TENKID ►
KITAP & SINEMA
film tenkitleri
AYŞE ŞİMŞEK
DEKALOG 1:
SENİN TANRIN BENİM, BAŞKA TANRILARA İNANMAYACAKSIN
KRZYSZTOF KIEŚLOWSKI ►
Dekalog: Polonyalı yönetmen Krzysztof Kieślowski’nin 10 orta metrajlı bölümden oluşan serisidir. Her bir bölüm Yahudilik inancına göre tanrının Musa’ya verdiği on emirden birisi üzerine kuruludur. 1.Bölüm Jeden Dekalog’un temel taşıdır ve serinin nasıl ilerleyeceği konusunda deliller sunar. Perde gölün başında ateş yakan evsizle açılır. Ekrana odaklanan mavi ve irite bakışların yanında melodi girer. Filme konuk olan Zbigniew Preisner trackleri ve bu ritme eşlik eden şehir manzaraları Polonya’nın yapısını gözler önüne sermekten kaçınmaz. Sinemada siyasi ve sosyal eleştirileriyle kendini sansürlemekten kaçınan Kieślowski sineması daha ilk sahnelerde şehrin üzerine örtülen sis ve ken-
90
di griliklerinde karmaşıklaşan binaların üstten görünümüyle, insanların birbirleriyle iç içe oluşu ve içten içe kopuşunu anlatır. ‘Senin tanrın benim, başka tanrılara inanmayacaksın’ olan birinci emir antik anekdotları egzajere olmaktan kaçındırarak daha bilimsel ve modern bir söylemle dile getirilir. Yeryüzünde tanrı tekliğin yaşamsa ikiliğin sembolü olduğundan Kieślowski ortaya iki şeyi koyar. Birincisi mutlak tanrıdır. İkincisiyse yine tanrının yarattığı fakat insanlar tarafından tanrıdan koparılıp başka bir tanrı olarak yaratılan bilimdir. Böylelikle şirk koşmayı yani inandığımız ve tanrılaştırdığımız şeylerin modern manada çatışmasını izleriz. Hikaye; baba, hala ve oğul Pawel üzerinden işlenir. Hikayedeki baba bir üniversitede profesördür. Rasyonalisttir, ateisttir, deneye inanır. Hala ise tanrının
