21
Belangrijke wijzigingen in de erf- en schenkbelasting: wat te verwachten? Vanaf 1 juli 2021 worden we geconfronteerd met enkele wijzigingen in de erf- en schenkbelasting. Zo zeggen we vaarwel aan het fiscaal voordelige duolegaat en verwelkomen we de ‘vriendenerfenis’. Bovendien werd gesleuteld aan de tarieven om te schenken en te legateren aan goede doelen. Op 17 maart 2021 werd in het Vlaams Parlement het ontwerp van decreet aangenomen dat enkele wijzigingen doorvoert aan de Vlaamse Codex Fiscaliteit.1 De wijzigingen die hierna worden toegelicht, treden in werking op 1 juli 2021 en zijn dus van toepassing op schenkingen en overlijdens die plaatsvinden na deze datum.
Testament zonder duolegaat
Testament met duolegaat
Nalatenschap: € 500.000
Nalatenschap: € 500.000
Algemeen legataris: een goede vriend
1. Het duolegaat, what’s in a name?
Algemeen legataris: een goed doel Bijzonder legataris: een goede vriend (€ 280.000)
Erfbelasting: € 260.500
Erfbelasting: € 158.200 • € 139.500 (belasting op het bijzonder legaat) • € 18.700 (belasting op het algemeen legaat)
Belastingdruk: 52%
Belastingdruk: 32%
Netto erfdeel: € 239.500
Netto erfdeel: Goede doel: € 61.800 Goede vriend: € 280.000
Een eerste wijziging is de afschaffing van het fiscale voordeel van het duolegaat. Even recapituleren wat zo’n duolegaat nu weer is. Zoals het woord het zelf zegt, is een duolegaat in feite een dubbel legaat, voorzien in een testament, waarbij enerzijds (1) het goede doel (veelal als ‘algemeen legataris’) en anderzijds (2) een broer/zus, ver familielid of een derde wordt aangeduid als legataris (in dat geval als ‘bijzonder legataris’). Varianten zijn mogelijk maar dat is hier niet aan de orde. Bij een overlijden zal het goede doel, als algemeen legataris, de gehele nalatenschap verkrijgen. Het goede doel wordt echter wel de last opgelegd om een bedrag (vrij van erfbelasting) uit te betalen aan de ‘bijzonder legataris’. Op haar eigen legaat betaalt het goede doel slechts 8,5% erfbelasting, maar anderzijds zal het goede doel ook de erfbelasting moeten betalen die verschuldigd is op datgene wat aan de bijzonder legataris toekomt. Het fiscale voordeel van het duolegaat doet zich vooral voor in die gevallen waar de erflater geen naaste verwanten (kinderen of een langstlevende echtgeno(o)t(e)) nalaat). In België lopen de tarieven in de erfbelasting nu eenmaal snel op, waardoor verre aanverwanten en/of derden al snel met het toptarief van 55% worden geconfronteerd. Goede doelen genieten daarentegen van een verlaagd tarief aan 8,5%. In een testament een duolegaat opnemen kan dus een heuse belastingbesparing opleveren, zoals het volgende voorbeeld aantoont:
1
2. Afscheid van het fiscaal voordelige duolegaat Doordat het duolegaat een belangrijke belastingbesparing kan teweegbrengen, is het een veel gebruikte planningstechniek die inmiddels in vele testamenten werd opgenomen. De Vlaamse regering heeft daarop beslist om deze optimalisatietechniek aan te pakken. Zo wil de Vlaamse regering het duolegaat weer herleiden naar haar essentie: de liefdadigheid. Er werd daarom aan de berekening van de verschuldigde erfbelasting gesleuteld in het nieuwe artikel 2.7.3.2.15. van de Vlaamse Codex Fiscaliteit (VCF). Alvorens te weten hoeveel erfbelasting verschuldigd is, moeten een aantal stappen worden doorlopen. • Eerst moet worden nagegaan hoeveel erfbelasting er verschuldigd is op het bijzonder legaat. Op basis hiervan kan het marginaal tarief (het hoogst toepasselijke tarief) worden bepaald.
Zie Decreet van 19 maart 2021 tot wijziging van de Vlaamse Codex Fiscaliteit van 13 december 2013, wat betreft de tariefverlaging voor non-profitlegaten en non-profitschenkingen en de invoering van de vriendenerfenis, BS 7 april 2021.
Maandelijks tijdschrift van het ITAA | Nr. 4 | Mei 2021
