast. In samenwerking met hen is ‘You’re not the only one’ tot stand gekomen. Vertellis houdt voor Indra ook haar sociale mediakanalen bij, zij levert de beelden aan. ‘Instagram en TikTok blijven voor mij nog altijd lastig, dus ik ben blij dat Vertellis dit soort dingen voor mij oppakt,’ aldus Indra. Indra is enorm trots, dat haar droom van dit spel ontwikkelen werkelijkheid is geworden. Een mooie quote die Indra altijd zal bijblijven, is toen een familievriendin tegen Indra en haar moeder zei: ‘Ze heeft van haar wond een wonder gemaakt’.

Het spel ‘You’re not the only one’

‘Geloof in jezelf, maak me trots, je kan het!’

Zelfvertrouwen, het klinkt heel simpel. Toch is het niet voor iedereen zo vanzelfsprekend.

Wat verstaan we eigenlijk onder zelfvertrouwen? Dit is de mate waarin je in jezelf gelooft, wat je kan en wat je nog kunt leren. Dit hangt voornamelijk af van wat je hebt meegemaakt in het verleden. Scoor je vaak een doelpunt tijdens een wedstrijd, dan is het makkelijker te geloven dat je nog een keer kunt scoren.

Opslag in je brein

Je hersenen denken graag in hokjes, ze moeten namelijk alle informatie die ze in een dag verwerken, opruimen en dat doen ze in verschillende opslagplekken.

Zodra je een negatieve gedachte krijgt, creëert dit een opslagplekje in je hersenen. Alle informatie die daarop lijkt gaat automatisch naar die opslagplek en daardoor groeit dat hokje erg makkelijk. Beeld je maar eens in dat je op het voetbalveld staat en je krijgt een kans om te scoren, maar je denkt ‘het gaat mij zeker niet lukken’ ontstaat er een negatieve opslag. Als er dan fans naast het veld staan en lachen, dan gaat die informatie direct naar de negatieve opslag en jouw hersenen denken dat die fans om jou staan te lachen, terwijl dat helemaal niet zo hoeft te zijn.

Jij bent in controle

Je brein is eigenlijk een grote spier en dat betekent dat je je brein kunt trainen. Maar hoe doe je dat?

In je hersenen zijn er ook verschillende hokjes die positieve informatie verzamelen, bijvoorbeeld als je een complimentje ontvangt. Echter is het voor de hersenen wel makkelijker om negatieve informatie te verwerken dan bijvoorbeeld een complimentje.

Dus, de eerstvolgende keer als je de kans krijgt om te scoren, denk vooral aan de complimentjes die je hebt gekregen en geloof in jezelf, want dat helpt! Als je meerdere positieve elementen toelaat in je hersenen, bijvoorbeeld complimentjes, ontstaan er nieuwe paden die uitkomen bij het positieve hokje in jouw brein én hoe meer paadjes, hoe positiever jouw gedachten zullen worden.

Geef het de tijd

Zelfvertrouwen opbouwen gaat natuurlijk niet van de ene op de andere dag, hier kunnen maanden overheen gaan. Dit is hetzelfde als met sporten, de eerste keer moet je nog van alles leren, maar door te trainen gaat het uiteindelijk steeds beter. Geloof in jezelf!

Blik op de toekomst na jeugdzorg

Anouk Wennekes (26) heeft in haar jeugd te maken gehad met jeugdzorg. Sinds kort heeft ze een eigen huisje en gaat het steeds beter. Anouk deelt haar verhaal en blikt terug op haar jeugd.

Wat is de achterliggende oorzaak waardoor je uiteindelijk in jeugdzorg terecht gekomen bent?

‘Ik ben opgegroeid samen met mijn tweelingzus. Door de jaren heen zag je steeds meer verschillen tussen mij en mijn zus. Ik was net iets anders. Toen ik acht jaar oud was ben ik het circuit ingegaan om te kijken wat er precies aan de hand was en toen ik twaalf jaar oud was, is daar de diagnose autisme en een lichte vorm van PDD-NOS (ontwikkelingsstoornis) uitgekomen.’

Hoe is de stap richting jeugdzorg gemaakt? ‘Thuis ging het niet zo lekker, voornamelijk de band met mijn vader was niet goed. Al snel is daar toen de keuze uitgekomen dat ik bij mijn opa en oma ging wonen. Ik heb daar twee jaar gewoond, maar na die periode kon mijn oma de zorg niet meer dragen, omdat ze ook voor mijn opa moest zorgen. Daarna ben ik in de jeugdzorg terecht gekomen. Ik heb hier een paar maanden op moeten wachten, maar in de tussentijd kreeg ik gelukkig wel dagbehandeling. Ik vond het erg frustrerend op het moment dat ik te horen kreeg dat er zulke wachttijden waren. Ik wilde de hulp die ik nodig had zo snel mogelijk.’

Hoe verliep je jeugdzorg traject?

‘Ik belandde in een intern behandelingstraject wat begon met dagbesteding en logeerhuizen,

daarna kwam ik in een open instelling waar ik uiteindelijk intern gegaan ben. Ik heb hier één jaar gezeten en niet zo’n fijne tijd gehad. De behandeling zelf was wel prettig, maar de machtscultuur en de situatie met personeelstekort hebben geen positieve invloed gehad op mij en de anderen die daar zaten. Hierna hebben ze mij in de volwassenzorg geplaatst, dit heeft voor mij heel erg geholpen om stappen te zetten richting een goede toekomst. Ik heb hier een jongen leren kennen en hij was echt een voorbeeld voor mij, dat heeft mij motivatie gegeven om ook mijn eigen toekomst te verbeteren.’

Wat merk je nu nog van je tijd toen en hoe gaat het nu met je?

‘Ik word momenteel nog erg goed geholpen met PTSS, die ik heb overgehouden aan dingen die gebeurd zijn op de groepen. Sindsdien gaat het hier steeds beter mee. Met een deel van mijn familie is de band nu goed. Ik heb niet met iedereen contact, maar ik heb momenteel wel contact met mijn vader, mijn nichtje, mijn opa en beide oma’s. Met sommige familieleden heb ik geen contact meer, zoals mijn moeder, mijn oudere broer en mijn tweelingzus. Ik vind het jammer dat er geen contact is, maar dat is helaas niet anders. Verder ben ik mezelf aan het ontwikkelen met het oog op de toekomst. Ik heb een opleiding tot beveiliger afgerond, helaas twijfelde mijn familie of ik dit wel ging halen. Op dit moment doe ik een hbo-opleiding in modeleren en 3D-printen. Ik zeg maar zo: ‘als je zegt dat ik het niet kan, laat ik zien dat ik het wel kan.’ Hier houd ik me ook aan vast. Ik heb sinds juni dit jaar mijn eigen huis en ik vind het fijn om mijn eigen plekje te hebben. Mijn familie is nu erg trots op mij en wat ik allemaal bereikt heb! Ik heb ze laten zien dat ik het wél kan.’

Anouk Wennekes

10 oktober is het World Mental Health Day.

460.740

jongeren tussen 0 en 23 jaar kregen in 2021 jeugdzorg. Dat is meer dan tien procent van alle jongeren van die leeftijd in Nederland.

55 % van alle jongeren die te maken heeft gehad met jeugdzorg, in het eerste halfjaar van 2021 zijn jongens 45 % zijn meisjes.

De meeste jeugzorg wordt gegeven in de gemeenten Midden-Limburg en Oost-Grongingen

40%

Van a e jongeren die te maken hebben met jeugdzorg is tussen te 12 en 18 jaar

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de jeugdhulp. Zij kunnen de zorg dichter bij de inwoners organiseren, in samenhang met ondersteuning van gezinnen bij werk, inkomen en schulden. Dat staat in de Jeugdwet.

Sociaaleconomische omstandigheden spelen hierbij een rol, maar ook beleidskeuzes die gemeen) ten maken bij de inrichting van de jeugdzorg.

S rten rzaken

Overige problemen beleidskeuzen Sociaaleconomische omstandigheden

CBS cijfers psychisch ongezonde jongeren

Ook het CBS bracht cijfers uit over de psychische gezondheid onder jongeren.

In 2021 steeg het aantal psychisch ongezonde jongeren sterk ten opzichte van 2019. Onder 12-18 jarigen gaf 13 % aan psychisch ongezond te zijn in 2021. In 2019 ging het om 8 %.

Herinneringen voor jou:

Angst onder jongeren

Sla de pagina om

Angst onder jongeren

Angstklachten, iedereen ervaart ze. De mate van de klachten wisselen per persoon. Begint het bij jou al te kriebelen als je een achtpotig vriendje op je af ziet komen (Arachnofobie)? Of begin je al te zweten als je het weerbericht hoort en er onweer voorspelt wordt (Brontofobie)? Dit zijn relatief gezien vaak milde angsten, maar een groot deel van de Nederlanders heeft hier last van. Wat bedoelen we als we het over angst hebben? Ervaar je gezonde spanning, paniek of angst, is er een verschil en wat moet je doen als je angstklachten jouw dag op een negatieve manier beginnen te beïnvloeden? Lees hieronder de antwoorden op deze vragen.

Wat is angst?

Een gevoel dat verwijst naar dreigend gevaar en gaat gepaard met lichamelijke verschijnselen door activatie van het autonome zenuwstelsel (deze controleert alle automatische functies die je lichaam uitvoert), zo definieert de GGZ angst. Maar hoe ontstaat angst?

Psychologiepraktijken noemen angst een reactie op gevaar. Dit heeft net als pijn een belangrijke functie. Je lichaam geeft namelijk na het ervaren van pijn een prikkel om rust te nemen, terwijl bij angst je lichaam een signaal geeft om actie te ondernemen.

Uit een onderzoek van het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) blijkt dat de emotionele problemen onder scholieren in het voortgezet onderwijs de afgelopen vier jaar fors zijn toegenomen. De aanleiding van dit onderzoek was om inzicht te krijgen in de problemen van scholieren. Een opvallende uitkomst was dat er een grotere toename van angstgevoelens, somberheid en piekeren bij meiden te zien was dan bij jongens.

Angst uit zich op verschillende manieren, vooral bij jongeren. Hartkloppingen, koude rillingen, duizeligheid, vervelende gedachten over nare dingen die kunnen gebeuren, overmatig piekeren of angstig situaties uit de weg gaan. Dit zijn allemaal klachten bij een angststoornis. Mochten deze klachten langdurig aanhouden en gaat het je dagelijkse leven op een negatieve manier beïnvloeden? Dan spreken we van een stoornis. Ervaar je deze klachten? Lees op bladzijde 27 wat je het beste kunt doen.

Welke soorten angsten zijn er?

Het Nederlands Jeugdinstituut noemt verschillende soorten angst die vaak voorkomen bij jongeren, namelijk scheidingsangst, sociale angst, dwanggedachten en -handelingen. Daarnaast komen faalangst en piekeren vaak voor.

Scheidingsangst is volgens het NJi de meest voorkomende angst onder jongeren. Deze angst is een normaal verschijnsel in een gezonde opvoeding. Vanaf kleins af aan hechten kinderen zich aan hun ouders of verzorgers, de angst hierbij is het gescheiden worden van hen.

Bij sociale angst voelt iemand zich erg gespannen of angstig binnen een gezelschap. Dit kan komen doordat hij/zij het idee heeft om aan bepaalde eisen te moeten voldoen.

Zowel kinderen en jongeren kunnen dwanggedachten en/of -handelingen ontwikkelen. Hierbij doen ze een bepaald ritueel of hebben ze een bepaald voorwerp dat ze koppelen aan het idee dat het de angst wegneemt. Vaak weten ze dat hier eigenlijk geen reden voor is. Een voorbeeld van een dwanggedachte is vaker dan normaal handenwassen of douchen, om te voorkomen dat je constant besmet wordt met vuil.

Naarmate jongeren ouder worden komen ze steeds meer in aanraking met problematiek wereldwijd, bijvoorbeeld met oorlogen en milieurampen die op school worden besproken. Dit kan angsten veroorzaken, daarnaast gaan gedachten een steeds grotere rol spelen in het aansturen van het gedrag bij jongeren.

Ze ontvangen kritiek en negatieve beoordelingen van anderen, hieruit kunnen piekergedachten ontstaan, maar ook faalangst. Hierbij hebben jongeren last van de druk om te presteren en de mogelijkheid van het mislukken.

Angst wordt vaak direct gekoppeld aan iets negatiefs, maar er zijn positieve vormen van angst. Denk bijvoorbeeld aan een stemmingswisseling, dit zijn namelijk gezonde pogingen van het brein om nare ervaringen te verwerken. Als de stemmingswisselingen langer aanhouden dan twee weken, dan worden het stemmingsproblemen. Ze spreken ook van gezonde angst onder jongeren als er gevaar dreigt, bijvoorbeeld bij geweld of in het verkeer.

Stoornis

Een angststoornis treft één op de vijf mensen, echter wordt maar een kwart van de angststoornissen gemeld bij de huisarts. Het Nederlands Jeugdinstituut stelt dat er verschillende soorten angststoornissen zijn: een paniekstoornis, sociale angststoornis, piekerstoornis en een posttraumatische stressstoornis (PTSS).

Bij een paniekstoornis hebben jongeren last van paniekaanvallen zonder een duidelijke oorzaak. Deze aanvallen zijn een vervelende ervaring, veel jongeren die hier last van hebben ontwikkelen een angst voor de aanvallen. Het NJi noemt de volgende klachten bij een paniekaanval: versnelde hartslag, zweten, duizeligheid, flauwvallen, misselijkheid en soms ook doodsangst.

Bij een sociale angststoornis ervaar je sociale angst zoals eerder uitgelegd. Bij een sociale angststoornis spreken ze van een aanhoudende angst in sociale situaties, bijvoorbeeld tijdens het presenteren voor groepen of contact met anderen, vaak leeftijdsgenoten.

Een piekerstoornis lijkt in veel opzichten op een angststoornis. Deze veroorzaakt angsten zonder dat er daadwerkelijk gevaar dreigt. Je bent niet de enige die piekert, iedereen doet het, minstens één keer per week, maar sommigen zelfs dagelijks, zeggen psychologen. Er is een duidelijk verschil tussen piekeren en nadenken.

Bij nadenken vind je een oplossing, bij piekeren wordt het probleem in je hoofd verergert.

Na een traumatische gebeurtenis ontstaat er een posttraumatische stressstoornis, ook wel PTSS. Jongeren die lijden aan PTSS beleven de traumatische gebeurtenis telkens opnieuw in hun gedachten. Hierdoor ontstaan onder andere problemen met slapen. Een posttraumatische stressstoornis ontstaat vaak bij slachtoffers van lichamelijk of fysiek geweld, getuigen van een ongeluk of aanslag en overlevenden van natuurrampen of oorlogsgeweld.

Fobie

In de eerste alinea van dit artikel werden twee fobieën genoemd, namelijk Arachnofobie en Brontofobie. Dit zijn duidelijke voorbeelden van veelvoorkomende fobieën. Bij een fobie wordt het dagelijkse functioneren verstoord door angst voor een bepaald voorwerp of een bepaalde situatie. Ben je erg bang voor spinnen?

Dan wordt je dagelijks ritme hoogstwaarschijnlijk verstoord zodra je er eentje tegenkomt. Hetzelfde geldt voor Brontofobie. Probeer je ’s avonds huiswerk te maken, maar ben je ontzettend bang voor onweer?

Dan verstoort dit het dagelijks functioneren. Andere fobieën die veel voorkomen onder Nederlanders zijn: angst voor naalden of injecties, angst voor overgeven, angst voor bloed en wonden, hoogtevrees en vliegangst.

Een angststoornis komt 1,5 keer vaker voor bij meiden dan bij jongens.

Test je kennis!

Heb jij het artikel goed gelezen? Kom erachter tijdens het maken van de quiz. De antwoorden staan onderaan de pagina, dus niet stiekem spieken!

Waar hou je niet van als je last hebt van Claustrofobie?

A. Angst voor clowns B. Angst voor kleine ruimtes C. Angst voor overgeven

Wat is de meest voorkomende angst onder jongeren in Nederland?

A. Sociale angst B. Faalangst C. Scheidingsangst

Wat is de correcte afkorting voor een posttraumatische stressstoornis?

A. PSS B. PTST C. PTSS

Wie ervaren vaker angstklachten?

A. Meiden B. Jongens C. Geen verschil

Welke klacht ervaar je niet bij een paniekaanval?

A. Flauwvallen B. Zweten C. Spierpijn Hoeveel mensen ervaren er gedurende hun leven een angststoornis?

A. Eén op de vijf mensen B. Eén op de zes mensen C. Eén op de zeven mensen

Hoe is het nu met…

Xander Verstraten (19) raakt op zijn negende mentaal uitgeput nadat hij meerdere jaren werd gepest. Hij blikt terug op die periode in zijn leven, bespreekt welke hulp hij heeft gekregen, zijn ervaring met speciaal onderwijs en hij beantwoordt de vraag waar het om draait; Hoe is het nu met Xander?

‘Ik zag mijn klasgenootjes naar school fietsen, maar ik mocht niet mee’

Wat was de situatie voordat je in aanraking kwam met jeugdzorg?

‘Ik heb de eerste zes jaar op de basisschool ervaren dat ik gepest werd. Destijds werd ik niet geholpen door leraren of de directeur. Hierdoor werd ik als negenjarige erg onzeker en kreeg ik last van paniekaanvallen. Mijn school schrok hier erg van. Ik werd van school gestuurd onder het mom van ‘pesten gebeurt niet op deze school’. Ik kwam thuis te zitten en liep een leerachterstand op, deze heb ik later in moeten halen op het speciaal onderwijs.’

Hoe heb je dat destijds, als een negenjarige, ervaren?

‘Ik ben in die periode veel veranderd. Voorheen was ik erg verlegen en vond ik het lastig om voor mezelf op te komen. Tijdens mijn tijd thuis kropte ik veel emoties op en ontwikkelde ik gedragsproblemen. Ik werd brutaler tegen mijn ouders, had moeite met woedebeheersing. Het meest overheersende was de isolatie. Ik zag mijn klasgenootjes naar school fietsen, maar ik mocht niet mee, al wilde ik dat zo graag.’

Hoe kwam je in aanraking met jeugdzorg?

‘De eerste instantie waar ik contact mee heb gehad was de GGZ, voor mijn gedragsproblemen door opgekropte woede en andere emoties. Na een paar korte gesprekken met verschillende psychiaters bleek dat ze niks deden met de oorzaak van bepaalde emoties en waar mijn problemen door waren ontstaan. De GGZ heeft vrij snel voorgesteld om mij op te nemen op een gesloten groep. Zij gingen in overleg met mijn ouders en uiteindelijk is dit niet gebeurd, omdat mijn ouders de hulp niet passend vonden bij mijn situatie. Daardoor ben ik terecht gekomen bij een psychiater die losstaat van de GGZ. Daar ben ik meerdere jaren geweest en dat heeft er wel voor gezorgd dat ik wist dat er een plek was waar ik kon praten.’

Wat ging er door je heen toen je hoorde dat je jeugdzorg ging krijgen?

‘Ik stond over het algemeen niet echt open voor zorg. Ik had de gedachte dat niemand mij kon helpen met mijn problemen. Ik probeerde alles zelf op te lossen, maar dat viel erg zwaar. Achteraf gezien was ik emotioneel gesloten, werd ik erg zelfstandig en eigenwijs. Mijn vader zegt dat ik daardoor erg snel volwassen ben geworden. De hulp was wel beschikbaar, echter was ik dat emotioneel niet.’

Hoe heeft dit je gevormd tot wie je nu bent? ‘Dankzij het speciaal onderwijs ben ik veel rustiger geworden. Ik heb dit dan ook als erg prettig ervaren. Bij het speciaal onderwijs focussen ze écht op je persoonlijke ontwikkeling en dat was toentertijd precies wat ik nodig had. Momenteel doe ik de opleiding fotografie aan de Fotovakschool. Over een jaar mag ik met mijn passie het werkveld in als zelfstandig fotograaf. Ik kan niet wachten!’

Column

Positief blijven in een negatieve wereld

Elke dag worden we weer overspoeld met nieuws. Berichten van over de hele wereld worden gedeeld met ons via het internet, journaals, kranten en andere media. Nieuws waardoor je je niet altijd per se beter gaat voelen. Er wordt veel negatief nieuws gedeeld, hierdoor lijkt het haast alsof er alleen maar slechte dingen gebeuren in de wereld, althans als je de krantenkoppen moet geloven.

Mensen voelen zich veel meer aangetrokken tot negatief nieuws dan tot positief nieuws. Je zou zelfs kunnen zeggen dat onze hersenen zijn gemaakt om zich te richten op slecht nieuws. Dit komt omdat mensen in de prehistorie een grotere overlevingskans hadden, wanneer zij zich richtten op negativiteit. Voor holbewoners was er een continue dreiging, waardoor het belangrijk was om oog te hebben voor gevaar en dus negativiteit. Stel, iemand vertelde dat hij een beer had gezien in het bos, dan was het veiliger om daar aandacht aan te besteden en dat deel van het bos een tijdje te ontwijken. Je zou denken, omdat onze hersenen zo gericht zijn op slecht nieuws, dan kunnen we daar vast goed mee omgaan? Maar niks is minder waar, iemand die zich alleen focust op slecht nieuws voelt zich meer gestrest, angstig en somber. Juist omdat we het tegenwoordig de hele dag door binnenkrijgen. In tegenstelling tot vroeger toen we maar af en toe negatieve berichten te horen kregen.

Het kan dus wel degelijk kwaad om de hele dag nieuwssites te volgen op alle nieuwste ontwikkelingen.

Daarom wordt het tijd dat we wat meer voor onszelf gaan kiezen. De oplossing is simpel, wanneer je merkt dat nieuws je sterk beïnvloedt, zorg dat je er minder van binnenkrijgt. Vergelijk het met voeding, wanneer jij merkt dat je lichaam niet fijn reageert op een bepaald soort eten of drinken, dan neem je dat in het vervolg niet meer of let je erop. Je kan je proberen af te schermen van al het nieuws en je vooral richten op wat jij belangrijk en interessant vindt als persoon. Deze nieuwsberichten zorgen namelijk voor positieve effecten. Natuurlijk moet je niet in een goednieuws-bubbel belanden, negatieve gebeurtenissen zullen er immers altijd blijven. Op de hoogte zijn heeft ook waarde, maar ga voor jezelf na wat voor jou het belangrijkste is. Er zijn vaak belangrijkere dingen waar je je aandacht en energie beter aan kunt besteden. Hoe minder nieuws je tot je neemt, hoe bewuster je wordt van je omgeving. Daarnaast is het meeste nieuws entertainment en helemaal niet gemaakt om te informeren. Nieuws is vooral geschreven om jouw aandacht te trekken. Dus beperk het innemen van nieuws en kijk vooral naar positieve bijdragen, minder nieuws maakt het leven namelijk effectiever en positiever.

12+

Het kaartspel dat het gemakkelijker maakt om échte gesprekken aan te gaan. Leer over jezelf en anderen en kom erachter dat jij niet alleen bent.

Kijk- en luistertips

Podcasts:

Held in eigen verhaal Iedereen heeft een eigen verhaal. Iris Enthoven geeft in haar podcast ‘Held in eigen verhaal’ mensen die iets bijzonders hebben meegemaakt de kans hierover te praten. Hieronder staan een aantal afleveringen uit deze podcastserie. - Burn-out op je 17e?! - Onnedi over anorexia en concurrentiestrijd in de kliniek - Slachtoffer van loverboy en misbruik zorginstelling

Waar wacht je op?

Dit is een podcast speciaal ontwikkeld voor jongeren die op een wachtlijst staan of nog overwegen om hulp te zoeken. (Psychologiemagazine, 2022). Deze podcast geeft antwoorden op verschillende vragen, zoals wat je moet doen als je een burn-out hebt of hoe je om moet gaan met negatieve gedachten. Presentatrice Amy zoekt deze antwoorden met haar team.

Wie dit luistert is gek Deze podcast van Vera Camilla gaat over mentale gezondheid. Zo heeft zij afleveringen over haar ervaringen bij de crisisdienst, hoe je een gesprek over mentale gezondheid opent en wat ze verder allemaal heeft meegemaakt.

TikTok:

@hetleveninjeugdzorg – Kira vertelt in dit magazine openhartig haar verhaal. Met haar TikTok account geeft Kira jongeren een idee van wat je nou kunt verwachten in de jeugdzorg en hoe haar leven eruitziet.

@tessaemma.z – Tessa laat haar ervaringen en haar verhaal zien, niet enkel de positieve, maar ook de negatieve kant. Tessa heeft heftige dingen meegemaakt in haar leven en spreekt hierover op TikTok.

@gestichtleven – Dit account geeft een beeld van wat je kunt verwachten van het wonen binnen jeugdzorg. De beheerder van gestichtleven woont in de jeugdzorg en maakt hier filmpjes over.

Instagram:

@youarenottheonlyone_ – Dit is een inspirerend spel wat je met je vrienden kunt spelen met als doel over serieuze onderwerpen te praten en te zien dat je niet de enige bent die over bepaalde onderwerpen zo denkt of daar bijvoorbeeld onzeker over is. Eerder in dit magazine kun je meer lezen over Indra en haar spel.

wil kijken naar de toekomst en het verleden gewoon loslaten’

Kira ter Beek (15) heeft al sinds jonge leeftijd te maken met jeugdzorg. Haar leven is niet altijd makkelijk geweest. Om jongeren in vergelijkbare situaties te helpen, maakt ze TikTok filmpjes om te laten zien hoe haar leven in de jeugdzorg eruitziet. Kira vertelt over haar fijne en minder fijne ervaringen met jeugdzorg.

’Ik

Kira ter Beek

Hoe het begon

‘Eigenlijk spelen er al problemen sinds ik mij kan herinneren. Ik was ongeveer zeven jaar oud toen het allemaal begon. Ik woonde thuis met mijn vader, moeder en twee zussen. Er was thuis veel onrust waardoor we terechtkwamen in een onveilige thuissituatie. Ik had te maken met vervelende ervaringen en kreeg daardoor last van een trauma, waarna ik met mijn zussen en moeder uit huis gevlucht ben. Hierna begon de onrust eigenlijk pas echt voor ons; we hebben toen op heel veel verschillende plekken gewoond, waardoor het eigenlijk steeds slechter ging met mij. Zelfs toen ik met mijn moeder en zussen uiteindelijk een vast huis kreeg. Mijn moeder had op dat moment ook problemen met zichzelf, dit maakte het lastig voor haar om voor mijn zussen en mij te blijven zorgen. Anderhalf jaar geleden ging het met mij zo bergafwaarts dat uiteindelijk, samen met de jeugdzorg, besloten is om mij uit huis te plaatsen.’

zijn een gezin geworden en ik hoor daar niet meer bij’

Van woongroep naar woongroep ‘De situatie werd thuis uiteindelijk zo dreigend dat ik in een crisisopvang terecht ben gekomen. Ik heb hierna ongeveer op zeven verschillende woongroepen gewoond. Op de meeste woongroepen heb ik voor een korte tijd gezeten. Dat kwam omdat ik op dat moment heel erg veel last had van mijn trauma’s en andere problemen, waardoor ik steeds van groep naar groep werd verplaatst. Dat waren vooral open instellingen, daar heb je meer vrijheid. Op dit moment zit ik op een gesloten woongroep. De sfeer is nu wel beter op de groep waar ik woon dan toen ik er kwam. Ik heb hier ook een meisje leren kennen waar ik echt een goede klik mee heb. Het gaat nu wel veel beter met mij, dus dat is heel fijn. Daarom ga ik binnenkort, als het goed is, overgeplaatst worden naar een open instelling.’

Ik hoor er niet meer bij ‘Sinds dat ik niet meer thuis woon vind ik het zelf ook wel erg lastig. Af en toe mag ik met verlof en dan ga ik naar huis, naar mijn moeder en zussen. Mijn zussen missen me natuurlijk heel erg en ik hen, maar als ik thuis ben voelt het toch gek. Ze vinden het altijd fijn als ik met verlof mag, toch voelt het alsof ik daar niet hoor. Zij zijn een gezin geworden met zijn drieën en ik hoor daar niet echt meer bij. Dat vind ik zelf echt heel lastig af en toe.’

Eerste verwachtingen ‘Toen ik voor het eerst hoorde dat ik jeugdzorg zou krijgen vond ik het heel erg spannend. Ik wist niet goed wat ik ervan kon verwachten. Ik dacht dat ik op een soort slaapzaal zou komen, zoals je in films altijd ziet, met allemaal van die stapelbedden op een rij.

‘Zij

Kira op haar TikTok-account

Ik had verwacht dat iedereen daar helemaal gek in zijn hoofd zou zijn en dat ik echt geen vrijheid meer zou hebben. Dat viel gelukkig echt allemaal mee. Ik mocht gewoon mijn eigen spullen meenemen, mijn telefoon bij me houden en zelfs mijn eigen kamer inrichten.’

Fijne herinneringen

‘De fijne momenten op mijn woongroep zijn vooral de kleine momenten. Wanneer iemand je een knuffel geeft of even een hand op je schouder legt. Het is ook leuk om samen dingen te doen zoals: koken, bakken, spelletjes spelen of muziek maken. Mijn allerleukste moment in de jeugdzorg was toen we op kamp gingen! We zijn met de woongroep op kamp geweest en zijn toen naar Walibi en naar het zwembad gegaan, daarna we hebben pizza’s gebakken. Dat was echt zo leuk!’

Viraal op TikTok

‘Eind december 2021 maakte ik een filmpje op TikTok over dat ik in de jeugdzorg woon, daar kreeg ik vervolgens heel veel vragen over. Toen ik begon met het beantwoorden van die vragen, merkte ik dat mensen het heel erg interessant vonden om hierover te horen. Daarna ben ik steeds meer video’s gaan maken op TikTok over mijn leven binnen de jeugdzorg en dat werd steeds beter bekeken. Mijn TikTok’s gaan regelmatig viraal en inmiddels heb ik al 17.700 volgers op mijn TikTok-account ‘Hetleveninjeugdzorg’. De app brengt mij ook veel, ik heb mijn beste vriendin leren kennen via TikTok. Zij keek mijn filmpjes altijd en heeft mij toen een bericht gestuurd, sindsdien zijn we echt beste vriendinnen geworden!’

zal veel gebeuren in je leven, maar niks daarvan bepaalt wie jij bent’

‘Er

Wat kun je doen in de Tussentijd?

Op een wachtlijst staan is vaak uitzichtloos. Wachten tot je aan de beurt bent voor de juiste zorg is vervelend, zeker als je de hulp écht nodig hebt. Er bestaan allerlei therapieën die kunnen helpen en die je zou kunnen proberen tijdens het wachten op je zorg. Hieronder staan er een aantal uitgelicht. Zit er geen passende optie voor je tussen? Neem een kijkje op internet, daar is veel meer te vinden.

Hypnotherapie

Wat is het? Door middel van hypnosetherapie ga je opzoek naar onbewuste gevoelens en dingen die je in de weg zitten. Je leert zo met je klachten om te gaan.

Voor: Angst, depressie, stress, burn-out, slaapproblemen en lichamelijke pijn

Duur: Vanaf enkele sessies

Psychodynamische psychotherapie

Wat is het? Je neemt een duik in het verleden en krijgt inzicht in hoe bepaalde gedachten, gevoelens en gedragingen zijn ontstaan. Je gaat deze op een positieve manier omzetten.

Voor: Stemmings-, angst- en persoonlijkheidsstoornissen

Duur: Vanaf een half jaar

Acceptance and Commitment Therapy (ACT)

Wat is het? Je gaat aan de slag met oefeningen waardoor je leert je emoties en klachten te accepteren in plaats van ze weg te duwen.

Voor: Stress, depressie, angst, eetproblemen, chronische vermoeidheid, burn-out en lichamelijke pijn.

Duur: 12 tot 15 sessies

Cognitieve gedragstherapie

Wat is het? Je gaat negatieve gedachten- en gedragspatronen doorbreken en deze vervangen door nieuwe en positieve gedachten- en gedragspatronen.

Voor: Alle psychische klachten

Duur: 10 tot 20 sessies

Van in de put naar de top

Een moeilijke jeugd en psychische problemen is iets wat bij iedereen voor kan komen, zelfs bij bekende Nederlanders. Deze BN’ers hebben hun problemen overwonnen en hun leven een positieve draai gegeven!

Memphis Depay

Memphis Depay is een voetballer met een Nederlands/Ghanese achtergrond. Op vierjarige leeftijd heeft zijn vader afscheid genomen van het gezin en bleef Memphis alleen achter met zijn moeder. Ze hadden het financieel zwaar en Memphis zocht zijn uitweg in muziek en voetbal. Door zijn moeilijke jeugd toonde hij onhandelbaar gedrag en werd hij bij PSV opstandig en humeurig genoemd. Voetballen bij PSV is uiteindelijk de redding geweest van Memphis Depay, hij kon zich volledig focussen op voetbal en kreeg bij de club begeleiding van een coach die hem bijstond. Bij PSV groeide hij uit tot een topvoetballer.

Kim Feenstra

Model Kim Feenstra heeft geen makkelijke jeugd gehad. Haar ouders gingen uit elkaar toen Kim nog een baby was. Ze had een erg agressieve stiefvader, waardoor Kim met haar moeder en zusje meerdere keren naar een ‘Blijf-van-mijn-lijfhuis’ is geweest. Deze periode was mentaal erg zwaar voor Kim, haar moeder en haar zusje. Later in haar leven liep Kim schulden op. Om rond te komen zocht Kim een uitweg als

escort. Inmiddels werkt ze nog iedere dag hard aan het verwerken van haar trauma’s en heeft ze daarnaast ook een glansrijke carrière in de modellenwereld opgebouwd.

Jeroen van Koningsbrugge

De altijd vrolijke cabaretier Jeroen van Koningsbrugge heeft ook een zware jeugd gekend. Zijn vader was bijna nooit thuis en zijn moeder had last van een alcohol probleem, waardoor Jeroen veel voor zichzelf heeft moeten zorgen. Om deze redenen heeft hij toen het contact met zijn ouders verbroken, wat inmiddels gelukkig weer hersteld is.

Roy Meyer

Topjudoka Ron Meyer werd door zijn onhandelbare gedrag in een internaat geplaatst. Hij had lak aan de regels en was erg koppig. De reden hiervoor was dat zijn ouders veel ruzie hadden waar verbaal en fysiek geweld in voorkwam. Mentaal heeft dit een flinke klap gegeven. Met het oog op de toekomst wilde Roy meer voldoening in zijn leven, dat heeft hij gevonden in Judo en het geloof.

‘Werk aan het heden, dan werkt het heden aan je toekomst!’

‘Ik moet ervoor gaan. Ik weet waar ik heen wil, en dat is de top’

Dilan Yurdakul

Dilan kun je onder andere kennen van haar rol in de serie Goede tijden, Slechte tijden. Dilan worstelt sinds haar 14e jaar met depressies, later kreeg ze ook last van een bipolaire stoornis wat zich uitte in verschillende depressieve fases. Door hulp te zoeken bij een psycholoog en verschillende therapieën te volgen, heeft Dilan de controle over haar leven weer teruggekregen.

Stefan Groothuis

Stefan Groothuis won in 2014 een gouden medaille op de Olympische Spelen op de 1000 meter schaatsen, een wereldprestatie. Succes was alleen niet zo vanzelfsprekend voor Stefan, in de jaren voorafgaand aan zijn medaille ging hij door een zware depressie. Zijn depressie had meerdere oorzaken die samenvielen. Hij legde veel druk op het presteren met schaatsen en kon moeilijk omgaan met tegenvallende prestaties, hij kocht overhaast een huis in crisistijd, en daarbij raakte ook nog zijn vrouw zwanger.

Door deze samenloop van omstandigheden ging hij veel nadenken en belandde in een manische periode. Die manische periode sloeg om in een depressie, waarbij zelfs suïcidale gedachtes door zijn hoofd gingen. Met hulp van een psychiater kon hij de draad weer langzaam oppakken, met als hoogtepunt de gouden medaille in 2014!

Lize Korpershoek

Lize kun je kennen van haar YouTube kanaal en als de vriendin van Tim Hofman. Ze is ook werkzaam als illustrator. Ze promootte haar illustratiewerk op haar eigen YouTube kanaal om nieuwe klanten te krijgen en geld te verdienen waarmee ze een nieuwe laptop wilde kopen. Ze pakte al het werk aan waardoor ze overspoelde en in een zware Burn-out raakte. Ze lag wekenlang op bed met de gordijnen dicht en begon zelfs te stotteren, waar ze eerder nooit last van had gehad. Ze ging in therapie waar ze leerde om haar eigen wensen voorop te stellen.

Roy Meyer

Lize Korpershoek

Jeroen van Koningsbrugge Stefan Groothuis

Memphis Depay

Dilan Yurdakul

Kim Feenstra

Ervaringsverhaal Rowena

Arrogantie

Rowena heeft veertien jaar in dat pleeggezin gewoond. Door de vele verschillende jeugdzorgmedewerkers kreeg ze een arrogante houding. ‘In die veertien jaar heb ik drie voogden en veel te veel verschillende pleegzorgmedewerkers gehad. ’Ze dacht steeds: ‘jij bent de zoveelste, ik kan me wel weer voorstellen, maar over anderhalve maand staat er toch weer iemand anders.’ Ze werd er geen leuker persoon van. Er kwamen steeds nieuwe mensen en Rowena moest zich telkens aanpassen aan een nieuwe situatie.

Niks te verliezen

Rowena Verstraeten (31) werkt als ervaringsdeskundige bij Jeugdbescherming Brabant. Ze kwam al vroeg in haar leven in aanraking met jeugdzorg. Haar hele jeugd bracht ze door in pleeggezinnen en jeugdinstellingen. Rowena vertelt op welke manier ze de ervaringen uit haar eigen jeugd gebruikt in haar werk als jeugdbeschermer.

Rowena was drie maanden oud toen ze met spoed uit huis werd gehaald, vanaf toen is ze tot haar achttiende ‘onder de pannen geweest’. Of haar biologische moeder niet meer voor haar kon of voor haar wilde zorgen, daar denkt ze liever niet over na. ‘Als ik eraan toegeef dat ze het niet wilde, dan raakt dat mij meer dan wanneer ik denk dat ze het ook echt niet kon.’ Uiteindelijk werd Rowena opgenomen in het ziekenhuis, zwaar ondervoed en verwaarloosd. De beslissing werd genomen dat ze naar een pleeggezin zou gaan.

Toen Rowena elf jaar was, zijn haar pleegouders gescheiden. De drie jaar daarna heeft ze in een onveilige thuissituatie geleefd. Haar voogd zag niet in hoe erg de situatie was, ze probeerde hints te geven, maar sprak vertelde nooit precies wat er aan de hand was. Dat durfde ze niet, ze was bang voor de consequenties. Rowena is toen in de wereld van instellingen, vrouwenopvangcentra en internaten terechtgekomen. Vanaf haar veertiende tot haar achttiende is ze 36 keer verhuisd. ‘Constant verhuizen heeft ervoor gezorgd dat ik me niet meer hecht aan mensen of ruimtes, want die gaan toch weer een keer weg. Ik wil alles hebben en houd me angstvallig vast aan alles wat ik nu heb, het mag niet meer weg.’ Ze verzamelt ook speelgoed uit de jaren 90, omdat ze er nooit afscheid van heeft kunnen nemen. Ze hecht veel waarde aan het speelgoed uit die tijd, omdat ze het zelf nooit echt heeft gehad. Haar kinderen spelen er graag mee, maar Rowena kan het zelfs aan haar kinderen moeilijk loslaten. ‘Uiteindelijk mogen ze het wel, maar alleen als ze er zuinig mee omgaan.’

Op eigen benen

Toen ze achttien werd, kon Rowena niet wachten tot iedereen weg zou gaan. ‘Dan is het mijn beurt, ik keer mijn rug naar de zorg en ren zo hard mogelijk weg.’ Dat is in de praktijk toch wel anders gelopen, achttien jaar ervaring met jeugdzorg is toch best wel veel. Daarom heeft Rowena ervoor gekozen om een opleiding te volgen tot ervaringsdeskundige. Ze wist inmiddels hoe het systeem werkte en had

Rowena Verstraeten bij JbB

het idee dat ze een waardevolle bijdrage kon toevoegen en het perspectief van het kind kan verwoorden. Ze was pas negentien toen ze aan de opleiding begon. ‘Ik was bang dat mensen neerbuigend over me zouden denken, maar wanneer je je verhaal vertelt zijn mensen écht onder de indruk. Er werd naar me geluisterd.’

Vandaag de dag

Inmiddels werkt Rowena al ruim twee jaar bij Jeugdbescherming Brabant. Op dit moment is ze de enige ervaringsdeskundige. Er zijn locaties in Tilburg, Den Bosch, Eindhoven en Roosendaal, elke dag werkt ze ergens anders. Geen dag is hetzelfde. ‘De ene dag sluit ik aan bij gesprekken die vastlopen, andere dagen bezoek ik jongeren. Dat vind ik wel een uitdaging, omdat ik het zoveelste hoofd ben dat ze zien. Het is wel tof om te zien dat ze gedurende het gesprek bijdraaien.’ Op die manier kan Rowena haar eigen ervaringen gebruiken tijdens haar werk. Daarnaast geeft Rowena ook trainingen aan haar collega’s.

Eigen ervaringen

‘Het werk dat ik nu doe is geen 9 tot 5 baan. Als er iets is, kunnen ze mij een appje sturen. Ik reageer misschien niet altijd gelijk, maar ik lees het wel.’ Iets wat haar eigen voogd nooit deed. Dat is wat Rowena meeneemt, zij wil bereikbaar zijn. Soms is ze in de avond ook nog bezig met haar werk. Ze doet veel, maar ook weer niet, want het is nóg niet zo druk als ze zou willen.

Houdbaarheidsdatum?

Volgens Rowena is de jeugdzorg tegenwoordig veel beter geregeld dan in haar tijd. De manier waarop ze zelf van huis naar huis werd verplaatst, komt bijna nooit meer voor in deze tijd. ‘De jongeren worden er veel beter op voorbereid tegenwoordig. Een overplaatsing komt bijna niet meer onverwachts.’ De verschillen tussen vroeger en nu zorgen er niet voor dat Rowena bang is dat haar baan als ervaringsdeskundige een houdbaarheidsdatum heeft. ‘De manier waarop ik uit huis gehaald ben, dat gebeurt tegenwoordig niet meer zo. In die zin is mijn ervaring niet meer zo relevant, maar de emotie is voor iedereen hetzelfde. Mijn ervaring met die emoties zal dus altijd relevant blijven.’

Rowena tijdens een presentatie voor JbB

Z Z Z Z

Korter slapen tegen mentale klachten

‘Een nachtje goed slapen, daar knap je vast van op.’ Dat is iets wat vaak gezegd wordt wanneer iemand zich niet zo lekker voelt, maar wist je dat rusteloze nachten juist averechts werken? Nachten slecht slapen kan depressieve klachten verergeren of zelfs veroorzaken, ontdekte Nederlandse slaapprofessor Eus van Someren. Hij is verder onderzoek gaan doen naar het verband tussen slecht slapen en mentale klachten.

Jij slaapt, maar je hoofd is druk

Je doet heel veel ervaringen op overdag, als je dat allemaal zou onthouden dan wordt het lastig zoeken in je herinneringen. Wanneer je slaapt gebeurt er eigenlijk vanalles in je hersenen. Er worden momenten uit je geheugen gewist,

onbelangrijke details. Daarentegen worden er ook dingen gecategoriseerd, om het een plekje te geven. Als er iets heftigs gebeurt in je leven, maakt jouw brein koppelingen tussen de gebeurtenis en hoe je lichaam daarop reageert zoals bijvoorbeeld: zweethanden, een knoop in je maag en knikkende knieën. ‘Als je een heel naar ongeluk ziet gebeuren op een kruispunt, dan voelen de meeste mensen bijvoorbeeld knikkende knieën en een knoop in hun maag. Als je hierover later op de dag aan iemand vertelt, dan is er een grote kans dat je die knoop in je maag weer voelt, net alsof het nog een keer gebeurt. Dan zijn er dingen die je wilt onthouden na dat ongeluk: kruispunten zijn gevaarlijk, maar je wil ook niet elke keer knikkende knieën krijgen als je een kruispunt ziet’ aldus van Someren.

Wat heeft dat met psychische problemen te maken?

Tijdens je slaap verwerk je een nare ervaring, zoals het ongeluk in het voorbeeld en worden de koppelingen verbroken, waardoor je lichamelijke reactie verandert. Hierdoor krijg je geen knikkende knieën en een knoop in je maag meer als je later terugdenkt aan dat ongeluk. Maar als je slecht slaapt, dan gebeurt dat niet. De verbinding tussen de nare gebeurtenis en de spanning in je lichaam blijft bestaan en wordt zelfs sterker. Tijdens dat je slaapt gebeurt er heel veel, vooral tijdens je REM-slaap. Dat is het gedeelte van je slaap waarin je het meeste droomt en het diepste slaapt. Psychische klachten zijn vaak hardnekkig, mensen die daar last van hebben slapen daardoor meestal slecht. Volgens slaapprofessor van Someren raken deze mensen niet in een diepe slaap, dus REM-slaap: de fase waarin we heftige ervaringen verwerken. Hierdoor worden de vervelende of soms zelfs traumatische dingen die je meemaakt niet verwerkt. Uit onderzoek blijkt dat slecht slapen de belangrijkste risicofactor is voor het ontwikkelen van psychische stoornissen, zoals: depressies, angststoornissen en posttraumatische stressstoornis.

Lang slapen betekent niet automatisch goed slapen

Er moet dus ook aandacht zijn voor de kwaliteit van iemands nachtrust en niet alleen voor het aantal uren dat iemand slaapt. Dit is iets wat vaak over het hoofd gezien wordt wanneer men denkt aan rust pakken. Lang slapen wil dus niet automatisch gelijkstaan aan goed slapen. Daarentegen betekent dat iemand die goed wil slapen niet per se lang hoeft te slapen. Slaapprofessor Van Someren is bezig met een onderzoek naar slapen. Daarbij korten ze de slaap van hun proefpersonen in, hoe gek dat ook klinkt. Hun theorie is namelijk dat je beter géén REM-slaap kunt hebben dan een slechte, omdat dat de klachten alleen maar verergert. Omdat de meeste REM-slaap in de ochtend plaatsvindt, zou het slechte slapers kunnen helpen om eerder op te staan.

‘Slecht slapen is de belangrijkste risicofactor voor het ontwikkelen van psychische stoornissen’

Hoi, ik ben Robin. Ik ben 16 jaar oud en zit de laatste tijd erg met mezelf in de knoop.

Robin vertelt aan zijn ouders hoe hij zich voelt...

Ik voel me gewoon echt niet goed, daardoor voel ik me erg eenzaam.

snik

snik

Ik heb nog wel iets voor je in de Tussentijd

Zijn ouders maken een afspraak bij de huisarts...

Ik ga wat voor je regelen.

Heb jij ook tijd te overbruggen? Je bent niet de enige. Lees in de TUSSENTIJD dit magazine!