GRAM maart 2021

SAMEN VOOR SCHONE EN AFVALVRIJE GEMEENTEN

VAKBLADVAN VANDE DENVRD NVRD||JAARGANG JAARGANG112 108#02 #05maart JUNI 2017 VAKBLAD 2021 PERIKELEN CIRCULARITEIT, OOK RONDOM DE AFVALIN GLADHEIDBEHEER STOFFENHEFFING

BIJPLAATSEN VAN OOK EEN MILDE AFVAL BIJ ONDERGRONDSE WINTER KAN INTENSIEF AFVALCONTAINERS ZIJN

OPLOSSING GROF HUISHOUDELIJK MEER GFT-AFVALVOOR MEER GRIP OP SCHOON LUIERS RESTAFVAL, WEL OF NIET MAAR OOKSTEEDS MEER VLAKGLAS DICHTERBIJ NASCHEIDEN? VERVUILING

Uitenhage Verhuur opgeruimd staat netjes!

Uitenhage Verhuur is al 28 jaar een betrouwbare partner voor de verhuur van diverse reinigings- en strooivoertuigen.

In ons assortiment hebben wij zowel breedspoor als smalspoor voertuigen.

Wij verhuren Vuilniswagens met SPLIT belading, GEC belading en gecombineerd SPLIT met GEC belading. Vuilniswagens met kraan voor ondergrondse containers en mini Vuilniswagens voor de smallere straatjes.

Ook voor Haak- , Haak-/Kraanvoertuigen met 3 of 4 assen, kleine zijladers en veegvuilauto’s bent u bij ons aan het goede adres!

In de wintermaanden zijn wij tevens uw partner voor de inhuur van grote en kleine (fietspad) strooivoertuigen. U kunt alleen het voertuig bij ons huren maar ook een complete set met zoutstrooier en ploeg behoort tot de mogelijkheden.

Onze grote en kleine voertuigen zijn standaard voorzien van een Dinplaat en zijn Rotopower voorbereid.

Uitenhage Verhuur BV | Naaldwijkseweg 2, 2291 PA Wateringen Tel.: 0174-22.55.05 | WWW.UITENHAGE.NL| INFO@UITENHAGE.NL

COLOFON

UITGEVER NVRD, WTC Arnhem Nieuwe Stationsstraat 10 6811 KS ARNHEM +31 (0)88 - 3770000 post@nvrd.nl www.nvrd.nl REDACTIECOMMISSIE Marc Veenhuizen, ACV Groep (hoofdredacteur) Riny de Jonge, gemeente Amsterdam Addie Weenk, Rijkswaterstaat Folkert Starreveld, Cyclus Management Dico Kuiper, gemeente Alphen aan den Rijn Marianne Zegwaard, Stantec Kees van der Laan, Gemeente Rotterdam Annemieke Braamburg, Twente Milieu Ilse van der Grift, NVRD EINDREDACTIE Karin Hegeman en Berit Aagten Postbus 1218, 6801 BE Arnhem +31 (0)88 - 3770000 hegeman@nvrd.nl

INHOUD 06

CIRCULARITEIT, OOK IN GLADHEIDBEHEER Duurzaamheid en circulair inkopen krijgt ook in gladheidbeheer steeds meer aandacht. Voorbeelden zijn het gebruik van duurzame dooimiddelen of een keuze voor een elektrisch aangedreven voertuig zoals deze winter is ingezet door Rijkswaterstaat.

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Elma Media B.V. Silvèr Snoek - Sales Manager 0226 33 16 67 - s.snoek@elma.nl www.elma.nl

RECTIFICATIE

REALISATIE EN DRUK Print2Pack, print2pack.nl Coverbeeld: Burry van den Brink / Nationale Beeldbank ABONNEMENTENADMINISTRATIE NVRD, Postbus 1218, 6801 BE Arnhem Jaarabonnement ad €108 ex btw.

België €125 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: €11,50.

BEËINDIGING ABONNEMENT Abonnementen moeten schriftelijk bij de NVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd.

Gemeentereiniging en Afvalmanagement is het officiële vakblad van de NVRD.

05 BEZEM 11 OOK EEN MILDE WINTER KAN INTENSIEF ZIJN 14 GFT-INZAMELING VOOR ALLE HOOGBOUW IN HAARLEM EN ENSCHEDE 18 IS ER LEVEN NA DIFTAR? 20 MEER GFT-AFVAL MAAR OOK MEER VERVUILING 23 CLOSE-UP 24 NVRD-ER IN HART EN NIEREN JAN VAN DELFT ZWAAIT AF 26 BESTUUR YOUNG NVRD STELT ZICH VOOR 27 NVRD NIEUWS 28 ROVA WERKT PROACTIEF AAN KWALITEIT GRONDSTOFFEN 30 BRANCHENIEUWS

16

MEER GRIP OP SCHOON VLAKGLAS Vlakglas is een relatief kleine stroom die de sector zelf al sinds 2003 gestaag inzamelt via glashandel en milieustraat.

Vervuiling door keramische kookplaten blijft een hardnekkig fenomeen.

In de vorige editie van GRAM stond een verkeerd onderschrift bij een foto met als thema het begeleiden van mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt. Bij Reinigingsdienst Waardlanden werken in de werkplaats drie leergierige jongens met een garantiebaan.

Op bijgaande foto staat Phil Bos in het midden. Links staat Boaz de Koster en rechts Marco Oosterom. Zij zijn allround-monteur en helpen Phil bij zijn ontwikkeltraject. Boaz en Marco zijn trots op wat Phil inmiddels heeft geleerd.

Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

ISSN 1569-0458 © NVRD RECYCLED Made from recycled material

C106833

GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar.

GRAM #02 maart 2021 | 3

Uw software wordt gestopt?

Wij gaan gewoon door!

C-WARE totaalsoftware voor de afvalbranche

Routebegeleiding*

Ondergrondse containers Veeg- & winterdienst* Personeels- & voertuigplanning*

Voorraadbeheer

Afzetcontainers Weegbrug & milieustraat

Routeplanning*

Voertuiggegevens

Containerbeheer* Facturatie & documentatie*

Tracking & Ident* Routeoptimalisatie

Grofvuil planning & registratie* MAP

Afvalkalender* Klachtenregistratie*

* Ondersteund met

Maatwerk software voor overheid en/of bedrijf Van planning tot uitvoering, administratie en facturatie Ondersteund met apps op uw mobiele apparaten

Burger-App

Portal

Bedrijfs-App

KLIKOTRONICS +31(0)318 559393 info@kliko.nl

Al jarenlang marktleider op het gebied van (chip)registratie

GRATIS DEMO?

www.kliko.nl/c-ware

BENDE Je hebt van die woorden die maar voorbij blijven komen. De vorige Bezem ging over samen - een thema dat de komende tijd nog wel actueel blijft, gok ik zo. Maar er is nog een ander woord waarvan ik voorzie dat het in onze branche hét woord van het jaar wordt, of eigenlijk al is. Geen jaarplan, geen lezing, geen panelgesprek, geen opiniestuk, geen ingezonden brief waarin het niet voorbijkomt. In een eerdere Bezem had ik het er ook al eens over. Maar nu lijkt het een ware plaag te worden. Kan er ook nog wel bij. Het gaat natuurlijk over ’kwaliteit’. Binnen de hele coronadiscussie duikt dit woord te pas en te onpas op, maar ik blijf toch maar even bij onze branche. Het is al complex zat.

Als Bezem heb ik een kwaliteitseis; in de binnenstad A en daar buiten C. Lekker duidelijk. Ik kan daar gelukkig nog mijn eigen draai aan geven en mijn eigen ervaringen bij gebruiken. Maar tegenwoordig is het ‘niet goed of het deugt niet’, zoals mijn moeder zou zeggen. Ineens lijken alle grondstofstromen besmet. Toch een corona-effect? Hadden we eerder al een PMDdiscussie, nu ook al een GFT-discussie. Alarmberichten gaan rond, maar waar is de echte afkeur? Ik begrijp daar niet zo veel van. Iedereen doet zijn of haar stinkende best, maar toch is het niet goed. 100% afkeur van alle vrachten PMD, dat kan niet waar zijn. Dat zou betekenen dat de bedrijven die verpakkingen produceren alleen maar troep op de markt brengen, de overslaglocaties alleen maar restafval zien. Dat de sorteerbedrijven geen PMD hebben kunnen ontdekken en de inwoners alles zo versmeren dat van een beetje plastic of een herkenbaar drankpak geen sprake meer is. Gelooft u het? Ik kan mij er helemaal niets bij voorstellen. Zouden al mijn buurtgenoten, ikzelf natuurlijk niet, er echt zo’n grote bende van maken? Ik kan nu niet bij ze op bezoek om het hen – onder het genot van een bakkie pleur - te vragen. Maar nee, dat zoek ik toch niet achter hen. Dan zal het wel bij u in de buurt zijn. Denk ik.

GRAM #02 maart 2021 | 5

CIRCULARITEIT, OOK IN GLADHEIDBEHEER Duurzaamheid en circulair inkopen krijgt ook in gladheidbeheer steeds meer aandacht. Voorbeelden zijn het gebruik van duurzame dooimiddelen of een keuze voor een elektrisch aangedreven voertuig zoals deze winter is ingezet door Rijkswaterstaat. Een andere manier om dat te doen is wintermachines niet meer vervangen door nieuwe, maar door machines die zijn opgebouwd uit oude en nieuwe onderdelen (remanufacturing) of machines die zijn opgeknapt (refurbisching), zodat ze weer helemaal voldoen aan de moderne tijd. Sommige gemeenten kiezen voor refurbisching, andere durven het nog niet aan.

TEKST: HETTY DEKKERS

Foto: Paul Lagram

E

indhoven heeft zo’n 40 strooimachines in eigen bezit. “De trekkende voertuigen en de chauffeurs huren we in via diverse aannemers”, aldus Ruud Jacobs, medewerker beheer openbare ruimte van de gemeente Eindhoven.

“Dankzij een nieuwe regelgeving stonden we vorig jaar voor een belangrijke keuze.

Getrokken aanhangers moesten voortaan

6 | GRAM #02 maart 2021

lichtgeremd zijn, daar voldeed een deel van onze strooiers niet aan. Omdat we contracten hebben met onze aannemers, konden we van hen niet verlangen dat ze vanwege de nieuwe regelgeving met aangepaste voertuigen zouden komen. Om deze reden, maar ook omdat we als gemeente altijd zoeken naar duurzame, circulaire oplossingen, kwamen we op het idee van refurbishing.”

GERENOVEERDE STROOIERS SUCCESVOL Eindhoven liet vorig jaar zes strooiers renoveren door producent/leverancier Nido. Ze waren elf tot vijftien jaar oud, voor Eindhoven betekende dat dat ze zowat afgeschreven waren. In oktober waren de machines terug en dus konden ze deze winter voor het eerst ingezet worden. “De strooimachines zijn volledig uit elkaar gehaald en schoongemaakt. Dat laatste is toch wel prettig,

want er zijn altijd plekjes waar je zelf niet bij komt. Verder heeft de leverancier alle onderdelen vervangen die versleten of kapot waren en de hard- en software vernieuwd.

Dat laatste om te zorgen dat de machines weer helemaal modern en up-to-date zijn.

Die vernieuwde software gaf echter wel wat kinderziektes in het begin, soms moest er iets opnieuw ingesteld of ge-updatet worden.” Voor het overige werkten de gerenoveerde strooiers naar tevredenheid, aldus Jacobs. “We hadden vooraf als eis gesteld dat de gerenoveerde machine minstens net zo veel moest kunnen als voorheen. Je wil er niet op achteruit gaan natuurlijk.”

Tot nu toe heeft Jacobs geen enkele spijt van de beslissing om de oude strooiers op te laten knappen. “Milieutechnisch is het verreweg de beste oplossing, het hele casco is hergebruikt. En kostentechnisch was het ook interessant, we zijn ongeveer een kwart goedkoper uit dan wanneer we nieuwe machines moeten kopen. Wat we nog niet zeker weten, is hoelang de gerenoveerde strooiers nu meegaan. Dit seizoen werkten ze goed, maar of dat over tien jaar nog zo is, moeten we afwachten uiteraard.” Jacobs heeft er wel alle vertrouwen in. “Ik denk dat refurbishen de toekomst is. Tien jaar geleden hadden we nog zware sneeuwwinters, dat lijkt verleden tijd. We zijn tot nu toe (dat is eind januari, red.) dertien keer uitgerukt, gemiddeld rekenen wij met zo’n 25 acties per jaar. Als je minder vaak uit hoeft te rukken, kun je veel langer met je machines toe en wordt een renovatiebeurt steeds belangrijker. Het is een simpele bestaande techniek, je hoeft er niets nieuws voor uit te vinden. En als overheid wil je zo duurzaam mogelijk werken.” Voor de sneeuwschuivers, sneeuwploegen enzovoort, waarvan Eindhoven er zo’n vijftig in bezit heeft, is refurbishing minder interessant, aldus Jacobs. “Deze machines hebben minder bewegende delen, zijn veel gemakkelijker schoon te houden. Bovendien worden ze veel minder vaak gebruikt dan strooiers, met een paar keer per jaar is het wel op.”

SMALLE STRAATJES Arnhem heeft de afgelopen twee jaar zijn hele arsenaal aan strooiers vernieuwd.

“Negentien in totaal”, aldus Bert Verweij, coördinator gladheidbestrijding gemeente Arnhem. “Toen we voor de keus stonden, hebben we wel even aan refurbishing gedacht, ook aan huren trouwens, maar we

hebben toen toch besloten om nieuwe machines te kopen. Een van de redenen is de herinrichting van Arnhem-Noord. In de wijken als Sonsbeek en Spijkerkwartier zijn de straatjes erg smal geworden na de herinrichting, dat betekent dat we behoefte hadden aan meer wendbare machines. Zodat je ook krappe bochtjes kunt maken.” Maar buiten dat durfde Arnhem reburbishing niet goed aan, geeft Verweij toe.

“Het kon wel, maar je weet niet hoe lang ze dan na het reviseren nog meegaan. Als dat maar twee jaar is, heb je weinig gewonnen.

Met nieuwe machines heb je niet alleen de modernste types in huis, je hebt ook jarenlange garantie. Wij hebben met de nieuwe strooiers nagenoeg geen storingen gehad.”

CIRCULAIR GEDRAG Omdat Arnhem wel het goede voorbeeld wil geven als het gaat om duurzaamheid, lette men bij de aanbestedingen streng op circulair gedrag van de leveranciers. “Een inschrijver gebruikte bijvoorbeeld zonneenergie voor zijn eigen bedrijfsvoering, dat waren pluspunten voor ons. Ook bij de onderhoudscontracten voor de nieuwe strooiers besteedden we aandacht aan het milieu. Zo hebben we zelf een voorraadje aangelegd van meest gebruikte onderdelen, zodat de leverancier niet voor één boutje naar Arnhem hoeft komen rijden.”

Arnhem was eind januari zo’n elf keer uitgerukt. “Het zijn kwakkelnachtjes”, typeert Verweij. “De dienstdoende teamleider moet

om het uur de wekker zetten, want met temperaturen rond het vriespunt is het steeds onzeker of we moeten uitrukken of niet. Zelf ga ik er elke nacht ook wel een keertje uit om buiten te kijken. Het is mooi werk, dat vind ik echt.” Een onverwachte factor vormde de avondklok begin dit jaar.

Verweij: “Normaal gesproken rijdt het verkeer het zout in en kapot, dat zorgt voor het laatste stukje dooiwerking. Nu zag je dat het zout ’s morgens niet kapot gereden was, omdat er na negenen bijna geen auto’s meer op de weg kwamen. Daarom hebben wij geprobeerd vaker vóór negen uur al te strooien, dan kwam er nog veel verkeer overheen van mensen die zich naar huis haasten.” Niet strooien, omdat er zo weinig weggebruikers waren, was volgens Verweij geen optie. “Hulpdiensten en werkende mensen rijden toch. En die trolleybus moet ook de berg op, in Arnhem-Noord.”

WIELAANDRIJVING Haagse Milieuservices was drie jaar geleden waarschijnlijk een van de eerste gemeentelijke organisaties die voor refurbishen koos. “We hebben dertien strooiers die destijds allemaal aan vervanging toe waren”, meldt Ben Beek, hoofd uitvoering gladheidbestrijding. “Omdat we graag grondstoffen willen besparen, en omdat het toch om een flinke investering ging, zijn we gaan praten met onze leverancier, Nido. Zij vonden de staat van de strooiers goed genoeg om ze te renoveren en wilden wel met ons meedenken.

Foto: Jan de Groen

GRAM #02 maart 2021 | 7

[Advertorial] JEWEL:

GRIP OP GLADHEID MET ROUTENAVIGATIE VAN JEWEL VEILIGE STROOIACTIES Door de jaren heen heeft Jewel haar applicaties constant doorontwikkeld, waardoor zij nu tools aan kunnen bieden die bekend staan om stabiliteit, performance en snelheid. Onno: ‘we vinden het belangrijk dat onze apps “Easy” zijn. Het moet echt een meerwaarde bieden voor de chauffeurs en gladheidcoördinatoren.’

De veiligheid voor het wegverkeer, maar zeker ook voor de chauffeurs op strooiwagens zelf staat daarmee voorop. Grace: ‘het is zaak om te zorgen dat de chauffeurs hun weg foutloos en veilig kunnen rijden. Gemak is daarom een belangrijke pijler in routenavigatie voor strooiacties. ‘ Het gladheidseizoen zit er weer bijna op en dat betekent dat gladheidcoördinatoren het seizoen kunnen gaan evalueren.

Hoe verliep de voorbereiding? Hoe verliepen de strooiacties?

Wat kunnen we verbeteren voor de volgende winter? Grace Joseph en Onno Cijffers van Jewel uit Wageningen hebben de oplossing voor die verbeteringen: ‘routenavigatie die speciaal gemaakt is voor strooiacties.’

Jewel stond 14 jaar geleden aan de start van de digitaliseringsslag in de wereld van Gladheidbestrijding. En met succes: ruim 30 organisaties, waaronder gemeenten, aannemers, provincies en Rijkswaterstaat werken inmiddels met Jewel Gladheid. Met volle tevredenheid, geeft Grace Joseph, productmanager Gladheid aan: ‘onze klanten beoordelen ons gemiddeld met een 8,4!’

Directeur Onno Cijffers: ‘We zijn er trots op dat onze applicaties een belangrijke bijdrage leveren in de Gladheidbestrijding in Nederland, waardoor iedereen veilig de weg op kan in de winter.’

DE KRACHT VAN MENS EN TECHNOLOGIE Jewel gelooft dat de kracht van mensen in combinatie met technologie cruciaal is bij de gladheidbestrijding. Grace: ‘we luisteren continu naar de markt en onze klanten en bouwen onze producten daarmee op vanuit de praktijk. Onze applicatie geeft de chauffeur op de strooiwagen eenvoudig inzicht en controle over de te rijden route. Binnen hebben de gladheidcoördinatoren inzicht in de voortgang van de routes, waardoor goed bijgestuurd kan worden waar nodig. De samenwerking tussen de mensen op de strooiwagen en op kantoor staat centraal.

OP DE HOOGTE VAN DE JUISTE ROUTE Waar moet er gestrooid worden en met welke bijzonderheden moet rekening gehouden worden? Het is belangrijk dat chauffeurs goed op de hoogte zijn van (aanpassingen in) hun strooiroutes. Met de juiste instructies vanuit de routenavigatie weet de chauffeur precies wat er van hem gevraagd wordt. Ook ziet de chauffeur op een tablet in de cabine waar hij heen moet én waar hij al geweest is. De kans dat er straten uit de route worden gemist is hierdoor klein. De veiligheid is hiermee verzekerd.

SNEL SCHAKELEN Strooiroutes worden via een internetverbinding eenvoudig en snel in de applicatie op een tablet geladen. USB-sticks zijn hierbij dus niet nodig. Aanpassingen in routes worden daarmee gemakkelijk doorgevoerd. Instructies kunnen worden toegevoegd op door jou gekozen plaatsen in de route. Zo maak je het voor iedere chauffeur nog prettiger om strooiroutes correct te rijden.

BENIEUWD HOE DE JEWEL APPLICATIES WERKEN? Op onze website www.jewel.eu vertellen we je meer over onze applicaties voor de wereld van Gladheid, Inzameling en BOR.

Uiteindelijk hebben ze elk bewegend deel, elk schroefje en ook de beplating compleet vervangen of opgeknapt. We hebben ze mooi laten spuiten in onze bedrijfskleuren wit en blauw en ze zien er weer prachtig uit.” De gerenoveerde strooiers zijn nu al twee winters ingezet en werken perfect, aldus Beek. “Bij de renovatie hebben we meteen de wielaandrijving laten vervangen door aggregaten. Daar zijn onze chauffeurs heel blij mee, want het opzetten van zo’n rotopower, die bij de wielaandrijving hoort, was best zwaar en moeilijk werk.”

KOSTENBESPARING VAN 33 PROCENT Met het refurbishen van de strooiers bespaarde Haagse Milieuservices ongeveer een derde op de kosten, vergeleken met de aanschaf van nieuwe machines. “Nido heeft ons mondeling verzekerd dat ze zeker acht jaar meegaan, dat geloof ik ook wel. Je moet ze wel goed onderhouden natuurlijk.

Zout vreet heel erg in, dus wij maken onze machines elk seizoen grondig schoon en zetten ze goed in het vet. Wij hebben en doen alles in eigen beheer, dus we zijn zelf verantwoordelijk voor die machines.”

Voor Haagse Milieuservices was refurbishing niet helemaal nieuw. “Wij hadden al eerder een piketstrooier laten refurbishen, in samenwerking met Daf, en daar hadden we goede ervaringen mee. Dat hebben we trouwens ook gedaan met een inzamelvoertuig, een kraanwagen voor ondergrondse containers. Die wagen is in totaal dertien jaar meegegaan, normaal schrijf je zo’n voertuig na acht jaar af.”

Aan andere gemeenten wil Beek adviseren de mogelijkheden goed te verkennen.

“Je praat over enorme investeringen als je voertuigen of machines moet gaan vervangen. Ga eens praten met je leverancier en bekijk of renoveren mogelijk is. Je bespaart er geld en grondstoffen mee. En doe dat ook op tijd. Uiterlijk oktober wil je alles weer bedrijfsklaar hebben als het gaat om gladheidbestrijding, dus begin er op tijd aan.”

190x130mm.indd 1

NVRDTALKS GLADHEID Duurzaam gladheidbeheer was het centrale thema van het Nationaal Gladheidbestrijdingscongres 2021 dat vanwege Corona helaas niet kan doorgaan.

Het congres is verplaatst naar 14 april 2022. Om toch nog aandacht te besteden aan gladheidbeheer organiseert de NVRD de maand april enkele NVRDtalks over gladheidbeheer. Op 1 april kijken we met enkele gladheidbeheerders terug op de afgelopen winterperiode en geeft Reinier van de Berg een terugblik op het weer en neemt ons mee in wat ons nog allemaal te wachten staat. Op 15 april staat circulariteit centraal. Leveranciers geven in deze talk aan welke mogelijkheden zij zien in duurzaam gladheidbeheer, welke trends en ontwikkelingen ze verwachten, en hoe zij inspelen op de ambitie van de overheid om in 2050 100% circulair in te kopen.

22-0000-1613-01 NVRD GRAM 2021 maart

GRAM #02 maart 2021 |9 02-02-2021

09:12

ONLINE TALKS OVER GLADHEIDBESTRIJDING Meld je nu aan via: www.nvrd.nl Helaas kan het fysieke Gladheidbestrijdingscongres op 1 april niet doorgaan. We stellen het congres nog een jaar uit en verplaatsen het naar 14 april 2022. Wel organiseren we in april twee online talks rondom Gladheidbestrijding. Op 1 april met weerman Reinier van den Berg met wie we terugkijken op de afgelopen winterperiode en vooruit blikken op de komende jaren en op 15 april staat circulariteit centraal. Leveranciers geven dan aan welke mogelijkheden zij zien in duurzaam gladheidbeheer, welke trends en ontwikkelingen ze verwachten en hoe zij inspelen op de ambitie van de overheid om in 2050 100% circulair in te kopen. Inschrijven voor deze talks kan via www.nvrd.nl.

1 april - Reinier van den Berg is meteoroloog en bekend geworden als weerman bij het RTL. Naast de passie voor klimaat heeft hij ook een passie voor duurzaamheid. Reinier van den Berg spant zich wereldwijd in om mensen bewust te maken van de gevolgen van klimaatverandering. Hij zal in deze online talk met ons terugkijken op de afgelopen winterperiode en vertellen wat ons als gladheidbeheerders de komende jaren te wachten staat.

Meer informatie en aanmelden:

www.nvrd.nl

SPONSOREN

DE NOORD CHEMICALS

WILLEM BOUWMEESTER, MANAGER GLADHEIDBESTRIJDING ROTTERDAM:

“OOK EEN MILDE WINTER KAN INTENSIEF ZIJN” Winter met corona, voor veel gladheidbestrijders was het een ander seizoen dan andere jaren.

Een grote stad als Rotterdam moet 1600 strekkende kilometer wegdek schoon zien te houden.

Hoe ging dat deze winter?

“H

TEKST: HETTY DEKKERS

et is voor ons tot nu toe een heel andere winter geweest dan anders”, zegt Willem Bouwmeester, manager gladheidbestrijding Rotterdam. “Vooral de pandemie had grote impact. Normaal komen de medewerkers na hun oproep naar een van de twee steunpunten. Daar drinken ze eerst een bakje koffie en kletsen ze wat met elkaar voordat

ze aan de slag gaan. Dat kon nu niet, vanwege corona.” Van een gezamenlijke sfeer was dit jaar weinig te merken, aldus Bouwmeester. “Dit jaar zorgen wij er voor dat de wagens opgebouwd en bevoorraad klaarstaan. De medewerkers moeten in een rij gaan staan, met anderhalve meter afstand, waarna ze hun route krijgen en meteen op de wagen stappen. Dat is echt lastig, het maakt het er niet gezelliger op voor die mensen.”

VRIESPUNT Behalve corona zorgde ook het weer voor andere omstandigheden. “De atmosfeer is dit jaar heel onstuimig. Normaal kijken wij 72 uur vooruit, nu maakte je het mee dat de situatie binnen 24 uur wel drie keer veranderde. Die onstuimige atmosfeer, dat vonden wij heel opvallend dit jaar.” Rotterdam was ten tijde van dit interview, eind januari, vijftien keer uitgerukt. Bouwmeester wil daar niet te veel conclusies aan verbinden. “We hebben seizoenen meegemaakt van veertig acties maar ook van drie. Dat is heel divers, daar kun je geen peil op trekken. Overigens kan een milde winter ook heel arbeidsintensief zijn. Als het vaak om en nabij het vriespunt is, zit de coördinator steeds thuis achter de keukentafel te dubben of we wel of niet zullen gaan. We krijgen wel eens te horen ‘moest je nu heel de stad strooien’ als het achteraf mee bleek te vallen, maar achteraf is het makkelijk oordelen natuurlijk. Wij moeten vooraf beslissen of we gaan of niet. Dat doen we op basis van meteorologische gegevens, maar ook hebben we eigen meetpunten aan laten leggen op de koudste plaatsen van Rotterdam. Als het daar rond het vriespunt is, dan gaan we erop uit.”

Rotterdam heeft in totaal zo’n driehonderd mensen beschikbaar voor de gladheidbestrijding. Foto: Jan van der Ploeg

CENTJE BIJVERDIENEN Rotterdam heeft in totaal zo’n driehonderd mensen beschikbaar voor de gladheidbestrijding. Ze werken in vier ploegen, zodat er bij elke strooiactie zo’n 75 mensen actief zijn. “Voorheen waren dat vooral medewerkers van de afvalinzameling en de reiniging”, vertelt Bouwmeester. “Zij vinden het leuk en dankbaar werk en willen

GRAM #02 maart 2021 | 11

graag een centje bijverdienen. Maar vanwege de arbeidstijdenwet, en ook vanwege vergrijzing, zijn we breder gaan kijken.

Mensen mogen maximaal dertien uur werken op een dag. Als ze overdag al acht uur bezig zijn geweest met afvalcontainers legen, kun je ze voor de gladheidbestrijding ’s avonds nog maar vijf uur inzetten. En het werk dat ze overdag doen, is van primaire betekenis. Je kunt de afvalinzameling niet een dagje overslaan, dan zou heel de stad op zijn achterste benen staan.”

Bouwmeester en de zijnen zijn daarom bezig het personeelsbestand van de gladheidbestrijding te verbreden. “Rotterdam heeft 12.000 ambtenaren, daar heb ik er maar 300 van nodig. Dus werven we nu kandidaten van alle afdelingen, zoals stadsontwikkeling, werk en inkomen, stratenmakers, groenvoorziening, administratie. Daar zitten wel mensen tussen met een groot rijbewijs, alleen doen ze daar meestal niets mee. We draaien daarom een pilot met ‘vlieguren’, we willen ze een paar uurtjes per jaar op een vrachtwagen laten rijden, om hun praktijkervaring op te frissen.”

Dankzij alle nieuwe technieken is gladheidbestrijding makkelijker en efficiënter geworden, aldus Bouwmeester. “We hebben geautomatiseerde routesystemen, zodat mensen de weg niet meer uit hun hoofd hoeven te leren, automatische strooiplannen, zodat je niet meer zelf hoeft te doseren. Het werk is veel efficiënter en makkelijker geworden. Daardoor kun je meer mensen inzetten.”

SAMENWERKEN Rotterdam heeft en doet alles in eigen beheer. Op de steunpunten staan ruim zestig strooimachines gebruiksklaar, maar ook zaken als zout, pekel en medewerkers regelt stadsbeheer (voorheen Roteb) allemaal zelf. Volgens Bouwmeester valt er nog het een en ander te winnen door binnen de gemeente meer samen te werken. “Wij hebben bewust contact gezocht met andere afdelingen die ook met actuele routesystemen van de stad Rotterdam werken. Door onze kennis te delen, staan we veel sterker.”

Bij elke strooiactie zijn zo’n 75 mensen actief betrokken.

Foto: Eric Fecken

Groet elkaar met heel je hart

Nederland is tijdelijk een anderhalve meter maatschappij. Een knuffel, hand of boks zit er voorlopig niet in. Daarom leggen wij de hand op ons hart als groet. En groeten we je, op gepaste afstand, met heel ons hart. #hartegroet

Je hart ben jij. Wij zijn er voor je hart.

12 | GRAM #02 maart 2021

[Advertorial] FIKS & AVALON ADVIES:

UDEN KIEST VOOR AFVALSCHEIDINGSCOACH GFT+E-INZAMELING BIJ HOOGBOUW Met het oog op een circulaire economie werken gemeenten aan een forse vermindering van de hoeveelheid restafval.

Bij laagbouw loopt de gescheiden inzameling van GFT+E inmiddels best goed. Maar hoe bereik je dat ook bewoners van flats en appartementen hun groenafval en etensresten gescheiden aanbieden? “Door zoveel mogelijk op maat faciliteiten aan te bieden,” stelt Hiltja Hoff, beleidsadviseur bij de gemeente Uden. “En vooral door oprecht te luisteren naar bewoners en samen met hen oplossingen te zoeken voor problemen waar ze tegenaan lopen. Wij hebben daarvoor een afvalscheidingscoach in de arm genomen.”

DE HEER EN MEVROUW VAN DE LOCHT UIT VOLKEL: “HET IS NIET MOEILIJK, MAAR ALLEEN EVEN WENNEN. GELUKKIG DENKT DE AFVALCOACH MET ONS MEE HOE WE HET KUNNEN ORGANISEREN IN HUIS.” Na pilots in 4 van de pakweg 120 hoogbouwcomplexen is de gemeente Uden gestart met een stapsgewijze invoering van gescheiden GFT+E-inzameling bij hoogbouw. Bewoners verzamelen dit afval in een keukenemmer of aanrechtbakje, dat ze elke dag kunnen legen in een centrale container. Die container wordt wekelijks geleegd. Plastic, blik en drankkarton wordt ook wekelijks ingezameld in speciale PBD zakken. Als bewoners willen, dan krijgen ze een aparte container voor papier en karton.

SAMENWERKING MET AVALON ADVIES EN FIKS De handling van afval maakt deel uit van de dagelijkse routine van een huishouden; iedere verandering is wennen. Je moet bewoners dus stimuleren. Daarom kregen ondergrondse rest-

afvalcontainers een kleinere inworpklep, waardoor bewoners minder restafval per keer kunnen aanbieden (maximaal 30 liter).

Bovendien mogen ze minder vaak afval aanbieden. “Maar naast stimuleren moet je mensen ook helpen,” benadrukt Hiltja. “Er ontstaat pas draagvlak als je het hen zo makkelijk mogelijk maakt en wanneer ze met vragen en problemen bij iemand terecht kunnen. Daarom hebben wij Avalon Advies, een bureau dat overheden en andere organisaties adviseert bij afvaltrajecten en energietransities, in de arm genomen om de nieuwe inzamelmethode te vertalen in maatwerk oplossingen. Daartoe behoort ook een afvalscheidingscoach van Fiks mens en wonen. Zij verzorgt alle bewonerscommunicatie en is een laagdrempelig aanspreekpunt voor bewoners. Dat werkt perfect!”

MEER WETEN? WWW.AVALONADVIES.NL | WWW.FIKSMW.NL

GFT-INZAMELING VOOR ALLE HOOGBOUW IN HAARLEM EN ENSCHEDE Om een volgende stap vooruit te maken met afvalscheiding voorzien de gemeenten Haarlem en Enschede in 2021 alle hoogbouwbewoners van verzamelcontainers voor gft. Verwacht resultaat: 5% minder restafval voor de hele gemeente.

H

TEKST: ADDIE WEENK (RWS) EN LIANNE PIT (NVRD), M.M.V. DE AFVALSPIEGEL

aarlem is in 2016 gestart met de implementatie van het Strategisch Plan Afvalscheiding. Het streven hierbij is om het restafval in 2022 te verminderen naar 130 kg per persoon per jaar in 2022. Via 51% bronscheiding, met aanvullend nascheiding en andere maatregelen, moet zo ongeveer 68% van het afval gescheiden worden. Onderdeel van die maatregelen is een pilot Schillenboer geweest, speciaal voor een compact hoogbouwgebied met smalle straten en woningen met kleine keukens. Inwoners kregen een keukenbakje voor het gft-afval en konden deze legen in de verzamelcontainers op straat. "Ook reden we ter promotie met een schillenboer langs, waarbij mensen het gft-afval konden inleveren. Dit werkte heel erg goed" zo stelt Marijn van der Maesen, manager Klant en Innovatie bij inzamelaar Spaarnelanden.

MINICONTAINER “Voor de hoogbouw testten we drie verschillende systemen voor het inzamelen van gft-afval: ondergrondse containers met pastoegang, semi-ondergrondse containers en vrij toegankelijke minicontainers op standaard. Al snel werd duidelijk

14 | GRAM #02 maart 2021

dat de minicontainers veruit het beste werkten”, aldus Van der Maesen. “Ze zijn goed herkenbaar en leveren op de meeste locaties schone stromen op. Daarom kozen we ervoor om gefaseerd in alle wijken van Haarlem deze inzamelmethode uit te rollen. In 2021 moeten alle inwoners van Haarlem over zijn op dit systeem. Naast de rolcontainers voor gft-afval gebruiken we grondstofstraatjes. Dit is een groepje (ondergrondse) containers voor restafval, papier, pbd en gft. Ook trokken we grondstofstraatadoptanten aan, inwoners die zich vrijwillig bezig houden met de containers en het scheidingsgedrag van buurtbewoners. De afvalcoach stuurt de vrijwilligers aan en staat in nauw contact om hen van informatie te voorzien en eventuele problemen te tackelen. Dit netwerk werkt erg goed en gaf de bewonersparticipatie een boost.”

COMMUNICATIE De gemeente communiceert via de campagne ‘Elke kilo telt’. Van der Maesen: “Hierin werken we aan een positieve associatie met afval en wijzen we inwoners op het feit dat afval een grondstof is, zo laten we het belang van de zuiverheid zien. Vorig jaar hebben we de grote kerstboom op de markt in de stad verwerkt tot een parfum en dit uitgedeeld aan inwoners. Zo laten we zien dat van afval producten te maken zijn die echt waarde hebben. Verder betrekken we in elke wijk de inwoners bij de verandering.

Het maatwerk zit in de combinatie van communicatie, participatie en inzamelfaciliteiten op straat. We organiseren daarom bewonersavonden en bespreken hoe het afval scheiden er in hun wijk uit komt te zien.

Met deze aanpak liggen we met bronscheiding in de hele stad goed op koers met 51% bijna binnen bereik.”

mits er een wekelijkse lediging plaatsvindt.

Met deze frequentie worden ook geuroverlast en fruitvliegjes voorkomen. Met dit systeem verwacht Busschers dat de containers ook niet te zwaar worden (maximaal 50 kilogram). Men verwacht kennelijk een respons van circa 30%.

Alle hoogbouwhuishoudens krijgen een gratis 2,5-liter bakje aangeboden voor in de keuken, met een wikkel waarop onder andere staat wat er wel en niet in mag. Deze wordt persoonlijk deur-aan-deur overhandigd met een toelichting over het scheiden van gfe-afval.

ENSCHEDE In Enschede is in 2017 diftar ingevoerd.

Vanuit hoogbouwbewoners kwam de wens om groente-, fruit- en tuinafval (gft) apart kwijt te kunnen. Tuinafval is er in de hoogbouw nauwelijks en dus plaatste de gemeente verzamelcontainers voor groente-, fruit- en etensresten (gfe). Niek Busschers van Twente Milieu: “Hierdoor wordt meer gfe gecomposteerd in plaats van als restafval verbrand. Dat is winst voor zowel het milieu als ook financieel.”

Afgelopen jaar plaatste Twente Milieu bij elk hoogbouwcomplex een 240-liter minicontainer in een metalen behuizing. Deze speciale gfe-verzamelcontainer heeft een goed bereikbare 10-liter inwerpklep en kan alleen met de milieupas worden geopend.

Hierdoor is het gebruik minder anoniem en wordt er minder vervuiling verwacht.

Proeven met deze manier van gfe-inzameling in drie proefgebieden waren succesvol: bewoners zijn enthousiast en zo’n 71% van de huishoudens maakt er gebruik van. Gemiddeld bieden de gebruikers om de dag gfe aan.

In een aantal gevallen waren meerdere gfeverzamelcontainers per locatie nodig. Toen kwam het voor dat het gfe niet evenredig over de geplaatste containers werd verdeeld: bewoners kozen de dichtstbijzijnde, ondanks dat de containers naast elkaar stonden. Op die locaties is daarom gewerkt met cijferstickers, waarbij de even- en oneven huisnummers zijn verdeeld over de geplaatste verzamelcontainers.

CAPACITEIT In totaal gaat Enschede in 2021 345 gfe-verzamelcontainers plaatsen bij hoogbouw. Er is gekozen voor 60 aansluitingen per container. Dit is voldoende, meent Busschers,

KWALITEIT In de proefperiode werd in de verzamelcontainers weinig vervuiling aangetroffen. Wel speelt er een mogelijk probleem rondom de zakjes waarin bewoners het gfe veelal aanbieden. Soms zijn dit composteerbare zakjes, maar soms ook gewone plastic zakjes. Dat zou kunnen leiden tot afkeur. Hopelijk leidt het uitdelen van de aanrechtbakjes tot een afname van het gebruik van zakjes.

Bang voor andere vervuiling is Busschers niet: “Het gaat niet om een anonieme verzamelcontainer, de opening is klein en als mensen ander afval kwijt willen dan doen ze dit in andere containers of andere plekken.” Als er op bepaalde locaties veel vervuiling in de verzamelcontainers zit, wordt het gesprek aangegaan met de gebruikers om te kijken of er sprake is van onwetendheid of dat er andere factoren spelen. Blijft het probleem dan kunnen de verzamelcontainers in het uiterste geval (tijdelijk) worden afgesloten of weggehaald.

VERWACHTINGEN Als 50 tot 75% van de hoogbouwbewoners meedoet, levert dit de gemeente 4 tot 6 kilo minder restafval over de hele gemeente op, zo is de verwachting. Dit brengt de gemeente weer dichter bij de doelstellingen van 100 kilogram restafval per inwoner per jaar. In 2019 betrof dit nog 121 kilogram per inwoner. Verder is de verwachting dat een hoog serviceniveau bewoners stimuleert om mee te doen. Door de verzamelcontainers regelmatig te onderhouden en schoon te houden blijft het aantrekkelijk om gebruik te maken van de gfe-verzamelcontainers.

GRAM #02 maart 2021 | 15

INZAMELKWALITEIT OP MILIEUSTRATEN ONDER DRUK MEER GRIP OP SCHOON VLAKGLAS Vlakglas is een relatief kleine stroom die de sector zelf al sinds 2003 gestaag inzamelt via glashandel en milieustraat. Vervuiling door keramische kookplaten blijft een hardnekkig fenomeen. Hoogste tijd voor een extra zetje. Directeur Cor Wittekoek van stichting Vlakglasrecycling Nederland licht toe.

N

TEKST: PIETER VAN DEN BRAND BEELD: VLAKGLASRECYCLING NEDERLAND

aast de vertrouwde glasbak voor potten en flessen kent ons land nog een tweede afvalstroom van glas: vlakglas. Ruiten in huizen en gebouwen, spiegels en glas uit fotolijstjes en legplankjes uit de koelkast zijn veel voorkomende typen vlakglas. Dit glas is bewerkt voor onder meer een isolerende functie (dubbelglas) of om zonlicht te reguleren. Net als verpakkingen, elektronica en batterijen kent vlakglasafval een eigen inzamelstructuur.

van stichting Vlakglasrecycling Nederland.

“Vaak kwam het dan in het bouw- en sloopafval of het restafval terecht. Reden voor ons de inzamelstructuur uit te breiden naar de afvalsector en de gemeenten.” Inmiddels telt elke milieustraat een apart compartiment voor vlakglas. Voor gemeenten geldt een wettelijke verplichting om deze afvalstroom gescheiden in te zamelen.

VERPLICHT In 2002 richtte de glasbranche een stichting voor de inzameling en recycling van vlakglas op. Een jaar later ging een landelijk afvalbeheerssysteem van start, om aan de producentenverantwoordelijkheid van de vlakglasindustrie invulling te geven.

Voor de inzameling en recycling geldt een Algemeen Verbindend Verklaring (AVV).

Alle producenten en importeurs van vlakglas doen verplicht mee. Zo’n tachtig procent van de markt is aan boord en betaalt met een heffing mee aan de financiering van het inzamel- en recyclingsysteem.

GLAS BIJ HET

De inzameling verliep aanvankelijk via inzamelpunten bij glashandelaren en glasbedrijven. Korte tijd later kwamen daar de gemeentelijke milieustraten bij. “In de bouw komen jaarlijks vele duizenden tonnen vlakglasafval vrij. Ook bij afvalbedrijven zagen wij echter veel vlakglas binnenkomen”, zegt directeur Cor Wittekoek

16 | GRAM #02 maart 2021

COR WITTEKOEK: “ ALS ER KERAMISCH VLAKGLAS ZIT, IS ZO’N PARTIJ WAARDELOOS. ” VERVUILING De vlakglasinzameling op de milieustraten luidde een stevig leerproces in. “In het begin gebruikten we grote containers”, vertelt Wittekoek. “Dat bleek uiteindelijk niet zo handig. Glas is vlijmscherp. Voor de medewerkers op de milieustraat was het niet veilig om materiaal wat er niet in hoorde, uit zo’n container te halen. Daarom zijn we op kleine opvangbakken overgegaan.” De stroom vlakglas bleek gevoelig voor vervuiling door andere stromen, met name porselein en in het bijzonder keramische kookplaten. “Mensen denken al snel dat zoiets bij het vlakglas kan, maar daar hoort het beslist niet in thuis. Een keramische

kookplaat geeft grote problemen bij het hergebruik van dit gerecycled glas. Daarnaast valt het onder elektronisch afval. Als er keramisch glas bij het vlakglas zit, is zo’n partij waardeloos. In zo’n grote container kon 12 duizend kilo vlakglas. Een dergelijke hoeveelheid weggooien, is een enorme verspilling. Dan is het minder erg de inhoud van een kleine opvangbak van 1800 kilo af te moeten voeren”, verklaart Wittekoek.

Partijen vlakglas die niet recyclebaar zijn, gaan naar de stortplaats, en niet naar de afvalverbrandingsinstallatie. Dat is namelijk zinloos, want het glas verbrandt niet.

Voor de recycling is het dus van belang dat vlakglas schoon wordt aangeleverd. Een afnemer die hoge eisen stelt, is de levensmiddelenindustrie. “Van het gerecyclede vlakglas maken wij nieuw glas”, zegt Wittekoek.

“Van keramisch glas is de smelttemperatuur vele malen hoger dan die van vlakglas. Als er in het vlakglas stukjes keramisch glas of steen achterblijven, maken die het nieuwe glas veel minder stevig. Als er koolzuurhoudende dranken in terechtkomen, kan zo’n fles ontploffen. Ook kunnen er zo makkelijk glasstukjes in het voedingsproduct zelf terechtkomen. De terugroepacties uit het verleden voor potjes babyvoeding met glasresten waren vermoedelijk veelal toe te schrijven aan een slechte kwaliteit glas.”

90 PROCENT Voor de goede orde: bij de afgekeurde partijen vlakglas gaat het niet om duizenden tonnen. Toch vinden jaarlijks tientallen

tonnen vlakglas niet hun weg naar de recycling. Dat is zonde, betoogt Wittekoek.

Circulariteit is een belangrijke driver van de vlakglasrecycler. De stichting heeft de inzamelcijfers de afgelopen jaren zien stijgen, van 38 duizend ton in 2003 naar 87 duizend ton in 2020. Op het totaal wordt 75 procent van het vlakglasafval gerecycled. “Wat ons ‘doelgroepvlakglas’ betreft zitten we op 90 procent”, stelt Wittekoek. Het verschil zit hem in de stroom zuiver vlakglas van tuinbouwkassen. Dat type vlakglas heeft een hoge markwaarde en komt niet in de inzamelstructuur van de stichting terecht.

Tuinders kunnen er geld voor krijgen.

CO2-WINST Nederlandse tuinbouwkassen krijgen vaak een tweede leven in Oost-Europa. Wittekoek: “We financieren de inzameling en de recycling, maar we betalen niet voor het vlakglasafval. We hebben het zo geregeld dat mensen op de inzamelpunten gratis hun vlakglasafval aan kunnen bieden, ook op de milieustraten. In de meeste gemeenten hoeven ze daar bovendien niet extra

voor te betalen.” Om de duurzame winst van het recyclen van vlakglas te illustreren bij het grote publiek, heeft de stichting door TNO een CO2-barometer op laten stellen. De in 2020 ingezamelde 87 duizend ton is goed voor ruim 10 duizend ton CO2-winst. De jaarlijks ingezamelde 9 duizend ton vlakglas via de milieustraten levert een kleine duizend ton CO2-reductie op.

TRAINING De inzamelkwaliteit van vlakglas op de milieustraat blijft een aandachtspunt, aldus Wittekoek. “We besteden veel aandacht aan training van de medewerkers. We delen daar een certificaat voor uit. Vanwege corona hebben we een e-learningmodule laten ontwikkelen.

Zo belangrijk vinden we het. Een probleem is wel dat het personeel op een milieustraat daar vaak tijdelijk werkt, waardoor de opgedane kennis weer verdwijnt. De doorstroomsnelheid is hoog. Ook kan het op de drukke zaterdag, als een beperkt aantal medewerkers een stoet aan inwoners met afval moet opvangen, snel gebeuren dat er per ongeluk ander afval in de opvangbak voor vlakglas

belandt.” Gemeenten hebben ook financieel wat te winnen, want voor elke afgekeurde partij vlakglas ontvangen ze van de stichting de rekening voor de stortplaats. Het boetebedrag bedraagt 150 euro per ton vlakglasafval.

Om de keramische kookplaat als potentiële vervuiler van de opvangbakken met vlakglas aan te pakken, gebeurt nog meer.

Inzamelaar Wecycle van elektronisch afval heeft op de milieustraten onlangs een aanpassing gemaakt van de inzamelcontainers voor e-waste. Elke milieustraat heeft twee magazijncontainers gekregen, een voor grote en een voor kleine elektrische apparaten. In deze laatste container staan aparte inzamelbakken om beschadigingen te voorkomen en meer hergebruik mogelijk te maken. Keramische kookplaten zijn overigens maar een nichestroom voor Wecycle. “Voor bezoekers is nu nog duidelijker dat de keramische kookplaat thuishoort bij de kleine elektrische apparaten”, zegt Wittekoek. De winst van de verbeterde inzameling, verwacht hij, is dat de kwaliteit van vlakglasafval erop vooruit zal gaan.

GRAM #02 maart 2021 | 17

LISSE SCHAFTE BETAALSYSTEEM EIND 2019 AF

IS ER LEVEN NA DIFTAR? Het Zuid-Hollandse Lisse voerde in 2017 diftar in. De gemeente in de Bollenstreek zag haar kilo’s restafval vrijwel direct tot ver onder het landelijke doel slinken. Niettemin besloot de gemeenteraad eind 2019, dat diftar niet meer nodig was. Hoe gaat het sindsdien, is de prangende vraag?

TEKST: PIETER VAN DEN BRAND BEELD: GEMEENTE LISSE

N

a twee jaar diftar maakt Lisse in september 2019 de balans op. De invoering begin 2017, in combinatie met omgekeerd inzamelen, was bedoeld om een trendbreuk te realiseren. De gemeente in de Bollenstreek (circa 10 duizend huishoudens, 25 procent hoogbouw) wilde in één keer de slag maken om het VANG-doel van 100 kilo restafval per inwoner jaarlijks en 75 procent afvalscheiding te halen.

18 | GRAM #02 maart 2021

Bewoners binnen de bebouwde kom gingen voortaan voor hun zak restafval 1,55 euro betalen per inworp in één van de nieuwe ondergrondse wijkcontainers. Aan huis kwamen afvalbakken voor pmd, papier en gft. De evaluatie uit 2019 bevestigt de prachtige resultaten van diftar. Van zo’n 200 kilo jaarlijks per inwoner daalden de kilo’s restafval naar 69 en 66 kilo in 2017 en 2018. Als de gemeente de afkeur van partijen ingezameld gft niet zou meetellen, zat ze zelfs op 60 kilo. Het percentage afvalscheiding lag

op 84 en 85 procent. Nog meer moois: het pmd steeg naar bijna twee en een half keer zoveel en van het gft werd de helft meer opgehaald dan in 2016.

ONTWIJKEN Ook de Lissenaren zijn tevreden. Niet alleen omdat ze de afvalstoffenheffing met zo’n 55 euro zagen afnemen. In een enquête zegt 82 procent van de inwoners voorstander van diftar te zijn.

Iets minder dan de helft zegt dat diftar tot beter scheiden heeft geleid waar de andere helft stelt afval ook zonder betaling al goed te scheiden. Uit het onderzoek komt wel iets opmerkelijks naar voren: een derde geeft aan het diftarsysteem te ontwijken door restafval mee te nemen naar het werk of naar vrienden of familie buiten Lisse.

Er zijn nog meer minder gunstige neveneffecten, aldus het evaluatierapport. Bijplaatsingen en afvaldumpingen zijn in 2018 met bijna de helft toegenomen, wat de gemeente in dat jaar een schadepost van zo’n 60 duizend euro oplevert (over 2017 zijn geen cijfers beschikbaar). Daarnaast werd een toenemend aantal partijen gft afgekeurd (2 procent in 2017 en 4 procent in 2018). Ook bij de pmd-fractie is sprake van verontreiniging. Pmd-sorteerder Suez, die de partijen moet keuren, kan dit echter niet voor Lisse specificeren. Dit pmd wordt samen met het pmd van andere Midwaste-gemeenten overgeslagen, voordat het naar de sorteerinstallatie van Suez in Rotterdam gaat. In papier, glas en karton werd nauwelijks vervuiling door andere stromen aangetroffen.

Wel bleek een derde van de partijen textiel met restafval verontreinigd (van de in 2018 ingezamelde 143 ton werd 42 ton afgekeurd, in 2017 was dat 49 ton bij eenzelfde hoeveelheid ingezameld). Dit is de landelijke trend, waar ook Lisse niet aan ontkomt.

JASPER VAN VELTHOVEN: “ WE MOETEN EERST GOED ANALYSEREN WAT HET CORONAEFFECT PRECIES IS, VOORDAT WE HIER EEN HELDERE LIJN UIT KUNNEN HALEN. ”

‘DIFTAR-PARADOX’ De evaluatie maakt duidelijk dat Lisse ook niet ontkomt aan de ‘Diftar-paradox’. Door de succesvolle afname van de hoeveelheid restafval zijn de variabele inkomsten gedaald en daar staan onvoldoende opbrengsten uit de verkoop van de verkregen grondstoffen en de afvalstoffenheffing tegenover. Voor Lisse leidt dit in 2018 tot een gat in de begroting van 850 duizend euro. De conclusie is dan ook dat het diftar-beleid weliswaar doet waarvoor het is ingevoerd – namelijk de hoeveelheid restafval drastisch

terugbrengen – en dat de inwoners tevreden zijn, maar dat er daarnaast de nodige aandachtspunten zijn en dat het beleid niet kostendekkend is. In de raad leidt dat tot de constatering dat de Lissenaren nu goed aan het scheiden zijn en voor een meerderheid is dat voldoende om tot het besluit te komen dat een financiële prikkel op restafval niet meer nodig is. In 2020 is er daarom geen tarief meer op restafval. De afvalstoffenheffing gaat fors omhoog met circa 40 procent.

“Er waren verschillende redenen om te stoppen met diftar”, vertelt beleidsmedewerker afval Jasper van Velthoven van het ambtelijke samenwerkingsverband HLT Samen waar Lisse samen met Hillegom en Teylingen toe behoort. De geboren Hillegommer werkt sinds september vorig jaar bij de gemeente Lisse. “Ik ben dus nog niet zo lang in dienst en heb maar een globaal beeld van de situatie in de afgelopen jaren.” Van het in de enquête geconstateerde ontwijkgedrag onder de Lissenaren zegt Van Velthoven niets te snappen. “Persoonlijk kan ik me hier heel weinig bij voorstellen en ik wil het eigenlijk ook niet begrijpen. Als je het doorrekent, gaat het over een heel jaar om een relatief klein bedrag.”

TOENAME De vraag die zich opdringt, is hoe het Lisse in het afgelopen diftar-vrije jaar is vergaan. De eerste prognose heeft Van Velthoven beschikbaar. “2020 liet een flinke toename van de hoeveelheid restafval zien met zo’n 42 procent. Dat is natuurlijk fors. Maar nu met de coronacrisis waarin veel mensen thuis werken, is het lastig je een juist beeld van deze ontwikkeling te vormen. Door het thuiswerken zijn alle stromen in volume toegenomen, zien we. Niet alleen het restafval.” In 2019 stond de teller op 80 kilo restafval per inwoner. “Tegenover 2018 is er elke maand een kilo restafval bijgekomen. Ik heb daar geen verklaring voor. Mijn eigen aanname is dat het ontwijkgedrag is afgevlakt.”

Volgens de prognose komt Lisse op 113,5 kilo restafval per inwoner in 2020 uit. Opvallend is dat het scheidingspercentage in 2019 (82 procent) en 2020 (80 procent, aldus de prognose) maar weinig is afgenomen. “Het is moeilijk te duiden waarom, maar de cijfers liegen niet. Dus het is niet over de hele lijn een somber verhaal. Er gaat ook veel goed”, zegt Van Velthoven.

KORTING Volgens Van Velthoven is het kortom lastig om na een jaar zonder diftar al lering te trekken. “We moeten eerst goed analyseren wat het corona-effect precies is, voordat we hier een heldere lijn uit kunnen halen. Een evaluatie is nodig om straks de juiste keuze te maken. Er zijn nog aanpassingen mogelijk. Zelf geloof ik dat diftar goed kan werken. Je kunt ook een andere diftar-variant kiezen. Zo is er in Teylingen voor gekozen om inwoners korting te geven, als ze hun restafval minder vaak aanbieden in plaats van te betalen per aanbieding. Dat is slechts een van de mogelijkheden. Dat is nog allemaal toekomstmuziek. In 2022 gaan we hier nieuw beleid voor opstellen. Je moet je inwoners ook niet te vaak confronteren met een wijziging in inzamelmethodiek. Dat is niet goed voor het vertrouwen. Dit jaar gaan we in elk geval op dezelfde voet verder en blijven we monitoren om betrouwbare gegevens te krijgen. Coronajaar 2020 was geen goede graadmeter.”

GRAM #02 maart 2021 | 19

MEER GFT-AFVAL MAAR OOK MEER VERVUILING De hoeveelheid gft-afval stijgt, maar blijkt ook meer vervuild. Kan de markt het groeiende aanbod aan? En wat kunnen gemeenten doen om de vervuiling te verminderen?

H

et aanbod van huishoudelijk groente-, fruit- en tuinafval (gft) stijgt. Van 2013 tot 2019 noteerde het CBS een stijging van 1,25 miljoen ton tot 1,55 miljoen ton. Volgens schattingen van onder meer branche-organisatie Vereniging Afvalbedrijven (VA) zal het ‘corona-jaar’ 2020 een stijging van negen procent in de boeken brengen. Daarmee zou de teller op het all-time record van 1,65 miljoen ton komen. Mensen hebben vorig jaar immers, vooral tijdens de eerste golf in april en mei, veel meer thuis gewerkt.

Het appelklokhuis en de bananenschil die voorheen in de groenbak van de kantine gingen, belandden vorig jaar thuis in de gftcontainer..

“Daar komt bij”, zegt marktanalist Tim Brethouwer van afvalverwerker Attero en technisch adviseur van VA, “dat veel mensen door de corona-crisis ter ontspanning en verfraaiing van hun eigen leefomgeving veel meer in de tuin gingen werken, daartoe aangezet door het schitterende voorjaar.”

EXTRA BIO-AFVAL De sector van gft-verwerkende bedrijven beheert twintig installaties met een totale technische capaciteit van 1,75 miljoen ton. Vergund is overigens 2,5 miljoen ton (compostering) en 0,9 miljoen ton (vergisting). Niettemin werd vorig voorjaar alle onverwachte aanbod slechts met grote moeite verwerkt. Naast huishoudelijk gft ontvangen de installaties namelijk ook nog 0,2 miljoen ton organisch bedrijfsafval als swill, landbouwafval, organisch afval uit handel en diensten en veilingafval. Menigeen herinnert zich nog de doorgedraaide sierbloemen doordat de export een tijd stil lag wegens corona. "Door goed samen te werken en ons flexibel op te stellen, heb-

20 | GRAM #02 maart 2021

TEKST: RENÉ DIDDE ben we alle extra bio-afval kunnen vergisten en composteren", constateert Jennifer Koster-Bos, secretaris van de afdeling Bioconversie van VA. “Dankzij de inzet van de gft-verwerkers hebben we niets hoeven verbranden en is alles circulair gebleven.”

Behalve de corona-piek zorgt ook het landelijke afvalbeleid (LAP en VANG) voor groei. Volgens LAP is de minimum standaard composteren en/of vergisten. VANG zet huishoudens aan tot afvalscheiding van onder meer het relatief zware gft om de hoeveelheid restafval te verminderen.

De branche-organisatie spreekt beeldend van een ‘organische groei’ van gft-afval met twee procent per jaar. Mogelijk gaat dat percentage nog omhoog als Nederland conform de Europese Afvalstoffenrichtlijn per 1 januari 2024 verplicht wordt alle bio-afval gescheiden in te zamelen.

VERLOREN CONTRACTEN De vraag is of er in de toekomst voldoende verwerkingscapaciteit is in de twintig composteerinstallaties in Nederland, waarvan er tien zijn uitgerust met een vergistingsunit. Vanuit de branche klinkt relativering.

Tim Brethouwer wijst erop dat er welis-

voor sorteren

waar een stijgende lijn in gft-aanbod is sinds 2013, maar dat er vanaf 1997 tot 2013 een even grote daling was waar te nemen, namelijk van 1,5 miljoen ton in 1997 tot 1,25 miljoen ton in 2013. Veel grote steden stopten met de gft-inzameling vanwege de moeilijkheden in de hoogbouw. Andere steden staakten de inzameling vanwege de kosten toen de wettelijke verplichting tot gft-inzameling verviel en verbranding van afval goedkoop was.

De specialist van Attero wijst er op dat er rond het jaar 2015 nog twee installaties zijn gesloten (Duiven en Bladel, respectievelijk 50 duizend ton en 75 duizend ton), en zelfs in 2019 sloot Natuurgas, capaciteit 45 duizend ton (eigendom ROVA/HVC) in Zwolle de poorten. “De reden daarvoor is dat ze in Duiven en Bladel geen contracten hebben gewonnen.” In zijn eigen bedrijf, Attero, werden te Wijster drie van de vijf enorme composteerhallen (elk 90 duizend ton) uit productie genomen, onder meer door een brand, maar ook doordat in 2008 een groot contract is verloren. Een hal van dit trio is recent weer in gebruik genomen, een tweede is een optie, vertelt Brethouwer.

na sorteren

Voorbeeld van een sorteeranalyse van circa 500 kg gft. Handmatig zijn daar de verontreinigingen uitgesorteerd en uitgestald voor het hoopje gft. Bron: Elsinga Beleidsplanning en Innovatie.

Lossen van het gft-afval bij Meerlanden (foto Rob Essenberg) Naast overcapaciteit en ‘verloren contracten’ is een andere verklaring voor de sluiting dat alle bestaande installaties ruimer in hun jasje zijn komen te zitten doordat de snelheid van composteren – de ‘doorzet’ – de laatste jaren flink is toegenomen. “De gemiddelde composteertijd is van vier naar tweeënhalve week gegaan maar heeft tot op heden niet geleid tot minder compost.

Die schommelt al 10 jaar rond de 40 procent per ton gft”, zegt Brethouwer.

STEEDS MEER PLASTIC EN METALEN IN GFT Het lijkt erop dat de gft-markt na jaren van overcapaciteit nu meer in balans is gekomen, maar dat ‘corona’ en verdere groei voor de spreekwoordelijke ‘uitdaging’ zorgt.

En er is nóg een zorgpuntje. De compostsector kampt met het probleem van toenemende vervuiling van het aangeleverde materiaal. Was rond de eeuwwisseling slechts één procent van het gft vervuild met onder meer plastic, vandaag de dag blijkt uit sorteerproeven dat vele zendingen ruim boven de vijf procent vervuiling

liggen. Kurk, hout, rubber, kadavers, glas, plastic en zelfs hele zakken restafval treffen de composteerders aan.

De oorzaak daarvan kan Vereniging Afvalbedrijven niet geven. De sorteerproeven zijn te gering van omvang om bijvoorbeeld partijen uit gemeenten die omgekeerd zijn ingezameld als oorzaak van de vervuiling te zien. “We zien alleen een verband met de stedelijkheidsklasse”, zegt Brethouwer. “Hoe stedelijker het gebied, hoe vervuilder het gft.” Wel meent de sector dat het VANG-afvalbeleid teveel stuurt op kilogrammen ingezameld gescheiden afval, in plaats van daadwerkelijk gerecycled afval, een klacht die ook bij de vervuiling van kunststofafval (PMD) wordt gehoord.

De branche wijst regelmatig gemeenten op deze vervuiling en heeft vorig jaar aangekondigd een harde norm van twee procent te gaan hanteren. Overschrijdt een partij gft dit percentage, dan volgt ‘afkeur’. “Dat doen we niet om de gemeenten de duim-

schroeven aan te draaien”, verklaart Brethouwer, “maar wij worden op onze beurt onder druk gezet door onze afnemers. We hebben te lang alles geaccepteerd.”

Driekwart van de compost gaat als bodemverbeteraar naar de akkerbouw, grofweg een kwart gaat naar de groenvoorziening en de potgrondbranche. “De afnemers klagen over de vervuiling van de compost. Meneer Hak wil geen glas in zijn sperzieboontjes, Suikerunie geen plastic tussen de bieten en patat-producenten als McCain geen metalen tussen de aardappelen. Zij worden op hun beurt namelijk ook geconfronteerd met strengere eisen op gebied van de voedselveiligheid”, aldus Brethouwer. Technische voorzieningen die als een ‘voorsortering’ voor vergisting en compostering de vervuiling verminderen, zijn volgens hem duur en hebben het bezwaar dat ze vaak ook materiaal verkleinen waardoor glassplinters, metaaldeeltjes en plastic alleen maar verder worden verspreid.

GRAM #02 maart 2021 | 21

HOGERE TARIEVEN Mogelijk mede door de krapte op de markt, schreef aanvankelijk geen enkele composteerder in op een tender voor 10 duizend ton gft uit de laagbouwwijken van Rotterdam. Zeer recent namen Indaver voor Rotterdam-Noord en Attero voor Rotterdam-Zuid de klus wel aan. Zij het tegen een hogere prijs en minder gunstige voorwaarden. De gemeente moet het gft nu zelf naar de verwerkers brengen, in plaats dat het wordt gehaald. Een typisch fenomeen dat in een markt van overaanbod optreedt.

Afgezien van de hogere rekening die de Rotterdammer nu krijgt gepresenteerd, vreest de gemeente een blijvende krapte op de gft-markt. “Het gebrek aan capaciteit kan ertoe leiden dat de ‘afkeur’ toeneemt, en veel voorgescheiden gft alsnog in de verbrandingsinstallatie belandt”, aldus een woordvoerder. “Dat is doodzonde en eigenlijk ongewenst in een tijd dat we vaart moeten maken met de circulaire economie.”

“ WAS ROND DE EEUWWISSELING SLECHTS ÉÉN PROCENT VAN HET GFT VERVUILD MET ONDER MEER PLASTIC, VANDAAG DE DAG BLIJKT UIT SORTEERPROEVEN DAT VELE ZENDINGEN RUIM BOVEN DE VIJF PROCENT VERVUILING LIGGEN. ” CONSUMENTENGEDRAG De compostsector wil het probleem niet op het bordje van de gemeente alleen schuiven. “We zoeken samen met gemeenten naar oplossingen”, zegt Jennifer Koster-

22 | GRAM #02 maart 2021

Bos. Een ervan is het gedrag van de consument verbeteren door strikter op de vernieuwde Wel/Niet lijst gft-afval te wijzen.

De consument moet geen kurk, geen luiers, geen kadavers, geen kattenbakkorrels in de gft-bak stoppen. Dat is logisch, maar de sector wenst evenmin composteerbare verpakkingen in het gft-afval en dat maakt het zelfs voor welwillende consumenten lastig.

Een ander optie is dat afvalcoaches voor de inzamelauto uitlopen en met rode en gele kaarten het gft in de containers beoordelen. Een andere, minder optimale optie is dat de gemeente machinaal het gros van de vervuiling uit het gft haalt.

Tenslotte zouden de composteerders, zoals hier en daar al gebeurt, ook gft kunnen ‘inkuilen’ tot er rustiger tijden in de winter aanbreken.

CIRCULAIRE SAMENLEVING Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat denkt dat er op dit moment voldoende verwerkingscapaciteit is. “Bij piekaanvoer kan de verwerking van gft-afval door goede onderlinge samenwerking net uit”, zegt beleidsadviseur Peter Henkens. “Als het aanbod echter toeneemt, en dat gaat vanaf eind 2023 zeker gebeuren, schiet de capaciteit tekort. Daar spelen de verwerkers nu al op in.”

Het Rijk wil meewerken door het scheppen van ‘meerjarige duidelijkheid over beleid en regelgeving’ de markt helpen te investeren en gemeenten helpen om hoogwaardige ingezameld gft tot compost te verwerken. “Gemeenten en verwerkers moeten goede afspraken maken voor specifieke lokale situaties”, aldus Henkens.

“Het LAP beschrijft hoe om te gaan met calamiteiten.”

Het recente rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) is voor het Ministerie vooral een impuls om de kwaliteit van gft-afval te verhogen. “Vanwege klimaatverandering en de transitie naar een kringlooplandbouw zal de noodzaak voor een gezonde bodem alleen maar toenemen. Vooralsnog is compostering een goede route om de keten met land- en tuinbouw zo circulair mogelijk te maken”, zegt Henkens. “Daarbij is de door de eindgebruiker gewenste kwaliteit uiteindelijk de bepalende factor.”

TIJD WINNEN Bij Meerlanden in Rijsenhout bevestigt manager compostering en vergisting GertJan Klaasse Bos problemen met de capaciteit. “Om de vervuiling tegen te gaan, hebben wij al enkele jaren geleden de acceptatiegrenzen aangescherpt. Wij informeren gemeenten tot op wijkniveau waar de vervuiling vandaan komt”, zegt Klaasse Bos. Het coronajaar 2020 heeft Meerlanden geconfronteerd met een stijging van meer dan tien procent gft en etensresten (gft+e). Op een capaciteit van 55 duizend ton gft, komt Meerlanden dus meer dan 5,5 duizend ton tekort. Omdat het bedrijf verwacht dat corona nog wel even aanhoudt en ook dat het aanstaande groeiseizoen door thuiswerken en tuinwerk voor aanbod blijft zorgen, hoopt Meerlanden op coulantheid bij de Omgevingsdienst om zeker tot 2022 meer gft te mogen vergisten en composteren dan vergunningstechnisch is toegestaan. Net zoals drinkwaterbedrijven op de zandgronden in tijden van droogte tijdelijk meer grondwater mogen oppompen. “Dat geeft ons tijd om na te denken over een investering in slimme en regionale gft-verwerkingscapaciteit.”

Handboek Kwaliteit GFT Signalen over de zorgen rondom de kwaliteit van ingezameld gft-afval en het functioneren van de markt voor verwerking zijn niet nieuw. Onder de vlag van het VANG-programma en het ‘Aanvalsplan gft-afval’ werken NVRD en Rijkswaterstaat samen met ketenpartners aan oplossingen en zijn de afgelopen tijd verschillende onderzoeken en handreikingen voor gemeenten verschenen. Deze zijn samengevoegd in een handboek ‘Regie op kwaliteit GFT, handboek voor gemeenten’. Voor de toepassing van de kennis uit het Handboek en het uitwisselen van kennis en ervaringen worden vanuit VANG-HHA leernetwerken opgestart.

Voor meer informatie kijk op: www.

VANG-HHA.nl Ook kunt u contact opnemen met Daan Middelkamp via middelkamp@nvrd.nl

aangeboden door

TWIST GROUP

CLOSE-UP

MET EEN GOED OPGELEIDE AFVALCOACH BEREIK JE MEER Mag die chipszak nu wel of niet bij het pmd, wat doe ik met asbest, waarom gaat de afvalstoffenheffing weer omhoog? Burgers zitten vol vragen als het gaat om (gemeentelijk) afvalbeleid. Met een goed opgeleide afvalcoach breng je je beleid dichter bij de inwoners.

“Steeds meer gemeenten kiezen voor afvalcoaches”, weet Nicky Somohardjo van consultancy- en interimbureau Twist Group.

“De afvalbranche is voortdurend in beweging. Regels, technieken en inzamelmethoden veranderen en negatieve berichten in de media maken het er vaak niet eenvoudiger op. De afstand tussen beleid en burger kan steeds groter worden, waardoor bewoners minder goed gaan scheiden en bijvoorbeeld meer bijplaatsingen veroorzaken.”

Een goed opgeleide afvalcoach kan veel problemen voorkomen.

Deze medewerker gaat naar de mensen toe, om ze te adviseren, uit te leggen wat wel en niet kan, waarom dat zo is. “In een goed gesprek kun je veel drempels en weerstand wegnemen”, aldus Twist-consultant Somohardjo. “Als er in een wijk bijvoorbeeld veel bijplaatsingen zijn, kun je een afvalcoach inschakelen om met de mensen te gaan praten. In het beste geval creëert de afvalcoach een soort groepsgeweten, waardoor de wijkbewoners hun gedrag veranderen.”

langrijkste drijfveer.” Het bedrijf steunt op drie pijlers: denken, doen en doorpakken. “Onder denken verstaan wij vooral het schrijf- en advieswerk, zoals beleidsstukken opstellen, ondersteuning bieden bij bijvoorbeeld de invoering van diftar of omgekeerd inzamelen. De d van doen staat voor werving en selectie. We helpen gemeenten en afvalbedrijven bij het invullen van tijdelijke vacatures, met interim- of projectmanagers.

Onze nieuwste activiteit, opleidingen en trainingen voor met name afvalcoaches, maar ook voor milieustraatmedewerkers en zwerfafvalcoaches, valt onder de d van doorpakken. Wellicht breiden we het opleidingspakket in de toekomst verder uit. Voorlopig richten we ons vooral op de training van afvalcoaches, omdat hun werk zo belangrijk is. Als we de wereld een beetje groener willen maken, moet je op elk niveau goed werk leveren.”

Voor meer info: www.twist-group.nl

Boodschap overbrengen De kwaliteit van de afvalcoach is dus heel belangrijk. Hij of zij is een ambassadeur van het gemeentelijk afvalbeleid, maar zonder gedegen kennis én communicatieve vaardigheden, komt een afvalcoach niet ver. “Wat wij merkten, is dat veel gemeenten een afvalcoach aanstellen ‘uit de kaartenbak’”, aldus Somohardjo. “Ze hebben iemand over en sturen die de straat op.” Twist Group vond dat dat beter kon en heeft daarom sinds kort een opleidings- en trainingsprogramma voor met name afvalcoaches geïntroduceerd. De aanstaande coaches leren alles over afval scheiden, afvalbeleid, communicatie (per mail, telefoon of face-to-face), klachtenafhandeling en bijbehorende administratie. “Ze leren ook en vooral hoe een boodschap over te brengen. Afvalcoaches zijn een soort buddy voor de inwoners, maar ook een ondersteuning voor de handhaving. Ze hebben vele taken, daarbij is een goede scholing belangrijk.”

De Twist Group is in 2014 opgericht als consultancy- en interimbureau voor de afvalbranche. Somohardjo: “Onze doelstelling is gemeenten en afvalbedrijven te ondersteunen bij hun afvalbeleid, projecten en uitvoering. We hebben een team van tien vaste consultants, met daaromheen een flexibele schil van freelancers. De wereld een beetje groener maken, is onze be-

GRAM #02 maart 2021 | 23

NVRD-ER IN HART EN NIEREN JAN VAN DELFT ZWAAIT AF "DUURZAAMHEID KUN JE ALLEEN SAMEN GOED VORMGEVEN" Van lineaire naar circulaire economie: die ontwikkeling heeft Jan van Delft de afgelopen drie decennia vanuit zijn werk bij AVRI en later bij Dar een stukje mede mogen vormgeven. Duurzaamheid, samenwerking en het publieke domein zijn daarbij kernwoorden. De nu gepensioneerde directiesecretaris van Dar heeft ook zijn sporen verdiend bij de NVRD (lid van verdienste), volgens hem een belangrijke bron van samenwerking in en kennisdeling over beheer van afval, grondstoffen en de openbare ruimte. “De samenwerking binnen de NVRD was een kraamkamer van ideeën en initiatieven.”

J

TEKST: MARTIJN KREGTING BEELD: RAPHAËL DRENT

an van Delft rolde direct na zijn afstuderen de spreekwoordelijke afvalberg in. Na een studie Milieuhygiëne in Wageningen hield hij zich bij Vereniging Milieudefensie onder meer bezig met verpakkingen en huishoudelijk afval. Destijds, midden jaren tachtig, ging de eerste statiegeldcampagne voor PET-flessen van start.

“Een onderwerp dat nog steeds speelt, met de aanstaande invoering van statiegeld voor kleine PET-flessen.” Waarmee Van Delft benadrukt dat er de afgelopen bijna dertig jaar zowel veel veranderd als hetzelfde gebleven is. Sterk veranderd is wel huisvuilinzameling, waarover Milieudefensie eind jaren ’80 een handboek uitbracht voor lokale afdelingen. “Dat schetste een ideaalbeeld van gemeentelijke afvalinzameling.

Met gescheiden inzameling van gft en kca, met grootschaliger inzameling van papier en glas. In die tijd hadden we nog een lineaire economie waarbij afval integraal ingezameld werd en gestort of verbrand.”

IN PRAKTIJK BRENGEN Van Delft kreeg de kans om dit ideaalbeeld van gescheiden inzameling en hergebruik bij de regio Rivierenland in de praktijk te brengen. “Er waren al enkele landelijke proeven geweest, de tijdsgeest was er klaar voor, maar Rivierenland was een voorloper.

Ik mocht daar met beleid en voorlichting aan de slag.” Als landelijke regio had AVRI

24 | GRAM #02 maart 2021

het voordeel dat aparte inzameling politiek vrij makkelijk uit te voeren was. In stedelijke gebieden was dit lastiger, zowel qua logistiek als de opslag bij mensen thuis.

Ook toen aparte gft-inzameling vanaf 1994 verplicht werd, bleef dit probleem bestaan.

Keukenafval in huis bewaren vergrootte het draagvlak voor gescheiden inzameling onder krap wonende burgers niet. “Inmiddels is gescheiden gft-inzameling gelukkig de norm.”

mie en samenleving. Gelukkig zie je steeds meer voorlopers, zoals Ikea, Auping en Desso, die echt proberen om stappen in circulariteit te zetten. Ook Coca-Cola en Unilever lijken in beweging te komen.”

VAN LINEAIR NAAR CIRCULAIR Van Delft noemt in dit kader de ladder van Lansink; streven naar zo hoogwaardig mogelijk hergebruik, tegenwoordig aangeduid als circulaire economie. “Veel van wat in het gemeentelijk afvalbeheer is ontwikkeld – zoals het opzetten van milieustraten en kringloopwinkels, demonteren van elektrische apparaten, vergisten van gft - komt voort uit deze visie.” Daarmee zijn we echter nog niet bij een circulaire economie, stelt Van Delft. Dat begint bij het ontwerp van producten en verpakkingen voor hergebruik. “Daar heeft een gemeente weinig invloed op. Zij kunnen burgers er bewust van maken. Maar producenten zijn hier aan zet.

Dat is een verantwoordelijkheid voor zowel lokale leveranciers als multinationals.” Van Delft begrijpt dat dit lastig is. Zo heeft een multinational te maken met uiteenlopende wet- en regelgeving. “Maar het is waar we naartoe moeten voor een duurzame econo-

TUSSEN GEMEENTEN

“ SOMS LIJKEN BELANGEN TEGENSTRIJDIG, ZOALS EN BEDRIJVEN. MAAR UITEINDELIJK HEEFT IEDEREEN ER BELANG BIJ DAT GRONDSTOFFEN BESCHIKBAAR EN BETAALBAAR BLIJVEN. ” TEGENSLAGEN Natuurlijk waren er ook tegenslagen in het realiseren van gescheiden afvalinzameling. In de begintijd bleek dat serieuze hoeveelheden ingezamelde batterijen niet

veilig in Nederland verwerkt werden, maar op afvalbergen in Oost-Europese landen belandden. Van Delft: “Dat schaadt de motivatie voor gescheiden inzameling van batterijen bij de burgers.” Ook blijft goede voorlichting belangrijk om verkeerde beeldvorming te voorkomen. Zo is er al langere tijd een hardnekkig gerucht dat op kleur gescheiden glas tijdens het ophalen bij elkaar gegooid wordt. “Iemand ziet zo’n kraanwagen de glasbak in één keer lossen en beseft niet dat daar gescheiden compartimenten onder zitten. Twijfel is dan begrijpelijk. Hetzelfde geldt voor gescheiden inzameling van pmd en restafval door een tweecompartimentenvrachtauto.

Nodig zo’n twijfelaar uit om in de wagen te kijken.

Gescheiden inzameling staat of valt met de burger. Wat er met afval gebeurt moet goed uitgelegd worden, van de woning tot en met het hergebruik in nieuwe producten.”

BRON- VERSUS NASCHEIDING Van Delft heeft de afgelopen tijd ook de discussie gevolgd over bron- versus nascheiding. Zelf is hij ervan overtuigd dat scheiding van afval aan de bron – burger, bedrijf – voor minder vervuiling van afval als grondstof zorgt en dus een hoogwaardiger product. “Er zullen gevallen zijn waar bronscheiding – onder meer in sterk stedelijke gebieden – beperkt mogelijk is. Dan kan nascheiding een optie zijn om in ieder

geval zoveel mogelijk te scheiden.”

Voor veel burgers blijft het ook lastig om te bepalen wat op welke manier gescheiden ingezameld moet worden. Reden voor een blijvende, brede oproep aan de verpakkingsindustrie – eigenlijk elke producent – om het aantal verpakkingsvarianten te beperken. “Dat is een kwestie van lange adem. Zo zal er niet snel verandering komen in het gebruik van zeer slecht recyclebare chipszakken - plastic met opgedampt aluminium aan de binnenzijde - want blijkbaar is dit een goede verpakkingsvorm. Er moet eerst een goed alternatief zijn.”

SAMENWERKING Een brede oproep, van lineaire naar circulaire economie: samenwerking ligt aan de basis van elke stap vooruit, gelooft Van Delft. Binnen en tussen gemeenten, binnen de afvalbranche. “Dat was voor mij altijd een leidraad. Met collega-bedrijven, met andere gemeenten, binnen de NVRD. Soms lijken belangen tegenstrijdig, zoals tussen gemeenten en bedrijven. Maar uiteindelijk heeft iedereen er belang bij dat grondstoffen beschikbaar en betaalbaar blijven.”

De NVRD was (en is) voor Van Delft heel belangrijk als facilitator voor veel soorten samenwerking in de openbare ruimte. Dat geldt voor nationale congressen en regionale bijeenkomsten, voor kennisdeling via onder meer GRAM (Van Delft was hier ruim

10 jaar hoofdredacteur van) en de nieuwsbrief, voor allerlei themabijeenkomsten – in 2020 uitgebreid met digitale sessies.

“Al dit soort bijeenkomsten en bijvoorbeeld de benchmarkonderzoeken hebben bijgedragen aan verdieping van samenwerking en kennisdeling, voor specialisten én generalisten. Daar zijn nieuwe ideeën en initiatieven uit naar voren gekomen. Dat is hoe ik GRAM en de NVRD graag zie werken. In afvalbeheer én in de hele openbare ruimte.”

PUBLIEKE TAAK Van Delft pleit er tot slot voor om afvalbeheer vooral een publieke taak te laten zijn. “Initiatieven zoals VANG kun je sneller uitvoeren met korte lijnen. Dat is het geval wanneer publieke organisaties verantwoordelijk zijn voor de inrichting en de uitvoering van een publieke taak zoals afvalbeheer. Je kunt ook wel private organisaties inschakelen, maar de groei- en ontwikkelkracht ligt toch veel meer in het publieke domein.”

Gaat van Delft de afvalsector missen? “Zeker. Ik had ook geen enkele reden om eerder te stoppen. Dit is een geweldig interessante sector en ik heb er nog altijd veel plezier in.

Mocht het zo zijn dat ik iets tegenkom in de afvalsector waar ik erg enthousiast van word, dan zal ik dat proberen in te passen bij mijn nieuwe activiteiten. Maar wat en wanneer, dat laat ik bewust open.”

GRAM #02 maart 2021 | 25

BESTUUR YOUNG NVRD STELT ZICH VOOR SIGRID SCHUURMANN “Tijdens mijn traineeship bij de NVRD heb ik kennis mogen maken met de veelzijdige afvalbranche. Wat het werkveld zo leuk maakt?

De combinatie van techniek, onderzoek, menselijk gedrag en innovaties. Afval raakt letterlijk iedereen. Sinds tweeënhalf jaar werk ik als projectleider voor de gemeente Rotterdam. Daar bereid ik met een heel team de eerste inzameling van groente-, fruit- en etensresten (gfe) in hoogbouw voor. Een enorme klus in een stad met 75% hoogbouw! Mijn nieuwsgierigheid reikt echter een stuk verder dan de gfefractie en daarom verbind ik mij graag aan het landelijke netwerk.”

HEDE RAZOKY Voor de gemeente Almere ben ik werkzaam als accountmanager van het Upcyclecentrum. Mijn rol is voornamelijk het verbinden van ondernemers en organisaties met het Upcyclecentrum. Tijdens mijn traineeship ben ik in aanraking gekomen met de afvalwereld.

Ik weet nog goed dat bij mijn kennismaking met ROVA iemand tegen me zei: 'Als je eenmaal met de afvalwereld in aanraking komt, wil je nergens anders werken'. En dat is zeker waar gebleken. In de afval- en reinigingsbranche zie je zoveel gepassioneerde mensen die bij willen dragen aan een schone en afvalloze samenleving.

Daar ben ik er zeker één van.”

DOUWE HUITEMA “Ik werk als adviseur bij KplusV al vier jaar met veel enthousiasme aan de circulaire economie. Dat vraagstuk vind ik heel interessant, omdat daar – in tegenstelling tot bijvoorbeeld de energietransitie – nog veel ontwikkeld en uitgezocht moet worden. Welke technieken zijn er (straks) beschikbaar? En hoe krijgen we de afvalstromen op die duurzame route? Ik houd me met dit soort vraagstukken bezig, door onder meer voor gemeenten duurzame afvalverwerking te onderzoeken en (circulair) aan te besteden. Daarnaast draag ik mijn praktijkervaring over als docent van de Master Circulaire Economie aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen.”

SUZIE VAN DE PAS “Inmiddels maak ik alweer drieënhalf jaar onderdeel uit van het NVRD-bureau. Toen ik in 2017 begon als trainee, bleek al snel dat mijn affiniteit ligt bij de ‘mensen’-kant van de afval- en reinigingsbranche: zorgen dat iedere medewerker in één stuk en happy de werkdag begint en afsluit. Het was dan ook een logische vervolgstap om de dossiers Duurzame Inzetbaarheid en Veiligheid in mei 2019 als vaste medewerker over te nemen. Ik houd me onder andere bezig met de jaarlijkse Ongevallenenquête, de Arbocatalogus Afvalbranche en het nieuwe project de Week van de AfvalHelden.”

VISIE Het bestuur van Young NVRD kijkt ernaar uit om kennis te maken met de jonge generatie en samen de vraagstukken in de branche aan te pakken. Young NVRD biedt jonge medewerkers uit de afval- en reinigingsbranche een platform. Een platform om out-of-the-box ideeën te delen, kennisuitwisseling te versterken en samenwerking te vergemakkelijken. Zo geeft zij de nieuwe generatie een stem bij het oplossen van (circulaire) vraagstukken in de branche. Het jaar 2021 staat in het teken van het bouwen van dit platform. Het bestuur gaat aan de slag met de toegankelijkheid en het vergroten van het netwerk en zal diverse (digitale) samenkomsten organiseren.

OOK ENTHOUSIAST? Houd de kanalen van de NVRD in de gaten voor meer informatie over onze plannen en bijeenkomsten. Ben jij werkzaam bij een NVRD-lid, 35 jaar of jonger en wil je je alvast aanmelden voor het Young NVRD netwerk? Stuur dan een mail naar young@nvrd.nl. Of attendeer je jonge(re) collega op het netwerk!

V.l.n.r.: Hede Razoky, Douwe Huitema, Sigrid Schuurmann en Suzie van de Pas 26 | GRAM #02 maart 2021

JAARPLAN 2021 Met het Jaarplan 'Verbinden naar de toekomst' geeft de NVRD concreet invulling aan haar visie waarbij rekening wordt gehouden met actuele ontwikkelingen en met de wensen en behoeften van de leden. Voor het Jaarplan 2021 is dit vertaald naar de volgende thema’s die de verenigingsagenda vormen voor komend jaar: 1. Van Afval naar Grondstoffen 2. Producentenverantwoordelijkheid 3. Rol in de circulaire economie 4. Schone en leefbare gemeenten 5. Goed werkgeverschap in de vitale sector 6. Inspirerende en toekomstbestendige events 7. Blik op internationaal 8. Verbinden naar de toekomst. Voor elk thema is aangegeven welke activiteiten, werkzaamheden en projecten de NVRD dit jaar oppakt. Het jaarplan is beschikbaar op de website van de NVRD.

NIEUWE MEDEWERKER Even voorstellen: Ik ben Eline Boshoven. Sinds eind januari werk ik met veel plezier als medewerker Relatiebeheer bij de NVRD. Een afwisselende functie, waarin het belang van de leden voorop staat. Jarenlang heb ik gewerkt als bibliothecaris. Mijn ervaring als vraagbaak en ‘zoekmachine’, maar ook met groepsontvangsten, komt bij de NVRD weer van pas, want ik ga ook ondersteuning bieden bij events. Het is een goede match. Daarnaast voel ik me thuis bij een organisatie als deze, die zich inzet voor maatschappelijke belangen. Hopelijk treffen we elkaar in de toekomst.

KENNISMAKEN MET YOUNG NVRD Young NVRD is het netwerk voor jonge medewerkers (t/m 35 jaar) uit de afval- en reinigingsbranche. Samen vormen zij een platform voor rebelse ideeën, kennisuitwisseling en samenwerking. Op woensdag 3 maart organiseert Young NVRD van 15:00 tot 17:00 een online bijeenkomst als eerste evenement van het jaar. Hierin staat kennismaking centraal. Aanmelden kan via de NVRD-website.

COLUMN

NIEUWS

Foto: John van Lierop

EEN APART PAAR “Met beide voeten in de klei”, een van mijn favoriete uitspraken. Voeten waaraan in mijn geval afwisselend nette hakken of veiligheidsschoenen zitten. Of in het geval van thuiswerken klompen en zelfs sloffen… De hoogtepunten sinds mijn start in december zijn de bezoeken aan onze leden.

Couleur locale, verschillende meningen over de business, en ook grote verschillen in activiteiten.

De een runt ‘alleen’ milieustraten, de ander beheert ook de openbare ruimte en weer een ander heeft een grote textiel sorteerafdeling. Maar altijd ontmoet ik een soort nuchtere bevlogenheid, het leiderschap van mouwen opstropen. Precies, die voeten in de klei. Dat leiderschap werd ook zichtbaar toen de avondklok werd ingevoerd: een aanzienlijk deel van onze leden zet vrijwilligers in. Vrijwilligers die formeel niet onder een werkgeversverklaring vallen. En niet alle routes zijn voor 21.00 uur afgerond, zeker niet nu heel Nederland online shopt. Als branchevereniging hebben we veel en snel geschakeld met het ministerie, vooralsnog zonder een heldere oplossing. Jullie, onze leden, werden dus wederom teruggeworpen op operationele creativiteit.

Wat dat betreft ben ik overigens enorm optimistisch. De werkbezoeken en gesprekken maken duidelijk hoe creatief leiderschap eruit ziet. Bij RD4 bijvoorbeeld runnen ze een uitgebreide ‘winkel’ en sorteren tientallen mensen kettinkjes, speelgoed, huisraad en kleding. Swingend op muziek met mondkapjes en kerstmutsen op (het was eind december), en in opperste concentratie. In grote loodsen werken al die mensen trots en onder liefdevolle (doch strenge) leiding samen. Mensen met ieder hun eigen ‘vlekje’ én mogelijkheden. Manager Jeroen kent ze allemaal. Broeken bij broeken, losse schoenen bij schoenen. Terwijl ik al die textieldelen door de ruimte naar de juiste bakken zie vliegen, vraag ik me ineens af: “Hoe komen beide schoenen uit één paar weer bij elkaar?” Een schot in de roos, deze vraag. Want inderdaad, dát is een opgave. Met een financiële prikkel, want een paar verkoopt aanzienlijk makkelijker dan een enkele schoen. Een heel systeem is hiervoor uitgedacht.

Hoe slimmigheid en bevlogenheid samen zorgen dat twee (schoenen) samen weer een paar vormen.

Wendy de Wild GRAM #02 maart 2021 | 27

#TERUGWINNAARS ROVA WERKT PROACTIEF AAN KWALITEIT GRONDSTOFFEN Het verbeteren van de kwaliteit van (ingezamelde) grondstoffen staat hoog op de agenda in de afvalbranche. Zo ook bij ROVA die in 2019 een aanpak heeft ontwikkeld om in haar werkgebied inwoners te bewegen tot beter scheiden. Afgelopen jaar is deze aanpak - #Terugwinnaars - uitgevoerd in de gemeenten Dinkelland, Tubbergen, Woudenberg en Oost Gelre. De eerste resultaten zijn positief.

V

an de 23 gemeenten waar ROVA afval inzamelt, heeft meer dan 80% de VANGdoelstelling 2020 ruimschoots behaald. Naast meer grondstoffen van restafval scheiden, is goed scheiden ook belangrijk. Immers, alleen grondstoffen die zo ‘zuiver’ mogelijk, zonder stoorstoffen, zijn, kunnen goed worden gerecycled in nieuwe producten. En bij die stoorstoffen gaat het nog wel eens mis. Het is voor sommige inwoners lastig te bepalen wat in welke afvalbak mag. Vooral het pmd blijft een ingewikkelde grondstoffenstroom.

Deze goedwillende inwoners zien door de scheidingsregels het bos niet meer en hebben ondersteuning nodig..

ROVA heeft daarom met haar gemeenten het programma #Terugwinnaars geïntroduceerd om de kwaliteit van grondstoffen te verbeteren. Dit programma omvat verschillende verbetertrajecten in zowel de gemeenten als in de bedrijfsvoering van ROVA zelf. Zo is ROVA bezig het inzicht in de grondstoffenkwaliteit te vergroten voor meer sturingsinformatie over welk probleem moet worden opgelost. Ook is het voorloopteam – dat kwaliteitscontroles uitvoert in wijken en buurten – uitgebreid en voorzien van middelen om de registratie (en ontsluiting) van kwaliteitscontroles te digitaliseren en op kaart te plotten. Zo bouwt ROVA veel kennis op over aard en omvang van vervuiling en kan gericht actie worden ondernomen.

AANPAK PROGRAMMA #TERUGWINNAARS? De kern van #Terugwinnaars is het verbeteren van de kwaliteit aan de bron door de inzet van gemeentelijke trajecten. Deze trajec-

28 | GRAM #02 maart 2021

TEKST: CORINA HENDRIKS BEELD: ROVA ten bestaan uit drie onderdelen die in sterke onderlinge samenhang worden uitgevoerd: 1) een algemene communicatiecampagne, 2) kwaliteitscontroles van grondstoffen (voorlopen) en 3) maatwerkacties in wijken en buurten. In 2020 is de aanpak in vier gemeenten uitgevoerd: Tubbergen, Dinkelland, Oost-Gelre en Woudenberg.

Het achterliggende idee van #Terugwinnaars is inwoners te bewegen tot beter afval scheiden door goed aan te sluiten bij hun directe belevingswereld: dichtbij en

persoonlijk, gericht op wat mensen belangrijk vinden en/of op het moment dat ‘afval’ eventjes belangrijk is, dus op het moment dat mensen zich van hun afval ontdoen. De algemene communicatiecampagne draait om de centrale motiverende boodschap waarom goed scheiden belangrijk is: voor veel mensen vormt het milieu een belangrijke reden om goed te willen scheiden, zo blijkt al jaren uit onze bewonersonderzoeken. Met #Terugwinnaars laten we zien wat we met goed gescheiden grondstoffen allemaal kunnen doen.

Algemene communicatie alleen is niet voldoende om mensen effectief aan te sporen tot ander gedrag. Daarom omvat de aanpak ook maatwerkacties in buurten en wijken. Zo zijn afvalcoaches ingezet en zijn verschillende ‘spellen’ bedacht om op een luchtige manier met inwoners in gesprek te gaan over afval scheiden, zoals een Grondstoffenbingo en een Afvalscheidingsspel. Ook hebben kinderen in een dorp in Tubbergen na een speciale GroenTour – het ROVA-educatieprogramma voor basisscholen – doppen ingezameld voor een wasteboard, een van doppen gemaakt skateboard.

voor een belangrijk deel stopgezet moest worden. ROVA heeft ondertussen gewerkt aan alternatieve maatwerkacties, zoals een Grondstoffenspeurtocht die kinderen en hun ouders in hun eigen buurt kunnen lopen.

RESULTATEN CONTROLES Ondanks de corona-beperkingen zijn de eerste resultaten van de aanpak positief. Als indicator voor de kwaliteit grondstoffen gebruikt ROVA gegevens van de voorloopcontroles. De controles worden gedurende vijf inzamelrondes uitgevoerd bij 10 tot 15% van de huishoudens in een gemeente. De controles kennen een geleidelijke opbouw waarbij inwoners eerst informatie ontvangen over goed scheiden, daarna vervuilde containers blijven staan maar wel een inhaalronde wordt aangeboden tot de inzet van handhaving en/of het niet meer aanbieden van een inhaalronde. Voor deze opbouw is gekozen om mensen die het goed willen doen de kans te geven dit met de juiste informatie ook te doen. Pas later volgt handhaving voor die kleinere groep die het na deze kansen nog niet goed doet.

ting en is 1 tot 3 maanden na afloop van de aanpak uitgevoerd. Dit laat – niet verrassend – zien dat het goede scheidingsgedrag na verloop van tijd wat wegzakt en dat voortdurende aandacht, onder andere door controles, nodig is.

Naast de vervuilingsgraad registreert de Voorloper ook het type vervuiling in de container. Het meest worden etensresten aangetroffen, vooral halfvolle en volle verpakkingen. Dit lijkt voort te komen uit onwetendheid en nonchalance. Daarnaast treffen onze Voorlopers veel harde kunststoffen aan en textiel. Goed om hierbij te benadrukken: de aangetroffen vervuiling omvat veelal grondstoffen die elders ook gratis kunnen worden aangeboden.

VOORLOPEN textiel.

Goed om hierbij te benadrukken: de aangetroffen vervuiling omvat veelal grondstoffen die Het laatste onderdeel van de aanpak #Teelders ookzijn gratis kunnen worden aangeboden. rugwinnaars de kwaliteitscontroles.

Een voorloopteam, met speciaal opgeleide ROVAmedewerkers, voeren een visuele inspectie uit op aangeboden grondstoffencontainers.

In 2020 ging dat hoofdzakelijk om pmd. De Voorlopers functioneren ook als ‘afvalcoaches’ en hebben gedurende de controles veelvuldig contact met inwoners over afval scheiden. Soms leidden de controles tot onbegrip, maar meestal reageerden inwoners van de vier gemeenten juist enthousiast. Van mensen die aangaven niet te weten dat een bepaald type afval niet bij het pmd mocht, tot zelfs een klein ‘oploopje’ van inwoners die met elkaar op straat in gesprek gingen over het hoe en waarom van afval scheiden.

HOE NU VERDER?

In 2021 gaan ROVA en haar gemeenten verHoe nu verder? der met #Terugwinnaars. De aanpak wordt In 2021 gaan ROVA en haar gemeenten verder met #Terugwinnaars.

De aanpak–wordt – naar – naar verwachting in weer drie tot vijf gemeenten uitgevoerd. Daarnaast zet ROVA verwachting – in weer drie tot vijf gemeenten uitgevoerd. Daarnaast zet ROVA vol in op het beter vol in op het beter verwaarden van de door verwaarden van de door inwoners goed ingezamelde grondstoffen.

Immers, inwonersgrondstoffen. kunnen veel inwoners goed ingezamelde Immers, inwoners kunnen veel doen om doen om meer grondstoffen te herbruiken/recyclen, maar uiteindelijk is meer nodig in de gehele Tabel 1 laat de resultaten zien van alle kwameer grondstoffen te herbruiken/recyclen, liteitscontroles controleronde. In totaal maar uiteindelijk is meer nodig in de gehele keten: van producenten tot verwerkers, vanpergemeenten tot landelijke overheid, van consumenten zijn ruim 25.000 containers gecontroleerd. keten: van producenten tot verwerkers, van tot burgers en maatschappelijke organisaties.

Samen krijgen we het mooitotvoor elkaar.

Tijdens de eerste controleronde zien we dat gemeenten landelijke overheid, van con66% van de aangeboden containers ‘goed’ wordt aangeboden en 34% procent niet. Geleidelijk verandert deze vervuilingsgraad waarbij in de vierde ronde 86% van de aangeboden containers goed wordt aangeboden. Dit goede resultaat zakt in de vijfde ronde licht weg; dit is de zogeheten 1-me-

sumenten tot burgers en maatschappelijke organisaties. Samen krijgen we het mooi voor elkaar.

Over de auteur: Corina Hendriks is beleidsadviseur bij ROVA en programmamanager van het Het zal niet verbazen dat in 2020 corona de programma kwaliteit grondstoffen. uitvoering van de aanpak #Terugwinnaars Over de auteur: Corina Hendriks is beleidsadflink in de weg heeft gezeten. De kern van de aanpak vormt het inwonerscontact, dat

Tabel 1: Overzicht resultaten kwaliteitscontroles per controleronde

viseur bij ROVA en programmamanager van het programma kwaliteit grondstoffen.

Tabel 1: Overzicht resultaten kwaliteitscontroles per controleronde Ronde Ronde5 5

16%

3%

81%

Ronde Ronde4 4

86%

2%

12%

Ronde Ronde3 3

85%

3%

12%

Ronde Ronde2 2 Ronde Ronde1 1

10 % 10%

20 % 20%

30 % 30% Niet vervuild

Niet vervuild

26%

8%

66% 00% %

40 % 40%

14%

5%

81%

50 % 50%

Licht vervuild

Licht vervuild

60 % 60%

70 % 70%

80 % 80%

90 % 90%

100 % 100%

Sterk vervuild

Sterk vervuild GRAM #02 maart 2021 | 29

BRANCHE AGENDA

NIEUWS

PRODUCTIE WASA 300+ VEEGMACHINE OP NEDERLANDSE BODEM Met trots worden de Wasa 300+ veegmachines van Schmidt sinds 2020 op Nederlandse bodem geproduceerd. Daarmee begint een nieuw hoofdstuk voor de fabriek van Aebi Schmidt te Holten. Goed voor de Wasa 300+ en goed voor de Nederlandse maakindustrie!

In de hightech productiehal rollen nu naast alle Nido zoutstrooimachines ook de nieuwste modellen van deze Schmidt veegmachine van de band. Deze getrokken mechanische veegmachine is ontworpen voor vegen en het verzamelen van grote hoeveelheden grof (zwerf)vuil op bestrate terreinen van gemeenten, evenementen, industrie- en havengebieden. Daarbij kan gewerkt worden met snelheden tot 20 km/h. De Wasa 300+ is voorzien van een 3,0 m³ vuilcontainer en uitgevoerd als hoogkieper, voor eenvoudig legen in bijvoorbeeld containerbakken. De 1.100 liter tankinhoud voor water zorgt ervoor dat men stofvrij kan werken. De machine voldoet dan ook aan hoogste normering fijnstof 4 sterren PM10/ PM2.5 certificering. Aebi Schmidt bewijst hiermee dat Nederland prima kan uitblinken als productieland. De Nederlandse organisatie heeft de capaciteiten in huis voor hoogwaardige industrie die een sterke focus op kennis en technologie vragen.

AUTOMATISCH STROOIEN EN VLOOTMANAGEMENT Voor automatisch strooien en sproeien is een stabiel platform nodig dat realtime communiceert met tractie en machine. Daarbij is data alleen niet heilig. Belangrijk is dat machines, hardware, GPSverbinding en software perfect op elkaar zijn afgestemd. Rondaan uit Berltsum (Frl) biedt deze zekerheid met de RASCO wintermachines. RASCO strooiers en sproeiers zijn uitgerust met de nieuw-

30 | GRAM #02 maart 2021

HET NVRD-JAARCONGRES ‘INNOVATIE; DE ROL VAN DE OVERHEID’ STAAT GEPLAND OP 19 MEI.

01 - 07 MAART 2021 Week van de Afvalhelden

DE ORGANISATIE BEKIJKT OF DIT CONGRES VANWEGE DE

01 APRIL 2021

CORONAMAATREGELEN IN EEN Gladheidbestrijdingscongres 2021,

AANGEPASTE

Hart van Holland Nijkerk

VORM DOOR KAN GAAN.

18 MEI 2021 HOUD HIERVOOR DE WEBSITES Algemene Ledenvergadering NVRD WWW.NVRD.NL EN WWW.NVRDJAARCONGRESEINDHOVEN.NL 19 MEI 2021 IN'Innovatie DE GATEN. NVRD Jaarcongres 2021 - de rol van de overheid', Klokgebouw en Kazerne te Eindhoven

ste generatie EPOS 30 bedieningsunit en communiceren realtime met ARMS, het volledig geïntegreerde strooimanagement en routebegeleidingssysteem van RASCO. De tractie maakt via de bedieningsunit in een paar seconden contact met ARMS, de chauffeur kan direct naar het beginpunt van de strooiroute rijden waar de machine automatisch begint te strooien/sproeien en soepel door de strooiroute navigeert. Op afstand kan de voortgang realtime worden gevolgd en kan eenvoudig op de route worden ingezoomd om strooidata zoals materiaal, hoeveelheid en breedte uit te lezen.

Beschikt u over geoptimaliseerde routes van derde partijen? Dan kunt u deze met een simpele handeling eenvoudig inlezen en gebruiken. Indien gewenst kunt u routes in ARMS aanpassen. ARMS biedt uitgebreide rapportagemogelijkheden die op klantwens worden ingericht en heeft de flexibiliteit om klantspecifieke functionaliteiten toe te voegen. De stabiliteit, gebruikersvriendelijkheid en flexibiliteit van ARMS hebben er voor gezorgd dat gebruikers naast het wintermaterieel ook het vlootmanagement van veegmachines, onkruidbestrijding en reiniging hebben ondergebracht in ARMS.

Safety isn’t expensive, it’s priceless.

N35 0 degree 7:32 a.m.

Rush hour expected Spraying or spreading all in one With Stratos Combi Soliq Learn more on www.aebi-schmidt.nl

Aebi Schmidt Nederland BV · Handelsweg 8 · NL-7451 PJ Holten

www.aebi-schmidt.nl

DE SLIMME KEUS! Betrouwbare wintermachines en managementsystemen voor veilige en schone wegen tegen een eerlijke prijs.

Bitgumerdyk 69 9041 CB Berltsum (Frl.) Tel 0518 – 462070 E-mail info@rondaan.nl Website www.rondaan.nl

Rondaan is al ruim 100 jaar de klantgerichte partner voor levering & 24/7 service van: transportmiddelen, hydraulische laad/lossystemen, wegbeheermaterieel, routebegeleiding & strooimanagementsystemen