Nelectra, Beroepsorganisatie voor de elektrobranche · Stationlei 78 bus 1/1 · 1800 Vilvoorde · 6 x jaar · 33ste jg · afgiftekantoor 2030 Antwerpen X / P2A9571 − april 2022 – 2
IN DEZE EDITIE Hoe reageert Europa op het nijpende tekort aan chips? Weet u 100% zeker hoe u een gasaansluiting veilig moet uitvoeren? Alles wat u moet weten over de afschaffing van het attest 6% btw Hoe kan u kabels energie-efficiënt dimensioneren?
De nieuwe vrijheid in KNX.
partner.gira.com/nl
Omdat we tot de pioniers van intelligente gebouwentechniek behoren, streven we er voortdurend naar om dingen nog eenvou diger te maken. Met KNX RF bijvoorbeeld. Dit draadloze systeem maakt een volledige auto matisering op basis van een 230Vinstallatie mogelijk. Zonder nieuwe kabels en veilig tegen manipulatie. Gebruik de nieuwe vrijheid om nu zelfs uit bestaande gebouwen een Smart Home of Smart Building te maken.
Gira / Smart Home /
KNX RF systeem
VIVIANE REFLECTEERT
Ondernemen in moeilijke tijden Ondernemers aangesloten bij Nelectra zijn er zich van bewust wat hun sectorfederatie voor hen betekent. Hoe Nelectra ervoor zorgt dat het ondernemen in onze sector haalbaar blijft. En dit voor de meest uiteenlopende bezorgdheden. Maar mochten er nog ondernemers zijn die dit nog niet weten, zetten we voor hen graag enkele feiten op een rij, waarover u in dit nummer meer leest. De opsomming laat zien, hoe divers de problematieken kunnen zijn. Nelectra wil dat de toegang van kmo’s tot opdrachten van steden en gemeenten vergroot wordt en dat kmo-deelname aan overheidsopdrachten wordt versterkt. Opdrachten moeten in kleinere percelen worden opgedeeld.
Nelectra dringt aan dat scholen voluit kiezen voor duaal leren. Hiervoor publiceerden we samen met Unizo en enkele sectoren een open brief in de krant.
Nelectra’s coronabevraging onder de leden leerde ons dat 90% van de elektro-ondernemers
verdere problemen met toelevering van elektronische componenten en halffabricaten verwacht. De leveringstermijnen en wachttijden op materiaal worden hallucinant lang en de stock is bij sommige leveranciers zelfs gedeeltelijk of volledig uitgeput.
De acties die Nelectra achter en voor de schermen voert om een realistische en langetermijn-
visie te ontwikkelen inzake de vervanging van verwarming op gas heeft iedereen kunnen lezen of horen. We vragen de overheid om geen zand in de ogen te strooien door al te rooskleurige
voorstellen van de ene technologie te promoten en de andere niet ondoordacht af te schrijven. Ze kunnen mekaar namelijk versterken.
Om de energiefactuur op korte termijn te milderen heeft de federale regering beslist om een
bijkomend pakket aan maatregelen te nemen. We moeten vaststellen dat deze vooral gericht
zijn op gezinnen. De enquête die Nelectra afnam bij haar leden bevestigt nochtans dat ook onze ondernemingen worden getroffen. Stijgende brandstofprijzen omwille van de vele noodzakelijke verplaatsingen zijn een enorme meerkost voor onze elektrosector. Dit lieten we de politieke onderhandelaars weten.
Daarenboven worden onze ondernemers geconfronteerd met steeds ingewikkelder wordende technologische vraagstukken. Dat merken we dag na dag aan de ledenvragen
die ons worden voorgelegd. Een team van experten buigt zich over praktische antwoorden, die onze bedrijven verder helpen in de problemen die zich op de werf of in een woning voordoen.
Maar niet zo ver van ons woedt ondertussen een oorlog. Hopelijk kunnen er
ook in bepaalde subsectoren van onze branche vluchtelingen (M/V) aan de slag. Want we hebben vele handen te kort!
Nu nog ons “normaler” leven weer kunnen opnemen, zodat we opnieuw voluit kunnen ondernemen!
Reageren? Viviane Camphyn Gedelegeerd bestuurder Nelectra viviane.camphyn@nelectra.be
3
4 INHOUD
21 Nelectra gaat samenwerken met ODE en verstevigt daarmee haar bestaande werking rond hernieuwbare energie.
15 8
Weet u 100% zeker hoe u een gasaansluiting veilig moet uitvoeren?
“Wanneer kunnen gefilmde personen camerabeelden opvragen?”
Informatietijdschrift voor de professionelen uit de elektrosector. ElektroVisie/ElectroVision heeft een oplage van 8.019 exemplaren en is een tweemaandelijkse uitgave van: het Nationaal Verbond van Zelfstandige Elektriciens en Handelaars in Elektrische Toestellen vzw (afgekort Nelectra), Stationlei 78 bus 1/1, 1800 Vilvoorde · BE 0410 342 662 RPR Brussel T: 02 550 17 11, info@nelectra.be, www.nelectra.be redactieraad Viviane Camphyn, Eric Claus, Linda Claeys, Fallon Declerck, Pieter Feys, Els Heyrman, Ludo Holemans, Ronny Lannoo, Rudy Van den Bergh, Danny Hermans, Denise Weyers, Dirk Van Steenlandt
hoofdredacteur Els Heyrman 02 550 17 21 els.heyrman@nelectra.be reclameregie Trevi · Thomas Lannoo Meerlaan 9 · 9620 Zottegem 09 360 62 16 thomas.lannoo@trevi-regie.be
reportages Linda Claeys linda.claeys@nelectra.be verantwoordelijke uitgever Viviane Camphyn Stationlei 78 bus 1/1 · 1800 Vilvoorde 02 550 17 11 vertaling Akira Translations translations@akiratranslations.be
drukkerij Bredero Graphics administratie Nadia Van Nuffel · 02 550 17 17 nadia.vannuffel@nelectra.be Marian Hemerijckx · 02 550 17 18 marian.hemerijckx@nelectra.be cover LECTRR
De artikels en de advertenties verschijnen onder de verantwoordelijkheid van de auteurs en de adverteerders. Overname van artikels is toegestaan mits schriftelijke toestemming van de uitgever. Lid van de Unie van Uitgevers van de Periodieke Pers.
Nelectra verwerkt uw persoonsgegevens met het oog op leden- of prospectenbeheer. Indien u dit niet wil, volstaat een mail naar info@nelectra.be. U kan uw gegevens inkijken en laten aanpassen via een eenvoudig verzoek, mét bewijs van identiteit, aan Nelectra, Stationlei 78 bus 1/1, 1800 Vilvoorde of via info@nelectra.be. Met vragen of klachten over gegevensverwerking kan u terecht bij de Gegevensbeschermingsautoriteit. Het algemeen privacybeleid vindt u op onze website www.nelectra.be. Uw gegevens werden mogelijks verkregen via een externe databank. Op eenvoudig verzoek kunt u meer info verkrijgen.
INHOUD
30 3
Hoe kan u kabels energie-efficiënt dimensioneren?
Viviane reflecteert
24
Ondernemen in moeilijke tijden
6 Elektrotechniek De Weweire: de lokroep van het zelfstandig ondernemerschap was groot
25
8
26
Nelectra informeert 8 Hallo Nelectra? 10 Vinger aan de pols 14 Herbekijk onze interessante webinars 14 De veiligheidsaffiche 15 Schrijf u in voor ons webinar ‘huishoudelijke toestellen veilig aansluiten op gas’ 16 Alles wat u moet weten over de afschaffing van het attest 6% btw 18 Opgelet voor diefstallen uit bestelwagens 20 Nelectralid Luc Metten stapt in Duabaan 21 Nelectra kiest voor samenwerking met ODE 22 Online schuldvordering en juridische bijstand: hoe werkt het?
Nelectra monitort de markt Onze werkgroep Installatie in gesprek met de bezieler van het capaciteitstarief
Sectornieuws Europa 26 Hoe reageert Europa op het nijpende tekort aan chips? 29 SMEunited over de prijsstijgingen van grondstoffen
30
Technische info Hoe kan u kabels energie-efficiënt dimensioneren?
35
7 vragen aan Marc Elst (Algemeen Directeur Feilo Sylvania Belgium)
5
6 NELECTRA
BEZOEK T HA AR LEDEN
Elektrotechniek De Weweire: de ondernemerschap was groot In het centrum van het Oost-Vlaamse Assenede treffen we Nelectralid Bert De Weweire. In enkele nieuwbouwwoningen legt hij elektriciteit en installeert er tevens ventilatie en zonnepanelen. Bert De Weweire werkt voornamelijk in eigen streek: “Ik woon in Assenede en 90% van mijn opdrachten bevindt zich in een straal van 20 kilometer. Gelukkig is er in deze streek geen gebrek aan werk. Eerder integendeel: het is razend druk sinds de coronacrisis.” Aanvankelijk concentreerde hij zich voornamelijk op algemene elektriciteitswerken, maar daarna breidde hij zijn activiteiten uit; onder meer met zonnepanelen en die vraag neemt momenteel exponentieel toe. “Maar er is ook een keerzijde,” vertelt hij. “Er is tegenwoordig een groot tekort aan materiaal en de wachttijden nemen toe. In het project waar ik nu aan werk, heb ik bijvoorbeeld nog enkele automaten tekort.” Bert De Weweire is graduaat elektromechanica en nadat hij van de schoolbanken kwam, ging hij aan de slag als technieker in de petrochemie. Maar de lokroep van het zelfstandig ondernemerschap -waarin hij zelf projecten kon kiezen- was groter en in 2018 werd hij volledig zelfstandig. “Ik heb me kort daarna ook lid gemaakt van Nelectra,” zegt hij enthousiast. “Vooral omwille van het advies! Ik krijg snel antwoord op mijn vragen, ze begeleiden me bij de aanvraag van een erkenning openbare werken en dankzij de nieuwsbrieven blijf ik op de hoogte. Ik wil niet achter de feiten aanlopen, dus ben ik constant op zoek naar actuele informatie, onder meer over de wetgeving rond zonnepanelen, de terugdraaiende teller,… Dankzij Nelectra ben en blijf ik op de hoogte.”
Els Heyrman Pat Verbruggen
NELECTR A BEZOEK T HA AR LEDEN
lokroep van het zelfstandig
7
8 NELECTRA
INFORMEERT
Bij Nelectra kan u als lid steeds terecht bij onze adviseurs met al uw vragen over juridische, technische, sociale, fiscale, …. materies. Hierbij een interessante vraag die de voorbije maanden de revue passeerde. Wanneer kunnen gefilmde personen camerabeelden opvragen? De Camerawet voorziet in principe dat enkel de verwerkingsverantwoordelijke (eigenaar van de bewakingscamera) of een persoon die onder zijn gezag handelt (dat kan een bewakingsagent zijn), toegang heeft tot de camerabeelden. Deze personen zijn onderworpen aan een discretieplicht wat betekent dat ze verplicht zijn om de persoonlijke informatie die op de beelden te zien zijn, geheim te houden.
Voor meer informatie, contacteer onze Nelectra-adviseur:
Fallon Declerck fallon.declerck@nelectra.be 02/550.17.14
Artikel 12 van de Camerawet voorziet wel dat personen die gefilmd werden, recht hebben op toegang tot de beelden waarop ze te zien zijn. Zij moeten daarvoor een gemotiveerde aanvraag richten tot de verwerkingsverantwoordelijke, overeenkomstig de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming), beter bekend onder de Engelse benaming GDPR (General Data Protection Regulation). Dit verzoek moet voldoende gedetailleerde aanwijzingen bevatten om de betrokken beelden precies te kunnen lokaliseren. Het doel van deze verduidelijkingen is om de persoon precies te kunnen antwoorden, zonder te raken aan de persoonlijke levenssfeer van de andere personen die op de beelden verschijnen. Wanneer de verwerkingsverantwoordelijke een verzoek tot toegang heeft ontvangen, kan hij de beelden die het voorwerp uitmaken van het verzoek niet wissen. Hij moet ze bewaren gedurende de tijd die nodig is voor de verwerking van het verzoek tot toegang, zonder dat deze termijn de maximale wettelijk
toegelaten bewaringstermijn mag overschrijden: • 1 maand over het algemeen; • 3 maanden voor de door de Koning bepaalde plaatsen die een bijzonder risico voor de veiligheid inhouden; • geen termijn als deze beelden het mogelijk maken om bij te dragen tot het bewijzen van de feiten/het identificeren van de daders,... Overeenkomstig artikel 12.3 van de AVG antwoordt de verwerkingsverantwoordelijke de gefilmde persoon binnen een maand na ontvangst van het verzoek. Deze termijn kan met twee maanden worden verlengd, rekening houdend met de complexiteit van het verzoek en het aantal verzoeken. Bijgaande flowchart geeft aan hoe in de praktijk de AVG en artikel 12 van de Camerawet te combineren:
years
40 YEARS OF BUILDING BETTER TOGETHER Dit jaar blaast Vergokan 40 kaarsjes uit als absolute specialist op het vlak van metalen kabeldraagsystemen. Sinds onze oprichting in 1982 staan we dicht bij onze klanten en dragen we persoonlijke service hoog in het vaandel. Daarom denken we elke dag mee met onze klanten en gaan we continu op zoek naar nog betere oplossingen.
Scan & win!
Reeds 40 jaar bouwen we aan sterke samenwerkingen met onze partners. Om hen en iedereen te bedanken, delen we graag iets lekkers uit. Scan de QR-code en maak zo kans op 1 van de 40 taarten om samen met uw collega’s van te genieten.
ATKORE VERGOKAN | MEERSBLOEM-MELDEN 16 | 9700 OUDENAARDE | BELGIUM | WWW.ATKORE.COM/VERGOKAN
10 N E L E C T R A
INFORMEERT
Vinger aan Actieplan om kmo’s grotere toegang te bieden tot overheidsopdrachten Begin dit jaar stelde Nelectra -samen met Unizo- een actieplan voor, teneinde kmo’s een grotere toegang te bieden tot overheidsopdrachten. Het actieplan bevat knelpunten en aanbevelingen zoals het opdelen van opdrachten in kleinere percelen om ze behapbaar te maken voor kmo’s en het publiceren van opdrachten op een toegankelijk digitaal platform. Deze actie is broodnodig want uit nieuwe Europese cijfers blijkt dat in 2020 de Belgische overheid slechts 30% van haar grote overheidsopdrachten gunt aan kmo’s, hetgeen een daling is ten opzichte van 2019 (34%). Kleine en middelgrote ondernemingen lopen zo ettelijke miljoenen euro’s mis. De overheid toont op verschillende beleidsniveaus dat ze zich bewust is van deze problematiek. Unizo, Nelectra, Bouwunie, NAV, Fenavian, Brema, Febed en Creamoda hopen dat de overheid haar goede voornemens nu volop in de praktijk toepast. Een betere toegang tot overheidsopdrachten door kleine en middelgrote ondernemingen in de elektrosector is een belangrijk strijdpunt voor Nelectra.
Open brief: Scholen moeten voluit kiezen voor duaal leren Op 3 februari 2022 verscheen in de krant De Standaard de open brief "Scholen moeten voluit kiezen voor duaal leren" van 18 federaties. De brief werd ondertekend door Nelectra’s gedelegeerd bestuurder Viviane Camphyn en door Danny Van Assche (Unizo), Hans Maertens (Voka), Jolyce Demely (Agoria Vlaanderen), Isolde Delange (Mode Unie), Luc Missante (Traxio), Hilde Bollen (Kenniscentrum Binnenvaart), Lode Verkinderen (Transport en Logistiek Vlaanderen), Jean-Pierre Waeytens (Bouwunie), Andreas Cremer (Febiac), Jan Delfosse (Comeos), Nadia Lapage (Fevia Vlaanderen), Marc Dillen (Vlaamse Confederatie Bouw), Lieve Vanlierde (inDUfed), Philippe Degraef (Febetra), Philippe Coigné (Staalindustrie Verbond), Johan Staes (Vlozo) en Stany Vaes (Denuo). Duaal leren is een zeer effectieve manier om vaardigheden aan te leren die relevant zijn voor de arbeidsmarkt. Door de beperkte schaal loont het vandaag echter niet voor scholen en ondernemingen om ermee aan de slag te gaan. De voorbije maanden en jaren werden verschillende analyses gemaakt, maar na veel campagnes en talrijke initiatieven is het tijd om het ¬geweer van schouder te veranderen en grondige maatregelen te nemen om duaal leren op te schalen. De open brief als antwoord op het artikel over het falen van duaal leren dat de dag ervoor in De Standaard verscheen, kan u volledig nalezen op onze website.
Nelectra teleurgesteld in federale regering omdat ze in het energieakkoord te weinig inspanningen levert voor bedrijven Het energieakkoord dat medio maart is afgesproken binnen de federale regering compenseert te weinig de gestegen energiekosten voor bedrijven en dat betreurt Nelectra ten zeerste. Onze elektrobedrijven hebben echter rechtstreeks weinig tot niets aan de tijdelijke btw-verlaging op gas en elektriciteit van 21% naar 6%. Het enige is een temperend effect op de loonindexering. Uit een bevraging van Nelectra bij haar leden bleek dat de stijgende elektriciteitsprijs voor 1 op 3 van de elektrotechnische installateurs en elektro- en keukenretailers een grote meerkost betekent voor het bedrijf, 1 op 5 signaleerde dat de gestegen gasprijs een grote invloed heeft op het kostenplaatje van de onderneming. Burelen, werkplaatsen, winkelruimtes, toonzalen, magazijnen,… moeten uiteraard ook worden verwarmd. Nelectra vindt het onbegrijpelijk dat de federale regering wacht op een studie van de Nationale Bank over de gevolgen van de stijgende energie- en grondstoffenprijzen voor bedrijven alvorens maatregelen aan te kondigen en dit terwijl het heel duidelijk is dat ook ondernemingen zwaar lijden. Nelectra volgt de studie van de nationale bank op de voet en zal blijven pleiten dat ook de elektrobedrijven kunnen genieten van compensaties We ijveren hiervoor samen met Unizo aangezien er ook nog andere sectoren getroffen worden. De verlaging van de accijnzen voor diesel en benzine met 17,5 cent per liter dat ook deel uitmaakte van het energieakkoord, is wel een goede zaak. Een tank van 60 liter is daarmee – ook voor onze bedrijven – 10,5 euro minder kosten. Uit onze bevraging blijkt immers dat de stijgende brandstofprijzen omwille van de vele noodzakelijke verplaatsingen voor 7 op de 10 elektro-ondernemingen de grootste meerkost betekent. Op moment van de bevraging begin maart bleek dat amper 1 op de 10 elektro-ondernemers deze gestegen kost doorrekende. 64 procent liet weten dit nog niet te doen maar plande dit wel in de toekomst.
Capaciteitstarief: Nelectra vraagt met aandrang langetermijnvisie Omdat de onzekere situatie de elektrotechnische installateurs grote zorgen baart, vroeg Nelectra -begin februari in een persbericht- aan minister Demir en de VREG om werk te maken van een langetermijnvisie. Hierbij het volledige persbericht:
NELECTRA INFORMEERT
11
de pols Via het capaciteitstarief wil men netgebruikers aanmoedigen om hoge pieken in het verbruik te vermijden en het net daardoor efficiënt te gebruiken. Grotere (gelijktijdige) piekbelastingen zouden er immers toe leiden dat de distributienetbeheerders zware investeringen moeten doen om het elektriciteitsnet betrouwbaar te houden, met een sterke toename van de distributienettarieven als gevolg. In een samenleving waar elektrificatie de norm wordt, zou dit grote problemen met zich meebrengen. Nelectra, de federatie van de elektrosector, volgt dit dossier rond het capaciteitstarief al geruime tijd op de voet. Enerzijds zijn we ervan overtuigd dat dit opportuniteiten met zich meebrengt op het vlak van sturing en energiebeheersystemen, maar anderzijds wensen we de mogelijks negatieve impact op o.a. thermische opslag in het algemeen te kennen. Tijdens verschillende overlegmomenten met de VREG en in communicatie met minister Demir geeft Nelectra herhaaldelijk mee dat er nog veel onopgeloste vragen zijn over dit
capaciteitstarief. Viviane Camphyn, gedelegeerd bestuurder van Nelectra: “Onze bevindingen zijn andermaal bevestigd door de studie waarvoor Vlaams minister van Energie Zuhal Demir de opdracht gaf en waarvan de resultaten uitlekten. Anderzijds staan de installateurs klaar om de consument en de bedrijven bij te staan met energiemanagementsystemen, die ervoor zorgen dat de piekkosten van het capaciteitstarief beheersbaar blijven. Als we gezinnen en bedrijven willen overtuigen om hierin te investeren, dan moet de overheid wel dringend rechtszekerheid creëren.” De mediastorm die er nu is rond het capaciteitstarief bemoeilijkt de discussie en Nelectra vraagt met aandrang aan minister Demir en de VREG om een langetermijnvisie te ontwikkelen zodat de rust kan weerkeren. Viviane Camphyn: “Voor de installatiesector is de onzekere toekomst over het capaciteits tarief geen goede boodschap. Zij zijn het eerste contact met de klant die de negatieve boodschappen capteren.”
De beste partner voor uw extralegale voordelen Leider op de markt Uitmuntende begeleiding door onze experten De meest complete service voor uw werknemers Het grootste netwerk van handelaars
Ledenvoordeel
VOORKEURTARIEF op Nelectra.be
OMDAT ELK GEBAAR TELT
VOOR EEN HEERLIJKE LUNCHPAUZE
DE CADEAUBON DIE ALTIJD VOOR PLEZIER ZORGT
ENERGIE IN UW BEDRIJF
HET MOBILITEITSBUDGET IN ALLE EENVOUD
VOORDELENPROGRAMMA VOOR WERKNEMERS
The Evolution Of Smart. De Classe 300EOS is de allernieuwste revelatie op het vlak van intercomsystemen. Dankzij de waaier aan Smart Home-functies en mogelijke uitbreidingen creëert u snel en eenvoudig een geconnecteerd huis voor uw klanten. De deur openen, het weer opvragen of het alarm inschakelen, met de Classe 300EOS legt u de lat voor videofonie en toegangscontrole hoger zonder in te boeten aan gebruiksgemak.
Videofonie
Vanop afstand te besturen met smartphone
Ontdek alles over de Classe 300EOS via bticino-classe300eos.be
Spraakgestuurde bediening met Alexa
Smart Home
Smart Security
14 N E L E C T R A
INFORMEERT
Herbekijk onze interessante webinars! Nelectra zet sterk in op het informeren, opleiden en vormen van haar leden. Daarom organiseren wij met de regelmaat van de klok infosessies en webinars. Deze laatste kunnen door Nelectraleden op onze website herbekeken worden. Toelichting technische nota T015/2 Vanuit ALIA Security organiseerde Nelectra voor haar leden – vergunde alarminstallateurs – een webinar met een presentatie van de nieuwe T 015/2 editie 6. Daarin werd dieper ingegaan op de nieuwe richtlijnen en werden de verschillen met de vorige versie uitgelicht. Dit webinar vond plaats op dinsdag 25 januari (in het Nederlands) en op donderdag 27 januari 2022 (in het Frans). Leden kunnen het webinar herbekijken op onze website (de linken staan onder ‘Infosessies en vorming’).
De veiligheidsaffiche Nelectra-leden vinden bij deze editie van ElektroVisie een veiligheidsaffiche voor het opstellen en het gebruik van een ladder. Aandacht hiervoor is heel belangrijk want een val vanop hoogte, is de tweede belangrijkste oorzaak van ernstige arbeidsongevallen met dodelijke afloop of blijvende ongeschiktheid tot gevolg. Arbeidsongevallen in de elektrotechnische sector In de statistieken van de elektrotechnische installatiewerken staat uitglijden, struikelen en vallen (14%) op de eerste plaats. In 12% van de gevallen gaat het over vallen vanop hoogte. Toch is er ook een lichtpunt: in onze elektrosector daalt het aantal arbeidsongevallen, dankzij een goede preventie en veel aandacht voor veiligheid. Onze sector doet het met een daling van de arbeidsongevallen met -6,8% op 5 jaar tijd niet slecht ten opzichte van andere sectoren, waar zich maar een daling van zo’n 1,1% voor deed. Maar het kan dus nog een pak beter!
De veiligheidsinstructiefiches: de leidraad
Aansluiten van huishoudtoestellen op elektriciteit Eind februari verdiepten we ons in het aansluiten van huishoudelijke toestellen op elektriciteit. Dat moet gebeuren volgens de regels van de kunst en met veilig elektrisch materiaal. Uiteraard moeten de veiligheidsregels specifiek voor elektriciteit in acht genomen worden. In dit webinar kreeg de kijker, aan de hand van praktijkvoorbeelden, een duidelijk beeld van wat mag en wat niet mag. Lesgever was Rudy Van den Bergh, Specialist AREI en Innovation & Training Manager bij Electro-Test (een keuringsorganisme en opleidingsinstituut). Leden kunnen het webinar herbekijken op onze website (de linken staan onder ‘Infosessies en vorming’). Tijdens het webinar konden vragen gesteld worden. Wie bij het herbekijken nog vragen heeft, kan altijd nog terecht bij ons (info@nelectra.be).
Nelectra blijft veiligheid onder de aandacht brengen. Nu met deze veiligheidsaffiche die uw federatie maakte in samenwerking met Elma Multimedia, eerder al met de veiligheidsinstructiefiches waarop deze affiche gebaseerd is. Nelectra en Liantis stellen via een online platform veiligheidsinstructiefiches ter beschikking voor de meest voorkomende machines en handgereedschappen voor de elektrosector. De fiches kan u eenvoudig downloaden, aanpassen en personaliseren. Lees er alles over: www.nelectra.be/tools-veiligheidsinstructiefiches en bestel ze in de webshop. Wil u een extra affiche? Bestel ze via info@nelectra.be Els Heyrman
NELECTRA INFORMEERT
Schrijf u in voor ons webinar ‘huishoudelijke toestellen veilig aansluiten op gas’ De ravage na de gasontploffing te Turnhout eind vorig jaar staat nog steeds op ons netvlies gebrand. Toen bekend raakte dat een installatiefout mogelijk deze ramp veroorzaakte, zaten een aantal van onze leden toch met een aantal vragen: weten we alles? Doen wij wel alles volgens de regels van de kunst? Wie is aansprakelijk als we toch een fout maken? Kan ik mij verzekeren? Om in te spelen op de stijgende vraag en de onzekerheid die een dergelijke ramp met zich meebrengt, organiseert Nelectra op 26 april een webinar. Op 31 december 2021 vielen er 4 doden te betreuren na een gasontploffing in een appartementsgebouw in Turnhout. Een week na de ramp liet het parket weten dat een gasvuur dat niet correct geïnstalleerd was de mogelijke oorzaak was van de ontploffing. In februari raakte bekend dat het hele appartementsgebouw afgebroken moest worden. Behoorlijk wat Nelectraleden komen in aanraking met gas. Vooral bij de aansluiting van gasfornuizen. Zeker onze leden keukenbouwers en elektrohandelaars krijgen er vaak mee te maken. Nelectra zet daarom alle aandachtspunten op een rij. Wist u bijvoorbeeld dat er verschillende soorten gas zijn? Weet u welke aansluitleidingen mogen gebruikt worden bij die verschillende soorten? Op deze en andere vragen krijgt u een antwoord in het Nelectra webinar van dinsdag 26 april. Lesgever is Kenny Vanlancker, General Manager Cerga (Cerga=het kwaliteitslabel voor gasinstallateurs). Dit webinar is gratis voor leden! Schrijf in via www.nelectra.be. Linda Claeys
Hoe zit het met de aansprakelijkheid? Na een ongeluk stelt zich al snel de vraag wie verantwoordelijk gehouden kan worden en wie de schade zal vergoeden. En dat is niet altijd eenvoudig te bepalen. Opdat er sprake zou zijn van aansprakelijkheid zijn er juridisch gezien drie elementen nodig: een fout, schade en een oorzakelijk verband tussen beide. De schade moet dus door de fout veroorzaakt zijn. Een vaak gehanteerde regel is: als de schade zich niet zou hebben voorgedaan zonder de fout, is er een causaal verband en dus aansprakelijkheid. Maar dan nog zijn er altijd discussies mogelijk: • Was het toestel effectief verkeerd aangesloten? Het zal aan experten zijn om dit na een gasontploffing nog te kunnen achterhalen. • Is die verkeerde aansluiting door u uitgevoerd? Het is immers mogelijk dat iemand anders nadien nog aan de aansluiting heeft geprutst. • Wordt dit als een fout beschouwd? Voor u als professioneel zal men doorgaans strenger zijn dan voor een particulier aangezien van u verwacht mag worden dat u weet waar u mee bezig bent. • Is de foutieve aansluiting wel de oorzaak van het ongeval en de schade? En zo ja, de enige oorzaak? Er kan ook sprake zijn van een gedeelde aansprakelijkheid tussen meerdere partijen. • Had de omvang van de schade niet beperkt kunnen worden? Denk bijvoorbeeld aan een brand die te laat is opgemerkt door de afwezigheid van rookmelders. Het is dus complexe materie die vaak zal resulteren in een feitenkwestie waarin de rechter het laatste woord heeft en waarbij de beoordeling zal afhangen van de concrete omstandigheden. Hoe dan ook: als u een toestel fout aansluit en dit veroorzaakt een ontploffing/ongeval, dan is de kans reëel dat u (geheel of gedeeltelijk) voor de schade zal moeten opdraaien. U kan dit dus maar beter voorkomen en ervoor zorgen dat toestellen steeds volgens de regels van de kunst worden aangesloten. Vergeet ook niet dat u als werkgever verantwoordelijk bent voor uw werknemers! Voorzie hen dus van de nodige werkinstructies en gepaste opleiding/bijscholing. Informatie: info@nelecta.be Fallon Declerck
15
16 N E L E C T R A
INFORMEERT
Alles wat u moet weten over de afschaffing van het attest 6% btw In de vorige editie van ElektroVisie, kreeg u een overzicht met wat er dit jaar wijzigde. Daarin kon u lezen dat de regering de beslissing nam om de attesteringsplicht voor de toepassing van 6% btw bij renovatiewerkzaamheden te vervangen door een standaardverklaring op de factuur. Nelectra is tevreden dat de administratieve vereenvoudiging die dit met zich meebrengt en waar we al lang vragende partij voor waren, er thans eindelijk komt! Op 31 december werd de wetgeving hieromtrent gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. De hervorming trad in werking vanaf 1 januari 2022 met een overgangsperiode van 6 maanden.
De voorwaarden De andere voorwaarden voor de toepassing van het verlaagd btw-tarief van 6% blijven ongewijzigd. Zo moet het onder meer gaan om werken in onroerende staat (of daarmee gelijkgesteld) aan een gebouw van minstens 10 jaar oud dat hoofdzakelijk – dat wil zeggen voor meer dan 50% - als privéwoning wordt gebruikt.
Vroeger en nu Tot nu toe was het verplicht om elke klant een attest te laten invullen en ondertekenen waarin hij/zij bevestigde dat alle voorwaarden om het verlaagd btw-tarief van 6% te mogen toepassen, vervuld waren. Dit zorgde voor een administratieve last én verantwoordelijkheid voor onze bedrijven, die nauwgezet in het oog dienden te houden dat ze van elke klant een ondertekend attest teruggestuurd kregen. Ze moesten deze vervolgens ook zorgvuldig bewaren bij het dubbel van de factuur met het oog op een eventuele btw-controle. Sinds 1 januari 2022 kan dit apart btw-attest vervangen worden door een standaardverklaring op de factuur die u opmaakt aan de klant.
Overgangsperiode Tot en met 30 juni 2022 heeft u de keuze: ofwel werkt u voorlopig nog even verder met de aparte btw-attesten ofwel schakelt u al over naar de vermelding op de factuur. Deze overgangsmaatregel geeft ondernemingen de nodige tijd om zich aan te passen aan de nieuwe werkwijze. Vanaf 1 juli 2022 wordt het gebruik van het aparte btwattest definitief afgeschaft en is de vermelding op de factuur verplicht!
Wat moet op de factuur staan? De uitgereikte factuur en het dubbel dat u bewaart, moeten dan melding maken van het voorhanden zijn van de elementen die de toepassing van het verlaagde tarief rechtvaardigen. Concreet gaat het om volgende standaardverklaring die u moet vermelden op de factuur: “Btw-tarief: Bij gebrek aan een schriftelijke betwisting binnen een termijn van één maand vanaf de ontvangst van de factuur, wordt de klant geacht te erkennen dat (1) de werken worden verricht aan een woning waarvan de eerste ingebruikneming heeft plaatsgevonden in een kalenderjaar dat ten minste tien jaar voorafgaat aan de datum van de eerste factuur met betrekking tot die werken, (2) de woning, na uitvoering van die werken, uitsluitend of hoofdzakelijk als privéwoning gebruikt wordt en (3) de werken worden verstrekt en gefactureerd aan een eindverbruiker. Wanneer minstens één van die voorwaarden niet is voldaan, zal het normale btw-tarief van 21% van toepassing zijn en is de afnemer ten aanzien van die voorwaarden aansprakelijk voor de betaling van de verschuldigde belasting, interesten en geldboeten.” Uw klant heeft dus één maand de tijd om te reageren. Indien hij dit niet doet, ligt de verantwoordelijkheid voor de toepassing van het verlaagd btw-tarief volledig bij de klant (enkel indien aannemer en klant onder een hoedje spelen kan dit vervallen). Wie hier vragen over heeft, kan steeds contact opnemen met Nelectra via info@nelectra.be. Fallon Declerck
Niko KNX detectoren Met de nieuwe Niko KNX plafonddetectoren heb je zo goed als alle aanwezigheids- en bewegingsdetectiefuncties binnen handbereik. Ze zijn niet alleen mooi en praktisch, maar ook specifiek ontworpen met het oog op krachtige prestaties, volgens de IEC-norm.
www.niko.eu
PA-1153-01
18 N E L E C T R A
INFORMEERT
Opgelet voor diefstallen uit bestelwagens De donkere maanden van het voorjaar kennen helaas traditioneel een grote piek in inbraken en diefstallen. Lichte bestelwagens van zelfstandigen vormen hierbij een favoriet doelwit. Uw federatie werd door de politie van de zone Vlas, Kortrijk-Kuurne-Lendelede, gecontacteerd om leden uit die regio te informeren over diefstallen die daar de jongste tijd gepleegd worden. We grijpen deze gelegenheid aan om enkele belangrijke beveiligingstips op te frissen. Gratis labelen in politiezone Vlas De politiezone Vlas voert in samenwerking met het preventieteam van de stad Kortrijk, de actie labelen van werkmaterialen uit voor ondernemingen uit die regio. Hiervoor worden er diefstalbestendige labels aangeboden met uw btw-nummer op die u kan bevestigen aan uw gereedschap. Alle zelfstandige ondernemers, met vestigingsadres binnen de politiezone Vlas, kunnen deze diefstalbestendige labels GRATIS aanvragen via www.pzvlas.be (https:// www.pzvlas.be/e-loket/aanvraag-label-werkmateriaal) of via mail aan preventieteam@kortrijk.be
7 Eenvoudige tips voor diefstalpreventie van uw bestelwagen
3 Maatregelen voor diefstalpreventie van materiaal en machines
1. Parkeer uw bestelwagen thuis bij voorkeur in de garage of op een andere veilige plaats. 2. Moet u toch op de oprit parkeren? Plaats uw bestelwagen dan met de laaddeuren zo dicht mogelijk tegen de (garage)poort of een muur. 3. Sluit uw bestelwagen altijd zorgvuldig af, zowel thuis als op de werf. 4. Op de werf parkeert u best met de laaddeuren in de richting van de werf. 5. Laat de laaddeuren nooit openstaan, ook al moet u voortdurend laden of lossen. 6. Laat kostbare werktuigen en machines niet (zichtbaar) in uw bestelwagen liggen. 7. Zorg voor een goed sleutelbeheer op de werf en laat de sleutels van uw bestelwagen of loods nooit onbeheerd achter.
1. Merk ze Breng een specifiek kenteken of persoonlijk kenmerk aan, liefst met onuitwisbare inkt of verf. Het maakt uw materiaal uniek en ook voor potentiële dieven veel minder interessant, want moeilijk om door te verkopen. Eenmaal teruggevonden, kan gemerkt materiaal ook sneller worden terugbezorgd. 2. Registreer ze Noteer altijd het serienummer en alle specifieke kenmerken van uw materiaal en machines. Neem foto’s, noteer merk en type en hou zo een inventaris bij. Dit is de beste manier om, bij diefstal, correct en volledig aangifte te doen bij de lokale politie. Zij kunnen op hun beurt hiermee ook gerichter onderzoek voeren. 3. Verzeker ze Er zijn afzonderlijke diefstalverzekeringen op de markt voor bouwmachines of – materialen die zich in uw camionette bevinden. Tevens kan u de dekking tegen diefstal voorzien in de brandverzekerings-, machinebreuk- of alle bouwplaatsrisico’s–polis. Vraag uw verzekeringsagent naar de beste optie en voorwaarden. (BRON: Campagne ‘Maak van je camionette geen etalage’ van Bouwunie, Unizo en de provincie West-Vlaanderen )
Profiset
LENTEACTIE 2022
REF. 887-934
€ 154,-*
221 KLEMMEN IN L-BOXX®
221 INLINE N INBEGREPE
L-BOXX®
• De intelligente oplossing voor stockage en transport van uw WAGO klemmen. • Koffer vervaardigd uit hoogwaardig kunststof.
• Eenvoudig kliksysteem om meerdere L-BOXX®-en met elkaar te verbinden en te transporteren. • Integreerbaar in de verschillende Sortimo® opbergsystemen.
• Efficiënt te hanteren door de twee draaggrepen.
INHOUD 100 “COMPACT UNIVERSELE” klemmen
50 “COMPACT UNIVERSELE” klemmen
60 Inline connectors
200 “COMPACT UNIVERSELE” klemmen
5 DIN rail adapters voor “COMPACT UNIVERSELE” klemmen serie 221
2 Bevestigingsadapters met trekontlasting; 2-voudig
2 x 0,14 ... 4 mm² (s) 2 x 0,2 ... 4 mm² (m, ma) Ref. 221-412
3 x 0,14 ... 4 mm² (s) 3 x 0,2 ... 4 mm² (m, ma) Ref. 221-413
5 x 0,14 ... 4 mm² (s) 5 x 0,2 ... 4 mm² (m, ma) Ref. 221-415
Ref. 221-500
0,2 ... 4 mm² (s, m) 0.2 ... 2.5 mm²(ma) Ref. 221-2411
Ref. 221-2502
2 Bevestigingsadapters met trekontlasting; 3-voudig Ref. 221-2503
Beschikbaar bij uw WAGO groothandel vanaf 2 mei 2022 tot einde voorraad. *Adviesprijs excl. BTW. Drukfouten, fouten en wijzigingen voorbehouden.
WAGO is a registered trademark of WAGO Verwaltungsgesellschaft mbH.
www.wago.com/profiset
20 N E L E C T R A
INFORMEERT
Nelectralid Luc Metten stapt in Duabaan Eind vorig jaar lanceerde Volta het project Duabaan. Daarbij ging men actief op zoek naar hybride lesgevers om vanuit hun tewerkstelling in de elektrotechnische sector een tijdelijke lesopdracht op te nemen bij een school met een openstaande vacature. Nelectralid Luc Metten nam de handschoen op en geeft ondertussen ook daadwerkelijk les aan het HAST Katholiek Onderwijs Hasselt. Als ervaren elektro-installateur voelde Luc Metten zich meteen aangesproken: “Na mijn afstuderen midden jaren ’80, volgde ik al een D-cursus. Dat geeft aan dat ik mij toen al tot lesgeven aangetrokken voelde. Dus toen een collega mij over dit Volta-project vertelde, heb ik mij meteen geëngageerd.” Omdat zijn oorspronkelijke opleiding tot lesgever dateert van een behoorlijke tijd geleden, besloot Luc zich toch van Zonhoven naar Gent te verplaatsen om het driedelige opleidingstraject van Volta in de Arteveldehogeschool te volgen. Een inspanning die hij zich niet betreurt: “De cursus was de moeite waard! Zeker omdat er de afgelopen jaren heel wat gewijzigd is. Denk maar aan smartschool, waar ik nog nooit mee in aanraking kwam. Ook de methodes van lesgeven zijn gewijzigd, met onder meer de implementering van internet.” Toen we hem interviewden, gaf Luc Metten een goede twee weken les: 15 uur per week elektriciteit aan een beroepsafdeling. “Behoorlijk heftig,” omschrijft hij het zelf. “Want in die eerste lessen, tasten die jongens de grenzen af.” Anderzijds vindt hij het ook heel boeiend om zijn kennis te kunnen doorgeven. Hij is heel blij te kunnen bijdragen tot het oplossen van één van de grootste problemen in onze sector: het aanzienlijke tekort aan geschikt personeel: “Er wordt heel wat geklaagd dat het onderwijs achter loopt, geen praktijkkennis doorgeeft aan de jongeren, dat de opleidingen gedateerd zijn en onvoldoende geënt op reële situaties… Door zelf mijn knowhow over te dragen, help ik nu een oplossing bieden.” Luc Metten blijft zijn beroepsactiviteiten als zelfstandig installateur ondertussen verder uitoefenen. “Het is momenteel
Er wordt heel wat geklaagd dat het onderwijs achter loopt, geen praktijkkennis doorgeeft aan de jongeren en door zelf mijn knowhow over te dragen, help ik nu een oplossing bieden. dus erg druk,” zegt hij daarover. “Maar omdat ik werk met een aantal betrouwbare onderaannemers, lukt het om alles te blijven bolwerken.” Hoe lang wil hij dit doen? “Ik heb mij nu
geëngageerd tot eind dit schooljaar,” vertelt hij. “En het is nog te vroeg om nu al grote uitspraken te doen over de toekomst. Na dit schooljaar wil ik de balans opmaken. Eén ding is zeker: als ik mij zou engageren voor volgend schooljaar, dan doe ik dat enkel wanneer het op dezelfde basis kan, met name: op zelfstandige basis lesgeven, zodat ik mijn activiteiten als installateur kan blijven uitoefenen.” Tot slot vroegen wij hem of hij het zijn collega-installateurs zou aanraden: “Zeker,” zo klinkt het. “Het is financieel haalbaar, het zorgt voor afwisseling en je helpt bij een upgrade van de elektrosector.” Linda Claeys Volta
NELECTRA ONDERSTEUNT
Nelectra kiest voor samenwerking met ODE Nelectra is verheugd te kunnen melden dat zij een samenwerkingsovereenkomst gesloten heeft met ODE. Deze sectororganisatie voor duurzame energie in Vlaanderen werkt -via overleg en beleidswerkaan een 100% hernieuwbaar energiesysteem. ODE brengt bedrijven, kenniscentra, universiteiten en organisaties samen in technologieplatformen en werkgroepen, om aan belangenbehartiging en kennisuitwisseling te doen. ODE en Nelectra zullen specifiek samenwerken in het domein van de fotovoltaïsche zonne-energie. Nelectra wordt dan ook formeel lid van PVVlaanderen, het technologieplatform rond zonnepanelen en dat is goed nieuws voor iedereen die interesse heeft in deze materie.
Wenst u PV-informatie? Alle informatie voor de leden van PV-Vlaanderen zal vanaf nu ook gedeeld worden met de relevante Nelectraleden. Wil u deze nieuwsflashes in de toekomst niet missen? Log dan in op www. nelectra.be en vul uw bedrijfsactiviteiten onder “Mijn Nelectra” aan zodat we weten dat u in het domein PV actief bent.
Voordelen voor u Verder krijgen Nelectraleden toegang tot events van PVVlaanderen en van ODE tegen dezelfde voorwaarden als alle ODE leden (concreet betekent dat met korting en vaak zelfs gratis). Door de samenwerking met ODE – PV-Vlaanderen versterkt Nelectra haar band met het beleid, de energie- en andere ministers in de Vlaamse en federale regering, de energieadministraties en de regulatoren. Ook de link met het Europese niveau wordt sterker door de deelname van ODE-experten aan de werkzaamheden van SolarPower Europe. Heeft u als Nelectralid vragen over deze samenwerking? Contacteer Fallon.Declerck@nelectra.be of info@nelectra.be Linda Claeys
Met deze samenwerking versterkt Nelectra haar al jaren bestaande werking rond hernieuwbare energie. Onze pv-installateurs ontvangen nu nog meer informatie on the spot. Maar onze leden worden ook dagelijks geïnformeerd over recente ontwikkelingen in energy en sustainability in al zijn facetten. Geïnteresseerd om deel uit te maken van onze werkgroepen en met uw collega’s uw ervaringen en bekommernissen te delen? Een mailtje naar info@nelectra.be volstaat. We bekijken uw verzoek met de meeste aandacht.
Gratis webinar rond uitvallende omvormers Op donderdag 21 april (16 – 17.30u) organiseren PVVlaanderen en Fluvius een gratis webinar: “Hoe kunnen we samen het probleem van de uitvallende omvormers aanpakken?”. Dit webinar wil een probleem aankaarten, bespreken en oplossingen zoeken. In sommige gebieden, waar veel zonnepaneleninstallaties zijn op een lang stuk net, kan het net namelijk overbelast raken. De omvormers schakelen zich dan automatisch uit. Hoewel het nog steeds gaat over een klein deel van de installaties, willen PV-Vlaanderen en Fluvius er de nodige aandacht aan schenken en de hulp van specialisten inschakelen. Op de agenda komen volgende onderwerpen: • Introductie problematiek uitvallende omvormers • Wat zijn spanningsklachten en wat zijn de oorzaken? • Het klachtenproces bij Fluvius • De rol van Fluvius in de energietransitie en de impact op onze netten. • Wat kan je als installateur zelf doen? • U kan zich inschrijven via de link op onze website (onder ‘Infosessies en vorming’)
21
22 N E L E C T R A
ONDERSTEUNT
Online schuldvordering en juridische bijstand: hoe werkt het? Al 15 jaar lang biedt Nelectra haar leden een unieke tool voor het oplossen van problemen bij wanbetalers. Deze dienstverlening steunt op twee poten: online schuldvordering èn juridische bijstand. Voor wie wil weten hoe het allemaal werkt en wat de mogelijkheden zijn, maakte Nelectra een informatief filmpje. U kan het bekijken op onze website. Het juridisch dienstenpakket “online schuldinvordering en juridische bijstand” van Nelectra is een dienstverlening met heel wat mogelijkheden om onbetaalde facturen in te vorderen. Dat gebeurt in verschillende stappen en bij elke stap krijgt u helder -en in mensentaal- de nodige uitleg. U houdt daarbij altijd zelf de touwtjes in handen en kunt te allen tijde stoppen met de procedure. Heel belangrijk is ook het volgende: in elke fase wordt naar een oplossing gezocht met respect voor de relatie die u heeft met uw klant. Een dossier wordt dus altijd zo efficiënt en zo menselijk mogelijk afgehandeld.
Specialisten aan het werk Het pakket dat Nelectra u aanbiedt omvat diverse mogelijkheden om facturen aan te pakken die (gedeeltelijk) onbetaald zijn. U kan een beroep doen op gespecialiseerde advocaten voor doorgedreven juridische bijstand. Daarvoor werken we samen met Modero gerechtsdeurwaarders en Beelen advocaten. Bij Nelectra volgt dossierbeheerder Nadia Van Nuffel elk dossier van a tot z op. Zij is uw aanspreekpunt bij onduidelijkheden.
Die begeleiding is erg belangrijk want de juridische wereld en het gebruikte vakjargon zijn voor buitenstaanders niet altijd gemakkelijk, daarom staan we u bij Nelectra in het hele proces bij. “Onze ervaring sinds 2007 leert ons dat de helft van de facturen pas betaald wordt nadat de klant een formele herinnering tot betaling heeft ontvangen,” klinkt het bij onze specialiste Nadia Van Nuffel. “Vaak is het een vergetelheid, maar sommigen wachten ook bewust met betalen.”
Wat kost het? Voor ons juridisch dienstenpakket invordering niet betwiste facturen en eerstelijnsadvies betaalt u 100 € tot maximum 225 € per jaar. Deze bijdrage hangt af van het aantal werknemers dat u in dienst heeft. Uiteraard is deze bijdrage volledig aftrekbaar als beroepskost. Linda Claeys
Wil u een uitgebreider uitleg? Surf dan snel naar onze website en bekijk onze informatieve film, onder https://www. nelectra.be/tools-schuldinvordering.
Johan Vanstipelen van Beelen Advocaten bespreekt de drie mogelijke situaties wanneer ervoor gekozen wordt om naar de rechtbank te stappen: solvabele klant en geen betwiste factuur, solvabele klant en betwiste factuur en niet-solvabele klant.
Christophe De Block, Modero Gerechtsdeurwaarders legt uit hoe de gerechtsdeurwaarders op verschillende manieren het geld van uw onbetaalde factuur ophalen. De invorderingen gebeuren minnelijk – dat wil zeggen in een constructieve dialoog met uw klant.
Joachim ’T kint van Modero Gerechtsdeurwaarders vertelt dat er bij de opstart van de invorderingsprocedure altijd eerst een kosteloze afrekening naar de klant gestuurd wordt. Uw klant krijgt zo een overzicht van zijn openstaande schuld en de mogelijkheid om die kosteloos te betalen.
Residentiële elektrische beveiliging heruitgevonden. Uniek en efficiënt!
“Ik werk graag snel alles af om tijd te hebben voor andere belangrijke zaken.”
2X
SNELLERE INSTALLATIE NOG BETERE BESCHERMING FUTURE-READY
Systeem Resi9 XE
24 N E L E C T R A
MONITORT DE MARKT
Gesprek met de bezieler van het capaciteitstarief Begin februari had Nelectra’s werkgroep Installatie een gesprek met de bezieler van het capaciteitstarief, Ruben Peene. Naast de product owner van het capaciteitstarief bij de VREG, is hij distribution network tariff designer bij Fluvius. Al sinds 2017 is hij bezig met de ontwikkeling van de formules, de parameters, data en simulaties van het tarief dat in principe in juli zijn intrede moet doen. Dit gesprek kwam vlak na de introductie van het capaciteitstarief in het Vlaams Parlement waarbij de impact op de klantengroepen in de verf werd gezet. Het gevolg was een boeiend politiek debat, maar de uitgebreide communicatie rond het capaciteitstarief heeft de VREG pas later dit jaar voorzien en zal in de eerste plaats gevoerd worden door de VREG zelf, deelde Ruben Peene ons mee.
Tariefmethodologie In dit gesprek met de Nelectra werkgroep gaf Ruben Peene meer inzicht in de tariefmethodologie bij de omschakeling naar het capaciteitstarief. Hij benadrukte -onder meer- dat het capaciteitstarief samengaat met de energietransitie en toonde aan de hand van grafieken en cijfers hoe er bij die transitie grote pieken in het verbruik zullen ontstaan (bijvoorbeeld wanneer (te) veel mensen een elektrische wagen tegelijkertijd gaan opladen). De belangrijkste bedoeling van het capaciteitstarief? Het verbruik zoveel mogelijk in tijd spreiden, zodat de pieken dalen. Daarbij is het heel belangrijk om slim te sturen en slim te laden.
Maatschappelijke besparing Ruben Peene beklemtoonde dat capaciteitstarieven beter scoren dan energietarieven, dankzij hun hogere kostenreflectiviteit en sterke bevordering van de elektrificatie. Die elektrificatie is stuurbaar (via bijvoorbeeld elektrische voertuigen en warmtepompen) en daarmee bevorderen ze decentrale productie. Op langere termijn biedt het capaciteitstarief
ook een maatschappelijke besparing omdat Fluvius minder investeringen zal moeten doen (in vergelijking met een situatie waarbij er geen capaciteitstarief zou zijn).
Initiatieven Ruben Peene informeerde ons tenslotte over een paar interessante acties. Zo moeten gebruiksvriendelijke simulatoren helpen om klanten inzicht te bieden in het piekverbruik, waarbij onder meer verder ingezet wordt op partners via maakjemeterslim.be. Daarnaast lanceerde Fluvius -samen met haar dichte stakeholders- de communicatie- en marketingcampagne ‘Mee met de stroom’, die het belang van de energietransitie uitlegt en gezinnen helpt een zicht te krijgen op hun energiegebruik. Nelectra is partner van deze campagne, al waren wij het niet eens met het persbericht waarin gesteld werd dat accumulatieverwarming nodeloos veel energie verbruikt. Nelectra reageerde daar onmiddellijk scherp op en stipte aan dat wanneer elektrische accumulatieverwarming op de juiste manier aangestuurd wordt via CEMS (Customer Energy Management Systems) er geen sprake is van ‘nodeloos veel energieverbruik’. Wij blijven in deze aandringen op neutrale en correcte informatie. Linda Claeys
Cebeo neemt Electro Meers over
Cebeo kondigde begin dit jaar aan dat er een overeenkomst bereikt is om de activiteiten van Electro Meers (Heusden-Zolder), over te nemen vanaf 1 april 2022. De activiteit van Electro Meers is goed voor een jaaromzet van ongeveer 4 miljoen euro. De vier medewerkers van Electro Meers treden in dienst bij Cebeo. Dankzij dit nieuwe filiaal in Heusden-Zolder breidt Cebeo zijn aanwezigheid in de provincie Limburg uit tot zes verkoopfilialen – naast Genk, Ham, Hasselt, Sint-Truiden en Tongeren.
AE+ haalt ISO19650 BIM certificering
Het Limburgse studie- en Ingenieursbureau AE+ is het eerste ingenieursbureau in België dat de ISO19650 BIM certificering haalt en behoort daarmee meteen ook tot de top in Europa (Building Information Model of BIM is een bouwwerkinformatiemodel. Dit digitaal 3D model van een bestaande en/of geplande constructie wordt opgebouwd uit objecten waaraan informatie is gekoppeld.) Met het behalen van het ‘Bimproofvalidated by Vinçotte’ certificaat
SECTORNIEUWS
brengt het bedrijf dat al lang inzet op kwaliteit, zijn standaarden naar het hoogste niveau en onderscheidt het zich van de concurrentie.
Rexel erkend als Top Employer 2022
Het Bimproof-validated by Vinçotte certificaat is ontstaan uit een samenwerking tussen Bimproof, dat BIMmaturiteit van bedrijven auditeert en Vinçotte dat zorgt voor certificering van o.a. ISO normen. Het label toont aan dat een bedrijf BIM implementeert volgens de ISO19650 norm. Matthisse Gosselink van Bimproof legt uit: “Heel veel bedrijven in de bouw doen al een beetje BIM maar vaak is het eindresultaat een veredelde 3D voorstelling van een bouwproject. De echte meerwaarde van BIM kan pas blijken wanneer alle partijen betrokken bij een project volgens afgesproken procedures informatie opbouwen en uitwisselen. Dit vereist een procesmatige aanpak en gestandaardiseerde werking, de ISO19650 norm biedt hiervoor een internationaal gedragen framework”.
De certificering als Top Employer toont de toewijding van een organisatie aan een betere arbeidswereld en laat dit zien door middel van een uitstekend HR-beleid en people practices. Het Top Employers Institute-programma certificeert organisaties op basis van de deelname en resultaten van hun HR Best Practices Survey. De survey heeft betrekking op 6 HR-domeinen, bestaande uit 20 topics zoals People Strategy, Work Environment, Talent Acquisition, Learning, Well-being en Diversity & Inclusion en meer.
25
David Plink, CEO van het Top Employers Institute, zegt: “Terugkijkend op het veeleisende jaar dat, net als het voorgaande jaar, organisaties over de hele wereld diep heeft getroffen, heeft Rexel Belgium voortdurend laten zien dat zij prioriteit geeft aan het behouden van uitstekende people practices op de werkvloer.” Johan Naessens, HR Director bij Rexel Belgium: “Via Top Employer zijn we bepaalde bedrijfsprocessen rond de employee life cycle in kaart gaan brengen, wat ons toelaat om deze nog verder te gaan optimaliseren. We krijgen een beter zicht van onze positionering ten opzichte van andere bedrijven en kunnen ons attractiever gaan opstellen op de arbeidsmarkt. Deze certificering bevestigt dat Rexel Belgium niet alleen financieel blijft groeien, maar tevens blijft investeren in een betere arbeidswereld.” Het programma heeft meer dan 1 857 Top Employers gecertificeerd en erkend in 123 landen / regio's verspreid over vijf continenten. In België zijn er dit 84.
Ervaring...
...voor de toekomst! EA 36.22 MI.PUCK
astroklok 100 geheugenplaatsen 2 geschakelde uitgangen 2 stuuringangen programmeren via app bedienen via app
26 E U R O P A
Hoe reageert Europa op het nijpende tekort aan chips? Zowel installateurs als retailers kampen met leveringsproblemen. Dat blijkt onder meer uit de Nelectrabevraging rond de gevolgen van Covid-19, waarin onze leden signaleren dat leveringstermijnen en wachttijden nog langer zijn geworden en dat de stock bij sommige leveranciers gedeeltelijk of zelfs volledig uitgeput is. Dit probleem vindt hoofdzakelijk zijn oorsprong in een schrijnend tekort aan chips, ook wel halfgeleiders genoemd. Daarom werkt de Europese Commissie aan een strategisch plan op lange termijn: de European Chips Act. Wij klopten aan bij VLEVA voor wat meer uitleg en werden te woord gestaan door liaisonofficers Liese Dewilde en Ute De Meyer. ElektroVisie: Een groot deel van de elektrosector kreunt onder tekorten en zeer lange levertermijnen. Kan u een licht werpen op mogelijke oorzaken? Ute De Meyer (UDM): Er zijn meerdere oorzaken. Door COVID-19 is de vraag naar digitale producten enorm gestegen. De productiefabrieken -ook wel Fabs genoemd- draaien volop, maar de vraag is behoorlijk wat groter dan het aanbod. Daarnaast ontstond er door geopolitieke spanningen een opbouw van strategische voorraden van bepaalde chips, met een verstoring in de waardeketen tot gevolg. Eén voorbeeld: een tijd geleden daalde de vraag naar wagens, zodat er minder chips voor de autosector nodig waren. Omdat die sector een just-in-time strategie toepast, verschoven de Fabs hun chips-capaciteit naar andere markten. Nu de vraag naar wagens terug aantrekt, kunnen de Fabs niet snel genoeg terugschakelen en zijn er enorme tekorten in de autosector.
Liese Dewilde (LD): Een ander groot probleem is de plaats van productie: die zit voornamelijk in Azië. Door de coronacrisis hebben een aantal fabrieken daar stilgelegen en nu de economie in een sneltempo terug aantrekt, worden momenteel gigantische aantallen gevraagd: lokaal en wereldwijd. Er is op dit moment dus onvoldoende om iedereen te bedelen. Mochten we in Europa zelf een grotere productiecapaciteit hebben, zou er meer zijn om de eigen markten te beleveren. Nu zijn we daarvoor te afhankelijk van Azië.” Hoe groot is die afhankelijkheid? UDM: Het totale aandeel van de EU op de wereldmarkt voor halfgeleiders is vandaag 10%. Zonder serieuze investeringen zou het Europese marktaandeel tegen 2030 zelfs dalen tot 5%. We weten bovendien dat de wereldwijde vraag naar chips zal verdubbelen tegen het einde van dit decennium. We spreken dus echt over gigantische aantallen waarvoor we in Europa afhankelijk (zullen) zijn van de Verenigde Staten en Azië, als we geen actie ondernemen. Om aan de toenemende vraag te voldoen en om minder afhankelijk te zijn, wil de Commissie de Europese productie optrekken naar 20% wereldwijd. Als één van de mogelijke oplossingen lanceerde de Europese Commissie begin februari een voorstel: de EU Chips Act. Wat houdt die precies in? UDM: De Europese Chips strategie is opgebouwd rond vijf strategische doelstellingen: • onderzoek en technologisch leiderschap versterken; • opbouw en versterking van de capaciteit om te innoveren bij het ontwerpen, vervaardigen en verpakken van geavanceerde chips en deze omzetten in vervaardigde producten; • een kader tot stand brengen om de productiecapaciteit van chips tegen 2030 op te voeren tot 20% van de wereldmarkt; • het tekort aan vaardigheden aanpakken, nieuw talent aantrekken en de opkomst van een geschoolde beroepsbevolking ondersteunen; • meer inzicht ontwikkelen in de wereldwijde supply chain voor halfgeleiders.
Liese Dewilde: “Een groot probleem is de plaats van
productie: die zit voornamelijk in Azië.”
E U R O PA
Op welke termijn zal deze structurele aanpak van het probleem vruchten afwerpen? Zijn er ook zaken die op korte(re) termijn kunnen/moeten gebeuren? UDM: De EU Chips Act ambieert middellange tot lange termijn doelstellingen. Om daar te raken, zijn er een aantal zaken die meteen moeten gebeuren: • de sterktes van EU in Research & Development versterken: nieuw talent, nieuwe technologie en nieuwe chip-designs in Europa laten ontstaan, wat de toekomstige vraag en aanbod in Europa doet toenemen. Hierin is imec een zeer belangrijke speler; • maak het mogelijk dat er in Europa wordt geïnvesteerd in manufacturing tegen een hoger tempo dan in het verleden het geval was en trek de meest geavanceerde spelers aan om aan te kunnen aansluiten met de koplopers van chiptechnologie. Dat kan alleen als de lidstaten hogere staatssteun mogen verlenen aan dergelijke investeringen dan doorgaans wordt toegestaan in Europa; • maak voldoende risicokapitaal vrij voor start-ups en scale-ups. Daartoe zal een EU Chips fund worden opgericht.
Ute De Meyer: “Om aan de toenemende vraag te voldoen
en om minder afhankelijk te zijn van de Verenigde Staten en Azië, wil de Commissie de Europese productie optrekken naar 20% wereldwijd.”
27
28 E U R O P A Zijn er momenteel chipsfabrikanten op Europese/ Belgische bodem? UDM: Jazeker, en ze doen het zeker niet slecht. We hebben hier zeer specifieke chipproductie in microcontrollers, imagers, sensoren... Belangrijke namen zijn STM, Bosch, Infineon, NXP en Melexis. Zij kijken ook naar nieuwe technologieën die in andere Fabs worden gemaakt en hebben ook nood aan goede partnerschappen. Naast de productie is imec in België ook een belangrijke speler in dit verhaal, als neutrale cruciale schakel in het onderzoeks- en ontwikkelingsproces. LD: Europa is echter wel afwezig in de productie van de meest geavanceerde chips, want die zit vooral in Taiwan bij TSMC en in Zuid-Korea bij Samsung. De EU Chips Act is -voor alle duidelijkheid- pas een voorstel. Toch is het nu al duidelijk dat de moeilijkste oefening, het financiële plaatje zal zijn. Klopt het dat er staatssteun zal geboden worden aan fabrikanten op Europese bodem? LD: Het onderzoek naar en de productie van chips is heel kapitaalintensief met hoge toetredingskosten. Van bij de start is dus een smak geld nodig. Het financiële plaatje is dan ook behoorlijk ingewikkeld en staat nog niet volledig op punt. Wel duidelijk is de onderliggende strategie. Daarbij wil de Europese Commissie via publieke steun, ook private investeringen aantrekken om zo het nodige kapitaal van om en bij de 43 miljard euro los te maken. Op korte termijn zit er niet zoveel aan te komen. De resultaten zullen dus nog even op zich laten wachten? LD: De EU Chips Act is inderdaad een voorstel op lange termijn, maar dit is niet het enige dossier waar de EU aan werkt. Het idee om een aantal kritieke zaken binnen de Europese grenzen te houden, was al volop aan de orde voor de pandemie. Doordat de coronacrisis bepaalde pijnpunten versneld onder de aandacht gebracht heeft, worden nu reeds belangrijke stappen gezet om tegemoet te komen aan de actuele problemen. Zo is er bijvoorbeeld een actualisering van de nieuwe industriële strategie, om tegemoet te komen aan de specifieke problemen rond bevoorradingen, kritieke reserves... Concreet gebeurt dit via ‘industrial alliances’ of industriële samenwerkingen. Een paar jaar geleden hadden we bij batterijen exact dezelfde problemen als nu met chips. Dankzij een aantal industriële samenwerkingen, is de enorme afhankelijkheid van andere continenten voor batterijen sterk afgenomen en kunnen we nu veel problemen binnen de Europese grenzen oplossen. Is het de bedoeling om op termijn zelfvoorzienend te zijn? UDM: De halfgeleider waardeketen zal altijd voor een belangrijk deel een globale waardeketen blijven. Volledig zelfvoorzienend zijn, is geen realistisch doel. Het is wel de bedoeling dat Europa een belangrijk deel van de waardeketen in handen houdt om op die manier een rol te spelen op internationaal niveau. Zo worden er wederzijdse afhankelijkheden en internationale partnerschappen georganiseerd waarin we, in geval van crisis, een sterkere stem in het kapittel hebben.
Hoe groot schat u de kans in dat het EU Chips Actvoorstel ook concreet vorm krijgt? LD: Het is duidelijk dat iedereen op Europees niveau het eens is met de uitgesproken ambitie. Er zal nog onderhandeld worden over de manier waarop deze regel concreet vorm moet krijgen, maar het zijn doelstellingen die iedereen wil halen, dus het is behoorlijk zeker dat de EU Chips Act er komt! Linda Claeys
Amerikaanse Intel wil fors investeren Een paar weken nadat de Europese Commissie had uitgepakt met de Chips Act, maakte het Amerikaanse Intel bekend dat het in de komende jaren fors wil investeren in de Europese chipindustrie. De cijfers die in de pers aangekondigd worden, zijn om van te duizelen: in de komende 10 jaar wil Intel tot 80 miljard euro uittrekken.
E U R O PA
29
SMEunited over de prijsstijgingen van grondstoffen Eind vorig jaar publiceerde SMEunited een ‘position paper’ aangaande de gigantische prijsstijgingen van de grondstoffen, gebaseerd op informatie ontvangen van de kmo-organisaties in Europa. Dankzij onze goede contacten met Véronique Willems, secretaris generaal bij SMEunited, kregen we wat duiding bij de inzichten van SMEunited. Hoe komt het dat de prijzen van de grondstoffen zo de pan uit rijzen? Véronique Willems: De aanvoerproblemen, onder andere door moeilijkheden in de scheepvaart, leiden tot een paar onaangename gevolgen: stijgingen van de transportprijzen, vertragingen qua leveringen, verstoringen in de toeleveringsketens en dus ook stijging van de inkoopprijzen. Daarnaast is de vraag ook groter dan het aanbod. Een van de belangrijkste redenen daarvoor is het snelle en intense economische herstel na de eerste impact van de COVID-19-pandemie. Daarbij komt ook nog de druk die wordt uitgeoefend door grote internationale investeringen in grondstoffenmarkten en de effecten van de digitale en de groene transitie. En alsof er nog geen problemen genoeg zijn: de levering van kritieke grondstoffen en componenten, evenals de verzenddiensten wereldwijd, zijn geconcentreerd bij een paar landen en leveranciers. Belangrijke kanttekening: de impact van de oorlog in Oekraïne toont aan dat verder werk gemaakt moet worden van het diversifiëren van belangrijke grondstoffen en hulpbronnen. Waar situeren zich de belangrijkste prijsstijgingen? Hoewel er zeker nationale en sectorale verschillen zijn, zien we algemeen dat de bouwsector melding maakt van prijsstijgingen bij grondstoffen (staal, koper, ijzererts, zink, hout...). Deze sector kampt ook met langere leveringstermijnen en tekorten. Verder worden ook stijgende prijzen genoteerd bij hout, gewapend beton en op olie gebaseerde producten (zoals kunststof). Hoe hoog zijn de prijsstijgingen? De prijs van geïmporteerde grondstoffen (voedsel, agro-industrieel, mineralen)
is met gemiddeld 25,2% gestegen. In sommige gevallen spreken we van astronomische cijfers, zoals bijvoorbeeld bij ferrometalen (+91,3%), natuurlijke caoutchouc (+35,4%) of vlees ( 50%).
Hoe komt dat? Door de lockdown in verschillende zeehavens -als gevolg van de covidpandemie- is er een tekort aan containers wat leidt tot ernstige vertragingen.
Welke sectoren worden het hardst getroffen? De belangrijkste sectoren die door deze stijging worden geraakt zijn: de bouwsector, de papier/kartonindustrie, de kunststofindustrie, de transportsector, sportartikelen, meubel- en woningfabrikanten en de agrifood.
Hoe houdt de kmo stand in dit verhaal? Al deze factoren hebben tot behoorlijk wat problemen geleid bij veel kmo's. Door hun zwakkere onderhandelingspositie is nog niet de helft van de kmo's in staat om de kosten van de stijgende prijzen door te berekenen aan hun klanten. Dit heeft een negatief effect gehad op hun winstmarges, wat bijdraagt aan de problemen die de pandemie voor de ondernemingen heeft veroorzaakt.
Klopt het dat ook de transportkosten de pan uit swingen? Dat komt er inderdaad ook bij: terwijl twee jaar geleden de prijs voor het verschepen van een container (40ft) van Oost-Azië/China naar Noord-Europa 1200 $ bedroeg, is deze nu gestegen tot ongeveer 23.000 $.
De impact van de oorlog in Oekraïne toont aan dat verder werk gemaakt moet worden van het diversifiëren van belangrijke grondstoffen en hulpbronnen.
Hoe wil SMEunited de kmo’s hierbij ondersteunen? In onze position paper hebben we een aantal aanbevelingen van onze leden gebundeld: maatregelen die op nationaal en op Europees niveau de kmo moeten ondersteunen. Op nationaal niveau lag de nadruk -onder meer- op het mobiliseren en het bewust maken van de publieke opinie van de problemen waarmee kmo’s worstelen. Daarnaast denken onze leden ook aan de aanbeveling om af te stappen van een vaste prijs om te voorkomen dat bedrijven aan grote economische risico's worden blootgesteld. Contracten met aanpasbare prijzen zijn op dit moment realistischer omdat ze dan rekening kunnen houden met evolutie van de grondstofprijzen. De aanbevelingen op Europees niveau concentreerden zich rond een aantal richtsnoeren op het gebied van overheidsopdrachten, het opzetten van een Europese grondstoffenstrategie, het verderzetten van de werkzaamheden om de ondernemingen in de EU te ondersteunen bij het verminderen van afhankelijkheden,…. Linda Claeys
30 T E C H N I S C H E
INFO
Hoe kan u kabels energie-efficiënt dimensioneren? Kabelberekening is geen gemakkelijke materie. Het is dan ook nagenoeg onmogelijk om in één artikel alle nodige informatie aan te reiken. In dit artikel bieden wij u wel de basisinformatie, met onder meer een handig stappenplan, zodat u alvast deze kennis en principes op zak hebt als u een cursus/opleiding/infosessie kabelberekening wil volgen. Het dimensioneren van kabels, betekent altijd dat de nominale waarde (In) van de automaat en de voor de toepassing nodige draaddoorsnede bepaald moet worden. Daarbij is het belangrijk om de doorsnede van de afzonderlijke lijndraden -de sectie- te kennen.
Elektriciteitskosten duurzaam verminderen Wist u dat een grote kabeldoorsnede de elektriciteitsverliezen, alsook de elektriciteitskosten, op efficiënte en duurzame wijze kan verminderen? Het is echter wel van essentieel belang om aandacht te besteden aan de levenscycluskosten, opdat de vergroting van de kabeldoorsnede zou lonen. Met het extra gebruik van koper of isolatiemateriaal verhogen immers ook de investeringskosten. De voor- en nadelen van het vergroten van de sectie van de leiding moet daarom zorgvuldig worden afgewogen. U mag bijvoorbeeld ook de lage lijnverliezen niet vergeten alsook de voordelen van het constant blijven van de spanning aan het eind van de lijn, omdat het spanningsverschil over de lengte van de lijn wordt verminderd. Bovendien veroudert de isolatie minder snel bij een lagere geleider temperatuur, waardoor de afschrijvingskosten dalen. Als vuistregel geldt dat een 10 °C lagere geleider temperatuur de levensduur van de PVC-isolatie verdubbelt. De nadelen van grotere geleider afmetingen daarentegen zijn een grotere behoefte aan grondstoffen, een groter ruimtebeslag voor schakelkastcombinaties en kabeltracés, alsmede hogere investeringskosten.
Stappenplan voor het bepalen van de geleidersdoorsnede Om u te helpen de ideale geleidersdoorsnede te bepalen op basis van de bedrijfsstroom, werkten wij een stappenplan uit. Hieronder bespreken wij de zes opeenvolgende stappen: 1 De bedrijfsstroom van de elektrische leiding IB De bedrijfstroom in een stroombaan bij continu bedrijf is afhankelijk van het gebruik, de gelijktijdigheid en de mogelijkheid om de installatie later uit te breiden. Deze factoren kan men teug vinden in tabellen. Hoe bepalen? Door de bedrijfsstroom te berekenen met de formule die u in de documentatie van de diverse kabelmerken kan terugvinden. 2 De nominale stroom IN van het beveiligingstoestel. Hoe bepalen? Via de tabel met gestandaardiseerde waarden die u terug kan vinden in de normen. 3 De toelaatbare stroom IZ van de elektrische leiding De procedure voor de dimensionering van leidingen wordt onder meer bemoeilijkt door het feit dat er twee theoretische stromen zijn die helemaal niet vloeien. Enerzijds de toelaatbare stroom van de leiding IZ. Dit is de stroom die de leiding kan weerstaan onder ideale omstandigheden, wanneer de warmteafgifte optimaal is en er geen andere leidingen nabij liggen. Er is dan een optimale warmteafvoer. Anderzijds is er de toelaatbare stroom
preflex.be
GEEF KLEUR AAN JE INSTALLATIE
TYPE
BUI S
H07V-U 1,5 H07V-U 2,5 Data Multimedia KNX Alarm Signaal
Voorbedrade buizen in 7 verschillende kleuren om nog gemakkelijker te installeren. Ease. Speed. Safety.
32 T E C H N I S C H E
INFO
in een genormeerde situatie IZ0. Dit is de stroom die de kabel kan weerstaan als deze niet onder de optimale omstandigheden wordt aangelegd, als er leidingen nabij liggen of als de omgevingstemperatuur te hoog is. Dan kan de leiding minder stroom voeren. De waarde IZ zal dus in veel gevallen hoger zijn of gelijk aan de waarde IZ0. Hoe bepalen? Berekenen met de formule die u in de documentatie van de diverse merken kan terugvinden.
f2: de correctiefactor met betrekking tot nabijheid van leidingen.
4. Vier correctiefactoren in verband met de omgeving. f1: de correctiefactor met betrekking tot de omgevingstemperatuur
Het aantal belaste draden verwijst naar het aantal draden binnen een leiding dat elektriciteit vervoert bij normaal bedrijf. Bij een 3-draadsleiding zijn dit meestal L1 en de nulleider. Er stroomt geen stroom in de beschermingsgeleider tijdens ongestoord gebruik. Het aantal belaste draden in een normale wandcontactdoos is dus 2. In het geval van een 5-draadsleiding waarop bijvoorbeeld een driefasige motor is aangesloten, worden 3 draden belast: L1, L2 en L3. Er stroomt geen stroom in de nulleider onder symmetrische belasting en in de beschermingsgeleider een stroom die relevant is voor de belasting stromen alleen in het geval van een storing.
In tabellen staan de maximale stroomwaarden die door een geleider van koper of aluminium mogen lopen. De stroomwaarden zijn gebaseerd op de gekozen basisinstallatiemethode en een omgevingstemperatuur van 30 °C voor kabels die worden toegepast in de lucht, en 20 °C voor kabels die worden toegepast in de grond. Boven elke tabel staat het aantal belaste aders en het ader-isolatiemateriaal: XLPE(polyethyleen), EPR (ethyleen propyleen rubber) of PVC.
Deze factor komt om de hoek kijken wanneer verschillende leidingen op één plaats liggen en elkaar raken. Net als pinguïns in het noordpoolgebied houden ze elkaar tot op zekere hoogte warm: ze stralen – met andere woorden- hun warmte naar elkaar uit. De huidige draagkracht wordt dus verminderd door de naburige leidingen.
Plaatsingswijze van elektrische leidingen: het installatietype. Als de feitelijke omgevingstemperatuur van de lucht of de grond afwijkt van de respectievelijke waarde van 30 en 20 ˚C, dan moeten correctiefactoren worden toegepast op de stroomwaarde uit tabel. De leiding kan immers zijn warmte beter of slechter afgeven aan de omgeving waardoor de eindtemperatuur anders komt te liggen. Met correctiefactoren voor een bepaalde installatiemethode. De feitelijke maximale stroom door de gekozen leiding (IZ) kan uiteindelijk als volgt worden bepaald. Hoe bepalen? De correctiefactor voor de omgevingstemperatuur kan u bepalen via de tabellen met gestandaardiseerde waarden die u terug kan vinden in de normen.
Installatietypes zijn bijvoorbeeld A1, A2, B1, B2 ,C ,D ,E ,F ,G. Dit gaat over de plaats waar de gemonteerde leidingen zich bevinden. Zitten ze bijvoorbeeld in een thermisch geïsoleerde muur of op de muur? En zitten ze in een buis of niet? Dit heeft invloed op hoe goed een leiding de warmte kan afvoeren. De nabijheid van leidingen daarentegen gaat niet over de plaats, maar over het ‘hoe’. Namelijk over hoe de leidingen ruimtelijk met elkaar in verband staan. Meer specifiek is het relevant of ze elkaar al dan niet raken en of ze dat doen in een één laag geplaatste of gebundelde opstelling. Daarnaast is het hier ook inbegrepen of ze dit aan de muur, aan het plafond of op de vloer doen. Een van de meest gebruikte tabellen waarin deze plaatsingswijze relevant is, is de nabijheid van leidingen.
TECHNISCHE INFO
33
WAAROM DINGEN INGEWIKKELD MAKEN? Dat is het motto van Rittal als het gaat om paneelbouw en schakelkastfabricage. Met de VX SE heeft Rittal een vernuftige combinatie van kast- en stand-alone racktechnologie bedacht, die u een groot aantal voordelen biedt om uw productiviteit te verhogen. Meer informatie: www.rittal.be
vrijstaande kasten VX SE Omdat eenvoud, vaak beter is Rittal nv | Stokkelaar 8 | 9160 Lokeren | +32(0)9 353 91 11 | info@rittal.be
34 T E C H N I S C H E
INFO
Hoe bepalen? Via de tabellen ‘correctiefactor nabijheid van leidingen’ die u terug kan vinden in de normen. f3: de correctiefactor met betrekking tot de thermische warmtegeleiding van de grond. De correctie met betrekking tot de aanwezige weerstand van de grond. Hoe bepalen? Via de tabellen ‘correctiefactor grond’ die u terug kan vinden in de normen. F4: de correctiefactor met betrekking tot aanwezigheid van de derde harmonische Hoe bepalen? Via de tabellen ‘correctiefactor derde harmonische’ die u terug kan vinden in de normen. 4. Berekenen van IZ0 de toelaatbare stroom in een genormeerde situatie. De toelaatbare stroom van een stroombaan is gekenmerkt door: het geleider materiaal (Cu of Al), de doorsnede, het isolatiemateriaal, aantal belaste geleiders in een welbepaalde genormaliseerde situatie van de omgevingstemperatuur (lucht 30°C, grond 20°C), de plaatsingswijze met in de grond: warmtegeleiding van de grond, zonder andere stroombanen in de nabijheid, zonder harmonischen van de derde orde.
5. bepalen van de geleider doorsnede S Bepalen van de doorsnede van de leiding in een genormeerde situatie met tabellen. Tabellen met ofwel technische specificaties van de fabrikanten: tabellen van IZ0 in functie van de geleider doorsnede S of waarden verkregen bij testen in de genormeerde situatie, ofwel tabellen van IZ0 in functie ven de geleider doorsnede S volgens de norm of de waarden zijn gemiddelde van de waarden van de fabrikanten; Hoe bepalen? Via de tabellen ‘genormeerde waarde IZ0 van de toelaatbare stroom’ die u terug kan vinden in de normen. 6. Spanningsval. De relatieve spanningsval is bijvoorbeeld 3%, tussen de energiemeter en de eindstroombaan. Bij 230V komt dit overeen met een absolute spanningsval van 6,9 Volt. Dit betekent dat er bij een ingangsspanning van 230 V, op de lijn slechts 6,9 Volt verlies mag zijn en er dus nog 223,1 Volt beschikbaar is bij de verbruiker. Je kan deze waarde van 6,9 Volt spanningsval alleen meten als de stroom daadwerkelijk vloeit in de leiding. F reddy Steenackers
(Zoals eerder aangegeven is de informatie die we in deze tekst bieden een basis. We beschouwen dit als een aanzet voor een -later in te plannen- opleiding voor kabelberekening.)
Hoe bepalen? U kan dit berekenen met de formule die u in de documentatie van de diverse merken kan terugvinden.
G e ox i d e e r d n i k ke l
GES R2 V l o e r d o ze n
I K 10 IP 20 open, IP 66 gesloten 2 stopcontacten, (2 data modules) www.obo.be
Building Connections
Po w d e r c o a t z w a r t
7 VR AGEN A AN
De mens achter….
Marc Elst (Algemeen Directeur Feilo Sylvania Belgium)
Op deze pagina willen wij bekende en niet-zo-bekende mensen uit de elektrosector een aantal minder evidente vragen stellen. Privé-vragen, die de mens achter de professional laten zien. Deze maand is het de beurt aan Marc Elst. Wat is het eerste dat u doet als u ’s morgens opstaat? Die vraag doet mij denken aan het gedicht ‘Marc groet ’s morgens de dingen’ (Paul van Ostaijen), dat ik in het vijfde middelbaar op een ludieke manier voordroeg. Dat kon op weinig waardering van de leraar rekenen, maar dankzij een vurig pleidooi van mijn klasgenoten, kreeg ik uiteindelijk een punt extra. Maar dat punt was onbelangrijk, wel kreeg ik een daar een geweldige levensles: een groep die achter je staat, geeft je niet alleen een geweldig goed gevoel, het maakt je ook heel sterk.
Wat is uw lievelingsgerecht? Een echt lievelingsgerecht heb ik niet, maar ik kan niet zonder chocolade. Ik geniet dus elke dag van een stuk Belgische chocolade.
Waar wordt u blij van? Ik word blij van de hond die elke morgen speciaal uit zijn nestje komt om mij kwispelend te begroeten als ik de trap afkom. Tot ergernis van mijn vrouw voor wie hij dat niet doet… Er bestaat geen betere therapeut dan een huisdier: ‘A dog is the only thing on earth that loves you more than he loves himself’.
Op welke verwezenlijking bent u trots? Door mezelf te blijven en zonder ellebogenwerk, heb ik mezelf kunnen opwerken tot general manager, een positie die ik ruim 22 jaar bekleed. Daarbij probeerde ik zo weinig mogelijk te zagen of te klagen, maar ervoor te kiezen om de problemen aan te pakken door plannen te bedenken en uit te voeren. Ik confronteer onze eigen salesmedewerkers ook altijd met het volgende: ‘A bad salesman has an excuse, a good salesman has a plan’. Daar zit veel waarheid in!
Wat is uw levensmotto? Let’s KISS! Keep It Simple and Stupid. Doe gewoon, hou het eenvoudig! Als we allemaal wat normaler zouden doen, ben ik ervan overtuigd dat iedereen -overal ter wereld- een goed en gezond leven zou kunnen leiden.
Over welke investering bent u tevreden? Over mijn huis dat ik op ‘latere leeftijd’ heb laten bouwen en waarvoor ik zelf het plan getekend heb: strak, modern, BEN en in een omgeving waar ik al sinds mijn geboorte woon.
Hoe komt u tot rust? Tijdens de werkweek door ’s avonds te gaan wandelen met de hond, Azul, een antracietgrijze American Bully. Het liedje ‘Samen een straatje om’ van wijlen Rudi Carrell, omschrijft dat perfect. Voor wie het niet kent: dit nummer met prachtige tekst vind je makkelijk terug op youtube. In het weekend kom ik tot rust door met diezelfde hond op de Kalmthoutse Heide een wandeling te maken. Als het kan, nuttig ik daarna ook graag ergens een koffie -met een pannenkoekje- op een terrasje vlakbij. Meer moet dat voor mij niet zijn. KISS.
35
36 N E L E C T R A
xxx
Fire and Security Technologies
Hybride systeem
€
EN54-13
Budgetvriendelijk
Groot bediengemak
Intuïtieve software
Één gamma voor al uw branddetectie projecten adresseerbaar - conventioneel - draadloos
+
Project assistentie
+
Tools voor conformiteit wetgeving
+
Gratis opleiding
Wij assisteren u bij uw brandproject: Welke materialen zijn nodig? Waar zijn ze nodig? Hoeveel heeft u nodig?
Wij bezorgen u de juiste tools om conform te zijn met de Belgische wetgeving inzake branddetectie.
Wij voorzien een praktijkgerichte, gratis opleiding zodat u na afloop zelf een Teknim brandinstallatie kan installeren en configureren via de intuïtieve software.
www.distri-company.com/brand/teknim
OFFICIEEL TEKNIM DISTRIBUTEUR
