KRYZYS CHIPOWY DLACZEGO BRAKUJE PÓŁPRZEWODNIKÓW

KRYZYS CHIPOWY

DLACZEGO BRAKUJE PÓŁPRZEWODNIKÓW

Kryzys chipowy. Zjawisko to, polegające na chronicznym niedoborze układów scalonych na różnych etapach łańcuchów dostaw, jest z nami od kilkunastu miesięcy. Jego przyczyny są mniej jasne, niż skutki. Przyglądamy się temu zjawisku, sprawdzając także kto, spośród firm technologicznych przyjął najlepszą strategię radzenia sobie z tym problemem.

Pierwsi byli gracze. Jeszcze w głębokim 2020 roku zakup karty gra cznej, którejś znowszych serii, zaczął być wydatkiem podejrzanie wysokim. Ceny rosły, agłówną winą obarczano koparki kryptpowalut. Nie było tajemnicą, że wistocie całe farmy tych urządzeń, przede wszystkim wAzji, przejmują karty gra czne zaraz po ich wyjechaniu zfabryk. Dla producentów była to sytuacja idealna pod każdym, tylko nie wizerunkowym względem. Z czasem, wraz ze wzrostem wartości kryptowalut, karty gra czne stawały się towarem coraz bardziej de cytowym, apremiery nowych GPU miały już kuriozalny charakter – zwłaszcza, gdy podawano SRP, które realna cena rynkowa zwykle przebijała ominimum 100 proc.. Gdyby problem dotyczył wyłącznie kart gra cznych, przyczyn rzeczywiście można by było doszukiwać się gdzieś wrynkach kryptowalut. Rzecz wtym, że na początku 2021 było już jasne, że kryzys chipowy jest faktem idotyczy coraz szerszej liczby grup produktowych, anawet różnych branż. Jakie są powody globalnych niedoborów chipów? To, przede wszystkim, kwestia dwóch czynników składowych. Pierwszym, podstawowym, jest efekt wzmożonego popytu, wywołanego pandemią. Nagle, wciągu kilku miesięcy, świat zaczął konsumować owiele więcej elektroniki niż wcześniej. Praca inauka zdalna, ale też rosnący udział cyfrowej rozrywki, przestawienie się na coraz większe znaczenie elektroniki użytkowej – to wszystko sprawiło, że podaż przestała nad popytem górować. Jeszcze wgrudniu 2019 roku rynek półprzewodników dostarczał około 412 mldUSD. Rok później już 439mldUSD. Dziś ta liczba jest już zpewnością większa okolejne kilka procent. Jedno zpodstawowych praw ekonomii uderzyło ze zdwojoną siłą także dlatego, że produkcja półprzewodników skupiała się na tylko jednym obszarze świata – Wschodniej Azji. Wczasie, gdy łańcuchy dostaw zostały naruszone serią lockdownów iproblemów transportowych, był to dodatkowy czynnik pogłębiający kryzys. Problem zniedoborem elektroniki oraz układów elektronicznych jest bardzo złożony. Jedną zgłównych przyczyn, które legły ujego podstaw jest stan pandemii oraz rozprzestrzenianie się SARS-CoV-2, które pod koniec 2019 oraz na początku 2020 roku doprowadziły do zamknięcia fabryk na Dalekim Wschodzie – opisuje to wperspektywy lokalnego producenta CEO rmy Hyperbook, Tomasz Jarka – wnastępstwie przenoszenia się choroby na nowe kontynenty doszło do pojawienia się ogromnego popytu na komputery przenośne. Wobliczu krajowych lockdownów nie bez znaczenia jest również fakt kłopotów ztransportem zamówionych urządzeń od producentów. Drugim aspektem jest powstanie ogromnego pola do spekulacji na rynku kryptowalut, który wpłynął na wzrost zainteresowania wydajnymi kartami gra cznymi. Skutkiem tego prywatni użytkownicy nie mogli kupić wymarzonego GPU, asam ich brak wpłynął na wzrost cen słabszych, anawet podstawowych i leciwych układów jakimi są GT 1030 lub GT 710. Podobna sytuacja ma miejsce na rynku używanych kart gra cznych. Wśród przyczyn kryzysu często zapomina się ojednej, ale dość istotnej, amianowicie klimatycznej. Produkcja większości zaawansowanych układów scalonych odbywa się na Tajwanie, azjawisko, które zakłóciłoby normalne funkcjonowanie wyspiarskiego państwa mogłoby zachwiać całym globalnym rynkiem półprzewodników. I,niestety, w najbardziej niedogodnym do tego momencie, takie zjawisko wystąpiło. Trzecią kwestią są również problemy wprodukcji powstałe na skutek suszy, która dotknęła Tajwan wpołowie 2020 roku. Katastrofa była największa od 56 lat – dodaje Tomasz Jarka – ma to ogromne znaczenie ponieważ woda jest niezbędna do produkcji układów scalonych. Oprzyczynę kryzysu zapytaliśmy także czołowego polskiego dystrybutora. Jarosław Słowiński, Dyrektor Zakupów wAB S.A. odsłania przed nami jeszcze jedną przyczynę kryzysu chipowego. Wg. informacji, jakie otrzymujemy od producentów głównym powodem kryzysu na rynku komponentów są braki

surowcowe stosowane do ich produkcji. Wiodący producent CPU swoje braki usprawiedliwia brakiem tzw. „Substratu”, który niezbędny jest do wyprodukowania każdego pojedynczego procesora. Wuwagi na te ograniczenia od kilku kwartałów na rynku konsumenckim CPU doświadczamy ogromnych braków wdostępności podstawowych produktów – mówi Jarosław Słowiński – Substraty wykorzystywane są również wprodukcji pozostałych komponentów komputerowych aich dostępność na rynku jest bardzo nieprzewidywalna i ściśle skorelowana zpoziomem zaopatrzenia ich przez poddostawców np. półprzewodników. Interesującą perspektywę na przyczyny kryzysu chipowego przedstawia CTO – Networking Solutions wHuawei Enterprise Polska, Bartłomiej Anszperger: Przyczyn kryzysu chipowego można upatrywać na wielu polach. Pierwszym czynnikiem jest dominacja rynku przez producentów zTajwanu iKorei Południowej. Długoletni proces przenoszenia produkcji do tych regionów świata pozwolił na ekspansję tamtejszych producentów, zktórych dwoma głównymi podmiotami stały się tajwański TSMC ikoreański Samsung. Według Trendforce, TSMC ma 55% udziału wrynku chipów, ado Samsunga należy 18%. Drugim powodem były ograniczenia wprodukcji wywołane przez lockdowny. Tymczasowe wstrzymania spowodowały spiętrzenia wrealizacji zadań przez producentów, doprowadzając z czasem do zastojów. Trzecia przyczyną jest zaś załamanie łańcuchów dostaw przez tzw. „lean manufacturing”. Tendencja ta polega na tym, że produkt końcowy składa się zwielu części dostarczanych przez zewnętrznych partnerów. Problem zdostawą któregokolwiek znich przekłada się na zakłócenia wwytwarzaniu gotowego produktu. Liczne rmy oferujące elektronikę konsumencką wogóle nie posiadają własnych fabryk, polegając wyłącznie na outsourcingu produkcji. Kolejny czynnik to gwałtowne podwyżki cen transportu morskiego. Według niektórych źródeł wzrosły one aż o632% rok do roku. Ostatnim powodem jest niestabilna sytuacja geopolityczna: brak współpracy między USA aChinami nie ułatwia efektywnego zarządzania istniejącymi mocami produkcyjnymi wskali światowej. Gdy nasi rozmówcy wspominają o przerwanych łańcuchach dostaw, można zadać sobie pytanie „czy nikt nie był na to gotowy?”. Niestety, ale od dawna łańcuchy dostaw wbranży półprzewodników (czy wogóle elektroniki) działają wmodelu just-in-time, która polega na precyzyjnym estymowaniu potrzeb iwolumenów zamówień

i, na podstawie tychże dostarczanie określonych zasobów. To oznacza, że surowce i komponenty do produkcji bardziej złożonych urządzeń nie czekają „na półce”, a dojeżdżają wprost na produkcję, w momencie gdy poprzednia ich partia właśnie się kończy. To idealne rozwiązanie… tak długo, aż nie zostanie zaburzone czynnikiem zewnętrznym. Jak już wiemy, takich czynników w czasie pandemii pojawiło się kilka. Olha Lizurej, Managing Director w ELKO Poland dodaje do tego swoje spostrzeżenia, zwracając uwagę na niebezpieczną kombinacje serii czynników budujących kryzys chipowy: Nie można tu wskazać jednej przyczyny, ponieważ to bardzo złożony problem. Lockdown związany z pandemią Covid-19 zmienił trendy w zapotrzebowaniu na komputery i akcesoria. Konsumenci, którzy ostatnio spędzali dużo więcej czasu w swoich domach poszukiwali urządzeń umożliwiających pracę i naukę zdalną. Zwiększyło to popyt na produkty takie jak notebooki, monitory, zestawy słuchawkowe czy kamery internetowe. Rozrywka z kin, teatrów lub restauracji również przeniosła się do domów, a co za tym idzie wzrosło zainteresowanie zakupami telewizorów, konsol oraz komputerów do gier. W tym samym czasie nastąpił ogromny spadek zapotrzebowania na chipy w przemyśle samochodowym. Ludzie nie musieli już dojeżdżać do pracy, co negatywnie wpłynęło na sprzedaż aut, a co za tym idzie potrzebę dostarczania chipów produkowanych w starszych technologiach 45-90nm. W związku ze zmianami popytu, producenci chipów zmienili linie produkcyjne i w pełni skoncentrowali się na dostarczaniu rozwiązań przeznaczonych dla segmentu elektroniki użytkowej. Zapotrzebowanie na produkty IT wywarło również presję na sieci logistyczne ciągnące się z Chin do innych krajów. Koszty dostawy przesyłek kontenerowych wzrosły prawie 10-krotnie. Mogłoby się wydawać, że mniejsza produkcja chipów przeznaczonych dla przemysłu samochodowego powinna niejako „pomóc” branży IT pod względem dostępności produktów i komponentów. Nie stało się tak, ponieważ rynek zmaga się równocześnie z innymi wyzwaniami. Pandemia nadal trwa i negatywnie wpływa na produkcję w wielu fabrykach w Chinach. Górnicy kryptowalut generują duży popyt na karty gra czne, z powodu bardzo ograniczonej dostępność tych produktów cierpi cały rynek. W Chinach występują przerwy w dostawach prądu, co zmusza wiele fabryk do pracy jedynie kilka dni w tygodniu. Przemysł dotykają również katastrofy naturalne, które na pewien czas zakłócają łańcuchy dostaw. Co prawda zdarzały się one zawsze, ale w obecnych warunkach ich wpływ jest jeszcze bardziej odczuwalny.

Nikt nie był przygotowany na taki rozwój wydarzeń. Produkcja chipów jest, niestety, bardzo wymagającym procesem. Nowe fabryki, jeśli nawet powstają, to proces ich uruchamiania jest wyjątkowo złożony i długotrwały. Wydaje się, że najlepiej przewidujący sytuację był Intel. Amerykański producent jest też jedynym obok Samsunga wytwórcą chipów, który dostarcza także swoje produkty klientom końcowym. Inni, jak GlobalFoundires, TSMC czy SMIC są jedynie wytwórcami kontraktowymi. Intel ma więc niezwykłą pozycję na rynku, a w wyniku zmian, które zaszły w rmie na początku roku, wydaje się podążać ścieżka wlaściwie pewnego sukcesu. Już wcześniej spodziewaliśmy się, że popyt na półprzewodniki będzie rósł ze względu na rozwijające się technologie (chmura, sztuczna inteligencja czy 5G) oraz rosnące zapotrzebowanie na przetwarzanie danych – mówi w rozmowie z IT Reseller Krzysztof Jonak, – Pandemia i wszechobecna praca zdalna znacząco przyspieszyły te trendy, np. widzimy dynamiczny wzrost zapotrzebowania na komputery. W marcu 2021 roku Pat Galsinger, CEO Intela, ogłosił strategię IDM 2.0 – opiera się ona o szerszą perspektywę a jej najważniejsze elementy związane są z obszarami produkcyjnymi. Nowa strategia zakłada większe wykorzystanie i rozbudowę naszych własnych fabryk, wykorzystanie mocy produkcyjnych partnerów oraz powołanie oddzielnej jednostki, Intel Foundry Services, która będzie oferowała nasze moce produkcyjne rmom trzecim na całym świecie. To, o czym Intel mówi mniej chętnie, to zlecenia wykonywania swoich układów gra cznych w TSMC – zakładach, które produkują zarówno dla AMD, jak i NVIDII. Tym zagraniem Intel zablokował część mocy produkcyjnych tajwańskiego wytwórcy, tym samym zmniejszając podaż układów konkurencji. Taki ruch może się nie podobać, ale pozostaje zgodny z zasadami wolnego rynku, a Intel, z własnymi, potężnymi możliwościami produkcyjnymi, może właściwie dyktować warunki. Dziś, u schyłku 2021 roku, najczęstszym pytaniem w branży jest prawdopodobnie „kiedy”. Dystrybutorzy pytają producentów kiedy nowe produkty tra ą na ich stock. Resellerzy pytają dystrybutorów, sami będąc naciskanymi przez klientów końcowych. Wszyscy, chociaż pośrednio, pytamy zatem „kiedy skończy się kryzys chipowy?”. Na to pytanie postaramy się odpowiedzieć w następnym artykule poświęconym zjawisku niedoboru półprzewodników. n

u Skomentuj, polub lub udostępnij!

Artykuł dostępny w wersji cyfrowej nawww.itreseller.pl