Rotsen....meer dan een hoop stenen

GRANIET OP ENVERS DES AIGUILLES – CHAMONIX

Opstaan! Het treintje wacht om ons richting ‘Mer de Glace’ te brengen. Ik moet mij haasten, want mijn partner staat al met koffie bij het stationnetje. Ik pak snel al mijn Totems, Friends en Walnuts en stop ze bij het andere klimgerief in mijn rugzak. D-bottinen aan, helm op en lopen! De geur van verse koffie leidt mij door de straten van Chamonix op deze vroege ochtend. Ik an nog net op tijd het wagonnetje in springen!

Na een korte (gletsjer)wandeling, ettelijke honderden meters ladders klimmen en een mooi traject zien we de hut ‘Envers des Aiguilles’. Vlak ervoor maken we ons basiskamp op een grote, platte granieten blok. Genietend van het uitzicht bewonderen we het eerste aanzicht van het ‘crack’-paradijs waar we beland zijn! Hunkerend naar morgen bereiden we onze rugzak voor… Alles zit er in! Dan is het nu tijd om te dromen over het ‘jamfest’ dat ons morgen te wachten staat…

Het gesteente dat we hier aantreffen is graniet, bestaande uit een verzameling van grote kristallen. Doordat magma ondergronds traag afkoelt, krijgen we deze rotsstructuur. Dit geeft graniet zijn karakteristieke eigenschappen. Ruwe, egale wanden met weinig kenmerken aan de ene kant en splitter-cracks aan de andere kant. Om deze wanden met vertrouwen te trotseren, moeten we een aantal specifieke klimtechnieken bezitten: friction climbing, jamming en stemming (in gladde dièdres). Friction climbing of wrijvingsklimmen is misschien wel de belangrijkste. Trust them feet!

Doordat het (zachte) rubber van onze klimschoenen zich vastbijt in de kristallen, kunnen we, door genoeg druk uit te oefenen, de wrijving maximaliseren en blijven staan zonder weg te schuiven. Een quasi greeploze wand wordt op die manier klimbaar!

Wanneer graniet afkoelt en stolt ontstaat er drukontlasting, wat zorgt voor het ontstaan van barsten. Goed dat dit gebeurde, want zo kan ik nu mijn ‘Totems’ in de barst rammen en ‘Walnuts’ in spleetjes of gaatjes proppen om zo mezelf af te zekeren terwijl ik klim.

Waar het niet mogelijk is om zelf af te zekeren, staat er vaak een boorhaak of een plaquette (expansiehaak). Deze haken vinden we vaak in hardere gesteenten waarvan graniet een voorbeeld is.

Ze blijven in de wand zitten doordat ze krachten uitoefenen op de rotsstructuur. Eigenlijk is het simpelweg een metalen ‘plug’ die opgespannen wordt en op die manier in de rots blijft zitten. Dat is tevens de reden waarom we deze haak voornamelijk in hardere gesteenten plaatsen. Het voordeel van dit soort haken is dat ze direct mogen belast worden.

Als je nog plaats hebt in je rugzak is een donsjas geen overbodige luxe. Graniet vinden we vaak terug op grote hoogte en daar kan het ’s nachts erg koud worden! Lekker knus in mijn slaapzak, met mijn crackgloves nog aan, val ik in slaap en droom ik van het jamfest van morgen!

Kalk op escales in Gorges du Verdon

‘De wand’ die je moet beklimmen! De meest iconische en historische routes bevinden zich hier. Sectoren zoals Mingus, Heure Zero en Rivière d’argent zijn must do’s!

Samen met heel wat andere sectoren vormen ze het klimgebied ‘Gorges du Verdon’. De rivier, genaamd ‘le Verdon’ kolkt beneden in de vallei, omringd door steile, verticale kalkwanden. Terwijl je klimt, overheerst het geluid van de kolkende Verdon. Dit zorgt voor een enorme atmosfeer en beleving. En als dat nog niet genoeg is, raast de wind met een grote kracht langs de wand. Dit de mistral: een krachtige noordelijke wind, die je in snelle vlagen van de wand probeert te blazen… De opgeschoten lussen klimtouw wapperen horizontaal, als vlaggen in de wind. Heerlijk gewoon!

De verbale communicatie met je klimpartner wordt hierdoor bemoeilijkt of zelfs onmogelijk. Haal je dierengeluiden of (nonverbale) touwcommando’s maar boven om toch maar te kunnen zeggen wat je te zeggen hebt… Love it!

En dan de kers op de taart…? Je route vinden… Hoe? Rappel van boven af in de Gorges en zoek de start. Met wat geluk ben je in de juiste route afgedaald en moet je geen 8a klimmen om terug de top te bereiken. Al deze factoren hebben een enorme invloed op het klimmen van deze routes. Dit is geen klimgebied voor de beginnende ‘Grande voie-klimmer’. Neen, dit is een plek waar de ‘big, strong boys en girls’ aan hun trekken komen!

De meest historische routes bevinden zich ofwel op de grijze steile, compacte gladde dalplaten of in barsten en schoorstenen, die we wel eens benoemen als de natuurlijke zwakheden van de rots. Evident dat dit de eerste routes zijn aangezien het de meest logische en gemakkelijke lijnen naar de top zijn. Meer recente routes lopen ook door de overhang, waar de rots voornamelijk wit, geel, oranje en/of rood is (bv. sector Paroi Jaune).

Grijze kalksteen ziet veel regen en aflopend water. Dat zorgt ervoor dat hij erodeert totdat enkel de compacte, harde laag overblijft. Heel typerend voor deze dalplaten is klimmen op druppelgaatjes (‘gouttes d’eau’). In elk gaatje passen één of meerdere vingers. Sterke vingers hebben en goed op je voeten kunnen staan, is een vereiste. Soms zijn er veel gaatjes en soms niet…

Naast de typerende ‘gouttes d’eau’ zijn er ook vaak watergeulen, ‘tufa’s’ (druipstenen), pockets en ‘lunules’ (zandlopers). Vanwege de snelle verwering en de gelaagdheid van het gesteente komen we een enorme variëteit aan grepen tegen. Je technisch en fysiek klimniveau wordt hier grondig op de proef gesteld!

De Verdon is een plek die bekend staat om multipitch sportklimmen: lange, harde routes die over het algemeen (goed) behaakt zijn. Wanneer je een klassieker van de gebroeders Remy doet, kan hij al wat meer geëngageerd zijn qua equipering, gradatie en luchtigheid. Maar ja,… daarom was je dan toch ook naar hier gekomen? De oude cola-lipjes, pitons, spits, houten blokken… : je komt ze hier allemaal tegen!

Gelukkig zijn er de laatste jaren veel historische haken vervangen door nieuwe expansiehaken. Normaalgezien zouden we (zacht) gesteente kiezen voor lijmhaken. Gezien die met lijm verankerd worden in de rots, worden eventuele verschillende rotslagen aan mekaar geplakt en wordt de rotsstructuur zelfs sterker. Het plaatsen van expansiehaken maakt de klus op zo’n grote wanden wel makkelijker. Zou je lijmhaken willen plaatsen, mag je naast je haken ook nog eens ‘haul bags’ vol lijm optakelen…

Naast de behaakte routes vinden we ook een reeks traditionele klimroutes, waar we onszelf met mobiele zekerapparaten moeten beveiligen.

Dus voor elk wat wils!

GNEIS IN VALLE DELL’ORCO

In de Valle Dell’Orco, nabij Noasca, vind je camping La Peschera. Hier kan je na een harde klimdag lekker genieten van een verse, lokale forel, en dat terwijl je – als je een route op de Sergent gedaan hebt – jouw route in de verte nog kan spotten. Een waar trad-paradijs! Op deze plek vind je boulders, singlepitches en multipitches uit de beste kwaliteit gneis die je al gezien hebt. Veel hardere en compactere gneis dan bijvoorbeeld op de Aiguilles Rouges in Chamonix. De gneis op deze plek is, qua stijl, heel gelijkaardig aan de graniet op de Pilier Rouge op de Blaitière in Chamonix. Veel barsten, dalles en hoekversnijdingen in alle gradaties, die goed af te zekeren zijn met cams en nuts. Maar je hebt ook de ellenlange schoorstenen waar je grote ‘cojones’ nodig hebt omdat het afzekeren soms niet mogelijk is… Enkel de relais zijn hier geëquipeerd, en ook hier en daar een expansiehaak op een dalplaat, waar zelf afzekeren niet lukt.

Waarom dan geen haak in een schoorsteen? Wel, in een schoorsteen kan je moeilijk vallen. Je kan wel eens beginnen schuiven. Uit reflex zal je zodanig hard duwen dat er genoeg wrijving ontstaat waardoor je tot stilstand komt. De enige manier om snel naar beneden te gaan in een schoorsteen is je stijf en smal als een potlood te houden … Niemand heeft die reflex! Dus naast het occasioneel schuivertje en een paar druppeltjes angstzweet kruip je er wel heelhuids weer uit. Gneis is een metamorf gesteente wat wil zeggen dat het door warmte en druk ontstaat. Eenvoudig gezegd vindt gneis zijn oorsprong in andere gesteenten, nl zandsteen of graniet. Door hoge temperaturen en druk worden de kristallen geheroriënteerd en ontstaat er een nieuwe structuur.

Valle Dell’Orco is deel van het Gran Paradiso - gebergte, wat voornamelijk bestaat uit graniet. De kwaliteit en het uitzicht van de gneis in Orco lijkt daar sterk op. Laten we hieruit afleiden dat het zijn oorsprong vindt in graniet.

Qua klimmen hebben we dus veel dalplaten en wanden met een ruwheid die lijkt op die van graniet, waardoor wrijvingsklimmen in je arsenaal moet zitten om in deze regio je plan te trekken. Daarnaast vinden we heel wat barsten, die we kunnen beklimmen door het gebruik van ‘jam-technieken’. Ook hier een enorme variatie aan hand-, vinger- en vuistbarsten die zowel verticaal als horizontaal kunnen zijn. Dus haal je ‘crack gloves’ en tape maar boven om je handen te beschermen en de schrammen af te plakken, zodat je tot het bittere eind kan doorgaan.

Dit is het perfecte gebied voor zowel de beginnende als de gevorderde trad-klimmer. Ook als wandelaar zal het je hier bevallen. De eindeloze bossen zitten vol met aangeduide en niet-aangeduide wandelpaden.

Kortom: deze regio heeft alles wat een fervente bergsporter zoekt!

Wil je zelf meer lezen en bijleren over advanced multipitch of trad klimmen? Het nieuwe handboek is nu verkrijgbaar in de KBFwebshop en in de betere bergsportwinkel.