Kunststof en Rubber 4 - 2022

KUNSTSTOF RUBBERwww.kunststofenrubber.nl& 2022augustus|4nr.|jaargang75e “We willen nummer 1 worden in de Benelux” Recycle-pioniersluitkringloopPETtrays Met tegelijkpalletsflakesverwerken KunststoffenbeurscatalogusInclusief

Voor meer engelglobal.com/be-efficientinformatie: EnergieprijzenSituatie:exploderen elektriciteitsleveranciers passen hun tarieven daar op aan. U als bedrijf kunt echter niet van de een op andere dag de prijzen verhogen. Met tot gevolg dat uw eerder gemaakte calculaties niet meer kloppen. De oplossing van ENGEL: Wij kijken niet alleen naar de spuitgietmachine, maar naar het gehele spuitgiet-proces. Door geïntegreerde temperatuurregeling te combineren met intelligente machinebesturing en slimme procescontrole kan maximale efficiëntie worden gehaald. Zo bespaart u tot wel 67% energie in vergelijking met een hydraulische spuitgietmachine met een constante pomp en conventionele temperatuurregelingen. elektrische machine

+ Temperatuurregeling + Intelligente Assistentie = 67% energie besparing

en

Vol

Huidige

Be the first. Be efficient.

3 INHOUD COLOFON Kunststof en Rubber Uitgever: Arjan Stoeten Redactie: Robin Zander Tel. +31 6 222 080 34 k.wTel.Kasperr.zander@mybusinessmedia.nlWeigand+31570504374eigand@mybusinessmedia.nl Webredactie: Jorine van j.knippenberg@mybusinessmedia.nlKnippenberg Redactieadres: Postbus 58, 7400 AB www.kunststofenrubber.nlredactie.kunststofenrubber@mybusinessmedia.nlDeventer Advertentieverkoop: Cobie te Nijenhuis Tel. +31 6 833 320 Allec.tenijenhuis@mybusinessmedia.nl45advertentiecontractenwordenafgesloten con form de Regelen voor het Advertentiewezen gedeponeerd bij de rechtbanken in Nederland. Abonnementenadministratie Abonnementen, bezorging en of adreswijzigingen: MYbusinessmedia Holding bv, abonnementen Kunststof & Rubber, Postbus 58, 7400 AB Deventer Tel. +31 570 504 klantenservice@mybusinessmedia.nl325 Abonnementstarieven Jaarabonnement Nederland: € 257,50* Jaarabonnement Buitenland: € 285,-* Proefabonnement (3 edities): € 29,50* KIVI-leden: 45% Studentenabonnement:korting € 50,00* (inschrijvingsbe wijs verplicht) * Prijzen zijn exclusief 9% BTW Jaarabonnement geldt tot wederopzegging. Beëindiging van het abonnement kan schriftelijk en telefonisch (+31 570 504325) gebeuren, uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonne mentsperiode; nadien vindt automatisch verlenging plaats. Druk: Drukkerij Roelofs, Enschede Opmaak: Bureau OMA, www.bureauoma.nl Hoewel de informatie gepubliceerd in deze uitgave zorgvuldig is uitgezocht en waar mogelijk gecon troleerd, sluiten de uitgever en de redactie uitdrukkelijk iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele onjuistheden en/of onvolledigheid van de verstrekte gegevens.

PET. Het draaide om de vijf gevaarlijkste gewoontes online. En op 1 stond de gewoonte om de naam van je huisdier als gedeeltelijk password voor een online account te gebruiken. Volgens onderzoek doet 39 procent van de baasjes in de VS dat. En aangezien iedereen alles deelt via sociale kanalen. Dan weet je het wel. Dat onderzoek was gedaan door Aura. U raadt het al – een club die er voor zorgt dat je veilig kan ‘internetten’ met de hele familie. Op de site staat een ‘story’ zoals dat heet van de ceo die het bedrijf heeft opgericht omdat in 2014 zijn ‘credit information’ gejat was. En u raadt het wederom – een veiliger internet voor iedereen werd zijn missie. Wat moet je nu met al die ‘wetenschap’? Natuurlijk helemaal niets. Een PR-bureau doet weer alle moeite een klant in allerhande redactionele kolommen te krijgen. Of ze dan niet beter 'hacked’ in hoofdletters hadden kunnen schrijven? Ik ben er sowieso toch maar mooi ingetuind. Maar laten wij lekker wel PET blijven recyclen dan. Dat zal ze leren. Robin Zander, redactie r.zander@mybusinessmedia.nl

MYbusinessmedia legt uw gegevens vast voor de uitvoering van de abonnementenovereenkomst. Uw gegevens kunnen door MYbusinessmedia of zorgvuldig geselecteerde derden worden gebruikt om u te informeren over relevante producten. Indien u hiertegen bezwaar hebt kunt u contact opnemen met de uitgever.

Een snelle blik in mijn digitale prullenbak vertelt me dat ik recent hun berichten heb weggegooid die mij vertelden dat ik om 9.34 uur op maandag naar Amsterdam moest verhuizen als koopjesjager om de ‘levend kosten’ te verlagen, direct gevolgd om 9.35 uur dat ik als koopjesjager dan eigenlijk toch naar Kopenhagen diende te verhuizen. Jaja, zo actueel is onlineMaarberichtgeving.terugnaardie

KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

PET ‘How your PET could get you hacked’. Pardon? Het stond er echt. U heeft mijn aandacht. Hoe kan PET je dan flessen? Chemie is nooit mijn sterkste punt geweest als werktuigbouwer, maar deze zag ik helemaal niet aankomen - PET phishing of zo? Nou, niets van dat alles. De kop dekte overigens wel de inhoud van het bericht. Maar met dat PET werd ‘huisdier’ bedoeld – niet het materiaal. Dat met die hoofdletters was alleen maar om de aandacht te trekken. Het bericht kwam van een club die luistert naar de naam Journalistic.org – handig als je hun website zoekt. En dat blijkt weer zoals ze zelf zeggen ‘de PR-vleugel van het digitale PR-bureau Reboot Online’ te zijn.

4 INHOUD BIJ HET OMSLAG INHOUD 66 14 52 62 8 Bij de cover: Ook na 10 jaar ontbreekt het niet aan ambitie bij Thiele&Kor Plastics Machinery. Meer op pagina 14 en verder. KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

NIEUWSBRIEF 5 Artikelen Recycle-pionier sluit kringloop VACUREMA voor 100 procent rPet trays 8 Samen op weg naar Future Proof Plastics Vier centrale thema's op Kunststoffenbeurs 12 Nummer 1 worden in de Benelux Ambitie bij Thiele&Kor Plastics Machinery 14 Catalogus Kunststoffenbeurs 2022 Voorwoord 25 Congresoverzicht 26 Exposantenoverzicht 34 Noviteiten 46 Cursus onderhoud spuitgietmatrijzen Mikrocentrum, Verbi en RUD C&D Benelux 52 Met pallets tegelijk flakes verwerken AVK past tweetrapsproces van ENGEL toe 56 Grip op je energieverbruik Besparen met Sensorfact 62 Composieten en duurzaamheid Duidelijke trend op jongste JEC World 66 Rubrieken BrancheBreed 6 Actueel 7 Agenda 7 Kleintjes 71 12 56 De Kunststof en Rubber nieuwsbrief brengt u wekelijks (en gratis) op de hoogte van allerlei ins en outs uit de sector. Bedrijfsnieuws, materialen, machines, toepassingen, prijzen, vacature en human interest. Aanmelden kan via www.kunststofenrubber.nl/nieuwsbrief KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

NRK Buitenterreindag De NRK Buitenterreindag is dit najaar op vrijdag 16 september 2022, de dag voor World Cleanup Day. Maakt u die dag uw buitenterrein schoon? Is uw eigen terrein al helemaal schoon? Dan kunt u er ook altijd voor kiezen om de buurt rond uw bedrijf op te ruimen. Doet u mee? Geef het aan ons door op info@nrk.nl, dan maken we er samen een landelijke actie van binnen onze sector. Rond 16 september posten we erover op de sociale kanalen en onze website. Ook uw foto's ontvangen we graag. Veel gemeenten faciliteren in het verstrekken van opruimmaterialen aan vrijwilligers. Heeft u nog geen opruimmaterialen? Vraag deze dan aan (bruikleen) bij uw gemeente. ‘Google’ ‘zwerfafval’ +

gemeentenaam en u komt vaak op de gemeentepagina terecht met contactinformatie van de betreffende ambtenaar. Lukt dat niet, dan kunt u ook Nederland Schoon benaderen om dit voor u te achterhalen.

Er gebeurt

Wilt u het hele jaar zorg dragen voor een schoonbedrijfsterrein? Doe dan mee met Operation Clean Sweep (OCS) en ga naar: ‘Duidelijketinyurl.com/Operatie-CleanSweepCO2-reductie’

Volg NRK via LinkedIn Blijf altijd op de hoogte van het laatste nieuws uit de branche via de LinkedIn pagina van de NRK. en-kunststofinrk-nederlandse-rubber--www.linkedin.com/company/ndustrie-/

Harold de Graaf en Roger Loop zijn geïnterviewd voor de speciale bijlage 'Toekomst van de Economie' van het Financiële Dagblad. Zij gaan in op de uitdagingen die er op hun bordje liggen, de perceptie van kunststof, de discussie die vooral gevoed wordt door emotie en de noodzaak van 'design for circularity’. Er liggen flink wat uitdagingen op het bord van Harold de Graaf en Roger Loop, respectievelijk algemeen directeur van de Federatie Nederlandse Rubber en Kunststofindustrie (NRK) en directeur NRK Verpakkingen. Een van daarvan is het wegnemen van vooroordelen over rubber en Onafhankelijkkunststof. onderzoeks- en adviesbureau CE Delft heeft onderzoek gedaan naar CO2-reductie met circulaire kunststoffen in Nederland. Het bijna zestig pagina’s tellende rapport staat volop voorbeelden, waaronder die van een broodverpakking. Wat blijkt? De klimaatimpact van voedselverspilling en verpakking ligt bij specifieke verpakkingen tot 89 procent lager bij een verpakking van kunststof dan een verpakking van papier. Lees het hele interview via de onderstaande link: tinyurl.com/FD-NRK

Het kabinet heeft de eerste fase van Circulaire Plastics NL definitief goedgekeurd en investeert 124 miljoen euro vanuit het Groeifonds. Voor het gehele achtjarige programma is in totaal 220 miljoen euro door het kabinet gereserveerd. Dit bedrag wordt verdubbeld door industrie en andere stakeholders in de circulaire plasticsketen.

BRANCHEBREED 6 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

CirculaireBrancheBreedSAMENGESTELDDOORHAROLDDEGRAAFVANNRKPlasticsNL

ookbedrijfsbezoeken,bijeenkomsten,branchebreed:veelopleidingen,noemmaarop.Aanallesdeelnemengaatniet,maarallesoverslaanisgeenoptie.OpdezepaginameldtHarolddeGraafvanNRKnieuwsfeitenoveractueleonderwerpen.www.nrk.nl

"NRK is zeer verheugd over het besluit van het kabinet om de eerste fase van Circulaire Plastics NL definitief goed te keuren. De aansturing van het programma (governance) moet nog verder worden vormgegeven en daar verwachten we komende maanden meer duidelijkheid over. Na de zomerperiode zullen sessies georganiseerd worden hoe de praktische vertaling van dit grote meerjarenprogramma naar concrete projecten gemaakt kan worden", aldus NRK-directeur Harold de MetGraaf.de uitvoering van Circulaire Plastics NL spannen de overheid, bedrijven en kennisinstellingen zich in voor het halen van de circulariteitsdoelen om 50 procent van alle plastics te recyclen in 2030. Ook streven ze ernaar dat er minder plastics naar de afvalverbranding gaan. De investering van 124 miljoen euro is voor de programma’s die in 2023 en 2024 starten.

Recycling drankkartons Stora Enso en Tetra Pak onderzoeken een mogelijke oplossing voor recycling van drankenkartons in de Benelux. Beide partijen willen hiermee inspelen op de vraag naar circulaire, op papier gebaseerde verpakkingsoplossingen. De gezamenlijke haalbaarheidsstudie omvat een plan om een recyclingfabriek te bouwen op het terrein van Stora Enso in het Belgische Langerbrugge. De papiervezels worden dan daar gerecycled en weer verwerkt tot golfkarton; de aluminium en polymeer barrièrefilms moeten door een speciale partner worden gerecycled en dat regelt AfhankelijkTetrapak. van de uitkomsten van de haalbaarheidsstudie die in de eerste helft van 2023 moet zijn afgerond, kan de lijn voor gerecycled golfkarton naar verwachting in 2025 draaien. Op de lijn kan dan in eerste instantie naar schatting 50.000 ton gerecycleerd karton per jaar worden verwerkt met het potentieel om dit te verhogen. Jaarlijks komt ongeveer 75.000 ton aan drankkartons op markt in de Benelux. Gebracht. Een groeiend aandeel – nu zo’n 70 procent - wordt ingezameld voor recycling. Momenteel is er geen bestaande infrastructuur voor de recycling van drankkartons in de Benelux. www.storaenso.comwww.tetrapak.com PS Loop Precies een jaar na de eerste ingebruikname wordt de Polystyrene Loop, een demonstratiefabriek voor de industriële recycling van EPS-isolatiemateriaal afkomstig van sloop- en renovatiewerkzaamheden, heropend. Een consortium van Duitse bedrijven heeft recent de Nederlandse fabriek uit het faillissement

Datum: 27-29 september 2022 Plaats: Neurenberg (D) www.fachpack.de Engineering Event Safety

gekocht. Het Polystyrene Loop-initiatief begon vijf jaar geleden in de vorm van een coöperatie met 70 leden uit 15 Europese landen. De leden vertegenwoordigden bijna de gehele Europese waardeketen van polystyreenschuim. Op weg naar de transformatie van de coöperatie naar een bedrijf bleken de gevolgen van de coronapandemie en de stijgende energiekosten een onoverbrugbare kloof voor een succesvolle start-up, zodat Polystyrene Loop B.V. op 10 maart van dit jaar faillissement moest Hetaanvragen.nieuwopgerichte bedrijf PS Loop B.V. is een 100% dochteronderneming van de GEC Group. GEC staat voor "German EPS Converters". De groep bestaat uit de Duitse EPS-converters Bachl, Brohlburg en Rygol. Het consortium wordt ondersteund door BASF, Bewi, Sunpor, Synthos en Unipol, aangevuld met de Oostenrijkse EPS-converter Hirsch en de vlamvertragerfabrikant ICL. Het initiatief vervult een mandaat van de Europese Commissie bij het implementeren van de kunststofrecyclingdoelstellingen, onderdeel van de EU-strategie voor een circulaire economie. polystyreneloop.eu Weekend van de wetenschap Het Weekend van de Wetenschap is voor veel kinderen een eerste kennismaking met de wereld van de wetenschap en technologie. Dat kan onder andere bij bedrijven die hun deuren openzetten. De bedrijven op Chemelot, BASF De Meern en Heerenveen en LyondellBasell hebben zich al aangemeld. Liefhebbers kunnen nog meedoen. Het Weekend van de Wetenschap is op zaterdag 1 en zondag 2 oktober. www.weekendvandewetenschap.nl Stora Enso en Tetra Pak onderzoeken een mogelijke oplossing voor recycling van drankenkartons in de Benelux.

KunststoffenAGENDA 2022 De Kunststoffenbeurs is dé vakbeurs en ontmoetingsplek voor de gehele kunststofketen in de Benelux. Actuele thema’s als circulaire economie, duurzaamheid, smart industry, slimme grondstoffen, nieuwe materialen, kostprijsbesparing, innovatieve productiemethodes, productontwikkeling en kansen voor de maakindustrie staan Datum:centraal.14 en 15 september 2022 Locatie: 's-Hertogenbosch kunststoffenbeurs.nl K 2022 K is wereldwijd het meest relevante trefpunt voor de gehele branche. Exposanten uit de hele wereld komen naar Düsseldorf om de operational excellence van de branche te demonstreren en samen met de bezoekers actief de koers voor de toekomst uit te zetten. Met dit jaar klimaatbescherming, circulaire economie en digitalisering als leidende thema's.

Het Engineering Event Safety, beter bekend als Safety Event, staat dit volledig in het teken van machineveiligheid. Het thema op deze twaalfde editie: de waarde van safety. Datum: 30 november 2022 Plaats: 's-Hertogenbosch www.safetyevent.nl

Bedrijven kunnen ze nog aanmelden voor het Weekend van de Wetenschap op 1 en 2 oktober aanstaande.

ACTUEEL 7KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

Datum: 19 t/m 26 oktober 2022 Plaats: Frankfurt (D) www.k-online.com FACHPACK 2022 FACHPACK is een van de belangrijkste evenementen in Europa voor bedrijven die verpakkingen produceren en gebruiken. De verpakkingsbeurs biedt een compact maar uitgebreid inzicht in alle relevante industriële verpakkingsonderwerpen, zoals productverpakkingen voor industriële en consumptiegoederen, verpakkingshulpmiddelen en -materialen, maar ook voor productie, verpakkingstechnologie en logistiek.

Faerch is een toonaangevende fabrikant van voedselverpakkingen, grotendeels gemaakt van PETdieptrekfolie. De trays zijn geschikt voor vele toepassingen, vooral in de levensmiddelensector, waar voedselveiligheid, houdbaarheid en een duidelijk zicht op het verpakte product vereist zijn. Faerch maakt trays voor kant-en-klaarmaaltijden, vers vlees, meeneemmaaltijden en verpakkingen voor zuivelproducten op verschillende eigen productielocaties in Europa. Zij leveren aan bekende voedselproducenten en handelsondernemingen over de hele wereld. De verpakkingen moeten voldoen aan de hoogste kwaliteitsnormen voor Van niche tot ‘must-have’ is een omschrijving die past bij de ontwikkeling die kunststofrecycling de laatste jaren heeft doorgemaakt zich de afgelopen jaren heeft ontwikkeld. Ook het van origine Deense Faerch heeft daaraan bijgedragen. Als producent van kunststofverpakkingen en klant van EREMA is Faerch het eerste bedrijf ter wereld dat de recycling van Europese postconsumer PET met succes integreert in het eigen productieproces.

Gesloten kringloop De trays die Faerch produceert zijn volledig recyclebaar en bestaan, afhankelijk van het PET-type (CPET, MAPET of APET), tot 100 procent uit gerecycled postconsumer PET (rPET). Daarom wordt Faerch beschouwd als een pionier op het gebied van tray-totray recycling, mede dankzij de samenwerking met

Recycle-pionier sluit kringloop voor PET voedselverpakkingen

8 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 RECYCLING

Faerch heeft de PET-kringloop voor voedselverpakkingen gesloten.

VACUREMA-technologie gebruikt voor 100 procent rPET trays direct contact met levensmiddelen en moeten voldoen aan speciale functionele criteria, zoals voor het vervoer van vloeibare levensmiddelen en wanneer levensmiddelen erin worden ingevroren of opgewarmd.

CIRREC is inmiddels begonnen met het opschalen van zijn tray-to-tray recycling mogelijkheden naar andere landen in Europa met de volgende twee tray-waslijnen die al besteld zijn. Hiermee wordt de outputcapaciteit verviervoudigd tot meer dan 5 miljard voedseltrays per jaar in 2025. in Europa is er een snelle ontwikkeling bij de inzamelaars en voorsorteerders om post-consumer PET-potten, -kuipen en -bakjes toegankelijk te maken voor recycling. Met een geleidelijk verbeterende kwaliteit van de grondstof worden de opbrengsten vergelijkbaar met die van de recycling van flessen. Volgens CIRREC wordt food-grade rPET gemaakt van potten, bakken en trays een op grote schaal beschikbare nieuwe grondstof: tray-rPET.

Indrukwekkende cijfers

In Faerch’s eigen recyclingfabriek in Duiven worden PET-balen, afkomstig van inzamel- en sorteerbedrijven in heel Europa, gesorteerd, gewassen en gerecycled.

Eigen recyclingfabriek in Duiven In Faerchs eigen recyclingfabriek in Duiven, die de oude naam 4PET recent heeft ingeruild voor CIRREC, worden PET-balen, die afkomstig zijn van inzamel- en sorteerbedrijven uit heel Europa, gesorteerd, gewassen en gerecycled. De post-consumer rPET flakes en pellets die dat oplevert worden door verpakkingsfabrikanten hergebruikt en uiteraard door het bedrijf zelf.

9KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

CIRREC In 2019 nam Faerch de sheetfabrikant 4PET Groep over. Recent is de naam gewijzigd in CIRREC. De nieuwe naam benadrukt de focus van het bedrijf op 'CIRcular RECycling' en zijn streven naar echt circulaire recycling van voedselverpakkingen.

EREMA. Want in vergelijking met bottle-to-bottle recycling, waar de circulaire economie al 20 jaar succesvol is ingeburgerd, is het sluiten van de materiaalkringloop van PET-trays achtergebleven. "Voor ons was het duidelijk dat met een doelgerichte aanpassing van onze flexibele VACUREMA-technologie, tray-to-tray recycling net zo'n succesverhaal zou kunnen worden.

Hij staaft deze verklaring met enkele indrukwekkende cijfers: trays uit heel Europa worden gerecycled om er 1,2 miljard PCR PET-trays per jaar van te maken. Het doel is om de recyclingcapaciteit in de komende jaren te "Zonderverviervoudigen.compromissen op het gebied van voedselcontactconformiteit en functionele eigenschappen", zo benadrukt Bak Thellesen: "Kwaliteit en duurzaamheid moeten voor ons hand in hand gaan, want alleen zo kunnen we onze klanten circulaire verpakkingsoplossingen bieden en de verandering stimuleren die nodig

"Dit maakt ons momenteel de enige geïntegreerde recycler ter wereld die in staat is om gebruikte huishoudelijke PET-verpakkingen op industriële schaal te recyclen en er weer nieuwe trays van te maken", stelt Thomas Bak Thellesen, senior director Group Sustainability & External Affairs bij Faerch.

CIRREC verwerkt nu al industriële volumes, waarbij jaarlijks het equivalent van 1,2 miljard voedseltrays wordt gerecycled. Dit komt ruwweg overeen met de gehele Nederlandse markt van gesorteerde harde PET-voedselverpakkingen voor huishoudelijk gebruik of, anders gezegd, de totale hoeveelheid gesorteerde PET-potten, -kuipen en -trays in Scandinavië.

Faerch was onze eerste klant die daar net zo van overtuigd was als wij", zegt Christoph Wöss, business development manager bij EREMA Group GmbH.

In de installatie in Duiven gebruikt Faerch het VACUREMA-systeem met SafeFlake-technologie van EREMA.

Behalve deze kwaliteitsaspecten spreken ook de financiële argumenten duidelijk in het voordeel van dit recyclingproces. Zowel de totale kosten van aanschaf en gebruik (total costs of ownership) als het energieverbruik zijn namelijk relatief laag. "Het specifieke totale energieverbruik van een VACUREMA Prime-systeem bedraagt slechts 0,295kWh/kg. Dit is een van de beste energie-efficiëntiewaarden in vergelijking met conventionele PETverwerkingslijnen op de markt," zegt Christoph Wöss. De waarde is afkomstig uit onderzoek door SKZ - Das Kunststoff-Zentrum en gemeten bij een doorvoer van 1650 kg/u en exclusief de koelmachine van de klant.

Om aan het PET-afval te komen dat het nodig heeft, biedt Faerch zijn eigen terugkoopmodellen aan klanten die de verpakkingen na gebruik weer kunnen ophalen, zoals luchtvaartmaatschappijen en cateringbedrijven. "Voor onze productie is dit afval een waardevolle grondstof waarvan we weten dat het van de juiste kwaliteit is." Veilig, snel en flexibel recyclingprocesVoor het recyclingproces van de trays vertrouwt Faerch sinds medio 2018 op het VACUREMA-systeem met SafeFlake-technologie van de Oostenrijkse recyclingmachinefabrikant - voluit - EREMA Engineering Recycling Maschinen und Anlagen Ges.m.b.H. Sinds de oprichting in 1983 is het bedrijf gespecialiseerd in de ontwikkeling en productie van kunststofrecyclingsystemen en -technologieën voor de kunststofverwerkende industrie. Het bedrijf en wordt in deze sector beschouwd als toonaangevend en maakt deel uit van de Oostenrijkse bedrijvengroep EREMA Group GmbH, gevestigd in Ansfelden/Linz, die wereldwijd ongeveer 840 mensen in dienst heeft. Het bijzondere aan de opstelling in Duiven is dat de ontsmetting, droging en IV-behandeling (IV: intrinsieke viscositeit, een maat voor het moleculair gewicht) al op de flake in de vacuümreactor plaatsheeft. Pas daarna wordt het materiaal in de extruder gevoerd. Dit voorkomt hydrolytische en oxidatieve degradatie van de smelt in de extruder. Dit is een voorwaarde voor heel schone rPET-trays die voldoen aan de eisen voor voedselcontact, met de beste IV- en kleurwaarden. Financiële argumenten De kwaliteit van de rPET-pellets blijft constant hoog, zelfs als de parameters van het inputmateriaal - zoals vochtigheid, mengsel of bulkdichtheid - variëren.

Faerch levert post-consumer rPET-vlokken en -pellets aan verschillende verpakkingsproducenten en gebruikt ze uiteraard ook in de eigen productie.

10 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 is om een infrastructuur op te zetten die nodig is om een echte circulaire economie te realiseren."

Thomas Bak Thellesen (Faerch): “..de enige geïntegreerde recycler ter wereld die in staat is om gebruikte huishoudelijke PET-verpakkingen op industriële schaal te recyclen en er weer nieuwe trays van te maken.”

RECYCLING

Brede consensus Plastic verpakkingen spelen een belangrijke rol bij de bescherming en houdbaarheid van voedsel. Duurzame, circulaire economie-oplossingen kunnen de uitstoot van broeikasgassen en voedselverspilling aanzienlijk verminderen. De tray-to-tray recyclingoplossing van Faerch laat zien hoe de circulaire economie kan werken. EREMA is ervan overtuigd dat velen dit voorbeeld in de nabije toekomst zullen volgen. In tegenstelling tot een paar jaar geleden is er nu namelijk een brede consensus dat de circulaire economie –en dus ook recycling – een belangrijke rol speelt in de transformatie naar een klimaatneutrale, grondstofefficiënte en concurrerende industrie.

www.faerch.comwww.erema.at Oorsponkelijke tekst: EREMA Beeldmateriaal: Faerch

PRODUCEERT KLASSE WERKT ELEKTRISCH BESPAART GELD EN GEEFT ALLES IS SNELHEEFT WEINIG NODIGKAN VEELHEEFTROUTINE Uw instap in de wereld van elektrisch spuitgieten: De GOLDEN ELECTRIC combineert de onverslaanbare kwaliteit van onze hydraulische GOLDEN EDITION met de efficiëntie van een elektrische aandrijving. Goed voor uw klanten en uw operators. www.arburg.be YEARS ARBURG BELGIUM

2022

Samen op weg naar Future Proof Plastics Kunststoffenbeurs 14 en 15 september 2022, Brabanthallen, 's-Hertogenbosch ledig circulair; dat is de ambitie van de Nederlandse overheid voor een duurzame toekomst. De kunststofen rubberindustrie loopt hierin als innovatieve sector voorop en werkt continu aan de verduurzaming van (eind)producten. Maar wat maakt kunststof future proof? De basis ligt bij een krachtig productontwerp, slim grondstofgebruik, reshoring, geoptimaliseerde productiemethodes als spuitgieten, extruderen en vacuümvormen en de beste kwaliteit matrijzen en gereedschappen. Zo wordt 30% van al het plastic afval gerecycled of hergebruikt, zijn steeds meer kunststoffen biobased of biologisch afbreekbaar en wordt de inzet van natuurlijke grondstoffen zoals aardolie flink

12 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 KUNSTSTOFFENBEURS

Na een corona-editie in de Brabanthallen organiseert Mikrocentrum de beurs wederom in de Brabanthallen. Timo van Leent, manager Kunststoffenbeurs: ‘’Uit de evaluaties van de editie in september 2021 is gebleken dat exposanten en bezoekers zeer tevreden waren met de nieuwe locatie in ’s-Hertogenbosch. Vaak genoemd is de ruimte die de locatie biedt voor een expo zoals het Machineplein, daarnaast biedt de nieuwe locatie ook ruimte om de beurs verder door te ontwikkelen en te vernieuwen.’’ Sustainability & Recycling Area 50% minder grondstofverbruik in 2030 en in 2050 volSustainability & Recycling, Smart Production & Digitalization, Reshoring & Buying en Innovation & Knowledge, dat zijn de vier thema’s die Mikrocentrum centraal stelt tijdens de 23e editie van de Kunststoffenbeurs. De vier thema’s zorgen ervoor dat de Kunststoffenbeurs dé plek is waar samen gewerkt kan worden aan de toekomstbestendigheid van kunststof.

enkele praktijkcases met als belangrijkste thema’s: reshoring, kortere keten en duurzaamheid. Innovation & Knowledge Area

Smart Production & Digitalization Area De kunststof productieomgeving van de toekomst vraagt om multidisciplinaire en ketensamenwerking, maar ook om de inzet van knappe koppen en slimme handen. De nieuwe Smart Production & Digitalization is deze ont moetingsplek. Het publiek ontdekt binnen deze area alles over slimme oplossingen rondom digitalisering, automatisering, robotica, connectiviteit, procesoptimali satie en software. Daarnaast komt het thema Smart Production & Digitalization ook terug op de beursvloer, het Machineplein en in het congresprogramma.

13KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

De Kunststoffenbeurs biedt deze groepen dit jaar de ruimte om hun organisatie of project te presenteren aan de gehele kunststof- en rubberindustrie. Hal 2 zal volledig in het teken staan van innovatie en kennisdeling en biedt naast de beursvloer ruimte voor presentaties op een live stage. Machineplein komende drie jaar op de Kunststoffenbeurs Mikrocentrum, organisator achter de Kunststoffenbeurs gaat voor de komende drie jaar een intensieve samenwerking aan met Equip-Plast. Na het succes van het eerste Machineplein tijdens de 22e editie van de Kunststoffenbeurs kondigt de manager aan nog zeker drie jaar lang door te gaan met het Machineplein. ‘’Lovende reacties van zowel bezoekers als exposanten hebben ervoor gezorgd dat het Machineplein een onmisbaar demonstratieplein vormt, voor de machineleverancier tot aan het hogere management en van machinebouwers tot aan inkopers’’, aldus Van Leent. kunststoffenbeurs.nl

Steeds meer bedrijven in de hightech- en maakindus trie kiezen ervoor om bewust in Nederland te produ ceren en hun productie terug te halen uit de lage loonlanden. Dit heeft verschillenden redenen, uiteenlopend van kostenbesparing tot het beter inspelen op de klantbehoefte. Reshoring van produc tieactiviteiten uit lagelonenlanden naar Nederland kan plaatsvinden in verschillende vormen en heeft natuurlijk gevolgen voor de hele bedrijfsvoering van uw bedrijf. Speciaal voor inkopers uit de maakindus trie wordt er voor het eerst het inkoperscongres georganiseerd. Op woensdag 14 september worden uitdagingen uit de markt besproken aan de hand van

Reshoring & Buying Area

KUNSTSTOFFENBEURS 2022 gereduceerd. Verduurzaming stopt niet bij het (eind) product, de industrie werkt aan het gehele (productie) proces: van energiebesparing in de productie tot procesoptimalisatie en de algehele verlaging van de CO2 Duurzaamheidafdruk. is al jarenlang een vast thema op de Kunststoffenbeurs. Als ontmoetingsplek voor de gehele kunststof- en rubberketen is de Kunststoffenbeurs het platform om samen de kansen en uitdagingen die verduurzaming met zich meebrengt aan te gaan. Door de nauwe samenwerking met onder andere NRK, Rethink Plastics en PlasticsEurope is het publiek verzekerd op de hoogte van de laatste ontwikkelingen en mogelijkheden rondom dit thema.

De toekomst van kunststof en rubber kan niet zonder innovatie en kennisdeling. De Kunststoffenbeurs onderschrijft daarom het belang hiervan. De kunststof- en rubberindustrie is een van de meest innovatieve sectoren van Nederland. Onderzoeksprojecten, onderwijsinstellingen en start-ups spelen een essentiele rol op weg naar een Future Proof Plastics. Het publiek ontdekt meer over de investeringen in de ontwikkeling van energiezuinige, duurzame en gebruiksvriendelijke producten in de speciale kennis- en onderwijshal. ‘’Het is de allereerste keer dat we een gehele hal in het teken zetten van innovatie en kennisdeling. We merkten al een tijdje dat er behoefte was naar de aanwezigheid van partijen als onderwijs- en kennisinstellingen, start-ups en onderzoeksprojecten.

Nu is het zeker een pre voor een vliegende start als je gezamenlijk meer dan drie decennia (verkoop) ervaring in de wereld van de spuitgietmachines op zak hebt. Maar voldoende is dat natuurlijk niet. Genoeg reden voor Kunststof en Rubber om af te reizen naar Nieuwegein en daar met Jan Eiko en Jarno Thiele –‘zoon van’ en inmiddels mede-directeur/eigenaar – om de tafel te gaan, nu Thiele & Kor inmiddels alweer 11 jaar bestaat. Nu is dat zoals Jan Eiko zegt eigenlijk voor hen heel ongebruikelijk. Want liever laten ze een van hun klanten het woord doen. “Onze samenwerking met Kunststof en Rubber is voor ons een uiting van mer kimago. Mensen zien dat anderen bij ons SumitomoDemag-spuitgietmachines kopen. Waarom doen die dat? Dat maakt nieuwsgierig en zo zien ze de suc cesverhalen achter ons merk.” Overigens, het feestje voor het 10-jarig jubileum volgt – corona – nog, zowel voor hun klanten als de medewerkers. Proosten in Teams is nu eenmaal niet hun stijl. Het moet goed gebeuren en met een Kunststoffenbeurs –Thiele&Kor Plastics Machinery is te vinden op het Machineplein in hal 1 met stand 110 – en een K-beurs dit jaar wordt dat dus 2023. Europese fabrikanten Behalve op de namen van de oprichters stoelt het ‘merk’ Thiele&Kor Plastics Machinery (TKPM) inmiddels mede op een leveringsprogramma dat is opgebouwd rondom gerenommeerde Europese fabrikanten – een uitgangspunt bij de start – van de lineaire robots van WEMO Automation, de materiaallogistiek en -behandeling van Koch Technik en de maalmolens granulators van Wanner Technik tot de spuitgietmachines van Sumitomo-Demag. En of dat nog niet voldoende is om tot een optimale productie te komen hebben ook de transportsystemen van F.lli Virginio, de tempereeroplossingen van BOE-Therm en de after“We hadden nog helemaal niks. We hadden geen pand, geen verteMaar we hadden wel ideeën – laten we kijken wat de toekomst brengt.” Met die korte situatieschets vat Jan Eiko Kor het ‘businessplan’ achter Thiele&Kor Plastics Machinery BV samen. Wat hadden Riekus Thiele en Jan Eiko dan wel bij de officiële oprichtingsdatum op 1 december 2011? “We wisten wel dat wij met zijn tweeën bekende namen In de markt waren.”

Ambitie

INTERVIEW

“ We willen nummer 1 worden in de Benelux” blijft bij Thiele&Kor Plastics Machinery

14 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

genwoordigingen.

Met de exclusieve vertegenwoordiging van SumitomoDemag voor de Benelux, wist Thiele&Kor in september 2012 een belangrijke pijler onder het huidige programma binnen te halen. Ook voor de Japans-Duitse spuitgietmachinefabrikant, op dat moment al enige tijd op zoek naar een nieuwe partner in de Benelux, waren Jan Eiko en Riekus geen onbekenden. Dit betekende niet dat de kersverse ondernemers geen flinke stappen moesten zetten om de zaak uiteindelijk te kunnen beklinken. Jan Eiko: “Dat was wel spannend, want we moesten voor die tijd wel een organisatie hebben neergezet. Zonder dat je zeker wist dat je de vertegenwoordiging kreeg.” Maar die noodzakelijke stappen waren deels al gezet. Het huidige pand in Nieuwegein – centraal in Nederland – werd betrokken na het eerste kapitaal te hebben verdiend met de verkoop van gebruikte machines. “We reden toen ook in oude Volvo’s rond met 400.000 km op de teller. We zijn allebei wel van eerst geld verdienen voordat je het kan uitgeven. Want je kan twee dingen doen: of je koopt een mooie Audi ,of je zegt ‘ik ga dit geld besteden om gereedschappen voor onze service-specialist te kopen’. We hebben voor het laatste Bovendiengekozen.”wisten Riekus en Jan Eiko ook voormalige collega’s te enthousiasmeren voor hun plannen. Natuurlijk is geloof in eigen kunnen een belangrijke voorwaarde – de markt moet dat vertrouwen wel delen. Het economisch tij in de wereld hadden ze in die jaren zeker niet mee. Maar met een pand en de eerste ervaren monteurs in dienst, wisten Jan Eiko en Riekus Sumitomo-Demag te overtuigen. Ook Jarno – ‘van huis uit’ natuurlijk altijd betrokken bij het bedrijf – kan het succes van die ‘filosofie’ beamen: “Die basis, dat je

market spuitgiet-productieoplossingen van Plasdan bij Thiele&Kor in Nieuwegein onderdak gevonden. Flinke stappen

INTERVIEW

Geluk hebben Niet dat het dan vanzelf gaat natuurlijk. “De markt was ook afwachtend en dacht: Laat ze eerst maar een paar jaar bestaan, want ieder stelletje verkopers kan wel zeggen dat ze een bedrijf kunnen oprichten. Laat ze eerst maar bewijzen dat ze het kunnen. Nou, dat hebben wij denk ik wel aardig bewijzen nu we inmiddels meer dan 10 jaar bestaan”, stelt Jan Eiko niet zonder Natuurlijktrots.

15KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

– dat weet hij ook: ”Je moet ook geluk hebben met je leveranciers. Als een leverancier een verkeerde afslag neemt, dan heb jij niet het juiste product dat de klant vraagt. Wij hebben het geluk dat Sumitomo toendertijd Demag heeft overgenomen. Je hebt ‘German engineering’ en ‘Japanese technology’.

Jan Eiko Kor (links) en Jarno Thiele (rechts) voor het pand van Thiele&Kor Plastics Machinery in Nieuwegein. een organisatie hebt met monteurs, betekent dat je ook de kennis en kunde in huis hebt – zowel op verkoopgebied als op servicegebied. Dat maakt je ook wel heel sterk in je positie richting Sumitomo-Demag om ze te overtuigen de samenwerking aan te gaan.”

Die machines zijn gewoon een gigantische goede acce lerator geweest – en nog – voor ons bedrijf. Bij de club Een periode van groei volgt in de richting van 2015. Meer medewerkers worden aangetrokken, de binnendienst en servicedienst ontwikkelen zich verder. De Thiele&Kor-organisatie krijgt steeds meer vorm. Daar komen ook andere uitdagingen bij kijken. ”Dan heb je bijvoorbeeld een prachtig idee hoe je mensen wilt belonen met een eigen regeling, maar dan moet je naar een branchegerichte cao. Die dingen horen er natuurlijk ook bij maar wij zijn maar twee eenvoudige verkopers. Die uitdagingen overwin je en dan kan je meteen zien of je ondernemer bent: breek je bij de enkeltjes af of ga je door? Nou – we hebben de koe elke keer bij de hoorns gevat en zijn doorgegaan.” Ook de verkoop, sinds de oprichting het ‘domein’ van Riekus en Jan Eiko kon uitbreiding gebruiken: “Riekus en ik gingen elk jaar met zijn tweeën skiën”, vertelt Jan Eiko. “Door de drukte doen we dat helaas al jaren niet meer, maar ‘s avonds bij de après-ski ontstaan de beste ideeën. Het is alleen de kunst om ze tot de volgende ochtend te onthouden”, zegt Jan Eiko lachend de sfeer op de gezamenlijk skitrips schetsend. “Ik zeg: ‘joh, wij kunnen heel, heel ver zoeken, maar wij doen wel eens zaken met iemand die ons goed helpt. Die jongen, als het een keer niet lukt, gaat net zo lang door tot het wel lukt’. En dat was Jarno. Waarom zou je verder zoeken als je gewoon iemand om de hoek, in je eigen gelederen hebt? Riekus die dacht van ‘ja ja, dit had ik ook al gedacht’, maar wilde het voorstel niet zelf doen. Ik zeg: ‘we gaan met hem praten’. Zo is Jarno bij de club gekomen. Met het vooruitzicht dat als het van beide kanten bevalt dan wie weet in de toekomst, maar je begint in de verkoop.”

Beste plek Dus op 1 april 2015 begint Jarno in de verkoop. “Er is

“Geen fouten meer”

16 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

heeft een deel van de aandelen van zijn vader overgenomen. Ook de structuur van het bedrijf is inmiddels danig veranderd. Thiele&Kor Plastics Machinery ‘hangt’ nu onder Thiele&Kor Group, samen met Thiele&Kor Rental&Lease en PlastiKCs in België. “Want we hebben in de tussentijd ook een bedrijf in België opgericht”, vertelt Jan Eiko over het 50-procent belang in PlastiKCs, gevestigd in Brecht op een kleine 10 km van het centrum van Antwerpen. De andere 50 procent van PlastiKCs – en de verklaring voor de KC – is in handen van ‘spuitgietveteraan’ en professional Kurt Callewaert. Jan Eiko: “Wij waren niet groot genoeg om België ook goed te kunnen vertegenwoordigen. En – dat weten wij ook – het is ook heel simpel: we zijn ontzettend goed met een aantal Belgische bedrijven, maar Belgen moet je door Belgen – met een mooi Nederlands woord – laten ‘betreuen’.” Kurt, geen onbekende voor Riekus en Jan Eiko want ooit collega’s, zei hier in een interview met Kunststof en Rubber in 2020 over: “Ofschoon ieder op een zeker moment zijn eigen weg is gegaan, hebben we binnen de kleine wereld van de spuitgietmarkt altijd goed contact gehouden. Op een zeker moment is er ‘tussen pot en pint’ een serieus gesprek op gang gekomen, aan de ene kant gevoed door mijn sluimerende behoefte aan een nieuwe uitdaging en aan de andere kant door de wens van TKPM om een bedrijf in België op te starten dat zich volledig richt op de Belgische en Luxemburgse spuitgietmarkt.” Niet al te gek PlastiKCs profiteert uiteraard van de vertegenwoordigingen die Thiele & Kor onder de hoede heeft. Maar het Belgische bedrijf heeft ook eigen vertegenwoordigingen in de wacht gesleept, zoals die van het Zwitserse Regloplas, fabrikant van tempereerapparaten.“PlastiKCs is begonnen in de coronatijd", vertelt Jan Eiko. “We waren nog niet bij de notaris of de hele wereld stortte in. Dan ging je daar naar binnen en gingen alle plichtplegingen met een plastic scherm ertussen. Zo werden de spullen ondertekend. Heel bizar vergeet je nooit weer. Heel Antwerpen was uitgestorven. Natuurlijk ging het heel langzaam van start. Maar dat is helemaal niet zo erg. Wij waren in 2011 ook blij dat de markt niet al te gek was. Dan kan je rustig aan starten. Als je in een keer met 70 machines wordt geconfronteerd, dan is dat niet te bolwerken.”

Inmiddels lijkt PlastiKCs een zelfde weg af te leggen als Thiele&Kor destijds en is een volwassen bedrijf aan het worden. “En het leuke is vanaf dag één zijn gelijk zwarte cijfers gedraaid. Het een heel stabiel bedrijf dankzij professionals”, stelt Jan Eiko. Boerenverstand Wat voor de start van PlastiKCs geldt, gaat ook op voor die andere poot onder de Thiele&Kor Group – die van Plastics Machinery Rental&Lease - als je de zorgvuldigheid beschouwt die aan alle activiteiten ten grondINTERVIEW helemaal nooit een contract geweest”, haakt hij lachend aan bij de opmerking van Jan Eiko dat een grap met zo’n startdatum natuurlijk niet kon uitblijven. “Eigenlijk was ik vanaf het begin van TKPM al wel betrokken – je weet wat er gebeurt en speelt. Toen die basis er eenmaal was – een grote ‘installed base’, een serviceorganisatie en Riekus en Jan Eiko die zelf de verkoop oppakten – dan kun je verder gaan uitbouwen. En na een aantal jaren kwam er ruimte voor uitbreiding bij de verkoop. “Dat is in principe ook de beste plek om te beginnen.

Je krijgt de lijntjes met de leveranciers, die leer je door en door kennen. En natuurlijk het contact met de klanten, zodat je weet wat er In de markt speelt. Maar ook In de eigen organisatie. Daarmee vorm je een goede basis om over de hele breedte kennis en ervaring op te doen, om van daaruit verder te gaan. Daar lag sowieso mijn ambitie wel, maar dit was nodig –eerst een jaar of vier, vijf volle bak knallen in de verkoop”, sluit Jarno lachend af. ‘Tussen pot en pint’ Inmiddels is Jarno één van de drie directieleden en

Thiele&Kor is al enige tijd bezig met het transitieproces dat hoort bij een sterk groeiende en ontwikkelende onderneming. Jan Eiko: “Ik ben afgestudeerd op continu verbeteren - kaizen. Als medewerkers mij vragen ‘joh, waar gaat het naartoe met deze firma?’ zeg ik ‘heel simpel, over een paar jaar maken wij geen fouten meer’. Dat is natuurlijk onhaalbaar maar je blijft altijd getriggerd om fouten te herkennen, erkennen en te verbeteren met elkaar. En niet dat Jan Eiko of Jarno vertelt hoe ze het moeten doen. Dat moet uit henzelf komen. Zelf helpen dingen te verbeteren. Dat er dingen misgegaan is helemaal niet erg. Dat gebeurt ons allemaal. Het is pas erg als je er niks mee doet.” Jarno legt uit: “We krijgen steeds meer werk en dat moet efficiënt gebeuren. Iedereen heeft daarbij een behoorlijk stuk verantwoordelijkheid. Maar als diegene om wat voor reden dan ook wegvalt, tijdelijk of langer, dan moet het zo zijn dat een ander dat over kan nemen. Daar heb je duidelijke workflowschema’s, procesbeschrijvingen en werkinstructies voor nodig. Dat is ook waardeontwikkeling en waarde creëren voor je bedrijf. Door dat structureel te doen, wordt het gewoon veel makkelijker en efficiënter, dus je houdt veel meer tijd over voor andere dingen. Dat ziet iedereen in en daar is Iedereen ook fanatiek mee. Wat ook heel belangrijk is: we nemen hier heel erg de tijd voor. We begeleiden de mensen goed. Maar doordat ze het zelf doen, zien ze ook dat het voor hen daadwerkelijk iets oplevert – en dat motiveert. We hebben afgelopen jaren wel een cultuuromslag gemaakt en dat is ook een structurele strategische omslag.”

Continuïteit en aanwas Bij het aangaan van een leasecontract vertelt Jarno hoort een onderhoudscontract met TKPM als garantie dat de spuitgietmachine adequaat en tijdig wordt onderhouden. Tegelijkertijd zien Jan Eiko en Jarno daardoor ook een andere ontwikkeling. “Technici zijn heel moeilijk te vinden en ervaren spuitgietspecialisten zijn helemaal niet te krijgen. Wat wij zien is dat steeds meer bedrijven afscheid nemen van hun eigen TD. Wel voor de hand en spandiensten, maar niet echt voor het machineonderhoud. Dat willen ze bij ons neerleggen. Sterker nog, het is zo druk dat we daar eigenlijk een wachtlijst voor hebben”, vertelt Jan MaarEiko. Thiele&Kor zou Thiele&Kor niet zijn om die uitdaging aan te grijpen voor een volgende stap in de ontwikkeling, die overigens nog wel wat jaren in beslag gaat nemen. Het contractwerk dat met het onderhoud gepaard gaat, maakt het mogelijk beginnend monteurs aan te nemen. Die kunnen kiezen om zich daar volledig op te richten, maar kunnen ook stapje voor stapje doorgroeien richting allround servicetechnicus. Maar ook die aanwas is naar alle waarschijnlijk te beperkt en bovendien is TKPM niet de enige partij die aast op de aanstormende technici, weet ook Jarno: “Iedereen heeft hier mee te maken. Het is bovendien heel specialistisch werk en ook met twee jaar ervaring red je dat niet. Als er dan in de markt niks meer beschikbaar is, dan moet je gaan nadenken. Hoe wil je dat in de toekomst gaan doen en zodanig neerzetten dat we ons eigen opleidingstraject hebben om die continuïteit te waarborgen. We zijn nu daarom bezig om richting leer-werktrajecten te gaan, met opleidingen die aan de mechatronica-kant zitten. Maar daar hebben we nog wel een jaar of twee jaar voor nodig. Noodzakelijk is het wel denk ik – om zo continuïteit en een goede aanwas te hebben.”

Nummer 1 worden Die stappen lijken ook zeker noodzakelijk als de ambitie van Thiele&Kor ter sprake komt en waar het bedrijf over vijf jaar wil staan. Jarno: “We willen nummer 1 worden in de Benelux – in aantallen machines maar ook in bijvoorbeeld service. Dat is wel een duidelijk streven. En we zijn hard op weg. Als je kijkt naar de groei die we hebben doorgemaakt van 2011 naar en nu qua aantal machines en omzet – dan doe je mee in de Jan Eiko Kor: “Mensen zien dat anderen bij spuitgietmachinesSumitomo-Demag-onskopen.Waaromdoendiedat?” Jarno Thiele: “We willen nummer 1 worden in de Benelux – in aantallen machines maar ook in service.”bijvoorbeeld

17KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 slag ligt. Jan Eiko: “Wat is op dit moment ontzettend lastig? Dat is voor de klant om een lease te krijgen op machines buiten de eigen bank om. Want ‘know your cliënt?’ – als je geluk hebt, heb je binnen een half jaar een antwoord. Daar zijn we over na gaan denken en ook dat was weer een hele zoektocht.” Uiteindelijk komen ze uit bij wat Jan Eiko “veruit het beste partij” noemt: ABN-AMRO Lease, het voormalige Amstel Lease, en ingericht op het ‘verleasen’ van kapitaalgoederen: “Wat hebben we gedaan? Wij hebben een Plastics Machinery Rental&Lease opgericht en doen aan operational lease en korte-termijn verhuur van spuitgietmachines. Dat doen we met eigen middelen, maar dus ook met vreemd geld van ABN. Wij zijn hun risicopartner. We hebben het met ons boerenverstand zelf opgezet, de contracten naar de ABN gestuurd en dat hoefde maar een heel klein beetje aangepast te worden.”

En Sumitomo-Demag? Die vindt het prachtig, voegt Jan Eiko toe, want TKPM koopt daar de machines: “Dankzij de leaseconstructies hebben we vorig jaar denk ik zeven of acht machines extra kunnen ‘verkopen’. Zij kunnen dat niet in Nederland aanbieden, omdat zij een Japans-Duitse entiteit zijn. En wij kunnen er ook nog wat bijdoen. Heb je een hopperloader nodig? Dan kan dat.”

INTERVIEW

Extra machines Rental&Lease ‘profiteerde’ – wel op een andere wijze dan PlastiKCs – dus ook gewoon van de coronacrisis, stelt Jarno: “Rental&Lease is door de coronacrisis één keer eigenlijk heel erg versterkt. Heel veel klanten wilde wel investeren en hadden ook wel geld. Maar die wilde echter de liquiditeit behouden, ook om facturen te kunnen afhandelen op het moment dat het wat lastiger wordt. Klanten gingen daardoor veel meer leasen dan zelf direct kopen. Dus daardoor kreeg het ook wel een extra boost.”

Schrijf maar op Jarno gooit er al lachend een kwinkslag tussendoor: “Ja, mooi man. Klinkt goed. Ik zou het wel geloven.” Maar ze weten allebei dat het geen gelopen race is. Jan Eiko: “Hoe zorg je dat de klant dat ook ziet? Want iedereen zegt dat. Zelfs de Chinezen. En op papier ziet alles er goed uit. Maar wij weten zeker dat we een hele goede machine hebben.” Om lachend af te sluiten: “Schrijf maar op: dit artikel bevat de sleutel tot jouw succes!” www.tkpm.eu Robin Zander

top 3. Je hebt het over vele tientallen machines per jaar. Dat ging de laatste jaren prima. Maar voor continuïteit en stabiliteit voor de toekomst willen we met een duidelijke strategie de markt betreden. Wat betekent dat? Je kunt niet overal goed in zijn. Dus segmenten waar wij goed in zijn, daar willen we verder in komen.” Jan Eiko legt uit: “Wij zijn van oudsher heel sterk in consumer. Dat is ook de grootste markt, daar willen we alleen maar beter in worden. Consumer tegen de laagst mogelijke kosten – omdat we de energiezuinigste en productiefste machine hebben. Maar wij zijn ook heel goed in packaging. Sumitomo-Demag is enorm aan te investeren om die packaging-machines energiezuiniger en sneller te krijgen. Dedicated machines - daar willen we het mee doen. SumitomoDemag investeert gigantisch, bijvoorbeeld ook in medical. Daar zit heel veel kennis en die kennis kunnen we meenemen naar de markt en daar kunnen we gebruik van maken. Daar gaan we ons meer op focussen dat je snel mensen kan inzetten met de juiste kennis die dat plaatje op tafel kunnen leggen. Zodat de klant niet alleen de machine krijgt en voor de rest aan de goden is overgeleverd, maar weet dat wij van A tot Z in alles kunnen voorzien. We kunnen bijvoorbeeld een volledig aangepaste machine leveren die helemaal medisch approved is – volgens alle normen inclusief de hele bijbehorende documentenstructuur.”

Vol op elektrisch Ook als het om technologie gaat, heeft TKPM een duidelijk focus, vertelt Jarno: “We zijn volledig gefocust op vol-elektrische machines. We zijn daarmee ook marktleider in Nederland en in België zijn we flink op weg. 85 procent van de machines die we leveren zijn vol-elektrisch.” Hoe zit dat dan met hydraulische machines? Jan Eiko: “Daar is nog wel vraag naar maar dan heb je het over specifieke sectoren en hele grote machines. Of als je hele lange cyclustijden hebt en de machine heel lang stilstaat. Dan verbruikt zo’n hydraulische machine relatief weinig energie.” Maar de toekomst is overduidelijk elektrisch. Jan Eiko: “Waarom zou je nog investeren in zo'n ouderwetse technologie? Daarom zetten we ook vol in op elektrisch. Zijn we er al? Nee. Gaat het die kant op? Ja. Nu is bijvoorbeeld 500 ton elektrisch de grootste maar binnen twee jaar is dat 800 t. Ook de vol-elektrische snellopers komen eraan. Het voordeel van hydrauliek is dat je veel meer kracht en snelheid kan overbrengen met injecteren en daar zijn ze nu aan het kijken hoe ze dat toch elektrisch kunnen toepassen en dat gaat steeds beter.”

18 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 INTERVIEW

”We zijn volledig gefocust op vol-elektrische machines. We zijn daarmee ook marktleider in Nederland en in België zijn we flink op weg.”

k-online.com/pioneering AS PIONEERING Informatie in FairwiseNederland:bv Zeestraat 100 _ 2518 AD Den Haag Tel. +31 (0) 70 350 www.fairwise.nlinfo@fairwise.nl1100

ALBIS BENELUX B.V. T +31 76 5433800 · albisbenelux@albis.com

Het gebruik van recycle en bio-based kunststof fen uit onze groene product-portfolio maken uw toepassingen groener, lichter en duurzamer, met behoud van hoge kwaliteit en dragen bij aan een circulaire economie. Op deze manier helpen wij tevens waardevolle hulpbronnen te behouden, verspilling te voorkomen en de CO2 footprint van uw producten te verkleinen. Afhankelijk van uw gebruikerseisen kunnen wij u een optimale oplos sing bieden om hiermee uw duurzaamheidsdoel stellingen maximaal te bereiken. Neem contact met ons op! Wij kijken uit naar een gesprek over uw overstap naar de duurzame oplossingen van ALBIS!

Walk on the green side of life.

ALBIS op de Kunststoffenbeurs

Scheiding duurzaam en niet-duurzaam Zo wordt bijvoorbeeld een duidelijke scheiding tussen duurzaam materiaal en andere niet-duurzame producten gehandhaafd en beheerd via massabalansboekhouding. Deze aanpak waarborgt duurzaamheid en transparantie bij de productie, distributie en verwerking van polymeren. Meer dan 5.000 bedrijven in meer dan 100 landen hebben tot nu toe de certificering behaald, waaronder ook een aantal belangrijke distributiepartners van ALBIS.

ALBIS presenteert op 14 en 15 september in ‘s-Her togenbosch zijn duurzame productportfolio op het Sustainablity & Recycling-eiland in hal 3.

Bezoek ons op stand 364 op Kunststoffen 2022

"In samenwerking met onze partners bieden wij onze klanten een sterk portfolio dat voldoet aan de toenemende vraag naar duurzamere oplossingen", zegt Ronald Brink, managing director van Albis Benelux. "De tekenen des tijds zijn groen. Met onze producten leveren we een belangrijke bijdrage aan het verkleinen van de CO2-footprint en het versterken van het recyclingmanagement. We kijken uit naar een persoonlijke uitwisseling met onze klanten en partners in Den Bosch. ISCC PLUS gecertificeerd Als één van de eerste distributeurs is Albis dit jaar tevens ISCC PLUS gecertificeerd. Dit is een voorwaarde voor toeleverende bedrijven die ook gecertificeerd zijn en maakt duurzaam engagement zichtbaar en meetbaar in de hele toeleveringsketen.

Focus op oplossingen!duurzame

Het beursoptreden van dit jaar staat in het teken van duurzame oplossingen: Hoogwaardige materialen op basis van gerecyclede of hernieuwbare grondstoffen die geschikt zijn voor gebruik in vele industrieën.

Wereldwijd erkend ISCC (International Sustainability and Carbon Certification) is een wereldwijd erkend schema voor gerecyclede en bio-circulaire materialen.

ALBIS BENELUX B.V. albisbenelux@albis.comwww.albis.com+31(0)765433800

“Wat uw duurzame eisen ook zijn –laat het ons weten –want wij hebben een oplossing voor u.”

In dit kader presenteert het bedrijf een van 's werelds meest uitgebreide portfolio's voor de gehele kunststofindustrie, met producten van de partners BASF, Covestro, INEOS Styrolution, LANXESS, LyondellBasell, MOCOM, SK Chemicals, Solvay, WIPAG, MBA Polymers, MGG Polymers, Sipol en TECNARO. ‘Tekenen des tijds zijn groen’

21KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 ADVERTORIAL

Het biedt traceerbaarheid door de toeleve ringsketen heen, samen met verificatie van specifieke milieu- en sociale normen. Er wor den controles uitgevoerd van grondstoffen tot eindproducten om de integriteit te handhaven en te zorgen voor een duidelijke bewakingske ten voor de duurzame materialen. Producenten en distributeurs Voor producenten omvatten de controles de bescherming van de bodem-, lucht- en water kwaliteit, alsook de sociale duurzaamheid van de grondstoffenaankoop en -productie. Distributeurs vormen een belangrijk onderdeel van de toeleveringsketen en moeten ook aan de ISCC PLUS-eisen voldoen door middel van certificering, om duurzame producten te mogen distribueren.

Inspired by Polymers

Wij leveren ABS; PC; PC/ABS en PC/ASA compounds volgens klant specificaties; TPE’s zoals: SEBS; SBS; OBC; TPU; TPO; TPV; Polyacetaal (POM). Torelina PPS; PBT en SAN. Sinds enkele jaren voeren wij onder onze eigen merknaam Kedumid® diverse PA6 en PA66 compounds. Voor vragen: Bel: +31-(0)634566341 of mail: kedupolymers@kedupolymers.nl

B6000Notoxicom®&S6000

Super B-industrie Nederland komt met een nieuwe categorie duurzame lithium-ionbatterij. Voor de accubehuizing wordt gebruikmaakt van het hoogwaardige Notoxicom® B6000 FR PC/ABS van Polymer Compounders Ltd, in Nederland op de markt gebracht door Kedu Polymers Industries BV.

Het overgrote deel van onze materialen is ontwikkeld en geproduceerd op klant specificaties.

22 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 ADVERTORIAL

De nieuwe SuperB-accubehuizingen zijn ontwikkeld in samenwerking met Kedu Polymers Industries, en gereedschapmaker en spuitgieter Klein Mechaniek bv. Met behulp van de Moldex-simulatiesoftware is het ontwerp geoptimaliseerd, zodat de kenmerkende eigenschappen van Notoxicom® het best tot hun recht komen: een breed temperatuurverwerkingsbereik in combinatie met uitstekende vloei-eigenschappen. Dit resulteert in lagere drukken in de matrijs met maar één Notoxicom®-ontwikkeling is een Nofiakwaliteit vlamvertrager van FRX Polymers Inc, vrij van halogenen. Kom naar stand 351 op de Kunststoffenbeurs! Wereldwijd eerste halogeenvrije envlamdovende PC/ABS- & PC/ASA-serie hotrunner in tegenstelling tot gebruik van twee hotrunners bij standaard FR PC/ABS.

Kedu.indd 1 04-08-2022 13:39

Bezoek ons opstand 351 Kedu Polymers Industries B.V. levert technische thermoplastische kunststoffen voor de kunststof verwerkende industrie. Wij werken nauw samen met onze vaste toeleveranciers, zodat wij altijd uitstekende kwaliteit en service leveren.

De HDT (Heat Deflection Temperature) is doorgaans 25 tot 30 °C hoger dan vergelijkbare PC/ABS-kwaliteiten en bevat geen broomhoudende vlamvertragers. Laatstgenoemde staan onder de druk door nieuwe EU EcoDesign-voorschriften en het toenemende aandacht voor milieu en duurzaamheid bij OEM’s. De kern van de Kedu Polymers Industries BV kedupolymers@kedupolymers.nlwww.kedupolymers.com+31-(0)634566341

Kedu Polymers Industries bv neemt haar verantwoordelijkheid door het ontwikkelen van milieuvriendelijke vlamvertragende PC/ABS en PC/ASA grades. Met Notoxicom® leveren wij Milieuvriendelijke alternatieven voor de industrie. Ook zetten wij ons in voor het hergebruik van technische kunststoffen in de industrie.

&KUNSTSTOF RUBBER www.kunststofenrubber.nl woensdag 14 en donderdag 15 september van 09:30 tot 17:00 uur ‘s-HertogenboschBrabanthallen, Kunststoffenbeurs 2022 Future Proof Plastics Innovative, Sustainable and Smart Catalogus editie23e

•

Samen op weg naar Future

Ontmoet 275 exposanten en 40 sprekers, neem deel aan het inkoperscongres en ontdek de laatste ontwikkelingen op het gebied van: Sustainability & Recycling: ontdek alles over duurzaamheid, recycling, redesign en het reduceren van de CO2 afdruk op de Rethink Expo, het Rethink paviljoen en de Materia expo. Smart Production & Digitalization: ervaar slimme en innovatieve oplossingen rondom automatisering, digitalisering, connectiviteit, procesoptimalisatie en software bij de exposanten, op het Machineplein en in het congresprogramma. Reshoring: kortere ketens en leverbetrouwbaarheid, aspecten die zeker voor inkopers steeds belangrijker worden. Vandaar dit jaar ook een speciaal inkoperscongres.

•

Organisatie: Proof Plastics

Brabanthallen, ‘s-Hertogenbosch Gratis toegang Meld direct uw bezoek aan 14 -15 SEPTEMBER Kunststoffenbeurs2022

•

Samen op weg naar Future Proof Plastics Duurzaamheid is al jarenlang een vast thema op de Kunststoffenbeurs.

Smart Production & Digitalization Area is deze ontmoetingsplek. Je ontdekt hier alles over slimme oplossingen rondom digitalisering, automatisering, robotica, connectiviteit, procesoptimalisatie en software. Daarnaast komt het thema Smart Production & Digitalization ook terug op de beursvloer, het Machineplein en in het congresprogramma. Innovation & Knowledge Area

Timo van Leent, manager Kunststoffenbeurs

25KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 CATALOGUS Sustainability & Recycling, Smart Production & Digitalization, Reshoring & Buying en Innovation & Knowledge. Dat zijn de vier thema’s die centraal staan op de 23e editie van de Kunststoffenbeurs op 14 en 15 september, na de corona-editie van 2021 ook dit jaar weer in de Brabanthallen te ’s-Hertogenbosch. Met deze vier thema’s zorgen we er ook dit jaar voor dat de Kunststoffenbeurs dé plek is waar samen gewerkt kan worden aan de toekomstbestendigheid van kunststof.

De toekomst van kunststof en rubber kan niet zonder innovatie en kennisdeling. De Kunststoffenbeurs onderschrijft daarom het belang hiervan. We merkten al een tijdje dat er behoefte was naar de aanwezigheid van partijen als onderwijs- en kennisinstellingen, start-ups en onderzoeksprojecten, die een essentiële rol spelen op weg naar Future Proof Plastics. De Kunststoffenbeurs biedt deze groepen dit jaar de ruimte om hun organisatie of project te presenteren aan de gehele kunststof- en rubberindustrie. Hal 2 staat volledig in het teken van innovatie en kennisdeling met ruimte voor presentaties op een live stage. Het is de allereerste keer dat we een gehele hal in het teken zetten van innovatie en kennisdeling. Kom daarom naar de Kunststoffenbeurs!

2022 IN HET TEKEN VAN INNOVATIEKRACHT, DUURZAAMHEID EN SLIMME OPLOSSINGEN

Sustainability & Recycling Area 50 procent minder grondstofverbruik in 2030 en in 2050 volledig circulair; dat is de ambitie van de Nederlandse overheid voor een duurzame toekomst. De kunststof- en rubberindustrie loopt hierin als innovatieve sector voorop en werkt continu aan de verduurzaming van (eind)producten. Maar wat maakt kunststof future proof? De basis ligt bij een krachtig productontwerp, slim grondstofgebruik, reshoring, geoptimaliseerde productiemethodes als spuitgieten, extruderen en vacuümvormen en de beste kwaliteit matrijzen en gereedschappen.

Zo wordt 30 procent van al het plastic afval gerecycled of hergebruikt, zijn steeds meer kunststoffen biobased of biologisch afbreekbaar en wordt de inzet van natuurlijke grondstoffen zoals aardolie flink gereduceerd. Verduurzaming stopt niet bij het (eind)product, de industrie werkt aan het gehele (productie)proces: van energiebesparing in de productie tot procesoptimalisatie en de algehele verlaging van de CO2-afdruk. Meer hierover weten? Bezoek dan tijdens de beurs ook de Rethink Expo en het Rethink Paviljoen. Smart Production & Digitalization Area

KUNSTSTOFFENBEURS

De kunststof productieomgeving van de toekomst vraagt om multidisciplinaire en ketensamenwerking, maar ook om de inzet van knappe koppen en slimme handen. De nieuwe

Als ontmoetingsplek voor de gehele kunststof- en rubberketen is de Kunststoffenbeurs het platform om samen de kansen en uitdagingen die verduurzaming met zich meebrengt aan te gaan. Door de nauwe samenwerking met onder andere NRK, Rethink Plastics en PlasticsEurope is het publiek verzekerd op de hoogte van de laatste ontwikkelingen en mogelijkheden rondom dit thema.

14:00 Value Engineering: how to solve complex metal to plastic challenges Jolande Mooij-Persoon, senior product developer & plastics specia list, Pezy Group

15:00 Paneldiscussie aan de hand van diverse stellingen Onder leiding van Maarten Roos, manager Hightech Platform, Mikrocentrum Room 2 10:30 Hot runner features for bio & recycled plastic Carlo Rebecca, sales manager Benelux, Oerlikon HRSflow

26 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 CATALOGUS | LEZINGEN Room 1

11:00 Onderzoek naar de oppervlakt e van een kunststof met de look & feel van natuurlijke materialen Dr. ir. Jakob Buist, onderzoeker kunststofverwerken, Lectoraat Kunststoftechnologie van Hogeschool Windesheim

Thin ceramic coating increases wear and corrosion resistance, improves demolding, reduces sticking and need for demoulding agents and enables lubrication-free production. The service life of the tool is extended, and the product quality is improved, at the same time as production errors are reduced. Maintenance and cleaning are minimized. All this leads to improved productivity, reduces production costs and improves competitiveness. Through individually constructed coatings customised for different applications and challenges, CCMold Solution dramatically improves the performance of your injection moulding tools and the quality of the products. This will be shown in several industrial applications.

12:15 Hoe zou een volledig circulaire kunststofketen er in 2050 uit kunnen zien en hoe komen we daar? Nicolein Blanksma MSc, senior consultant Circular Economy, Rebel Group De Rijksoverheid streeft naar een volledige circulaire economie in 2050. Maar hoe ziet zo’n volledige circulaire economie er voor de kunststofketen uit? Rebel werkte in 2021 in opdracht van het Ministerie van IenW drie tot de verbeelding sprekende scenario’s uit voor een circulaire kunststofketen in Nederland, met de titels ‘Plastic Fantastic’, ‘Reuse Society’ en ‘Precious Plastic’. Nicolein neemt u in deze lezing mee in dit gedachte-experiment over de toekomst. Om vervolgens samen te bepalen: welke lessen halen we hieruit?

In our experience, to keep a product competitive, it is important to continuously look for ways to make a product more distinguishable from the market. Gaining new market insights on product design, performance and cost can spark an interest in changing parts from metal to plastic. In practice, this transition is not a one-to-one exchange of one material and process for another. Instead, to make an effective redesign, a wider scope and a focus on risk reduction is required. This white paper will give more insight on how to approach such a transformation; from a metal part to plastics.

Congresprogramma Kunststoffen 2022 Woensdag 14 september

Het materiaal Softell-Textile van LyondellBasell is een polypropyleen-compound met de bijzondere eigenschap dat het een ‘look and feel’ heeft van een natuurlijke materiaal. De compound kan een uitstekende vervanging zijn van bijvoorbeeld wol of leer. Het wordt bijvoorbeeld toegepast in de behuizing van huishoudelijke apparatuur of dashboards van auto’s. De unieke ‘look and feel’ komt door de toevoeging van specifieke materialen, zoals glasvezels of elastomeren. Daarnaast wordt een structuur aangebracht in de matrijzen van de spuitgietmachines waarin het materiaal wordt verwerkt. Hoe worden de glasvezels in SoftellTextile verdeeld tijdens een spuitgietproces? Tot in hoeverre komen deze glasvezels terecht in de textuur van de oppervlakte van het materiaal? 11:45 Werken aan maatschappelijk gewaardeerde producten Drs. Erik de Ruijter, duurzaam innovator, de Transitiemakelaar Hoe vind je het oog van de storm als mkb-ondernemer? Door maatschappelijke gewaardeerde producten op de markt te brengen. In 2017 legde de Verenigde Naties de wereldwijde duurzaamheidsambities vast in de 17 Sustainable Development Goals (SDG’s). Daarin hoort ook de vierde industriële revolutie ‘Internet of Things’ of Smart Industry. Als Transitiemakelaar verbind ik die SDG’s met de wereld van de mkb-ondernemer door praktische tips te formuleren die richting geven aan het handelen. Vandaag ga ik in op 12 thema’s waarmee de Innovatiespin© opties tot handelen bundelt. Een scoresysteem helpt de mkb-ondernemer te zorgen voor samenhang tussen zijn bedrijfsprofiel, strategie en concrete acties. Het doel is hét goede in één keer goed te doen. Dat is werken aan maatschappelijk gewaardeerde producten!

Ewa Bienk, product manager Mold & Die, CemeCon Scandinavia A/S on behalf of DAHANAN | mould concepts

13:30 Revaluing waste through circularity

10:30 Innovative coatings as a key to low-maintenance and efficient molding tools

Femme van Gils, Ace & Tate

After two years of research and development, Ace & Tate will introduce its first-ever circular business model and product. Together with Reflow, an Amsterdam-based start-up experienced in recycled plastics and 3D printing materials, Ace & Tate has revalued an abundant waste stream into new raw materials. To secure the shape of a frame, demo lenses are put in place when a pair of glasses travel from the factory to its warehouse. When prescription lenses are put in the frame, these lenses are discarded. This waste can total up to 1200 kg’s annually, for Ace & Tate alone. By introducing a circular solution to this material Ace & Tate is diverting plastics from landfill, and keeping fossilfuels in the ground.

12:15 Structural lightweight applications with composite additive manufacturing

14:00 Geleerde lessen uit circulaire ketentracks binnen de maakindustrie, bouw, consumptiegoederen en kunststofsec tor Ir. Ingeborg Gort, expert Kunststoffen & Consumptiegoederen, CIRCO In de afgelopen jaren hebben circa 1500 bedrijven een CIRCO Track gevolgd. Vele tracks waren in ketenverband binnen een specifieke sector, productgroep of materiaalgroep. Denk hierbij oonder andere aan de medische disposables, matrassen, pompen, windmolens, zacht PVC, single use plastics, herbruikbare cateringverpakkingen, sierteeltverpakkingen, kunststoffen in de bouw, meubel en interieurbouw, mobiliteitshulpmiddelenen professional cleaning. Wat zijn de geleerde lessen uit deze tracks op het gebied van ketensamenwerking en circulair ontwerpen voor het creëren van circulaire business?

Conventionele algoritmen maken een automatische en voldoende nauwkeurige bepaling van oppervlaktepunten zonder voorafgaande informatie over het onderdeel (bijvoorbeeld CAD-model of STL-puntenwolk van een masteronderdeel) alleen mogelijk voor meetobjecten die uit één materiaal bestaan. Met de nieuwe WinWerth® MultiMaterialScan wordt nu automatisch een aparte meetpuntenwolk berekend voor elk materiaal. De materialen die door het algoritme in aanmerking moeten worden genomen, kunnen door de operator worden gedefinieerd, grijswaarden worden automatisch toegewezen aan het desbetreffende materiaal.

Many moulders are daily involved in new applications where the bio or recycled plastics are applied. Based on this, Oerlikon HRSflow supports and develops cutting edge hot runner solutions to meet the highest quality requirements.

In samenwerking hebben TNO, LBP|SIGHT en CIRCO met ondersteuning van het Uitvoeringsprogramma Circulaire Maakindustrie een milieu-impact tool ontwikkeld. Tijdens de workshop wordt de tool toegelicht en aan de hand van praktische voorbeelden krijgt u inzicht in welke mogelijkheden u heeft voor uw bedrijf. U krijgt inzicht in welke milieu-impact producten maken over de gehele levenscyclus en hoe u dit kan verbeteren. Met de tool kunt u spelen met materiaalkeuzes en interventies om tot nieuwe duurzamere productstrategieën te komen. De tool brengt de milieu-impact van uw product in kaart voor de gehele levenscyclus of slechts voor een enkele fase. U ontvangt na deelname de link naar de gratis tool vandaag nog om jouw organisatie duurzaam en circulair in beweging te krijgen.

13:30 Design for CE & ketensamenwerking

In 2030 moeten uw producten al 50 procent circulair zijn en een veel lagere CO2-uitstoot hebben! Hoe gaat u dat realiseren? De kunststof&rubber-industrie heeft hier al veel ervaring in, juist omdat rubber en kunststof in de gebruiksfase vele duurzaamheidsvoordelen hebben en er altijd wordt samengewerkt met de ketenpartijen. In deze presentatie geven we aan hoe onze industrie dit aanpakt en hoe dat uw bedrijf kan helpen. Daarnaast wordt inzicht gegeven in het handelingsperspectief en de tools die er voor ontwikkelaar, ontwerpers en constructeurs zijn om uw producten circulair te ontwerpen.

De WinWerth® MultiMaterialScan maakt de automatische, subvoxel nauwkeurige berekening mogelijk van afzonderlijke STLpuntenwolken per materiaal uit CT-volumegegevens, bijvoorbeeld voor plastic en metalen componenten van connectoren.

11:45 Waarom, wat en hoe: zo doe je voordeel met AM Fran Dendooven, marketing- en communicatiemanager, Flam3D De mogelijkheden van 3D-printing nuttig inzetten: het blijft een uitdaging. Dat is begrijpelijk, want het is best wel complexe materie. Meer dan 30 verschillende technologieën, nog meer verschillende materialen, en wanneer heb je een goede businesscase? In een half uurtje krijg je de details rond 3D-printing niet uitgelegd, maar we proberen toch een inleiding te geven over waarom je de technologie moet overwegen, waar jouw potentieel voordeel zit, en hoe je er dan aan begint.

15:00 Inzicht in milieu-impact van duurzaamheidstrategie e n & circulair ontwerp Ing. Jeannette Levels-Vermeer, adviseur / vennoot, CIRCO & LBP|SIGHT

27KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

11:00 Comput ertomografie, multimateriaal scannen en scheiden met subvoxelnauwkeurigheid!

Dr. ir. Richard Janssen, business development manager, Brightlands Materials Center Composite Additive Manufacturing combines the advantages of 3D printing with the need for lightweight structural components in the mobility industry. Continuous fiber additive manufacturiing is a relatively new technology that allows for mechanically strong components to be made in small and medium series and with complex shapes. Shape or topology optimization creates the opportunity to save additional weight and material. The presentation will highlight the status of the technology and will show examples.

Ir. Martin van Dord, innovation agent, Federatie Nederlandse Rubber- & Kunststofindustrie (NRK)

Marcel Weijs, country manager, Werth Messtechnik

For the first time, INCOE supplies a complete solution. Hot

13:30 Dat a analysis, replacement or aid for experts Ruud Heerkens, application & digitalization engineer, ENGEL Benelux

moest bepaalde eigenschappen bezitten en om deze te bereiken ging een producent of designer te rade bij het uitgebreide aanbod van virgin materiaalleveranciers. En als het juiste materiaal er niet bij zat kon dit vaak op maat worden ‘gecomponeerd’.

Room 3 10:30 Herbruikbare verpakkingen: kansen voor kunststof fen Ir. Siem Haffmans, partner en strategisch adviseur Circulaire Economie, Partners for Innovation Verpakkingen zijn veelal niet ontworpen om lang mee te gaan, zeker niet de primaire verpakkingen die rechtstreeks het product beschermen. Juist kunststof leent zich bij uitstek om als verpakkingsmateriaal opnieuw te gebruiken. Dat betekent wel dat je al bij het ontwerpproces rekening moet houden met hergebruik, de retourlogistiek goed op orde moet hebben en gebruikers moet verleiden om de verpakking weer in te leveren. Hoe krijg je alle partijen zover dat ze hier gezamenlijk mee aan de slag gaan en resultaten boeken waar iedereen baat bij heeft?

11:00 Gerecyclede kunststof; tussen geweldige verrichtin gen en enorme verwachtingen Dr. E.U. (Ulphard) Thoden van Velzen, senior onderzoeker verpak kingstechnologie en recycling, Wageningen University & Research (WUR) De kunststofrecycling heeft zich in het afgelopen decennium enorm ontwikkeld in Noordwest Europa. De recyclingcapaciteit is enorm uitgebreid en de kwaliteit van de recyclaten is enorm verbeterd. Toch willen bijna alle belanghebbenden meer en die wensen en gedachten conflicteren vaak.

14:00 High-quality surfaces thanks to dynamic and local mold temperature control with Heat-Inject Andre de Vries, INCOE International Europe Thanks to the technology developed with our cooperation part ner, we are able to increase the mold wall temperature speci fically where it is needed. This requires only a fraction of the energy needed for liquid-based variothermal temperature con trol and has no significant impact on cycle time. Heat-Inject enables the injection molder to produce efficiently while main taining high surface quality.

Dr. Ir. Ali Rezaei, Brightlands Materials Center In modern industries, sustainability is becoming a crucial factor. For instance, European Legislations will force car manufacturers to use more recyclable materials in their products. Within this view, development of proper technologies to produce high-quality and high-performance recycled materials is of utmost interest. This presentation focuses on the concept of reLFT* (recycled Long Fiber Thermoplastic) technology and describes its potential in serving the near-future composite materials industry. The ReLFT technology uniquely uses post-industrial or postconsumer continuous fiber-reinforced thermoplastic wastes and turns them into high-quality engineering material. * reLFT technology is developed at BMC (Brightlands Materials Center) and during the last few years it is supported by OPZuid and its partners (EFRO, Province of Limburg and Province of Zeeland).

28 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 CATALOGUS | LEZINGEN

Duurzaamheid speelde hierbij geen grote rol. Nu dat de wereld circulair móet worden, is één van de grote uitdagingen hoe we materialen, die reeds een leven hebben gehad, die vaak vervuild zijn en waarvan de afkomst niet altijd bekend is, kunnen transformeren naar producten, die net zoveel waarde hebben (of liefst nog meer) dan de producten waarmee we zijn opgegroeid. Marc Meijers neemt u tijdens zijn lezing mee in de uitdagingen, hobbels en valkuilen die hij met zijn bedrijf DenimX is tegengekomen. Want om het tij te keren zullen we samen moeten gaan omdenken.

12:15 Maatwerkoplossingen voor (genormeerde) kwaliteitstesten Eric Sülter, managing director, Enduteq BV

Tot nu toe worden assistentiesystemen gebruikt om afzonderlijke stappen in het spuitgietproces, zoals injectie of koeling, te optimaliseren. Digitalisering gaat nog een aantal stappen verder en geeft een overzicht van het hele proces. Dankzij iQ process observer welke continu enkele honderden procesparameters in alle vier de fasen van het spuitgietproces: plastificeren, injecteren, koelen en ontvormen observeert. Hierdoor kunnen veranderingen in het proces in een vroeg stadium worden gesignaleerd, waardoor operators hun oorzaken kunnen achterhalen en sneller een oplossing kunnen vinden.

15:30 ReLFT: a new alternative for Long Fiber Reinforced Thermoplastic Composite Materials

Congresprogramma Kunststoffen 2022 Woensdag 14 september

Om inzicht te krijgen in de kwaliteit van uw product of materia len, zijn (non)destructieve praktijk testen noodzakelijk. Vaak zijn standaard beschikbare tooling en/of apparaten niet toerei kend voor uw beoogde testen. Door gebruik te maken van reeds ontwikkelde bouwstenen is het mogelijk om snel en betrouw baar maatwerkoplossingen te realiseren. Waarbij de focus ligt op het meten van beweging, kracht en temperatuur. In de pre sentatie wordt een toelichting gegeven hoe de ontwikkelde bouwstenen samengesteld kunnen worden tot vele maatwerk oplossingen.

11:45 De uitdagende transitie van virgin naar circulaire materialen Marc Meijers MSc., eigenaar/directeur, DenimX Tot voor kort was het allemaal best eenvoudig. Een product

16:00 Rubber en kunststof zijn waardevolle materialen voor onze maatschappij en ons ecosysteem Harold de Graaf, Algemeen directeur, NRK Rubber en kunststof zijn waardevolle materialen voor onze maatschappij en ecosysteem.

runner and dynamic spot temperature control from a single source lead to shorter cycle times and reduce the possibility of errors.

Dr Esther Zondervan – van den Beuken, programmamanager Kennis en Innovatie Agenda Circulaire Economie, Nationaal Platform Plastics Recycling / Circulaire Plastics NL

15:30 Circular use of plastics and textiles: challenges and opportunities Isabel De Schrijver, R&D Manager PCPR (Plastic Characterisation, Processing & Recycling) and FTT (Functional Thermoplastic Textiles), Centexbel-VKC The textile and plastic industry have been the driving sectors of the economy for many centuries, however due to recent events the industry is being challenged at both ends of the application’s lifetime. At end-of-life, textile and plastic waste is becoming an unavoidable issue due to the rate we consume textiles/plastics. Consumers awareness is increasing, but rather than reducing their consumption the onus is put on corporations to come up with more sustainable, circular materials and governments to institute more stringent legislation. This leads to an increased industrial interest in circular textiles/plastics in recent years. In this presentation examples are shown how to circular use plastics and textiles. Live stage 11:00 Duurzame oplossingen alleen mogelijk door proactief en actief investeren! Harry van Aken, videoproducent, In Actie Media Ik geloof in het product van plastic en wat het te bieden heeft voor onze maatschappij. Daarbij is het nog wel zo dat plastic veelal van virgin plastic gemaakt wordt. Ik zie een plastic toekomst voor me waarbij de Nederlandse industrie de toon zet op het gebied van design for recycle en innovatieve verwerkingmethodes. We moeten toewerken naar een scenario waarbij het gebruik van slimme oplossingen en baanbrekende ideeën een verdienmodel worden, in plaats van dat het een bottleneck vormt. Het is nodig dat bedrijven pro actief en agressief gaan investeren in duurzame oplossingen. Alleen dan behoud je als land concurrerend vermogen in de economie van morgen. Dit matcht tevens met de visie van mij als maker. Ik geloof in praktische oplossingen die een Kompas vormen voor de toekomst.

Het kabinet investeert 220 miljoen euro in het groeifondsprogramma Circulaire Plastics NL om de ontwikkeling en opschaling van circulaire plastics aan te jagen. Dit bedrag wordt verdubbeld door industrie en andere stakeholders. Met Circulaire Plastics NL bestrijden de partijen klimaatverandering, vermindert het gebruik van fossiele grondstoffen en vermindert milieuvervuiling. Daarbij wordt het duurzaam verdienvermogen van Nederland versterkt. Circulaire Plastics NL heeft als doel de plasticketen te sluiten en is tot stand gekomen via het Nationaal Platform Plastics Recycling.

14:00 Pit ches door start-up 15:00 Recycling stagneert door tekort materiaal! Jan Willem Wieringa, ceo, Desch Plantpak De laatste jaren wordt er meer en meer gebruik gemaakt van gerecycled plastic (waar mogelijk), en de volgende uitdaging is; hoe zorgen we dat er voldoende gerecycled materiaal beschikbaar is/komt om aan de enorm toegenomen vraag te voldoen.

12:00 Bent u bekend met de 200 miljoen Euro uit het groei fondsprogramma Circulaire Plastics NL?

Voorbeelden, verteld in een krachtig verhaal, die mensen bewust maken van de verandering die deze tijd van ons vraagt. In actie.

15:00 3D-print en van composietmaterialen Jan Bernards, lector, Fontys Research Group Applied Natural Sciences In de Fontys onderzoeksgroep Applied Natural Sciences is ‘Polymers’ een van de onderzoeksthema’s. Onderzoek wordt gedaan naar de verwerking en recycling van polymeren. In Europees verband wordt deelgenomen aan het Interreg project AACoMa. In dit project worden demonstrators gemaakt van licht gewicht composieten waarbij gebruikt wordt gemaakt van nieuwe materialen en nieuwe productiemethodes. Bij Fontys Engineering hebben wij de beschikking over een CEAD 3D composiet printer. Met deze printer wordt onderzoek gedaan naar het gebruik van verschillende materialen en het testen van de mechanische eigenschappen van de geprinte produc ten.

29KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

13:00 ALARM: kunststoffen mogen produceren is compleet afhankelijk van innovatie! Gijs Langeveld, managing director, Polymer Science Park Kunststoffen zijn de enabler van de duurzame transities die onze samenleving moet maken. Wel vraagt de samenleving producenten om in balans met de grenzen van de aarde te produceren zoals door reductie van CO2, meer hernieuwbare bronnen en het voorkomen van uitval in de natuur. Om de licence-to-operate van de kunststofsector te behouden, is het noodzaak om sneller te innoveren en slimmer de plastic waardeketen in te richten door inzet op hoogwaardige recycling, biobased, goed productontwerp en een slimme inrichting van de waardeketen.

In this presentation the three pillars Ending Plastic Waste, Addressing Climate Change and Thriving Society will be addressed.

30 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 CATALOGUS | LEZINGEN Room 1

Arjen Vos, directeur, Verbi Michel Kuipers, hoofd Service en Onderhoud, Verbi Hoe ziet een matrijs er uit in het tijdperk van industrie 4.0 ? Tijdens deze lezing vertelt Verbi over een matrijs die zij hebben gemaakt in het kader van hun deelname in het Fieldlab sensoring en connectivity in Helmond. Zij laten zien hoe je een matrijs slimmer kunt maken met sensoren zodat de matrijs zelf aan kan geven wanneer onderhoud nodig is. Dit alles op weg naar predictive maintenance en service as a bussiness.

Prof. Pieter Lemstra, ceo, Plempolco BV

Donderdag 15 september

Jelle Wiekema, accountmanager RUD Conveyor & Drive systems

Rud presenteer u oplossingen om de risico’s te verlagen en de efficiency te verhogen.

Dick van Rossum, directeur RUD Lifting & Engineering Wij informeren u over de regelgeving voor het hijsen en kantelen van matrijzen. Wat zijn de meeste gemaakte fouten en wat zijn de risico?

Measuring viscosity directly at the extrusion provides some benefits which can help to enhance productivity and quality for extruded products such as regranulates, film or sheet. The presentation will show the main principle, various approaches how to implement on existing equipment and discuss case studies for various applications.

14:00 Sluit en van de plastics kringloop. Waar staan we en wat zijn de belangrijkste uitdagingen?

Theo Stijnen, director, PlasticsEurope Nederland De kunststof keten wordt steeds verder gesloten. We zijn echter nog een flink stuk verwijderd van de 2030 doelen. Wat gaat er goed en wat moet er anders en beter? En levert dit ook milieuwinst in de vorm van emissiereducties van CO2 op? Samenwerking binnen de keten en flankerend overheidsbeleid vormen de sleutel.

Congresprogramma Kunststoffen 2022

11:00 Greenwashing of (bio)plastics

In our society the focus is on a ‘circular economy’ which implies for materials and products made thereof, recycling and preferably biobased. Confusion arises regarding the use of terms like biobased, biodegradable, biocompostable plastics. It is next to impossible to differentiate for the public at large including politicians and policy makers between the various statements made by producers of biobased/biocompostable plastics. Companies should take responsibily to ‘educate’ the consumers with respect to the end-of-life options of their products. However, some companies seem not to restrain themselves on some ‘greenwashing’ of their products. Striking examples will be presented.

13:30 LyondellBasell Sustainability Approach

10:30 De slimme matrijs

11:45 RUD Hijs- en kant eltechniek: Veilig en efficiënt hijsen en kantelen van matrijzen

Linda Duijs, program manager Circular Economy, LyondellBasell on behalf of Albis Benelux

12:15 Inline viscosity measurement in PET and polyolefin recycling - techniques and applications

Besides that, mega trends and reporting will be touched upon.

Johannes Lorenz, sales manager, Dynisco Europe GmbH

15:00 Groeifonds Circulair Plastics (& Rubber) NL | Doe mee! Ronald Korstanje MSc, cluster director Plastics Recycling CPI, DPI • Shaping polymer innovation Martin van Dord, Innovation Agent, Federatie Nederlandse Rubber& Kunststofindustrie (NRK) Binnenkort start het Nationaal Groeifonds programma Circulaire Plastics NL. In dit 8-jarige programma met totaal budget van ruim € 500 miljoen, werken bedrijven, kennisinstellingen en overheid samen aan het 2030 doel om 50 procent van alle plastics te recyclen. Ook streven ze ernaar dat er minder plastics naar de afvalverbranding gaan. Circulaire Plastics NL bestrijdt klimaatverandering, vermindert het gebruik van fossiele grondstoffen en vermindert milieuvervuiling. Daarnaast wordt het duurzaam verdienvermogen van Nederland en de plastic&rubber-ketens versterkt. In deze presentatie worden de doelen, opzet en planning van het programma toegelicht en komt u te weten op welke wijze u deel kunt nemen aan het programma.

Ir. Stijn Meijers, New Business development manager, Signify Netherlands BV 3D printing of lighting products is of a focus area for Signify. In multiple printing farms located in several regions thousands of (customized) luminaires are produced and shipped to professional customers and consumers. For this promising market and for scaling up to industrialization Signify decided to invest in in house production of the required materials. Over 50 FDM filament types are produced and sustainability is at the core of the material - and production policy. Since 2022 materials are also offered to external parties. The lecture will elaborate on the Signify’s approach and material solutions and applications.

Rosienne Steensma, MSc., programme lead Chemicals Strategy for Sustainability, VNCI

14:00 How additive and digital manufacturing can help dis rupted supply chains back on track Hugo da Silva, vice president Additive Manufacturing, Covestro Additive manufacturing

15:30 End-t o-end automation & cost per part as flywheel of growth of the AM industry Carlos Zwikker, chief commercial officer, AM-Flow Additive Manufacturing promises many benefits for the manufacturing industry: full freedom of design, waste reduction, production on demand, speed, flexibility, reducing logistics impact and ultimately cost reduction, to mention a few. However, to date, only 0,5% of plastics produced is the world is through AM. When design is approved, quality of output is guaranteed, a viable business case of the application determines whether to 3D print or not. Automation will impact this dramatically in the next couple of years.

The Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) will soon fundamentally change the sustainability reporting landscape in the EU. Larger companies will have to start preparing for this disclosure obligation on various ESG topics to stay compliant. The EU states this will end green washing. This presentation will provide you with the ins and outs of this new legislation and the impact on your business.

shift requires collaboration across the value chain - printer companies, software, materials and end users. If everybody in the value chain works together, we can create an ecosystem that will offer benefits to all players and grow the entire market.

15:00 Application driven manufacturing systems for scaling up in personalized production Marco Cavallaro, PhD, head of R&D, Industrio BV Having application driven manufacturing systems and machines that specifically address user specific requirements can make the industrial production of individual devices much more sustainable and reliable. Factories in a Container, dedicated and specialised Machines to enable a new way to produce: distributed, flexible and personalised.

12:15 Recyclaat Ingeborg Gort, PFI 13:30 Signify and mat erials for industrial additive manu facturing

10:30 Nieuwe verbindingen voor de chemie – Chemicals Strategy for Sustainability

De chemische industrie staat met de komst van de Chemicals Strategy for Sustainability (CSS) voor een grote uitdaging om de chemie nog duurzamer en veiliger te maken voor mens en milieu. De VNCI onderschrijft de doelstellingen van de CSS en benadrukt het belang van een duidelijk transitiepad, waarbij ook aandacht is voor de haalbaarheid en uitvoerbaarheid van de CSS in Nederland. Op die manier kan de CSS uitgroeien tot een innovatie- en groeistrategie. De chemie blijft innoveren en zoeken naar nieuwe verbindingen om de wereld schoner en veiliger te maken, samen met partners in de keten en klanten.

11:45 Energietransitie: van het gas en andere facetten & CO 2-reductie

31KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 Room 2

The market is demanding more agile and sustainable production processes, to safe guard supply chains in an increasingly disrupted world as well as to deliver personalized solutions. Additive manufacturing (AM) has opened the door to digital and local production as it offers an efficient and sustainable method to realize smaller production runs and personalization in a cost-effective Suchway.

11:00 Sustainability reporting on the way to a climate-neu tral Europe Kees Kerstens, co-founder, Salacia

Ing. Jos Lenselink, senior consultant, BlueTerra Energy Experts De rubber&kunststof-industrie heeft of krijgt te maken met de energietransitie. Vragen zoals ‘wat doen we met het gasgebruik?’, ‘kunnen we ons bedrijf elektrificeren?’, ‘we willen uitbreiden, maar kan dit wel gezien onze energieaansluitingen?’, ‘onze klanten willen dat we CO2 neutraal produceren, maar hoe doe ik dat?'. Allemaal vragen die te maken hebben met de energietransitie, en waar u soms (onverwachts) mee te maken gaat krijgen. BlueTerra gaat in op een aantal onderwerpen van de energietransitie en CO2 reductie die spelen in de Rubber en Kunststofindustrie.

15:00 Flame retardants: a changing Landscape

“World’s first UL94 V0 at 0.8 mm halogen and aryl phosphate ester free, very low toxicity FR PC/ABS and FR PC/ASA materials that do not compromise material properties and give lightweighting advantages”, Stephen Blair, 2022, technical manager.

32 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 CATALOGUS | LEZINGEN Room 3

Ir. Dirk van Meer, ceo, CORE Team CORE is a student team from the Eindhoven University of Technology, focused on solving problems within the waste and chemical industry. During the two days of the Kunststoffen fair we are going to showcase the potential of student teams by live challenge solving. Throughout the fair itself multiple companies have challenged us with a problem from the plastic market and during this lecture we will summarize the most interesting solutions and explain the potential use of student teams.

11:00 How to minimize your product’s carbon footprint through smart material selection

10:30 Sustainable solutions

Henrik Palokangas, Application Development – sustainability specia list, POLYKEMI AB 60-80 percent of your product’s carbon footprint is driven by your material choice. With more than 50 years experience developing materials based on both fossil and recycled feedstock. We have analyzed our materials in a modular LCA where we can simulate and optimize your product. We will share our insights, enabling you to optimize your carbon footprint without compromising quality nor cost. Using the optimal virgin polymer can be better for the climate than just going for recyclates. Based on 100 tons of material: • replacing virgin PA6 GF15 with virgin PP GF15 would save 730 ton CO2 e • replacing virgin PA6 GF15 with a high content recycled PA6 GF 15 would save 600 ton CO2 e

The Sustainable Materials Lab: Helping You Design the Future Yana Petkova-Olsson, development engineer, HEXPOL TPE Many brands want to switch to renewable or recycled materials when developing their next product, both to reduce their impacts and to align with consumer demands. But how can switching a material make a difference to the impact of a product, and how can we measure those impacts?

12:15

14:00 Optimaliseren van extrusie-mengkwaliteit doormiddel van stromingsimulaties

Pieter van Leeuwen, technical service manager Benelux, Resinex Netherlands Een blik op de nieuwe mechanische en chemische ontwikkelingen op het gebied van recycling in de kunststofindustrie.

Tijmen Mateboer MSc, onderzoeker Kunststofverwerken, Lectoraat Kunststoftechnologie, Hogeschool Windesheim Doorgaans worden kunststof profielen en buizen geproduceerd met enkelschroefsextruder. In de enkelschroefsextruder kunnen additieven gemengd worden, of het plastic wordt eerst gecompoundeerd in een dubbelschroefsextruder. Een dubbelschroefsextruder mengt veel beter dan een enkelschroefsextruder, maar is nadelig omdat het een extra verwerkingstap is. Daarom doet het Lectoraat Kunststoftechnologie onderzoek naar het optimali seren van mengen met een enkelschroefsextruder. Het lectoraat heeft een methodiek ontwikkeld voor het simuleren van mengkwaliteit. Deze methodiek is gevalideerd doormiddel van extrusie experimenten. Met deze simulatie methode kan de mengkwaliteit van veel verschillende schroefgeometrieën met elkaar vergeleken worden om de optimale geometrie te vinden.

Due to the growing health concerns regarding the toxicity of flame retardants in polymers in Europe and the Americas, Polymer Compounders Limited (PCL) investigated ways to develop a safer alternative. They achieved their goal by creating the Notoxicom® family of flame retardant materials. Notoxicom® B6000 (FR PC/ABS) and Notoxicom® S6000 (FR PC/ASA).

Notoxicom® is our registered tradename for specialist halogen and aryl phosphate ester free flame retardant polymers. These materials are unique because they retain industry-leading performance whilst being much less toxic to human health. Notoxicom® polymers can be used in many different applications, such as battery casings to state-of-the-art medical devices.

Congresprogramma Kunststoffen 2022 Donderdag 15 september

15:30 Challenges in de kunststoffenmarkt? Studententeams hebben de oplossing!

13:30 Het KURZ recycling programma van PETrestmateriaal René Goossens, Directeur, Leonhard Kurz Benelux BV KURZ ontwikkelt en produceert decoratieve coatings die worden aangebracht via een PET drager film en die getransfereerd (hotstamping) worden op een breed scala van producten: voor decoratie van auto-onderdelen en andere kunststof producten. Traditioneel zijn PET-dragers niet meer belangrijk als de transferdecoratie eenmaal op de ondergrond is aangebracht, het PET restmateriaal wordt afgevoerd en meestal gebruikt als vervangende brandstof. Met KURZ RECOSYS® bieden we een retour- en recyclingsysteem aan en zetten het PET restmateriaal om in een hoogwaardig spuitgietmateriaal genaamd RECOPOUND®. In de lezing gaan wij dieper in op onze visie op duurzaamheid en de technische mogelijkheden van RECOPOUND®

James Houlder, Marketing Manager, Polymer Compounders Limites namens Kedu Polymers Industries BV

11:45 Peter Obbema, Chemieuro Benelux BV De lezing zal gaan over duurzame materialen en recycling.

12:00 Pezy 13:00 Klimaatneutraal kunststofgebruik volledig afhankelijk van combinatie recycled en plantaardig gebaseerde kunststoffen! Ir. Jan Willem Slijkoord, co-Founder/directeur, Bywyd BV Voor een circulaire economie is het essentieel dat we een volledig klimaatneutraal materiaalgebruik gaan realiseren in al onze toepassingen. Steeds meer producten zullen in de nabij toekomst worden belast met een CO2-heffing om hun milieu-impact te neutraliseren. Bywyd B.V. gelooft dat een klimaatneutraal materiaal gebruik mede bereikt kan worden door fossiel gebaseerde kunststoffen te vervangen door een combinatie van recycled en plantaardig gebaseerde kunststoffen. Op basis van onze materiaalkundige- en transitie-expertise heeft Bywyd B.V. de ambitie om aanbieders en producenten van kunststof producten te helpen om aan hun CO2-verminderingsopdracht te voldoen. Bywyd B.V. past de specificaties van laagwaardige reststromen aan, zodat hoogwaardige en innovatieve grondstoffen ontstaan. Hieruit kunnen duurzame producten met economische toegevoegde waarde worden geproduceerd. Voorbeeld is de Blue Finn stoel die Bywyd B.V. uit polypropyleen Bluewrap ziekenhuisafval in samenwerking met Vepa, Prezero, LUMC en Timmerije heeft ontwikkeld en vermarkt. Hierdoor wordt ca. 35 procent CO2-eq bespaard ten opzichte van virgin polypropyleen. Ervaring leert ook dat er vele partijen betrokken moeten worden om dit mogelijk te maken. Bywyd ontsluit deze keten tot werkende businesses.

16:00 Future Proof Plastics - Innovative, Sustainable and Smart Barend Blom, programmamanager Opleidingen voor het vakgebied Kunststof en matrijstechnologie, Mikrocentrum Om als (kunststof) bedrijf succesvol zaken te blijven doen is aanpassingsvermogen nodig, wat ook betekend dat er ook aandacht is voor strategische opleidingsplannen voor individuele medewerker en teams. Veel bedrijven hebben hier moeite mee. Naast het beschikbaar stellen van voldoende opleidingsbudget is het in kaart hebben van de aanwezige kennis en de ontbrekende kennis essentieel om een doelmatig opleidingsplan concreet te maken en uit te voeren.

14:00 Jacqueline vaessen - Topsector Chemie/Chemistry NL

33KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

Live stage

11:00 Toekomst plastics onder druk door falende recy cling? Rob Daniels, founder, co-owner, director, Packaging Partners BV

15:00 Zonder verbruiksreductie en duurzame opwekking exploderen de energiekosten! Harm van de Braak, energieconsultant, Energy-Check Energiekosten wordt een steeds belangrijkere kostenpost voor de kunststofindustrie. Voor veel bedrijven zijn de kosten van energie al verdubbeld in 2022, maar de echte klappen vallen in 2023. Als bedrijven nu geen financiële buffer opbouwen, is de kans groot dat ze volgend jaar financiële problemen ondervinden. De landen om ons heen hebben het nog zwaarder, waardoor de Nederlandse industrie met hogere kostprijzen nog steeds een voordeel op kan leveren ten opzichte van buitenlandse concurrenten. Voor de maakindustrie is duurzame opwek vaak slechts een druppel op een gloeidende plaat, aangezien ze 24/7 produceren, met grotere vermogens dan ze zelf op kunnen wekken. Uiteraard blijft de beste besparing elke kilowattuur elektra of elke kuub gas die ze niet hoeven te gebruiken. Het blijft dus verstandig om wel te investeren in verbruiksreductie en duurzame opwek waar mogelijk. Congestie wordt vaak gezien als drempel om te investeren, maar vaak zijn deze problemen te tackelen door te denken in oplossingen en niet in problemen.

Onmiskenbaar moet plastics productie, processing en beheer beter en efficiënter, te beginnen bij het 6 R principe waarop producenten moeten anticiperen in samenwerking met afnemers en gebruikers (verpakkers, retailers etc.) (verpakkings)plastics moeten geschikter worden voor hergebruik, dunner en beter recyclebaar worden. Dat laatste hangt sterk samen hoe goed de keten daarachter aansluit. Te beginnen bij de inzameling, gevolgd door betere sorteersystemen (ruim 40 procentverdwijnt nu nog in de verbranding) en als laatste en zeer belangrijk, investeringen in verbeterde recyclingtechnieken waardoor niet alleen laagwaardige kunststoffen na recycling overblijven (downcycling) maar ook upgrading voor hoogwaardig gebruik, ook voor direct levensmiddelen contact (oonder andere middels chemische recycling).

34 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 CATALOGUS AExposanten A3 KOEL EN VRIESTECHNIEK BV STAND 80 Veldegge 41, 7468 DJ Enter www.a3-koeltechniek.nl0547-384544 ACCES BENELUX BV STAND 152 Vaartveld 1 16, 4704 SE Roosendaal www.acces.nl0165-564540 ADSO BVBA STAND 2 Industriezone: Boom zone 3 Hoek76 - Unit 72, BE 2850 www.adso.be0032-32900502Boom AESON STAND 38 Havenstraat 52, 1271 AG Huizen www.aeson.nl035-5233828 AGESIA STAND 5 Spieveldstraat 41- Gebouw 3261, BE 9160 Lokeren www.agesia.com0032-9-3352100 ALBIS STAND 374 ALBIS is één van de wereldwijd leidende resin distributeurs. Als onafhankelijk distributeur bieden wij onze klanten één van de meest toonaangevende en uitgebreide productportfolio’s, bestaande uit standaard polymeren, engineering plastics en een groeiend aantal duurzame producten. Met trots vertegenwoordigen wij de global leading resin producenten zoals BASF, Covestro, INEOS Styrolution, Lanxess, Lyondellbasell, MOCOM, SK Chemicals, WIPAG en vele anderen. Met onze technische knowhow, ons sterke wereldwijde en lokale verkoopnetwerk en onze passie voor de beste oplossing voor de eindgebruiker, stimuleren wij de groei van onze partners en klanten in alle landen en sectoren.

Albis PaardeweideBenelux2, 4824 EH Breda www.albis.com076-5433800

AJ SOLUTIONS STAND 140 Vierselbaan 40, BE 2240 Zandhoven www.ajsolutions.be0032-33662455 AKROH INDUSTRIES B.V. STAND 464 Marsweg 47, 8013 PE Zwolle www.akroh.com038-4674500 ALPHA BV STAND 94 Kleimoer 2, BE 9030 Gent www.alpha.be0032-92438090 ALUCHA STAND 260C Westervoortsedijk 73, 6827 AV Arnhem www.alucha.com06-28160582 AMBRA KUNSTSTOFFE GMBH STAND 376 Im Grohenstück 13, DE 65396 Walluf www.ambrapolymers.com0049-612397473-20 ANZIPLAST NV STAND 75 Prins Albertlaan 70, BE 8870 Izegem www.anziplast.be0032-497977296 APPKUNS BV STAND 64 Nijverheidsweg 10, 4906 CL Oosterhout 0162-427 www.appkuns.nl885 ARBURG BV STAND 150 Krommewetering 81, 3543 AM Utrecht www.arburg.nl030-2426060 ART-GVW MOULD & DIE SERVICES BV STAND 29 De Hoef 4, 5311 GH Gameren www.artooling.com0418-562011 ARTISAN PRINTING SERVICE B.V. STAND 335 De Vest 2, 5555 XL Valkenswaard www.artisan.eu040-2042485 ATTERO STAND 420 7300 AX www.attero.nl06-25067597Apeldoorn

35KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 BODYCOTE STAND 332 Visseringweg 28, 1112 AS Diemen www.bodycote.com020-5601082 BPO BV STAND 329 Scheepmakerij 11, 2628 AA Delft www.bpo.nl015-3620000 BRANDENBURGER ISOLIERTECHNIK STAND 193 Taubensuhlstrasse 6, DE 76829 Landau www.brandenburger-isoliertechnik.com0049-6341/5104-0 BRIGHTLANDS MATERIALS CENTER STAND 240 Urmonderbaan 22(Gate 2), 6167 RD Geleen www.brightlandsmaterialscenter.com088-8669690 C CALDIC STAND 327 Terlochtweg 1, BE 2620 Hemiksem www.caldic.nl0032-38704859 CARBONX B.V. STAND 331 Molengraaffsingel 10, 2629 JD Delft 015-2036007 CENTEXBEL STAND 53 Etienne Sabbelaan 49, BE 8500 Kortrijk www.centexbel.be/en/vkc-homepage0032-56292710 CHEMIEURO BENELUX B.V. STAND 173 Oude Utrechtseweg 40B, 3743 KN Baarn www.chemieuro.com035-5435720 CIMPRO B.V. STAND 100 de Waal 18J, 5684 PH Best www.cimpro.com088-2467700 CORE STAND 392 Ekkersrijt 1412, 5692 AK Son En Breugel www.core-chemistry.com06-81696508 CS PLASTICS STAND 114 Spieveldstraat 14, BE 9160 Lokeren www.csplastics.be0032-92620460 AXXICON STAND 108 Ekkersrijt 7501, 5692 HN Son www.axxicon.com06-82393444 AZO NV STAND 160 Katwilgweg, 15, BE 2050 Antwerpen www.azo.com0032-32501603 B B&S TECHNOLOGY STAND 109 Swaardvenstraat 2, 5048 AV Tilburg www.bsgroup.nl013-4625800 BATCHWERK GMBH STAND 348 Bahnhofstrasse 147, DE 63477 Maintal www.batchwerk.de0049-61819081910 BATENBURG BEVESTIGINGSTECHNIEK STAND 50 Einsteinstraat 32, 3902 HN Veenendaal www.batenburg-bevestigingstechniek.nl0318-547317 BETECH INJECTION MOULDING B.V. STAND 98 Lange Baan 18B, 8331 LW Steenwijk www.betech.nl/spuitgieten0521-520081 BETECH KUNTSTOFFEN B.V. STAND 98 Wasaweg 12, 9723 JD Groningen www.betech.nl050-5474700 BIESTERFELD PLASTIC BENELUX B.V. STAND 170 Rolweg 27, 4104 AV Culemborg www.biesterfeld-plastic.com0345-687878 BLISSS SOFTWARE STAND 403 Molenveldlaan 110, 6523 RM Nijmegen blisss.nl024-3737968 BMB - THE INJECTION MOULDING MACH STAND 167 Aquamarijnstraat, 39, 7554NM Hengelo (Ov.) www.bmb-spa.com06-83440289 BMSVISION STAND 190 Spinnerijstraat 99/1, BE 8500 Kortrijk www.bmsvision.com0032-477801793

36 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 CATALOGUS DYNISCO STAND 182 Pfaffenstrasse 21, DE 74078 Heilbronn www.dynisco.com0049-71312970 E ECI SOFTWARE SOLUTIONS STAND 181 Philipsstraat 7, 3833 LC Leusden 088www.ecisolutions.com6363970 ECOTOOL MOLDES E PLÁSTICOS, LDA. STAND 375 27 Rua das Figueiras, 2430-187 Marinha Grande www.ecotool.pt00351-244542719 EFFECTIVE EFFIC. PLAST. PROCESS. STAND 260F Zum Knapp 14D, DE 57489 Drolshagen 0049-1707635426 EKON STAND 354 Holtum Noordweg 8, 6121 RE Born www.ekon.nl046-489-1111 ELSE GROEP STAND 357 Korte Hei 36, 4715 RS Rucphen www.elsegroep.nl0165-349134 ENDUTEQ BV STAND 54 Mollevite 24, 6931 KG Westervoort www.enduteq.com026-3031540 ENGEL BENELUX STAND 138 Peppelkade 25, 3992 AL Houten www.engelglobal.com/nl/nl030-6380194 ENITOR PRIMO STAND 397 Beatrixstraat 7, 9285 TV Buitenpost www.enitor.com0511-541700 ENTERPRISE EUROPE NETWORK - BOM STAND 20 Goirleseweg 15, 5026 PB Tilburg www.eennl.eu088-8311120 EQUIP-PLAST VZW STAND 131 Venlosesteenweg 259, BE 3640 Kinrooi www.equipplast.be0032-475818154 D DAHANAN | MOULD CONCEPTS STAND 37 Aaltenseweg 91, 7091EP Dinxperlo www.dahanan.eu0315-231114 DE MONCHY INTERNATIONAL BV STAND 406 Rivium 1e straat 109, 2909 LE Capelle aan den IJssel www.monchy.com06-11043209 DE PAAUW SUSTAINABLE RESOURCES STAND 369 Jadestraat 15, 7554 TZ Hengelo dpsr.com06-57793301 DE RIDDER STAND 21 IBCweg 10, 5683 PK Best www.ridder.net049-9392050 DELTA KUNSTSTOFFE AG STAND 348 Industriestrasse 48, DE 47652 Weeze www.delta-kunststoffe.de0049-283710510 DISTRUPOL STAND 71 Strawinskylaan 1209, TowerA-12th Floor, 1077 XX Amsterdam 0031www.distrupol.com653248622 DM TECHNICS BV STAND 122 Molenweg 102, BE 2830 Willebroek 0032-473484455 DOEKO B.V. STAND 304 Thomas van Heereveldstraat 1, 6551 AK Weurt www.doeko.nl024-6790750

37KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 G GEMECO FIJNMETAAL BV STAND 73 Pampuslaan 143, 1382 JN Weesp www.gemeco-fijnmetaal.nl0294-412333 GEREEDSCHAPMAKERIJ GMI STAND 1 Broekhovenseweg 130P, 5021 LJ Tilburg www.gmi-bv.nl06-16935589 CARL ZEISS GOM METROLOGY STAND 217 Interleuvenlaan 15 F, BE 3001 Leuven www.gom.com0032-16408034 GREENPAC/WINDESHEIM/STENDEN STAND 234 Campus 2-6, 8017 CA, Zwolle nologiewww.windesheim.nl/onderzoek/lectoraten/kunststoftech-06-27452342 GREIJN FORMING SOLUTIONS BV STAND 186 Broeklaan 103, 5953 NA Reuver 077-474 www.greijn.com1682 GURU PLASTICS STAND 93 Ambachtenlaan 16 Unit 8, BE 3001 Heverlee www.guruplastics.be0032-485753542 H HACOPLAST B.V. STAND 142 Hulostraat 2, 6911 KX Pannerden www.hacoplast.com0316-240718 HAGENSTADT BV STAND 175 Ambachtstraat 12, 2751 GP Moerkapelle www.hagenstadt.eu06-51567464 HAPRO PLASTICS BV STAND 83 Industrieweg 107, 5591 JL Heeze 0318-692221 HARTECH MEET- & TESTAPPARATUUR STAND 180 Bonte Kraaiweg 16, 1521 RD Wormerveer www.hartech.nl075-6144080 EURASIACORP NV STAND 366 Dok Noord 4C - 005, BE 9000 Gent www.eurasiacorp.com0032-683574261 EURO-TECHNIEK STAND 39 De Run 4311, 5503 LP Veldhoven www.euro-techniek.nl040-2539995 EURONYL PLASTICS GROUP STAND 58 Venecoweg 18, BE 9810 Nazareth euronylplastics.com0032-93802644 EWIKON HEISSKANALSYSTEME GMBH STAND 46 Siegener Strasse 35, DE 35066 Frankenberg www.ewikon.com0049-64515010 F FERLIN PLASTICS AUTOMATION STAND 163 Galileistraat 29, 7701 SK Dedemsvaart www.ferlin.nl0523-613439 FERONYL STAND 72 Industrielaan 101, BE 7700 Moeskroen www.feronyl.com0032-56857530 FLAM3D STAND 236 Technologiepark 48, BE 9052 Zwijnaarde flam3d.nl0032-468298872 FONTIJNE PRESSES BV STAND 187 Turbineweg 20, 2627 BP Delft www.fontjnepresses.com015-2010211 FONTYS RESEARCH GROUP ANS STAND 239 De Rondom 1, 5612 AP Eindhoven www.fontys.nl/ans088-5080000 FOURNIER POLYMERS BV STAND 3 Hoevestein 36 , 4903 SC Oosterhout NB www.fournierpolymers.com0162-491650 FUTERRO STAND 381 Rue du Renouveau 1, BE 7760 Escanaffles www.futerro.com0032-28790351

38 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 CATALOGUS HEXPOL TPE STAND 408 Don Street, UK M242 GG, Manchester www.hexpolTPE.com0044-1616546616 HOLLARTS PLASTIC GROUP STAND 311 Willibrordusweg 8, 6942 EN Didam www.hollarts.nl0316-227333 HPI GROUP STAND 31 Pelmolenlaan 2, 3447 GW Woerden www.hpi-group.com HRD BV STAND 78 Tolweg 2 kamer 208, 3851 SK Ermelo 06-40612537 HSV STAND 43 Frankeneng 19, NL-6716 AA Ede www.hsv.nl0318648999 I IMCD BENELUX BV STAND 208 Wilhelminaplein 32, 3072 DE Rotterdam www.imcdgroup.com010-2908684 INCOE INTERNATIONAL EUROPE STAND 178 Carl-Zeiss-Straße 33, DE 63322 Rödermark www.incoe.de0049-607489070 INDUS INTEGRATED BULK LOGISTICS BV STAND 40 Nijverheidsbuurt 15, 3475 LA Zegveld www.indus-bulklogistics.com0172-727169 INJECTION POINT BV STAND 330 De Sonman 22B, 5066 GJ Moergestel www.injection-point.nl013-5134593 INSTRON STAND 359 3 Boulevard Jean Moulin, Omega Parc Bâtiment 2 1, FR 78990 Elancourt CEDEX www.instron.com0033-139306630 INTERPOLIMERI STAND 106 Koningin Astridlaan 59 B - Astrid Bus. Centre - Lot D, BE 1780 www.interpolimeri.com0032-28804387Wemmel HASCO HASENCLEVER GMBH + CO KG STAND 129 Het maken van matrijzenbouw begint bij HASCO Als toonaangevende fabrikant van gestandaardiseerde, modulaire kwaliteitscomponenten en individueel geplande hotrunnersystemen biedt HASCO innovatieve en economische oplossingen voor ontwerpers, matrijzenmakers en spuitgieters uit één hand. Meer dan 700 medewerkers op 35 locaties wereldwijd zorgen voor de gemakkelijkste manier om matrijzen te bouwen. Van idee tot productie worden HASCO-klanten ondersteund door tal van gebruiksvriendelijke tools en innovatieve CAD-functies. Meer dan 100.000 gestandaardiseerde kwaliteitscomponenten maken van HASCO, als DIN EN ISO 9001 gecertificeerd bedrijf, de meest betrouwbare totaalleverancier voor de moderne matrijzenbouw. HASCO Hasenclever GmbH + Co KG www.hasco.cominfo.benelux@hasco.com HELVOET RUBBER & PLASTIC TECHN. BV STAND 342 Centaurusweg 146, 5015 TA Tilburg www.helvoet.com0181-331333 HENDRIKX MATRIJZEN SERVICE BV STAND 192 Laarakkerweg, 22, 5061JR Oisterwijk www.hendrikxmatrijzen.nl06-14414985 HENKEL STAND 177 Brugwal 11, 3432 NZ Nieuwegein www.henkel-adhesives.nl030-6073911

39KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 KELLPLA BV STAND 405 Minckelersstraat 8, 5916 PE Venlo www.kellpla.nl06-48221838 KEYENCE STAND 92 Bedrijvenlaan 52, BE 800 Antwerpen www.keyence.eu0032-15446405 KEYTEC NETHERLANDS B.V. STAND 302 Rijksweg Noord 281, 6136 AC Sittard 046-4113 www.keytecgroup.com/nl800 KIK KUNSTSTOFFEN INDUSTRIE BV STAND 358 KIK is een modern, ISO 9001 & 140001 gecertificeerd productiebedrijf, gespecialiseerd in het spuitgieten van kunststof halffabricaten, hoe complex ook! Het vroegtijdig bundelen van alle kennis & expertise levert voor u de hoogst mogelijke kwaliteit en kostenefficiency op. KIK treedt graag op als uw partner voor uw projecten. KIK Kunststoffen Industrie BV Havenweg 26, 5145 NJ Waalwijk Postbus 516, 5140 AM WAALWIJK www.kikplastics.nl0416-560970 KLEIN MECHANIEK BV STAND 54 Het Vergun 1, 6931 KC Westervoort www.kleinmechaniek.nl026-3516580 KONGSKILDE INDUSTRIETECHNIK GMBH STAND 27 Berliner Strasse 88-94, DE 44867 Bochum kongskilde-industries.com0049-232794830 KONICA MINOLTA SENSING STAND 350 Marconibaan 57, 3439 MR Nieuwegein www.konicaminolta.eu06-11017269 KOOT AUTOMATION & SERVICE BV STAND 165 Heizeecht 6, 5721 VC Asten www.kootautomation.nl/0493-699595 IP FAB STAND 399 Zandvoortstraat 1, BE 2800 Mechelen ip-fab.com0032-15793636 IPB PRINTING B.V. STAND 185 De Hoeven 18, 5541 RJ Reusel www.ipbprinting.com0497-621212 ITALMASTER BELGIUM NV STAND 22 Oefenpleinstraat 10, BE 9050 Gentbrugge www.italmaster.be0032-93808754 J J.J. BOS BV STAND 310 Marconistraat 11, 2809 PH Gouda www.jjbosbv.nl0182-619333 JOKE TECHNOLOGY GMBH STAND 200 Asselborner Weg 14-16, 51429 Bergisch Gladbach www.joke-technology.com0049-22048390 K KEDU POLYMERS INDUSTRIES B.V. STAND 351 Kedu Polymers Industries B.V. levert technische thermoplastische kunststoffen voor de kunststof verwerkende industrie. Wij werken nauw samen met onze vaste toeleveranciers, zodat wij altijd uitstekende kwaliteit en service leveren. Het overgrote deel van onze materialen is ontwikkeld en geproduceerd op klant Wijspecificaties.vertegenwoordigen: Polymer Compounders Limited voor alle ABS; PC; PC/ABS en PC/ASA compounds, zowel standaard types, hoog vloeiende- en vlam dovende types volgens UL-94. API SPA voor alle TPE’s (SEBS; SBS; OBC; TPU; TPO; TPV); Kedumid® voor PA6 en PA66, maar ook de copolymeren PA66/6, zowel ongevuld als glasgevuld; Hostaform® POM; Celanex®. Toray voor PPS; PBT en SAN. KEDU POLYMERS INDUSTRIES BV Logistiekweg 11, 4387 PK, Vlissingen www.kedupolymers.com06-634566341

STAND 231

Deventer

KUNSTSTOF & RUBBER Postbus 58, 7400 AB www.kunststofenrubber.nl0570-504331

40 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 CATALOGUS KUNSTSTOF MAGAZINE STAND 238 Oude Nieuwveenseweg 111-113, 2441 CT Nieuwveen www.kunststof-magazine.nl017-2578730 KUPRON STAND 458 Industriestraat 2D, 6135 KH Sittard www.kupron.nl06-53287061 H HOGESCHOOL WINDESHEIM STAND 233 Industriële Automatisering & Robotica Campus 2-68017 CA Zwolle 088-469 www.windesheim.nl/onderzoek/lectoraten8696 L LEONHARD KURZ BENELUX B.V. STAND 212 Roggeweg 24, 6534 AJ Nijmegen www.kurz.nl024-3781840 LISTGROVE LIMITED STAND 51 16 The Courtyard, UK CV 379 NP Stratford upon Avon www.listgrove.com0044-1789207070 M MAGBAT-EUROPE BVBA STAND 74 Meersbloem Melden, 46, BE 9700 Oudenaarde www.magbat-europe.com0032-497444370 MATA KUNSTSTOFFEN BV STAND 7 Pletterij 36, 2211 JT Noordwijkerhout www.mata.nl0252-343600 MATERIALDISTRICT STAND 480 Amsterdamsestraatweg 43-A2, 1411 AX Naarden 020-71 30 materialdistrict.com650 K INTERNATIONAL TRADE FAIR STAND 70 Messe ZeestraatDüsseldorf100,2518 AD, ‘s-Gravenhage www.k-online.com070-3501100 KORRELS BV STAND 356 Ir. R.R. van der Zeelaan 1, 8191 JH Wapenveld www.korrels.nl038-4479325 KOTRACO PLASTIC MACHINERY STAND 162 Korte Schaft 23 C, 3991 AT Houten www.kotraco.eu030-6350603 KRAIBURG TPE GMBH & CO. KG STAND 339 Friedrich-Schmidt-Strasse 2, DE 84478 Waldkraiburg www.kraiburg-tpe.com0032-485569318 KRAUSSMAFFEI GROUP STAND 146 KraussMaffei Group Benelux levert spuitgietmachines, extruders, PUR-machines en Pulltrusie-machines voor de Beneluxmarkt. Naast de machines bouwt KraussMaffei ook haar eigen lineaire robots en kunnen we knikarmrobots leveren. Vanuit de vestiging in Breda wordt de service geleverd, met meerdere service-managers op het bureau en acht service-engineers in de buitendienst. Hiermee zijn we in staat om alle machines en robots in de markt te onderhouden en te repareren. Als laatste kunnen we onze klanten ook scholen. Daarvoor hebben we een machine met robot in Breda, of desgewenst, kan de scholing op de fabriek in München worden gegeven. Minervum 7360, 4817 ZH Breda www.kraussmaffei.com076-5722522

41KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 O OERLIKON BALZERS COATING BENELUX STAND 56 Nijverheidslaan 5470, BE 3800 Sint-Truiden www.oerlikon.com/balzers/be0032-11693040 OERLIKON HRSFLOW STAND 56 4 Via Piave, IT 31020 San Polo di Piave (TV) www.hrsflow.com0039-422750111 ORA MACHINES NV STAND 148 Ambachtenlaan 35, BE 3001 Heverlee www.ora.be0032-16400383 P PARAGON TECHNOLOGIES EUROPE STAND 99 Merksplassesteenweg 97 Unit 1, BE 2310 Rijkevorsel www.paragontech.be0032-33130263 PEDEO HOGEDRUKGIETERIJ STAND 195 Westerring 25, 9700 Oudenaarde 0032-055335880www.pedeo.be/nl PERKINELMER STAND 191 Rigaweg 22, 9723 TH Groningen www.perkinelmer.com/nl0800-0234490 PEZY GROUP STAND 321 Sleepboot 11, 3991 CN Houten www.pezygroup.com030-6354870 PHARADOX STAND 349 brand of Helian Polymers Bremweg 7, 5951 DK Belfeld 077-398 09 pharadox.com09 PICOPLAST BV STAND 105 Swierderkerkweg 4, 6363 CJ Wijnandsrade www.picoplast.nl045-5245551 PLASTIKCS BV STAND 112 Energielaan 1a, Unit 12 , 2960 Brecht www.plastiKCs.be0032-32848263 MEUSBURGER GEORG GMBH & CO KG STAND 210 Kesselstrasse 42, AT A 6960 Wolfurt www.meusburger.com0043-557467060 MIKROCENTRUM STAND 250 De Run 1115, 5503 LB Veldhoven www.mikrocentrum.nl040-2969933 MOLDEX3D STAND 52 Parijsboulevard 209, 3541 CS Utrecht www.moldex3d.com06-84847507 MOLDIT INDUSTRIES STAND 25 Rua da Moura - Zona Industrial de UI / Loureiro, PT 3720 - 581 OLIVEIRA DE AZEMÉIS www.molditindustries.com00351-256690050 MORETEC PLASTIC MACHINERY STAND 120 De Factorij 37, 1689 AK Zwaag www.moretec.nl0229-279030 MS ULTRASCHALL TECHNOLOGIE GMBH STAND 63 Karlstraße 8 - 20, DE 78549 Spaichingen www.ms-ultraschall.de0049-7424701800 N NETSTAL BENELUX BV STAND 144 Kasteleinsstraat 13 Bus 0102, BE 9150 Kruibeke www.netstal.com0032-27253530 NEUTROLOGIC BV STAND 370 Jolainstraat 44B, BE 8554 Sint-Denijs www.neutrologic.com0032-56735325 NEXEO PLASTICS EUROPE B.V. STAND 388 Strawinskylaan 1209 - Tower A-12 1, 1077 XX Amsterdam www.nexeoplastics.com0034-607736662 NOVIUM COMPOSITES B.V. STAND 193 Schipleisingel 48, 6652 GK Druten www.noviumcomposites.eu024-2022010 NRK PVT KUNSTSTOFVERWERKERS STAND 270 Loire 150, 2491 AK ‘s-Gravenhage www.pvt.nl06-23426593

42 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 CATALOGUS Q Q PLASTICS/CIRCULAR PLASTICS FACT. STAND 380 Science Park 400, 1098 XH Amsterdam www.q-plastics.com020-8884253 QOLORTECH BV STAND 90 Aalbosweg 26, 8171MA Vaassen www.qolortech.nl0049-15112170802 QUANTIFY STAND 328 Torenstraat 28, BE 3384 Glabbeek 0032-485972669 R RAFF PLASTICS NV STAND 188 Melanedreef 16b, BE 8650 Houthulst www.raffplastics.be0032-51610500 REBO BVBA STAND 340 Middenweg 16, BE 3930 Hamont-Achel www.rebo.be0032-11445710 REEFHORS SLANGEN & KOPPELINGEN STAND 81 Oude Eibergseweg 17C, 7161 RN Neede www.reefhors.nl0545-221678 REHAU STAND 48 Grauwmeer 1/12 bus 65, BE 3001 Leuven www.rehau.com/be-nl0032-16399911 REMBRANDS BV STAND 344 Expansielaan 2, 8447 SP Heerenveen 0513-640146 REOBIJN BV STAND 218 Industriestraat 28, 7482 EZ Haaksbergen www.reobijn.nl053-5740404 RESINEX NETHERLANDS BV STAND 400 Leeuwenbrug 105 b, 7411 TH Deventer www.resinex.nl0570-677584 RETHINK PLASTICS STAND 270 Postbus 420, 2260 AK Leidschendam www.rethinkplastics.nl06-23426593 PLASTIMA BREDA BV STAND 135 Minervum 7101, 4817 ZN Breda www.plastima.nl076-3030179 PME STAND 161 Spelaanstraat 1A, BE 9620 Zottegem www.pme-benelux.com0032-93610331 POLYKEMI AB STAND 406 Bronsgatan 8, SE 27139 Ystad www.polykemi.se0046-41117030 POLYMER SCIENCE PARK STAND 230 Ceintuurbaan 15, 8022 AW Zwolle www.polymersciencepark.nl085-4837800 POLYMIX BENELUX STAND 360 rue de l’Industrie 6, FR 68126 Bennwihr-Gare https://ampxgroup.com/polymix-france/polymix-benelux/0033-389201380 POSTERAMA SCREEN PRODUCTIONS B.V. STAND 466 Apollo 7, 8448 CL Heerenveen www.posterama.nl0513-633335 PROMATRIX BV STAND 45 Nijverheidsbuurt 13C, 3474 LA Zegveld www.promatrix.nl0348-692055 PYCNOPLAST STAND 345 Hurksestraat 12, 5652 AJ Eindhoven www.pycnoplast.com06-22503282

• De Tecdos TM PRO en Tecdos TMB voor het snel en veilig kantelen van matrijzen.

SEPRO GROUP STAND 124

43KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 SHIMADZU BENELUX STAND 333 Australiëlaan 14, 5232 BB ‘s-Hertogenbosch www.shimadzu.nl073-6430320 SIMONIS GROUP STAND 16 Chemin du Loup 10, BE 4830 Dolhain-Limbourg 0032-87760076 SK FUNCTIONAL POLYMER STAND 376 Im Grohenstück 13, DE 65396 Walluf sk-fp.com0049-61239747320 SNETOR BENELUX STAND 316 Oudstrijdersstraat 43, BE 2520 Ranst www.snetor.com0032-33553545 SOCEM ED STAND 84 Rua Do Brejo nr. 6, PT 2445-719 Martingança www.socem.pt00351-918533368 STAALVORM BV STAND 42 Bedrijfsterrein Ziedewij 15, 2991 LA Barendrecht www.staalvorm.nl0180-619351 STADTVELD BV STAND 66 Coenecoop 3F, 2741 PG Waddinxveen www.stadtveld.nl0182-630768 STÄUBLI BENELUX STAND 126 Meensesteenweg 407-409, BE 8501 Bissegem www.staubli.com0032-56364000 STORK IMM STAND 30 Alfred Marshallstraat 2, 7559 SE Hengelo (Ov.) www.storkimm.com074-2405000 STUFA STAND 336 Beatrixlaan 7, 5443 AV Haps www.stufa.nl0485-350333 SYNPRODO BV STAND 378 Nieuweweg 235, 6603 BM Wijchen www.synprodo.nl024-6491911 ROBOTECH BV STAND 136 Weidehek 64B, 4824 AS Breda www.robotech.nl076-5410495 ROKOMA B.V. STAND 182 Ambachtsweg 22, 5683 CD Best www.rokoma.com06-15455242 ROMÉDES SPECIAALMACHINES STAND 184 Zilverlinde 22, 7131 MN Lichtenvoorde www.romedes.nl0544-356180 ROMPA GROUP STAND 34 Ladonkseweg 1, 5281 RN Boxtel www.rompagroup.com0411-661200 RUD C&D BENELUX B.V. STAND 76 RUD Hijs- & Kantel Techniek RUD is een producent van kettingen en kettingsystemen en heeft meer dan 140 jaar ervaring. Voortdurend werken wij aan nieuwe innovaties. De fabriek in Duitsland staat borg voor de hoogste kwaliteit, veiligheid, en gebruiksgemak. RUD producten zijn doordacht en bieden daardoor extra voordelen. Op onze stand laten wij de nieuwste innovaties zien.

RUD C&D Benelux B.V. Mechie Trommelenweg 10, 5145 ND Waalwijk www.rudbenelux.com085-2738019 S S-POINT B.V. STAND 206 Prisma 87, 3364 DJ Sliedrecht www.spointbv.nl0184-413314 Rue Henry BessemerRoche Yon www.sepro-group.com0033-251454700CEDEX

sur

Zone Acti Est - CS 10084, 85003 La

• Het ACP Turnado en het TXP Texolution-Point-programma waardoor matrijzen veiliger, gemakkelijker en gecontroleerder worden gehesen.

44 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 CATALOGUS TOOLS & DIES BV STAND 213 Stationsstraat 32, 4611CD Bergen op Zoom www.td-c.com06-83536140 TOSAF BENELUX B.V. STAND 306 Hectorstraat 11, 5047 RE Tilburg www.tosafbenelux.nl013-7676300 TOTAL PRODUCTIVITY STAND 176 Kosterij 4, 1721 PN Broek op Langedijk www.totalproductivity.nl0226-335014 TREFFERT GMBH&CO.KG STAND 65 In der Weide 17, DE 55411 Bingen www.treffert.eu0049-672140369 TSG GROUP STAND 320 Furkapas 8, 5624 MD Eindhoven www.tsggroup.nl040-2548222 U UEPRO, LDA STAND 102 Rua Emilio Silva Ferreira, PT 2445-732 Martingança www.uepro.com00351-917679612 ULTRAPOLYMERS STAND 61 6716 AE www.ultrapolymers.com0318-641216Ede V V.A.C. MACHINES STAND 101 Kleine Pathoekeweg 13-15, BE 8000 Brugge www.lasermarking.be0032473561591 VBV ELEKTRO EN KUNSTSTOF STAND 36 Koperslagerstraat 2, 5405 BS Uden 0413-273944 VDL KUNSTSTOFFEN BV STAND 416 Magnesiumstraat 55, 6031 RV Nederweert www.vdlkunststoffen.com0495-653653 VDL PARREE STAND 416 Postbus 6815, 5975 ZG Sevenum www.vdlparree.com077-4677088 T TAWI - A BRAND BY PIAB GROUP STAND 309 Houtse Parallelweg 34-35, 5706 AB Helmond www.tawi.com0492-523705 TECHNIRUB INTERNATIONAL STAND 79 Baardmeesweg 15E, 3898 LD Zeewolde www.technirub.nl036-5236260 TECHNISCH BURO BÄCKER BV STAND 35 Pieter Lieftinckweg 20, 1505 HX Zaandam www.tbbacker.nl075-6818000 TECHNISCH BURO HEMMES BV STAND 207 Granaatstraat 50, 7554 TR Hengelo (Ov.) www.tah.nl074-2504374 TEKUMA KUNSTSTOFF GMBH STAND 410 Roentgenstrasse 2, DE 21465 Reinbek www.tekuma.de0049-407277020 TEPAS CLAMPING SYSTEMS STAND 414 Dukaatstraat 14, 4879 AD, Etten-Leur www.tepasclamping.com076-5720300 TETRAVISION STAND 194 Kapeldreef 60, BE 3001 Leuven www.tetravision.be0032-16910420 THERMO-CLEAN STAND 47 Dellestraat 45, BE 3550 Heusden-Zolder www.thermoclean.com0032-13539010 THIELE&KOR PLASTICS MACHINERY BV STAND 110 Celsiusbaan 4a, 3439 NC Nieuwgein www.tkpm.eu030-7111395 TIMMERIJE BV STAND 363 Schoolweg 29, 7161 PK Neede www.timmerije.nl0545-283800 TOOL-TEMP BENELUX STAND 182 Ambachtsweg 22, 5683 CD Best www.tool-temp-benelux.nl06-53375124

45KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 WERTH MESSTECHNIK STAND 67 Siemensstraße 19, DE 35394 Giessen werth.nl06-51707990 WICRO PLASTICS STAND 353 Karreweg-Noord 47-49, 5995 MG Kessel (Lb) www.wicro.nl077-4621216 WILL & CO BV STAND 33 Dellaertlaan 24, 1171 HG Badhoevedorp www.will-co.eu020-6597501 WILMOD / KUWATEC STAND 196 Amethistweg 39, 2665 NT Bleiswijk www.wilmod.nl079-3461919 WITTENBURG BV STAND 402 Productieweg 12, 3899 AK Zeewolde www.wittenburggroup.com06-51129809 WITTMANN-BATTENFELD BENELUX NV STAND 128 De Vunt 9, 3220 BE Holsbeek www.wittmann-group.com/en_us0032-16551180 X XTRUTION STAND 198 Waterman 122, 1622 CW Hoorn (NH) www.xtrution.com0229-275051 Z ZEISS STAND 215 Graaf Engelbertlaan 75, 4837 DS Breda www.zeiss.nl/metrologie06-12540093 ZWICKROELL GMBH & CO. KG STAND 337 August-Nagel-Strasse 11, DE 89079 Ulm www.zwickroell.com0049-7305100 VDL WIENTJES EMMEN STAND 416 Phileas Foggstraat 30, 7825 AK EMMEN www.vdlwientjesemmen.nl0591-669666 VDL WIENTJES RODEN STAND 416 Ceintuurbaan Noord 130, 9301 NZ Roden www.vdlwientjesroden.nl/050-5024811 VEOLIA POLYMERS STAND 69 Kalkwijk 5, 7681 DV Vroomshoop www.veolia.nl/nl/circulaire-economie-plastic-recycling06-83662442 VERBI GEREEDSCHAPPEN BV STAND 304 Weth van Nunenstraat, 4, 5706 TK Helmond www.verbi.com0492-539614 VERIDES STAND 260B High Tech Campus 27, 5656 AE Eindhoven veridis.tech VMT PRODUCTS STAND 49 Europaweg 28, 8181 BH Heerde www.vmt-products.nl0578-692700 W W&R PLASTICS B.V. STAND 300 Jean Monnetpark 73, 7336 BB Apeldoorn www.wenrplastics.nl055-5335224 WAGENINGEN UNIVERSITY & RESEARCH STAND 235 Bornse Weilanden 9, 6708 WG Wageningen www.wur.eu/wfbr0317-482689

Stand 100 Door gebruik te maken van de allernieuwste Industry 4.0-technologie, vormt Matics een onuitputtelijke en waarheidsgetrouwe informatiebron voor de gehele organisatie. Het Analytics-platform levert direct KPI’s en maakt bedrijfsbrede communicatie mogelijk. Dit met duidelijk bruikbare inzichten, uitgebreide dashboards en realtime waarschuwingen en meldingen. Zo is men in staat om adequaat datagestuurde beslissingen te nemen en in slechts enkele weken een verbetering van 20% tot 30% in OEE te bereiken. Matics RtOI

CarbonX is een nieuw koolstofmateriaal dat bestaat uit nano-koolstoffilamenten die chemisch met elkaar verbonden tot een 3D netwerk op micronformaat. Door de unieke structuur heeft CarbonX de mogelijkheid om geleidbaarheid te combineren met lichtgewichtversterking om een grotere schokweerstand te bieden op EMI- en ESD-vlak. De eigenschappen bieden aanzienlijke kunststoffen.vulstoffennatiefCarbonXtetatiesmogenrecycleerbaarheid.heid,lichtgewicht,voordelen:duurzaam-verwerkbaarheidenHetver-omzoweldepres-alsdeduurzaamheidverbeteren,maaktvaneenideaalalter-voorconventionelevoorgeleidende Flexibele verpakking Vol-elektrisch spuitgieten Meer dan koolstof

te geven van zo’n circulaire aanpak voor flexibele verpakkingen. Samen met partners TUSTI, Pokon Naturado, Oerlemans Packaging Group, EGEN, Technische Universiteit Eindhoven en Dow Benelux B.V. is Attero erin geslaagd om een compostzak te ontwikkelen bestaande uit 65% gerecycled materiaal (PCR) en 35% nieuw kunststof.

46 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 NOVITEITEN DE EXPOSANTEN OP KUNSTSTOFFEN 2022 TONEN HUN LAATSTE INNOVATIES. EEN KLEINE DOORSNEDE UIT HET AANBOD NOVITEITEN. Stand 420 Stand 167 Stand 331 Het PRoLiFEx project eenmaken,digeafvalinbelevandoelExtrusion)DPERecycling(PostconsumerofL(L)inFlexibleheeftalsomvandemixdiverseflexi-verpakkingenhuishoudelijkhoogwaar-nieuwefolieteendaarmeevandeeerstedemonstraties

Daarbij is het PCR volledig afkomstig van de beoogde huishoudelijke afvalbron. BMB toont op de Kunststoffenbeurs een volledig elektrische spuitgietmachine met top entry take-out robot. BMB staat bekend om de energiezuinige, kwalitatief hoogwaardige, betrouwbare en goed presterende machines.

3DESKRecyclebaar

3D-geprinte onderdelen en producten worden gebruikt voor een breed scala aan toepassingen en geprinte onderdelen vinden snel hun weg naar eindproducten. Waarom? Ze zorgen voor een vereenvoudigd productontwerp, gewichtsvermindering, complexe geo metrieën en verbeterde prestaties van onderdelen. Steeds meer kunnen productie-uitdagingen sneller, beter en in veel gevallen tegen lagere kosten worden opgelost met behulp van Additive Manufacturing (AM). Als het op de juiste manier wordt geïmplementeerd, kan AM de productiekosten aanzienlijk verlagen, materiaalverspilling verminderen, het aantal productiestappen en de voorraad verminderen en het aantal afzonderlijke onderdelen dat nodig is voor een assemblage minimaliseren. Onderzoekers van NHL Stenden Hogeschool en de Rijksuniversiteit Groningen maakten een membraan uit appelzuur, een hernieuwbare grondstof uit suiker. Het membraan kan olie zeer efficiënt scheiden van water, bijvoorbeeld bij een olielekkage op zee. Is het membraan ver vuild, dan kan het eenvoudig worden gerecycled door het te vermalen, schoon te maken en weer tot membraan te persen. Dit onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Advanced Materials.

47KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 NOVITEITEN StandStand236234

biomembraam Stand 234 Vissers verzamelen afgedankt vispluis in. Wat zijn de mogelijkheden om dit vispluis toe te passen? In een nagelborstel bijvoorbeeld. De nagelborstel is gemaakt van gerecycled vispluis. Door het vispluis te verhitten is het mogelijk dit tot kleine korrels te vermalen. Hiermee kan het vispluis worden ver werkt in een spuitgietmachine. De haren zijn van polyamide en worden erin gezet door Jobo borstel fabriek.

Nagelborstel met kern van vispluis

Stand 234 Gedurende een twee-jarig GreenPAC onderzoekstraject omtrent 3D-printen op (middel) grote schaal is aan de hand van experimen ten een verscheidenheid aan nieuwe kennis opgedaan. Zo hebben we onder andere veel geleerd op het gebied van materialen, ontwerprichtlijnen, moderne software-tools, invulpatronen en verbindingstechnieken. Deze ‘lessons learned’ zijn zoveel mogelijk geïm plementeerd in dit fietsframe, waardoor een unieke creatie is ontstaan waarop écht gefietst kan worden.

Ge3Dprint fietsframe

Granulaatdrogers

Stand 350 Zwarte kunststoffen worden op grote schaal gebruikt in de auto-industrie, elektronica, voedselverpakkingen, plastic zakken, ze zijn overal om ons heen te vinden. Helaas worden ze in plaats van gerecycled, verbrand voor energie of gedumpt op stortplaatsen, omdat er geen efficiënte en betrouwbare technologie beschikbaar is om ze te sorte ren. Specim FX50 is de eerste camera die verschillende zwarte plasticsoorten kan identificeren, waaronder ABS, PE en PS. Zwart sorteren

Stand 177 LOCTITE 402 is de nieuwste productinno vatie van Henkel, met een gepatenteerde technologie, die een snelle fixatie en hoge sterkte combineert met topprestaties bij hoge temperaturen (tot 135°C continu en tot 150°C in piek) en een verbeterde duurzaamheid (geen toevoeging van hydrochinon) in diverse omgevingsomstandigheden.

Spuitgiet- en extrusiecoating

Stand 56 BALINIT MOLDENA is 7 µm dun, overtreft de hardheid van bijna alle vorige coatings voor de verwerking van kunststof fen en biedt een uitstekende schuurweerstand en corrosiebestendigheid. Door deze eigenschappen is het de perfecte coating voor spuitgieten en extrusie van abrasieve materialen zoals glasvezelversterkte kunststoffen, en is het ook ideaal voor het spuitgieten van corrosieve materialen zoals volledig gerecycleerde materialen of materialen met een hoog vlam vertragend gehalte.

48 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

Snellijm

NOVITEITEN

Stand 120 Traditionele drogers gebruiken zeer veel energie omdat deze met moleculaire korrels werken. De korrels bestaan voor 30-70% uit klei. Daarom is voor het regeneratieproces veel warmte nodig. De drogers van Vismec zijn gepatenteerde honeycomb-drogers waarbij het drogen en regenereren continu plaatsvindt en daardoor uitermate stabiel is. Het moleculair materiaal bestaat niet uit korrels maar uit poeder (zonder klei), geïntegreerd in een honingraat. Regeneratie heeft plaats op een lage temperatuur en hierdoor is de droger gemiddeld 40% ener giezuiniger dan traditionele drogers

49KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

Stand 148 Met de extreem hoge elektriciteitsprijzen is de dankenelektrischedeSiBserieenergiebesparendenieuwsteFANUCROBOSHOTALPHA-CNC-spuitgietmachinesbestekoop.Dezevolledigmachinesverbrui-tot70%minderenergieeenconventioneelhydraulisch aangedreven alternatief. Het koelwaterverbruik van een hydraulische machine verhoogt de bedrijfskosten aanzienlijk. De motoren van FANUC zijn luchtgekoeld, waardoor deze kosten worden geëlimineerd. Hhet energieverbruik is 10-15% lager dan bij vergelijkbare elektrische machines. Vanwege de betrouwbaarheid en lange levensduur heeft FANUC ROBOSHOT ALPHA-SiB de laagste TCO op de markt. Het jaarlijkse bedrag dat aan verbruiksartikelen wordt uitgegeven, is extreem laag.

Stand 416 Couveuse-onderdeel

Met de TomoScope XS FOV 500 van Werth Messtechnik is hoogwaardige computertomografie nu beschikbaar voor de prijs van conventionele 3D-coördinatenmeetmachines. De onderhoudsvrije röntgenbuis in monoblok uitvoering heeft een spanning van 160 kV en levert snelle meetresultaten met een vermogen van 500 W. De nieuwe machine wordt geleverd met een garantie van twee jaar op de röntgenbuis zonder verschuivingslimieten. De machine maakt ook in-proces of in-line metingen mogelijk dankzij OnTheFly-bediening en realtime reconstructie. De machine kan volledig worden geautomatiseerd en geïntegreerd met robotbelading. De TomoScope XS FOV 500 is compatibel met de meeste softwareoplossingen en is in de basisconfiguratie geschikt voor werkstukken tot ca. 200 mm zonder verplaatsing van de meetassen. Stand 198 AM-extruderCompacte Speciaal voor het 3D-printen / adaptive manufacturing heeft Xtrution een compacte extruder ontwikkeld, die licht van gewicht is en een behoorlijke capaciteit heeft. Geschikt voor robot- en gantrysystemen.

Wij zijn gespecialiseerd in kunststoffen vacuüm vormen, CNC fresen, CNC verspanen, lassen, lijmen en assembleren. De couveuse onderdelen laten een combinatie van deze specialisaties zien. Stand 67 Röntgentomografie

Zuinige spuitgietmachine

NOVITEITEN

Stand 230 Hoe versnel je (duurzame) kunststof innovaties? Polymer Science Park (PSP) doet dit door te verbinden en door gewoon te dóén. Een voorbeeld hiervan is de ketensamenwerking van Alucha, Plastchem en Dyka. Door het samenbrengen van deze bedrijven en een bijdrage van de Provincie Overijssel, ontstond er een mooie innovatie bij PSP. Zo is het circulaire Calcium carbonaat (uit papierafval) van Alucha door Plastchem en Dyka verwerkt in PVC buizen. PSP heeft de bedrijven verbonden en het materiaal getest. Benieuwd wat wij voor u kunnen betekenen met ons netwerk, kennis en testcapaciteit? Samen versnelleninnovaties

Als leverancier van een volledige assortiment voor de matrijzenbouw presenteert HASCO op de Kunststoffenbeurs in ’s-Hertogenbosch in op stand 129 in hal 1 niet alleen talrijke innovaties maar ook gebruikersvriendelijke tools, CAD features en digitale services.

50 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 ADVERTORIAL

MatrijsnieuwighedenKunststoffenbeursHASCO-innovaties

Het innovatieve multikoppelingsysteemHASCO-maakt de centrale verbinding van meerdere koelcircuits in een enkele handeling mogelijk en biedt talrijke voordelen voor procesoptimalisatie. Het is als uitgebreid standaard-systeem en lekvrij systeem beschikbaar en verhindert het gevaar van het verwisselen van koelleidingen. Verdere highlights zijn omvangrijke uitbreidingen in het trekklinken-, uitwerper- en tempereringsprogramma. Voor de additieve proregelapparaat van de serie Primezone H1281/… en Basezone H1250/… Met de nieuwe transporttafel Co-Cart is een perfecte en veilige positionering en bediening van alle regelapparaten direct bij de matrijs mogelijk. ductie van complexe matrijsdelen heeft HASCO metaalpoeder in de staalkwaliteit 1.2709 en 1.4401. Hotrunner In focus bij de hotrunnertechniek staat de Streamrunner®, het wereldwijd eerste additief vervaardigde hotrunnersysteem, dat als naaldafgesloten variant nu ook compleet nieuw en ruimtebesparende mogelijkheden biedt. HASCO Hotrunner levert daarbij een nauwkeurig en prestatiesterke hotrunnerHASCO HASENCLEVERGMBH+COKG info.benelux@hasco.comwww.hasco.com

Kunststoffenbeurs 14.-15.09.2022Hal1/Stand129bouw.matrijzen-voorPrecisiede Meer dan 100.000 www.hasco.comEenvoudigmodernevantotkwaliteitsnormdelengestandaardiseerdemakenHASCOdemeestbetrouwbareleveranciervolledigeassortimentenvoordematrijzenbouw.–Online–Bestellen ▪ Gestandaardiseerd en modulair opgebouwd systeem ▪ Snelste configuratie door de digitale assistent Anz_Standard_185x123_NL+Messe.indd 1 04.08.2022 07:58:22

Bij

KIK is een modern, ISO 9001 & 140001 gecertificeerd en industrieel toeleveringsbedrijf, gespecialiseerd in het spuitgieten van kunststof producten. Naast een eigen matrijzenmakerij heeft KIK tevens een eigen assemblageafdeling of werkt hierin samen met sociale werkplaatsen. De kwalitatief hoogwaardige, producten die KIK vervaardigt zijn van zeer uiteenlopende vorm en complexiteit en worden in een veelvoud aan markten ingezet. KIK produceert deze kunststof producten en onderdelen met 28 spuitgietmachines die variëren van 30 tot 440 ton. We kunnen hiermee producten spuitgieten van 0,2 gram tot 1.700 gram en door het aantal machines, kunnen wij veelal aan elke vraag voldoen. ‘Veel van onze klanten maken tevens slim gebruik van onze adviezen in de ontwerpfase. We zitten dan ook graag met de ontwerpers aan tafel, liefst lang voordat we het product gaan spuitgieten. Dit biedt beide partijen voordelen. Het vroegtijdig bundelen van alle beschikbare expertise levert de hoogst mogelijke kwaliteit en kostenefficiency op.’ voor uw projecten graag op als Nederland

uw partner. Havenweg 26 . 5145 NJ Waalwijk .

*

(Berg) België phone +32 12 264 110 mail info@eurostel.be Eurostel-185x123.indd 1 25-07-2022 10:32

KIK treedt

*

. T: +31 416 560 970 . E: info@kikplastics.nl KIK Powerful plastics.indd 1 04-08-2022 14:23 HIGH PERFORMANCE SCHROEVEN

*

*

Komende uit de wereld van reparatie, ontwikkelt EURO-STEL sinds de begin jaren eigen schroefgeometrieën voor zowel spuitgieten als extrusie. Van verschillende uitgangspunten vertrekkende ontwikkelt EURO-STEL schroeven met een breed toepassingsgebied. EURO-STEL heeft belangrijke ontwikkeling gedaan op gebied van geometrie en metallurgie bij verwerking van allerhande polymeren ten opzichte van slijtage en opbrengst. Onderzoek wijst uit dat ESschroeven volgende voordelen bieden: perfecte homogeniteit zovel thermisch als inkleurig eliminatie van ongesmolten materialen en degradatie van smelt energiewinst door lagere temperatuur inzet eenvoudig kleurwissel hogere slijtage weerstand vermindering van uitvalpercentage EURO-STEL kunt U voor zowel nieuwe onderdelen als revisie van bestaande onderdelen terecht waaronder o.a. holmreparatie. Tevens bouwt EURO-STEL haar eigen extruders volgens klantspecificatie. S.A. EURO-STEL N.V. Maastrichtersteenweg 441 B-3700 Tongeren

*

*

Met de RUD TECDOC TMB-werkbank kan een matrijs tot 90° worden gekanteld met niet meer dan een accu-schroevendraaier .

Makkelijker, veiliger en efficiënter spuitgietmatrijzenonderhoud

Een goed voorbeeld daarvan is een werktafel met een kantelfunctie. Tijdens de Mikrocentrum-cursus Onderhoud van spuitgietmatrijzen wordt bijvoorbeeld gebruikgemaakt van de RUD TECDOC TMB-werkbank met 90° kantelfunctie. Zo leren cursisten direct op een goede en veilige manier onderhoud te plegen. De nieuwe industriële werkbank is een belangrijke innovatie voor het verplaatsen, inspecteren en onderhouden van spuitgietmatrijzen tot 2,5 ton. Voor de bediening is niet meer nodig dan een accu-schroevendraaier. Moeilijke draaimanoeuvres behoren tot het verleden. Het lage eigen gewicht en de compacte vorm besparen veel ruimte in de werkplaats. Samenwerking gestart op Kunststoffenbeurs De samenwerking met RUD en het idee om de innovatie in te zetten tijdens de cursus is ontstaan tijdens Kunststoffenbeurs 2021. Door het werken met dergelijke oplossingen al in de cursus toe te passen laten we cursisten zien hoe het onderhoud veiliger, sneller en met meer werkplezier uitgevoerd kan worden. Men ervaart veel minder fysieke belasting en kan werkzaamheden op een ergonomische en veilige manier aanpakken. Hierdoor wordt de doorlooptijd van onderhoud bovendien korter en is het onderhoudsteam beter en gemotiveerder in staat taken uit te voeren. Minder handeling betekent immers efficiënter werken en tijdsbesparing.

gaan? Een oplossing is om de medewerkers die u heeft makkelijker, veiliger en efficiënter te laten werken met de juiste gereedschappen. En niet te vergeten: met meer plezier en minder fysieke inspanning. Bij het inspecteren en onderhouden van spuitgietmatrijzen zijn veel handelingen nodig. Met een kraan of een takel kom je al een heel eind, maar dit is in de meeste gevallen niet volgens de regelgeving en daarom niet toegestaan. Er zijn betere technische hulpmiddelen beschikbaar die wel voldoen aan de regelgeving. Kantelbare werkbank

Helemaal al omdat het steeds vaker aankomt op beschikbaarheid en omdat product maattoleranties steeds nauwer worden. Hoe zorg je ervoor dat jij jouw spuitgietmatrijzen op een zo gemakkelijk mogelijke, veilige en efficiënte manier kan onderhouden? Tekort aan vakmensen bij onderhoud Zoals in vele andere technische branches, geldt ook binnen de kunststof spuitgietindustrie een tekort aan goed geschoolde vakmensen. Hoe zorg je ervoor, ondanks een tekort aan personeel, dat het onderhoud aan de spuitgietmatrijzen ongehinderd door blijft Het in topconditie houden van spuitgietmatrijzen wordt bij steeds meer bedrijven binnen de Nederlandse en Vlaamse spuitgietindustrie steeds belangrijker. Dat is ook logisch: spuitgietmatrijzen zijn namelijk een onmisbare schakel bij de productie van kunststof spuitgietproducten. Goed matrijsonderhoud is dan ook essentieel.

52 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 MATRIJSONDERHOUD

De cursus Onderhoud van spuitgietmatrijzen wordt georganiseerd door Mikrocentrum en eenmalig in het najaar en eenmalig in het voorjaar gegeven in Helmond. Tijdens drie dagbijeenkomsten doorlopen cursisten een praktisch lesprogramma incl. lunch. De eerstvolgende cursus start op 16 november 2022. De twee vervolgdagen zijn op 23 en 30 november 2022. Inschrijven kan via de website van Mikrocentrum.

+31 85 273 www.rud.comsales@rudbenelux.com8019

Veilig en snel kantelen van matrijzen tot 2,5 ton. De nieuwe RUD TECDOS TMB biedt een unieke combinatie van een industriële werkbank en kanteltafel in één apparaat. Veiliger, sneller en efficiënter.

Een spuitgietmatrijs voor kunststofproducten blijft een ingewikkeld stuk gereedschap met een hoge investering. Bij het ontwikkelen, de keuze van de constructie, de aanmaaktoleranties en het bepalen van onderhoudsintervallen mag niets aan het toeval overgelaten worden. Iedere stap is namelijk bepalend voor de concurrentiepositie. Het maakt hierbij niet uit of een bedrijf spuitgietmatrijzen ontwikkelt, aanmaakt, gebruikt of onderhoudt; actuele kennis van matrijstechnologie maakt altijd het verschil. Het is de sleutel tot een rendabel businessmodel. Flinke stappen te maken Bij Mikrocentrum merken we dat er steeds meer belangstelling is voor onderhoud van spuitgietmatrijzen. Bedrijven erkennen dat er binnen het matrijsonderhoud nog flinke stappen te maken zijn. Om hierbij te ondersteunen, leggen we in de cursus naast het theoriegedeelte, veel focus op de praktijk in de werkplaats. Onderhoud van de spuitgietmatrijs kan vaak namelijk doelgerichter en efficiënter. Dit wordt getoond tijdens het praktijkgedeelte van de cursus. Voor het praktijkgedeelte werkt Mikrocentrum samen met Verbi uit Helmond. Verbi is actief op het gebied van nieuwe productie- en testmatrijzen, onderhoud en modificatie. Tijdens de praktijkles kan iedere cursist zelf aan een matrijs werken. www.mikrocentrum.nlwww.rud.comwww.verbi.com

Barend Blom, programmamanager Opleidingen Kunststof- en spuitgiettechnologie, Mikrocentrum De kantelbare werktafel verlaagt de belasting op rug en schouders door een ergonomische werkhouding.

Trend: steeds grotere matrijzen

Cursus Onderhoud van spuitgietmatrijzen

Binnen de kunststof spuitgietwereld is er een trend gaande dat er steeds grotere spuitgietmatrijzen worden ingezet. Dat heeft niet zozeer te maken met het produceren van grotere producten, maar met het feit dat de matrijsvoudigheid toeneemt. Kortom – het aantal vormholten binnen een matrijs neemt toe. Producenten kiezen hiervoor om de productie en vervolgstappen downstream efficiënter te maken. De handeling van grotere matrijzen is per definitie lastiger te realiseren en omvangrijker. Ook dit onderwerp wordt behandeld tijdens de cursus. Matrijsonderhoud

53KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 MATRIJSONDERHOUD

In andere industrieën, zoals bij de productie van technische onderdelen, is de controle over Krauss MaffeiBeneluxGroup mark.verveer@kraussmaffei.comwww.kraussmaffei.com+31(0)765722522

Bij DCIM wordt de extruder direct boven de injectie-eenheid van een standaard hydraulische machine geïnstalleerd. De gecompoundeerde smelt wordt in één verwarmingsproces naar de plastificeereenheid gebracht, zonder koeling of bufferopslag,. Dit vermindert de degradatie van het materiaal. Bovendien bespaart het eenstapsproces energie en vermindert het de CO2-voetafdruk. De extruder en de spuitgietmachine produceren intermitterend. Is het injectievolume voor de materialen echter vaak leidend. Hier worden eigen formuleringen voor nieuwe productcompounds ontwikkeld, zoals polypropyleen- of polyamide-glasvezelcompounds of verschillende polymeermengsels. Die expertise wil de fabrikanten in huis houden.

Lagere CO2-voetafdruk

Materiaalkosten halveren De verpakkings- en logistieke sector die een zeer sterke nadruk op de kosten leggen, kunnen met behulp van Direct Compounding Injection Molding tot wel 50 procent besparen op materiaalkosten. Het schotgewicht van de vouwkrat bedraagt 1000 gram. Alleen al de externe productie van een compound kost gemiddeld maar liefst 60 eurocent per kg en die kosten blijven nu achterwege.

Bezoek ons op stand 146 op Kunststoffen 2022

Op de grondstoffenmarkt komen ze steeds vaker in beeld maar zijn zeldzaam: gerecyclede materialen. Hoe je verschillende grondstoffen samen verwerkt weten ze bij Krauss Maffei.

Direct Compounding

Op de Kunststoffenbeurs leggen ze het uit –op de K in Düsseldorf later dit jaar is het live te zien: hoe je met DCIM (Direct Compounding Injection Molding) uit drie verschillende viskeuze polymeren één nieuw product maakt. De uitgangsmaterialen zijn PP vezelfleece van FFP2-maskers (MVR 800-1000), versnipperd HDPE van verpakkingen (MVR 5-15) en HDPE blaasvormafval uit de speelgoedproductie (MVR < 1). De masterbatch, stabilisatoradditieven en ijzeroxide worden toegevoegd als vulstoffen en met een cyclustijd van 35 seconden worden vijfdelige polyolefinen opvouwbare kratten gemaakt, zoals die bij het transport van verse vis worden gebruikt. Uitbreiding Met DCIM breidt KraussMaffei de mogelijkheden voor direct compounderen, bekend van het IMC-systeem (Injection Molding Compounder) verder uit. De DCIM-extruder met enkele schroef is al economisch aantrekkelijk voor een shotgewicht van 50 tot 2000 gram; IMC heeft (met een extruder met dubbele schroef) hier minstens rond de 1500 gram voor nodig. Het doel is in beide gevallen hetzelfde: polymeren mengen, modificeren met additieven, versterken of vullen, en dat in het spuitgietproces integreren zonder verlies aan cyclustijd.

DCIM lucratief én duurzaam

Snel terugverdiend In alle gevallen profiteren de kunststofverwerkers van de flexibiliteit die DCIM biedt. Is er geen compound nodig, dan kan de machine ook in de spuitgietmodusstandaardwor-dengebruikt.Dankzijdelageextrakostenver-dientdeDCIM-apparatuurzich-zelfbovendienbinneneenpaarmaandenterug.

Injection Moldingbij Krauss Maffei de volgende cyclus bereikt, dan stopt de extruder. Om van zes afzonderlijke componenten één homogene smelt te maken, beschikt de extruder over een speciaal ontwikkelde – en heel lange – schroef. Bij standaard spuitgietmachines is de verhouding tussen lengte en diameter ongeveer 17-23 L/D, maar bij DCIM is dat een 30 L/D.

55KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 ADVERTORIAL

AVK verhoogt efficiency met tweetrapsproces van ENGEL stoord", aldus Vally Hoogland, technical operations manager bij AVK. Al tientallen jaren geleden heeft het bedrijf in Nederland een strategische positie in de markt voor de verwerking van gerecyclede materialen ingenomen. "In die tijd wilden we aantrekkelijk geprijsde alternatieven aanbieden voor de vervanging van bestaande producten zoals pallets en putdeksels.

De eerste processtap bestaat uit het plasticeren van materiaal uit de post-consumer verwerking, dat in de vorm van vlokken wordt aangevoerd. "De schroef heeft een diameter van 135 mm en plasticeert conti nu", zo legt Patrick Grüner, business development manager Technical Moulding bij ENGEL in Schwertberg (Oostenrijk) uit, "en de plunjers zijn ont worpen voor een maximaal shotgewicht van 30 kilo gram bij een slagvolume tot 40 liter.” Het gesmolten

Duo in de ware zin AVK heeft momenteel vijf ENGEL-spuitgietmachines in bedrijf, die het volledige scala aan gerecyclede materialen verwerken. Drie tweeplaten-machines uit de ENGEL duo-serie worden ingezet bij de productie op basis van klassieke technologie met plasticeren en spuitgieten in één processtap. De twee nieuwste spuitgietmachines zijn geleverd als duo in de ware zin van het woord en gebaseerd op de tweeplatenmachines met dezelfde naam: een ENGEL duo 1500 en een ENGEL duo 2300, uitgebreid met een technische innovatie van ENGEL, het nieuwe tweetrapsproces. Het hoogtepunt van deze technologie blijkt al duidelijk uit de naam. Plasticeren en injecteren worden in twee onafhankelijke, maar fijn afgestemde processtappen onderverdeeld. Op die manier kan een hele tijdrovende en energie-intensieve processtap worden weggelaten. Compact machineontwerp

SPUITGIETEN

Met pallets tegelijk flakes verwerken

56 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

Vandaag de dag wordt de toegenomen vraag gedreven door enerzijds de pandemie en de ketenproblematiek en anderzijds natuurlijk door de visie op duurzaamheid en de hogere eisen van klanten als het gaat om hygiëne", beschrijft Vally Hoogland de huidige situatie.

De nieuwe ENGEL duo 2300 met tweefasenproces is enkele meters korter dan een oudere machine uit dezelfde modelserie aan het einde van de productievloer. Ook dit telde mee voor AVK In Balk wordt dagelijks 60 ton post-consumer materiaal verwerkt – mogelijk gemaakt door procesoptimalisatie. Daarom is er geïnvesteerd in twee nieuwe machines: een ENGEL duo 1500 en een ENGEL duo 2300, die voorzien zijn van het innovatieve tweetrapsproces. De technische innovatie maakt de productie bovendien efficiënter en bespaart kostbare energie. Strategische positie

"De vraag naar pallets blijft onverminderd groot, omdat de klassieke toeleveringsketens voor houten pallets door de crisis in Oekraïne enorm zijn verDoor een nieuwe technologie van ENGEL kan bij de verwerking van gerecycled kunststofmateriaal een hele processtap vervallen; het gerecyclede materiaal wordt in het spuitgietproces verwerkt zonder het te pelletiseren. Bij AVK Plastics BV in het Friese Balk maken ze zo nieuwe pallets uit gerecycled materiaal.

In 2003 kwam de eerste aanvraag van een klant voor de productie van pallets bij het bedrijf binnen. De order werd verwerkt met als basis wat toen al een vertrouwd en beproefd materiaal was: gerecycleerd materiaal. Het marktaandeel van de palletproductie is sindsdien gestaag gegroeid. Dit heeft geresulteerd in een portfolio met een groot aantal standaardpallets van verschillende afmetingen, draagvermogens en eigenschappen. AVK ontwikkelt en produceert zelfs custom pallets in eigen beheer.

"Er was een zeer nauwe samenwerking tussen onze ontwikkelingsingenieurs en AVK tijdens de ontwikkeling van het tweefasenproces", zegt Dr. Thomas Köpplmayr, die betrokken was bij het ontwikkelingsproject in ENGEL's afdeling Plastiseringssystemen en Recyclingontwikkeling. En dit ontwikkelingsproject was een win-win situatie voor AVK, zoals Vally Hoogland vanuit het oogpunt van de klant bevestigt: "ENGEL was voor ons de enige partner met wie we een project als dit hadden kunnen uitvoeren." AVK

Putdeksels

Het eerste contact van AVK met gerecycled materiaal was al in de jaren tachtig, toen Nederland begon met het vervangen van gietijzeren putdeksels. Kunststof werd steeds meer gebruikt als materiaal in de wegenbouw. Aanvankelijk werden de putafdekkingen gemaakt van polyurethaan om een afsluitbare toegang tot de leidingen te garanderen. Het waren prijsoverwegingen die het bedrijf ertoe brachten over te schakelen op hergebruikt materiaal.

De shotgewichten voor de ENGEL duo-spuitgietma chines met het geïntegreerde tweetrapsproces bedragen telkens 28 kilogram. Deze twee machines gebruiken nu echter stapelmatrijzen waarop pal lethelften worden gespoten. De bovenste en onder

Nauwe samenwerking ENGEL en AVK

In vergelijking met de standaard ENGEL-machines past de nieuwe technologie in een nog compactere machineconstructie. Daarom is de nieuwe duo-machine ook enkele meters korter dan het klassieke model uit dezelfde modelserie. "Dit was voor ons ook een belangrijk aspect", legt Vally Hoogland uit, "omdat er zo ruimte vrijkomt voor extra machinecapaciteit op onze locatie.”

"In die tijd was dit nieuw terrein voor ons, omdat er in die tijd nog niet echt veel producten van gerecycled materiaal werden gemaakt", herinnert Vally Hoogland zich. Later schakelde het bedrijf over op polyamide als gerecycled materiaal. AVK ontwikkelde hiervoor een eigen materiaalmengsel om de beste eigenschappen voor het product te garanderen.

downstreamverwerking

De pallets worden volledig gemaakt van post-consumer materiaal.

SPUITGIETEN

materiaal wordt in de tweede trap van de ENGEL duospuitgietmachine met een speciaal ontworpen plun jer-unit in de vormholte gespoten.

"Met name bij gerecycled materiaal putten we uit onze jarenlange ervaring om de optimale mix van de verschillende polyolefinen te creëren", schetst Vally Hoogland de knowhow van AVK, die de basis vormt voor het spuitgieten van kunststof pallets met gedefinieerde eigenschappen, zoals maatvastheid of belastbaarheid. “De mengverhouding heeft namelijk een aanzienlijke invloed op de smelt/volumestroom. Virgin materiaal heeft hier een zeer constante waarde, terwijl gerecycleerd materiaal sterk varieert." Testlab AVK laat deze eigenschappen vooraf analyseren in een testlab om het aandeel onzuiverheden en vreem de stoffen te bepalen. Als het materiaal niet voldoet, wordt extra materiaal bijgemengd tot het aan de gewenste eigenschappen voldoet. Dit mengen gebeurt bij AVK op locatie. Vally Hoogland kan op basis van jarenlange ervaring melden dat de kwaliteit van gerecycled materiaal in de loop der jaren voort durend is verbeterd. Het is echter belangrijk om te begrijpen dat het materiaal nooit één kwaliteit zal zijn. Het is niet ongewoon dat er storende materialen in zitten, zoals steentjes of houtresten. "Uiteindelijk moet het materiaalpakket goed zijn, want het heeft natuurlijk een aanzienlijke invloed op de spuitgietcy clus van de ENGEL-machines."

Uitsluitend gerecycled materiaal AVK verwerkt uitsluitend gerecycled materiaal. Vally Hoogland: "Het is een mix van polyolefinen die deels afkomstig zijn van post-consumer bronnen en deels van industrieel afval.” AVK werkt hierbij samen met gespecialiseerde toeleveranciers. Bedrijven die restmaterialen inzamelen en als balen aanleveren bij de verwerker. Het materiaal wordt vervolgens gewassen en het metaal gescheiden. Voor het scheiden van de kunststofinhoud wordt een drijf-zinkproces gebruikt; het berust op verschillende soortelijke dichtheden om de verschillende grondstoffen te scheiden. Bij de gebruikt AVK uitsluitend het gedeelte dat op het vloeibare medium drijft, omdat het een lagere dichtheid heeft.

57KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

ste delen worden dan gewoon in elkaar geklikt. "Tegenwoordig gebruiken we vier matrijzen met dit ontwerp om gesloten palletmodellen te produceren," vertelt Vally Hoogland, die de technische achter grond uitlegt.

"De geïnvesteerde tijd hebben we echt goed gebruikt in de ontwikkeling van het nieuwe tweefasenproces", en, zo gaat Vally Hoogland verder, "we zijn ons bewust van de meerwaarde die deze nieuwe technologie voor ons betekent en zien hier enorm veel potentieel voor onze productie en voor de verdere samenwerking met ENGEL."

Zeker als je bedenkt dat, vanuit AVK's optiek als verwerker, ook olie als grondstof in het recyclingproces moet worden meegenomen in de bottom line; immers, beginnend met de ruwe olie die wordt gewonnen en getransporteerd, moet je in de raffinaderij eerst de basis leggen voor een synthetisch materiaal in een zeer energie-intensief proces. Vally Hoogland weet één ding zeker: "Als je de gegevens in deze analyse eerlijk op een rijtje zet, heeft gerecycled plastic een aanzienlijk betere CO2-voetafdruk dan virgin materiaal".

58 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 toekomst. Plastic is een uitstekend materiaal, zegt hij. Maar je moet het aan het einde van de levensduur op een betrouwbare manier verwijderen om te voorkomen dat het in het milieu terechtkomt. "Als er op een gegeven moment een volledig gesloten recyclingkringloop is, kan ik een heleboel producten bedenken waarbij gerecycled materiaal waardevolle inputmaterialen zullen zijn voor een extra waardevermeerderende fase."

zijn de afgelopen jaren aanzienlijk gegroeid en de energiebehoefte is evenredig meegegroeid. Als we twee conventionele spuitgietmachines hadden aangesloten, hadden we de energieleverancier een nieuwe stroomvoorziening moeten laten aanleggen, en dat zou

De ENGEL duo 1500 met een shotgewicht van 28 kg. Het plasticeren gebeurt continu gedurende de cyclus, terwijl de zuigerunit de vormholte vult. De pallets worden automatisch uitgenomen en weggezet.

SPUITGIETEN bracht in het project al zijn verworven competenties in, meer bepaalt de kennis van de technische eis voor continu plasticeren. "Beide projectpartners hebben hun knowhow ingebracht, waardoor het mogelijk was om de nieuw geconfigureerde plunjermachines te bouwen op basis van de tweeplatentechnologie", zegt Patrick Grüner. Bewust van de meerwaarde Voor ENGEL waren met name de productie-specifieke details van het te verwerken post-consumentenmateriaal van groot belang. AVK wilde een manier voor de verwerking van kunststof flakes die zich zou lenen voor serieproductie. In de ‘hot phase’ van het project werden wekelijks gezamenlijke projectvergaderingen gehouden om de technische uitdagingen te bespreken. "De ‘hot phase’ was in de periode van de toenmalige COVID-restricties", herinnert Bas de Bruin, accountmanager bij ENGEL Benelux zich. Het contact met AVK kwam al in 2007 tot stand en de eerste ENGELspuitgietmachines werden toen in 2015 geleverd met aangepaste apparatuur als voorgangers van de spuitgietmachines met het geïntegreerde tweefasenproces.

Stroomvoorziening De investeringen hebben AVK in meerdere opzichten voordeel opgeleverd, vooral wat betreft het energiever bruik van de nieuwe machine. Er is namelijk een pro bleem dat specifiek is voor de productie-installatie en dat voortvloeit uit de bestaande infrastructuur – beper kingen op het gebied van de stroomvoorziening door de plaatselijke energieleverancier. Het tweefasenproces heeft de aangesloten belasting van de machines aan zienlijk verminderd in vergelijking met standaardmodel len."We

Acceptatie post-consumer producten AVK is een groot voorstander van ‘end-of-life-care’. Vally Hoogland hoopt op een "veel grotere acceptatie van post-consumer producten" op de markten in de

voor ons zeer hoge kosten met zich hebben meegebracht", bevestigt Vally Hoogland. "Zo'n hoge druk hebben we voor onze palletproductieprocessen niet nodig en in het verlengde daarvan ook niet de hoge plasticeercapaciteit die daarmee gepaard gaat. De speciale machines kunnen volstaan met een aanzienlijk kleinere schroef die wordt aangedreven door kleinere aandrijvingen."

Beeld en tekst: ENGEL

met flakes wordt het materiaal direct na het smeltproces verwerkt.

SPUITGIETEN

Volgende evolutiefase: verwerking van agglomeraten "De volgende ontwikkelingsfase zal het gebruik zijn van materialen die nog moeilijker te verwerken zijn, terug gewonnen uit gerecycleerd filmmateriaal," zegt Vally Hoogland, die de technische uitdagingen voor de nabije toekomst schetst. Een soortgelijk proces wordt al gepresenteerd in samenwerking tussen AVK en ENGEL op de K show in Düsseldorf. Deze machine wordt bovendien uitgerust met filtratie en ontgassing om de verwerking van gerecycleerde materialen met een lagere zuiverheidsgraad mogelijk te maken. Vreemde kunststoffen met een hoger smelt punt, of onzuiverheden zoals hout, aluminium en papier, kunnen dan uit de gerecyclede materialen worden gefil terd en de gasvormige onzuiverheden uit wasmiddel resten of drukinkten worden eveneens verwijderd. In plaats van de plunjereenheid wordt hier een tweede schroef gebruikt om de smelt in de vormholte te ENGELbrengen.werkt ook al aan de digitalisering van het twee fasenproces, vertelt Thomas Köpplmayr. Hierbij wordt iQ-gewichtscontrole gebruikt om de kwaliteit in het serieproductie te valideren aan de hand van de product kwaliteit; dit zorgt op zijn beurt voor een constant gewicht van het spuitgietproduct in combinatie met een gecontroleerd en onmiddellijk aanpasbaar injectievolu me. iQ gewichtscontrole herkent grondstofveranderin gen en past voor elke cyclus het injectieprofiel, het omschakelpunt en de houddruk aan de actuele produc tieomstandigheden aan. www.engelglobal.comavkplastics.com

59KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

Duurzaamheid per pallet: Vally Hoogland (AVK), Dr. Thomas Köpplmayr, Bas de Bruin en Patrick Grüner (ENGEL, van links naar rechts) voor de ENGEL duo 1500 met het tweetrapsproces.

Geen hoge stroompieken In cijfers komt dit neer op 585 A tegenover 900 A. Bovendien is de functionele aanpak van het plasticeren met de plunjer veel energie-efficiënter, omdat het proces continu doorgaat in plaats van eerst het plasticeren te starten en het dan weer te stoppen als het proces klaar is. "Hoge stroompieken bestaan gewoon niet meer omdat de cyclustijd perfect in orde is als tijdspanne voor het plasticeren van het hoge schotgeDitwicht."betekent dat de machine verschillende voordelen combineert: de gecoördineerde plasticeercapaciteit enerzijds en een gecoördineerd shotvolume anderzijds. "Dit is een doorslaggevend voordeel van het tweefasenproces, omdat deze twee parameters afzonderlijk kunnen worden ingesteld", licht Patrick Grüner de reden hierachter toe. Bij een standaardmachine moeten beide parameters daarentegen tegelijkertijd worden ingesteld, waarbij rekening moet worden gehouden met de onderlinge afhankelijkheden. Bij een algemene beoordeling van de energetische voordelen moet ook rekening worden gehouden met de mogelijkheid om een volledige plasticeerstap te elimineren. Het is bijvoorbeeld niet nodig regranulaat te produceren door het materiaal extra te smelten bij 250 °C gevolgd door afkoeling. Dan is twee keer zoveel energie nodig om tot het eindproduct te komen – niet minder dan 0,45 kWh per kilogram materiaal. Maar

Hoe garandeer je de juiste kleur bij gebruik van recyclaat?

Bezoek ons op stand 350 op Kunststoffen 2022

Digitaal

Recyclaat en kleurformulering

Materbatches en compounds

Elke afzonderlijke partij gerecycleerd materiaal zou dus naar de masterbatcher moeten worden gestuurd, om af te stemmen op het exacte mengsel van gerecycleerd en nieuw materiaal. Dit maakt het ook voor compoundeurs interessant om na te denken over methodes om zelf de kleurkwaliteit van het eindproduct te waarborgen.

Want een constante kleurkwaliteit is bij het hergebruik van kunststoffen geen uitgemaakte zaak. De inherente kleurvariaties maken het moeilijk om terug te vallen op de ervaring van de kleurenexperts. Een visuele kleuraanpassing vergt vele tests – en dus veel tijd –om tot de gewenste kleurschakering te komen. Het gebruik van masterbatches voor het kleuren van de compounds wordt eveneens moeilijker. Want ook hier moet rekening worden gehouden met de kleur van het gerecycleerde materiaal.

Recyclaat is inmiddels een veelgevraagde grondstof voor nieuwe kunststof producten. Maar zit dat met de kleurkwaliteit van compounds uit recyclaat met steeds wisselende kleureigenschappen?

61KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 ADVERTORIAL

Kleurformuleringssystemen hebben kalibratiereeksen nodig van alle kleurstoffen, noodzakelijk voor optische data om uiteindelijk tot de receptuur te komen. De ijkreeksen zijn mengsels van polymeer en kleurstoffen gemengd met wit en/of zwart in bepaalde concentraties. In de meeste gevallen wordt de polymeer als constant verondersteld, zodat voor elke polymeer een afzonderlijke kalibratiereeks nodig is.

Colibri-platform Nu werken de meeste systemen voor de bepalen van de kleurformulering maar met één polymeer – virgin of gerecycled. Een mengsel van beide wordt behandeld als een nieuw polymeer, zodat opnieuw een volledige kalibratiereeks nodig zou zijn – een tijdrovende opgave.

Dit kan anders met via Colibri-platform voor digitaal kleurbeheer, ontwikkeld door matchmycolor en ondersteund door en verkrijgbaar bij Konica Minolta Sensing. Een van de modules van het platform is de Colibrireceptuursoftware, die gekleurd recyclaat meeneemt in de receptuurberekening, hetzij als puur polymeer of gecombineerd met virgin materiaal. Een nieuwe kalibratiereeks voor alle pigmenten is niet nodig. Het recyclaat karakteriseren met een paar mengsels met wit en/of zwart volstaat – een enorme Colibritijdbesparing.berekent snel het recept en voorspelt de kosten en metamerie-eigenschappen. Is recyclaat in verschillende kleuren beschikbaar, is het eenvoudig om tot de juiste kleurschakering te komen. Componenten kunnen gemakkelijk aan elkaar worden gekoppeld om de verhouding tussen recyclaat en virgin te berekenen en de benodigKonica Minolta Sensing info.benelux@seu.konicaminolta.euwww.konicaminolta.eu+31(0)302481193

De meetspectrofotometerCM-36dG-kleurénglans de pigmenten. Ook correctieberekening en voor kleine kleurafwijkingen in het recyclaat zijn mogelijk. Digitaal kleurenmanagement Voor een snelle kleuranalyse brengt Konica Minolta Sensing onder andere de CM-36dGspectrofotometer op de markt, die meet tot in het infrarood. Het precisie-instrument bepaalt niet alleen de kleur met de hoogste nauwkeurigheid.Dankzijde ingebouwde ISO-conforme glanssensor, meet de CM-36dG deze belangrijke parameters tegelijkertijd, zonder compromis aan de nauwkeurigheid. De spectrofotometerCM-36dG-staatdaaromdanookvoordenieuwestandaardindigitaalkleuren-management.

kleurbeheer met Konica Minolta Sensing

Sensorfact is een partij die industriele bedrijven helpt te verduurzamen. Dit doen ze door sensors aan te bieden die niet-invasief op de voedingskabels van individuele machines in een productiehal worden geïnstalleerd. De sensors meten de stroomsterkte door de kabels elke 30 seconden, en op basis van die data zoeken algoritmes volledig geautomatiseerd naar waar stroom kan worden bespaard. Energieconsultants helpen dan Sensorfact’s klanten om die data te interpreteren, en geven gericht en gepersonaliseerd energiebesparingsadvies.

62 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

Is Sensorfact nu een startup of een scaleup? Oprichter en ceo Pieter Broekema weet ook niet precies wanneer je wat bent: “Wanneer ben je dan een echt bedrijf?” Wat hij wel weet is dat Sensofact al drie jaar op rij elk jaar met 100 procent groeit. Die 1400 klanten die om dat ook dit jaar te halen eind dit jaar in de boeken moeten staan en energieadvies op machineniveau krijgen, is dat niet wat ambitieus? “Zeker niet”, aldus Pieter, “Op dit moment zitten we voor dit jaar al boven die 100 procent.”

Pieter Broekema: “We hebben eigenlijk het hele gat van hele hoge investeringskosten gedicht. Van 50 tot 100.000 euro naar 5 tot 10.000 euro – dat is een hele stap.”

Sensorfact geeft mkb energieadvies op machineniveau kabels trekken of productie-stops

INTERVIEW

Zonder

Nummer één markt

Die klanten komen overigens niet alleen uit de kunststofindustrie. “Maar de kunststof is onze num mer één markt.”, aldus Pieter die met zijn bedrijf Sensorfact pakweg 10 procent van de grotere ‘kunst stof-mkb-ers’ in Nederland tot zijn klanten mag rekenen. Het is geen toeval dat de kunststof de belangrijkste markt is voor Sensorfact. “De kunst stofindustrie gebruikt niet alleen in absolute zin veel energie - dat is in de ‘papier’ ook. Maar relatief in energieverbruik per geproduceerde kilo output is het

63KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

Bij ons op stand 231 is Sensorfact te gast en kunt u van gedachten wisselen over uw mogelijkheden om energie te besparen. ook nog eens veel. Dat heeft ook te maken met de complexiteit van het eigenlijk batchgestuurde pro ces. Je hebt bijvoorbeeld te maken met veel matrijs wisselingen bij het spuitgieten en dan worden machines vaak maar aangelaten. Kunststofproductie is een complex proces met veel verschillende hande lingen.”

INTERVIEW

In levende lijve? Op de website van Sensorfact vertellen verschillende klanten over hun ervaringen en wat de samenwerking heeft opgeleverd.

Ambitieus Sensorfact heeft niet uitsluitend klanten in Nederland. De clientele bevindt zich in ongeveer 20 landen, verspreid over Europa. Het internationale team van tegen de 100 mensen dat voor dat flink uitdijende klantenbestand verantwoordelijk is en heel Europa afbelt, benadert de klanten inmiddels niet meer alleen vanuit Utrecht. Recent is een kantoor in Berlijn geopend en op 1 oktober van dit jaar opent een Sensorfactvestiging in Barcelona de deuren. “We zijn best wel ambitieus”, stelt Pieter. “We willen binnen drie jaar een zo groot mogelijk deel van de hele industriële mkb-markt in Europa bedienen. Dat is de ene as waar we ambitieus zijn. De andere as waar we ambitieus zijn, is dat we niet alleen maar energie-provider of iot-provider op energiegebied voor het mkb willen worden. Dat willen we ook op voorspellend onderhoud, op watermonitoring, op persluchtlekkages – eigenlijk op alle stromen aan verspilling willen we de mkb-er helpen ten eerste data te ontsluiten en ten tweede duidelijke inzichten te geven op basis waarvan de productie efficiënter gemaakt kan worden.”

Daar staan ook alle contactgegevens vermeld. Toch voorkeur voor aan een ontmoeting in levende lijve? Kom dan op 14 en 15 september naar Kunststof en Rubber op de Kunststoffenbeurs.

Voor dat verhaal moet je terug naar de tijd dat Pieter na zijn studie Natuurkunde in Groningen zelf een jaar in de consultancy zat. “Ik wilde eigenlijk in de energie met duurzaamheid aan de slag. En ondernemen. Samen met een studievriend heb ik mijn baan opgezegd en een jaar lang gewoon letterlijk bij bedrijven aangeklopt met de vraag ‘Wat hebben jullie nodig?’ In Arnhem kwamen we uiteindelijk bij een bedrijf dat een energiescan wilde. De overheid wilde dat ze een energiescan zouden doen. Dus zo gezegd zo gedaan. We hadden natuurlijk geen ervaring, maar we vonden het een mooi project. “Toen kwamen we er vrij snel achter dat je zo'n proces wel kan bekijken, maar als je niet weet waar energie verbruikt wordt in zo’n proces – vaak is er alleen inzicht op het niveau van de hoofdmeter – dan valt er eigenlijk vrij weinig te rekenen en te bekijken. Die partij zelf bleek namelijk ook niet per se goed inzicht te hebben in waar energie precies gebruikt werd. Dus wij zijn gaan googelen naar oplossingen. Maar wat we vonden waren echt ongelooflijk ingewikkelde oplossingen waarvoor bedrijven hun productieproces moesten uitzetten. Die oplossingen waren nog ongelofelijk duur ook. Waar is dan de business case dan nog voor de manager? En wat krijg je dan eigenlijk? Een tooltje waarin je kan zien hoeveel je verbruikt hebt maar helemaal geen advies. Dus dat stond zo ver af van wat zo'n bedrijf nodig had. Die hadden gewoon advies nodig over hoe ze konden besparen.”

Aan de slag

Nu klinkt ‘energieadvies’ – want dat is wat Sensorfact ogenschijnlijk geeft – toch eigenlijk gewoon als ‘consultancy’. En consultants zijn er, ook als het om energieverbruik en besparingsadviezen gaat, toch wel genoeg. Wat weten ze hier vanuit Utrecht dan aan toe te voegen voor de kunststofindustrie?

Pitch Inmiddels bleek het ondernemerschap wat te spannend voor Pieter’s studievriend, die toch koos voor loondienst. Zo niet Pieter die in combinatie met de opkomst van het Internet of Things aan een ‘product’ –een ‘connected sensor’ – dacht om data over energieverbruik te kunnen ontsluiten op machineniveau. Van meet af aan stond vast dat het niet zo maar een sensor diende te worden. Want je doet een mkb-er geen plezier met de mededeling dat het productieproces moet worden stilgelegd om sensoren te installeren en kabels te trekken voor de energievoorziening en het datatransport. Bovendien was het niet te bedoeling data te leveren, maar die gegevens slim te vertalen in “We bezoeken de klant eigenlijk niet. Dat hoeft ook niet en houdt onze prijs laag”

langskomt. “We hebben eigenlijk het hele gat van hele hoge investeringskosten gedicht. We hebben een licentiemodel zodat de klant maar 5 tot 10.000 euro per jaar betaalt. Van 50 tot 100.000 euro naar 5 tot 10.000 euro – dat is een hele stap”, zegt Pieter met gevoel voor understatement. Niet storen Sensorfact komt dus niet bij je langs. “We bezoeken de klant eigenlijk niet. Dat hoeft ook niet en houdt onze prijs laag. We doen de verkoop online, de installatie kan een klant zelf doen en we geven het advies ook online”, legt Pieter uit. Je moet de mkb-er zo min mogelijk storen is de gedachte: “Die wil produceren. Dat is waar zij hun geld mee verdienen. Daar zijn ze goed in. Maar zeker met de stijgende energieprijzen van afgelopen jaar zien ze steeds meer dat het geld er door energieverbruik weer hard uitvliegt. Energie was gewoon een vast gegeven. Het was gewoon een rekening die je betaalde. Zeker nu wordt echter steeds meer herkend dat ze daar enorm kunnen besparen. In een videogesprek bespreken we de belangrijkste besparingsmogelijkheden met zo’n klant. We geven je niet alleen dat inzicht in je energieverbruik maar met echte mensen en geautomatiseerde algoritmes gaan we voor jou op zoek gaan naar de belangrijkste besparingen, zodat onze klant zich gewoon volledig kan focussen op zijn productieproces.”

Niet ingewikkeld Het lijkt natuurlijk allemaal niet zo ingewikkeld en Pieter beaamt dat ook wel: “Het is niet zo super inge-

INTERVIEW

gericht advies. En dat alles met een prijskaartje dat aansluit bij het mkb. “Vervolgens heb ik een pitch gemaakt met het idee om nu eens te focussen op die industriële mkb-er, die eigenlijk stiekem heel veel energie verbruikt - veel meer dan een particulier of een kantoor – en die eigenlijk nu op dit moment niet echt veel opties heeft om ook echt iets met energiebesparing te doen.” Engie bleek geïnteresseerd na de pitch en daarmee was de eerste investeerder binnen. “Toen zijn we eigenlijk heel hard gaan zoeken naar een partij die ons kon helpen met de hardware-ontwikkeling van de sensor. Dat wilden we niet ‘in house’ doen want daar hadden we helemaal geen ervaring mee en tegelijkertijd zijn we aan de software gaan bouwen.”

Gat gedicht De oplossing die is ontwikkeld bestaat uit een draadloze sensor die door de klant zelf om de stroomkabel wordt geklikt. De benodigde energie voor het verrichten van de metingen en het versturen van de sensordata wordt via inductie uit de kabel gehaald en de sensordata gaan – uiteraard draadloos – naar de cloud. Daar kunnen de klanten de resultaten bekijken. Met een speciaal ont wikkeld algoritme wordt de data geanalyseerd. Hiermee kan Sensorfact de besparingen vinden, die na drie maanden aan de klant worden gerapporteerd. Van meet af aan is voor Pieter een lage prijs het uitgangspunt geweest. Niet dat je als mkb-er betaalt voor het installeren van sensoren, vervolgens voor de emmer met data die je krijgt aangeleverd en dan nog eens een keer voor de analyse en de consultant die De draadloze sensor klik je zelf om de stroomkabel, die via inductie de energie voor de metingen en het datatransport naar de cloud zorgt.

64 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

INTERVIEW

65KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022 wikkeld. Veel klanten hebben eigenlijk niet zo’n goed idee van het energieverbruik. Gebruik ik nu die elektrische machine, die pomp of gebruik ik een ander product? Of: die machine die is al afgeschreven dus dat kost niks meer. Onze inzichten zijn dan vaak best logisch, toch zien we vaak dat er maar heel beperkt begrip van en grip op het stroomverbruik is. Het inzicht welke machine je moet gebruiken levert vaak al superveel op, zonder investeringen te doen. Met eigenlijk nul investering kan je best wel een hoop besparen. Dat maakt soms echt een factor twee uit per geproduceerde eenheid eindproduct. Dit wordt nog versterkt door het feit dat Sensorfact de ondernemers met wie we samen werken daadwerkelijk begeleidt bij het implementeren van de gevonden ‘savings’. De besparing scheelt wel per industrie, maar uit onze ervaring valt er met name in de kunststofsector enorm veel te besparen.”

Volhouden Sensorfact kan dus op machineniveau inzicht geven in het energieverbruik en besparingsmogelijkheden aandragen. Maar het is zeker niet zo dat beide partijen dan afscheid van elkaar nemen. Dat hoeft in elk geval niet, legt Pieter uit. “Je hebt eigenlijk twee typen besparingen. Je hebt de investeringsbesparing, bijvoorbeeld investeren in vrije koelingen in plaats van alleen maar compressorkoeling. Een koeltoren buiten die je gebruikt als de temperatuur onder een bepaald niveau is kan veel energie schelen, maar daarvoor moet je investeren. Dan heb je te maken met terugverdientijd en dat soort dingen. Dat is een gedeelte van ons “Maaradvies.eenander deel van advies is terugkerend. Dat is meer over die machine die je aan hebt laten staan, of de persluchtverliezen die we identificeren. Daarvoor hebben we ‘customized’ rapportages die we wekelijks uitsturen, en realtime alerts als er bepaalde grenswaardes worden overschreden. In die rapportages laten we niet het verbruik zien, maar de verspilling. Dat is een groot verschil. Neem bijvoorbeeld het volgende voorbeeld: een klant van ons heeft verschillende verspillingen, en wil deze eigenlijk tot minimaal onder de 50 brengen. Dan laten we elke week zien hoe goed hij het ten opzichte van dat doel doet. Daarbij sturen we hem actief slimme alerts op het moment dat hij afwijkt van een voorgestelde besparing – bijvoorbeeld een apparaat buiten productie aan laten staan. We gaan dan van advies naar implementatie. We hebben laatst een onderzoek gedaan en daarin zegt 70 procent dat ze binnen drie maanden na het advies ook daadwerkelijk iets met het gedragsadvies doen en dat houden ze ook vol.” Voorstander Sensorfact heeft natuurlijk ook wel de tijd mee. “Je ziet aan de ene kant dat duurzaamheid meer gaat leven in boardrooms, zeker door de enorme stijging in stroom en gasprijzen. Aan de andere kant zie je ook dat gewoon de overheid steeds vaker controleert op naleving van de bestaande wetgeving. De wet Milieubeheer bestaat al sinds de jaren 80. Maar nu begint die pas langzamerhand nageleefd te worden. En dat je investeringen in energiebesparing die je binnen vijf jaar terugverdient ook moet doen. Uiteindelijk gaat het natuurlijk wel gewoon bij bedrijven om prijzen. Het is niet zo dat ze duurzaamheid niet belangrijk vinden. Maar het zijn natuurlijk ook bedrijven die gewoon wel goed over de centen moeten nadenken. “Het is ook best moeilijk tegenwoordig in Nederland. Kijk, ik ben een groot voorstander van de industrie. Je hebt natuurlijk genoeg politieke partijen die zeggen ‘gooi alle industrie, maar gewoon het land uit, want dan hebben we hier de CO2-uitstoot niet’. Waar ik me over kan verbazen is dat de Urgenda-zaak import van goederen niet meeneemt. Het is natuurlijk vrij kortzichtig om, als je een mondiaal probleem hebt alleen te kijken naar wat er binnen Nederland gebeurt. www.sensorfact.nl Robin Zander

“Met eigenlijk nul investering kan je best wel een hoop besparen” "We zien we vaak dat er maar heel beperkt begrip van en grip op het stroomverbruik is.”

Een ultralichte composietstructuur met hoge stijfheid en rasterversteviging als de centrale cilinder van een satelliet. (ATG Europe)

66 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

In de hallen 5 en 6 wachtten hen 1201 exposanten –met composieten in al hun verscheidenheid in de hoofdrol. Hoofdthema van de JEC World 2022: duurzaamheid. Op de vele stands stond de bemanning zichtbaar te popelen om weer eens echt in gesprek te kunnen gaan met de bezoekers. Dat de standbouwers overduidelijk lange dagen hadden gemaakt, was af te lezen aan de omvang en uitbundige aankleding van de stands. Meer dan 32000 bezoekers uit meer dan 115 landen hadden hun ‘CO2-footprint’ bewust genegeerd en waren voor drie dagen naar Parijs afgereisd om kennis te nemen van de laatste ontwikkelingen. Het waren ook nu weer vooral ontwerpers/constructeurs, kunststofspecialisten, eindgebruikers, fabrikanten en architecten die de beursgangen doorkruisten, speurend naar nieuwe toepassingen. Die waren trouDe fysieke deuren van het Parijse beurscomplex Parc des Expositions bleven drie jaar lang potdicht voor JEC World vanwege corona. Afgelopen 2 mei stonden ze weer wagenwijd open voor de bezoekers van de JEC 2022, die de afgelopen jaren niet verder kwamen dan een virtuele beurservaring vanachter hun laptop of iPad.

JEC World 2022 weer op koers en toont duidelijke trend wens niet alleen te vinden op de stands, maar vooral ook op de twee Innovation Planets: de Mobility Planet en de Industry Planet waar de laatste ontwikkelingen op composietgebied te bewonderen waren. Maar daarover later meer. Eerst een opvallende trend die momenteel de composietensector lijkt te doordesemen, namelijk de toenemende focus op duurzaamheid. Aanjagers duurzamere wereld Het negeren van hun CO2-footprint door de bezoekers was lichtelijk in contrast met het hoofdthema van de JEC World 2022, te weten duurzaamheid. Hoewel niet op elke stand zichtbaar, kon je er op de beurs nauwelijks omheen. Geafficheerd als aanjagers van een duurzamere wereld, werd de nieuwe generatie composieten op basis van natuurlijke vezels als vlas, hennep,

Veelbelovend huwelijk composieten en duurzaamheid

COMPOSIETEN

Een composiet crashbox na een succesvolle crashtest. Getest materiaal: ampliTex, een vlasvezelversterkte composiet. (Bcomp)

‘Embrace waste’ en bouw een composiet auto Een team van studenten van de TU Eindhoven houdt zich onder de naam TU/ecomotive al enkele jaren bezig met duurzame mobiliteit. Dit jaar presenteerde het team zich onder het motto ‘Embrace waste’ op de JEC World 2022 in Parijs met de auto Luca. Met deze auto wil het team demonstreren dat afval ook een waardevol materiaal kan zijn, dat ik vele vaak complexe toepassingen. In Luca is het afvalmateriaal toegepast in de vorm van een bio-based composiet, dat is gemaakt van vlas en gerecycled kunststof. Het binnenwerk van de composiet bestaat uit een honingraat kern die is gemaakt van gerecyclede PETflessen. Het buitenwerk is gemaakt van vlasvezels in combinatie met kunststof dat rechtstreeks uit de oceanen afkomstig is. Deze composiet is niet alleen decoratief in het interieur van Luca, maar biedt tevens structurele sterkte aan een van de meest essentiële delen van de auto, het chassis. Op de JEC werd Luca door onder andere een trotse teammanager van TU/ecomotive Louise de Laat gepresenteerd. www.tuecomotive.nl bamboe en biomassa op deze JEC-editie stevig in de schijnwerpers gezet, naast ontwikkelingen op het gebied van de recycling van windturbinebladen, de recycling van thermoharders en het groeiend gebruik van duurzame energie bij de productie van composieten. Wat opviel waren was de aandacht voor composiet waterstoftanks die op meerdere stands fungeerden als blikvanger. De boodschap voor vooral de transportsector lag er dik bovenop: wees voorbereid op waterstof als duurzame CO2-vrije brandstof en denk daarbij vooral aan de mogelijkheden van een composiet waterstoftank, want die is maar liefst tien keer lichter dan een stalen tank. Naast duurzaamheid was automatisering van de productie van composieten een thema. Hier lag het accent op het zoveel mogelijk verzamelen van beschikbare data over materialen en productieprocessen, het vastleggen en analyseren daarvan, en het daarna optimaal toepassen bij het productontwerp en de productie. Uit het dal Na een daling van de productievolumes in 2020, blijkt de composietproductie wereldwijd weer uit het dal te klimmen naar het groeitempo van voor de pandemie, aldus de marktanalisten van onderzoekbureau Lucintel, Estin & Co. Het snelst lijken de sectoren energie, E&E, bouw, marine en consumentengoederen te herstellen. In totaal produceert de composietindustrie momenteel producten en componenten met een geschatte outputwaarde van meer dan USD 100 miljard , en een volume van meer dan 12 miljoen ton Na(2021).decoronacrisis verloor de sector aan momentum, hoewel ertussen 2019 en 2021 toch nog sprake was van een groei van 2 procent per jaar. Vanaf 2021 zal de gemiddelde groei naar verwachting van de marktonderzoekers tot 2026 uitkomen op 5 procent per jaar. Dit wordt niet alleen aangejaagd door de transportsector vanwege eerder genoemde ontwikkelingen op het gebied van elektrische en waterstofvoertuigen, waarin steeds meer composietmateriaal wordt toegepast. Ook de groei van sectoren waarin composieten al sterk aanwezig zijn, zoals windenergie, scheepvaart en E&E speelt hierbij een belangrijke rol. In deze sectoren is De motorkap van een Lamborghini Huracan: 30 procent gewichtsbesparing en een lager zwaartepunt.

67KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

Innovation Planets Om de bezoekers een toegankelijk overzicht te bieden van de laatste ontwikkelingen op composietengebied, legt de organisatie al sinds jaren pleisterplaatsen aan in de periferie van de beurshallen, de zogenaamde Innovation Planets. Hier krijgen bedrijven en weten-

Windesheim won een JEC Composites Innovation Award voor de ontwikkeling om thermohardende composieten te kunnen hergebruiken in nieuwe producten, zoals in het inwendige van de onderste wrijfgordingen in dit remmingswerk.

68 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

schappelijke instellingen de gelegenheid hun laatste ontwikkelingen tentoon te stellen voor de ware composiet adepten. Dit jaar was gekozen voor twee Planets, een Mobility Planet en een Industry Planet Bij de ‘mobiliteit-planeet’ lag het accent op automotive, spoor en luchtvaart. Bij de ‘industrie-planeet’ kwamen bouw en civiel, machinebouw, duurzame energie, maritiem, sport & vrijetijd, medisch en E & E aan bod. De Planets boden ook dit jaar weer een keur aan noviteiten, zoals de door ATG Europe ontwikkelde centrale cilinder voor een satelliet in de vorm van een ultralichte composietstructuur met hoge stijfheid en rasterversteviging. Hierbij is gebruikgemaakt van de richtingsgevoelige eigenschappen van composieten, waarbij uni-directionele composiet ribben precies daar worden geplaatst waar ze nodig zijn vanuit het oogpunt van structurele optimalisatie. 30 procent gewichtsreductie is het resultaat. Niet opzettelijk? Ook waren dit jaar de ultrasnelle auto’s weer van de partij. Dit keer was de groene Lamborghini Huracan een van de blikvangers met een met High Pressure Resin Transfer Molding vervaardigde composiet motorkap – gewichtsbesparing 30 procent met een een lager zwaartepunt van de Lambo als bijkomend Hopelijkvoordeel.niet opzettelijk, maar op nog geen paar meter afstand had het Zwitserse bedrijf Bcomp zijn zelf ontwik kelde crashbox opgesteld, waarop de resultaten van een succesvolle crashtest te zien zijn. Het geteste materiaal was ampliTex, een vlasvezelversterkte composiet die door Bcomp is ontwikkeld. Doel van de test was bewijs verzamelen dat ampliTex probleemloos kan worden toe gepast in veiligheidskritische onderdelen, met name in de motorsport. Een van de voordelen is dat het materiaal niet scherp versplinterd, waardoor het een alternatief kan zijn voor koolstofversterkt composiet. Gezelliger Wat gezelliger werd het weer bij Dehondt Composites dat een meubelstuk presenteerde, opgebouwd uit verschillende biobased composieten op basis van technisch vlasweefsel (Twinflax PPreg, Twinflax PLA en Nattex); volgens het bedrijf een aanwinst voor elke woonkamer. Verder trok een vreemd gevormde sculptuur veel aandacht. Het bleek een door het ITFT (Institute for Textures and Fiber Technologies) bedacht ontwerp dat gebaseerd is op een stukje biomechanica dat weer gebaseerd is op het krachtenspel bij vertakkingen van planten en bomen. De sculptuur is niets anders dan een met beton gevulde composiet (bedoeld als vervanging van staal) die de krachten verdeeld in de knooppunten van hoogbelaste draagconstructies in de bouw. Windesheim wint Sinds 1998 is de uitreiking van de JEC Composites Innovation Awards elk jaar een hoogtepunt tijdens de COMPOSIETEN het aandeel van composieten respectievelijk 66, 52 en 35 procent van het volume aan benodigde materialen. De percentages zullen alleen maar groter worden naarmate er meer windmolenparken moeten worden gebouwd, zowel onshore als offshore, en naarmate de verwachte wereldwijde groei in de maritieme sector doorzet (vooral plezierjachten). Nog geen gemeengoed Ook vanuit sectoren waarin composieten nog geen gemeengoed zijn, zoals de bouw, groeit de interesse dankzij eigenschappen als corrosiebestendigheid, isolatie, UV-bestendigheid, thermische bestendigheid en licht gewicht. Dit heeft inmiddels in de bouw al geleid tot een groeiende vraag naar bijvoorbeeld composiet wapeningsstaven voor het versterken van beton, en gepultrudeerde profielen voor kozijnen en composiet Ookdakpannen.hierishet besef doorgedrongen dat composiet niet alleen duurzamer ontwerpen mogelijk maakt, maar dat het tevens oplossingen biedt voor het aanpassen of versterken van bestaande gebouwen en bruggen. Tel daar bij op de ontwikkelingen die plaatsvinden op het gebied van nieuwe productietechnieken, zoals 3D-printen (Korte vezels wel, lange nog niet; Kunststof en Rubber, nr. 2, 2022, pag. 24-27), het geautomatiseerd plaatsen van vezels en het wikkelen van filamenten, en het beeld van een wereldmarkt die haar top nog lang niet heeft bereikt wordt alleen maar scherper.

Wieken Siemens Gamesa uit Denemarken won in de categorie Renewable Energy met hun Recyclable Blades, lange windturbinebladen voor de offshore, die na buitenbedrijfstelling kunnen worden opgelost en gerecycled door de matrix op te lossen onder mild zure omstandigheden. De versterkingen, kernmaterialen, kunst-

stoffen en metalen onderdelen kunnen worden teruggewonnen. De matrix wordt teruggewonnen als thermoplastisch materiaal. Combinatie Bcomp uit Zwitserland kreeg de Innovation Award in de categorie Sports, Leisure & Recreation voor een door samen met partners ontwikkelde Conexustechniek die het mogelijk maakt om thermohardende en thermoplastische materialen te combineren via een chemische verbinding. Samen met de partners ontwikkelde het bedrijf ampliTex vlasweefsel ter vervanging van koolstof- en glasvezels, en een biobased thermoplast PA6 ter vervanging van conventioneel PA6. Deze laag verbindt de verschillende materiaalsoorten met elkaar en maakt het mogelijk ze ook weer te scheiden door het product te verwarmen tot de verwekingstemperatuur van de thermoplast. Lage milieu-impact Het Franse bedrijf Kairos won de prijs in de categorie Design, Furniture & Home met het door hen ontwikkelde recyclebare en composteerbare biomateriaal Kairlin. Hiermee kunnen onder andere bewegwijzeringsdisplays worden geproduceerd en gerecycled met een lage milieu-impact. Kairlin is een met Flax Poly (vlas) versterkt composietpaneel, dat in monolithische en sandwichstructuren wordt geleverd. De panelen zijn licht van gewicht, makkelijk te bewerken en hebben een gecontroleerde dikte- en oppervlakteafwerking. Wikkeltechnologie In de categorie Equipment & Machinery was het het Duitse bedrijf Fibraforce dat in de prijzen viel met hun

COMPOSIETEN

Op biomechanica gebaseerd ontwerp van een met beton gevulde composiet die krachten verdeeld in de knooppunten van hoogbelaste draagconstructies in de bouw. (ITFT (Institute for Textures and Fiber Technologies))

69KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

InfraCore InfraCore – de in de categorie Maritiem Transport en Scheepsbouw andere Nederlandse genomineerde voor een JEC-innovatieprijs greep helaas mis. Het bedrijf is betrokken bij verschillende maritieme composietprojecten. Een daarvan is een composiet roerflap voor containerschepen met een lengte van 400 m. Het demonstratiemodel van de roerflap is succesvol getest tot 225 procent van de uiteindelijke ontwerpbelasting en is 30 procent lichter dan een stalen uitvoering. Het genomineerde project was het door InfraCore ontwikkelde helikopterdek voor een patrouilleschip van Damen (Wint Nederlandse helidek JEC Composites Innovation Award? ). Het dek werd genomineerd vanwege de enorme slagvastheid die is bereikt. Het bleek bestand tegen meerdere impacttesten van 1500 kg en dat is hoger dan de belasting van een landende helikopter. Ook bleek het bestand tegen felle brand en is licht van gewicht, zodat het makkelijk is te installeren en te verplaatsen. www.infracore-company.com beurs. Dit jaar werden zo'n 203 bedrijven en 499 partners voor hun innovaties op het gebied van composieten in de schijnwerpers gezet. Een internationale jury beoordeelde een brede waaier aan innovaties en koos uiteindelijk tien winnaars. Een selectie De Award in de categorie Building & Civil Engineering ging naar het Nederlandse Windesheim dat een innovatieve methode ontwikkelde om thermohardende composieten te kunnen hergebruiken in nieuwe producten. In Kunststof en Rubber is hier vorig jaar uitvoerig aandacht aan besteed (Groen licht voor industrieel hergebruik composiet, Kunststof en Rubber, nr. 2, 2021, pag. 20-23)). Bij deze methode worden de thermohardende end-of-life composietproducten verwerkt tot kleinere delen zoals stroken of vlokken, die als versterkingselementen dienen voor nieuwe producten. Het gaat hierbij om end-of-life producten zoals de rotorbladen van windmolens en composiet scheepsrompen.

Nieuw RTM-proces Winnaar in de categorie Automotive & Road Transportation – Surfaces werd autofabrikant Audi met een nieuw hogedruk resin-transfer-moulding proces waarmee naadloze integratie van flexibele zonnepaneelfolie in vezelversterkte kunststofonderdelen voor auto’s (dak, motorkap, enzovoort) in grote volumes mogelijk wordt. Het eindproduct heeft volgens de ontwikkelaars een zeer goed rendement (>200 Wp) en een lichtgewicht ontwerp (minimaal 50 procent lichter dan het standaard zonnedak).

www.siemensgamesa.comwww.jaguarlandrover.comwww.fibraworks.comwww.diabgroup.comwww.bcomp.chwww.audi.dewww.kairos-jourdain.comwww.mtorres.comwww.windesheim.nl

Leo de Ridder COMPOSIETEN With extensive material knowledge and full focus on your process we develope masterbatches and special compounds that optimize and colorize your products.POLYMERFORSOLUTIONSEVERY www.uniqueqolors.nl / +31 (0)85 076 13 63 / info@uniqueqolors.nl

Fibraforce-wikkeltechnologie.

Deze technologie maakt de productie van grote volumes (675 kg/u) van op maat gemaakte multi-axiale thermoplastische cross-ply laminaten mogelijk door een in eigen huis ontwikkelde continu en ultrasnel wikkelproces. Recyclebaar sandwichpaneel Winnaar in de categorie Aerospace-Applications werd het Zweedse bedrijf Diab. Het bedrijf ontwikkelde een 100 procent thermoplastisch (TP) en recyclebaar sandwichpaneel voor cabine-interieurs in vliegtuigen. Het sandwichpaneel is gemaakt van TP huiden en heeft een Diab Divinycell TP schuimkern. De huiden kunnen direct op de schuimkern worden gelast zon der lijmlaag. In de categorie Aerospace-Process viel de keuze van de jury op MTorres uit Spanje dat een geautomatiseerd OOA (out-of-autoclave/infusie) draagbaar productiesysteem voor een 4 m lange geïntegreerde composiet torsiebox van een vliegtuig vleugel (inclusief huid, stringers, liggers en verstij vers in een one-shot infusieproces) ontwikkelde voor Airbus. Herontwerp carrosserie Het Jaguar Land Rover Project Tucana won de Award in de categorie Auromotive & Road Transportation Structural met een herontwerp van de carrosserie van een Jaguar I-Pace. Door de hoge volumes van meer dan 40.000 units per jaar is op weefsel gebaseerde fabricage met RTM- of autoclaaftechnologie hier niet haalbaar. De onderzoekers van het Tucana-project concentreerden zich daarom op het optimaliseren van materiaalgebruik en het maximaliseren van de MPa/ kg. Dit leidde tot een basisstructuur van snel uithardende koolstof- of glasvezels UD (Uni Directional). Ter versteviging en om de vezels met elkaar te verbinden werd gebruik gemaakt van CF-SMC (Carbon Fibre Sheet Moulding Compound) en GF-SMC (Glass Fibre Sheet Moulding Compound) vanwege de lage kosten, de korte cyclustijd en de grote ontwerpvrijheid waarmee complexe 3D-vormen kunnen worden gerealiseerd.

70 KUNSTSTOF & RUBBER # 04-2022

Grondstoffen Rolweg 27, 4104 AV Culemborg Postbus 503, 4100 AM Culemborg T +31 - (0) 345-687878 F +31 - (0) 345-687879 E plastic-benelux@biesterfeld.com I (Rubber),Cellcom),(Roet),MFA,ChemicalsPMMA,(o.a.R-TPO),INEOSExxelor),Santoprene,TPC-ET,PC),ChiLeveranciergranulaten.Distributeurwww.biesterfeld-plastic.comvankunststofvan:BASF(PS,TPU),Mei(o.a.ABS,M-ABS,SAN,DuPont(o.a.POM,PA,PBT,PI),ExxonMobil(TPE-V,Vistamaxx,Vistalon,Idemitsu(PC,SPS),(PE,PP,HDPE,L(L)DPE,LGChemM-ABS,ASA,PCCompounds,POE,NBR,SBR),SK(PETG),Solvay(PFA,PPSU,PPS,PSU,PES),CabotKumYang(BlaasmiddelenMasterAdditivesEVA Distrupol B.V. The3001P.O.30-34DistrupolBezoekadres:BVSchouwburgplein3012CLRotterdamBOX21407AKRotterdamNetherlands T +31 (0)10 - 2757880 E info-benelux@distrupol.com I www.distrupol.com Leverancier van: AKRO-PLASTIC (PA com- pounds, PK, PPA), CHIMEI(ASA, PC, PC/ ABS, SAN, SBC), Kureha (PVDF), LG Chem (ABS, PA6, PC, POM, PBT, copolyes- ter), Lucite International (PMMA), MOL group (PP), Neutrex (Purgex reinigings- middel), SIBUR (PP), Poliblend (PA, POM-H, PBT), Teknor Apex (TPE, TPV), Toray (ABS, trans- parante ABS, POM, PPS), Versalis (PE, EVA), Wells Plastics (additieven), Distrupol Colour masterbatch).(kleurcompounds, Resinex Netherlands BV Leeuwenbrug 105 B 7411 TH Deventer, Nederland BTW Nr.: NL813047766B01 KVK : 08121405 T 0031.(0)570.67.75.84 F 0031.570.62.17.32 E info.benelux@resinex.com I www.resinex.com Resinex Benelux N.V. Moerenstraat 85a B2370 Arendonk, België T +32 - 14 67 24 96 F +32 - 14 67 05 81 E info@resinex.be I www.resinex.com Ultrapolymers BV Galvanistraat 14-2 Postbus 138, 6710 BC Ede T 0318 - 641216 F 0318 - 620365 E info@ultrapolymers.nl Ultrapolymers Group NV Gerard Mercatorstraat 90 3920 Lommel, België T +32 - 11 579 557 F +32 - 11 634 596 E info@ultrapolymers.be I 4903Hoevesteinwww.ultrapolymers.com36SCOosterhout T NL: +31 (0) 162 - 491650 T BE: +32 (0) 251 - 33313 E info.bnl@fournierpolymers.com I www.fournierpolymers.com Officieel distributeur voor: o.a. ExxonMobil Chemical, Borealis, Eni Versalis, Radici Plastics, Polimarky, Polychim, Ducor en Wiwax. Masterbatches & Additieven - Viba - Cabot - Unnox Iberia - Ultrabatch - Polyblend W & R Plastics BV JeanMonnetpark 73 7336 BB APELDOORN T 055 - 5335224 F 055 - 5335245 E info@wenrplastics.nl I www.wenrplastics.nl Colorex Master Batches BV Achterdijk 12 5705 CB Helmond T +31(0)492-524252 F +31(0)492-528784 E post@colorex.nl I www.colorex.nl Unique Qolors MasterbatchesB.V. Oerstroom 50, 5421WV Gemert NL T 085 076 13 63 E info@uniqueqolors.nl W www.uniqueqolors.nl ARBURG BV Krommewetering 81 NL - 3543 AM Utrecht T +31 (0) 30 24 26 06 0 E netherlands@arburg.com I www.arburg.nl ARBURG N.V. Ambachtelijke Zone De Vunt 13 bus 11 BE - 3220 Holsbeek T +32 (0) 16 44 12 90 E belgium@arburg.com I Elektrische,www.arburg.behybride en hydraulische spuitgietmachines met sluitkrachten van 125 tot 6.500 kN. Robotsystemen - geïntegreerd in de SELOGICA direct machinebesturing.Opleidingen-themadagen- semiKruisstraatnars 74, Eindhoven T 040 - 2969933, F 040 - 2969930 E info@mikrocentrum.nl I Uwwww.kunststoffenbeurs.nlwww.mikrocentrum.nlpartnervoorzowelopen- als bedrijfsinterne opleidingen voor o.a. Spuitgieten,Kunststoftechniek,Extruderen, Vacuüm/ Thermovormen, Rotatiegieten, Matrijzen, Verbindingstechniek en Composieten. enMasterbatchescompounds SpuitgietmachinesOpleidingen

Ultrapolymers Group NV Gerard Mercatorstraat 90 • 3920 Lommel • Belgium Tel +32 (0)11 57 95 57 • Fax +32 (0)11 63 45 96 ask.be@ultrapolymers.com Ultrapolymers BV Galvanistraat 14-2 • 6716 AE Ede Netherlands Tel +31 (318) 64 12 16 • Fax +31 (318) 62 03 65 ask.nl@ultrapolymers.com www.ultrapolymers.com Your ULTRA professional solution provider! Kunststo enbeurs: hal 1, standnummer 61 Ultrapolymers Group NV Gerard Mercatorstraat 90 • 3920 Lommel • Belgium Tel +32 (0)11 57 95 57 • Fax +32 (0)11 63 45 96 ask.be@ultrapolymers.com Ultrapolymers BV Galvanistraat 14-2 • 6716 AE Ede Netherlands Tel +31 (318) 64 12 16 • Fax +31 (318) 62 03 65 ask.nl@ultrapolymers.com www.ultrapolymers.com Your ULTRA professional solution provider! Kunststo enbeurs: hal 1, standnummer 61