INSULINI I IGLICE U TERAPIJI DIJABETES MELITUSA Moderna insulinska terapija dijabetes melitusa danas ima na raspolaganju više vrsta insulinskih preparata. Ali za uspješnu terapiju nije dovoljan samo dobar lijek, već pored toga veliku ulogu igra i edukovan pacijent. Zato je neophodno da pacijenti budu upoznati sa najosnovnijim stavkama u vezi sa pravilnom upotrebom insulina i insulinske pen brizgalice, a to su sljedeće: 1. Odgovarajuća vrsta insulina: doziranje i vrijeme davanja Što se tiče vrsta insulina, oni mogu biti humani i analozi. Humani insulini su identični molekuli onima koje proizvodi ljudski pankreas, dok su analozi molekuli koji su u određenoj mjeri modifikovani u odnosu na humane radi bolje efikasnosti, s obzirom da je dejstvo insulina kao lijeka izmijenjeno u odnosu na njegovo prirodno dejstvo i put koji prolazi tokom djelovanja. Insulini se takođe dijele i na bazalne, prandijalne (bolusne) i premikse, u odnosu na dužinu njihovog dejstva i vremena njihove primjene. Bazalni insulini su dugog dejstva, uobičajeno je njihovo davanje na kraju dana, nakon svih obroka, obično oko 21-22h, i njihovo doziranje je u zavisnosti od vrijednosti jutarnje glikemije na tašte, a oni obezbjeđuju osnovnu insulinizaciju, bez unosa
38
hrane. Prandijalni ili bolusni insulini su oni koji su brzog odnosno kratkog dejstva i služe da „pokriju“ obroke. Humani prandijalni insulini se primjenjuju 30 minuta pred planirani obrok. Prandijalni insulinski analozi se zbog brzine svog dejstva daju neposredno pred obrok ili odmah nakon obroka. Premiksi su bifazni insulini koji imaju dvokomponentno dejstvo – brzi pik i produženo dejstvo i daju se jednom do tri puta dnevno, najčešće dvaput dnevno uz doručak odnosno večeru, treća doza uz ručak se daje kada se jave hipoglikemije u toku dana, zbog čega se onda jutarnja doza podijeli na dvije manje. 2. Odgovarajuća pen brizgalica: pravilna primjena i uslovi čuvanja Insulinski preparati se mogu primjenjivati u vidu karpula i penova za višekratnu upotrebu ili u vidu napunjenih injekcionih penova za jednokratnu upotrebu. Koriste se samo neoštećene pen brizgalice, koje su odgovarajućeg roka trajanja i koje su prethodno pravilno bile čuvane. U apoteci se insulinski preparati skladište isključivo u frižideru na temperaturi 2-8ºC. Prije davanja potrebno je insulin izvaditi iz frižidera da bi bio na sobnoj temperaturi bar 30 minuta. Insulin koji se redovno koristi se drži na sobnoj temperaturi do 25ºC ili 30ºC, u zavisnosti od vrste
