MBO-OPLEIDING ONDER

MBO-OPLEIDING ONDERSTREEPT BELANG VAN AFVALSECTOR

‘Als je niets kan, word je maar vuilnisman’. Je hoort het regelmatig. Grote onzin, vond men bij de SPA Groep, die via ROC’s onder meer MBO-opleidingen voor de afvalbranche biedt. “Werknemers uit de afvalsector met weinig of geen vooropleiding merken dat ze veel meer in hun mars heb ben,” vertelt SPA-opleidingscoördinator Jacqueline Bunnik. “Bovendien worden ze gestimuleerd om over hun toekomst na te denken.”

TEKST: MARTIJN KREGTING

“O nze directeur heeft deze opleiding (zie kader) samen met de branche in het leven geroepen”, vertelt Bunnik. “Je krijgt vaak te horen ‘wordt maar vuilnisman’, alsof dat overblijft wanneer je niets anders kunt. Maar de afvalsector en het beroep van afvalinzamelaar worden steeds veeleisender. In deze coronatijd is nog meer gebleken wat voor vitaal beroep afvalinzamelaar is. Iedereen moest binnen blijven, maar medewerkers in de AMBOR-sector moesten gewoon doorgaan.” De opleidingscoördinator ziet twee belangrijke zaken die de MBO-opleidingen bieden: perspectief en zelfvertrouwen. “Deze studenten hebben al vakkennis. Zij kennen en kunnen veel meer dan ze denken. De opleidingen geven ze extra handvatten en een diploma, maar nog belangrijker: een beter zelfbeeld, meer zelfvertrouwen. Ze leren dat ze tot veel meer in staat zijn.” Bunnik noemt Ad Hadders (gemeente Amsterdam) als goed voorbeeld. Hij kwam zonder diploma binnen als chauffeur op een vuilniswagen en is nu coördinator bedrijfsafval. “Het eerste jaar moest hij zoals bijna iedereen weer enorm wennen aan de schoolbanken. In het tweede jaar zag je hem duidelijk groeien en zijn MBO-3 opleiding heeft hij met vlag en wimpel afgerond. Dat zien we bij bijna iedereen.”

VERDER KOMEN

Het ministerie van OCW heeft volgens Bunnik al eens vragen gesteld over de slagingspercentages – 98 tot 99 procent. “Dat heeft er vooral mee te maken dat de mensen die aan deze opleidingen beginnen, echt gemotiveerd zijn. Bovendien helpt het dat dit niet één lange opleiding is. Na afloop van elk onderdeel krijg je een diploma en vindt er een evaluatie plaats: wil je meer, kun je meer?” Bunnik ziet dat mensen die de opleidingen volgen, ook meer nadenken over wat ze verder willen met hun beroepsleven. “Sommige mensen willen niets liever dan op de vuilniswagen blijven staan, anderen willen leidinggeven. Het belangrijkste is dat ze er bij stil staan wat hun mogelijkheden zijn. En natuurlijk willen we het liefst de mensen na deze opleidingen voor onze branche behouden. Maar een diploma kán een opstapje worden voor een functie in een andere sector. Ook daar zijn we blij mee.”

ARIANNE KOOLEN

Allround medewerker Arianne Koolen greep de mogelijkheid om via haar werkgever RMN de MBO-2 opleiding van SPA Groep te volgen, met beide handen aan. “Ik wil zeker niet weg, maar je weet nooit wat er in de toekomst ligt. Zo’n diploma kan dan altijd van pas komen.” MBO-2 rondde Arianne naar eigen zeggen ‘cum

laude’ af. Het leek voor haar en haar collega’s die de opleiding volgden, logisch om verder te gaan met MBO-3. “MBO-2 was best eenvoudig. Na de les ben je klaar. Bij MBO-3, dat ik in oktober 2020 ga afronden, ben je ook nog met huiswerk bezig. Je leert ook meer naar de organisatie als geheel kijken.” Toch heeft ze ook bij het MBO-2 traject veel opgestoken. Van de leraren, van concullega’s. “We hebben veel bedrijven bezocht en geleerd van hoe ze daar zaken aanpakken. Je ziet zo hoe andere afvalverwerkers problemen op een manier aanpakken waar je zelf nooit opgekomen zou zijn. Natuurlijk kun je niet alles gebruiken, maar het is wel goed om het tegen te komen.”

Werkgever RMN is zelf ook enthousiast, vertelt Arianne. “Ze hebben meer medewerkers die op een MBO-3-niveau kunnen meedenken. Veel meer werknemers krijgen nou de kans om de opleidingen te volgen.” Zelf draait Arianne inmiddels mee als meewerkend voorman. “Het is iets heel anders dan als chauffeur op de wagen zitten. Je zorgt voor de werkvoorbereiding van je mensen voor de volgende dag. Je pakt problemen en klachten op, maakt de ronde in de wijk.” Voorlopig is ze niet van plan om verder te kijken dan haar huidige functie. “Ik merk dat ik het werken als chauffeur nog best wel mis. Af en toe is het lekker om gewoon nog een dag op de wagen te rijden. Maar het is goed om een diploma te hebben dat bevestigt dat ik meer in mijn mars heb.”

RAYMOND HAZEBOOM

“Ik heb het uiteindelijk zelf gedaan, maar ben enorm blij dat ik deze mogelijkheid van mijn werkgever kreeg. Mijn MBO-3 diploma heeft me hele nieuwe kansen gebracht.” Aan het woord is Raymond Hazeboom, al 16 jaar actief als beroepschauffeur, waaronder negen jaar in de afvalsector bij Avalex. “Ik kon vroeger best leren maar had er weinig zin in. Ik had al plannen om een thuisstudie te beginnen, want zonder diploma van een hogere opleiding kun je niet veel. Ik wilde in ieder geval een MBO-diploma. Ik wist al van de MBO-1 opleiding, maar omdat ik al een VMBO-opleiding had, was dat voor mij niet geschikt. Toen kwam de SPA Groep met MBO-2 en mijn teamleider vroeg me of ik dat wilde volgen, betaald door de baas en in diensttijd. Daar zei ik geen ‘nee’ tegen.”

“JE KRIJGT VAAK TE HOREN ‘WORD MAAR VUILNISMAN’, ALSOF DAT OVERBLIJFT WANNEER JE NIETS ANDERS KUNT. MAAR DE AFVALSECTOR EN HET BEROEP VAN AFVALINZAMELAAR WORDEN STEEDS VEELEISENDER.”

Na de MBO-2 opleiding kwam de vervolgvraag: of Raymond ook het nieuwe MBO-3 traject wilde doen. “Ik had genoeg vakkennis, dus MBO-2 heb ik vrij eenvoudig gedaan. Ik wilde graag verder gaan toen ik die kans kreeg.” MBO-3 heeft Raymond veel extra’s geleerd, zoals het kijken naar vragen op organisatorisch niveau, het nemen van besluiten, samenwerken, zelfstandig werken. “Daar heb ik veel aan.” Om de werknemers die de opleiding volgden te steunen, riep Avalex de tijdelijke functie van meewerkend voorman in het leven. Die gingen mee de wijk in met teamleiders om problemen in kaart te brengen en te zoeken naar oplossingen. De teamleider werd zo ontlast. Reden voor Avalex om de functie officieel op papier te zetten, met na een paar jaar de mogelijkheid om teamleider te worden.

“Ik zat al in het traject om teamleider te worden,” vertelt Raymond. “Maar ik heb ook een band met water: mijn hele familie heeft gevaren. Toen kwam er een functie langs bij Rijkswaterstaat. Ik heb daar op gesolliciteerd, want ik had het MBO-3 diploma dat voor de functie minimaal nodig was. Uiteindelijk ben ik met vijf anderen uit 150 sollicitanten geselecteerd. Echt geweldig toch? Dat was me nooit gelukt als ik de MBO-opleiding niet had gevolgd via mijn werkgever.”

MBO-OPLEIDINGEN SPA GROEP

De MBO-opleiding voor mensen uit de afvalbranche bestaat uit drie lagen. MBO-1 is gericht op mensen die zonder diploma de middelbare school hebben verlaten. Na afronding kan iemand onder meer als assistent aan de slag. Hij of zij kan ook doorstromen naar MBO-2 en uiteindelijk MBO-3, die iemand klaarstoomt voor een leidinggevende functie. MBO-1 en -2 duren elk een jaar, waarbij mensen één dag per twee weken naar school gaan en de rest van de tijd werken. Bij MBO-3 duurt het traject anderhalf jaar.