DE APOTHEKER WAT ZIE JE VOOR JE als je aan een klassieke apotheek denkt? Laat me raden: grote houten kasten met honderden kleine laatjes, vakjes, lepels, buisjes en potjes op de plank? Tegenwoordig lijken die kasten, potten en andere accessoires vaak beter te passen in een hip vintage interieur dan in een apotheek. Maar vroeger hadden apothekers die vakjes, laatjes en potjes hard nodig. Tot het einde van de vorige eeuw maakten mijn collega’s veel, zo niet alle, geneesmiddelen zelf in de apotheek. Daar had je dus al die ingrediënten uit de potjes, buisjes en laatjes voor nodig. Bij wet is de apotheker nog steeds de enige met de ‘macht’ om geneesmiddelen te maken. Apothekers krijgen nog steeds wekenlang onderwijs over het maken van zalven, capsules, drankjes, oogdruppels, zetpillen en meer tijdens hun opleiding. In de farmaceutische industrie, waar tegenwoordig de geneesmiddelen gemaakt worden, zal je dus nog altijd apothekers vinden die verantwoordelijk zijn voor de productie van de geneesmiddelen. Alleen vindt de productie nu vooral plaats in machines en zal je geen hallen vol apothekers vinden die pillen zitten te draaien. (Als je wel eens bij mij in de apotheek bent geweest, weet je ook dat er alleen ruimte is voor al die potjes en laatjes op een mooie foto aan de muur!) Van de grofweg 2.000 apotheken in Nederland maken er rond de 300 nog zelf medicijnen. Dit aantal loopt ieder jaar terug, voornamelijk omdat de zogeheten apotheekbereidingen van (bijna alle) geneesmiddelen veel efficiënter, goedkoper en beter controleerbaar in de fabriek kunnen worden uitgevoerd. Daarnaast komt het nog maar zelden voor dat een arts een geneesmiddel voorschrijft dat zo’n uitzonderlijke samenstelling heeft dat het door de apotheek zelf gemaakt moet worden. Maar het kan voorkomen dat bijvoorbeeld een kind een medicijn nodig heeft in een lagere dosering dan het geregistreerde tablet.
Of dat iemand met slikproblemen geen tabletten kan innemen, en er dus een drankje van moet worden gemaakt. Bij de zogenoemde ‘grootbereiders’ of ‘collegiale bereiders’ kunnen ‘gewone’ apothekers speciale bereidingen bestellen als die nodig zijn voor hun patiënten. Geneesmiddelen mogen alleen zelf worden gemaakt door de apotheek als er echt geen alternatief te vinden is in de reguliere medicatie. Voordat apothekers mogen besluiten een geneesmiddel zelf te maken, gaan daar heel wat procedures en checklists aan vooraf. Er zijn zo veel afspraken, regels, wetten en richtlijnen vanuit controlerende instanties dat het er zelden van komt dat een apotheker zelf aan de slag gaat in zijn keukentje. Ik mag me dan soms een superheld voelen, ik lig wel aan banden…
tekst Rosalie Zieck fotografie Desiree Engelage
Apothekers aan de macht Sommige apothekers maakten al zelf geneesmiddelen voor hun patiënten met zeldzame ziekten, om de zorgkosten van dure reguliere geneesmiddelen te drukken. En nu worden proeven gedaan met het 3D-printen van geneesmiddelen en met een soort ‘Nespressomachine’ om on the spot geneesmiddelen met een bijzondere samenstelling te kunnen maken. Ik vind dit een mooie en spannende ontwikkeling, omdat dit hopelijk in de toekomst mogelijk maakt om de samenstelling van een medicijn precies af te stemmen op de behoefte van de persoon. Ongetwijfeld gaat de toekomst ons nog veel mooie innovaties brengen.
HEB JIJ EEN VRAAG OVER HET LEVEN EN WERK VAN APOTHEKERS? Stuur het naar info@hellogorgeous.nl en ik doe mijn best om hem in een volgend nummer te beantwoorden.
hello gorgeous 65
