Περιοδικό "Στα Χρώματα του Διαβήτη" Τεύχος 33 by Karta Diaviti

ISSN: 2241–3677

χρωματα

στα

του διαβήτη ΤΕΥΧΟΣ 33

Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2020

Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη 14 Νοεμβρίου

9:41 12:23

100%

Οι Μετρήσεις Μου ΤΕΤ

ΠΕΜ

ΠΑΡ

Σήμερα, Παρασκευή, 21 Οκτωβρίου

mg dL

12:23

Η Εβδομάδα Μου (Τελευταίες 7 ημέρες)

10 Οι Μέσοι Όροι Μου

στα χρωματα του διαβήτη

Λίγα λόγια. . Αγαπημένοι μου φίλοι και φίλες, Πιστοί στο ραντεβού μας, υποδεχόμαστε το φθινόπωρο, κουβαλώντας τις αναμνήσεις και τις εμπειρίες μας από το «περίεργο» καλοκαίρι που ζήσαμε. Ο καθένας μας ξεχωριστά, όλο και κάτι διαφορετικό θα βίωσε, λόγω του ιού και πλέον έχουμε φθάσει στο σημείο να μιλάμε για π.κ. και μ.κ. (δηλαδή για προ κορωνοϊού και μετά κορωνοϊού εποχή). Για να δούμε, όμως, ποια είναι τα μέχρι τώρα δεδομένα μας: φυσικά ο COVID-19, το φθινόπωρο (η εποχή που διανύουμε), το τέλος των διακοπών, η νέα σχολική χρονιά, οι καινούριες ιδέες που έχουμε στο μυαλό μας και που πρέπει να τις επεξεργαστούμε και φυσικά η ελπίδα και η αισιοδοξία που πρέπει να έχουμε. Γι΄αυτόν το λόγο, θα βαδίσουμε με αργά αλλά σταθερά βήματα, ώστε στο πρώτο στραβοπάτημα να μην πέσουμε κάτω, αλλά απλά να χάσουμε για λίγο το βηματισμό μας. Έχοντας πάντα στο μυαλό μας, αυτό που πολύ σωστά λέει ο λαός: «όταν ο άνθρωπος κάνει σχέδια, ο Θεός γελάει», γιατί η ζωή είναι αναπάντεχη και απρόβλεπτη κάποιες φορές, καλό θα ήταν να κάναμε ένα δώρο στον εαυτό μας και στους ανθρώπους που αγαπάμε: Να παραμείνουμε υγιείς, για να μπορέσουμε να υλοποιήσουμε τα σχέδια και τους στόχους που τυχόν έχουμε βάλει, για να μπορέσουμε να παίζουμε με τα παιδιά μας και να γελάμε, να συναντάμε φίλους και να περνάμε όμορφα. ...και μια και μιλάμε για σχέδια... Το μήνα Νοέμβριο, που σηματοδοτεί την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη, θα πραγματοποιήσουμε για 2η συνεχή χρονιά από 1-15 Νοεμβρίου, την digital καμπάνια μας #metrisoukaiesy. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που θα υλοποιηθεί μέσα από τα social media και επιχειρεί να εκμεταλλευτεί την απήχησή τους –ιδίως στις νεαρές ηλικίες– προκειμένου να περάσει σε μικρούς και μεγάλους το μήνυμα της πρόληψης. Επίσης, μέσα στο Δεκέμβριο, το μαγικό μας λεωφορείο «Magic Diabetes Bus», βγαίνει πάλι στολισμένο στις γειτονιές της Αθήνας, σταθμεύει σε πλατείες της Αττικής για να κάνει προληπτικές μετρήσεις διαβήτη και να περάσει στο ευρύ κοινό το πολύ σημαντικό μήνυμα του εμβολιασμού. Και φυσικά όλα αυτά... καλώς εχόντων των πραγμάτων... Η αλήθεια είναι ότι δεν ξέρω τι άλλο θα βιώσει αυτός ο πλανήτης, αυτή η χώρα, όλοι εμείς και ο καθένας ξεχωριστά, όμως οφείλουμε να το παλέψουμε. Ας καλωσορίσουμε, λοιπόν, το φθινόπωρο και να μην αφήσουμε να πάει χαμένη καμία φθινοπωρινή λιακάδα! Πολύ φιλικά Αναστασία Καφούση

στα χρωματα του διαβήτη

33 x

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2020

χρωματα

στα

Τριμηνιαία Περιοδική Έκδοση

www.meodigotodiaviti.gr

του διαβήτη

Ιδιοκτησία ΜΕ ΟΔΗΓΟ ΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ-ΚΑΡΤΑ ΔΙΑΒΗΤΗ

Διευθύντρια Σύνταξης Νεκταρία Καρακώστα

Υπεύθυνοι Διαφήμισης Αναστασία Καφούση Ελένη Νικολάου

Επιμέλεια-Διόρθωση Κειμένων & Υποδοχή Διαφήμισης Ειρήνη Καφούση

Υπεύθυνος Λογιστηρίου Δημήτρης Μούτουλας

Καλλιτεχνική Επιμέλεια Κατερίνα Σπηλιωτοπούλου

Εκτύπωση Λυχνία Α.Ε.

Εκδότης "ΜΕ ΟΔΗΓΟ ΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ" Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Αγ.Ι.Θεολόγου 41, Χολαργός 15561 Τηλ. 210 6520062, Fax. 210 6520082 Email: info@kartadiaviti.gr

ISSN: 2241- 3677

Επικοινωνήστε μαζί μας για ό,τι σας απασχολεί στο τηλέφωνο: 210 6520062 ή στο e-mail: info@kartadiaviti.gr Οι απόψεις των συντακτών και των αρθρογράφων δεν αποτελούν αναγκαία απόψεις του εκδότη και του ιδιοκτήτη του περιοδικού. Για τα αποστελλόμενα έντυπα, κείμενα και φωτογραφίες, ο εκδότης παίρνει αυτομάτως το δικαίωμα δημοσίευσης. Κείμενα και φωτογραφίες που αποστέλλονται στο περιοδικό προς δημοσίευση δεν επιστρέφονται. Απαγορεύεται η αναπαραγωγή ή η μετάδοση όλουχρωματα ή μέρους του του διαβήτη εντύπου (κείμενα και φωτογραφικό υλικό), 4 στα χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη (νόμος 2121/1993).

Επιστημονικοί Συνεργάτες Σωτήρης Βαρδουλάκης, Καθηγητής Παγκόσμιας Περιβαλλοντικής Υγείας, Εθνικό Πανεπιστήμιο Αυστραλίας Μιχαήλ Βικελής, Νευρολόγος, MSc in Headache Medicine, PhD Επιστημονικός Σύμβουλος Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος, www.headaches.gr Ευγενία Βλάχου, Καθηγήτρια Νοσηλευτικής Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, Επιστημονικά Υπεύθυνη της Ειδίκευσης «Εκπαίδευση και Φροντίδα στο Διαβήτη» του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών «Διαχείριση Χρόνιων Νοσημάτων», Πρόεδρος Επιστημονικού Τομέα «Ενδοκρινολογική και Διαβητολογική Νοσηλευτική» της Ένωσης Νοσηλευτών Ελλάδας (ΕΝΕ), Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Foundation of European Nurses in Diabetes (FEND) Σπύρος Ζαρογιάννης, Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, BSc, Χαροκόπειο Παν/μιοΑθηνών, Ειδίκευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη, M.Med. Sci, Ιατρική Σχολή Παν/μίου Γλασκώβης Ίλια Θεοτοκά, Κλινική Ψυχολόγος –Ψυχοθεραπεύτρια, Αιγινήτειο Νοσοκομείο Αλεξάνδρα Καππάτου, Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος Ελένη Κυρίτση-Κουκουλάρη, Ομότιμος Καθηγήτρια Νοσηλευτικής, Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, Πρόεδρος Εθνικού Συνδέσμου Νοσηλευτών Ελλάδος Αντώνιος Π. Λέπουρας, Παθολόγος, εξειδικευμένος στη Διαβητολογία, διευθυντής της Παθολογικής–Διαβητολογικής Κλινικής και του Διαβητολογικού Κέντρου του ΜΕΤΡΟΠΟΛΙΤΑΝ GENERAL, www.lepouras.gr Καλλιόπη Μέγαρη, Κλινική Νευροψυχολόγος, Σύμβουλος Ψυχολόγος Μαρία Μελετιάδου, Προϊσταμένη ΜΕΠΚ «ΤΖΑΝΕΙΟ» Γ.Ν.Π, MSc© Director/ Instructor Basic Life Support (BLS) ERC, Instructor Immediate Life Support (ILS) ERC Ιωάννης Ντούπης, Παθολόγος-Διαβητολόγος, Διευθυντής Παθολογικού τμήματος και υπεύθυνος Διαβητολογικού Ιατρείου, Ναυτικού Νοσοκομείου Ναυστάθμου Σαλαμίνας Θαλής Παναγιώτου, Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, www.allazwdiatrofi.gr Αθανασία Κ. Παπαζαφειροπούλου, Επιμελήτρια Α’, PhD, MSc στη Βιοστατιστική, Α΄ Παθολογικό Τμήμα και Διαβητολογικό Κέντρο, Τζάνειο Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά Κωνσταντίνος Πέτσιος, Νοσηλευτής ΠΕ, MΗSc, ΜΗΜ, PhD. Υπεύθυνος Κλινικής Έρευνας, Πιστοποιημένος ICH GCP Ερευνητής, «Ωνάσειο» Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, Γ. Γραμματέας Εθνικού Συνδέσμου Νοσηλευτών Ελλάδος Παναγιώτης Χαλβατσιώτης, Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας-Διαβήτη Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο "Αττικόν" & Αντιπρόεδρος Μελών ΔΕΠ Ιατρικής Σχολής Αθηνών Υποπτέραρχος Δημήτριος Χατζηγεωργίου, ΠαθολόγοςΛοιμωξιολόγος, Διευθυντής Υγειονομικού Πολεμικής Αεροπορίας, μέλος της Επιτροπής Ειδικών Επιστημόνων του Υπουργείου Υγείας για το νέο κορωνοϊό και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών Συνεντεύξεις Εμμανουήλ Ε. Καλαμπόκας, Αντιδήμαρχος Υγείας & Παιδείας Δήμου Αθηναίων, Μαιευτήρ - Χειρουργός Γυναικολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών PhD, Ειδικός στη Γυναικολογική Ογκολογία (RCOG), Λαπαροσκόπηση, Κολποσκόπηση (BSCCP) Ειδικοί Συνεργάτες Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας Ναταλία Τσιγαρίδου, Ελληνικό Γραφείο της Greenpeace

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ • ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ • ΠΡΟΣΒΑΣΗ

Στη Sanofi, πιστεύουμε ότι η φροντίδα της υγείας πρέπει να είναι τόσο μοναδική όσο εσύ. Με εκπαιδευτικά προγράμματα, καινοτόμες θεραπευτικές λύσεις και διασφάλιση πρόσβασης στηρίζουμε τα άτομα που ζουν με διαβήτη και τους επαγγελματίες υγείας. Στη Sanofi, πιστεύουμε ΣΤΟΝ ΔΙΚΟ ΣΟΥ ΤΥΠΟ.

SAGR.DIA.19.11.0351a

Ενημερώσου στο sanofi.gr

Editorial της σύνταξης

Εισερχόμενο στον υπολογιστή με θέμα «Αποστολή Αποτελεσμάτων». Ανοίγω το συνημμένο αρχείο και προς μεγάλη μου απογοήτευση, το μάτι μου καρφώνεται στη λέξη ΑΡΝΗΤΙΚΟ. Είναι τα αποτελέσματά μου από το τεστ αντισωμάτων που πραγματοποίησε για εμένα (όπως και για όλους τους συντάκτες υγείας) ο Βιοπαθολόγος- Μικροβιολόγος κ. Γεώργιος Βιδάκης.

ΝΕΚΤΑΡΙΑ ΚΑΡΑΚΩΣΤΑ Δημοσιογράφος Υγείας

Η εξέταση αντισωμάτων για τον SARS-CoV-2 που γίνεται με τη λήψη μικρής ποσότητας αίματος, προσπαθεί με την αυτοματοποιημένη ανοσοδοκιμασία χημειοφωταύγειας (CLIA) MAGLUMI 2019-nCoVIgG και IgM, μία δοκιμασία που έχει λάβει σήμανση CE, για τη διάγνωση της λοίμωξης, να ανιχνεύσει στο αίμα μου αντισώματα IgG και IgM κατά του νέου κορωνοϊού. Όπως εξηγεί ο κ. Βιδάκης, η μέθοδος είναι όμοια με εκείνη που χρησιμοποιείται για να γίνει η τιτλοποίηση αντισωμάτων π.χ. για την ιλαρά ή για την ερυθρά στις εγκύους. «Η κλινική ευαισθησία και ειδικότητα των δοκιμασιών MAGLUMI IgG/IgM, όταν συνδυαστούν και τα δύο αντισώματα», προσθέτει, «φθάνει το 89,89% με 95,6%, ενώ η ειδικότητα βρίσκεται σε ακόμη πιο υψηλά ποσοστά- περίπου 97%». Εξαιτίας του lockdown, ο ιός κυκλοφόρησε ελάχιστα στη χώρα και όπως μου είχε εξηγήσει από τη στιγμή της αιμοληψίας ο κ. Βιδάκης, οι πιθανότητες για ένα «απελευθερωτικό» θετικό αποτέλεσμα δεν ήταν με το μέρος μου, παρά το γεγονός ότι για επαγγελματικούς λόγους ήμουν από τα άτομα που δεν «ΕΜΕΙΝΑΝ ΣΠΙΤΙ». Για να τερματιστεί η πανδημία, ο ιός πρέπει είτε να εξαλειφθεί παγκόσμια ή να αποκτήσουμε επαρκή ανοσία μέσω λοιμώξεων ή εμβολίου. Αυτός είναι ένας ακόμη λόγος για τον οποίο όλοι μας πρέπει να είμαστε διπλά προσεκτικοί τώρα που ο καιρός κρυώνει. Πώς; ò Φορώντας τη μάσκα μας. ò Τηρώντας τις απαραίτητες αποστάσεις. ò Πλένοντας συχνά και σχολαστικά τα χέρια μας. ò Μένοντας σπίτι μας με το παραμικρό σύμπτωμα. ò Θωρακίζοντας τον οργανισμό μας από τις απειλές για τις οποίες υπάρχει

εμβόλιο, όπως η γρίπη και ο πνευμονιόκοκκος. Ας μην ξεχνάμε, ότι ο ξηρός χειμερινός αέρας αυξάνει τη σταθερότητα και τη μετάδοση των αναπνευστικών ιών. Επιπλέον, όταν κάνει κρύο, οι άνθρωποι μένουν περισσότερο σε κλειστούς χώρους, όπου η μετάδοση των ιών είναι μεγαλύτερη. Χειμώνας, COVID-19, γρίπη, πνευμονιόκοκκος, αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV), δημιουργούν το φετινό χειμώνα ένα πραγματικά εκρηκτικό κοκτέιλ. Και αυτό είναι κάτι που “δεν μας παίρνει”, ούτε ως άτομα, ούτε ως κοινωνία, να αγνοήσουμε ή να πάρουμε αψήφιστα…

στα χρωματα του διαβήτη

Πρόταση σερβιρίσματος

Aπολαυστικό πρωινό, χωρίς προσθήκη ζάχαρης*.

*Περιέχει φυσικά σάκχαρα Καταναλώνεται στα πλαίσια μιας ποικίλης και ισορροπημένης διατροφής και ενός υγιεινού τρόπου ζωής

Index περιεχόμενα

36 ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ

ΚΑΛΑΜΠΟΚΑ Αντιδήμαρχος Υγείας & Παιδείας Δήμου Αθηναίων, Μαιευτήρ - Χειρουργός Γυναικολόγος

42 DIABETES CHALLENGE PROJECT ΜΕΤΡΗΣΟΥ ΚΙ ΕΣΥ

43 MAGIC DIABETES BUS, 2020 44 Αφιέρωμα: Παγκόσμια Πανδημία

COVID-19

46 ΓΡΙΠΗ & ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ Ένα εκρηκτικό κοκτέιλ

50 ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ

"Απειλή" για τα άτομα με Διαβήτη

10 ΗΜΙΚΡΑΝΙΑ

Αφορά 1.000.000 Έλληνες

60 COVID-19

Πώς μεταδίδεται στο περιβάλλον;

64 ΚΛΙΜΑΤΙΣΤΙΚΑ

20 Αφιέρωμα: 14 Νοέμβριου

68 ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΓΕΡΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ 74 ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΝ ΣΕ

22 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ

78 ΤΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ «ΑΠΟΝΕΡΑ» ΤΗΣ

26 ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΤΟΜΟ

82 ΠΑΝΔΗΜΙΑ

Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη

ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ Πώς μπορεί να βοηθήσει ο νοσηλευτής;

30 ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ

34 EASD 2020: Όλα τα νέα δεδομένα στο Διαβήτη

ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΤΗΝ ΕΚΒΑΣΗ ΤΗΣ ΛΟΙΜΩΞΗΣ ΑΠΟ ΚΟΡΩΝΟΪΟ;

14 Ο ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΟΔΙΟΥ ΣΕ ΚΙΝΔΥΝΟ ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ. Η σημασία της ξηρότητας του δέρματος στην εξέλκωση

56 ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ Ο ΣΔ ΚΑΙ Η

στα χρωματα του διαβήτη

Κανόνες ορθής χρήσης στην εποχή του κορωνοϊού

ΘΕΩΡΙΕΣ ΣΥΝΟΜΩΣΙΑΣ;

ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ

Γιατί οι νέοι την αψηφούν;

86 ΜΑΣΚΕΣ

Μύθοι & αλήθειες

90 ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΟΥ ΟΛΟΙ ΕΧΟΥΜΕ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΑΣ

94 ΑΛΚΟΟΛ & ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Όσα πρέπει να γνωρίζετε

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

Γράφει ο:

ΔΡ. ΜΙΧΑΗΛ ΒΙΚΕΛΗΣ Νευρολόγος, MSc in Headache Medicine, PhD Επιστημονικός Σύμβουλος Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος

Η|Μ|Ι|Κ|Ρ|Α|Ν|Ι|Α ΑΦΟΡΑ

1.000.000 ΕΛΛΗΝΕΣ Κρίσεις ισχυρού πονοκεφάλου, που εμφανίζονται απροειδοποίητα και συχνά συνοδεύονται από δυσανεξία στο φως, τους ήχους, τις οσμές, ναυτία ή και εμετό. Μεγάλη δυσκολία ή και αδυναμία για φυσιολογική καθημερινή λειτουργικότητα, αλλά και για προγραμματισμό δραστηριοτήτων. Και αυτό να συμβαίνει μία ή και περισσότερες φορές το μήνα για δεκαετίες, στη διάρκεια των πιο παραγωγικών ετών της ζωής κάποιου.

στα χρωματα του διαβήτη

Η ημικρανία έχει, δυστυχώς, τη δύναμη να επιβαρύνει ή και συχνά να καταστρέφει τη ζωή πολλών εκατομμυρίων ανθρώπων ανά τον κόσμο, καθώς είναι μία από τις συχνότερες ασθένειες, με τα στοιχεία να δείχνουν πως στην Ευρώπη αφορά ως και το 15% του πληθυσμού. Ωστόσο, ακόμη και σήμερα, σε μια εποχή που η Ιατρική μπορεί να προσφέρει πολλές και αποτελεσματικές λύσεις, η ημικρανία παραμένει ένα υποτιμημένο πρόβλημα υγείας από τους ιατρούς, το οικογενειακό, κοινωνικό και επαγγελματικό περιβάλλον των ασθενών, αλλά και συχνά από τους ίδιους τους ασθενείς. Σύμφωνα με διεθνή αλλά και ελληνικά στατιστικά στοιχεία, περισσότεροι από τους μισούς ημικρανικούς, οι οποίοι υπολογίζονται σε περίπου ένα εκατομμύριο στην Ελλάδα, παραμένουν αδιάγνωστοι. Αλλά και από τους διαγνωσμένους ασθενείς, οι περισσότεροι δεν λαμβάνουν την καλύτερη δυνατή θεραπεία. Η προληπτική θεραπεία της ημικρανίας γίνεται σε άτομα που απαιτείται η μείωση της συχνότητας, διάρκειας και έντασης των ημικρανικών κρίσεων και η αποκατάσταση της ποιότητας ζωής. Οι κλασικές φαρμακευτικές θεραπείες, με ουσίες που εκτός από την αντι-ημικρανική έχουν και άλλες δράσεις, όπως αντιεπιληπτική ή αντικαταθλιπτική, εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται ευρέως, αν και ορισμένες φορές οι παρενέργειες εμποδίζουν τη χρήση τους, ενώ συχνά ασθενείς με ημικρανία είναι διστακτικοί να τις λάβουν, φοβούμενοι την πιθανότητα παρενεργειών. Μη φαρμακευτικές θεραπείες, με ουσίες που διαθέτουν σε κάποιο βαθμό τεκμηρίωση της αντι-ημικρανικής τους δράσης, όπως το μαγνήσιο, η βιταμίνη Β2, το συνένζυμο Q10 και άλλες, επίσης χρησιμοποιούνται συχνά, καθώς οι ουσίες αυτές συστήνονται από κατευθυντήριες οδηγίες έγκυρων επιστημονικών εταιρειών, όπως η Αμερικανική Ακαδημία Νευρολογίας. Στις νεότερες μεθόδους προληπτικής θεραπείας της ημικρανίας, επίσης, συγκαταλέγονται ιατρικές συσκευές, αλλά και η χρήση της βοτουλινικής τοξίνης σε ασθενείς με χρόνια ημικρανία. Η μοναδική ιατρική συσκευή που κυκλοφορεί στην Ελλάδα τη στιγμή που γράφεται αυτό το κείμενο, είναι ένας διαδερμικός ηλεκτρικός ερεθιστής του τριδύμου και των ινιακών νεύρων. Χρησιμοποιείται καθημερινά, για 20 λεπτά και η χρήση της μπορεί να συμβάλει στη μείωση του αριθμού των επεισοδίων ημικρανίας ή κεφαλαλγίας τάσεως.

στα χρωματα του διαβήτη

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

Botox Η βοτουλινική τοξίνη έχει ένδειξη για χρήση σε ασθενείς με χρόνια ημικρανία, δηλαδή σε ασθενείς με ημικρανία και με συμπτώματα για περισσότερες από 15 μέρες το μήνα. Χορηγείται ανά τρίμηνο σε 31 ως 39 συγκεκριμένα σημεία, σε μια ευρεία περιοχή που περιλαμβάνει το μέτωπο, τους κροτάφους, την ινιακή χώρα, τον αυχένα και τη ράχη. Τα αποτελέσματα των μελετών δείχνουν πως μπορεί να μειωθεί σημαντικά η συχνότητα, αλλά και η ένταση των κρίσεων ημικρανίας, καθώς και ο βαθμός λήψης αναλγητικών φαρμάκων.

Nεότερες επιλογές

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΙΣΟΥΣ ΗΜΙΚΡΑΝΙΚΟΥΣ, ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΠΕΡΙΠΟΥ ΕΝΑ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ ΑΔΙΑΓΝΩΣΤΟΙ. ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΔΙΑΓΝΩΣΜΕΝΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ, ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΔΕΝ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΔΥΝΑΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ. 12

στα χρωματα του διαβήτη

Ωστόσο, οι εξελίξεις στη θεραπεία της ημικρανίας δεν τελειώνουν εδώ. Οι νεότερες επιλογές για την ημικρανία είναι τα μονοκλωνικά αντισώματα κατά του νευρομεταβιβαστή CGRP ή των υποδοχέων του. Πρόκειται για μια νέα γενιά αντι-ημικρανικών φαρμάκων, εγκεκριμένα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για προληπτική θεραπεία της ημικρανίας. Τα νέα αυτά φάρμακα έχουν την ιδιαιτερότητα, σε σχέση με τις υπάρχουσες θεραπείες, πως είναι απόλυτα εξειδικευμένα στην πρόληψη της ημικρανίας, στοχεύοντας στο CGRP, ένα νευροπεπτίδιο που παίζει κομβικό ρόλο στην παθοφυσιολογία της ημικρανίας. Τα μονοκλωνικά αντισώματα έναντι του CGRP χορηγούνται με τη μορφή υποδόριας ή ενδοφλέβιας ένεσης μια φορά το μήνα ή και λιγότερο συχνά, γεγονός που καθιστά τη λήψη εύκολη και συνεπή. Επίσης, με βάση τα μέχρι τώρα στοιχεία, έχουν εξαιρετικά μικρό ποσοστό εμφάνισης παρενεργειών, ενώ η αποτελεσματικότητά τους δεν υπολείπεται αυτής των υπαρχουσών θεραπειών. Τα δύο πρώτα από τα νέα αυτά φάρμακα κυκλοφορούν ήδη στην Ελλάδα και αναμένεται η απόφαση του δημόσιου ασφαλιστικού συστήματος για τις προϋποθέσεις αποζημίωσής τους. ______________________________________________________________________________________________________ Βιβλιογραφία 1. Vikelis Μ, Spingos KC and Rapoport AM. A new era in headache treatment. Neurological Sciences (2018) 39 (Suppl 1) :S47–S58. 2. Vikelis M, Argyriou AA, Dermitzakis EV et al. Sustained onabotulinumtoxinA therapeutic benefits in patients with chronic migraine over 3 years of treatment. J Headache Pain. 2018 Sep 17;19(1):87.

στα χρωματα του διαβήτη

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

Γράφει ο:

ΔΡ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΝΤΟΥΠΗΣ Παθολόγος - Διαβητολόγος Διευθυντής Παθολογικού τμήματος και υπεύθυνος Διαβητολογικού Ιατρείου, Ναυτικού Νοσοκομείου Ναυστάθμου Σαλαμίνας

Ο εντοπισμός του ποδιού σε κίνδυνο στο διαβήτη Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΞΗΡΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΚΩΣΗ Ο σακχαρώδης διαβήτης έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας. Μια από τις πιο δραματικές επιπλοκές του, αποτελεί το λεγόμενο «διαβητικό πόδι», διότι επηρεάζει τόσο τον ασθενή, επιβαρύνοντας σημαντικότατα την ποιότητα ζωής του, όσο και τα κρατικά Συστήματα Υγείας παγκοσμίως, καθώς αυξάνει κατακόρυφα το κόστος υγειονομικής περίθαλψης για τη φροντίδα των εν λόγω ασθενών.

14 14

στα σταχρωματα χρωματατου τουδιαβήτη διαβήτη

Ως «διαβητικό πόδι» ορίζουμε τη νευροπαθητική ή νευροϊσχαιμική εξέλκωση του ποδιού ασθενούς με σακχαρώδη διαβήτη, ως συνέπεια διαβητικής συμμετρικής περιφερικής νευροπάθειας ή περιφερικής αρτηριακής νόσου ή συχνότερα, συνδυασμού και των δύο. Συνεπεία αυτού, αρκετά συχνά ο ασθενής οδηγείται σε κάποιας εκτάσεως ακρωτηριασμό του άκρου ποδός. Η αρχή της βλάβης ξεκινάει με την ανάπτυξη νευροπάθειας στα κάτω άκρα, ατόμων με διαβήτη, με συνέπεια τη διαταραχή στην αισθητικότητα και την αντίληψη του πόνου στα πέλματα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, ο ασθενής να υφίσταται μικροτραυματισμούς, οι οποίοι λόγω της έλλειψης του πόνου δε γίνονται αντιληπτοί και για το λόγο αυτό δεν τυγχάνουν της αντίστοιχης φροντίδας. Επιπλέον, η διαβητική νευροπάθεια συμβάλλει στη δημιουργία υπερκερατώσεων στα σημεία αυξημένων πιέσεων του πέλματος, οι οποίες αν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως, μπορεί να οδηγήσουν στη δημιουργία έλκους. Ιδιαίτερα ευαίσθητη περιοχή είναι αυτή των κεφαλών των μεταταρσίων, οι οποίες λόγω ατροφίας των μεσοστέων μυών και πτώση του προσθίου ποδός, υφίστανται ιδιαίτερα αυξημένες πιέσεις από το βάρος του σώματος. Στη δημιουργία των υπερκερατώσεων αυτών, σημαντικό ρόλo διαδραματίζει η νευροπάθεια του αυτόνομου νευρικού συστήματος, που κατά κανόνα συνυπάρχει με την περιφερική νευροπάθεια και η οποία έχει ως αποτέλεσμα την πλημμελή ενυδάτωση του ποδιού - λόγω δυσλειτουργίας των ιδρωτοποιών αδένων - και την εμφάνιση εντονότατης ξηροδερμίας και προδιάθεσης για σχάσεις και έλκη στο δέρμα. Αυτές οι σχάσεις στο δέρμα συχνά γίνονται πύλες εισόδου για βακτήρια, τα οποία προκαλούν τοπική λοίμωξη, η οποία αν δεν αντιμετωπιστεί

στα χρωματα του διαβήτη

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ

καταλλήλως δύναται να οδηγήσει μέχρι και σε συμμετοχή του οστού στη φλεγμονή με ιδιαίτερα δυσμενή έκβαση. Σε περίπτωση που συνυπάρχει επιπλέον και αρτηριακή νόσος των κάτω άκρων το πρόβλημα γίνεται πιο σοβαρό. Η επούλωση πιθανού έλκους γίνεται ιδιαιτέρως δύσκολη και πάντοτε βέβαια, όσο υπάρχει ανοιχτό έλκος εγκυμονεί ο κίνδυνος σοβαρής λοίμωξης, που μπορεί να οδηγήσει τελικά σε ακρωτηριασμό. Η διάγνωση της περιφερικής διαβητικής νευροπάθειας και ο εντοπισμός του «ποδιού σε κίνδυνο» είναι κάτι που μπορεί να γίνει από τον ιατρό με την κλινική εξέταση και τη χρήση κατάλληλου ιατρικού εξοπλισμού. Για το λόγο αυτό, ο ασθενής θα πρέπει να «απαιτεί» από τον ιατρό του να τον εξετάζει τακτικά στα κάτω άκρα, για την πιθανότητα ανάπτυξης περιφερικής νευροπάθειας ή και περιφερικής αρτηριακής νόσου. Όταν ένας ασθενής αποδειχθεί κλινικά πως έχει πόδι σε κίνδυνο για εξέλκωση, είναι απαραίτητο να λαμβάνει κατάλληλα μέτρα φροντίδας για τα πόδια του σε καθημερινή βάση.

Συγκεκριμένες ενέργειες για τη φροντίδα των άκρων ποδών: Καθημερινή καθαριότητα στα κάτω άκρα με νερό και σαπούνι, ακολουθούμενο από σχολαστικό στέγνωμα, ιδιαίτερα ανάμεσα στα δάκτυλα. Προσοχή στο κόψιμο των ονύχων. Τακτικός έλεγχος του πέλματος είτε από τον ίδιο είτε από άτομο του κοντινού του περιβάλλοντος. Ο έλεγχος πρέπει να περιλαμβάνει τον έλεγχο για πρηξίματα, ερυθρότητα, αυξημένη θερμοκρασία και παρουσία πληγών στο πέλμα. Επιπλέον, ο

στα χρωματα του διαβήτη

έλεγχος των άκρων θα πρέπει να περιλαμβάνει τον εντοπισμό τόσο πιθανών υπερκερατώσεων όσο και της πιθανής παρουσίας ξηρότητας του δέρματος. Σε περίπτωση που εντοπιστούν υπερκερατώσεις ή ξηρότητα στο πέλμα θα πρέπει να ενημερώνεται ο θεράπων ιατρός. Ήπιες υπερκερατώσεις είναι δυνατόν να αντιμετωπιστούν από τον ίδιο τον ασθενή με τη χρήση ελαφρόπετρας και ενυδατικής κρέμας. Η καθημερινή χρήση ενυδατικής κρέμας με απολεπιστικές ιδιότητες θα μπορούσε να βοηθήσει, επίσης, στην πρόληψη εμφάνισης ξηρότητας των ποδιών, προλαμβάνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο πιθανή εξέλκωση αλλά και επιμόλυνση, με έναν ιδιαίτερα απλό τρόπο. Τα άτομα με διαβήτη και περιφερική διαβητική νευροπάθεια θα πρέπει, επίσης, να αποφεύγουν τα στενά παπούτσια, θα πρέπει να χρησιμοποιούν κάλτσες χωρίς ραφές και να αποφεύγουν να βαδίζουν χωρίς υποδήματα. Επιπλέον, τα παπούτσια πριν φορεθούν θα πρέπει να ελέγχονται για την πιθανότητα ύπαρξης ξένων σωμάτων εντός αυτών. Συμπερασματικά, λοιπόν, ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για ακρωτηριασμό των κάτω άκρων, λόγω της περιφερικής αρτηριακής νόσου αλλά και της περιφερικής νευροπάθειας, που δύναται να προκαλέσει. Παρόλα αυτά όμως, τόσο η αναγνώριση από τον ιατρό του «ποδιού σε κίνδυνο», όπως επίσης και η λήψη των κατάλληλων μέτρων αποφυγής της εξέλκωσης, η σχολαστική φροντίδα και ενυδάτωση των ποδιών, αλλά και η εξειδικευμένη και έγκαιρη αντιμετώπιση μιας πιθανής εξέλκωσης, μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στην αποφυγή των ακρωτηριασμών και τη διαφύλαξη της ποιότητας ζωής των ατόμων με διαβήτη.

στα χρωματα του διαβήτη

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη 14 Νοεμβρίου

1 στους 10

ΟΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΕΣ ΚΑΝΟΥΝ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ Τα άτοµα που ζουν µε διαβήτη χρειάζονται υποστήριξη για να κατανοήσουν την κατάστασή τους και πώς να ζουν µε αυτόν. Εµπλουτίστε τις γνώσεις σας για το διαβήτη στο: www.worlddiabetesday.org/nurses #NursesMakeTheDifference

ανθρώπους ζουν µε το διαβήτη

Νεκταρ ό τη ία Απ

ώστα ρακ Κα

ΟΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΈΣ ΚΆΝΟΥΝ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΆ

#NursesMakeTheDifference

Οι νοσηλευτές κάνουν τη διαφορά και αυτό το είδαμε και στην πανδημία. Ήταν οι ήρωες της πρώτης γραμμής με τις πράσινες μπλούζες, αυτοί που στάθηκαν δίπλα σε εκείνους που πάλευαν με τον κορωνοϊό, αλλά κι εκείνους που έφυγαν τελικά νικημένοι από τη νέα, άγνωστη νόσο. Ο ρόλος των νοσηλευτών στην υποστήριξη των ατόμων με διαβήτη είναι καθοριστικός. Τα άτομα με διαβήτη βρίσκονται καθημερινά αντιμέτωπα με πολλές και διαφορετικές προκλήσεις και χρειάζονται ενημέρωση, ενδυνάμωση και εκπαίδευση για να μπορέσουν να τις διαχειριστούν και να αποφύγουν τις επιπλοκές του. Καθώς ο αριθμός των ατόμων με διαβήτη αυξάνει, ο ρόλος των νοσηλευτών είναι καθοριστικός και στην πρόληψη της νόσου, μέσω της διαχείρισης και του περιορισμού των σχετικών παραγόντων κινδύνου. Στόχος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Διαβήτη (IDF) που αφιέρωσε τη φετινή παγκόσμια ημέρα στους νοσηλευτές, είναι η ευαισθητοποίησή τους, ώστε περισσότεροι να εκπαιδευτούν στο διαβήτη και να μπορέσουν να κάνουν τη διαφορά στη ζωή των ασθενών. Στο πλαίσιο αυτό μάλιστα, η IDF διοργανώνει, εντός του Οκτωβρίου, ένα on-line μάθημα για να βοηθήσει τους νοσηλευτές να αξιολογήσουν τις γνώσεις τους για τη νόσο και να μάθουν περισσότερα για αυτήν.

* Η Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη καθιερώθηκε το 1991 από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο οποίος διείδε την αναδυόμενη "επιδημία" του διαβήτη και την απειλή που θέτει στην παγκόσμια υγεία. Η επιλογή της 14ης Νοεμβρίου δεν είναι τυχαία, καθώς είναι η γενέθλια ημέρα του Sir Frederick Banting που το 1922 ανακάλυψε την ινσουλίνη με τον Charles Bost.

στα χρωματα του διαβήτη

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

ΜΑΡΙΑ ΜΕΛΕΤΙΑΔΟΥ Προϊσταμένη ΜΕΠΚ «ΤΖΑΝΕΙΟ» Γ.Ν.Π, MSc Director/Instructor Basic Life Support (BLS) ERC, Instructor Immediate Life Support (ILS) ERC

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ

ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ Σύμφωνα με τη Διεθνή Ομοσπονδία του Διαβήτη (International Diabetes Federation, IDF), ο επιπολασμός της νόσου προβλέπεται να αυξηθεί στα 693 εκατομμύρια μέχρι το 2045, με τα 2/3 αυτών να είναι σε παραγωγική ηλικία. Τα άτομα που είτε ζουν με τη νόσο, είτε διατρέχουν κίνδυνο εμφάνισής της, χρειάζονται εκπαίδευση και υποστήριξη, αφού αντιμετωπίζουν μία σειρά προκλήσεων και αλλαγών του τρόπου ζωής τους. Η εκπαίδευση για την αυτοφροντίδα στο Διαβήτη (Diabetes SelfManagement Education and Support), είναι μια συνεχιζόμενη διαδικασία, που έχει ως στόχο να βοηθήσει τα άτομα με ΣΔ να αποκτήσουν τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες, ώστε να διαχειρίζονται τη νόσο διαχρονικά. Η θεραπευτική εκπαίδευση αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για: ò τη διατήρηση της ευγλυκαιμίας, ò την πρόληψη των επιπλοκών (οξέων

π.χ διαβητική κετοξέωση, υπογλυκαιμία και χρόνιων μικροαγγειακών:

στα χρωματα του διαβήτη

αμφιβληστροειδοπάθεια, νεφροπάθεια, νευροπάθεια και μακροαγγειακών: στεφανιαία νόσο, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, περιφερική αρτηριακή νόσο), ò την υιοθέτηση υγιεινών συμπεριφο-

ρών, ò τη βελτίωση της αυτοφροντίδας ò και τη συμμόρφωση στη θεραπεία.

Οι νοσηλευτές κάνουν τη διαφορά Ως Ειδικός Νοσηλευτής στο Διαβήτη (ΕΝΔ) ορίζεται ο επαγγελματίας υγείας, ο οποίος κατέχει βασικές γνώσεις - πρακτικές βιολογικών και κοινωνικών επιστημών, επικοινωνίας, συμβουλευτικής και διαθέτει εμπειρία στη φροντίδα διαβητικών ατόμων. Ο ρόλος του είναι πολυδιάστατος και περιλαμβάνει την παροχή άριστης κλινικής φροντίδας, την εκπαίδευση, τη διαμόρφωση συστημάτων υποστήριξης, την ενσυναίσθηση, την έρευνα, τη συνεργασία και την καινοτομία.

1 στους 10

ΟΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΕΣ ΚΑΝΟΥΝ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ

ανθρώπους ζουν µε το διαβήτη

Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη 14 Νοεμβρίου

Τα άτοµα που ζουν µε διαβήτη χρειάζονται υποστήριξη για να κατανοήσουν την κατάστασή τους και πώς να ζουν µε αυτόν. Εµπλουτίστε τις γνώσεις σας για το διαβήτη στο: www.worlddiabetesday.org/nurses #NursesMakeTheDifference

ΓΙΑ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ, Η ΑΝΑΓΚΗ ΕΙΔΙΚΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ ΕΙΝΑΙ ΕΜΦΑΝΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ.

στα χρωματα του διαβήτη

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

Ως ισότιµο µέλος της διεπιστημονικής διαβητολογικής οµάδας συμμετέχει στην ολιστική φροντίδα του ατόµου µε ΣΔ.

Οι βασικές πληροφορίες που παρέχονται αφορούν:

Συμβάλλει στην:

ò Την παθοφυσιολογία του διαβήτη και των

ò πρόληψη και αντιμετώπιση των παραγό-

θεραπευτικών επιλογών (αντιδιαβητικά δισκία, ινσουλίνη). ò Την έναρξη σωµατικής δραστηριότητας, που περιλαμβάνει 30 λεπτά μέτριας έντασης άσκηση ημερησίως, τουλάχιστον πέντε φορές εβδομαδιαίως. ò Τη διακοπή του καπνίσματος. ò Την απώλεια σωματικού βάρους, κατά τουλάχιστον 5%, εφόσον είναι αυξημένο. ò Την ορθή χρήση των φαρµάκων. ò Την παρακολούθηση της γλυκόζης αίµατος (Self Blood Glucose Monitoring), την αξιολόγηση των ευρηµάτων και τις κατάλληλες παρεµβάσεις. ò Την πρόληψη, ανίχνευση και αντιµετώπιση των οξέων και χρόνιων επιπλοκών. ò Την επίλυση προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα άτομα με διαβήτη στην καθημερινότητά τους. ò τον εντοπισµό και την αντιµετώπιση τυχόν ψυχολογικών προβληµάτων. ò Την προσαρμογή και την επιτυχή κοινωνική αντιμετώπιση της νόσου. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα εξατομικεύεται και εστιάζεται στις υποκειμενικές και αντικειμενικές ανάγκες του κάθε ατόμου, συμπεριλαμβανομένων των επιθυμιών, των προσδοκιών, των πεποιθήσεων και των δυνατοτήτων του ασθενούς (patient-centered approach).

ò ò ò ò ò ò ò ò

ντων κινδύνου στα άτομα υψηλού κινδύνου, ιδιαίτερα σε αυτά με αποδεδειγμένα υψηλό κίνδυνο εμφάνισης ΣΔτ2 (π.χ. άτομα με προδιαβήτη, παχυσαρκία, θετικό οικογενειακό ιστορικό), έγκαιρη διάγνωση, ασθενοκεντρική φροντίδα, παροχή ολοκληρωμένης και αποτελεσματικής κλινικής αντιμετώπισης, τεκμηριωμένη νοσηλευτική πρακτική (evidence based), ανάπτυξη σχέσης συνεργασίας και θεραπευτικής επικοινωνίας, καθοδήγηση και έλεγχο της νόσου, ενδυνάμωση (patient empowerment), ψυχοκοινωνική υποστήριξη.

Κύριοι άξονες του εκπαιδευτικού προγράμματος είναι: ò η παθοφυσιολογία, η επιδημιολογία και

η κλινική πράξη στον προ-διαβήτη και το διαβήτη, ò η διά βίου προσαρμογή στη νόσο, ò η διδασκαλία και η απόκτηση δεξιοτήτων, ò η αυτοδιαχείριση της νόσου.

Συγκεκριμένα, εκπαιδεύει τα άτομα με ΣΔ και τους φροντιστές τους, βάσει των Διεθνών Κατευθυντήριων Οδηγιών, µε απώτερο στόχο τη συνεργατική αντιµετώπιση της νόσου. Συμμετέχει στα προγράμματα υγιεινοδιαιτητικής παρέμβασης με στόχους: ò τη μείωση του σωματικού βάρους, ò τη μείωση του ολικού λίπους (< 30% της

ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης), ò τη μείωση του κορεσμένου λίπους (< 10%

της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης),

στα χρωματα του διαβήτη

ò την αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών.

Συμπερασματικά, για τα ελληνικά δεδομένα, η ανάγκη Ειδικού Νοσηλευτή στο Διαβήτη είναι εμφανής και επιτακτική για την αποτελεσματική διαχείρισή του. Όπως ανέφερε ο Joslin: «ο Σακχαρώδης Διαβήτης είναι πρωταρχικά ένα νόσημα για νοσηλευτές».

Ο ιατρός σου είναι ο σύμμαχός σου

Ο ιατρός που ειδικεύεται στο Σακχαρώδη Διαβήτη είναι ο πλέον κατάλληλος για να σε βοηθήσει να ρυθμίσεις το διαβήτη σου. Μπορεί υπεύθυνα να σε διδάξει πώς να αποφύγεις τις επιπλοκές της νόσου και να σε εκπαιδεύσει ώστε να διαχειριστείς καλύτερα το διαβήτη σου.

Μια πρωτοβουλία της Novo Nordisk Ελλάς Ε.Π.Ε. Αυτές οι πληροφορίες προορίζονται για γενική πληροφόρηση και ενημέρωση του κοινού και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τη συμβουλή ιατρού ή άλλου αρμοδίου επαγγελματία υγείας.

στα χρωματα του διαβήτη

GR20CD00006

Η καθημερινότητα μπορεί να γίνει ευκολότερη με τη σωστή εκπαίδευση που μπορεί να σου προσφέρει ο ιατρός σου.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

ΔΡ. ΕΥΓΕΝΙΑ ΒΛΑΧΟΥ Καθηγήτρια Νοσηλευτικής Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, Επιστημονικά Υπεύθυνη της Ειδίκευσης «Εκπαίδευση και Φροντίδα στο Διαβήτη» του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών «Διαχείριση Χρόνιων Νοσημάτων», Πρόεδρος Επιστημονικού Τομέα «Ενδοκρινολογική και Διαβητολογική Νοσηλευτική» της Ένωσης Νοσηλευτών Ελλάδας (ΕΝΕ), Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Foundation of European Nurses in Diabetes (FEND)

ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΤΟΜΟ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ

ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΕΙ Ο ΝΟΣΗΛΕΥΤΗΣ; Τα άτομα που πάσχουν από διαβήτη, αντιμετωπίζουν καθημερινά ποικίλες προκλήσεις σχετικά με τη διαχείριση της ασθένειάς τους. Ο εξειδικευμένος στο διαβήτη νοσηλευτής, είναι ο νοσηλευτής που διαθέτει την κατάλληλη εκπαίδευση και τις απαραίτητες γνώσεις, ώστε να παρακινήσει, να εκπαιδεύσει και γενικότερα να βοηθήσει το άτομο με διαβήτη στη διαχείριση της νόσου του.

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) αποτελεί μια από τις πιο συχνές χρόνιες νόσους παγκοσμίως, ενώ μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Σύμφωνα με τη Διεθνή Ομοσπονδία για το Διαβήτη (International Diabetes Federation, IDF), ο επιπολασμός του ΣΔ στην Ελλάδα το 2014, εκτιμήθηκε στο 7,04% (IDF, 2014). Σύμφωνα με την μελέτη ATTICA, ο αριθμός των ατόμων με ΣΔ στην Ελλάδα αυξάνει με ταχείς ρυθμούς, ενώ υπολογίζεται να πάσχει αυτή τη στιγμή το 8% του συνολικού πληθυσμού (περίπου 900.000). Το 2012, ο ΣΔ ευθυνόταν

στα χρωματα του διαβήτη

για περίπου 1,5 εκατομμύριο θανάτους, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO). Τα άτομα που πάσχουν από διαβήτη, αντιμετωπίζουν καθημερινά ποικίλες προκλήσεις σχετικά με τη διαχείριση της ασθένειάς τους και μάλιστα αυτές οι προκλήσεις είναι ουσιαστικές. Προκλήσεις, όπως η αντιμετώπιση του διαβήτη σε συνεχή βάση, η λήψη μεγάλου αριθμού αποφάσεων για την προσέγγιση των γλυκαιμικών στόχων, η ινσουλινοθεραπεία που μπορεί να επηρεάσει

1 στους 10

ΟΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΕΣ ΚΑΝΟΥΝ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ

ανθρώπους ζουν µε το διαβήτη

Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη 14 Νοεμβρίου

Ο ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΠΟΛΥΠΛΟΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΝΟΣΟΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΟΓΟ ΑΥΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΑΠΟ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΕΣ ΚΡΙΝΕΤΑΙ ΑΝΑΓΚΑΙΟ ΝΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΤΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ. Ο ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗΣ ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΑΝΑΠΟΣΠΑΣΤΟ ΚΟΜΜΑΤΙ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΑΥΤΗΣ.

στα χρωματα του διαβήτη

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

την ποιότητα ζωής (είτε θετικά, με τη μείωση των συμπτωμάτων της υπεργλυκαιμίας είτε αρνητικά με την αύξηση της υπογλυκαιμίας), η προσαρμογή του ατόμου στην κανονικότητα σε προσωπικό, οικογενειακό και κοινωνικό επίπεδο, η επαγγελματική ανέλιξη και σταδιοδρομία, η συναισθηματική και ψυχική καταπόνηση (απογοήτευση, άρνηση, θυμός, φόβος, αποτυχίες, επιπλοκές, κ.λπ.) που προκαλείται από τη συνεχή ενασχόληση με τη νόσο. Η χρονιότητα της νόσου αποτελεί έναν από τους κυριότερους επιβαρυντικούς παράγοντες, δεδομένου ότι συχνά καταβάλλει το άτομο, μειώνει τις ψυχικές αντοχές του με αποτέλεσμα να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του, αλλά και στη συμμόρφωσή του στη λήψη της φαρμακευτικής αγωγής. Ο φόβος των δυνητικών επιπλοκών της νόσου, ο φόβος του θανάτου, αλλά και η τροποποίηση δυσλειτουργικών συμπεριφορών στην καθημερινότητα, επηρεάζουν τη ζωή του ατόμου με διαβήτη με συχνά επακόλουθα το άγχος, την κατάθλιψη, τις συναισθηματικές και διατροφικές διαταραχές. Ο διαβήτης είναι μια πολύπλοκη χρόνια νόσος και για το λόγο αυτό επαγγελματίες υγείας από διαφορετικές ειδικότητες κρίνεται αναγκαίο να συνεργαστούν για την αποτελεσματική φροντίδα του ατόμου με διαβήτη. Ο εξειδικευμένος νοσηλευτής στο διαβήτη αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ομάδας αυτής.

Πώς μπορεί να βοηθήσει ο εξειδικευμένος νοσηλευτής στο διαβήτη (ΕΝΔ) Ο ΕΝΔ είναι ο νοσηλευτής που διαθέτει την κατάλληλη εκπαίδευση και τις απαραίτητες γνώσεις, ώστε να παρακινήσει, να εκπαιδεύσει και γενικότερα να βοηθήσει το άτομο στη διαχείριση της φροντίδας του.

στα χρωματα του διαβήτη

Αποτελεί έναν άρτια εκπαιδευμένο επαγγελματία υγείας, ο οποίος έχει τις γνώσεις και δεξιότητες να διαχειριστεί όλους τους τύπους διαβήτη (τύπου 1, τύπου 2, LADA, MODY, διαβήτη κύησης, φαρμακευτικά επαγόμενο διαβήτη, τύπου 3, κ.λπ.) τόσο στα παιδιά, όσο και στους ενήλικες, καθώς και όλες τις συννοσηρότητες που συνοδεύουν το άτομο με διαβήτη (υπέρταση, καρδιαγγειακά νοσήματα, νεφροπάθειες, διαβητικό πόδι κ.λπ.). Η πρόληψη των επιπλοκών της νόσου αποτελεί το κυριότερο μέλημα του ΕΝΔ, ώστε να επιτευχθεί η όσο το δυνατόν υψηλότερη ποιότητα ζωής του ατόμου με διαβήτη. Ο ΕΝΔ εκπαιδεύει τα άτομα με ΣΔ και τις οικογένειές τους με γνώμονα τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες, αλλά και τις προσαρμοσμένες στον ελληνικό πληθυσμό επικαιροποιημένες κατευθυντήριες οδηγίες της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας. Σε συνεργασία με τον ασθενή, ο ΕΝΔ οργανώνει ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα ανάλογα με τις ανάγκες του, σε συνδυασμό με τις επιθυμίες του, τις δυνατότητές του και την καθημερινότητά του. Η εκπαίδευση του ατόμου με ΣΔ κρίνεται ως υψίστης σημασίας, καθώς μέσω αυτής, ο ασθενής μαθαίνει τα πάντα γύρω από το διαβήτη, κυρίως όμως μαθαίνει να διαχειρίζεται ο ίδιος αποτελεσματικά τη νόσο και να λαμβάνει αποφάσεις στην καθημερινή του ζωή. Η ενθάρρυνση του ασθενούς για ενεργό συμμετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία και στη λήψη αποφάσεων που αφορούν στη θεραπεία του, αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει ο ΕΝΔ. Ο καλά εκπαιδευμένος ΕΝΔ βοηθά το άτομο να ανακαλύπτει το ίδιο λύσεις για τη διαχείριση των συμπτωμάτων ή την αντιμετώπιση της νόσου, όπως επίσης και για

άλλα προβλήματα ίσως πρακτικότερης φύσης που προκύπτουν από αυτή. Άλλωστε, η επιτυχία της εκπαίδευσης είναι η σταδιακή ανεξαρτητοποίηση του ασθενούς από τον εκπαιδευτή του. Οι ασθενείς που συζητούν τους θεραπευτικούς στόχους με τους επαγγελματίες υγείας είναι περισσότερο πιθανό να αποδεχτούν τη νόσο, να κατανοήσουν τις θεραπευτικές επιλογές και να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους. Επιπλέον, ο ΕΝΔ παρέχει συνεχή στήριξη στο άτομο με διαβήτη και τους οικείους του, ενώ αποτελεί το συνδετικό κρίκο με τους υπόλοιπους επαγγελματίες υγείας (ιατρούς και νοσηλευτές άλλων ειδικοτήτων, επισκέπτες υγείας, διατροφολόγους, ψυχολόγους, γυμναστές, κλπ.), ώστε ο ασθενής να λαμβάνει την καλύτερη δυνατή φροντίδα. Η Διεθνής Ομοσπονδία για το Διαβήτη (IDF) αφιερώνει τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη (14 Νοεμβρίου 2020) στους νοσηλευτές, ως αναγνώριση της αξίας και του καταλυτικού τους ρόλου στην εκπαίδευση, πρόληψη, στην αντιμετώπιση και θεραπεία του ΣΔ, αλλά και στη φροντίδα των ατόμων με ΣΔ.

θολική υποστήριξη μεγάλων οργανισμών, όπως του WHO (World Health Organization), της EASD (European Association for the Study of Diabetes), της DESG (Diabetes Education Study Group), του PCDE (Primary Care Diabetes Europe) και της EURADIA (European Research Area in Diabetes). Παρότι ο θεσμός του ΕΝΔ είναι διαδεδομένος σε πολλές χώρες παγκοσμίως, εντούτοις, στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα παρατηρούνται δυσκολίες όσον αφορά στην ευρεία εφαρμογή του στην καθημερινή πρακτική. Όμως, τα τελευταία χρόνια υπάρχει έντονη κινητικότητα στην κατεύθυνση εκπαίδευσης των νοσηλευτών στο ΣΔ, καθώς αυτήν τη στιγμή στην Ελλάδα παρέχονται μεταπτυχιακά προγράμματα από τα μεγαλύτερα τμήματα Νοσηλευτικής των πανεπιστημίων της χώρας (Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδας).

Συμπερασματικά

Η συμβολή του Εξειδικευμένου Νοσηλευτή ή αλλιώς Ειδικού Νοσηλευτή (ΕΝΔ) στον Διαβήτη (Diabetes Specialist Nurse) στην εκπαίδευση του ατόμου με ΣΔ, έχει αναγνωριστεί παγκοσμίως και εξελίσσεται διαρκώς με ταχύτατους ρυθμούς, ακολουθώντας τα πρότυπα και τις κατευθυντήριες οδηγίες των διεθνών οργανισμών για το διαβήτη.

Ο ΕΝΔ αποτελεί αναπόσπαστο μέλος της διεπιστημονικής διαβητολογικής ομάδας για την αντιμετώπιση του ΣΔ, ενώ συνεισφέρει σημαντικά τόσο σε επίπεδο πρόληψης των βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων επιπλοκών, όσο και σε επίπεδο ενίσχυσης του βαθμού αυτοφροντίδας των ατόμων με ΣΔ, καθώς αναδεικνύει το ίδιο άτομο ως υπεύθυνο της φροντίδας του και το ενθαρρύνει στην ενεργό συμμετοχή του στη λήψη αποφάσεων που αφορούν στη θεραπεία του.

Στην ενίσχυση του θεσμού αυτού συνέβαλε το 1995, η δημιουργία Οργανισμού Νοσηλευτών Ευρώπης για το Διαβήτη (Foundation of European Nurses in Diabetes, FEND), έχοντας την αναγνώριση και την κα-

Τέλος, η καθιέρωση του Εξειδικευμένου Νοσηλευτή στο Διαβήτη (Diabetes Specialist Nurse) κρίνεται αναγκαία από την Πολιτεία στην Ελλάδα, ακολουθώντας τα διεθνή πρότυπα και στρατηγικές.

Εκπαίδευση

στα χρωματα του διαβήτη

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

ΔΡ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΕΤΣΙΟΣ Νοσηλευτής ΠΕ, MΗSc, ΜΗΜ, PhD. Υπεύθυνος Κλινικής Έρευνας, Πιστοποιημένος ICH GCP Ερευνητής, «Ωνάσειο» Καρδιοχειρουργικό Κέντρο. Γ. Γραμματέας Εθνικού Συνδέσμου Νοσηλευτών Ελλάδος.

ΔΡ. ΕΛΕΝΗ ΚΥΡΙΤΣΗ-ΚΟΥΚΟΥΛΑΡΗ Ομότιμος Καθηγήτρια Νοσηλευτικής, Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής Πρόεδρος Εθνικού Συνδέσμου Νοσηλευτών Ελλάδος.

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ Η έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού είναι ένα ζήτημα που απασχολεί τη διεθνή κοινότητα διαχρονικά και αφορά, τόσο τα εξελιγμένα, όσο και τα αναπτυσσόμενα συστήματα υγείας. Οι αιτίες είναι ποικίλες, πολύπλοκες και εκτεταμένες, αν και μια βασική διαφορά στην έλλειψη σήμερα είναι ότι υπάρχουν τόσο ζητήματα προσφοράς, όσο και ζήτησης. Δυστυχώς, αυτό το πρόβλημα παρατηρείται διαρκώς επιδεινούμενο και στη χώρα μας, εξαιτίας της μακροχρόνιας περιορισμένης πρόσληψης νοσηλευτικού προσωπικού από τα δημόσια νοσηλευτικά ιδρύματα, βάσει των δημοσιονομικών περικοπών κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης.

στα χρωματα του διαβήτη

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και το Διεθνές Συμβούλιο Νοσηλευτών έχουν χαρακτηρίσει την έλλειψη ως «κρίσιμο ζήτημα» για τη λειτουργία των συστημάτων υγείας και έχουν δημοσιεύσει έκτοτε σε επαναλαμβανόμενες εκθέσεις τους το μέγεθος του προβλήματος. Σήμερα, το νοσηλευ-

τικό εργατικό δυναμικό ανέρχεται σε 27,9 εκατομμύρια, εκ των οποίων τα 19,3 είναι πτυχιούχοι νοσηλευτές και η έλλειψή του ανέρχεται σε 5,9 εκατομμύρια. Η έλλειψη, όμως, δεν είναι ομοιογενής ανάμεσα στα συστήματα υγείας και αυτό διαφαίνεται από το γεγονός ότι το 89% αυτής της έλλειψης αφορά χώρες με μεσαίο ή χαμηλό εισόδημα. Μια άλλη διάσταση του προβλήματος αφορά την απώλεια εκπαιδευμένου νοσηλευτικού δυναμικού από χώρες με χαμηλά εισοδήματα προς χώρες με υψηλότερα εισοδήματα. Στη χώρα μας, μετά το 2007, όπου εκδηλώθηκε η οικονομική κρίση, εκτιμάται ότι το 10-15% των νέων νοσηλευτών, αποφοίτων των ανώτερων και ανώτατων σχολών νοσηλευτικής, αναζήτησαν εργασία σε χώρες του εξωτερικού. Σε παγκόσμιο επίπεδο το μέσο ποσοστό επαγγελματικής μετανάστευσης νοσηλευτών υπολογίζεται στο 15,2% (https://www.icn.ch). Η έλλειψη στο νοσηλευτικό προσωπικό δεν είναι μόνο ποσοτική, αλλά και ποιοτική, καθώς οι διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες της κοινωνίας για εξειδικευμένη φροντίδα, απαιτεί ένα νοσηλευτικό δυναμικό, το οποίο να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένο και με κλινικές δεξιότητες που να ανταποκρίνονται στις εξελίξεις στον τομέα της υγείας. Το μείγμα δεξιοτήτων που απαιτείται, φαίνεται να ικανοποιείται περισσότερο στις ανεπτυγμένες δυτικές κοινωνίες, όπου και η αναλογία των πτυχιούχων νοσηλευτών προσεγγίζει τους 38,7 ανά 10.000 κατοίκους, έναντι του 10,4 ανά 10.000 των αναπτυσσόμενων χωρών. Ένα ακόμη γεγονός που επηρεάζει την ποιότητα της στελέχωσης είναι η γήραν-

1 ΣΤΟΥΣ 2 ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ ΕΙΝΑΙ ΑΔΙΑΓΝΩΣΤΟΙ

ΠΑΝΩ ΑΠΟ 460 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΖΟΥΝ ΜΕ ΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ

ση του ανθρώπινου δυναμικού με την εκτίμηση ότι στα επόμενα δέκα χρόνια θα προκύψουν επιπλέον ανάγκες για 4,7 εκατομμύρια προσλήψεις νοσηλευτών για να αντικαταστήσουν το προσωπικό που θα συνταξιοδοτηθεί, παρά την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης σε πολλές χώρες (συμπεριλαμβανομένης και της χώρας μας). Χαρακτηριστικά αναφέρεται, ότι το 17% των νοσηλευτών που εργάζονται σήμερα είναι άνω των 55 ετών. Επίσης, είναι σημαντικό να τονίσουμε, ότι ποσο-

στα χρωματα του διαβήτη

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

στό 5-17% των εν ενεργεία νοσηλευτών σε διεθνές επίπεδο δηλώνουν την πρόθεση να εγκαταλείψουν άμεσα το επάγγελμα, εξαιτίας των συνθηκών εργασίας και των μειωμένων οικονομικών απολαβών.

Η κατάσταση στη χώρα μας Στη χώρα μας η αναλογία είναι 20,2 πτυχιούχοι νοσηλευτές ανά 10.000 κατοίκους, από τις χαμηλότερες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η έλλειψη του νοσηλευτικού προσωπικού αποκλειστικά και μόνο στα νοσοκομεία του ΕΣΥ υπολογίζεται μεταξύ 13.000-15.000 νοσηλευτών και βοηθών νοσηλευτών, με βάση το εν ενεργεία έναντι του προβλεπόμενου προσωπικού, που έχει ως αποτέλεσμα τη στελέχωση να διαμορφώνεται στη χώρα μας σε 0,83 νοσηλευτές ανά διαθέσιμη κλίνη. Συνεπώς, η στελέχωση με νοσηλευτικό προσωπικό τριτοβάθμιας εκπαίδευσης θα πρέπει να αποτελέσει άμεση προτεραιότητα για την ανασυγκρότηση του εθνικού συστήματος υγείας στη χώρα μας.

Νοσηλευτές & Covid-19 Η πανδημία του ιού Covid-19 αποτελεί μια ακόμη απειλή για το νοσηλευτικό δυναμικό. Ανέδειξε με ηχηρό τρόπο την ανάγκη επαρκούς στελέχωσης με εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό νευραλγικών τμημάτων των συστημάτων υγείας, από το επίπεδο διαχείρισης της δημόσιας υγείας σε επίπεδο πρόληψης, όσο και στην παροχή εξειδικευμένης επείγουσας και εντατικής φροντίδας. Η ανθεκτικότητα των συστημάτων υγείας, διεθνώς, βασίστηκε στην αποτελεσματική ανταπόκριση των νοσηλευτών, στο βαθμό που η αναδιανομή των διαθέσιμων νοσηλευτών κάλυψε τις αυξημένες ανάγκες για παροχή φροντίδας σε υψηλό επίπεδο.

στα χρωματα του διαβήτη

Αναμένεται ότι τα επόμενα χρόνια οι χώρες με ισχυρά συστήματα υγείας θα επενδύσουν στην αύξηση του εξειδικευμένου νοσηλευτικού προσωπικού, με παράλληλη βελτίωση των αποδοχών τους, ώστε να περιορίσουν το ρυθμό αποχώρησης των νοσηλευτών από το επάγγελμα, λόγω επαγγελματικής εξουθένωσης ή μειωμένης επαγγελματικής δέσμευσης. Ευελπιστούμε, ότι και στη χώρα μας θα αναγνωριστεί ο καταλυτικός ρόλος των νοσηλευτών στη διασφάλιση της δημόσιας υγείας και θα αυξηθούν οι προσλήψεις νοσηλευτών, ώστε να βελτιωθούν οι δείκτες στελέχωσης. Η κατάλληλη στελέχωση θα δώσει τη δυνατότητα στη νοσηλευτική και στη χώρα μας, σε αναλογία με τις ανεπτυγμένες χώρες στο εξωτερικό, να αναδείξει τη δυναμική της στην προσφορά υπηρεσιών υγείας με αυτονομία και εξειδίκευση. Το 2020 έχει χαρακτηριστεί ως Διεθνές έτος της Νοσηλευτικής, αλλά θα μείνει επίσης γνωστό ως έτος της πανδημίας COVID-19. Η επαγγελματική ανταπόκριση των νοσηλευτών στη χώρα μας και διεθνώς έχει γνωρίσει πρωτόγνωρη κοινωνική ανταπόκριση. Aν η πολιτική υγείας τα επόμενα χρόνια επενδύσει στη αύξηση του νοσηλευτικού δυναμικού, θα έχει διασφαλίσει, όχι μόνο τη βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας, αλλά δυνητικά και τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Οι Έλληνες νοσηλευτές διαθέτουν γνώσεις και δεξιότητες με τις οποίες μπορούν να προσφέρουν μια νέα πνοή στο σύστημα υγείας στη χώρα μας, αρκεί να αυξηθεί αποτελεσματικά ο δείκτης στελέχωσης, ώστε να προσφέρουν αποδοτικά, ποιοτικά και με ασφάλεια.

1 στους 10

ΟΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΕΣ ΚΑΝΟΥΝ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ

ανθρώπους ζουν µε το διαβήτη

Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη 14 Νοεμβρίου

AΝ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑΣ ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΧΡΟΝΙΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙ ΣΤΗ ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ, ΘΑ ΕΧΕΙ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΕΙ, ΟΧΙ ΜΌΝΟ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ, ΑΛΛΑ ΔΥΝΗΤΙΚΑ ΚΑΙ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΌΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

Γράφει η:

ΑΘΑΝΑΣΙΑ Κ. ΠΑΠΑΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΥ Επιμελήτρια Α’, PhD, MSc στη Βιοστατιστική, Α΄ Παθολογικό Τμήμα και Διαβητολογικό Κέντρο, Τζάνειο Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά

EASD 2020

OΛΑ ΤΑ ΝEΑ ΔΕΔΟΜEΝΑ ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ Με επιτυχία, και κάτω από τις πρωτόγνωρες συνθήκες της πανδημίας COVID-19, πραγματοποιήθηκε φέτος για πρώτη φορά διαδικτυακά το Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Διαβήτη (European Association for the Study of Diabetes EASD 2020 Annual Meeting). Στη διαδικτυακή μορφή του συνεδρίου ανακοινώθηκαν πολύ ενδιαφέρουσες εργασίες, καθώς και τα αποτελέσματα μεγάλων πολυκεντρικών μελετών που αφορούσαν τις νεότερες αντιδιαβητικές αγωγές. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στα αποτελέσματα της μελέτης DAPA CKD, η πρώτη παρουσίαση της οποίας έγινε στο European College of Cardiology Congress 2020. Στη μελέτη συμμετείχαν 4.304 άτομα με εκτιμώμενο ρυθμό σπειραματικής διήθησης (GFR) 25-75 ml/min/1,73m² και αναλογία λευκωματίνης/ κρεατινίνη ούρων 200-5.000, οι οποίοι έλαβαν δαπαγλιφλοζίνη ή εικονικό φάρμακο. Το πρωταρχικό τελικό σύμβαμα ήταν η μείωση του εκτιμώμενου GFR τουλάχιστον κατά 50%, η παρουσία νεφρικής νόσου τελικού σταδίου ή θανάτου από νεφρικά ή καρδιαγγειακά αίτια. Η μελέτη διακόπηκε πρώιμα, λόγω της σημαντικής μείωσης του πρωταρχικού τελικού συμβάματος στην ομάδα της δαπαγλιφλοζίνης. Συγκεκριμένα, σε διάστημα 2,4 ετών, το πρωταρχικό τελικό σύμβαμα σημειώθηκε σε 197 από τους 2.152 συμμετέχοντες

στα χρωματα του διαβήτη

(9,2%) στην ομάδα της δαπαγλιφλοζίνης και σε 312 από τους 2.152 συμμετέχοντες (14,5%) στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου (σχετικός κίνδυνος: 0,61, 95% διάστημα εμπιστοσύνης: 0,51-0,72, P <0,001). Ο σχετικός κίνδυνος για το σύνθετο καταληκτικό σύμβαμα που περιλάμβανε το θάνατο από καρδιαγγειακά αίτια ή τη νοσηλεία για καρδιακή ανεπάρκεια ήταν 0,71 (95% διάστημα εμπιστοσύνης: 0,55-0,92, Ρ=0,009). Ιδιαίτερα σημαντικό και τονίσθηκε ιδιαίτερα από τους συγγραφείς της μελέτης, είναι το γεγονός ότι ευεργετικά αποτελέσματα της δαπαγλιφλοζίνης ήταν ανεξάρτητα από την παρουσία διαβήτη, εύρημα που ανοίγει το δρόμο χορήγησης του φαρμάκου για την πρόληψη και την επιβράδυνση της εξέλιξης της χρόνιας νεφρικής νόσου. Μία ακόμα μελέτη που σχολιάστηκε εκτενώς στο EASD 2020 ήταν η μελέτη

EMPEROR-Reduced. Στη μελέτη συμμετείχαν 3.730 ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια σταδίου ΝΥΗΑ II, III ή IV και κλάσμα εξώθησης < 40%, οι οποίοι έλαβαν εμπαγλιφλοζίνη ή εικονικό φάρμακο. Το πρωταρχικό τελικό σύμβαμα ήταν ο καρδιαγγειακός θάνατος ή η νοσηλεία για καρδιακή ανεπάρκεια. Κατά τη διάρκεια των 16 μηνών της μελέτης, το πρωταρχικό τελικό σύμβαμα εμφανίστηκε σε 361 από τους 1.863 ασθενείς (19,4%) στην ομάδα της εμπαγλιφλοζίνης και σε 462 από τους 1.867 ασθενείς (24,7%) στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου (σχετικός κίνδυνος: 0,75, 95% διάστημα εμπιστοσύνης: 0,65-0,86, Ρ < 0,001). Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός, ότι το παραπάνω ευνοϊκό αποτέλεσμα της εμπαγλιφλοζίνης ήταν ανεξάρτητο από την παρουσία διαβήτη. Ο αριθμός των ατόμων που νοσηλεύτηκε για καρδιακή ανεπάρκεια ήταν χαμηλότερος στην ομάδα της εμπαγλιφλοζίνης από ό,τι στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου (σχετικός κίνδυνος: 0,70, 95% διάστημα εμπιστοσύνης: 0,58-0,85, Ρ < 0,001). Ο ετήσιος ρυθμός μείωσης του εκτιμώμενου GFR ήταν βραδύτερος στην ομάδα της εμπαγλιφλοζίνης από ό,τι στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου (–0,55 έναντι –2,28 ml/min/1,73m², P < 0,001).

Εβδομαδιαία βασική ινσουλίνη Τέλος, ιδιαίτερα ενθαρρυντικά για τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 ήταν τα αποτελέσματα μελέτης στην οποία χορηγήθηκε η ινσουλίνη Icodec, η πρώτη εβδομαδιαία βασική ινσουλίνη. Συγκεκριμένα, ανακοινώθηκαν τα απο-

τελέσματα μελέτης φάσης ΙΙ που έδειξαν, ότι η Ιcodec είναι το ίδιο αποτελεσματική και ασφαλής με την ινσουλίνη glargine U100. Στη μελέτη συμμετείχαν άτομα με διαβήτη τύπου 2 με HbA1c 7,0-9,5% που ελάμβαναν μετφορμίνη και αναστολείς DPP-4. Στην έναρξη της μελέτης οι ασθενείς χωρίστηκαν σε 2 ομάδες, η μία ομάδα έλαβε την ινσουλίνη Ιcodec και εικονική καθημερινή ινσουλίνη και η άλλη ομάδα εικονική εβδομαδιαία ένεση και καθημερινή γλαργινική ινσουλίνη U100. Μετά από 26 εβδομάδες η HbA1c μειώθηκε στο 6,7% και 6,9%, αντίστοιχα, χωρίς να υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά. Ταυτόχρονα, στα άτομα της μελέτης αναλύθηκαν δεδομένα από τη συνεχή καταγραφή γλυκόζης με τη συσκευή FreeStyle Libre Pro που έδειξαν, ότι ο χρόνος εντός στόχου γλυκόζης (Time-In-Range: 70-140 mg/dL) ήταν κατά 5,4% μεγαλύτερος στην ομάδα που έλαβε την ινσουλίνη Ιcodec, που στην κλινική πράξη μεταφράζεται σε 78 λεπτά καθημερινά περισσότερα εντός στόχου. Στην ομάδα της Ιcodec διαπιστώθηκαν περισσότερες ήπιες υπογλυκαιμίες, ενώ δεν υπήρξε διαφορά μεταξύ των δύο ινσουλινών στις μέτριες και βαριές υπογλυκαιμίες. Συνοψίζοντας, φαίνεται ότι νέα δεδομένα έρχονται να προστεθούν στη θεραπευτική διαχείριση των ασθενών με διαβήτη και είτε αφορούν νέες ευεργετικές δράσεις των αντιδιαβητικών αγωγών που ήδη διαθέτουμε, είτε νέες κατηγορίες με πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα.

στα χρωματα του διαβήτη

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ

Αντιδήμαρχος Υγείας & Παιδείας Δήμου Αθηναίων, Μαιευτήρ - Χειρουργός Γυναικολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών PhD, Ειδικός στη Γυναικολογική Ογκολογία (RCOG), Λαπαροσκόπηση, Κολποσκόπηση (BSCCP)

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ Ε. Κ ΑΛΑΜΠΟΚ ΑΣ

ΠΡΟΛΗΨΗ

σώζει ζωές και πρέπει να γίνει τρόπος ζωής!

Στις κινήσεις που έχουν γίνει στην ανάπτυξη πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης αναφέρεται μεταξύ άλλων, μιλώντας "Στα Χρώματα του Διαβήτη", ο Αντιδήμαρχος Υγείας & Παιδείας Δήμου Αθηναίων, κ. Εμμανουήλ Ε. Καλαμπόκας, καθώς μόλις συμπλήρωσε το πρώτο έτος της θητείας του στο νευραλγικό αυτόν τομέα. Ως γιατρός και ο ίδιος, δεν παρέλειψε να τονίσει τη σημασία της πρόληψης, ενώ ως αντιδήμαρχος Παιδείας υπογραμμίζει την ανάγκη καλλιέργειας μιας κουλτούρας πρόληψης στη νέα γενιά.

στα χρωματα του διαβήτη

Ένας χρόνος θητείας στη θέση του αντιδημάρχου Υγείας και Παιδείας. Μια πολύ απαιτητική χρονιά, καθώς η ανθρωπότητα είναι αντιμέτωπη με μια πανδημία. Πώς ανταποκριθήκατε σε αυτήν την τεράστια πρόκληση; Αρχικά είχα αναλάβει μόνο τον τομέα της υγείας, ωστόσο από το Δεκέμβριο και μετά κλήθηκα να αναλάβω και το κομμάτι της παιδείας, πριν δηλαδή προκύψει η κρίση του κορωνοϊού. Ήταν πραγματικά μεγάλο και σημαντικό το βάρος της ευθύνης, γιατί προέκυψε η πανδημία και έγιναν σημαντικές αλλαγές και στα σχολεία. Για παράδειγμα, από το καθεστώς των δύο σχολικών επιτροπών περάσαμε σε 14. Έπρεπε, λοιπόν, να στήσουμε 14 σχολικές επιτροπές από το μηδέν, δηλαδή 14 νέα πρόσωπα δημοσίου δικαίου. Όσον αφορά στα δημοτικά ιατρεία, όταν αναλάβαμε δεν βρίσκονταν σε καλή κατάσταση. Έχουμε κάνει συστηματική δουλειά στο κομμάτι αυτό και πιστεύω πως θα θερίσουμε τους καρπούς αυτής της προσπάθειας στα επόμενα δύο χρόνια. Όταν αναλάβαμε, υπήρχαν σημαντικές ελλείψεις σε υλικοτεχνική υποδομή και σε γιατρούς, καταφέραμε να παραμείνουμε σε ένα πρόγραμμα ΕΣΠΑ που αφορούσε στη λειτουργία των πολυδύναμων ιατρείων, όπου ο πολίτης δεν λαμβάνει μόνο υπηρεσίες υγείας, αλλά ένα σύνολο υπηρεσιών που περιλαμβάνουν και ψυχοκοινωνική στήριξη, νομική και εργασιακή υποστήριξη. Τόσο οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού (άνεργοι, ανασφάλιστοι, μετανάστες, πρόσφυγες κ.ο.κ.), όσο και το σύνολο των πολιτών.

κυρίως ψυχολογικής, αλλά και εργασιακής και νομικής, για ανθρώπους που αντιμετώπισαν προβλήματα με τη δουλειά τους. Έγιναν, επίσης, δύο επιτυχημένες αιμοδοσίες. Η πρώτη τον Απρίλιο, στη διάρκεια του lockdown, όπου συγκεντρώθηκαν 1.000 φιάλες αίμα και η δεύτερη το Σεπτέμβριο, όπου συγκεντρώσαμε άλλες 300 φιάλες. Επόμενα βήματά μας είναι να λειτουργήσουν ως Πολυδύναμα, το 1ο Δημοτικό Ιατρείο στη Σόλωνος και το 2ο Δημοτικό Ιατρείο στο Παγκράτι, σε 12ωρη βάση από τις 20 Οκτωβρίου και μετά. Τρέξαμε ημερίδες και προγράμματα με δωρεάν μαστογραφίες και τεστ Παπ, σε συνεργασία με ένα κέντρο παρέχουμε δωρεάν πακέτα εξετάσεων σε όλους τους εργαζομένους, τους 1ου βαθμού συγγενείς τους και τους δημότες της Αθήνας. Παρέχουμε, τέλος, δωρεάν βιοχημικές και εργαστηριακές εξετάσεις σε ανέργους.

Ποια είναι η ανταπόκριση του κόσμου στις δράσεις και στις ενέργειες πρόληψης; Τεράστια, δεν υπήρχαν κενές θέσεις, καλύφθηκαν πλήρως. Σύντομα μάλιστα, θα ανακοινωθεί και από το δήμαρχο, ένας νέος γύρος δωρεάν μαστογραφιών, με αφορμή το μήνα ενημέρωσης για τον καρκίνο του μαστού, όπου θα παρέχονται δωρεάν μαστογραφίες στις δημότισσες.

Προχωρήσαμε σε προσλήψεις, έγιναν επιδιορθώσεις σε κτιριακή υποδομή, τρέχουμε διαγωνισμό για την επιδιόρθωση των μηχανημάτων των ιατρείων και άλλα πολλά.

Πλην αυτών, υποστηρίζετε και τις δράσεις πρόληψης εντός της πόλης, όπως το Diabetes Magic Bus, που προωθεί την αξία της πρόληψης στο διαβήτη, καθώς και του εμβολιασμού. Πόσο σημαντικό είναι ως κοινωνία να επενδύσουμε στην πρόληψη;

Στη διάρκεια της πανδημίας, δημιουργήσαμε γραμμές τηλεφωνικής υποστήριξης,

Είναι το Α και το Ω. Η πρόληψη σώζει ζωές. Αλλά είναι και τρόπος ζωής. Θα πρέ-

στα χρωματα του διαβήτη

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤO Ν ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΛΑΜΠΟΚΑ

πει να μάθουμε τον κόσμο και αυτός είναι ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης μέσα από την παρουσία μας στην τοπική κοινωνία, στις κοινότητες, στα σχολεία, να προλαμβάνει τα νοσήματα, παρά να τα θεραπεύει. Δηλαδή να μπει στη διαδικασία να κάνει την πρόληψη τρόπο ζωής. Πρέπει όλοι να μάθουν για το διαβήτη, τι είναι, πώς μπορούμε να τον προλάβουμε, τι πρέπει να αποφύγουμε, τη σχέση του με την παχυσαρκία, την ανάγκη για σωστή διατροφή, από μικρή ηλικία. Πρέπει να επενδύσουμε στη σωστή παιδεία, να διαμορφώσουμε μια κουλτούρα πρόληψης για τη νέα γενιά. Παράλληλα, είναι σημαντικό να υπάρχει ενημέρωση για τις βασικές εξετάσεις που προλαμβάνουν σοβαρά νοσήματα, όπως η μαστογραφία, το τεστ Παπ και άλλα. Η στοματική υγιεινή είναι επίσης πολύ σημαντική. Σε συνεργασία με το ΕΚΠΑ και την Οδοντιατρική Σχολή τρέξαμε μια σειρά προγραμμάτων οδοντιατρικής φροντίδας τόσο στην τρίτη ηλικία όσο και στις νεώτερες ηλικίες: τι πρέπει να κάνουμε, πώς πρέπει να φροντίζουμε τα δόντια μας και τι επιλογές έχουμε για τη θεραπεία τους...

Μετά το αντιεμβολιαστικό κίνημα, τώρα έχουμε το κίνημα κατά της μάσκας. Τι μήνυμα θα στέλνατε στους αρνητές της μάσκας και στους αρνητές του κορωνοϊού; Είναι σημαντικό ο κόσμος να μη βασίζεται σε σενάρια επιστημονικής φαντασίας. Η μάσκα, αυτήν τη στιγμή που βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την πανδημία, είναι από τα πιο σημαντικά μέτρα ατομικής προστασίας, ειδικά σε κλειστούς χώρους. Όσον αφορά στα εμβόλια, είναι αποδεδειγμένο, όλα τα προηγούμενα χρόνια, πως έχουν εξαφανίσει νόσους με τρομερή θνησιμότητα.

στα χρωματα του διαβήτη

ΕΙΝΑΙ ΑΣΤΕΙΟ ΝΑ ΜΗΝ ΚΑΝΟΥΜΕ ΕΜΒΟΛΙΑ Ή ΝΑ ΜΗΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ ΤΗ ΜΑΣΚΑ.

στα χρωματα του διαβήτη

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤO Ν ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΛΑΜΠΟΚΑ

Η αύξηση των κρουσμάτων είναι σημαντική και βαίνει αυξανόμενη. Ανακοινώθηκε νέα δέσμη μέτρων για το κέντρο της Αθήνας, που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και πραγματοποίηση μαζικών τεστ. Ο Δήμος Αθηναίων από το Μάρτιο έχει δώσει ως κέντρο αναφοράς εξέτασης για τον κορωνοϊό το 5ο δημοτικό ιατρείο. Εκεί κάνουμε μοριακά τεστ από την πρώτη στιγμή της πανδημίας, σε συνεργασία με τον ΕΟΔΥ, σε ύποπτα περιστατικά. Ήδη, έχουν εξυπηρετηθεί περισσότεροι από 4.000 δημότες σε αυτό το ιατρείο. Επειδή, ωστόσο, τα κρούσματα αυξάνουν και με στόχο να δούμε την έκταση της νόσου στην κοινότητα, δημιουργήσαμε μικρά εξεταστικά κέντρα στις λέσχες φιλίας, πάλι σε συνεργασία με τον ΕΟΔΥ, όπου με ραντεβού κάνουμε δωρεάν τεστ για τον κορωνοϊό.

Πιστεύετε ότι τα τεστ θα μας βοηθήσουν να ανακόψουμε την πορεία του ιού; Κατ΄αρχήν εξυπηρετούμε τους ανθρώπους που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες, χρειάζονται το τεστ και η οικονομική τους κατάσταση δεν τους επιτρέπει να το κάνουν με δική τους δαπάνη. Βοηθώντας, επίσης, αυτούς τους ανθρώπους να διαπιστώσουν αν έχουν τον κορωνοϊό, εμποδίζουμε την εξάπλωση της νόσου. Τέλος, θα αποκομίσουμε σημαντικά στατιστικά στοιχεία που θα μας δείξουν τη διασπορά της νόσου στην κοινότητα.

Έχετε δημιουργήσει γραμμή ενημέρωσης για τον κορωνοϊό και την ενδοοικογενειακή βία. Πόσο καιρό λειτουργούν και ποια είναι τα κύρια συμπεράσματα από τη λειτουργία τους; Αυτές οι δύο γραμμές λειτούργησαν εντατικά στη διάρκεια του lockdown. Λίγο μετά,

στα χρωματα του διαβήτη

στη διάρκεια του καλοκαιριού, ατόνησαν και τώρα τίθενται και πάλι σε λειτουργία, καθώς έχει αυξηθεί η σχετική ζήτηση. Οι γραμμές αυτές βοήθησαν σημαντικά ανθρώπους που βρίσκονταν σε απομόνωση, που αντιμετώπιζαν ενδοοικογενειακή βία, τα περιστατικά της οποίας αυξήθηκαν στη διάρκεια του lockdown. Δημιουργήσαμε, επίσης, σε συνεργασία με τα παιδικά χωριά SOS μία γραμμή για τα παιδιά με αυτισμό, για να υποστηριχθούν οι οικογένειές τους. Επίσης, είχαμε γραμμή εργασιακής και νομικής υποστήριξης και συμβουλευτικής για τους ανθρώπους που αντιμετώπισαν προβλήματα στη δουλειά τους.

Ποια ήταν σύμφωνα με εσάς τα κυριότερα προβλήματα της πόλης πριν ένα χρόνο και ποια σήμερα; Τα σημαντικότερα προβλήματα της Αθήνας ήταν πάντα η καθαριότητα (η Αθήνα δεν ήταν μια καθαρή πόλη και μάλιστα, τα τελευταία χρόνια είχε αφεθεί στο έλεος του Θεού), το πράσινο, και βέβαια η υγεία. Σε αυτούς τους τρεις τομείς υστερούσαμε πολύ. Αυτό δεν σημαίνει ότι τώρα βγαίνει κάποιος έξω και βλέπει μια άλλη Αθήνα κι ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει μαγικά, γίνονται όμως σταδιακά και αργά βήματα. Βήματα που έχουν γερή βάση. Για να δώσω ένα παράδειγμα, η πρωτοβάθμια υγεία είναι το Α και το Ω στη δημόσια υγεία. Η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στην ανάπτυξη της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Αυτό, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της πρόληψης σημαντικών νοσημάτων θα κάνουν στο μέλλον τα πράγματα λίγο καλύτερα.

στα χρωματα του διαβήτη

Χ Ρ Ω Μ ΑΤ Ι Σ Τ Ε Σ ...ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Το Diabetes

CHALLENGE project επιστρέφει...

#metrisoukiesy Ο ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΡΑΤΣΙΣΤΗΣ ΚΑΙ ΔΕΝ ΚΑΝΕΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ!

Εσύ, δεν θα μετρηθείς; ΕΠΊΣΗΜΟΙ ΧΟΡΗΓΟΙ

ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΗΣ

Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη 14 Νοεμβρίου

Το Magic Diabetes Bus για 3η χρονιά, θα "ξαναφέρει" τα Χριστούγεννα στην Αθήνα Πότε;

από 13/12 έως 18/12/2020

Για 3η συνεχή χρονιά, το MAGIC DIABETES BUS θα κυκλοφορήσει στους δρόμους της Αθήνας και θα ενημερώσει μικρούς και μεγάλους για το διαβήτη και τον εμβολιασμό. Από τις 13 έως και τις 18 Δεκεμβρίου 2020, το Diabetes Magic Bus της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας «Με Οδηγό το Διαβήτη», θα κάνει 6 στάσεις, σε 6 διαφορετικές πλατείες της Αττικής και θα προσκαλέσει τους μικρούς του φίλους και τους γονείς τους σε ένα μαγικό ταξίδι. Η μαγική διαδρομή του Diabetes Magic Bus θα πραγματοποιηθεί από τις ΧΟΡΗΓΟΥΣ εταιρείες: PFIZER HELLAS ΑΕ και τον ΟΜΙΛΟ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΣΕΤΗ (ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ Uni-pharma & InterMed).

στα χρωματα του διαβήτη

Παγκόσμια Πανδημία 2020

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ

ΜΕΝΟΥΜΕ ΣΕ ΕΠΑΓΡΥΠΝΗΣΗ ΜΕΝΟΥΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΣ Δεν φοβόμαστε, προστατευόμαστε. Τηρούμε τις αποστάσεις και τους κανόνες υγιεινής. Ασπίδα μας η γνώση! Για περισσότερες πληροφορίες μπείτε στο: https://eody.gov.gr/

Νεκταρ ό τη ία Απ

ώστα ρακ Κα

Σε μια κρίσιμη καμπή σε σχέση με την εξέλιξη της πανδημίας βρίσκεται η χώρα μας αλλά και ολόκληρη η ανθρωπότητα, που καθημερινά πληρώνει ένα βαρύ τίμημα σε 4.000-5.000 ανθρώπινες ζωές. Όταν γράφονταν αυτές οι γραμμές, η περιφέρεια Αττικής είχε το μεγαλύτερο επιδημιολογικό φορτίο στη χώρα, ενώ όσο ο καιρός ψυχραίνει, είναι αναπόφευκτο ότι ο ρυθμός μετάδοσης της νόσου θα βαίνει αυξανόμενος. Η επαγρύπνηση όλων μας θα πρέπει να είναι συνεχής. Το ίδιο και η τήρηση των μέτρων: αποστάσεις, χρήση μάσκας, αποφυγή του συγχρωτισμού. Συνολικά, τα κρούσματα του κορωνοϊού έχουν ξεπεράσει σε παγκόσμιο επίπεδο τα 35.000.000, ενώ οι θάνατοι έχουν υπερβεί το 1.040.000, όμως την ίδια ώρα κάποιοι συνεχίζουν να υποστηρίζουν ότι ο ιός δεν υπάρχει. Μελέτη που πραγματοποίησε το Annenberg Policy Center του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια έδειξε, ότι η πίστη στις θεωρίες συνομωσίας και η συνακόλουθη μη τήρηση των συμπεριφορών που μπορούν να περιορίσουν τη διασπορά του ιού, ευθύνεται σε σημαντικό βαθμό για την τρελή κούρσα του ιού στις ΗΠΑ. Είναι χαρακτηριστικό πως, ενώ το ποσοστό χρήσης μάσκας στο γενικό πληθυσμό ανέρχεται στο 95%, στους θιασώτες των θεωριών συνομωσίας περιορίζεται στο 62%. Πολλοί είναι εκείνοι στις ΗΠΑ που πιστεύουν ότι το αμερικανικό CDC υπερέβαλε σε σχέση με τη σοβαρότητα της νόσου, ότι ο ιός είναι βιολογικό όπλο που δημιούργησε η Κίνα ή ότι δημιουργήθηκε από τις φαρμακευτικές εταιρείες για να πουλήσουν περισσότερα φάρμακα. Δυστυχώς, η πίστη στις θεωρίες συνομωσίας είναι δύσκολο να αλλάξει, αναφέρει η συγγραφέας της μελέτης Kathleen Hall Jameson. Αυτό συμβαίνει επειδή παρέχουν εξηγήσεις σε γεγονότα που δεν μπορούν να εξηγηθούν πλήρως, όπως η τρέχουσα πανδημία, βασίζονται στη δυσπιστία των πολιτών απέναντι στην εξουσία και συνήθως διατυπώνουν κατηγορίες που δεν είναι εύκολο να διασταυρωθούν, εξηγεί.

στα χρωματα του διαβήτη

45 45

Παγκόσμια Πανδημία 2020

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

Γράφει ο:

ΥΠΟΠΤEΡΑΡΧΟΣ ΔΗΜHΤΡΙΟΣ ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓIΟΥ Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος, Διευθυντής Υγειονομικού Πολεμικής Αεροπορίας, μέλος της Επιτροπής Ειδικών Επιστημόνων του Υπουργείου Υγείας για το νέο κορωνοϊό και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών

ΓΡΙΠΗ & ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ

Ένα εκρηκτικό κοκτέιλ Γρίπη και κορωνοϊός δημιουργούν φέτος το χειμώνα ένα εκρηκτικό κοκτέιλ. Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα συστήματα υγείας που έχουν ήδη δεχθεί σημαντικές πιέσεις λόγω του κορωνοϊού, θα δυσκολευτούν να αντιμετωπίσουν ταυτόχρονα το κύμα εποχικής γρίπης.

στα χρωματα του διαβήτη

Με δεδομένο ότι τόσο ο κορωνοϊός, όσο και η γρίπη προκαλούν βαρύτερες επιπτώσεις στους ηλικιωμένους και σε άτομα με υποκείμενα νοσήματα, υπάρχει αυξημένη ανησυχία για το τι μπορεί να σημαίνει μια ταυτόχρονη επιδημική έξαρση γρίπης και κορωνοϊού. Οι επιστήμονες μπορεί να μην έχουν ακόμη πλήρη εικόνα του τι μπορεί να προκαλέσει στον οργανισμό μία διπλή λοίμωξη, ξέρουν όμως τι μπορεί να προκαλέσουν ξεχωριστά οι δύο αυτές αναπνευστικές λοιμώξεις. Ο συνδυασμός και των δύο, ενδέχεται να είναι ολέθριος για τους ασθενείς, καθώς επίσης και από πλευράς αριθμού ασθενών και μόνο, σίγουρα θα πιέσει τα συστήματα υγείας τα οποία αναμένεται να κορεσθούν. Παρά το γεγονός ότι η γενικευμένη χρήση μάσκας, το social distancing και τα lockdowns προκαλούν μείωση της εκρηκτικής διασποράς του κορωνοϊού στις περισσότερες χώρες, όσο ο καιρός στο βόρειο ημισφαίριο πλησιάζει προς το χειμώνα, ο κόσμος θα αρχίσει να περνά περισσότερο χρόνο σε κλειστούς χώρους και να συγχρωτίζεται. Επομένως, ο αντιγριπικός εμβολιασμός, αλλά και ο εμβολιασμός για αναπνευστικά νοσήματα που μπορούν να προληφθούν, όπως η πνευμονία από πνευμονιόκοκκο, φαίνεται να είναι πιο επίκαιρος και επιτακτικός από ποτέ. Λόγω του ότι τα συμπτώματα και των δύο αναπνευστικών λοιμώξεων είναι παρόμοια, η ιατρική κοινότητα αναμένει την ανάπτυξη και κυκλοφορία εύκολων και γρήγορων ταχέων δοκιμασιών (rapid test), τα οποία

θα είναι σε θέση να διακρίνουν το αίτιο σε κάθε περίπτωση. Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών στην Ελλάδα εξέδωσε, όπως κάθε χρόνο, οδηγίες για τις ομάδες εκείνες του πληθυσμού που έχουν αυξημένο κίνδυνο για επιπλοκές εάν νοσήσουν από γρίπη και συστήνει να εμβολιαστούν με προτεραιότητα. Σημειώνεται, πως αν ο εμβολιασμός γίνει την κατάλληλη χρονική περίοδο (πρώτο 15θήμερο του Νοεμβρίου), δεν απαιτούνται δύο δόσεις. Επίσης, η αυστηρή τήρηση των γνωστών πλέον μέτρων προστασίας (αποστάσεις, υγιεινή των χεριών και χρήση μάσκας), θα βοηθήσει στη μείωση της διασποράς όλων των αναπνευστικών παθογόνων, περιλαμβανομένης και της γρίπης.

Ομάδες υψηλού κινδύνου για γρίπη 1. Χρόνια νοσήματα αναπνευστικού, όπως άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. 2. Καρδιακή νόσος με σοβαρή αιμοδυναμική διαταραχή. 3. Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη). 4. Μεταμόσχευση οργάνων και μεταμόσχευση μυελού των οστών. 5. Δρεπανοκυτταρική αναιμία και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες. 6. Σακχαρώδης διαβήτης ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα. 7. Χρόνια νεφροπάθεια. 8. Χρόνιες παθήσεις ήπατος.

στα χρωματα του διαβήτη

Παγκόσμια Πανδημία 2020

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

9. Νευρολογικά ή νευρομυϊκά νοσήματα. 10. Σύνδρομο Down. 11. Έγκυες γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας κύησης, λεχωΐδες και θηλάζουσες. 12. Άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία (Δείκτη Μάζας Σώματος > 40 kg/m2). 13. Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή φροντίζουν ή διαβιούν με άτομα με υποκείμενο νόσημα που αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών της γρίπης. 14. Κλειστοί πληθυσμοί, όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές (σχολείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων κ.λπ.), νεοσύλλεκτοι, ιδρύματα χρονίως πασχόντων και μονάδες φιλοξενίας ηλικιωμένων, καταστήματα κράτησης κ.ά. 15. Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, λοιποί εργαζόμενοι, φοιτητές επαγγελμάτων υγείας σε κλινική άσκηση) και σε κέντρα διαμονής προσφύγων – μεταναστών. 16. Άστεγοι. 17. Κτηνίατροι, πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, εκτροφείς, σφαγείς και γενικά άτομα που έρχονται σε συστηματική επαφή με πτηνά ή χοίρους. Το Υπουργείο Υγείας της χώρας μας και ο ΕΟΦ έχουν ήδη εξασφαλίσει πάνω από 4.000.000 δόσεις αντιγριπικού εμβολίου, ένα εκατομμύριο περισσότερες από πέρσι, ανακοινώνοντας πως οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού θα εμβολιαστούν πρώτες.

Πνευμονιοκοκκική πνευμονία Η πνευμονιοκοκκική πνευμονία είναι μία ακόμη σημαντική απειλή για το ανα-

στα χρωματα του διαβήτη

πνευστικό σύστημα, από την οποία επίσης μπορούμε να προστατευθούμε μέσω του εμβολιασμού. Η συγκεκριμένη πνευμονία συνιστά τον πλέον συνηθισμένο τύπο βακτηριακής πνευμονίας της κοινότητας, με θνητότητα στους ενήλικες που κυμαίνεται από 6,4% έως άνω του 40%. Κάθε χρόνο καταγράφονται στην Ευρώπη περίπου 3 εκατομμύρια περιστατικά πνευμονίας, από τα οποία το 1 εκατομμύριο χρήζει νοσηλείας στο νοσοκομείο. Στη χώρα μας, ο εμβολιασμός για την πρόληψη της πνευμονιοκοκκικής νόσου είναι ενταγμένος στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών (ΕΠΕ) και παρέχεται δωρεάν για όλους τους ενήλικες άνω των 65 ετών, καθώς και για τα άτομα 18 έως 64 ετών που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως τα βρέφη και τα μικρά παιδιά, οι ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, τα άτομα με χρόνιες παθήσεις, (π.χ. διαβήτη, άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, χρόνια καρδιακή νόσο, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, χρόνια ηπατική νόσο, κ.ά.), τα άτομα με παθήσεις που προκαλούν διαταραχές στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, (όπως η λοίμωξη από τον ιό HIV), οι ασθενείς που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτική θεραπεία και οι συστηματικοί καπνιστές.

στα χρωματα του διαβήτη

Παγκόσμια Πανδημία 2020

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

Γράφει ο:

ΔΡ. ΑΝΤΩΝΙΟΣ Π. ΛΕΠΟΥΡΑΣ Παθολόγος-Διαβητολόγος, Διευθυντής ΠαθολογικήςΔιαβητολογικής Κλινικής και Διαβητολογικού Κέντρου ΜΕΤΡΟΠΟΛΙΤΑΝ GENERAL

Λ|Ο|Ι|Μ|Ω|Ξ|Ε|Ι|Σ "ΑΠΕΙΛΉ" ΓΙΑ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ

50 50

στα σταχρωματα χρωματατου τουδιαβήτη διαβήτη

Η ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΜΕΙΩΝΕΙ ΤΗΝ ΑΝΟΣΙΑΚΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑ, ΔΙΑΤΑΡΑΣΣΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΛΕΥΚΩΝ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΩΝ.

Οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη μπορεί να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο θνησιμότητας, δυστυχώς όχι μόνο από τη νόσο του κορωνοϊού (COVID-19), αλλά από σχεδόν όλες τις σοβαρές λοιμώξεις. Ωστόσο, δεν κινδυνεύουν όλα τα άτομα με διαβήτη το ίδιο και η μακροχρόνια καλή ρύθμιση του διαβήτη τους όσο και η καλή φυσική κατάσταση, φαίνεται ότι αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για τη μείωση αυτού του κινδύνου. Οι περισσότερες οδηγίες υγείας σχετικά με το COVID-19 αναφέρουν το διαβήτη ως μία από τις κατηγορίες υψηλού κινδύνου για επιπλοκές, κυρίως επειδή τα πρώιμα δεδομένα που προέρχονται κυρίως από την Κίνα αλλά και κάποιες πρόσφατες μελέτες, έδειξαν αυξημένο ποσοστό θνησιμότητας, όπως και υψηλότερο κίνδυνο διασωλήνωσης, για τους ασθενείς με COVID-19 που επίσης είχαν διαβήτη.

στα χρωματα του διαβήτη

Παγκόσμια Πανδημία 2020

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

Το συνολικό ποσοστό θνησιμότητας (ΣΠΘ) στους νοσήσαντες από τον ιό, κυρίως από τις μελέτες στην Κίνα, Ευρώπη και σε συγκεκριμένα κέντρα των ΗΠΑ, κυμαίνεται από 2-2,5%. Τα δεδομένα έδειξαν, ότι το ΣΠΘ ήταν αυξημένο στους ασθενείς με προϋπάρχουσες νόσους, ειδικά καρδιαγγειακές παθήσεις (ΣΠΘ, 10,5%), διαβήτη (7,3%), χρόνια αναπνευστική νόσο (ΧΑΠ 6,3%), υπέρταση, καρκίνο (5,6%). Τα δεδομένα έδειξαν, επίσης, συσχέτιση με την ηλικία των νοσούντων. Οι ασθενείς ηλικίας 80 ετών και άνω είχαν ΣΠΘ 14,8% και τα άτομα ηλικίας 70-79 ετών, ποσοστό 8,0%, ενώ δεν αναφέρθηκαν θανατηφόρα κρούσματα σε ασθενείς ηλικίας 9 ετών ή νεότερους.

Υπάρχουν, λοιπόν, ειδικές οδηγίες για άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη; Έχουν ήδη θεσπιστεί κατευθυντήριες γραμμές για τη θεραπεία λοιμώξεων σε ασθενείς με διαβήτη και σε αυτό το στάδιο φαίνεται ότι γενικά ίδιες κατευθυντήριες οδηγίες εφαρμόζονται για τους ασθενείς στους οποίους έχει επίσης διαγνωσθεί η λοίμωξη COVID-19. Δεν υπάρχουν ειδικές φαρμακευτικές αγωγές για τα άτομα με διαβήτη και η μόνη σύσταση είναι να μην διακόπτουν την

στα χρωματα του διαβήτη

ΣΥΣΤΗΝΕΤΑΙ Η ΑΠΟΦΥΓΗ ΤΗΣ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑΣ. Η ΤΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΟΥ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΙΝΑΙ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΠΕΤΥΧΟΥΜΕ.

φαρμακευτική τους αγωγή, αλλά να επικοινωνούν με τους ειδικούς σε κάθε εμπύρετη κατάσταση.

Όλα τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη κινδυνεύουν το ίδιο; Γενικά, οι ασθενείς με διαβήτη - ειδικά εκείνοι των οποίων η νόσος δεν ελέγχεται ή δεν ρυθμίζονται καλά - μπορεί να είναι πιο ευάλωτοι σε λοιμώξεις, όπως η γρίπη και άλλες ιογενείς λοιμώξεις ή επιπλοκές, όπως η πνευμονία, σηπτικές καταστάσεις, κ.λπ. Η υπεργλυκαιμία μειώνει την ανοσιακή επάρκεια, διαταράσσοντας την αμυντική λειτουργία των λευκών αιμοσφαιρίων.

Ένας σημαντικός παράγοντας για την έκβαση της λοίμωξης σε ασθενείς με διαβήτη, επίσης, είναι τα επίπεδα σακχάρου κατά τη διάρκεια της λοίμωξης, που χρειάζεται να ελέγχονται καλά. Συνεπώς, ο καλός έλεγχος του σακχάρου μπορεί να συμβάλει στη μείωση τόσο του κινδύνου θανάτου, όσο και στη σοβαρότητα της λοίμωξης.

Ακριβώς ποια άτομα με διαβήτη διατρέχουν πραγματικά μεγαλύτερο κίνδυνο; Αν και δεν έχουν παρατηρηθεί υψηλότερα ποσοστά μόλυνσης, γενικά σε ασθενείς με τιμές γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (A1c) κάτω από το 7% σε σχέση με υψηλότερες. Αντίθετα, οι επιπλοκές και η θνησιμότητα είναι κατά πολύ μεγαλύτερες στους αρρύθμιστους.

στα χρωματα του διαβήτη

Παγκόσμια Πανδημία 2020

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

Τα άτομα με καλά ρυθμισμένο διαβήτη, χωρίς άλλα συνοδά προβλήματα υγείας, δεν βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο. Υψηλού κινδύνου για επιπλοκές και θνητότητα είναι όσοι έχουν μακροχρόνιο διαβήτη με κακή ρύθμιση ή/ και συννοσηρότητες, όπως παχυσαρκία, χρόνιες αναπνευστικές παθήσεις, νεφρικές και καρδιακές παθήσεις, κακοήθειες, κ.λπ. Συννοσηρότητες, δυστυχώς, είναι συχνές σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη. Η καλύτερη θεραπεία για τα άτομα αυτά μέχρι να υπάρξει εμβόλιο ή ειδική θεραπεία, είναι να μην κολλήσουν...

Θα πρέπει να σταματήσουμε την αγωγή για το διαβήτη αν νοσήσουμε; Όσον αφορά τα σχήματα διαβητικών φαρμάκων, οι ασθενείς με διαβήτη τύπου 1 ή 2 θα πρέπει να συνεχίσουν να παίρνουν τα φάρμακα που τους χορηγούνται. Κάποιοι, ειδικά εκείνοι που λαμβάνουν ινσουλίνη, μπορεί να χρειαστούν μεγαλύτερες δόσεις για να ρυθμιστούν και ο ασθενής θα πρέπει να αυξήσει την πρόσληψη υγρών για να αποτρέψει την αφυδάτωσή του. Συστήνεται η αποφυγή της υπογλυκαιμίας. Η τακτική παρακολούθηση του σακχάρου και η κατάλληλη εκπαίδευση είναι ο τρόπος για να το πετύχουμε.

Οδηγίες για τον Τύπο 1 και όσους θεραπεύονται με ινσουλίνη Οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 πρέπει να παρακολουθούν συχνότερα το σάκχαρό τους. Να ελέγχουν τουλάχιστον προ-γευματικά και 2 ώρες μετα-γευματικά το σάκχαρό τους, αλλά και τις κετόνες, εάν το σάκχαρό τους υπερβαίνει τα 250 mg/dL και συνυπάρχει πυρετός. Σύμφωνα με τις γενικές οδηγίες, οι ασθενείς πρέπει να πα-

στα χρωματα του διαβήτη

ραμείνουν ενυδατωμένοι και να ξεκουραστούν. Η υπεργλυκαιμία, όπως πάντα, αντιμετωπίζεται καλύτερα με υγρά και ταχεία ινσουλίνη (διορθωτικό bolus), συχνές αλλαγές στη δοσολογία και συχνούς ελέγχους των σακχάρων για να βεβαιωθούμε ότι το θεραπευτικό σχήμα είναι επιτυχές.

Πώς θα γνωρίζω αν είναι απλή ίωση, γρίπη ή COVID-19; Η αλήθεια είναι ότι στην αρχή τα συμπτώματα μπορεί να είναι κοινά, με προεξάρχοντα στην αρχή πυρετό ή/και πονόλαιμο. Ωστόσο, ένα χαρακτηριστικό ιδιαίτερο της γρίπης είναι οι μυαλγίες και ο υψηλός πυρετός συχνά με ρίγος μέσα στις 2-3 πρώτες ημέρες που ξεκινούν τα συμπτώματα. Από την άλλη, εκτός από το χαμηλό πυρετό, το συνεχή βήχα, η ανοσμία και αγευσία είναι 2 ιδιαίτερα χαρακτηριστικά για τον COVID-19 στους ενήλικες, ενώ η διάρροια και οι εμετοί πιο χαρακτηριστικά στα παιδιά. Είναι φυσικά αυτονόητο για όλα τα άτομα με ΣΔ, οποιαδήποτε εμπύρετος κατάσταση να αποτελεί σοβαρό λόγο για άμεση επικοινωνία με τον/ τους θεράποντες ιατρούς τους.

Για τους ασθενείς στο νοσοκομείο Οι πιο πολλοί ασθενείς που νοσηλεύονται στο νοσοκομείο θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με ινσουλίνη και οι από του στόματος παράγοντες θα πρέπει να σταματήσουν. Μόνο η ινσουλίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη ρύθμιση του σακχάρου σε ασθενείς με οξεία αρρώστια, για παράδειγμα εκείνους με σηψαιμία. Το ίδιο θα γίνει αν υπάρχουν σοβαρές αναπνευστικές διαταραχές και σίγουρα αν είναι σε αναπνευστήρα. Η τακτική παρακολούθηση με μετρήσεις σακχάρου και οδηγίες από εκπαιδευμένο Διαβητολόγο έχουν μείζονα σημασία στην έκβαση της νοσηλείας.

ΠΡΟΛΗΠΤΊΚΑ ΜΕΤΡΑ για προφύλαξη από τον κορωνοϊό Καλή γλυκαιμική ρύθμιση Φυσική δραστηριότητα/άσκηση Επαρκής ενυδάτωση, κατανάλωση τροφών ή ροφημάτων πλούσιων σε αντιοξειδωτικά

(όπως φρούτα, λαχανικά, πράσινο τσάι) και αποφυγή επεξεργασμένων τροφίμων ενισχύουν την επάρκεια του ανοσοποιητικού συστήματος στην άμυνα του οργανισμού Συχνό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό ή χρήση αλκοολούχου διαλύματος ειδικά πριν το φαγητό και μετά από επίσκεψη σε δημόσιους χώρους Αποφυγή επαφών ή διατήρηση απόστασης (το λιγότερο 1 μέτρο) από ανθρώπους που έχουν συμπτώματα ή νοσούν εμφανώς. Κάλυψη της μύτης ή του στόματος με χαρτομάντιλο μιας χρήσης σε βήχα ή φτάρνισμα και στη συνέχεια απόρριψη του σε κάδο Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δεν συστήνει τη χρήση απλής χειρουργικής μάσκας στην κοινότητα σε όσους δεν έχουν συμπτώματα αναπνευστικού, ακόμα και σε περιοχές με κρούσματα κορωνοϊού. Η χρήση μάσκας δεν μειώνει την σημασία των άλλων γενικών μέτρων πρόληψης της νόσου και μπορεί να οδηγήσει σε περιττό κόστος και προβλήματα προμηθειών Διασφάλιση ότι υπάρχει άμεση πρόσβαση στα τηλέφωνα επείγουσας επικοινωνίας σε περίπτωση ασθένειας και οι ποσότητες φαρμάκων (ιδίως ινσουλίνης) και αναλωσίμων για τον αυτοέλεγχο της γλυκόζης είναι επαρκείς, ώστε να μην χρειαστεί έξοδος από το σπίτι Περιορισμός των μη απαραίτητων επαφών και μετακινήσεων, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου συναθροίζονται περισσότερα από 4-5 άτομα Εάν εκδηλωθεί νόσος και παρουσιαστούν συμπτώματα (ιδιαίτερα από το αναπνευστικό): Να ενημερωθεί πρώτα ο θεράπων ιατρός πριν από την μετάβαση στο νοσοκομείο Εάν δεν είναι δυνατή η επικοινωνία με τον θεράποντα, υπάρχει η δυνατότητα επικοινωνίας με τον ΕΟΔΥ στο τετραψήφιο τηλέφωνο 1135 Αν δοθούν τελικά οδηγίες παραμονής στο σπίτι, πρέπει να παρεμποδισθεί η μετάδοση του ιού σε όσους ζουν μαζί ή στους επισκέπτες Ύπνος σε διαφορετικό δωμάτιο ή ξεχωριστό κρεβάτι και τη χρήση μάσκας, σημαντικό είναι να μην μοιράζονται τα σκεύη φαγητού (κουταλάκια, μαχαιροπήρουνα κ.λπ.) Μετά το σχολαστικό πλύσιμο των χεριών καλό είναι να χρησιμοποιούνται χάρτινες πετσέτες μιας χρήσης. Εάν αυτό δεν είναι εφικτό, πρέπει να έχουν τη δική τους πετσέτα την οποία αλλάζουν όταν μουσκέψει (ο κορωνοϊός αγαπάει την υγρασία). Όπως με όλες τις ιώσεις, στη νόσηση από τον κορωνοϊό μπορεί να παρατηρηθεί απορρύθμιση του γλυκαιμικού ελέγχου. Σε τέτοιες περιπτώσεις απαιτείται άμεση επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό, διότι αυξάνονται οι ανάγκες του οργανισμού σε ινσουλίνη και χρειάζεται κατάλληλη τροποποίηση της φαρμακευτικής αγωγής και της διατροφής.

ΓΕΝΊΚΟΊ ΚΑΝΟΝΕΣ Επιβάλλεται επαρκής ενυδάτωση (τουλάχιστον μισό ποτήρι νερό κάθε ώρα) για την διατήρηση τόσο του κυκλοφορικού συστήματος όσο και του μεταβολισμού των κυττάρων σε καλή κατάσταση

Συχνός έλεγχος των επιπέδων της γλυκόζης στο τριχοειδικό αίμα με τις συσκευές αυτομέτρησης και προσπάθεια διατήρησης τους σε αποδεκτά επίπεδα (80-180 mg/dl) με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού

Σε άτομα με διαβήτη τύπου 1, αλλά και τύπου 2 που ρυθμίζονται με σχήματα ινσουλινοθεραπείας, απαραίτητος είναι ο έλεγχος για παρουσία κετονών

στο τριχοειδικό αίμα. Η αύξηση των κετονών υποδηλώνει εκτροπή του μεταβολισμού σε καύση λίπους αντί γλυκόζης και μπορεί να οδηγήσει σε οξέωση

Για τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 που λαμβάνουν αντιδιαβητικές αγωγές και είναι καλά ρυθμισμένοι, τα αποθέματα της ινσουλίνης στο πάγκρεας

είναι σχετικά επαρκή και συνήθως δεν δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα κατά τη διάρκεια οξείας νόσου. Αν στα θεραπευτικά σχήματα υπάρχουν μετφορμίνη ή αναστολείς SGLT2 (δαπαγλιφλοζίνη, εμπαγλιφλοζίνη, καναγλιφλοζίνη), πρέπει να διακόπτονται άμεσα με την εμφάνιση της οξείας νόσου (ιδιαίτερα αν συνυπάρχει αφυδάτωση) και να ξαναρχίζουν μετά την αποδρομή της. Οι αναστολείς SGLT2 είναι εξαιρετικά αποτελεσματική κατηγορία φαρμάκων για τη γλυκαιμική ρύθμιση και την προστασία του καρδιαγγειακού συστήματος και των νεφρών από την ανάπτυξη επιπλοκών και χρησιμοποιείται πλέον ευρύτατα στην κλινική πράξη (συχνά στο ίδιο δισκίο μαζί με τη μετφορμίνη) Οδηγίες για την αντιμετώπιση του διαβήτη στην οξεία νόσηση υπάρχουν στις «Κατευθυντήριες Οδηγίες για την Διαχείριση των Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη» της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας, με ελεύθερη πρόσβαση στο site (www.ede.gr) Τέλος, εξαιρετικά σημαντικό είναι να ακολουθούνται πιστά οι οδηγίες του Υπουργείου Υγείας για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορωνοϊού. Η διαχείριση της νέας και δυνητικά επικίνδυνης αυτής επιδημίας, σε ατομικό ή συλλογικό επίπεδο, είναι ευθύνη όλων μας.

Ενημερωθείτε περαιτέρω στον Ιστότοπο της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας www.ede.gr

Mε την ευγενική χορηγία της στα χρωματα του διαβήτη

Παγκόσμια Πανδημία 2020

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

Γράφει ο:

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΑΛΒΑΤΣΙΩΤΗΣ Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Διαβήτη, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο "Αττικόν" & Αντιπρόεδρος Μελών ΔΕΠ Ιατρικής Σχολής Αθηνών

Πώς επηρεάζει ο ΣΔ και η παχυσαρκία την έκβαση της λοίμωξης από κορωνοϊό; Στις 7 Ιανουαρίου 2020 ανακοινώθηκε ένας νέος ιός που ανήκει στην οικογένεια των κορονοϊών, οι οποίοι είναι υπόλογοι για μια σειρά ζωονόσων, προκαλεί σοβαρή πνευμονική λοίμωξη. Ο νέος αυτός ιός, αφού ξεπέρασε το βιολογικό φράγμα, μεταφέρθηκε στον άνθρωπο με πιθανούς ενδιάμεσους ξενιστές τη νυχτερίδα και τον παγκολίνο. Τα πρώτα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα από τις Κινεζικές Υγειονομικές Αρχές, περιέγραφαν μια νέα πνευμονική λοίμωξη που παρουσίαζε αυξημένη θνητότητα και νοσηρότητα σε μεγαλύτερης ηλικίας άτομα και σε εκείνους που έπασχαν από χρόνια υποκείμενα νοσήματα. Όταν όμως ο ιός έφτασε στο δυτικό ημισφαίριο φάνηκε να επηρεάζει αρνητικά με βαρύτερη εξέλιξη και την πρόγνωση στους πάσχοντες με διαβήτη και παχυσαρκία. Για τον ελληνικό χώρο, τα μόνα διαθέσιμα στοιχεία προέρχονταν από τις ανακοινώσεις του ΕΟΔΥ και δεν μπορούσαν να καλύψουν πολλά από τα κλινικά ερωτήματα της επιστημονικής κοινότητας, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό. Με βάση, λοιπόν, αυτήν την αναγκαιότητα, σχεδιάσαμε μια μελέτη, ώστε να διερευνήσουμε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των βαρέως νοσούντων με πνευμονία από κορονοϊό στην Ελλάδα. Έτσι, καταγράφηκαν τα επιδημιολογικά στοιχεία και τα κλινικά χαρακτηριστικά των ασθενών που νοσηλεύτηκαν σε μονάδες εντατικής θεραπείας. Καταγράφηκε η ηλικία, το φύλο, ο σωματότυπος, τα υποκείμενα νοσήματα, η παρουσία παχυσαρκίας, η βαρύτητα της αναπνευστικής τους ανεπάρκειας, τα συμπτώματα και η διάρκειά τους πριν την εισαγωγή, τα ευρήματα από τις αιματολογικές, βιοχημικές και ακτινολογικές εξετάσεις τους και βέβαια έγιναν στατιστικές αναλύσεις, αξιολογώντας συσχετίσεις όλων των προαναφερθέντων με την τελική έκβαση της νόσησης.

στα χρωματα του διαβήτη

στα χρωματα του του διαβήτη διαβήτη

57 57

Παγκόσμια Πανδημία 2020

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

Στη μελέτη αυτή συμμετείχαν παρέχοντας ανώνυμα στοιχεία από τους ιατρικούς φακέλους 90 ασθενών τους, οι Εντατικές Μονάδες των Νοσοκομείων ΑΧΕΠΑ, Γ. Παπανικολάου και Άγιος Δημήτριος Θεσσαλονίκης, αλλά και των Νοσοκομείων Λάρισας, Ρίου-Πάτρας, της Ελευσίνας, του Ευαγγελισμού και του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Αττικόν που ανέλαβε και τον συντονιστικό ρόλο. Στη μελέτη διερευνήθηκαν τα στοιχεία 90 ασθενών που το διάστημα της καταγραφής των δεδομένων εκπροσωπούσαν σχεδόν την πλειονότητα των περιστατικών που νοσηλεύτηκαν σε ΜΕΘ λόγω COVID-19 πνευμονίας. Τα αποτελέσματα της μελέτης μπορεί να θεωρηθούν απολύτως αντιπροσωπευτικά για τον ελληνικό χώρο γιατί είχαν γεωγραφική κατανομή σε όλη την επικράτεια.

Συμπεράσματα Από τα αποτελέσματα της μελέτης φάνηκε, ότι ο βαρέως πάσχων από κορωνοϊό στην Ελλάδα με απόλυτη υπεροχή στους άνδρες σε ποσοστό 85%, έχει μια ενδιάμεση ηλικία 65-66 ετών, με τον μεγαλύτερο να ευρίσκεται στην ηλικία των 86 ετών και τον νεότερο στα 42 έτη. Οι μεγαλύτεροι των 65 ετών αποτελούσαν το 50% των πασχόντων, ενώ οι νεότεροι των 55 ετών το 23,3%, οι οποίοι όμως ήταν και οι πλέον υπέρβαροι. Τα εργαστηριακά τους ευρήματα ήταν τα ίδια που έχουν καταγραφεί διεθνώς, χωρίς ηλικιακές διαφοροποιήσεις. Ενώ στις μεγαλύτερες ηλικίες που είχαν και τα περισσότερα υποκείμενα νοσήματα είχαμε βαρύτερη κλινική εικόνα στην αναπνευστική λειτουργία κατά την εισαγωγή, τουναντίον παρουσίαζαν βελτίωση κατά τη νοσηλεία τους σε σύγκριση με την επιδείνωση που εμφάνιζαν οι νεότεροι. Η στατιστική επεξεργασία ανέδειξε, ότι η ταυτόχρονη παρουσία πολλών προϋπαρχόντων χρόνιων νοσημάτων επιβάρυνε την έκβαση, τα καρδιαγγειακά όμως που τόσο έχουν ενοχο-

στα χρωματα του διαβήτη

ποιηθεί αλλά και η μεγάλη ηλικία, χωρίς άλλα σοβαρά νοσήματα, δεν αποτελούσαν αιτία θανάτου. Η παχυσαρκία όμως και ο διαβήτης ήταν αιτίες θανάτου ακόμα και στις νεότερες ηλικίες, χωρίς την παρουσία άλλου χρόνιου νοσήματος. Σημειώνουμε, ότι η μέση ηλικία εκείνων που επιβίωσαν χωρίς παχυσαρκία ήταν σημαντικά υψηλότερη από τους παχύσαρκους που τελικά νίκησαν τον θάνατο. Επίσης, από τους ασθενείς που επιβίωσαν κατά τη μελέτη κανένας δεν είχε διαβήτη, ενώ από εκείνους που τελικά δεν τα κατάφεραν είχε ο 1 στους 3. Τέλος, ο διαβήτης αποτελούσε σταθερό εύρημα ως ανεξάρτητη αιτία θανάτου σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Τα αποτελέσματα της μελέτης μας έχουν αναλυθεί σε βάθος στατιστικά και αποτελούν τα μόνα που έχουν μέχρι και σήμερα δημοσιευτεί σε διεθνές επιστημονικό περιοδικό για την Ελλάδα μετά από κρίση. Σημειώνεται ότι το Diabetes Research and Clinical Practice όπου δημοσιεύτηκε η μελέτη, είναι το επίσημο όργανο της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Διαβήτη (International Diabetes Federation). Η Ελλάδα έχει πάνω από ένα εκατομμύριο διαβητικούς, τα ποσοστά παχυσαρκίας των ενηλίκων είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη, ενώ κατέχουμε και τα πρωτεία στην παιδική παχυσαρκία. Τα στοιχεία αυτά δεν πρέπει να μας οδηγούν μόνο σε ζοφερές σκέψεις, αλλά σε μια αδήριτη ανάγκη να καταπολεμήσουμε τόσο σε ατομικό επίπεδο, όσο και με προγράμματα πρόληψης την παχυσαρκία και το διαβήτη. ____________________________________ Βιβλιογραφία Demographic and Clinical Features of Critically Ill Patients with COVID-19 in Greece: The Burden of Diabetes and Obesity. Halvatsiotis P, Kotanidou A, Tzannis K, Jahaj E, Magira E, Theodorakopoulou M, Konstandopoulou G, Gkeka E, Pouritzaki C, Kapravelos N, Papoti S, Sileli M, Gogos C, Velissaris D, Markou N, Stefanatou E, Vlachogianni G, Aimoniotou E, Komnos A, Zafeiridis T, Koulouvaris P, Armaganidis A, Bamias A, Dimopoulos G. Diabetes Res Clin Pract. 2020 Jul 16:108331. doi: 10.1016/j.diabres.2020.108331. Online ahead of print. PMID: 32682810.

στα χρωματα του διαβήτη

Παγκόσμια Πανδημία 2020

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

Γράφει ο:

ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΡΔΟΥΛΑΚΗΣ Καθηγητής Παγκόσμιας Περιβαλλοντικής Υγείας, Εθνικό Πανεπιστήμιο Αυστραλίας

COVID-19

Πώς μεταδίδεται στο περιβάλλον;

Σε πρόσφατη επιστημονική μας εργασία επιχειρήσαμε να δούμε κατά πόσο ο νέος κορωνοϊός μεταδίδεται στο περιβάλλον, από τον αέρα, τις επιφάνειες και τα τρόφιμα. Η απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα είναι σημαντική γιατί θα καθορίσει πόσο αποτελεσματικά είναι τα εφαρμοζόμενα μέτρα για την προστασία της δημόσιας υγείας, αλλά και την μακροπρόθεσμη διαχείριση της πανδημίας.

στα χρωματα του διαβήτη

Αρχικά, βασιστήκαμε σε πρότερη γνώση που είχαμε από άλλους κορωνοϊούς, όπως τον SARS και τον MERS και στην ήδη συσσωρρευμένη γνώση από το ξέσπασμα της πανδημίας στην Αυστραλία και σε άλλες χώρες. Οι περισσότεροι κορωνοϊοί μεταδίδονται μέσω σταγονιδίων που εισέρχονται στον οργανισμό μέσω των βλεννογόνων ή της αναπνευστικής οδού. Οι ανθρώπινοι κορωνοϊοί εμφανίζουν ανθεκτικότητα στο περιβάλλον, γεγονός που κάνει πιθανή τη μετάδοσή τους και μέσω επιφανειών, όπως τα χέρια, και ενδεχομένως μέσω του αέρα, του νερού, των λυμάτων και της τροφής. Στην επιδημία του SARS, η μετάδοση πραγματοποιήθηκε, κυρίως, μέσω της απευθείας φυσικής επαφής με ασθενείς ή μέσω σταγονιδίων που «ταξίδεψαν» σε σχετικά κοντινές αποστάσεις. Υπάρχουν, ωστόσο, clusters μολύνσεων που υποστηρίζουν το ενδεχόμενο σενάριο της μετάδοσης και μέσω άλλων «μονοπατιών», όπως μέσω του μολυσμένου αέρα, των λυμάτων και των επιφανειών.

Σταγονίδια & αεροζόλ Τα σταγονίδια που κάποιος παράγει όταν βήχει ή φτερνίζεται και η επαφή με μολυσμένες επιφάνειες θεωρούνται πως είναι οι κύριες οδοί μετάδοσης του COVID-19. Ωστόσο, αναδυόμενα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι είναι πιθανή η αερογενής μετάδοση του ιού μέσω μικροσκοπικών σωματιδίων (αεροζόλ) από τον εκπνεόμενο αέρα, ειδικά σε κλειστούς χώρους. Το πόσο μακριά μπορούν να ταξιδέψουν τα σταγονίδια και τα σωματίδια του αεροζόλ είναι συνάρτηση τόσο του μεγέθους τους, όσο και της ταχύτητας με την οποία αυτά εκτοξεύονται (από το βήχα, την ομιλία ή το φτέρνισμα). Η θερμοκρασία, η υγρασία και η ροή του αέρα παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο.

Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, τα μεγαλύτερα σωματίδια (μεγέθους άνω των 5 μm), που απελευθερώνονται από το βήχα ή το φτέρνισμα, δεν ταξιδεύουν σε απόσταση μεγαλύτερη του ενός μέτρου. Τα μικρότερα σωματίδια εξατμίζονται γρήγορα στον αέρα σχηματίζοντας ακόμη πιο μικρά σταγονίδια ικανά να ταξιδεύουν σε μεγαλύτερες αποστάσεις. Τα πειραματικά δεδομένα για το κατά πόσο αυτά τα μικροσκοπικά σωματίδια μπορούν να μεταδώσουν τον COVID-19 υπό κανονικές συνθήκες είναι περιορισμένα. Αν αποδειχθεί ότι η αερογενής μετάδοση είναι σημαντική, θα απαιτηθούν επιπρόσθετα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας, όπως η γενικευμένη χρήση της μάσκας και ο επιπρόσθετος αερισμός των κλειστών χώρων.

Μάσκες Η αποτελεσματικότητα των μασκών στο μπλοκάρισμα τόσο των σταγονιδίων όσο και του αεροζόλ, εξαρτάται από τον τύπο της μάσκας και την εφαρμογή της, καθώς και από το μέγεθος των σωματιδίων και του αεροζόλ. Οι μάσκες Ν95 έχουν τη δυνατότητα, όταν εφαρμόζουν σφιχτά γύρω από τη μύτη και το στόμα, να μπλοκάρουν το αεροζόλ, ενώ οι χαλαρά εφαρμοσμένες χειρουργικές μάσκες επιτρέπουν τη διαρροή του αεροζόλ, ενώ μπλοκάρουν τα μεγαλύτερα σταγονίδια. Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας έχει δείξει, ότι η σωστή και γενικευμένη χρήση της μάσκας έχει τη δυνατότητα να μειώσει σημαντικά τη μετάδοση του COVID-19. Aκόμη και οι απλές, υφασμάτινες μάσκες έχουν κάποια οφέλη, μειώνοντας κυρίως τη μεταδοτικότητα από ασθενείς με COVID-19. Η προστασία των ματιών έχει επίσης συσχετιστεί με μείωση της πιθανότητας λοίμωξης.

στα χρωματα του του διαβήτη διαβήτη

61 61

Παγκόσμια Πανδημία 2020

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

Συσκευές καθαρισμού αέρα Η χρήση συσκευών καθαρισμού αέρα με φίλτρα HEPA (High Efficiency Particulate Air), κατακρατεί τα σωματίδια σκόνης και γύρης που μπορούν, ενδεχομένως, να λειτουργήσουν ως μεταφορείς του κορωνοϊού. Οι UV καθαριστές αέρα και οι συσκευές που παράγουν όζον, ωστόσο, δεν φαίνεται να είναι εξίσου αποτελεσματικές στη μείωση της αερογενούς μετάδοσης. Γενικά, η αποτελεσματικότητα των καθαριστών αέρα στη μείωση της αερογενούς μετάδοσης του COVID-19 θα πρέπει να επανεξεταστεί.

Μολυσμένες επιφάνειες Ο COVID-19 μπορεί να μεταδοθεί, επίσης, μέσω της επαφής με μολυσμένες επιφάνειες και στη συνέχεια με οποιονδήποτε βλεννογόνο (μάτια, στόμα, μύτη). Ένα ερώτημα-κλειδί είναι πόσο χρόνο ο κορωνοϊός μπορεί να επιβιώσει πάνω στις διάφορες επιφάνειες. Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι ο ιός μπορεί να παραμείνει μολυσματικός σε επιφάνειες, όπως το μέταλλο, το γυαλί και το πλαστικό σε θερμοκρασία δωματίου, για διάστημα έως και 9 ημέρες, με μεταδοτικότητα που σταδιακά μειώνεται, 1 ημέρα στο χαρτόνι και 4 ημέρες στο χαλκό. Σε περιβαλλοντικές συνθήκες, όπως η ηλιοφάνεια, οι υψηλές θερμοκρασίες και η υγρασία, η αντοχή του μειώνεται σημαντικά. Όσον αφορά στην τροφιμογενή μετάδοση της νόσου, αυτή δεν θεωρείται πιθανή, ειδικά όταν μιλάμε για τροφές που υπόκεινται σε θερμική επεξεργασία (π.χ. κατά το μαγείρεμα), ωστόσο η μόλυνση μέσω των συσκευασιών των τροφίμων δεν μπορεί να αποκλειστεί. _______________________________________ Πηγή Vardoulakis S., Sheel M., Lal A., Gray D., COVID-19 environmental transmission and preventive public health measures, Australian and New Zealand Journal of Public Health, August 2020, doi: 10.1111/1753-6405.13033

στα χρωματα του διαβήτη

Παγκόσμια Πανδημία 2020

ώστα ρακ Κα

ό τη Απ

Νεκταρ ία

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

κλιματιστικά ΚΑΝΟΝΕΣ ΟΡΘΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΚΟΡΩΝΟΪΟΥ Μελέτες που έδειξαν ότι τα σταγονίδια του SARS-CoV-2 μπορούν να μείνουν μολυσματικά για αρκετό χρόνο πάνω σε διάφορες επιφάνειες και σε εσωτερικούς χώρους υπό τη μορφή αεροζόλ, έβαλαν εν μέσω κορωνοϊού στο "στόχαστρο" τη χρήση των κλιματιστικών συστημάτων, καθώς διατυπώθηκε η θεωρία ότι με τη ροή και την ανακύκλωση του αέρα μπορούν να μεταφέρουν τα σταγονίδια ενός μολυσμένου ατόμου σε έναν άλλο χώρο.

στα χρωματα του διαβήτη

Οι επιστήμονες αναφέρουν, ότι η μετάδοση μέσω μικροβιοφόρων ουσιών και κλιματιστικών συστημάτων δεν έχει τεκμηριωθεί και επισημαίνουν, ότι η χρήση των κλιματιστικών μπορεί να είναι απολύτως ασφαλής, αρκεί να τηρούνται συγκεκριμένοι κανόνες.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΜΟΝΟ ΛΙΓΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΕΞΕΤΑΣΕΙ ΤΟΝ ΡΟΛΟ ΤΩΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ, ΕΞΑΕΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ (HVAC) ΣΤΗΝ ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΚΟΡΟΝΑΪΟΥ ΚΑΙ ΚΑΜΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙ ΤΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ COVID-19 ΛΟΙΜΩΞΗΣ ΜΕΣΩ ΚΛΙΜΑΤΙΣΤΙΚΟΥ.

Υπάρχουν μόνο λίγες δημοσιευμένες μελέτες που έχουν εξετάσει το ρόλο των ολοκληρωμένων συστημάτων θέρμανσης, εξαερισμού και κλιματισμού (HVAC) στην εξάπλωση του νέου κοροναϊού και καμία μελέτη μέχρι σήμερα δεν έχει αποδείξει τη μετάδοση COVID-19 λοίμωξης μέσω κλιματιστικού. Όπως αναφέρει ο ο Edward Nardell, καθηγητής περιβαλλοντικής υγείας και ανοσολογίας και μολυσματικών ασθενειών στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, το πρόβλημα ξεκινά από το γεγονός ότι οι άνθρωποι σε ακραίες συνθήκες ζέστης και κρύου καταφεύγουν σε εσωτερικούς χώρους, με λιγότερο εξαερισμό που δίνει έδαφος στις ασθένειες να εξαπλωθούν. «Δεν κάνει κάτι ιδιαίτερο το κλιματιστικό», λέει ο Nardell. «Φταίει το γεγονός ότι βρίσκονται σε εσωτερικούς χώρους, δεν κρατούν αποστάσεις και δεν ανανεώνεται ο αέρας».

Συντήρηση Τα καλά συντηρημένα HVAC έχει φανεί ότι φιλτράρουν με ασφάλεια τα μεγάλα σταγονίδια που μπορεί να μεταφέρουν τον SARS-CoV-2. Τα αερολύματα COVID-19 (μικρά σταγονίδια και πυρήνες σταγονιδίων), ωστόσο, θα μπορούσαν να εξαπλωθούν μέσω συστημάτων HVAC εντός ενός κτιρίου ή ενός οχήματος και αυτόνομων μονάδων κλιματισμού, μέσω της ανακυκλοφορίας του αέρα. Αυτό μπορεί να περιοριστεί μέσω της αύξησης του ρυθμού αλλαγής του αέρα, της μείωσης της ανακυκλοφορίας του αέρα και της αύξησης της χρήσης του εξωτερικού αέρα. Προκειμένου να περιοριστεί η μηχανική μετάδοση του ιού μέσω του αέρα των κλιματιστικών μονάδων, ο ΕΟΔΥ και η REHVA (Federation of European Heating, Ventilation and Air conditioning Associations) έχουν εκδώσει οδηγίες σχετικά με τη χρήση των κλιματιστικών μονάδων, διευκρινίζοντας κατ΄αρχήν, ότι οι κλιματιστικές μονάδες αυτές καθ΄αυτές δεν λειτουργούν ως εστίες ανάπτυξης και πολλαπλασιασμού του ιού.

στα χρωματα του διαβήτη

Παγκόσμια Πανδημία 2020

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

Για το λόγο αυτό, σε ένα σπίτι/γραφείο που οι διαμένοντες ή εργαζόμενοι είναι όλοι υγιείς, δεν υφίσταται κίνδυνος μόλυνσης. Οι κλιματιστικές μονάδες ενδέχεται όμως, υπό προϋποθέσεις, να διευκολύνουν την αερογενή μετάδοση με μηχανικό τρόπο από άτομα που είναι ήδη φορείς. Για το λόγο έχουν διατυπωθεί οι ακόλουθες συστάσεις:

1. Εξασφαλίστε τον εξαερισμό των χώρων με φρέσκο αέρα, παρέχοντας στους κλειστούς χώρους όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ποσότητα φρέσκου αέρα. 2. Ρυθμίστε τον εξαερισμό στην κανονική ταχύτητα λειτουργίας 2 ώρες πριν τη χρήση του κτιρίου και στη χαμηλή ταχύτητα 2 ώρες μετά τη χρήση του κτιρίου. 3. Τις νύχτες και τα σαββατοκύριακα μην απενεργοποιείται τον εξαερισμό αλλά λειτουργήστε τον στη χαμηλή ταχύτητα. 4. Εξασφαλίστε τον τακτικό αερισμό μέσω των παραθύρων (ακόμα και σε κτίρια με μηχανικό εξαερισμό) ακόμα κι αν αυτό μπορεί τώρα το καλοκαίρι να δημιουργεί θερμική δυσφορία. 5. Ρυθμίστε τις κεντρικές κλιματιστικές μονάδες με ανακυκλοφορία, σε λειτουργία με 100% εξωτερικό αέρα (αποκλεισμός ανακύκλωσης αέρα). 6. Απενεργοποιήστε τα fan coils ή λειτουργήστε τα με τον ανεμιστήρα σε συνεχή λειτουργία. 7. Μην τροποποιείτε τις ρυθμίσεις θέρμανσης, ψύξης και ύγρανσης. 8. Μην προγραμματίζετε καθαρισμό αεραγωγών αυτήν την περίοδο. 9. Αντικαταστήστε τα φίλτρα εξωτερικού αέρα και απαγωγής αέρα με βάση το πρόγραμμα συντήρησης και όχι συχνότερα. Μην αλλάζετε τύπο εξωτερικού φίλτρου. 10. Οι τακτικές εργασίες αντικατάστασης φίλτρων και συντήρησης θα πρέπει να εκτελούνται με μέσα προστασίας συμπεριλαμβανόμενης και της μάσκας FFP3. 11. Δεν υπάρχει ανάγκη για πρόσθετους κύκλους συντήρησης σε σχέση με τον COVID-19. 12. Θα πρέπει να αποφεύγονται οι ρυθμίσεις εξοικονόμησης ενέργειας, όπως ο εξαερισμός που ελέγχεται από τη ζήτηση και ελέγχεται από χρονοδιακόπτη ή ανιχνευτές CO2. 13. Τα επιδαπέδια κλιματιστικά να βρίσκονται όσο το δυνατόν ψηλότερα από το δάπεδο τουλάχιστον 40 cm, αν αναρροφούν αέρα από την πλευρά του δαπέδου. 14. Να γίνεται καθημερινός υγρός καθαρισμός με απολυμαντικό στο δάπεδο κάτω από τη μονάδα και τα πτερύγια να έχουν κατεύθυνση λοξά προς τον τοίχο.

στα χρωματα του διαβήτη

Παγκόσμια Πανδημία 2020

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

Γράφει ο:

ΘΑΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ΓΙΑ ΓΕΡΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ

στα χρωματα του διαβήτη

Καθημερινά, το ανοσοποιητικό μας σύστημα δουλεύει πολύ σκληρά για να μας προστατεύσει από βακτήρια, μικρόβια, ιούς, τοξίνες και παράσιτα που προσπαθούν να εισέλθουν ή να αναπτυχθούν στον οργανισμό μας. Με απλά λόγια είναι ένα πανίσχυρο αμυντικό σύστημα, το οποίο αναγνωρίζει τις ξένες ουσίες και προσπαθεί να τις καταστρέψει.

ΜΙΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΡΟΦΕΣ ΜΕ ΙΣΧΥΡΗ ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ, ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΚΑΙ ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙ ΤΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ. ΤΑ ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΑ ΒΟΗΘΟΥΝ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΡΙΖΩΝ, ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΠΟΔΟΜΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗ ΦΘΟΡΑ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ.

Δυστυχώς, κάποιες φορές, το ανοσοποιητικό σύστημα δεν καταφέρνει να αμυνθεί και να αντιμετωπίσει ένα μικρόβιο που έχει εισβάλει στον οργανισμό μας, με αποτέλεσμα να αρρωσταίνουμε. Η άμυνα του οργανισμού επηρεάζεται από βασικούς παράγοντες της καθημερινότητας και αυτό κάνει το έργο της πιο σύνθετο.

Παράγοντες που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό Σύμφωνα με τις γενικές οδηγίες για την καλή υγεία, το μόνο βήμα που μπορείτε να κάνετε για να διατηρήσετε το ανοσοποιητικό σας σύστημα ισχυρό και υγιές, είναι να υιοθετήσετε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής.

στα χρωματα του διαβήτη

69 69

Παγκόσμια Πανδημία 2020

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

3 Ο ΚΑΛΟΣ ΥΠΝΟΣ

Το ανοσοποιητικό δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά, αν δεν κοιμόμαστε επαρκώς (6-8 ώρες την ημέρα).

4 ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ

H τήρηση των κανόνων υγιεινής, όπως το συχνό πλύσιμο των χεριών, μπορεί να μας προστατεύσει από ιώσεις.

5 Η ΤΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ

Οι άνθρωποι που ασκούνται τακτικά είναι λιγότερο επιρρεπείς σε κρυολογήματα.

Κάθε μέρος του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του ανοσοποιητικού μας, λειτουργεί καλύτερα όταν προστατεύεται από περιβαλλοντικές επιθέσεις και ενισχύεται από βασικές στρατηγικές, όπως:

Η ΣΩΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Ακολουθήστε μια διατροφή με υψηλή διατροφική αξία. Δώστε έμφαση στην καθημερινή πρόσληψη φρούτων και λαχανικών.

ΤΟ ΙΔΑΝΙΚΟ ΣΩΜΑΤΙΚΟ ΒΑΡΟΣ

Διατηρήστε ένα υγιές σωματικό βάρος/λίπος, ανάλογα με το φύλο και την ηλικία σας.

στα χρωματα του διαβήτη

Η ΜΕΤΡΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ 6 ΑΛΚΟΟΛ Αν καταναλώνετε αλκοόλ, καλό είναι να πίνετε με μέτρο, 1 ποτήρι ημερησίως για τις γυναίκες και έως 2 ποτήρια για τους άνδρες.

7 Η ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΣΤΡΕΣ

Προσπαθήστε να ελαχιστοποιήσετε το στρες. Οι ορμόνες που εκκρίνονται σε καταστάσεις στρες επηρεάζουν αρνητικά τους μηχανισμούς και τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος.

Διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά Μια διατροφή που περιέχει τροφές με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία μπορεί να ενισχύσει το ανοσοποι-

ητικό. Τα αντιοξειδωτικά βοηθούν στην καταπολέμηση των ελεύθερων ριζών, οι οποίες είναι φυσικά στοιχεία και προϊόντα του μεταβολισμού και οδηγούν στην αποδόμηση και στη φθορά των κυττάρων. Η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία, ο καπνός και η μόλυνση της ατμόσφαιρας πυροδοτούν την παραγωγή των ελεύθερων ριζών. Οι πιο γνωστές αντιοξειδωτικές ουσίες είναι η βιταμίνη C, η βιταμίνη A, η βιταμίνη E, το β-καροτένιο και το σελήνιο. Αυτά τα σημαντικά μικροθρεπτικά συστατικά τα συναντάμε, κυρίως, στα φρούτα και λαχανικά με έντονο χρώμα, όπως τα εσπεριδοειδή, οι φράουλες, το ακτινίδιο, οι κόκκινες πιπεριές, το σπανάκι, το μπρόκολο, σε

ΚΑΛΕΣ ΠΗΓΕΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ C

προϊόντα και δημητριακά ολικής άλεσης κ.ά.

υγιή πληθυσμό ανέρχεται στα 100 mg.

Τροφές πλούσιες σε Βιταμίνη C

Τροφές πλούσιες σε Βιταμίνη Α

Η βιταμίνη C είναι γνωστή για την ισχυρή αντιοξειδωτική της δράση, γεγονός που την καθιστά απαραίτητη στην καθημερινότητα. Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι βασική πηγή της βιταμίνης C. Αν καταναλώνετε 5-6 μερίδες φρούτων και λαχανικών, μπορείτε να εξασφαλίσετε την επαρκή πρόσληψή της. Η συγκεκριμένη βιταμίνη συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγής των λευκών αιμοσφαιρίων, που είναι βασικά στοιχεία για την καταπολέμηση των λοιμώξεων. Η συνιστώμενη ημερήσια δόση βιταμίνης C για τον

Η έλλειψη βιταμίνης Α επηρεάζει αρνητικά τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, των Τ και Β-λεμφοκυττάρων, έχει δηλαδή ως αποτέλεσμα ένα ασθενές ανοσοποιητικό.

ΚΑΛΕΣ ΠΗΓΕΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ Α

Ακτινίδιο

Καρότα

Γκρέιπφρουτ

Παντζάρι

Πορτοκάλια

Πατάτες

Λεμόνια

Συκώτι

Λάιμ

Βερίκοκα

Κόκκινη πιπεριά

Τυρί

Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε Βιταμίνη Ε Έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, η οποία προστατεύει τα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού από τις ελεύθερες ρίζες. Η έλλειψη της συγκεκριμένης βιταμίνης έχει συσχετισθεί με ευπάθεια σε ορισμένες λοιμώξεις.

ΚΑΛΕΣ ΠΗΓΕΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ Ε Ελαιόλαδο Ξηροί καρποί Πράσινα φυλλώδη λαχανικά

στα χρωματα του διαβήτη

Παγκόσμια Πανδημία 2020

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

Βιταμίνη D και ανοσοποιητικό σύστημα Τα χαμηλά επίπεδα 25(OH)D έχουν συσχετισθεί ουκ ολίγες φορές με λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος. Η βιταμίνη D θεωρείται ότι μπορεί να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στην ανοσία και την πρόληψη των λοιμώξεων, καθώς ενδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, αυξάνοντας την έκφραση των γονιδίων της άμυνας. Σύμφωνα με μελέτες, η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης D μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για κρυολόγημα, εποχική γρίπη και άλλες λοιμώξεις του αναπνευστικού.

Βιταμίνη D & COVID-19 Βρίσκονται σε εξέλιξη μελέτες για πιθανή συσχέτιση της επάρκειας σε βιταμίνη D και τη μείωση της πιθανότητας νόσησης από COVID-19. Η επαρκής πρόσληψή της, τόσο μέσω της διατροφής όσο και με τη λήψη συμπλη-

στα χρωματα του διαβήτη

ρώματος σε ημερήσια ή εβδομαδιαία βάση, παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη από την κοινή εποχική γρίπη, στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού και πιθανώς και έναντι του COVID-19.

Πόσο ωφέλιμος και πολύτιμος είναι ο ύπνος για το ανοσοποιητικό μας; Ο ύπνος θεωρείται ασπίδα για τη σωματική και ψυχική ευεξία. Η διάρκεια και η ποιότητα του ύπνου διαφέρει ανάλογα με την ηλικία και τις ανάγκες του κάθε ανθρώπου. Πέρα από την ξεκούραση που αισθανόμαστε όταν ξυπνάμε, ο ύπνος βοηθάει στη μνήμη, αφού κατά τη διάρκεια του ύπνου πραγματοποιείται επεξεργασία δεδομένων με μεγαλύτερη ευκολία. Άλλη μια σημαντική δράση είναι η τόνωση του ανοσοποιητικού συστήματος. Έχει αποδειχτεί ότι η αϋπνία κάνει τα άτομα πιο ευάλωτα σε λοιμώξεις και ασθένειες. Κατά τη διάρκεια του

ύπνου, ο οργανισμός μας παράγει και εκκρίνει ένα είδος πρωτεϊνών, τις κυτοκίνες, που ο ρόλος τους είναι να αντιμετωπίζουν πιθανές μολύνσεις και φλεγμονές. Μάλιστα, όταν προκύπτει μόλυνση ή φλεγμονή, ή ακόμη και σε περιόδους στρες, οι κυτοκίνες πρέπει να αυξάνονται, προκειμένου να δημιουργούν μια ανοσολογική απόκριση. Άτομα που κοιμούνται λιγότερες από 6 ώρες καθημερινά, φαίνεται πως έχουν 4 φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να κρυολογήσουν. Ωστόσο, όταν ο ύπνος δεν είναι επαρκής και βαθύς, παρατηρείται μείωση της παραγωγής αυτών των πρωτεϊνών και μαζί με αυτή, μείωση των αντισωμάτων που καταπολεμούν τις μολύνσεις. Συνοψίζοντας, λοιπόν, η σωστή και η ισορροπημένη διατροφή, αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο για ένα γερό ανοσοποιητικό σύστημα, ικανό να μας προφυλάξει από λοιμώξεις και την εποχική γρίπη.

στα χρωματα του διαβήτη

Παγκόσμια Πανδημία 2020

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

Γράφει η:

ΔΡ. ΙΛΙΑ ΘΕΟΤΟΚΑ Κλινική Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια, Αιγινήτειο Νοσοκομείο

ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΝ ΣΕ

ΘΕΩΡΙΕΣ ΣΥΝΟΜΩΣΙΑΣ Όσο περισσότερο φόβος, άγχος και ανασφάλεια υπάρχει στην κοινωνία, για πιθανή απειλή, τόσο περισσότερο βρίσκουν έδαφος και ανθούν οι θεωρίες συνωμοσίας. Ομάδες ανθρώπων εκμεταλλεύονται αυτό το κλίμα, για να διασπείρουν fake news και θεωρίες συνωμοσίας και να σπείρουν τον πανικό και την ανασφάλεια στην κοινωνία.

74 74

στα σταχρωματα χρωματατου τουδιαβήτη διαβήτη

Ποιο είναι όμως το προφίλ των ανθρώπων που ενδίδουν ή μπορεί και να διαδίδουν θεωρίες συνωμοσίας; Συχνά πρόκειται για άτομα, τα οποία δεν εμπιστεύονται τους άλλους, μπορεί να είναι πιο απομονωμένα, με ελλιπείς κοινωνικές δεξιότητες, με μειωμένη αίσθηση ελέγχου στις καταστάσεις και μειωμένη αναλυτική σκέψη. Μελέτες έχουν δείξει, ότι άτομα με ακραίες πολιτικές πεποιθήσεις και με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο τείνουν να πιστεύουν ευκολότερα τις θεωρίες συνωμοσίας και πολλές φορές και τα ίδια αυτά άτομα μπορεί να τις παράγουν. Κάποιοι άνθρωποι θέλουν να συζητούν για θεωρίες συνωμοσίας για να φανούν ιδιαίτεροι, να κάνουν “εντύπωση”, να φανούν σπουδαίοι, να δείξουν ότι κατέχουν μία γνώση, που άλλοι

Μελέτες έχουν δείξει ότι, άτομα με ακραίες πολιτικές πεποιθήσεις και με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο τείνουν να πιστεύουν ευκολότερα τις θεωρίες συνωμοσίας και πολλές φορές και τα ίδια αυτά άτομα μπορεί να τις παράγουν.

στα χρωματα του του διαβήτη διαβήτη

75 75

Παγκόσμια Πανδημία 2020

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

θεωρίες συνωμοσίας, γιατί έτσι νιώθουν ότι «ανήκουν» κάπου και αναλαμβάνουν, με αυτόν τον τρόπο ένα ρόλο στην κοινωνική ζωή, αποζητώντας το ενδιαφέρον και το θαυμασμό των άλλων. Δεν μπορούμε, βέβαια, να παραλείψουμε το ρόλο του διαδικτύου. Το διαδίκτυο, τα social media, έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στη διάδοση των θεωριών συνομωσίας, των fake news κ.λπ. Θα πρέπει να τονίσουμε και να μην μας διαφεύγει της προσοχής, ότι όταν μιλάμε για θεωρίες συνωμοσίας, μιλάμε για απόψεις, ερμηνείες, πεποιθήσεις, ακόμα και φαντασιώσεις και όχι για γεγονότα. Δε βασίζονται σε αποδείξεις και επιβεβαιωμένα γεγονότα. Συνεπώς, παράγονται από τους ανθρώπους για πολλούς λόγους (ψυχολογικούς, πολιτικούς, κοινωνικούς κ.λπ.). άνθρωποι δεν έχουν και δεν φαντάζονται. Επιθυμούν, δηλαδή, να δείξουν ότι έχουν βαθύτερη γνώση και «inside information» σε κοινωνικά και πολιτικά θέματα, που άλλοι άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση. Σε σημαντικό βαθμό, αφορά άτομα με ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά, που έχουν μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους. Επίσης, σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να το κάνουν για να ασκήσουν έλεγχο σε άλλους ανθρώπους.

Για να μπορέσουμε, λοιπόν, να διαχωρίσουμε τις θεωρίες συνωμοσίας από την τεκμηριωμένη γνώση, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας τα πραγματικά δεδομένα και στοιχεία, την πηγή αυτών των δεδομένων και τη συλλογιστική που συνδέει τα δεδομένα με τις αιτίες τους.

Εάν σε αυτές τις προσωπικότητες συνυπάρχει και παρερμηνευτική ετοιμότητα, τότε μπορεί να «δομηθεί» μία παρανοϊκή σκέψη, την οποία τα άτομα αυτά πιστεύουν βαθιά, και παράλληλα επιθυμούν αυτές τις πεποιθήσεις να τις μεταδώσουν και στους άλλους.

Πρώτον: Ποια είναι τα δεδομένα, ποια είναι τα στοιχεία που έχουμε;

Επιπροσθέτως, άτομα που νιώθουν αδύναμα, ανεπαρκή, περιθωριοποιημένα από την κοινωνία, πιστεύουν ευκολότερα στις

στα χρωματα του διαβήτη

Όταν θέλουμε να ερμηνεύσουμε τις θεωρίες συνωμοσίας θα πρέπει να απαντήσουμε σε τρεις ερωτήσεις:

Δεύτερον: Ποια είναι η πηγή για τα δεδομένα που έχουμε; Τρίτον: Ποια είναι η συλλογιστική που συνδέει τα δεδομένα, τα στοιχεία με το αίτημα; Η πληροφορία θα πρέπει να πηγάζει πάντα από κάποιον που είναι ειδικός.

Ολικής με βρώμη δοκίμασες;

Θα τρελαθείς!

η ς με Βρώμ ικής Άλεση λ Ο ά ικ Λ ρ Ε α Β μ Κ α ζυ αρικά ΜΑ ίναι τα μόν Ε ! , α ά ν ιν Τα νέα ζυμ έ ιε μ γ ο υ δ λα τα δε είναι πολύ ν ε αλλάζουν ό η και ξεχωρίζουν γιατί δ , κά τι ρώμ τικά συστα ολικής με β ες και θρεπ ίν ς ! κέ α μ τι υ τι φ σ ό όλα είναι ν πλούσια σε ι πάνω απ’ κα ν υ ο ν ώ π λασ

Τα ολικής έγιναν για όλους!

www.makvel.gr

Ποιότητα πάνω απ' όλα!

στα χρωματα του διαβήτη 77 Πολιτική Περιβάλλοντος

Παγκόσμια Πανδημία 2020

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

Γράφει η:

ΔΡ. ΚΑΛΛΙOΠΗ ΜEΓΑΡΗ Κλινική Νευροψυχολόγος, Σύμβουλος Ψυχολόγος

ΤΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ «ΑΠΟΝΕΡΑ» ΤΗΣ

ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ

Η εμφάνιση και εξάπλωση του ιού SARSCoV2 που ο ΠΟΥ χαρακτήρισε ως πανδημία, ανάγκασε ολόκληρο σχεδόν τον πλανήτη να μπει σε καραντίνα στο σπίτι, με περιορισμό μετακινήσεων. Η ολοένα και αυξανόμενη εξάπλωση της COVID-19, δημιουργεί μια κατάσταση κρίσης, καθώς έχουμε σχετικά μειωμένη γνώση για την ασθένεια. Η κατάσταση αυτή προκαλεί φόβο, άγχος, αποδιοργάνωση, εσωτερική ένταση και αναζήτηση τρόπων ανακούφισης από αυτήν. Ενδεχομένως, υπάρχει αδυναμία του ατόμου να αντιμετωπίσει το γεγονός που του προκαλεί φόβο και να προσαρμοστεί σε αυτό. [1]

στα χρωματα του διαβήτη

Παγκόσμια Πανδημία 2020

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

ΟΤΑΝ ΕΠΙΣΤΡΕΨΑΜΕ ΣΕ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΜΑΣ ΛΕΝΕ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ «ΝΕΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ», ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΕ ΦΟΒΟΣ. ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΙΠΟΤΑ «ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ» ΓΙΑ ΑΥΤΟ ΚΑΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΚΟΜΗ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ.

τάδοσης και διάδοσης της νόσου από μια μεγάλη μερίδα του πληθυσμού, με υποκείμενα νοσήματα και ηλικιωμένων. [2] Οι οδηγίες είναι να ακολουθούμε τους κανόνες, οι οποίοι εμπεριέχουν περισσότερη αυτορρύθμιση - να πλένουμε τα χέρια, να φοράμε μάσκα, κοινωνική απόσταση - αλλά οι πολίτες κρίνουν αρνητικά εκείνους που δεν τηρούν τα μέτρα και αυτό προκαλεί θυμό και αρνητικά συναισθήματα.

Θετική ψυχολογία

Όταν επιστρέψαμε σε αυτό που μας λένε ότι είναι το «νέο φυσιολογικό», δημιουργήθηκε φόβος. Δεν υπάρχει τίποτα «φυσιολογικό», για αυτό και υπάρχει ακόμη περισσότερη αβεβαιότητα. Ο φόβος αποτελεί ένα βασικό συναίσθημα του ανθρώπου που προέρχεται από τη συνειδητοποίηση ενός πραγματικού ή μη υπαρκτού κινδύνου ή απειλής. Είναι μια φυσιολογική αμυντική αντίδραση του οργανισμού, ένας προστατευτικός μηχανισμός, χωρίς να υπάρχει συνειδητή σκέψη. Συνήθως, υπάρχει φόβος για τους νέους κινδύνους περισσότερο από τους γνωστούς, ενώ υπάρχει διάχυτος ο φόβος με-

στα χρωματα του διαβήτη

Το ερώτημα είναι ως πότε θα ζούμε με το φόβο; Πώς μπορούμε να νικήσουμε το φόβο και να ενδυναμώσουμε τα θετικά συναισθήματα; Στην κατεύθυνση αυτή μας βοηθά η θετική ψυχολογία. Η θετική ψυχολογία με ιδρυτή τον Martin Seligman (1998), δίνει μεγάλη και πρωταρχική σημασία στη θετική, δημιουργική και συναισθηματική πλευρά της ανθρώπινης συμπεριφοράς και παρέχει το λόγο για τον οποίο αξίζει να ζει κανείς. Τα θετικά συναισθήματα θεωρούνται μια αμυντική και επιτυχημένη αντίδραση στα αρνητικά συναισθήματα και κυρίως στο φόβο. Σύμφωνα με τη Fredrickson (2001) βοηθούν στο να βρίσκουμε εναλλακτικούς τρόπους ως προς την αντιμετώπιση του φόβου και των δυσκολιών της ζωής. Τα θετικά αυτά συναισθήματα είναι η χαρά, η ευτυχία, η ευγνωμοσύνη, η αισιοδοξία, η ελπίδα, η ανθεκτικότητα και οι δυνάμεις.

Τι μπορούμε να κάνουμε; Κατ΄αρχάς, αυτό που πρέπει να έχουμε πάντα στο μυαλό μας είναι ότι η θετικότητα και τα θετικά συναισθήματα είναι επιλογή. Δεν τυχαίνουν απλά, αλλά αποτελούν συνειδητή επιλογή και τρόπο ζωής μας. Είναι βασικό να αγαπάμε τον εαuτό μας και να κάνουμε συχνό απολογισμό των θετικών πραγμάτων που έχουμε καταφέρει ως τώρα. Είναι σημαντικό να έχουμε πίστη στον εαυτό μας και να είμαστε ικανοί και δυνατοί ως άνθρωποι, για να καταφέρουμε σημαντικά πράγματα τόσο στο παρόν όσο και στο μέλλον. Να εστιάζουμε στις ανθρώπινες σχέσεις και στην ανάπτυξή τους, και σε αυτό μας βοηθά και η τεχνολογία στην παρούσα φάση. Να χαμογελάμε όσο περισσότερο μπορούμε, γιατί το χαμόγελο χαρίζει δύναμη σε εμάς και τους γύρω μας. Σημαντική είναι η έκφραση των συναισθημάτων μας και το να σκεφτόμαστε μια θετική πράξη κάθε μέρα, κάτι το οποίο μας κάνει να νιώθουμε χαρά και ευτυχία και κάτι που μας φέρνει αισιοδοξία και ελπίδα για το μέλλον σε προσωπικό επίπεδο. Τέλος, είναι σημαντικό να βοηθάμε όπου και όπως μπορούμε στο πλαίσιο των δυνατοτήτων μας. ____________________________________________________________ Βιβλιογραφία 1. Μέγαρη Κ. (2020). Ψυχολογικές επιπτώσεις της εξάπλωσης του κορονοϊού. Διαχείριση κρίσης. PsychologyNow. 2. Μέγαρη Κ. (2020). Όχι άλλος φόβος! H θετική ψυχολογία ως αντίδοτο στον COVID-19. PsychologyNow. 3. Fredrickson B. (2001). The Role of Positive Emotions in Positive Psychology/ The Broaden-and-Build Theory of Positive Emotions. Am Psychol., 56(3), 218–226. 4. Seligman, M. E. P. (1998). Learned optimism. NewYork: PocketBooks.

στα χρωματα του διαβήτη

Παγκόσμια Πανδημία 2020

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

Γράφει η:

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΚΑΠΠΑΤΟΥ Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος – Συγγραφέας Πανεπιστήμιο της Αμιένης, Γαλλία

ΠΑΝΔΗΜΙΑ Γιατί οι νέοι την αψηφούν;

Ο κορωνοϊός έχει αναστατώσει ολόκληρο τον κόσμο. Κάποιοι, όμως, φέρονται σχεδόν σαν να μην υπάρχει. Ένας πολύ μεγάλος αριθμός νέων σε όλον τον πλανήτη, κυρίως από την εφηβεία έως τα 30, συνεχίζουν ή έστω προσπαθούν να ζουν όπως πριν την πανδημία, παρότι οι ειδικοί προειδοποιούν ότι έτσι θέτουν σε κίνδυνο τις πιο ευάλωτες ομάδες. Επιπλέον, ούτε οι ίδιοι είναι αλώβητοι… Πώς μπορεί να εξηγηθεί αυτή η συμπεριφορά;

82 82

στα σταχρωματα χρωματατου τουδιαβήτη διαβήτη

1Νομίζουν ότι δεν τους αφορά άμεσα.

Σκεπτόμενοι ότι οι ίδιοι δεν κινδυνεύουν (καθώς κατά κανόνα οι

νέοι είναι πιο υγιείς) ή ότι ακόμα και αν κολλήσουν, κατά πάσα πιθανότητα δεν θα εμφανίσουν συμπτώματα, συνεχίζουν τη ζωή τους κανονικά. Πολλοί μάλιστα, αδυνατούν ή αρνούνται να κατανοήσουν πώς μία ασθένεια μπορεί να κολλήσει από κάποιον που δεν έχει τα συμπτώματά της,

στα χρωματα του διαβήτη

83 83

Παγκόσμια Πανδημία 2020

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

με αποτέλεσμα να μη θεωρούν τους εαυτούς τους κομμάτι του προβλήματος. Οι νέοι ζουν στο «τώρα». Και το σενάριο να δεχτούν άμεσο πλήγμα από τον κορωνοϊό, τους φαίνεται πολύ μακρινό για να ασχοληθούν.

2 Είναι γνώρισμα της νιότης

Όταν είμαστε νέοι νιώθουμε ανίκητοι. Ασταμάτητοι. Ορμητικοί. Νιώθουμε ότι τίποτα δεν μπορεί και δεν πρέπει να μπει στο δρόμο μας για τη ζωή. Οι νέοι έχουν μία έμφυτη «αλαζονεία» και συχνά ένα «θυμό» απέναντι στο «παλιό», που τους σπρώχνει να ρισκάρουν, να δοκιμάζουν, να συνεχίζουν. Δεν θέλουν να στερηθούν τα νιάτα τους και όλες τις εμπειρίες που δικαιούνται, όπως το φλερτ, τις σπουδές, τα ταξίδια, τη διασκέδαση, την απόλυτη ανεμελιά… Και όσο κάτι δεν χτυπάει τη δική τους «πόρτα», τους είναι δύσκολο να καταλάβουν ότι κάποιες φορές πρέπει να βάζουν φρένο.

Θέλουν να νιώθουν ότι έχουν 3 τον έλεγχο. Η ιδέα ότι κάτι, οτιδήποτε, πόσω μάλλον ένας «τόσος δα» ιός, μπορεί να έχει εξουσία στον τρόπο με τον οποίο θέλουν να ζουν, αναστατώνει τους νέους. Θέλουν οι ίδιοι να ορίζουν τη ζωή τους και κανένας ή τίποτε άλλο. Θέλουν να έχουν τον έλεγχο και θα κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους, έστω για να νιώσουν ότι αυτό συμβαίνει.

Θεωρούν ότι έτσι δηλώνουν 4 την ανεξαρτησία τους. Η νεότητα (ειδικά η εφηβεία) είναι η κατ’ εξοχήν ηλικία στην οποία διεκδικούμε την αυτονομία και την ανεξαρτησία μας και αυτό είναι ένα απολύτως υγιές και φυσιολογικό κομμάτι της ψυχοκοινωνικής μας ανάπτυξης. Ωστόσο, σε αυτό το «ταξίδι», συνηθίζουμε

στα χρωματα του διαβήτη

Η ΙΔΕΑ ΟΤΙ ΚΑΤΙ, ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ, ΠΟΣΩ ΜΑΛΛΟΝ ΕΝΑΣ «ΤΟΣΟΣ ΔΑ» ΙΟΣ, ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ ΕΞΟΥΣΙΑ ΣΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΜΕ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΖΟΥΝ, ΑΝΑΣΤΑΤΩΝΕΙ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ. ΘΕΛΟΥΝ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΝΑ ΟΡΙΖΟΥΝ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΚΑΝΕΝΑΣ Ή ΤΙΠΟΤΕ ΑΛΛΟ.

P u b l i

να κάνουμε το ακριβώς αντίθετο από αυτά που μας ζητάνε ή μας υπαγορεύουν οι πάσης φύσεως εξουσίες. Οι γονείς μας, το κράτος, οι κάθε λογής «αυθεντίες»… Αμφισβητούμε τα πάντα, βλέπουμε παντού απαρχαιωμένες αντιλήψεις και «κολλημένους», «φοβισμένους» ή «σκυμμένους» ανθρώπους. Και σε όλα αυτά θέλουμε να πάμε κόντρα με κάθε τρόπο χωρίς όμως πολλές φορές να έχουμε λόγους ή επιχειρήματα για να το κάνουμε.

5 Ενθαρρύνονται από άλλους.

Σε κάποιες περιπτώσεις, η συμπεριφορά των νέων διευκολύνεται από αυτή άλλων ανθρώπων, άλλοτε συνομηλίκων και άλλοτε μεγαλυτέρων. Για παράδειγμα, όταν οι γονείς τους ή κάποιος άλλος που εμπιστεύονται, είναι αρνητές του κορωνοϊού ή δεν υπακούουν στις οδηγίες της πολιτείας κ.ο.κ., ο νέος ακούει ή καταλαβαίνει από τους γύρω του ότι δεν υπάρχει πρόβλημα αν συμμετέχει σε πάρτι ή αν δε φοράει μάσκα στα ΜΜΜ, πολύ πιθανό να το υιοθετήσει, καθώς αυτό τον «βολεύει».

Vendi Stevia… πραγματική σοκολάτα χωρίς ενοχές! Είστε αποφασισμένοι να βγάλετε τη ζάχαρη από τη διατροφή σας; Γνωρίζουμε ότι δεν είναι εύκολο, γι’ αυτό και η σειρά Vendi Stevia, ήρθε για να σας προσφέρει αυθεντική σοκολατένια γεύση… χωρίς ενοχές! Όλες οι σοκολάτες Vendi Stevia: 3 δεν περιέχουν πρόσθετα σάκχαρα 3 χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη και χαμηλού γλυκαιμικού φορτίου 3 παρασκευάζονται από Βελγική σοκολάτα, με μεγάλη περιεκτικότητα σε κακάο 3 πλούσιες σε φυτικές ίνες για μία ισορροπημένη διατροφή 3 λαχταριστοί συνδυασμοί με ξηρούς καρπούς και φρούτα.

Relkon Hellas A.E

www.relkon.gr/vendi Instagram: vendi_chocolates

Παγκόσμια Πανδημία 2020

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

ΜΑΣΚΕΣ

ΜΥΘΟΙ & ΑΛΗΘΕΙΕΣ Μπήκαν ξαφνικά στη ζωή μας, έγιναν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας και αναμένεται να παραμείνουν σε αυτήν για πολύ καιρό ακόμη. Ο λόγος για τις μάσκες, η μαζική χρήση των οποίων συνοδεύτηκε από δεκάδες θεωρίες και μύθους υπέρ και κατά της χρήσης τους. Στις γραμμές που ακολουθούν, θα προσπαθήσουμε να ξεδιαλύνουμε τους σημαντικότερους από αυτούς.

Δεν χρειάζεται να φοράς μάσκα αν δεν αισθάνεσαι άρρωστος.

ανοιχτούς (αν δεν τηρούνται οι αναγκαίες αποστάσεις ασφαλείας), είναι υποχρεωτική από όλους, ανεξαρτήτως αν ένα άτομο εμφανίζει ή όχι συμπτώματα. Ας μην ξεχνάμε, ότι ο κορωνοϊός μεταδίδεται και από ασυμπτωματικούς. Η μετάδοση του COVID-19 γίνεται μέσω των σταγονιδίων που παράγονται όταν κάποιος μιλά, βήχει ή φτερνίζεται. Η μάσκα εμποδίζει αυτά τα σταγονίδια να κυκλοφορήσουν στον αέρα ή/και να μεταδοθούν σε άλλους ανθρώπους. Για τα άτομα που έχουν συμπτώματα, η χρήση της μάσκας είναι υποχρεωτική ακόμη και εντός σπιτιού, κατά τις επαφές τους με μέλη της οικογένειάς τους ή/και τους φροντιστές τους.

86 86

στα σταχρωματα χρωματατου τουδιαβήτη διαβήτη

ώστα ρακ α Κ

Νεκταρ ό τη ία Απ

ΜΥΘΟΣ: H χρήση της μάσκας σε κλειστούς χώρους, αλλά και σε

Δεν έχει σημασία πώς φοράς τη μάσκα, αρκεί να τη φοράς.

ΜΥΘΟΣ: Δεν φοράμε μάσκα για να γλιτώσουμε το πρόστιμο, αλλά για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας και τους γύρω μας. Η σωστή εφαρμογή της είναι απαραίτητη για την πρόληψη της διασποράς του κορωνοϊού. Σύμφωνα μάλιστα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC), είναι σημαντικό:

ò H μάσκα να καλύπτει το στόμα και τη μύτη. ò Η μάσκα να εφαρμόζει σταθερά, αλλά χωρίς να πιέζει στα πλαϊνά του ò ò ò ò

προσώπου. Να δένεται με κορδόνια ή λάστιχα πίσω από τα αυτιά. Να είναι κατασκευασμένη από πολλαπλές στρώσεις υφάσματος. Να επιτρέπει την ανεμπόδιστη αναπνοή. Να μπορεί να πλυθεί στο πλυντήριο χωρίς να αλλάζει το σχήμα της ή να καταστρέφεται.

στα χρωματα του διαβήτη

87 87

Παγκόσμια Πανδημία 2020

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ COVID-19

στην εσωτερική πλευρά της μάσκας και μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υγείας. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Οι μάσκες που εφαρμόζουν σωστά στο πρόσωπο, καλύπτουν μεν τη μύτη και το στόμα, επιτρέπουν ωστόσο τη ροή του αέρα. Έτσι, δεν υπάρχει καμία τέτοια συσσώρευση. Η μη χρήση μάσκας επιτρέπεται μόνο σε παιδιά κάτω των 2 ετών, σε άτομα με αναπνευστικά προβλήματα και ανθρώπους που δεν μπορούν να απομακρύνουν τη μάσκα τους χωρίς βοήθεια.

Οι υφασμάτινες μάσκες δεν παρέχουν επαρκή προστασία.

Μία χαλαρή μάσκα είναι εξίσου αποτελεσματική.

ΜΥΘΟΣ: Σύμφωνα με το CDC, μία μάσκα,

για να παρέχει αποτελεσματική προστασία, θα πρέπει να εφαρμόζει καλά στο πρόσωπο και να καλύπτει εντελώς τη μύτη και το στόμα, χωρίς να περιορίζει την αναπνοή.

Οι μάσκες συμβάλλουν στη συσσώρευση διοξειδίου του άνθρακα στον οργανισμό.

ΜΥΘΟΣ: Η σχετική θεωρία αναφέρει ότι το διοξείδιο του άνθρακα από την εκπνοή, συσσωρεύεται

στα χρωματα του διαβήτη

ΜΥΘΟΣ: Δημιουργούν ένα προστατευτικό φράγμα μπροστά από τη μύτη και το στόμα σου και από όσους βρίσκονται γύρω σου. Έτσι, τα σταγονίδια που παράγονται από την ομιλία, το βήχα ή το φτέρνισμα δεν μπορούν να φτάσουν στους άλλους. Καθώς δεν έχουν πραγματοποιηθεί μελέτες στον “πραγματικό κόσμο” που να εξετάζουν την αποτελεσματικότητα της υφασμάτινης μάσκας (η χρήση της οποίας από το ευρύ κοινό ενδέχεται να μην είναι υποδειγματική), αυτό που οι επιστήμονες μπορούν να πουν με βεβαιότητα είναι πως οι υφασμάτινες μάσκες αποτρέπουν τη διασπορά της νόσου από ασυμπτωματικούς ασθενείς ή άτομα που επιβεβαιωμένα νοσούν, προς τρίτους. Λειτουργούν επίσης, ως μία διαρκής υπενθύμιση ότι δεν πρέπει να αγγίζουμε το πρόσωπό μας. Υπάρχουν και άλλα είδη μάσκας που θεωρητικά είναι πιο αποτελεσματικές από τις υφασμάτινες, έχουν όμως άλλο σκοπό χρήσης. Για το ευρύ κοινό, οι υφασμάτινες μάσκες θεωρούνται η ιδανική επιλογή.

ΥΓΕΙΑ&ΕΥΕΞΙΑ

Γράφει η:

ΝΑΤΑΛΙΑ ΤΣΙΓΑΡΙΔΟΥ Ελληνικό Γραφείο της Greenpeace

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ που όλοι έχουμε στο σπίτι μας!

Όλοι επιδιώκουμε το σπίτι μας να είναι ένας λειτουργικός, άνετος και κυρίως ασφαλής χώρος. Οι περισσότεροι, όμως, έχουμε ακούσει ότι δεκάδες επικίνδυνες χημικές ουσίες κρύβονται μέσα σε αυτό, πολύ συχνά χωρίς να μπορούμε να τις αναγνωρίσουμε.

στα χρωματα του τουδιαβήτη διαβήτη

Οι ουσίες αυτές, ενώ βρίσκονται στα περισσότερα προϊόντα που χρησιμοποιούμε, είναι αόρατες, συχνά άοσμες, ενώ οι ετικέτες που συνοδεύουν τα προϊόντα που τις περιέχουν μοιάζουν να απαιτούν γνώσεις χημείας για να αποκρυπτογραφηθούν. Και μπορεί τα τελευταία χρόνια να μαθαίνουμε όλο και περισσότερα για τις επικίνδυνες ουσίες που μπορεί να κρύβονται σε καλλυντικά ή απορρυπαντικά, είναι όμως λιγότερο γνωστό ότι ακόμη και τα δομικά υλικά, τα σεντόνια, τα ρούχα, τα παπούτσια μας ή τα έπιπλά μας μπορεί να κρύβουν ουσίες επικίνδυνες για την υγεία μας και το περιβάλλον. Δεν θα ήταν επομένως υπερβολή να πούμε, ότι ένα σύγχρονο σπίτι δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από ένα εργαστήριο Χημείας! Φυσικά, δεν είναι όλες οι χημικές ουσίες επικίνδυνες. Κάποιες όμως, όχι μόνο είναι επικίνδυνες, αλλά δεν θα έπρεπε να υπάρχουν στα προϊόντα που καταναλώνουμε, μιας και υπάρχουν ασφαλέστερες εναλλακτικές λύσεις.

στα χρωματα του διαβήτη

ΥΓΕΙΑ&ΕΥΕΞΙΑ

ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΤΑ ΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ, ΤΑ ΣΕΝΤΟΝΙΑ, ΤΑ ΡΟΥΧΑ, ΤΑ ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΜΑΣ Ή ΤΑ ΕΠΙΠΛΑ ΜΑΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΡΥΒΟΥΝ ΟΥΣΙΕΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΥΠΕΡΒΟΛΗ ΝΑ ΠΟΥΜΕ ΟΤΙ ΕΝΑ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΣΠΙΤΙ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΤΙΠΟΤΑ ΝΑ ΖΗΛΕΨΕΙ ΑΠΟ ΕΝΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΕΙΑΣ!

Οι απειλές στο σπίτι μας Ας δούμε ενδεικτικά κάποιες από αυτές τις επικίνδυνες ουσίες, καθώς και τα προϊόντα στα οποία περιέχονται: ò Χλώριο, ενεανυλφαινόλες, ενδοκρινικοί διαταράκτες,

φθαλικές ενώσεις, φωσφορικά άλατα, μοσχοξυλένιο (musk) και triclosan, είναι μερικές από τις ουσίες που βρίσκονται σε απορρυπαντικά και καθαριστικά. Ειδικά το triclosan, γνωστό για τις αντιβακτηριδιακές του ιδιότητες, μπορεί να περιέχεται σε μεγάλη γκάμα προϊόντων, από οδοντόκρεμες και υγρά πιάτων, μέχρι καλλυντικά. Μελέτες έχουν δείξει, ότι οι ουσίες με αντιβακτηριδιακή δράση δεν προσφέρουν τίποτα ουσιαστικό σε σχέση με άλλα προϊόντα, ενώ ακόμα και σήμερα, στις συνθήκες πανδημίας που ζούμε, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι δεν είναι απαραίτητες. Αντίθετα, η χλωρίνη συνιστάται ως ένα αποτελεσματικό προϊόν για απολύμανση, ώστε να προστατευτούμε από τον κορωνοϊό. Ας θυμηθούμε τουλάχιστον να μην υπερβάλλουμε στη χρήση της, καθώς δεν είναι απαραίτητη παντού.

στα χρωματα του διαβήτη

P u p l i

ò Φθαλικές ενώσεις, οργανικές ενώ-

σεις του κασσιτέρου, μοσχοξυλένιο και φυσικά triclosan, περιέχονται σε πολλά καλλυντικά (ειδικά τα κραγιόν μπορεί να περιέχουν και τοξικά μέταλλα). Στρώματα, σεντόνια, αθλητικά παπούτσια, πλαστικά, έπιπλα ακόμα και το κινητό μας τηλέφωνο, μπορεί να περιέχουν βρωμιούχους επιβραδυντές καύσης, ενδοκρινικούς διαταράκτες, φθαλικές ενώσεις, οργανικές ενώσεις του κασσιτέρου, φορμαλδεΰδη. Όλες αυτές οι ουσίες έχουν τοξική επίδραση στο περιβάλλον, ενώ η μακροχρόνια επαφή μαζί τους μπορεί να προκαλέσει από απλούς ερεθισμούς ή αλλεργίες έως επιπτώσεις στο γενετικό υλικό, ορμονικές διαταραχές, τοξικές βλάβες στην καρδιά, στο ήπαρ, στα νεφρά, στο νευρικό και αναπαραγωγικό σύστημα. Αρκετές από αυτές μάλιστα θεωρούνται ύποπτες για καρκινογένεση.

Επιλέξτε σωστά Τα καλά νέα είναι ότι στην αγορά υπάρχουν πλέον όλο και περισσότερες επιλογές, ώστε να αποφύγουμε τις επικίνδυνες τοξικές ουσίες στα προϊόντα που επιλέγουμε. Ειδικά στα απορρυπαντικά και τα καλλυντικά, υπάρχει πλέον πληθώρα επιλογών για προϊόντα φτιαγμένα από φυσικές πρώτες ύλες, χωρίς την προσθήκη επικίνδυνων χημικών. Και στις υπόλοιπες κατηγορίες προϊόντων όμως, με λίγο ψάξιμο, μπορούμε να ανακαλύψουμε καλύτερες επιλογές για την υγεία μας και το περιβάλλον.

Ελαφριές Μαρμελάδες ΤΡΟΦΙΜΑ ΥΨΗΛΟΥ με Γλυκαντικό ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟΥ ΔΕΙΚΤΗ από το Φυτό Stevia

Καρπούζι 72 Βάφλες 76 Πατάτες τηγανητές 75 Κορν φλέικς 77 Πατάτες ψητές 85 3 60% Λιγότερες Θερμίδες Πατάτες βραστές 88 Γλυκόζη 3 Χωρίς Προσθήκη 100 Ζάχαρης

3 Πλούσια Γεύση 3 Βραβευμένες με Great Taste Awards Οι Ελαφριές Μαρμελάδες της Γεωδή, με γλυκαντικό από το φυτό Stevia, είναι η ιδανική λύση για όσους θέλουν να υιοθετήσουν μια πιο υγιεινή διατροφή μειώνοντας θερμίδες και ζάχαρη με φυσικό τρόπο. Μια εναλλακτική λύση για όλους όσους λατρεύουν τις μαρμελάδες αλλά δεν θέλουν να καταναλώνουν ζάχαρη. • Με χαμηλή θερμιδική αξία που οφείλεται στη χρήση του φυσικού γλυκαντικού από το φυτό Stevia σαν υποκατάστατο της ζάχαρης. • Περιέχουν έως και 60% λιγότερες θερμίδες από τις συμβατικές μαρμελάδες και ολικά σάκχαρα φρούτων λιγότερα από 25%. • Ισορροπημένες σε γλυκύτητα και οξύτητα, διατηρούν το φυσικό άρωμα φρούτων, αφού παρασκευάζονται με υψηλή περιεκτικότητα φρούτου (70%), γεγονός που συντελεί στην πλούσια γεύση και στο ξεχωριστό άρωμα. Τα προϊόντα παράγονται στην πρότυπη σύγχρονη μονάδα παραγωγής της εταιρίας στο Κρυονέρι Αττικής. Η μονάδα ακολουθεί τις διαδικασίες HACCP και είναι πιστοποιημένη σύμφωνα με το πρότυπο ISO 22000 και IFS.

www.geodinet.gr T: +30 210 6215 080 e-mail: info@geodinet.gr στα χρωματα του διαβήτη

ΥΓΕΙΑ&ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Γράφει ο:

ΣΠΥΡΟΣ ΖΑΡΟΓΙΑΝΝΗΣ, M.MED.SCI Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Χαροκόπειο Παν/μιο Αθηνών Ειδίκευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη, Ιατρική Σχολή Παν/μίου Γλασκώβης

Αλκοόλ

και Διαβήτης ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ Όσον αφορά στη σχέση αλκοόλ και διαβήτη, αρκετές επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι τα υγιή άτομα με ελαφριά έως μέτρια κατανάλωση αλκοόλ, εμφανίζουν μειωμένο κίνδυνο επίπτωσης διαβήτη τύπου 2 και αυξημένη ευαισθησία της ινσουλίνης. Επίσης, αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι στα άτομα με ήδη εκδηλωμένο σακχαρώδη διαβήτη, η χρόνια κατανάλωση μικρών ποσοτήτων αλκοόλ (5-15 gr ημερησίως) σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο επίπτωσης στεφανιαίας νόσου, μέσω άγνωστων ακόμη μηχανισμών, όπως π.χ. μέσω της αύξησης της HDL χοληστερόλης.

στα χρωματα του διαβήτη

Ποιες είναι οι συστάσεις για το αλκοόλ στα άτομα με διαβήτη; Σύμφωνα με τις ισχύουσες κατευθυντήριες οδηγίες της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας, συστήνεται η κατανάλωση μέχρι 1 μονάδα αλκοόλης για τις γυναίκες και μέχρι 2 για τους άντρες ημερησίως (μια μονάδα αλκοόλης –unit – αντιστοιχεί σε 350 ml μπύρας, 150 ml κρασιού ή 45 ml λικέρ και περιέχει 15 γραμμάρια αλκοόλης). Εάν υπάρχουν άλλα προβλήματα υγείας που δυσχεραίνονται με την κατανάλωση αλκοόλ, όπως ηπατίτιδα ή παγκρεατίτιδα, η αποφυγή κατανάλωσης ίσως είναι απαραίτητη. Γυναίκες που σκοπεύουν να μείνουν έγκυες, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και κατά το θηλασμό θα πρέπει να αποφεύγουν το αλκοόλ. Επίσης, ίσως χρειαστεί μείωση της πρόσληψης αλκοόλ σε περιπτώσεις όπως παχυσαρκία, κακή ρύθμιση διαβήτη, υπέρταση, αυξημένα τριγλυκερίδια και ύπαρξη επιπλοκών.

Πως επηρεάζει το αλκοόλ τα επίπεδα σακχάρου; Φυσιολογικά, όταν το σάκχαρό μας είναι χαμηλό, το συκώτι απελευθερώνει την αποθηκευμένη γλυκόζη στην κυκλοφορία για να κρατήσει τo επίπεδο του σακχάρου σταθερά. Ωστόσο, όταν πίνουμε αλκοόλ το συκώτι δεν απελευθερώνει με τον ίδιο ρυθμό τη γλυκόζη στην κυκλοφορία. Πιο συγκεκριμένα, το αλκοόλ εμποδίζει τη διαδικασία της γλυκονεογένεσης που λαμβάνει χώρα στο συκώτι, δηλαδή της παραγωγής γλυκόζης από υποστρώματα, όπως το γαλακτικό οξύ, η γλυκερόλη και η αλανίνη. Οι δράσεις αυτές, μάλιστα, έχουν δοσο-εξαρτώμενο χαρακτήρα με αποτέλεσμα η υπογλυκαιμία να είναι πιο έντονη όσο περισσότερο αλκοόλ έχει καταναλωθεί. Έτσι, έχουμε αυξημένη πιθανό-

στα χρωματα του διαβήτη

ΥΓΕΙΑ&ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ας της περιεκτικότητας του ποτού σε υδατάνθρακες. Συνήθως οι μπύρες, τα κρασιά, τα σέρι και τα λικέρ προκαλούν αυτό το αποτέλεσμα. Εάν καταναλώσουμε παραπάνω από ένα από αυτά τα ποτά, μπορεί να δούμε μια αύξηση του σακχάρου στο αίμα ακολουθούμενη από μια σταθερή πτώση μερικές ώρες αργότερα, συχνά ενώ κοιμόμαστε. Κάθε άτομο θα έχει μια ελαφρώς διαφορετική αντίδραση στα αλκοολούχα ποτά, οπότε είναι σημαντικό να ελέγξουμε πώς ανταποκρίνεται το σώμα μας σε αυτό.

Ποια είναι τα σημεία προσοχής για την αποφυγή υπογλυκαιμίας;

τητα για υπογλυκαιμία. Το αλκοόλ, επίσης, μειώνει την ικανότητά μας να αναγνωρίζουμε τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας, κάνοντας πιο δύσκολη την αντιμετώπισή της. Διαφορετικά αλκοολούχα ποτά έχουν διαφορετική επίδραση στο σάκχαρό μας, η οποία εξαρτάται από την περιεκτικότητα του ποτού σε αλκοόλ, τη συνολική κατανάλωση, τη ρύθμιση του διαβήτη κ.ά. Ένα μόνο αλκοολούχο ποτό (ένα μπουκάλι μπύρας 330 ml, μεσαίο ποτήρι κρασί) μπορεί να μην έχει τεράστια επίδραση στο συνολικό σάκχαρο στο αίμα μας. Εάν καταναλώσουμε περισσότερα από ένα ποτά, αναμένεται αρχικά μια αύξηση των επιπέδων σακχάρου εξαιτί-

στα χρωματα του διαβήτη

Είναι σημαντικό να προσέχουμε ορισμένα σημεία εάν παίρνουμε αντιδιαβητικά δισκία ή ινσουλίνη για να μειώσουμε την πιθανότητα εμφάνισης υπογλυκαιμίας.

ò Αποφεύγω να

πιω υπερβολική ποσότητα αλκοόλ. Όσο μεγαλύτερη η ποσότητα, τόσο μεγαλώνει και η πιθανότητα υπογλυκαιμίας.

ò Αποφεύγω να πιω με

άδειο στομάχι. Προτιμώ να φάω κάτι που περιέχει υδατάνθρακες πριν πιω ή να τρώω υδατανθρακούχα σνακ ταυτόχρονα με το ποτό.

P u b l i

Νερό ΘΕΟΝΗ ή

ò Πάντα έχω κάτι μαζί

μου σε περίπτωση υπογλυκαιμίας (π.χ. χυμό, ταμπλέτες γλυκόζης).

αλλιώς «Πηγή Ζωής» ΤΟ ΠΙΟ ΒΡΑΒΕΥΜΈΝΟ Ελληνικό νερό στον κόσμο

ò Τρώω ένα

υδατανθρακούχο σνακ πάντα πριν τον ύπνο.

ò Αποφεύγω την

κατανάλωση αλκοόλ μετά από έντονη και παρατεταμένη συνεδρία άσκησης.

Ποιο ποτό είναι καλύτερο; Καλύτερο είναι να αποφεύγουμε τα γλυκά ποτά, όπως τα λικέρ, τα κοκτέιλ που περιέχουν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης και τα ποτά που περιέχουν αναψυκτικά. Τέτοιου είδους επιλογές θα αυξήσουν κατά πολύ και απότομα το σάκχαρο. Εξαιρετικές επιλογές αποτελούν το κρασί, ιδανικά ξηρό, καθώς και τα ποτά με αναψυκτικά χωρίς ζάχαρη. Η μπύρα και το ημίγλυκο κρασί αν και δεν περιέχουν τόσο αλκοόλ, περιέχουν υδατάνθρακες, όπου σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να αυξήσουν τα επίπεδα του σακχάρου μας. Συμπερασματικά, με τη σωστή διαχείριση και μέτρο, το αλκοόλ μπορεί να υπάρχει στη ζωή ενός ατόμου με διαβήτη χωρίς επιμέρους προβλήματα!

Το Φυσικό Μεταλλικό Νερό ΘΕΟΝΗ, το πιο βραβευμένο ελληνικό νερό με 23 διεθνή βραβεία ποιότητας, είναι το μοναδικό Ελληνικό φυσικό μεταλλικό νερό που αναβλύζει από φυσική πηγή (Πηγή Γκούρα), σε υψόμετρο 1100μ, στην οροσειρά των Αγράφων του Νομού Καρδίτσας. Το παρθένο δάσος, και γενικότερα η ευρύτερη φύση που περικλείει την περιοχή, προσδίδει και διασφαλίζει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του νερού ΘΕΟΝΗ ως προς την υψηλή ποιότητα και την ιδιαίτερη γεύση. Περνώντας αναλυτικά στα φυσικά ποιοτικά χαρακτηριστικά του, το ΘΕΟΝΗ διακρίνεται για το pH του με τιμή 8. Το pH8 καθιστά ένα φυσικό μεταλλικό νερό να είναι αλκαλικό και να προσφέρει πολλαπλά οφέλη στον οργανισμό. Έχει σχετικά χαμηλή σκληρότητα και χαμηλή περιεκτικότητα σε Νάτριο, όπως επίσης και χαμηλές συγκεντρώσεις σε Νιτρώδη/Νιτρικά. Περιέχει ασβέστιο και διαθέτει μία εξαιρετική σύνθεση σε ανόργανα μεταλλικά άλατα, τα οποία προσδίδουν στο νερό μοναδική γεύση. Η διατήρηση της υγιεινής σε όλα τα μέρη του εργοστασίου προγραμματίζεται και τηρείται από εξειδικευμένο προσωπικό και πιστοποιείται από διεθνή πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας τροφίμου. Αυτά διασφαλίζουν ότι το νερό, από την πηγή έως και την εμφιάλωση, διατηρεί τα φυσικά του οφέλη και την άριστη ποιότητα του. ΑΗΒ ΓΚΡΟΥΠ Α.Ε.

Βατσουνιά Μουζακίου, 43060 Καρδίτσα Τ 24450-61200 www.theoni-water.gr

στα χρωματα του διαβήτη

1 5

210 6520062 www.meodigotodiaviti.gr

ΑΑNAME, NAME,AAHISTORY, HISTORY,AAFUTURE. FUTURE. ΗΗ εταιρεία εταιρεία Πετσιάβας Πετσιάβας είναι είναι μία μία από από τιςτις πιο πιο ισχυρές ισχυρές καικαιιστορικές ιστορικέςεταιρείες εταιρείεςστην στηνΕλλάδα. Ελλάδα.Από Απότην την ίδρυσή ίδρυσή μας, μας, τοτο 1920, 1920, στόχος στόχος καικαι δέσμευσή δέσμευσή μας μας είναι είναι νανα στεκόμαστε στεκόμαστε δίπλα δίπλα στον στον άνθρωπο άνθρωπο ακολουθώντας ακολουθώντας πάντα πάντατην τηνίδια ίδιαφιλοσοφία φιλοσοφίατης τηςσκληρής σκληρήςδουλειάς, δουλειάς, της τηςκαινοτομίας καινοτομίαςκαικαιτης τηςαποτελεσματικότητας. αποτελεσματικότητας. Με Μεσυνεχή συνεχήπαρουσία παρουσίαστην στηνφαρμακευτική φαρμακευτικήαγορά αγορά καικαιμεμεεμπειρία εμπειρία4040ετών ετώνστην στηναντιμετώπιση αντιμετώπισητου του Διαβήτη, Διαβήτη,είμαστε είμαστεδίπλα δίπλαστον στονΈλληνα ΈλληναΑσθενή Ασθενή προσφέροντας προσφέροντας υπεύθυνα υπεύθυνα καλύτερη καλύτερη ποιότητα ποιότητα ζωής. ζωής.

Πετσιάβας Πετσιάβας 4040 χρόνια χρόνια εμπειρία εμπειρία στον στον Διαβήτη. Διαβήτη.

ΑγΑγ . Αναργύρων . Αναργύρων 21,21, Ν. Ν. Κηφισιά, Κηφισιά, 14564 14564 ΑΘΗΝΑ ΑΘΗΝΑ Τ: 210 Τ: 210 6202301, 6202301, Φ: Φ: 210 210 8077079 8077079 E: info@petsiavas.gr E: info@petsiavas.gr

http://www.petsiavas.gr/ http://www.petsiavas.gr/

Αθηνάς Αθηνάς 15,15, Ιωνία, Ιωνία, 57008 57008 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ T: 2310 T: 2310 722600, 722600, Φ: Φ: 2310 2310 722669 722669

Περιοδικό "Στα Χρώματα του Διαβήτη" Τεύχος 33

Articles inside

EASD 2020: Όλα τα νέα δεδομένα στο Διαβήτη

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ

ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΤΟΜΟ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ

Ο ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΟΔΙΟΥ ΣΕ ΚΙΝΔΥΝΟ ΣΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ