Europese Spin van het Jaar 2022:
de trommelwolfspin
D
e trommelwolfspin is verkozen tot Europese spin van het jaar 2022. Dat hebben 84 spinnendeskundigen uit 27 Europese landen beslist, zo meldt de Belgische Arachnologische Vereniging ARABEL. Zijn naam dankt deze soort aan het geluid dat de mannetjes, trommelend op droge bladeren, voortbrengen om vrouwtjes te verleiden. De trommelwolfspin hoort tot de familie van de wolfspinnen. Met 47 soorten is dat een van de grootste spinnenfamilies in ons land. Zoals de meeste wolfspinnen, bouwt de trommelwolfspin geen web, maar vangt ze haar prooi overdag door passerende insecten te overvallen of zelfs kort te achtervolgen.
Bedreigde soort De trommelwolfspin is in CentraalEuropa te vinden op vlaktes en in voorgebergten tot 800 m boven zeeniveau. De soort heeft een uitgesproken voorkeur voor vochtige habitats zoals veen, moeras, natte weilanden of vochtige (vallei-)bossen. Omwille van de toenemende bedreiging en vernietiging van deze habitats, wordt de trommelwolfspin in veel landen op de Rode Lijst van bedreigde soorten opgenomen. Zo kreeg ze bv. de status van ‘met uitsterven bedreigd’ in Oostenrijk en is ze ‘bedreigd’ in Duitsland en België. Het zwaartepunt van haar verspreiding in België ligt in het noordoosten van het land, waaronder Meanderland in de Kempen. Daar zijn vooral vochtige heideterreinen met voldoende droog bladafval (vaak berkenbladeren) de geliefkoosde habitat.
een verschil in kleur en tekening. Tijdens het paarseizoen in de lente trommelen de mannetjes met hun achterlijf op droge bladeren, waarbij ze een geluid produceren dat zelfs voor de mens hoorbaar is als een ‘snorrend’ trommelgeluid (voorbeeld van opname: https://waarnemingen. be/sounds/123023/). De trommelwolfspin is de enige spin bij ons die daarin slaagt. Logischerwijs heeft de soort hieraan haar Nederlandse naam te danken. De vrouwtjes horen het geroffel via speciale organen (‘slit sensilla’) die alleen bij spinachtigen voorkomen. Onderzoek toonde aan dat mannetjes die het meest trommelen uiteindelijk de voorkeur krijgen van de vrouwtjes. Volwassen trommelwolfspinnen kunnen gevonden worden van maart tot november. Mannetjes sterven doorgaans na de paring, maar vrouwtjes overleven vaak nog de winter.
Waarom werd de trommelwolfspin verkozen tot Europese spin van het jaar? Deze sterk bedreigde soort, die in landen als Oostenrijk bijna is uitgestorven, moet onze aandacht vestigen op de effecten van het verdwijnen van haar habitat, in dit geval het verdrogen van venen en moerassen. Dit is bijzonder relevant in het kader van de klimaatverandering, onder meer omdat aangetoond is dat deze omgevingen erg belangrijk zijn voor koolstofopslag. Daarnaast is het natuurlijk gewoon bijzonder en vreemd tegelijk om een spin effectief te horen drummen. Ook het gedrag van de pas uitgekomen jongen, namelijk het feit dat ze zich vastklampen aan de lege cocon i.p.v. aan hun moeder, is het noteren waard. KOEN VAN KEER
Liefdestrommel De lichaamslengte van de trommelwolfspin bedraagt 5 à 6 mm. Het verschil tussen mannetjes en vrouwtjes is niet zozeer af te leiden uit een verschil in grootte (bij veel spinnen is het vrouwtje groter), maar eerder uit
Mannetje trommelwolfspin. © Gilbert Loos
april - juni 2022
| 25
