120288 _MSMD_4_2012_Opmaak 1 30-08-12 16:37 Pagina 14
14
door Wim Coster
Joodse werkkampen in Staphorst en Rouveen Vanaf begin 1942 werden vanuit het gehele land duizenden joodse mannen naar zogeheten werkverruimingskampen in de noordelijke en oostelijke provincies gestuurd. Daar moesten zij vooral ontginningswerkzaamheden verrichten. Om het werk ging het echter niet, zo bleek. Hun verblijf maakte deel uit van het streven van de Duitsers om alle Joden in Nederland te verzamelen, te deporteren en te vernietigen. Tien van de kampen lagen binnen Overijssel. Over de in totaal ongeveer veertig werkkampen, voor de meeste mannen het voorportaal van de hel, was tot voor kort weinig bekend. Eén ervan, Kamp Conrad, was gelegen aan het gelijknamige kanaal van Rouveen naar Zwartsluis. De laatste jaren is hiernaar veel onderzoek gedaan, wat resulteerde in diverse educatieve projecten en tentoonstellingen. Op 3 oktober 2012 verschijnt bij de IJsselacademie een boek over de geschiedenis van dit kamp en zijn bewoners. uteur van Dwangarbeid in Staphorst is GertJan Westhoff, onderwijzer aan de Prins Mauritsschool in Staphorst, die over het onderwerp ook onderzoek deed in het kader van zijn studie geschiedenis. Met leerlingen van groep 7 startte hij in 2008 een klassenproject waarbij zij hun grootouders of buren bevroegen over de drie joodse werkkampen – Conrad, Beugelen en het Wijde Gat – binnen de gemeente. Zo kon, in zijn woorden, informatie worden opgezogen ‘vanuit de haarvaten van de Staphorster samenleving.’
A
Dichtbij huis De gesprekken leverden een schat aan verhalen op die nog nooit waren verteld of opgetekend. ‘De Holocaust blijkt wel heel dicht bij’, aldus Westhoff. ‘Eigen familie weet als ooggetuige van de eerste stappen in de wegvoering van deze joodse mannen.’ Met werkstukken, foto’s, een kadasterkaart en een maquette van Kamp Conrad werd het onderwerp in de klas concreet gemaakt. Hoog op de boekenplank torende een stapel oude reiskoffers en achter in de klas verrees een barak van 2 x 4 meter.
De leerlingen verwerkten, met medewerking van Kunst en Cultuur Overijssel, hun materiaal tot een aansprekende expositie rond thema’s als het ontstaan van de werkkampen – ook in andere plaatsen in het land – de herkomst van de bewoners, het werk en de deportatie. Tijdens de voorbereidingen kwam zelfs Joodse mannen, vermoedelijk allemaal uit Assen, in Kamp Conrad in Rouveen. Achter, van links naar rechts: onbekend, B. Levie, S. van Oosten, M. Roos, onbekend, onbekend, H. Elshof. Voor van links naar rechts F. Cohen, onbekend, Stern (?), onbekend, Stern.
