SỔ TAY
Sổ tay Online
L ị c h s ử C ủ a -
P i z z a -
MỤC LỤC LỊCH SỬ CỦA PIZZA ...............................................................
4
CÁCH LÀM PIZZA ...................................................................
6
PIZZA TRÊN THẾ GIỚI .........................................................
9
PIZZA “POP” ............................................................................
11
CHÍNH XÁC THÌ PIZZA CÓ TẦM ẢNH HƯỞNG ĐẾN MỨC NÀO TRÊN THẾ GIỚI? ...............................................
14
NHÃN HIỆU ..............................................................................
15
LỊCH SỬ CỦA PIZZA LỊCH SỬ CỦA PIZZA Vào một ngày tháng Sáu năm 1889, thành phố Napoli chào đón Vua Umberto Đệ Nhất cùng Nữ Hoàng Margherita. Do đói đụng nên bà cho gọi tất cả các thợ làm pizza lành nghề nhất trong thành phố để chuẩn bị bữa ăn cho gia đình hoàng gia. Người thợ làm pizza giỏi nhất bán đảo lúc bấy giờ là Raffaele Esposito biết cách để thỏa mãn thị hiếu Nữ Hoàng của mình. Trên bề mặt đế bánh, ông quyết định tái hiện màu cờ Italia, biểu tượng của nước Italia. Ông dùng húng tây tượng trưng cho màu xanh, phô mai Mozzarella cho màu trắng và cà chua cho màu đỏ. Tất nhiên, vẻ ngoài này không phải là điểm nhấn duy nhất. Món ăn do chính tay Esposito chuẩn Dân chài quay về gần Naples, Ivan Aivazovsky, 1874 bị ngon tới mức Nữ Hoàng quyết định công khai vinh danh và khen ngợi thợ làm pizza (pizzaiolo) và món Pizza của ông. Esposito sau đó đặt tên món pizza mới theo tên Nữ Hoàng của người dân Italia, Pizza Margherita. Sự kiện lịch sử này đánh dấu mốc quan trọng đối với di sản pizza ở Italy, khiến món ăn trở nên nổi tiếng trong cả tầng lớp thường dân và tầng lớp hoàng gia. Tuy nhiên, bạn đọc đừng nhầm lẫn sự kiện năm 1889 là sự kiện khai sinh ra pizza! Nhà hàng pizza (pizzeria) xuất hiện từ năm 1738 tại Port’Alba gần kề Napoli nhưng dấu vết hoạt động làm bánh pizza đã được phát hiện từ rất lâu trước đó! Trên thực tế, có thể nói rằng món bánh hình đĩa mà ta gọi là pizza chính là kết tinh của lịch sử Italia. Tại sao lại nói vậy? Câu chuyện bắt đầu khi người La Mã làm bánh thành hình tròn dẹt. Lúc bấy giờ, pizza phiên bản nguyên thủy chỉ là lớp bánh bột mì trộn với muối, nước và gia vị. Nhiều thế kỷ trôi qua và dầu Ô liu cùng phô mai cắt lát bắt đầu xuất hiện trong các món ăn. Từng bị coi là một loại gia vị bình thường thì nay húng quế trở thành một thành phần thiết yếu. Đến thế kỷ XVI, Pizza trở thành từ ngữ phổ biến trong đời sống của người dân Italia. Năm 1492, nhà thám hiểm người Italia Christopher Colombus đã đi đến Thế Giới Mới và mang về Italia những trái cà chua đầu tiên. Loại nước sốt làm từ loại quả này chính là nhân tố còn thiếu của món pizza. Cùng với việc thêm phô mai Mozzarella vào bánh ở những năm 1800, Pizza hiện đại mới thực sự ra đời. Giống như quá trình phát triển của Pasta, Pizza có mặt tại Mỹ khi người Italia di cư vào thế kỷ XIV. Tại đây, món ăn này trở nên nổi tiếng hơn bao giờ hết! Nhà hàng pizzeria chính thức đầu tiên trên nước Mỹ được mở tại thành phố New York và từ đó mở rộng chi nhánh sang vùng vịnh phía Tây và vươn ra toàn thế giới! Bạn gần như có thể thưởng thức pizza bất kỳ nơi nào trên thế giới! Trong quá trình di chuyển từ quốc gia này sang quốc gia khác, Pizza Italia đã có sự pha trộn văn hóa với ẩm thực địa phương, cho ra đời rất nhiều cách thưởng thức khác nhau Húng tây, Mozzarella và Cà chua. Màu cờ ẩm thực Italia
04
LỊCH SỬ CỦA PIZZA LỊCH SỬ CỦA PIZZA cho món ăn này: từ Pizza Pepperoni ở Mỹ cho đến món Bánh Tráng Nướng tại Việt Nam. Tuy nhiên, mọi người vẫn nên đề phòng “hàng giả”! Người Italia rất tự hào về nền ẩm thực độc đáo của mình, đến nỗi vào năm 2009, món Pizza Neapolitan đã đạt được chứng chỉ STG để chứng minh cho chất lượng của món ăn này. Chứng chỉ này đảm bảo rằng chiếc pizza bạn đang ăn được làm theo phương pháp truyền thống với nguyên liệu Italia được cấp phép như dầu Ô liu, phô mai Mozzarella, v.v. Món ăn này cũng được UNESCO công nhận vào năm 2017 khi Nghệ thuật làm bánh Pizza Napoli của Napoli (“Pizzaiuoli”) được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) chọn là Di sản Văn hóa Phi Vật thể. Đây chắc chắn là danh hiệu cao quý nhất, đại biểu cho món ăn có tầm giá trị di sản ẩm thực của toàn thế giới.
Một góc Italia tại New York
05
LỊCH SỬ CỦA PIZZA CÁCH LÀM PIZZA Không chỉ riêng trên đất Ý, Pizza của Ý cũng được thưởng thức và tôn vinh trên toàn thế giới nhờ có hương vị đặc trưng của nó. Pizza có thể được làm từ nhiều loại bột bánh, topping và hình dạng khác nhau, nhưng liệu bạn có biết công thức nguyên bản của pizza là gì không? Vào năm 1984, Antonio Pace và Lello Surace tập hợp tất cả các nghệ nhân làm pizza có tay nghề cao nhất lúc bấy giờ để có thể xác định các quy tác nhằm phân biệt pizza chuẩn Napoli với các phiên bản khác đang tồn tại. Nhờ đó, loại pizza của Napoli có được sự công nhận cao nhất và thực sự được trân trọng. Để được công nhận là pizza Neapolitan thì chiếc pizza của bạn phải thỏa mãn các yêu cầu về mặt thẩm mỹ như sau: Bánh phải tròn, đường kính bánh không quá 35cm và viền bánh phồng lên (viền cornicione nổi tiếng). Đồng thời, bánh phải có kết cấu mềm, thoảng hương. Nguyên liệu làm bánh cũng đóng vai trò quan trọng không kém. Nguyên tắc đối với loại bánh này là “càng đơn giản càng tốt”: nước, muối, men nở và bột mì là những nguyên liệu duy nhất bạn cần để làm bột bánh pizza. Nguyên liệu cho topping theo truyền thống phải có nguồn gốc từ vùng Campania. Cà chua tươi, mozzarella từ sữa trâu, húng tây tươi cùng dầu ô liu là các nguyên liệu có mặt trong các công thức được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Bánh nhất định phải được nướng trong lò đốt bằng củi. Nhiệt độ nướng trong lò đóng vai trò quyết định đối với mùi vị và độ giòn của vỏ bánh. Lò đốt bằng củi có thể đạt nhiệt độ rất cao và bột bánh ngay lập tức tạo ra vỏ bánh giòn rụm ở viền ngoài và đáy bánh. Bên cạnh đó, củi cháy tỏa ra hương đặc trưng mang lại cho bánh pizza sự kết hợp hương vị hoàn toàn khác biệt. Tuy nhiên, năm tháng qua đi và kỹ thuật làm bột bánh pizza trải qua giai đoạn tiến hóa nhằm phân biệt cách dùng của các nguyên liệu thô. Sau nhiều phiên bản khác nhau, cuối cùng công thức bột bánh dùng bột mì nguyên chất đã trở thành kỹ thuật làm bánh điển hình. Đây là loại bột bánh có nhiều chất dinh dưỡng, tương đương với loại dùng bột Kamut. Có thể nói, nguyên liệu làm nên loại bánh sáng tạo nhất trong toàn bộ quá trình phát triển công thức bột bánh pizza chính là than củi. Bột bánh chứa than củi có màu tối đặc trưng và được biết đến nhờ khả năng hỗ trợ tiêu hóa cao: trên thực tế, chất các-bon thực vật góp phần thúc đẩy các 06
LỊCH SỬ CỦA PIZZA CÁCH LÀM PIZZA quá trình tiêu hóa tự nhiên của con người. Tất nhiên, sự đa dạng của pizza không chỉ ở loại bột bánh mà còn ở topping của bánh. Bạn có biết những loại pizza nào luôn có mặt trong một menu Ý không? Pizza Margherita có lẽ là loại pizza nổi tiếng nhất từng tồn tại và được cả thế giới công nhận là biểu tượng chân chính của đất nước Ý. Topping dùng trong pizza Margherita khá đơn giản nhưng vẫn tươi ngon: sốt và chua, dầu ô-liu của Ý, húng tây tươi và phô mai mozzarella. Pizza Quattro Formaggi (Pizza 4 loại phô mai) là một trong số các loại pizza không dùng sốt cà chua. Phô mai được dùng cho Quattro Formaggi bao gồm mozzarella, gorgonzola, parmesan và fontina hay gruyere. Pizza Capricciosa được làm từ mozzarella, sốt cà chua, dầu ô-liu, thịt lợn muối nấu chín, nấm, a-ti-sô và ô-liu đen. Pizza alla pala là một loại pizza Ý khác mà bạn có thể nếm được hương vị khác nhau khi thưởng thức nó ở những vùng miền khác nhau. Ra đời tại Rome, loại bánh pizza này có đặc điểm dài, hình bầu dục và được phục vụ trên một chiếc “xẻng” gỗ, lý giải cái tên của bánh. Một loại bánh khác được ra đời ở Rome là Pizza Tròn của người Roma (thường gọi là “Scrocchiarella”, dịch ra nghĩa là “giòn”) do cấu trúc giòn rụm của bánh. Pizza Quattro Stagioni (Pizza 4 mùa), một loại bánh cổ điển khác, cho phép bạn thưởng thức bốn miếng pizza với topping khác nhau. Mỗi miếng tượng trưng cho một mùa, nhưng đế bánh của cả 4 miếng đều dùng sốt cà chua và phô mai mozzarella. A-ti-sô đại diện cho mùa xuân, nấm đại diện cho mùa thu, cà chua và húng tây là mùa hè và thịt lợn muối nấu chín cùng ô-liu đen cho mùa đông. Tiếp theo chúng ta có pizza cắt miếng, loại bánh đặc trưng bởi quá trình nở bột lâu và bột bánh ẩm. Bột được dàn vào chảo hình chữ nhật để nướng. Kết quả thu được là chiếc pizza nhẹ, mềm có độ dày 1cm, rất khác biệt so với các loại pizza điển hình như Pizza Neapolitan. Loại pizza nổi tiếng nhất vùng Sicily chính là Sfincione. Công thức được người di cư Sicily mang đến đất Mỹ khi họ đi xa xứ kiếm việc làm và nhờ có đó, món pizza này trở nên rất nổi tiếng. Chiếc Sfinci07
LỊCH SỬ CỦA PIZZA CÁCH LÀM PIZZA one có chút hơi giống pizza thường: đây là loại pizza có vị nhẹ nhưng bánh khá dày, thường được phục vụ thành miếng hình vuông. Topping truyền thống của bánh gồm sốt cà chua, hành tây, cá cơm, rau thơm và phô mai nặng vị như caciocavallo. Sicily cũng có nhiều loại pizza khác như “Pizzòlu” của Siracusa, một loại pizza tròn với thịt lợn muối sống, phô mai cùng các nguyên liệu tươi khác. Tại Catania, Schiacciata được phục vụ tại các nhà hàng pizza: một lớp bột bánh pizza, một lớp phô mai và cá cơm (hoặc khoai tây, xúc xích và bông cải xanh), và sốt cà chua. Sau đó, pizza được phủ thêm một lớp bột bánh và phết một lớp trứng đánh tan. Pizza Fritta thường được coi là “bữa trưa gọn nhẹ” hay “món ăn đường phố”. Bánh pizza này khá lớn nhưng giá thành rẻ, đặc biệt rẻ nếu bạn mua trên đường phố. Bột bánh tương tự loại được dùng cho pizza Neapolitan, nhưng phần nhân lớn hơn nhiều. Nhân truyền thống dùng cho pizza chiên gồm phô mai ricotta, ciccioli và một nhúm hạt tiêu. Tuy nhiên, bánh cũng có thể được nhồi bằng phô mai fiordilatte và sốt cà chua, hoặc bằng phô mai ricotta tươi cùng xúc xích salami. Sau khi thêm nhân, pizza sẽ được gấp thành hình lưỡi liềm rồi chiên trong dầu trong vài phút. Calzone cũng là một loại bánh khá giống pizza chiên nhưng lại là loại nướng trong lò củi. Phiên bản Neapolitan của Calzone có cùng hình dáng lưỡi liềm như pizza chiên, nhưng thợ làm pizza cho thêm sốt cà chua và húng tây tươi trước khi cho bánh vào lò.
08
LỊCH SỬ CỦA PIZZA PIZZA TRÊN THẾ GIỚI Như đã đề cập trước đó, lần đầu tiên Pizza xuất hiện bên ngoài lãnh thổ nước Ý là ở Mỹ, khi nơi đây tiếp nhận làn sóng những người nhập cư từ Ý vào cuối thế kỷ 19. Hiện tượng này được ghi nhận tại các thành phố có đông đảo người dân Ý như San Francisco, Chicago, New York và Philadelphia, đây cũng là những nơi đầu tiên mà bánh pizza được bán trên đường phố của các khu dân cư Ý. Ví dụ, vào cuối thế kỷ 19, người dân Chicago đã được giới thiệu về pizza bởi một người bán hàng rong dạo lên phố Taylor với một xô pizza trên đầu. Đây là cách bán pizza truyền thống ở Naples, pizza đựng trong các hộp hình trụ bằng đồng có tay cầm ở hai bên và có nắp đậy bên trên để giữ nhiệt. Không lâu sau đó, các quán cà phê nhỏ và cửa hàng tạp hóa bắt đầu cung cấp pizza cho cộng đồng người Mỹ gốc Ý tại địa phương. Những người Neapolitan di cư đã tạo nên tên tuổi cho pizza và giúp cho pizza được đánh giá cao trên thế giới, đến nay nhiều đầu bếp thuộc nhiều quốc tịch khác nhau đã trở thành những thợ làm bánh pizza chuyên nghiệp: thậm chí còn có một giải vô địch thế giới dành cho những người làm bánh pizza chuyên nghiệp. Năm 1897, Gennaro Lombardi, một thợ làm bánh ở Naples, đã mở một cửa hàng tạp hóa trên Phố Spring ở ManhatNhà hàng pizzeria đầu tiên ở Mỹ, Lombardi’s tan. Từ lò nướng của mình, ông bắt đầu bán những chiếc bánh cà chua được gói trong giấy và buộc bằng dây cho những người lao động địa phương. Năm 1905, Lombardi là người đầu tiên được cấp giấy phép ở Hoa Kỳ để mở nhà hàng pizzeria. Nó không chỉ là một món ăn phổ biến mà còn là một nguồn tài nguyên cho cộng đồng “Little Italy”. “Những người Ý đã gặp nhau ở đó, cùng chia sẻ tin tức địa phương và trò chuyện; Gennaro cũng đã giúp những người nhập cư Ý khác tìm được việc làm khi họ đến Hoa Kỳ.”
Nữ diễn viên nổi tiếng người Ý Sofia Loren thưởng thức pizza
09
LỊCH SỬ CỦA PIZZA PIZZA TRÊN THẾ GIỚI Có rất nhiều loại bánh pizza khác nhau, thậm chí ngay ở Ý, tùy thuộc vào khu vực bạn sinh sống, bạn có thể tìm thấy bánh pizza được làm theo nhiều cách khác nhau, từ bánh pizza rán ở Naples đến “pizza al tegamino” ở Turin. Ngay tại Ý, cái nôi của pizza, dân bản địa đã có nhiều cách khác nhau để chế biến thì tất nhiên, phần còn lại của thế giới sẽ còn có vô vàn những điều bất ngờ khác sẵn sàng để thoả mãn trí tò mò của bất kì ai. Ở New York, chúng ta có thể tìm thấy món “Pizza New York” vô cùng nổi tiếng. Bánh pizza ở đây vừa đủ mỏng để gấp lại nhưng cũng đủ dày để đỡ nước sốt cà chua được ướp với tỏi, lá oregano và mozzarella bào để bạn có thể vừa đi dạo vừa thưởng thức. Chiếc pizza này được bán dưới dạng lát tam giác lớn, là món ăn hoàn hảo để giúp bạn no bụng trên đường về nhà. Tiếp theo vào năm 1962, chúng ta có Pizza Hawaii được tạo ra bởi người Canada Sam Panopoulos khi ông thêm dứa và giăm bông vào pizza Margherita. Ngay ở Nam bán cầu, cụ thể là Úc cũng xuất hiện những chiếc bánh pizza mang dấu ấn của riêng họ. Tuy nhiên, họ cho rằng xúc Pizza Hawaii. Đừng ăn thử trước mặt người Ý! xích ít được sử dụng nên với họ, dùng thịt cá sấu thay cho xúc xích sẽ tốt hơn, và từ đó đã sản sinh ra món Pizza cá sấu Úc. Và nếu bạn không thích thể loại này, bạn luôn có thể thử bánh pizza với thịt kangaroo! Không dừng lại ở đó, tại Nga cũng có riêng một loại Pizza cá trích mang ý nghĩa địa phương với việc bổ sung cá trích và cá hồi, tất cả trên một chiếc đế bánh dày đến 4-5 cm. Mặc dù nghe có vẻ lạ lẫm nhưng chúng tôi chắc chắn rằng bạn sẽ nhận ra loại bánh tiếp theo! Pizza Việt Nam được biết đến với tên gọi Bánh Tráng Nướng. Món ăn vặt đường phố siêu nổi tiếng của Việt Nam này có thể dễ dàng làm tại nhà bằng bất kỳ loại topping (thức ăn phủ bên trên) nào bạn có. Tuy vậy, cho dù có vô số loại bánh pizza trên khắp thế giới, loại nguyên bản duy nhất vẫn là pizza Ý đã xuất hiện qua nhiều thế kỷ và chúng ta cần phải luôn tôn trọng nó.
10
LỊCH SỬ CỦA PIZZA PIZZA “POP” Ngày nay, pizza là một trong những món ăn phổ biến nhất và được đánh giá cao trên khắp thế giới. Sau khi được làn sóng người nhập cư đưa vào Mỹ trong những năm 1950, pizza đã nhanh chóng lan rộng ra tất cả các châu lục và sẽ không lâu nữa pizza sẽ trở thành một phần của nền ẩm thực mỗi quốc gia do tính linh hoạt và đa dạng của topping, tạo điều kiện để dễ dàng kết hợp với các nguyên liệu địa phương. Trong vòng 50 năm qua, pizza đã đóng vai trò quan trọng trong thói quen ẩm thực của mọi người đến mức món ăn này trở thành một trong những yếu tố cơ bản của văn hóa đại chúng trên toàn thế giới, từ nghệ thuật, phim ảnh đương đại đến thời trang và truyền thông xã hội. Pizza trong Văn hóa đại chúng Pizza có một vai trò khá thú vị trong văn hóa đại chúng, luôn xuất hiện trong các cảnh quay nổi bật trong phim ảnh và chương trình truyền hình, vì đây chính là định nghĩa hoàn hảo về “comfort food” cho mọi lứa tuổi và trong mọi hoàn cảnh. Vào những năm 1980 món ăn này cũng bắt đầu xuất hiện trên các phương tiện truyền thông chính thống như các chương trình hoạt hình (sự kết hợp topping kỳ dị của nhân vật Michelangelo trong Biệt đội Ninja Rùa) và các bộ phim lớn, các cảnh phim mang tính biểu tượng như chiếc pizza xếp chồng đôi trong Saturday Night Fever, Star Wars nhại lại quái vật Pizza The Hut trong Spaceballs hay hình ảnh cậu bé Kevin McCallister đang ăn pizza trong chiếc xe Limo trong Home Alone 2. Đây là những hình ảnh chiếm một vị trí đặc biệt không thể phai mờ trong lòng công chúng. Trong thế giới hoạt hình, Matt Groening có đề cập nhiều đến pizza trong tất
Cảnh phim trong The Simpsons của Matt Groening
11
Macaulay Culkin đóng vai Kevin McCallister trong phim Home Alone 2 (1990)
John Travolta đóng vai Tony Manero trong phim Saturday Night Fever (1977)
cả các tác phẩm của mình: Fry, đến từ Futurama, là một anh chàng giao bánh pizza trước khi du hành đến tương lai và nhân vật Homer Simpson được quay nhiều cảnh đang ngấu nghiến pizza trong suốt loạt phim, và đặc biệt là cảnh ăn pizza chỉ một vài phút sau khi vừa chào đời. Thời gian gần đây, Disney Pixar đã quyết định thực hiện một thử thách thiết kế đồ họa trong quá trình làm bộ phim hoạt hình bán chạy nhất Inside Out và thay
LỊCH SỬ CỦA PIZZA PIZZA “POP” đổi nhân bánh pizza tùy theo thị hiếu của từng quốc gia nơi bộ phim được trình chiếu (đối với người dân châu Âu món pizza tệ hại nhất là pizza súp lơ xanh, trong khi đối với người Nhật đó lại là pizza ớt xanh). Pizza cũng xuất hiện nhiều trong phim truyền hình, cả phim hài và phim truyền hình nhẹ nhàng như: Friends, The Office US hay Breaking Bad, pizza luôn đồng hành cùng các nhân vật chính trong các hành trình và cuộc sống hàng ngày của họ, xuất hiện trong nền cảnh hoặc trong các tập phim đặc biệt. Pizza cũng hiện diện thường xuyên trong các trò chơi điện tử: bạn có thể đặt món trong The Sims, Nuclear Throne còn dành riêng cấp độ bí mật cho pizza như một sự tôn kính đối với các Ninja Rùa, cùng một chuỗi pizza xuất hiện xuyên suốt nhiều trò chơi GTA và Mario Party 9 có một mini game xoay quanh bánh pizza. Ngay cả các nhân vật trong Silent Hill 2 cũng phải tranh thủ thời gian để ăn một miếng bánh pizza trong thành phố đầy rẫy những quái vật!
Matthew Perry, David Schwimmer và Matt LeBlanc trong Friends (1995)
Bryan Cranston đóng vai Walter White trong Breaking Bad (2008)
Cảnh trong một trò chơi GTA
12
LỊCH SỬ CỦA PIZZA PIZZA “POP” Pizza và Nghệ thuật Vì thời điểm pizza trở nên phổ biến trên quy mô toàn cầu là khá muộn màng nên loại bánh này không xuất hiện trong nghệ thuật cổ điển như các loại thực phẩm khác như các món thịt hoặc món tráng miệng. Tuy nhiên, pizza vẫn là một chủ đề vô cùng phổ biến và quan trọng đối với nghệ thuật đương đại. Họa sĩ minh họa Hawk Krall ở Philadelphia đã quyết định tôn vinh tình yêu của thành phố đối với bánh pizza bằng cách vẽ một bức bích họa khổng lồ mô tả những nhân vật Bích họa “Pizzadelphia” bởi Hawk Krall, Philadelphia nổi tiếng của Philadelphia đang ăn pizza, bao gồm Bill Cosby và The Fresh Prince of Bel Air. Nghệ sĩ Sheryo đến từ Brooklyn cũng đã làm một điều tương tự ở New York, nơi anh ấy đưa một bức tranh tường bánh pizza vào loạt tranh Food Murals của mình. Nhà thiết kế đồ họa Nhật Bản Yusuke Fuji thì lại tạo ra một phông chữ viết mới bằng cách sắp xếp tám lát bánh pizza xung quanh một hình tròn. Thế nhưng, một trong những dự án nghệ thuật xa hoa nhất liên quan đến bánh pizza chắc chắn là hình ảnh pizza của Jonpaul Douglass trong series “Pizza in the Wild”; vào năm 2013, nhiếp ảnh gia người Mỹ này đã bắt đầu chuyến đi dạo quanh Los Angeles và chụp ảnh những chiếc pizza được anh đặt ở những nơi ngẫu nhiên trên khắp thành phố. Không chỉ vậy, nghệ sĩ Thụy Điển Thomas Lund còn đầu tư “Thư”, series Pizza nơi Hoang dã Bởi Jonpaul Douglass, Los Angeles thời gian hơn khi tạo ra trang web Paint Your Pizza, nơi bất kỳ ai cũng có thể tạo ra một bức tranh của riêng mình và sau đó bức tranh này sẽ được in lên trên một bánh pizza bằng nhiều nguyên liệu khác nhau và giao đến tận nhà khách hàng. Trong hai mươi năm qua, pizza thậm chí đã xuất hiện trên các sàn Áo choàng lụa Pizza, NTK Jeremy Scott của Moschino diễn thời trang. Các nhà thiết kế nổi tiếng trên toàn thế giới đã đưa bánh pizza vào thiết kế của họ, có thể đơn giản là một chi tiết nhỏ hoặc thậm chí là một bộ cánh hoàn chỉnh trên sàn catwalk. Chắc chắn sẽ không ai có thể quên được những tác phẩm mang tính biểu tượng như áo choàng lụa Pizza trong bộ sưu tập Food fight của Jeremy Scott đến từ hãng Moschino hay trang phục áo phông và quần có họa tiết pizza của Beyonce đến từ Kiko Mizuhara X The Opening Ceremony. Pizza và Mạng xã hội Các blogger về ẩm thực, những người có ảnh hưởng, những người nổi tiếng trên Instagram trong thời đại của mạng xã hội, một bức ảnh đẹp là vô cùng giá trị và liệu có món ăn nào bắt 13
LỊCH SỬ CỦA PIZZA PIZZA “POP” mắt hơn pizza đây? Hashtag #pizza có gần 50 triệu bài đăng đến từ một số lượng lớn người dùng trên Instagram. Có một cộng đồng những người có tầm ảnh hưởng đến nội dung về ẩm thực, đặc biệt liên quan tới bánh pizza; một trong số họ là bậc thầy làm pizza như Ian Spampatti người Ý, ông đã đăng các mẹo làm bánh và nấu ăn trên trang cá nhân Instagram của mình (với 29,5 nghìn người theo dõi) và kênh Youtube (với 44 nghìn người theo dõi). Pizza cũng là trung tâm của một vài hiện tượng nổi tiếng trong suốt nhiều năm; đáng nói đến là đầu bếp người Ý Domenico Corolla, người đã trở nên nổi tiếng sau khi những bức chân dung những người nổi tiếng được “vẽ” trên bánh pizza bằng sốt cà chua của ông được lan truyền rộng rãi trên Facebook, và Chiara Ferragni - nữ doanh nhân, người Chiara and Valentina Ferragni có tầm ảnh hưởng và cũng là một người mẫu nổi tiếng toàn thế giới là người đã tạo ra phong trào “pizza tự tái sinh” sau khi đăng một bức ảnh đang ăn một miếng pizza từ một chiếc bánh pizza nguyên miếng, không cắt.
CHÍNH XÁC THÌ PIZZA CÓ TẦM ẢNH HƯỞNG ĐẾN MỨC NÀO TRÊN THẾ GIỚI? Dữ liệu được thu thập bởi Centro Studi Cna (Liên đoàn quốc gia về hàng thủ công và các doanh nghiệp vừa và nhỏ) dựa trên dữ liệu của Infocamere và Infoimprese, khẳng định rằng ở Ý có khoảng 8 triệu chiếc bánh pizza được sản xuất mỗi ngày, tạo nên một ngành nghề đạt đến giá trị 15 tỷ Euro. Có gần 127 nghìn công ty kinh doanh bánh pizza, trong đó 76.357 cơ sở cung cấp dịch vụ ăn uống, 40.000 nhà hàng và khoảng 36.300 quán bar. Các đầu bếp pizza được tuyển dụng lên đến con số gần 105.000 người, và số lượng này còn tăng gấp đôi vào mỗi cuối tuần. Thị trường pizza trên thế giới phát triển mạnh ở mọi châu lục, đặc biệt là ở Tây Âu với giá trị kỷ lục 59 tỷ đô la Mỹ, ngay sau đó là Mỹ với 53,8 tỷ đô la Mỹ. Đối với khu vực có thu nhập lớn thứ ba từ thị trường pizza, chúng ta có đại diện là các nước Mỹ Latinh với giá trị 15,5 tỷ đô la Mỹ, một con số vẫn rất cao nhưng thấp hơn nhiều so với hai khu vực đầu tiên được đề cập. Tiếp đến là châu Á, đứng ở vị trí thứ 4 với thị trường trị giá 13,4 tỷ đô la Mỹ, tiếp theo là Trung Đông, châu Phi, Đông Âu và Úc với tổng giá trị 128 tỷ đô la Mỹ.
14
LỊCH SỬ CỦA PIZZA CHÍNH XÁC THÌ PIZZA CÓ TẦM ẢNH HƯỞNG ĐẾN MỨC NÀO TRÊN THẾ GIỚI? Theo dữ liệu thu thập tại Châu Á của Cơ quan Ẩm thực Du lịch, ngay cả ở Châu Á, bạn cũng có thể thử một trong những loại pizza ngon nhất. Trên thực tế, với sự giúp đỡ của một số chủ nhà hàng từ đất nước hình chiếc ủng, những quán pizza tuyệt vời đã được ra đời ở các nước cách rất xa Ý. Dưới đây là ba tiệm pizza ngon nhất châu Á năm 2019: 1. Pizza Massilia – Bangkok, Thái Lan 2. Gustoso – Mumbai, Ấn Độ 3. KYTALY – Hồng Kông Đây là những tiệm pizza đã giành được một vị trí nhất định trên bảng xếp hạng, nhưng tuy nhiên, họ không phải là duy nhất, vì trên thực tế còn có những tiệm pizza xuất sắc trên toàn châu Á như ở Nhật Bản và Malaysia. Cũng cần phải nói thêm rằng, trong 10 tiệm pizza ngon nhất châu Á còn có hai tiệm pizza của Việt Nam, lần lượt tại Hà Nội và TP.HCM mà người Ý rất tự hào. Mục tiêu chính của tất cả các chủ nhà hàng vẫn là sử dụng nguyên liệu chất lượng cao và hơn hết là nguyên liệu được sản xuất ngay tại địa phương, cho phép người tiêu dùng luôn được thưởng thức một chiếc bánh pizza tuyệt hảo. Các nhà hàng ở nước ngoài hầu hết cố gắng duy trì sự hiện diện của bánh pizza Neapolitan truyền thống nhưng cũng có nhiều nhà hàng khác đang cố gắng tạo sự khác biệt trên thị trường pizza, thúc đẩy bản thân tạo ra chiếc bánh dành cho người sành ăn và các sản phẩm mang nét đặc trưng của địa phương họ.
NHÃN HIỆU
Xét về tầm quan trọng to lớn mà Ý mang lại cho chất lượng nông sản và thực phẩm của họ, không có gì ngạc nhiên khi quốc gia này, cùng với Liên minh Châu Âu, đã hành động để bảo vệ sản phẩm của họ khỏi hàng giả và hàng nhái. Vì vậy, hai nhãn khác nhau đã được tạo ra để đảm bảo chất lượng và chỉ dẫn địa lý của các thành phần thường được sử dụng trên bánh pizza. Chỉ dẫn địa lý có nghĩa là: “Dấu hiệu phân biệt dùng để xác định một sản phẩm có xuất xứ trên lãnh thổ của một quốc gia, khu vực hoặc địa phương cụ thể nơi chất lượng, danh tiếng hoặc 15
LỊCH SỬ CỦA PIZZA NHÃN HIỆU đặc tính khác của sản phẩm đó gắn liền với nguồn gốc địa lý của sản phẩm đó”. Tại Ý chúng ta có PDO- Chỉ dẫn nguồn gốc và PGI- Chỉ dẫn địa lý, là hai chứng nhận dành cho các sản phẩm rượu và thực phẩm chất lượng cao điển hình. Nhưng chính xác những từ viết tắt này có nghĩa là gì và sự khác biệt giữa chúng là gì? Thực tế, đây là những nhãn hiệu đặc biệt của các sản phẩm đặc thù do Liên minh Châu Âu chính thức đăng ký và cấp theo đề xuất của Bộ Chính sách Nông nghiệp, đồng thời cam kết các nhà sản xuất phải được kiểm tra định kỳ bởi một tổ chức chứng nhận độc lập. Do đó, PDO và PGI là các nhãn hiệu được bảo vệ ở cấp độ Cộng đồng Châu Âu, vì lợi ích của người tiêu dùng và chống hàng giả. Hãy nhớ rằng Ý là quốc gia châu Âu có số lượng sản phẩm nông sản thực phẩm PDO và PGI cao nhất được Liên minh châu Âu chứng nhận! 1 PGI, IGP trong tiếng Ý được gọi là Indicazione Geografica Protetta, đơn giản có nghĩa là một sản phẩm có thể được truy xuất nguồn gốc địa lý của nó trong ít nhất một giai đoạn của quá trình sản xuất. Có nghĩa là có thể được liên kết với một địa điểm hoặc khu vực nơi sản xuất, chế biến hoặc chuẩn bị. Mặc dù các thành phần được sử dụng có thể không nhất thiết phải đến từ khu vực địa lý đó, nhưng tất cả các sản phẩm của PGI cũng phải tuân thủ một bộ thông số kỹ thuật chính xác để có thể mang logo của PGI. PDO hay DOP trong tiếng Ý (Denominazione di Origine Protetta), có nghĩa là “truy xuất nguồn gốc”. Đây là chứng nhận nghiêm ngặt hơn. Nếu một sản phẩm được dán nhãn PDO, thì bạn có thể chắc chắn rằng nó được sản xuất, chế biến và đóng gói ở một khu vực địa lý cụ thể, tuân theo các quy trình được công nhận của các nhà sản xuất địa phương và nguyên liệu từ khu vực liên quan. Các sản phẩm này có đặc tính liên quan chặt chẽ đến nguồn gốc xuất xứ, phải tuân thủ một bộ thông số kỹ thuật chính xác mới có thể mang logo PDO. Do đó, sự khác biệt giữa sản phẩm PDO và sản phẩm PGI nằm ở chỗ, đối với sản phẩm PDO, mọi thứ liên quan đến quá trình chế biến và tiếp thị sản phẩm đều được xác nhận bởi một xuất xứ cụ thể; trong khi đối với sản phẩm PGI, chứng nhận xuất xứ cho sản phẩm sẽ thông qua một vài công đoạn hoặc một vài khâu sản xuất. Đơn giản hơn, nhãn PDO sẽ chỉ chứng nhận các sản phẩm được thu hoạch và đóng gói hoàn toàn tại xuất xứ trên chứng nhận, trong khi sản phẩm có nhãn PGI thì chỉ những công đoạn sản xuất quan trọng nhất (tạo ra đặc tính riêng của nó) được diễn ra tại nơi xuất xứ trên chứng nhận. Chúng tôi hy vọng rằng cuốn sổ tay này không chỉ khơi dậy vị giác mà còn kích thích trí tò mò của bạn đối với đất nước hình chiếc ủng xinh đẹp và truyền thống về những chiếc bánh pizza thơm lừng nơi đây. Cảm ơn bạn đã dành thời gian cho hành trình vòng quanh thế giới hấp dẫn này, chúng tôi chắc chắn rằng trong sự kiện lần này, bạn sẽ có cơ hội thưởng thức một chiếc bánh pizza chuẩn Ý đúng nghĩa. Buon appetito! (Chúc ngon miệng!)
1
Uỷ Ban Châu Âu
16
