Prawa autorskie do grafiki; Getty Images/The Atlantic
Analiza stosunków amerykańsko-europejskich na tle rywalizacji amerykańsko-chińskiej TEKST; RECENZJA;
C
elem niniejszej pracy jest analiza tezy o rozchodzeniu się świata atlantyckiego – przedstawionej przez Zbigniewa Brzezińskiego na początku drugiej dekady XXI w. – jakie są tego potencjalne przejawy i czy faktycznie ten świat dąży do bliskiego upadku. Brzeziński powiedział, że jednym z trzech podstawowych wyzwań dla Stanów Zjednoczonych (USA) i ładu światowego jest zagrożenie postępującego oddalania się od siebie USA i Europy, a co za tym idzie – upadek świata atlantyckiego jako jednej siły politycznej, co w zasadzie zakończy tę długą epokę historyczną, która trwa od XVI wieku1. Jest to fascynujące spojrzenie na relacje między Europą i Stanami jedynie na podstawie stosunków do 2010 r. Jest to również spojrzenie bardzo dyskursywne. W ostatnich latach relacje między Stanami Zjednoczonymi i Europą uległy poważnemu pogorszeniu2. Prezydentura Donalda Trumpa spowodowała drastyczne ochłodzenie stosunków transatlantyckich, czego skalą szczególnie była zaskoczona Europa. Taka reakcja wzbudziła zdziwienie i spowodowała irytację
Nr 23
październik – grudzień 2021
Maria Karbowiak dr hab. Marcin Grabowski wielu ekspertów i analityków, którzy patrzyli na niemoc europejskich polityków w obliczu nowej sytuacji w jakiej znalazł się świat transatlantycki w 2017 r. Początkowy paraliż Europy może świadczyć o braku prognoz mówiących o ochłodzeniu kooperacji między Ameryką i Europą, jednak jest to z pewnością błędne przekonanie, gdyż już po upadku Związku Radzieckiego ostrzegano o rozejściu się dróg sojuszników i zastanawiano się co dalej będzie z Organizacją Paktu Północnoatlantyckiego3 – jednym z fundamentów specjalnej relacji transatlantyckiej. Dojście do władzy Trumpa nie spowodowało nagłej różnicy zdań między USA i Europą. Jest to stopniowy proces trwający od zakończenia zimnej wojny, ale który nabiera tempa od początku XXI w. II wojna w Zatoce Perskiej w 2003 r. podzieliła sojuszników transatlantyckich i stała się pierwszym przykładem, gdzie w sporze między dwoma brzegami Atlantyku chodziło o więcej niż sposób ukierunkowania działań zewnętrznych. Innymi obszarami niezgody są: napięcia dotyczące wydatków na obronę, które poja-
11
