Toevluchtsoord boerennatuur

DOORNIK NATUURAKKERS:

FLORA, FAUNA EN EXTENSIEVE GRAANTEELT IN HARMONIE

Van kinds af aan wilde Louis Dolmans boer worden. Met Doornik Natuurakkers werd die droom werkelijkheid. De natuurgerichte percelen met oude granen van het bedrijf zijn een paradijs voor bijzondere akkervogels, bestuivende insecten en zeldzame planten. “Ik ben een blij mens.”

TEKST ISMAËL BEARZATTO | FOTO’S WIM WILMERS & LOUIS DOLMANS

Toevluchtsoord

van boerennatuur

Voor Louis Dolmans is de natuur een grote inspiratiebron. Hij observeert en trekt er lering uit. “De traditionele agrarische natuur met haar talrijke karakteristieke planten en insecten wil ik terugbrengen”, vertelt hij. “Het is belangrijk om te zorgen voor alles wat leeft.” Zijn bedrijf Doornik Natuurakkers combineert teelten op harmonieuze wijze met natuurbeheer. En Louis besteedt daarbij veel aandacht aan robuuste elementen zoals brede akkerranden, heggen, bomen en struiken; deze laatste zowel op als om de akkers. Ruimte bieden aan allerlei soorten kleinere en grotere fauna is haalbaar als er jaarrond voldoende voedsel, nest en schuilplekken aanwezig zijn, weet hij. “Ik wil in feite samenwerken met de natuur.” Dat brengt hij bijvoorbeeld in praktijk bij het beheer van de akkerranden, dat hij anders doet dan gebruikelijk. Hij probeert de randen te ontwikkelen op basis van samenhangen. “Om uiteindelijk Bedrijfsgegevens Doornik Natuurakkers - Bemmel

Arbeid | Louis en Corrie Dolmans, mensen met afstand tot de arbeidsmarkt, loonwerk Areaal | 36 ha akkerland en 74 ha weiland en natuur Grondsoort | lichte klei Teelten | oude graanrassen in wisselteelt met bijvoorbeeld lupine Afzet | lokale molenaars en bakkers www.doorniknatuurakkers.nl

weer een natuurlijke zadenbank met akkerkruiden tot bloei te laten komen, die de teelt van gewassen ondersteunt.” Dat betekent niet alleen rekening houden met de planten, vervolgt Louis, maar ook met de vogels en insecten. En beslist niet te vergeten, het bodemleven. Hij laat de begroeiing van de randen overlopen in de percelen met gewassen; er zijn dus geen scherpe grenzen. “En ik wil alleen de natuurlijke akkerkruidenflora, die van hier dus. Het verschralen van akkerranden is zo nooit een doel op zich.”

Niet verstoren, maar juist bevorderen

van natuurlijke processen en cycli staat centraal op Doornik Natuurakkers. Dit heeft tot gevolg dat er al een respectabel aantal zeer zeldzame rodelijstsoorten op het bedrijfsareaal gevonden is. “Bioloog Peter Verbeek, een vriend van mij, heeft bijvoorbeeld de naaldenkervel en de akkerboterbloem aangetroffen. Twee uiterst zeldzame soorten.” Louis’ grootste passie ligt bij de akkervogels. Sinds 2010 hebben op zijn terrein een kleine zestig verschillende soorten akkervogels gebroed, waar

onder vijftien rodelijstsoorten, zoals patrijs en veldleeuwerik.

Sinds 2010 is Louis Dolmans boer.

Voor die tijd werkte hij als onderzoeker, manager en zelfstandig adviseur bij diverse overheden. “Vanaf mijn kinderjaren is het mijn droom geweest om boer te worden. Om dit bedrijf vele jaren later te kunnen realiseren, heb ik gelukkig mijn werkervaring goed kunnen gebruiken.” Maar hoe rolde hij precies in het boerenbestaan? “Mijn geluk was dat rond 2008 verscheidene lokale overheden met plannen bezig waren voor een groene buffer tussen Arnhem en Nijmegen. Dat werd uiteindelijk Park Lingezegen: een agrarisch en recreatief landschap, waarin bewoners kunnen recreëren en tot rust komen. Toen het plan hiervoor nog in de conceptfase verkeerde, maakte ik mijn eigen plan voor de inbedding van een agrarisch bedrijf binnen het nieuwe parklandschap.”

Ondanks zijn ervaring en netwerk was het voor Louis niet simpel om Doornik Natuurakkers te realiseren: “Men kende mij en wilde meewerken, maar het was nog een hele klus om mijn droom goed vertaald te krijgen.” De zakelijke constructie: Stichting Doornik Natuurakkers ontvangt een vaste, lump sum vergoeding voor het beheer. “Ik houd heel goed bij wat ik doe en hoe ik dat doe, zodat ik er ook van kan leren. Op basis van overeengekomen activiteiten en kwaliteiten dien ik mijn rekening in. Tweemaal per jaar lopen de parkorganisatie en ik een inspectieronde om te kijken hoe alles er bij staat. Zo nodig spreken we aanpassingen af voor het beheer van volgend jaar.” Deze innovatieve beheerconstructie is voor beide partijen interessant. Louis levert een dienst aan de lokale overheden: een recreatief landschap met hoge natuurwaarden. De overheden krijgen een mooie en betaalbare invulling voor een deel van hun park. Producten verkoopt Louis aan lokale afnemers. Zowel het ene als het andere voor redelijke prijzen, zegt hij.

Ik wil samenwerken met de natuur. Als je het vertrouwen hebt, dan red je het.

Allerlei soorten speciale graanrassen

worden geteeld op Doornik Natuurakkers. Onder andere Limburgse risweit en zwarte emmer. Veel van deze granen zijn uiterst zeldzaam. De zaden verzamelt Louis vanuit zaadbanken of via bevriende graanboeren. Hij vermeerdert de zeldzame zaden zelf. “Dit komt van vijfentwintig korrels af,” merkt hij op, terwijl hij wijst naar een heel veld spelt van Hoosterhof. De opbrengst van deze granen ligt tussen de 1,53 ton per ha, want het gaat om een extensief teeltsysteem. De granen vermarkt Louis tegen vooraf overeengekomen prijzen. “Ik zit zowel aan tafel met de molenaar als met de bakker. Uiteraard zoveel mogelijk uit de buurt.” De bakkwaliteiten van de granen is verrassend goed, hun natuurlijke karakter is uniek en er wordt op een de ambachtelijke bakwijze brood van gebakken. Tezamen moet dit leiden tot een acceptabel verdienmodel voor alle partijen. Voor Louis is een goede verstandhouding met de bakkers en molenaars erg belangrijk. Prettig samenwerkend: zo wil hij graag zaken doen. “Als je het vertrouwen hebt, dan red je het.” Louis verbouwt de speciale graanrassen niet alleen, hij voert ook selectie uit op zijn akkers: “Voor de geselecteerde rassen ga ik tegen de oogsttijd met een sikkel op zoek naar de planten die naar mijn beste weten de juiste kenmerken hebben.”

Naast het telen van graan, plant Louis steeds meer bomen op zijn land. Marc Shepard, Amerikaans boer en ecoloog en auteur van het boek ‘Herstellende Landbouw’, is hiervoor een grote inspiratiebron. Het waarnemen en begrijpen van de natuur, de kern van diens gedachtengoed, is ook voor Louis het vertrekpunt. In november 2015 bezocht Shepard Nederland voor een congres en kwam toen ook op Doornik Natuurakkers rondkijken. “Daarna ben ik nog meer houtachtige elementen gaan toevoegen. Zoals twee rijen notenbomen die door een van de graanakkers lopen en drie rijen fruitbomen aan de randen.” Bomen wortelen dieper dan graan en maken zo dieper in de bodem gelegen nutriënten vrij. De bomen produceren noten en vruchten, maar dienen ook als habitat voor vogels en insecten. Flora en fauna en akkerbouw versterken elkaar op Doornik Natuurakkers.

Rups koninginnenpage doet zich tegoed aan venkel Dorsen met stokken voor de beleving Zwarte Emmer

Foto: Louis Dolmans Foto: Louis Dolmans