Od autorów

Od autorów

Złożona rzeczywistość procesów rewitalizacyjnych oraz jej wieloletni przebieg sprzyja pogłębionej refleksji nad jej istotną, możliwościami, ograniczeniami oraz wyjątkowością, gdyż najczęściej mamy do czynienia z nadawaniem obiektom historycznym czy przemysłowym nowego znaczenia i funkcji. W przypadku szeroko omawianej w niniejszej publikacji rewitalizacji Kompleksu Pałacowo-Parkowego w Siemianowicach Śląskich, jak również przyglądając się innym przykładom, poza wyprowadzeniem obiektów najczęściej ze stanu katastrofy budowlanej i ich kompleksową odbudową, budowaniem modelu finansowania i realizacji wieloletnich inwestycji czy tworzeniem strategicznych partnerstw umożliwiających doprowadzenie przedsięwzięć do szczęśliwego końca, mamy do czynienia z dosłownym i metaforycznym przywracaniem ważnych społecznie miejsc do życia. Kiedy dokładniej przyjrzymy się znaczeniom tychże przestrzeni okaże się, że pomimo upływu lat, w naszej zbiorowej pamięci są to wciąż miejsca pracy, nawiązywania relacji, wspólnych spotkań, rodzinnych wspomnień, radości i strat. Dla uproszczenia modelu moglibyśmy je nazwać tylko architekturą czy budynkami, a jednak stanowią istotną część pamięci jednostki i społeczności, do których wracamy, z których czerpiemy i które niejednokrotnie są ważną częścią historii danego miasta czy regionu.

Dlatego też przygotowując niniejszą publikację postanowiliśmy przyjrzeć się rewitalizacji z różnych punktów widzenia. Pierwszym spojrzeniem jest pryzmat architektury i urbanistyki zaprezentowany w artykule pt.: „Rewitalizacje – szanse i wyzwania – historia i przyszłość – dziedzictwo i współczesność”. Kolejną perspektywą jest rewitalizacja społeczna ze swoim podłożem teoretycznym i praktycznym, którą coraz częściej wzbogacają opisane w rozdziale „Metody i wykorzystywane podejścia w procesie rewitalizacji Kompleksu Pałacowo-Parkowego w Siemianowicach Śląskich”, takie jak:

 myślenie projektowe (design thinking i service design) dające m.in. narzędzia do poszukiwania innowacyjnych rozwiązań i usług uwzględniających rzeczywiste potrzeby ludzi, możliwości finansowe i konteksty danego wyzwania projektowego,  empowerment czyli zwiększanie poczucia wpływu grup i jednostek na ich życie społeczne oraz włączanie ich w działania na rzecz własnej społeczności,  action learning, czyli podejście do rozwoju społecznego i organizacyjnego poprzez angażowanie ludzi w uczenie się na podstawie podejmowanych przez nich prób zmiany stanu rzeczy.

Głównym studium przypadku uczyniliśmy Kompleks Pałacowo-Parkowy w Siemianowicach Śląskich, ze względu na współpracę autorów z właścicielem obiektu, dostęp do danych oraz ciekawe połączenie założeń biznesowych, architektonicznych i społecznych. Jednocześnie postanowiliśmy opisać wykorzystywane przez nas metodologie oraz przykłady wypracowanych dzięki nim rozwiązań i usług, które znajdują się w ostatniej części niniejszej monografii.

Żadna rewitalizacja nie zostałaby skutecznie przeprowadzona, gdyby nie najwytrwalsi twórcy i architekci jej sukcesu. Prosta i ustawowa definicja, która mówi o „procesie wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji” (USTAWA z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji), nie oddaje nawet części zjednoczonych starań i wysiłków zróżnicowanych instytucji, ekspertów, specjalistów, menedżerów, aktywistów, mieszkańców, miłośników i pasjonatów. To właśnie CI wyjątkowi ludzie, ich zapał, wiedza, umiejętności, wytrwałość, pomysły, współpraca i pozyskany kapitał rewitalizują miejsca - przywracając je do życia dla nas i dla przyszłych pokoleń. W tym miejscy chcielibyśmy podziękować wszystkim zaangażowanym w działania na rzecz rewitalizacji, przede wszystkim architektury Śląska skąd pochodzimy, szczególnie tej wartościowej historycznie i kulturowo. To dzięki Waszej pracy budujemy pomost pomiędzy przeszłością i przyszłością w oparciu miejsca, dla których warto pracować i o których warto pamiętać.