Kunststof & Rubber oktober 2021

74e jaargang | nr. 5 | oktober 2021

KWALITEITSLABEL

HIGH PERFORMANCE

5 JAAR GARANTIE

VERMOGENSDICHTHEID DUURZAAM NAUWKEURIG

Elektrisch kraken komt

DYNAMISCH

STIL

Plastic recycling

Nederland vernieuwer

Nog veel onduidelijkheid over de verborgen kosten van plastics

KUNSTSTOF

PRGT_Kunststof_en_Rubber_210x297_Oktober_nl_NL_Titelseite.indd 1 KR_Cover.indd 39

&

www.kunststofenrubber.nl

RUBBER

14.09.2021 10:40:10 19-10-2021 13:31

BIJ ONS IN DE KUNSTSTOF

Bij ons in de kunststof

KR_Bijonsindekunststof.indd 40

19-10-2021 13:27

Bij onze zuiderburen Na ruim 2,5 jaar onderzoek is Schoeller Allibert, gespecialiseerd in plastic retourverpakkingen voor de logistiek, erin geslaagd een nieuwe, hoogwaardige plastic ‘big box’ te produceren uit gerecyclede visnetten. De nieuwe box is ontwikkeld in samenwerking met de organisatie Waste Free Oceans (WFO) en hier naar vernoemd. De WFO OceanIX-box wordt geproduceerd uit een substantieel aantal gerecyclede visnetten.

Schoeller Allibert verwacht op korte termijn nog slechts een minimum aan virgin of nieuwe grondstof nodig te hebben voor de boxen.

Schoeller Allibert maakt plastic retourverpakkingen voor transport, distributie en opslag. Deze gaan vaak tientallen jaren mee en kunnen daarna worden geretourneerd om volledig te worden gerecycleerd. In principe komen de producten evenmin terecht in de zee en veroorzaken geen plastic soep. Daarvoor zijn ze te waardevol en komen ze gewoonlijk retour bij de eigenaren. Die kunnen uiteindelijk gebruik maken van de terugkoop-optie die Schoeller Allibert biedt.

De onderneming ziet duurzaamheid als enige weg naar de toekomst. Aan de hand van hun duurzaamheidsstrategie, wil Schoeller Allibert in 2025 zijn eigen CO2emissies significant verminderd hebben. In 2050 wil het bedrijf 100 procent circulair zijn.

Lichtere en slimmere verpakkingen kunnen veel opleveren in de toeleveringsketens waarin ze worden gebruikt. Schoeller Allibert verkleint daar niet alleen de eigen CO2-voetafdruk mee, maar zo ook een bijdrage aan de verkleining van de voetafdruk van klanten.

De WFO OceanIX-box is 16 september van dit jaar gepresenteerd in Beringen bij Schoeller Allibert België, opgericht door ceo Ludo Gielen (rechts), ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan. Links op de foto zit Britta Wyss Bisang, global sustainability director bij Schoeller Allibert, op de nieuwe box.

www.schoellerallibert.com

KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

KR_Bijonsindekunststof.indd 1

1

19-10-2021 13:27

INHOUD

COLOFON

INHOUD

Kunststof en Rubber Uitgever: Arjan Stoeten Redactie: Robin Zander Tel. +31 6 222 080 34 r.zander@mybusinessmedia.nl Kasper Weigand Tel. +31 570 504 374 k.weigand@mybusinessmedia.nl Webredactie: Jorine van Knippenberg j.knippenberg@mybusinessmedia.nl Redactieadres: Postbus 58, 7400 AB Deventer redactie.kunststofenrubber@mybusinessmedia.nl www.kunststofenrubber.nl Advertentieverkoop: Cobie te Nijenhuis Tel. +31 6 833 320 45 c.tenijenhuis@mybusinessmedia.nl

12

6

Alle advertentiecontracten worden afgesloten conform de Regelen voor het Advertentiewezen gedeponeerd bij de rechtbanken in Nederland.

Abonnementenadministratie Abonnementen, bezorging en of adreswijzigingen: MYbusinessmedia Holding bv, abonnementen Kunststof & Rubber, Postbus 58, 7400 AB Deventer Tel. +31 570 504 325 kunststofenrubber@mybusinessmedia.nl Abonnementstarieven Jaarabonnement Nederland: € 225,Jaarabonnement Buitenland: € 253,-* Proefabonnement (3 edities): € 29,50* KIVI-leden: € 112,75* (i.p.v. €123,50) Studentenabonnement: € 50,00* (inschrijvingsbewijs verplicht) * Prijzen zijn exclusief 9% BTW Jaarabonnement geldt tot wederopzegging.

Beëindiging van het abonnement kan schriftelijk en telefonisch (+31 570 504325) gebeuren, uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode; nadien vindt automatisch verlenging plaats.

16

Druk: Drukkerij Roelofs, Enschede Opmaak: Bureau OMA, www.bureauoma.nl Hoewel de informatie gepubliceerd in deze uitgave zorgvuldig is uitgezocht en waar mogelijk gecontroleerd, sluiten de uitgever en de redactie uitdrukkelijk iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele onjuistheden en/of onvolledigheid van de verstrekte gegevens.

MYbusinessmedia legt uw gegevens vast voor de uitvoering van de abonnementenovereenkomst.

Uw gegevens kunnen door MYbusinessmedia of zorgvuldig geselecteerde derden worden gebruikt om u te informeren over relevante producten.

Indien u hiertegen bezwaar hebt kunt u contact opnemen met de uitgever.

2

KR_Inhoud.indd 2

24

BIJ HET OMSLAG Bij de cover: Arrburg heeft de garantie op de planetaire rollenomloopspillen, te vinden in de Allrounder Alldrive- en Hidrive-machines, verhoogd naar vijf jaar.

KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

19-10-2021 13:16

KOUD

Artikelen

Soms zit het mee, soms zit het tegen. Ik ben een van de pechvogels die

Kraken wordt elektrisch

Maar het duurt nog wel even

Recyclebare windmolenwieken

De circulaire offshore windmolen komt

Verborgen kosten van plastics

Een bijdrage aan de discussie van TNO

Cebi Luxembourg breidt uit

18 nieuwe Arburg-spuitgietmachines

Bovenaan de octrooiranglijst

Nederland geeft de recyclingtoon aan

Rubber – materiaal van de toekomst Continental kijkt terug en vooruit

Wat scheelt dat nou in CO2?

Online materialen vergelijken

Post-consumer single-use plastic afval Maar je kan er nu wel mee 3D-printen

6

nu dus een nieuw energiecontract moet afsluiten. Ik ben er zo een die eigenlijk

10

elk jaar van leverancier wisselt.

Vanwege de kortingen voor jou als nieuwe klant. Nog niet zolang geleden had

12 16

een partij daar dan toch mooi tot 400 euro voor over. ‘Nieuw’ is overigens een relatief begrip, want dat ben je zolang je maar een jaar lang geen energie van ze hebt gekocht.

Bij al die energieleveranciers zitten vast heel veel

20

slimme jongen en meisjes achter spreadsheets te pielen. Antwoorden te bedenken op vragen als ‘hoeveel stappen er over per jaar?’, ‘hoeveel zouden we ze

24

moeten bieden om bij ons te komen?’, ‘hoeveel blijven er dan hangen na een jaar?’ en ‘hoeveel houden we er

28

dan nog steeds aan over?’. Want ik weet niet hoe het met u zit, maar ik heb niet de illusie dat met al die kortingen ze zichzelf ooit te kort zullen doen.

30

Nu is dat ook niet erg. Toch? Als consument heb je er voor over wat je er voor betaalt. Anders ga je ergens anders naartoe. Je bent tenslotte geen dief van je eigen portemonnee. Dat ben je ergens natuurlijk wel, want op het moment dat je akkoord gaat, weet je eigenlijk al dat je toch te veel betaalt. Zo werkt

Rubrieken BrancheBreed 4 Actueel 5 Agenda 5 Kleintjes 31

het nu eenmaal. De vrije markt meneer – goed voor de consument, concurrentie.

Dus niet nu. Tot een paar maanden terug waren er nog genoeg aanbiedingen voor een jaar. Maar nu wil bijna geen enkele partij je nog voor een jaartje. Blij zijn ze sowieso niet. Echt geen welkomstbonus.

En met een looptijd tot in december gaat overstappen in bijvoorbeeld juli ook niet is mijn ervaring. Dat is dan ineens wel weer te ver vooruit in de tijd. Uiteraard willen zij je nu wel een driejarig contract aanbieden.

Met veel lagere tarieven dan een contract voor een jaar, maar in mijn geval nog altijd meer dan 50 pro-

NIEUWSBRIEF De Kunststof en Rubber nieuwsbrief brengt u wekelijks (en gratis) op de hoogte van allerlei ins en outs uit de sector. Bedrijfsnieuws, materialen, machines, toepassingen, prijzen, vacature en human interest.

Aanmelden kan via www.kunststofenrubber.nl/ nieuwsbrief

cent hoger dan een jaar eerder. Maar zelfs dan blijven de ‘aanbiedingen’ dun gezaaid.

Eén voordeel heeft het allemaal wel. Want wat het bel-me-niet-register nooit voor elkaar heeft gekregen, Is nu wel mooi in een klap opgelost. Wordt in elk geval mijn avondeten niet koud.

Robin Zander r.zander@mybusinessmedia.nl

KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

KR_Inhoud.indd 3

3

19-10-2021 13:16

BRANCHEBREED

BrancheBreed SAMENGESTELD DOOR ERIK DE RUIJTER VAN NRK

3x meer energie bespaard

manier energie op, bijvoorbeeld door het plaatsen van zonnepanelen. Uit het rapport van RVO blijkt ook dat het percentage zelf opgewekte duurzame energie binnen de sector steeg met 300 procent ten opzichte van het vorige jaar.

Ga voor het hele bericht naar: www.nrk.nl/nieuws

Bedrijven in de rubber- en kunststofindustrie besparen fors meer energie dan eerder voorzien, blijkt uit het laatste MJASectierapport 2020 van RVO. De sector heeft sinds 2005 ruim 80.000 TeraJoule (TJ) aan energie bespaard. Dat is ruim drie keer meer dan de geplande 24.581 TJ. Dit in vergelijking met 2005 aanzienlijk lagere energiegebruik, illustreert hoe succesvol de sector met energiebesparing omgaat.

Vooral de grote stijging in de ketenefficiency is opmerkelijk. Hiermee levert de sector bovendien een belangrijke bijdrage aan het verminderen van de CO2-uitstoot.

Innovatie in producten en de bedrijfsvoering leidt tot steeds betere en energiezuinige producten. Belangrijke energiebesparingen in het proces vloeiden de afgelopen jaren voort uit bijvoorbeeld het toepassen van energiezuinige extruders, het gebruik van restwarmte tijdens de wintermaanden en het installeren van LED-lampen.

Behalve besparingen in het proces, roept de NRK haar lidbedrijven ook op om met hun partners in de gehele keten energiebesparing door te voeren. Deze ketenmaatregelen leveren immers besparingen op door de gehele productieketen heen. Voorbeelden van grote energiebesparingen binnen de gehele keten zijn de grote inzet van kunststof recyclaat als grondstof, het beter isoleren van ovens, een langere levensduur van staalkabels door toepassen van bijvoorbeeld kunststof katrollen en het verbeteren van (thermische) isolatiewaarden.

Ook kiezen steeds meer bedrijven binnen de sector voor het inkopen van duurzame energie in plaats van energie uit fossiele brandstoffen. Daarnaast wekken steeds meer bedrijven ook zelf op een duurzame 4

KR_BrancheBreed.indd 4

Volop opruimacties op de NRK Buitenterreindag

Er gebeurt veel branchebreed: opleidingen, bijeenkomsten, bedrijfsbezoeken, noem maar op. Aan alles deelnemen gaat niet, maar alles overslaan is ook geen optie. Op deze pagina meldt Erik de Ruijter van NRK nieuwsfeiten over actuele onderwerpen.

Afgelopen vrijdag 17 september, de dag voor de Nederland Schoon dag/World Cleanup Day, vond de najaarseditie van de NRK Buitenterreindag plaats.

Deelnemende NRK-lidbedrijven zorgden ervoor dat ze hun eigen terrein en de buurt vrij maakten van zwerfafval. Op deze manier levert de Rubber- en Kunststofindustrie een mooie bijdrage aan het opruimen van zwerfafval. Bijzonder is dat het aantal plastic flesjes dat landelijk werd gevonden dit jaar sterk is afgenomen.

Hiermee lijkt de maatregel om ook voor kleine plastic flesjes ook statiegeld te vragen succesvol bij te dragen aan het voorkomen dat deze flesjes als afval in het milieu terecht komen. Op de foto staat het schoonmaakteam van Hordijk EPS, maar daar hadden vele andere enthousiaste deelnemers kunnen staan.

www.nrk.nl

Volg NRK via LinkedIn

Blijf altijd op de hoogte van het laatste nieuws uit de branche via de LinkedIn pagina van de NRK. www.linkedin.com/company/ nrk-nederlandse-rubber-en-kunststofindustrie-/

KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

19-10-2021 13:17

ACTUEEL

Veel belangstelling voor de Rethink EXPO op de Kunststoffenbeurs 2021.

Succesvolle Rethink EXPO op Kunststoffenbeurs 2021

De Rethink EXPO mocht zich vorige maand op de door het Mikrocentrum georganiseerde Kunststoffenbeurs verheugen in een grote belangstelling. Tijdens de expo waren onder andere de genomineerden en winnaars van de Rethink Awards 2021 en voorgaande edities te zien. De innovaties zijn onderverdeeld aan de hand van de vijf RE’s: REuse, REcycle, REdesign, REnew en REduce. Dit evenement vanuit Rethink, een samenwerking tussen de Nederlandse Rubber- en Kunststofindustrie (NRK) en PlasticsEurope Nederland, was een groot succes. Gedurende de twee beursdagen kregen duurzame initiatieven en producten het podium dat ze verdienen, aldus de initatiefnemers. De NRK en PlasticEurope Nederland willen daarom alle inzenders bedanken voor hun innovaties. Wie in de toekomst deel wil uitmaken van de collectie of (een deel van) de collectie zelf wil tentoonstellen, kan contact opnemen met Martin van Dord via vandord@nrk.nl. www.rethinkfoundation.nl

onair staatssecretaris Steven van Weyenberg van Infrastructuur en Waterstaat.

Het actieplan is opgesteld door een team van deskundigen en met ondersteuning van Partners for Innovation, onder regie van het Transitieteam Kunststoffen.

Daarnaast was er de inbreng van zo’n 150 stakeholders, waaronder bedrijven uit de kunststofketen, ngo’s, kennisinstellingen en overheden. In het Transitieteam is een groot aantal partijen vertegenwoordigd, waaronder de NRK, PlasticsEurope Nederland, het Polymer Science Park en Rijkswaterstaat. www.nrk.nl

Nieuwe directeur Polymer Science Park

Gijs Langeveld is sinds 1 oktober de nieuwe directeur van Polymer Science Park (PSP) in Zwolle. Hij volgt Mireille Kinket op, die deze functie de afgelopen acht jaar heeft vervuld. Gijs heeft ruime ervaring in de duurzame kunststofsector en brengt een breed netwerk in de circulaire kunststofindustrie met zich mee. ''Ik wil mij inzetten voor een duurzamere wereld door daadwerkelijk impact te maken. Het is een mooie uitdaging om samen met het PSP-team te werken aan de verdere ontwikkeling van de circulaire economie. Er zit veel kennis en ervaring in de organisatie en ik wil daar met mijn achtergrond graag aan bijdragen. PSP geeft het opschalen van duurzaamheid daadwerkelijk handen en voeten door samen met betrokken bedrijven aan circulaire innovaties te werken“, zegt Langeveld naar aanleiding van zijn nieuwe functie. www.polymersciencepark.nl

Actieplan inzet recyclaat

Nederland heeft de ambitie om in 2030 de helft minder primaire grondstoffen te gebruiken. Voor de rubber- en kunststofindustrie betekent dit concreet de inzet van 1000 kton gerecyclede kunststoffen, waarvan 750 kton uit mechanische recycling en 250 kton uit chemische recycling. Het afgelopen jaar heeft de NRK zich samen met andere partijen actief ingezet voor de totstandkoming van het Actieplan Toepassen Kunststof Recyclaat. Dit bevat de maatregelen die moeten worden genomen om de doelstelling voor recyclaat te halen. Op 6 september werd het plan tijdens een digitale bijeenkomst aangeboden aan demissi-

Agenda Future Proof Plastics 2021

Rethink organiseert voor het vierde jaar op rij het seminar Future Proof Plastics.

Een event waar alle belangrijke stakeholders op het gebied van plastics bij elkaar komen om de toekomst van kunststof en rubber te bespreken.

Datum: 2 november Locatie: Amersfoort of via livestream www.nrk.nl/agenda/ bijeenkomst?eventid=3500244992

Brightlands Polymer Days 2021

Brightlands Polymer Days 2021 is een nieuwe Europees wetenschappelijke conferentie van de Belgian Polymer Group, KNCV Macromolecular Division, Polymeer Technologie Nederland (PTN) en Brightlands Chemelot Campus en een samenvoeging van de Dutch Polymer Days, Brightlands Rolduc Polymer Conference en Belgian Polymer Conference.

Datum: 7-9 november 2021 Locatie: Veldhoven polymerdays.brightlands.com

Engineering Event Safety

Op woensdag 17 november 2021 heeft de elfde editie plaats van het Engineering Event Safety – beter bekend als Safety Event.

Het evenement in 1931 Congrescentrum in Den Bosch staat in het teken van machineveiligheid met dit jaar onder andere aandacht voor onderhoud & veiligheid en aansprakelijkheid.

Datum: 17 november 2021 Plaats: 's-Hertogenbosch www.safetyevent.nl

JEC World 2022

Gijs Langeveld is de nieuwe directeur van Polymer Science Park in Zwolle.

JEC World in Parijs is volgens de organisatoren de enige vakbeurs die de wereldwijde composietindustrie verenigt: een indicatie van de betrokkenheid van de industrie bij een internationaal platform waar gebruikers een volledig spectrum aan processen, nieuwe materialen en composietoplossingen kunnen vinden.

Datum: 8-10 maart 2022 Plaats: Parijs (F) www.jec-world.events

KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

KR_Actueel.indd 5

5

19-10-2021 13:18

CHEMIE

Kraken wordt elektrisch Maar het duurt wel nog even Testinstallaties kunnen mogelijk al in 2022 worden opgestart Het ‘Cracker of the Future’-consortium (COF) wil in 2023, een werkende pilot hebben. Uiteindelijk doel: het stroomkraakproces, dat verantwoordelijk is voor ongeveer 20 tot 25 procent van de totale broeikasgasuitstoot van de chemische industrie in Europa, te elektrificeren. Ze zijn niet de enige.

H

et COF- consortium heeft recent een ‘Memorandum of Understanding’ ondertekend met Siemens en Technip die samen de ‘Rotating Olefins Cracker’- technologie (ROC) gaan verder ontwikkelen. Maar meer partijen zijn bezig met de ontwikkeling van ‘e’-krakers.In het memorandum spreken de partijen de intentie uit om te onderhandelen over een contract voor de installatie van een demonstratie-installatie die gebruik maakt van de ROCtechnologie in een fabriek van een van de COFleden. Het consortium bestaat uit grote industriële partijen: Borealis, BP, Repsol, TotalEnergies SE,

Versalis (Eni) en coördinator Brightlands Chemelot Campus. Het COF koos voor de ROC-technologie na een evaluatie van een groot aantal op elektriciteit gebaseerde verwarmingstechnologieën voor olefinenkrakers.

Jaarlijks 30 megaton

Stoomkrakers, die nafta en of vloeibaar aardgas omzetten in chemische bouwstenen, stoten in Europa ongeveer 30 megaton CO2 per jaar uit. Hier zijn in hoofdzaak de fornuizen van de stoomkrakers voor verantwoordelijk, die om de gewenste tempera-

Verschillende samenwerkingsverbanden in de chemische industrie werken aan het elektrificeren van het stoomkraakproces om de uitstoot van broeigassen sterk terug te brengen. (Foto: BASF)

6

KR_Artikel4P_1.indd 6

KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

19-10-2021 13:19

CHEMIE

Elektrische krakers zijn ook belangrijk om tot een circulaire procesroute te komen. (Beeld: Brightlands)

tuur van pakweg 850 °C te bereiken gebruikmaken van fossiele brandstoffen. Elektrisch kraken met hernieuwbare energie kan, in combinatie met andere elektrificatie- maatregelen, de broeikasgasemissies grotendeels wegnemen.

In het beoogde scenario, en met innovatiesteun van de overheid, kan er in 2023 een demonstratie van de technologie plaatsvinden en zou deze in 2026 al commercieel beschikbaar kunnen zijn. De beschikbaarheid van voldoende betaalbare hernieuwbare elektriciteit (en infrastructuur) is essentieel voor commerciële toepassing.

Eerste prototype-installatie

De ROC-technologie van Siemens en Technip maakt gebruik van een dynamisch reactorsysteem dat de conventionele fornuizen vervangt die worden gebruikt voor pyrolyse bij de productie van lichte olefinen.

Wanneer aangedreven door elektromotoren of waterstofgestookte gasturbines, komt ‘koolstofvrij’ maken van lichte olefinen te binnen handbereik. En als de elektrische energie of waterstof dan ook nog eens afkomstig is van hernieuwbare bronnen. Siemens en Technip hebben de basisprincipes van de reactortechnologie al gevalideerd in laboratoriumtests en het is de bedoeling een eerste prototype-installatie in de eerste helft van 2022 te testen. Hoe ze dat technisch gaan doen staat er alleen niet bij.

‘E-missi0n’ MOOI

De fornuizen die de voor de traditionele stoomkrakers benodigde warmte leveren verstoken in hoofdzaak fossiele brandstoffen. (Foto: BASF)

Ook Shell en Dow onderzoeken gezamenlijk hoe ze de fornuizen van hun ethyleen-stoomkrakers kunnen elektrificeren. Nederlandse kraakfornuizen stoten gezamenlijk vijf megaton CO2 per jaar uit. Vervanging van gasgestookte kraakfornuizen voor elektrische varianten dringt die uitstoot direct terug. Dow en Shell nemen 68 procent van deze uitstoot voor hun rekening.

Ze kunnen dus jaarlijks 3,4 megaton uitstoot besparen, wat 1,5 procent is van de totale jaarlijkse Nederlandse CO2-uitstoot.

Beide ondertekenden begin juni een samenwerkingsovereenkomst voor onderzoek aan elektrificatie van hun kraakprocessen en kregen 3,5 miljoen euro subsidie uit de regeling voor Missiegedreven Onderzoek, Ontwikkeling en Innovatie (MOOI).

In het ‘e-missi0n’ MOOI-project, met een looptijd van vier jaar, onderzoeken beide chemieconcerns met TNO en ISPT (The Institute for Sustainable Process Technology in Amersoort) als kennispartners de komende vier jaar of het mogelijk is om bestaande gasgestookte krakers te elektrificeren. Dankzij een retrofit kunnen de bedrijven de bestaande procesinstallaties sneller elektrificeren en hoeven zij geen nieuwe faciliteit te bouwen. Dit versnelt het proces van KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

KR_Artikel4P_1.indd 7

7

19-10-2021 13:19

CHEMIE

decarbonisatie omdat de bedrijven het grootste deel van hun bestaande installaties kunnen blijven gebruiken.

Retrofit én doorbraaktechnologie

Parallel aan het retrofit-traject onderzoeken de partners als tweede onderzoeksrichting de inzet van doorbraaktechnologie voor de langere termijn. Nieuwe technologie is noodzakelijk wil de chemische in 2050 volledig CO2-neutraal zijn. TNO ondersteunt Shell en Dow bij beide transitie-paden. In het eerste traject onderzoekt TNO nieuwe warmte-terugwinningconfiguraties om hoge-temperatuurwarmte in het proces terug te winnen en te hergebruiken. Daarmee neemt het rendement van de installaties toe en wordt minder stroom gebruikt. Het tweede traject concentreert zich op geheel nieuwe manieren van elektrische verwarming. Waar de elektrische elementen nu nog indirect het medium verhitten, zijn er ook technieken die directe verhitting mogelijk maken. Dit zou het stroomverbruik van het kraakproces behoorlijk kunnen terugdringen.

Roto Dynamic Reactor

En als het dan over technologie gaat: in juli van dit jaar maakte het Fins-Nederlandse Coolbrook bekend dat het van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat een subsidie van 5,5 miljoen euro heeft ont-

vangen voor een grootschalig proefproject met een elektrische naftakraker. De pilot-kraker moet op de Brightlands Chemelot Campus in Geleen komen te staan, waar Colbrook sinds begin vorig jaar is gevestigd. De subsidie is onderdeel van een totale investering van meer dan 12,5 miljoen euro in dit proefproject. De overige 7 miljoen euro is afkomstig van particuliere investeerders uit Finland. Het bouwen van de pilot duurt tot april 2022 en het doen van alle testen zal 1,5 jaar in beslag nemen.

De RDR-technologie (Roto Dynamic Reactor) van Coolbrook is ontwikkeld in samenwerking met de universiteiten van Oxford, Cambridge en Gent, Neste Engineering, Mitsubishi Heavy Industries en Schmidtsche Schack. In de reactor wordt nafta uitsluitend verhit door de bewegingen van een rotor, die de nafta versneld tot boven de geluidssnelheid. De schokgolf die dan ontstaat, veroorzaakt de omzetting van de kinetische energie in warmte die het uiteindelijke kraken mogelijk maakt. Behalve de claim dat de technologie tot 20 procent meer ethyleen oplevert dan een traditionele kraakinstallatie, is het energieverbruik ook nog eens 30 procent lager. Wordt de benodigde elektriciteit duurzaam opgewekt, dan wordt bovendien de CO2-uitstoot van het proces volledig geëlimineerd. Op dit moment is Coolbrook naar eigen zeggen al in onderhandeling met enkele grote oliemaatschappijen die gebruik willen maken van de technologie.

Bij de Roto Dynamic Reactor-technologie wordt nafta versneld tot boven de geluidssnelheid; de optredende schokgolf zet de kinetische energie om in warmte voor het kraken. (Beeld: Coolbrook)

8

KR_Artikel4P_1.indd 8

KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

19-10-2021 13:19

CHEMIE

BASF, SABIC en Linde spreken van een ‘fundamenteel nieuwe technologie die de CO2-uitstoot met maar liefst 90 procent kan verminderen’ bij gebruik van hernieuwbare bronnen voor elektriciteitsopwekking.

Multi-megawatt

Als alles volgens plan gaat, neemt een ander samenwerkingsverband, bestaande uit BASF, SABIC en Linde, in 2023 een multi-megawatt demonstratieinstallatie op de BASF Ludwigshafen-locatie in bedrijf.

Of die datum voor deze ‘e’-kraker-wordt gehaald is afhankelijk van de financiering. In maart van dit jaar maakte het trio gezamenlijk bekend dat ze zowel bij het ‘EU Innovation Fund’ als het Duitse ‘Förderprogramm Dekarbonisierung in der Industrie’

aanvragen hadden ingediend. Of de datum wordt gehaal hangt sterk af van de financieringsbijdrage uit de genoemde fondsen.

Hoe de oplossing functioneert is niet bekend. Wel spreken de partijen over een ‘fundamenteel nieuwe technologie die de CO2-uitstoot met maar liefst 90 procent kan verminderen’ als gebruik wordt gemaakt van hernieuwbare bronnen voor elektriciteitsopwekking. www.kunststofenrubber.nl

color makes the difference De specialist in color & additieve masterbatches

www.uniqueqolors.nl / +31 (0)85 076 13 63 / info@uniqueqolors.nl

KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

KR_Artikel4P_1.indd 9

9

19-10-2021 13:19

COMPOSIETEN

RecyclableBlade volgende stap richting circulaire offshore windmolen De RecyclableBlade van Siemens Gamesa is volgens de makers het eerste recycleerbare windturbineblad in de wereld, dat klaar is voor commercieel gebruik offshore. De eerste zes 81 meter lange RecyclableBlades zijn inmiddels geproduceerd in hun windturbinebladenfabriek – wat een woord – in het Deens Aalborg.

V

oor veel onderdelen van een windturbine, zoals de toren en de gondelcomponenten, bestaan gevestigde recyclingpraktijken. Pakweg 85 procent van een windmolen kan al worden hergebruikt. Maar het hergebruik van composiet windturbinewieken is een stuk lastiger. Dit betekent dat ze nu als ze aan het einde van hun levensduur zijn veelal eindigen op de stort.

Geschat wordt dat zo'n 10 procent van het vezelversterkte composietafval in Europa afkomstig is van windturbinebladen.

Tastbaar voorbeeld

Met meer dan 200 GW aan nieuwe windmolencapaciteit die volgens de Global Wind Energy Council tegen 2030 offshore geïnstalleerd zal zijn, is het van cruciaal belang om snel recycleerbare oplossingen te introduceren. Bovendien verwacht Siemens Gamesa dat volledige recycleerbaarheid van projecten in de toekomst een marktvereiste wordt.

Siemens Gamesa heeft zelf onlangs een duurzaamheidsvisie voor 2040 gelanceerd. Hierin kondigthet

RWE gaat in het Kaskasi-windmolenpark boven Helgoland voor het eerst de RecyclableBlades toepassen, de eerste volledig recyclebare wieken voor offshore gebruik. (Beeld: RWE)

10

KR_Artikel2P_1.indd 10

KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

19-10-2021 13:20

COMPOSIETEN

Wat scheelt het?

(Foto: RWE)

bedrijf aan om tegen 2040 volledig recyclebare windmolens te kunnen maken. "Ons streven is om windturbines te produceren die 20-30 jaar lang hernieuwbare elektriciteit kunnen opwekken. Wanneer ze het einde van hun nuttige levensduur bereiken, kunnen we de materialen scheiden en gebruiken voor nieuwe relevante toepassingen. De RecyclableBlade is een grote stap in die richting en een eind op weg naar ons doel van 2040," aldus Gregorio Acero, Hoofd Kwaliteitsmanagement & Gezondheid, Veiligheid en Milieu bij Siemens Gamesa.

Circulaire windindustrie

Het recyclebare windmolenblad RecyclableBlade is volgende de makers het eerste in zijn soort dat aan het einde van zijn levenscyclus weer kan worden gerecycled. Volgens Siemens Gamesa de volgende mijlpaal in duurzaamheid en een belangrijke stap richting volledige circulariteit van de windindustrie. “De RecyclableBlade is een ander tastbaar voorbeeld van hoe Siemens Gamesa voorop loopt in de technologische ontwikkeling in de windindustrie", stelt ceo Andreas Nauen.

IntegralBlade-productieproces

De wieken van windturbines worden gemaakt van een combinatie van materialen die samen met hars tot een sterke en flexibele lichtgewichtstructuur worden gegoten. Hierbij wordt gebruikgemaakt van glas- en koolstofvezel, een kern van hout of PET en een harssysteem. De hars verbindt de verschillende componenten.

Aan het einde van de technische levensduur is het vervolgens de uitdaging de hars weer van de andere componenten te scheiden.

Het productieproces van de RecyclableBlade is gebaseerd op het IntegralBlade-productieproces van Siemens Gamesa. De bladen worden gemaakt met een glasvezel versterkte epoxyhars uit één stuk. De glasvezelversterking wordt te drogen gelegd met behulp van een speciale opstelling met een gesloten buiten-

Als, volgens cijfers van Siemens Gamesa, alle windmolens voor de nieuwe tot 2050 geplande windenenergieprojecten met RecyclableBlades zouden worden uitgerust: • kunnen meer dan 200.000 wieken, meer dan 22.000 km ‘wiek’ als je ze achter elkaar legt, worden gerecycled. Die eindigen dan niet op de stort; • komt voor hergebruik 10.000.000 ton materiaal beschikbaar.

mal en een expanderende binnenmal. Als de glasvezellaminering is voltooid wordt onder vacuüm de epoxyhars onder vacuüm geïnjecteerd. Vervolgens wordt het blad, dat nog steeds in de mal zit, bij hoge temperatuur uitgehard. Hierna wordt de wiek uit de buitenmal verwijderd. De binnenste mal wordt onder vacuüm samengetrokken en uit de wiek getrokken.

Het resultaat is een volledig naadloze wiek.

Nieuwe hars

Het geheim van de RecyclableBlade schuilt in het gebruik van een nieuwe hars. De chemische structuur van dit nieuw type hars maakt het mogelijk om het hars efficiënt te scheiden van de andere componenten als de wiek eenmaal aan het einde van zijn levensduur is van het blad. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een verwarmde lichtzure oplossing. Met dit procedé worden de eigenschappen van de andere materialen beschermt. Bij andere bestaande manieren om conventionele windturbinebladen te recyclen is dat vaak niet het geval. Na spoelen en drogen kunnen de teruggewonnen materialen op basis van hun technische eigenschappen weer hergebruikt. Hierbij kan worden gedacht aan de consumentengoederen- of automobielindustrie.

Windpark Kaskasi

Siemens Gamesa heeft inmiddels overeenkomsten gesloten met drie klanten: RWE, EDF Renewables en WPD. RWE gaat als eerste in Duitsland de recyclebare wieken testen en toepassen in het Kaskasiwindmolenpark, 35 km ten noorden van Helgoland.

Hier komen in totaal 38 Siemens Gamesa-windmolens te staan met een vermogen van 342 MW, wat gelijkstaat aan het elektriciteitsverbruik van pakweg 400.000 huishoudens. Hoeveel windmolens met de nieuwe wieken worden uitgevoerd is niet bekendgemaakt. Het offshore windmolenpark moet eind 2022 volledig in bedrijf zijn. www.siemensgamesa.com KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

KR_Artikel2P_1.indd 11

11

19-10-2021 13:20

CIRCULAIRE PLASTICS

Nog veel onduidelijkheid over de verborgen kosten van plastics Het WWF en adviseurs van Dalberg schatten dat de verborgen kosten van plastics tien keer hoger zijn dan de productiewaarde, voornamelijk vanwege de milieu-impact op mariene ecosystemen als gevolg van zwerfafval. Esther Zondervan-van den Beuken (TNO Circulaire Plastics) bespreekt hoe lastig dergelijke schattingen zijn.

T

NO vindt een goede inschatting van de externe milieukosten van plastics erg belangrijk, zodat deze kosten zichtbaar gemaakt en doorberekend kunnen worden in de prijs van producten. We zijn het eens met WWF en Dalberg dat deze zogenaamde ‘verborgen’ kosten van plastic producten aanzienlijk zijn, maar vinden een juiste inschatting van deze kosten moeilijk vanwege het gebrek aan data. Dit kan leiden tot het nemen van verkeerde of ineffectieve maatregelen zoals het stimuleren van het gebruik van minder duurzame alternatieven. Daarom dragen wij graag bij

aan de discussie over de onzekerheden en hoe hiermee om te gaan.

Veel onbekende parameters

Milieu-impact van plastics in het (mariene) milieu is een vakgebied met veel onbekende parameters. Dit is de belangrijkste reden waarom inschattingen van externe milieukosten (of ‘verborgen’ kosten) van plastics lastig te maken zijn. In de Dalberg-studie voor het WWF ('Plastics: the costs to society, the environment and the economy', WWF 2021, tinyurl.com/wwfdal-

Milieu-impact van plastics in het (mariene) milieu is een vakgebied met veel onbekende parameters. Dat maakt het inschatten van de kosten een lastige zaak. (Foto: Naja Bertolt Jensen op Unsplash)

12

KR_Artikel4P_2.indd 12

KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

19-10-2021 13:21

CIRCULAIRE PLASTICS

Waarom schatten we de verborgen kosten van plastics?

Verborgen kosten zijn milieukosten door bijvoorbeeld CO2uitstoot, vervuiling, land- en watergebruik en sociale kosten, zoals onderbetaling en uitbuiting. Het schatten van de verborgen kosten geeft inzicht in de echte kosten van plastics.

Op dit moment worden deze verborgen kosten niet meegenomen in de prijs. Daarom zijn plastics uit virgin olie veel te goedkoop. Dit remt de business case van circulaire gerecyclede plastics. Het rekenen van echte kosten in de uiteindelijke prijs zal waarschijnlijk laten zien dat de circulaire gerecyclede plastics goedkoper is dan die van plastics geproduceerd uit virgin olie.

metaal, glas of papier. We gaan nu daarom nader in op de gevolgde aanpak van het WWF-onderzoek en de onzekerheden in aannames/data die in het onderzoek zijn gebruikt.

Mariene ecosysteemfuncties

De functies van het mariene ecosysteem wordt niet allen bedreigd door plastics maar bijvoorbeeld ook door visserij, scheepvaart en olie- en gaswinning. (Foto: David Clode op Unsplash)

bergrapport) is een eerste ‘top-down’ inschatting gemaakt van de milieukosten van plastics in het mariene milieu.

Dit kan worden gezien als een eerste benadering voor het beoordelen van de verborgen kosten van plastics, die door in deze studie wordt geschat op maar liefst 3,7 biljoen dollar. Bij TNO hebben we gewerkt aan ‘bottom-up’ schattingen van de schade van plastics aan het ecosysteem. Net als het WWF pleiten we ervoor om te zorgen dat alle spelers in het plasticsysteem verantwoordelijk worden gehouden voor de schade die plastics veroorzaakt aan natuur en mens.

Daarom vinden we dat deze verborgen kosten moeten worden opgenomen in de prijs van producten (zie ons white paper ‘Don't waste it! Solving the dark side of today's plastics’, TNO 2020, tinyurl.com/verspil-hetniet).

Benadelen van plastics

Deze kosteninschattingen moeten echter gebaseerd zijn op betrouwbare gegevens en een gedegen wetenschappelijke aanpak. Naar onze mening bevat het gepubliceerde onderzoek te veel onzekerheden, grove schattingen en inconsistenties. De impact van plastics wordt geschat met een ruwe methode en op basis van zeer onzekere gegevens vanwege de vele ontbrekende kennis. Dit zorgt voor het benadelen van plastics ten opzichte van andere materialen en producten, zoals

Het mariene ecosysteem biedt ons meerdere functies, zoals voedselvoorziening, maar ook ontspanning en recreatie. Deze functies worden op meerdere manieren bedreigd. Niet alleen door plasticafval, maar ook door visserij, scheepvaart, olie- en gaswinning, offshore windparken en emissies van andere materialen en chemische stoffen. Volgens het WWF is bijna 30 procent van de commerciële visvoorraad overbevist en is meer dan 60 procent van de visvoorraad volledig bevist.

Uit studies blijkt dat naast de visserij ook de scheepvaart een belangrijke bedreiging vormt. Het onderzoek van WWF en Dalberg gaat uit van een jaarlijks verlies van 1 procent van de functies van de ecosystemen door plastics alleen, zonder dit met feiten te onderbouwen. Het veronderstelde 1 procent-verlies is genomen over een buitengewoon hoog getal, namelijk de totale waarde van de wereldwijde ecosysteemfunctie.

Door op deze manier de omvang van schade door plastics te bepalen, is de uiteindelijk verkregen waarde dus ook zeer onzeker. Bovendien wordt dit getal vermenigvuldigd met een factor 50, hetgeen gebaseerd is op erg onzekere aannames. Voordat dergelijke conclusies getrokken kunnen worden is het nodig om een goede inschatting te maken van de mate waarin plastic vervuiling in zeeën en andere bedreigingen tot een verlies in ecosysteemfuncties leidt, en dienen de degradatiemechanismes en verblijftijden van plastic in zee nauwkeurig bepaald te worden.

Schattingen van plasticverliezen

Schattingen van plasticverliezen die in het onderzoek zijn gebruikt, zijn verkregen met wetenschappelijke modellen van materiaalstromen. Wanneer waarden KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

KR_Artikel4P_2.indd 13

13

19-10-2021 13:21

CIRCULAIRE PLASTICS

Uit recentere studies blijkt dat tussen de 0,8 - 2,7 miljoen ton plastics per jaar door rivieren stroomt, waarvan slechts een fractie de oceaan zal bereiken. (Foto: G.J. Whitby op Pixabay)

uit de context van het onderzoek worden gehaald, kunnen cruciale details en aannames verloren gaan.

Hierdoor kunnen resultaten en conclusies in nieuwe benaderingen onjuist worden.

Bij deze studie is er bijvoorbeeld een flinke overschatting van plasticverliezen en plasticvoorraden in het mariene milieu. Het model dat gebruikt is om de voorraad van tussen de 75 en 150 miljoen ton plastic in de oceaan te schatten is gebaseerd op een ‘gesloten systeem’. Dit betekent dat het plastic voor altijd in het mariene milieusysteem aanwezig blijft. Verder wordt aangenomen dat alle geproduceerde plastics worden omgezet in afval.

Deze beide aannames zijn onrealistisch en te eenvoudig. Niet alle geproduceerde plastics worden meteen afval, omdat ze meerdere jaren kunnen worden gebruikt, of omdat ze gerecycled worden. Ook kunnen plastics uit de oceaansystemen verdwijnen als ze zinken en sedimenten vormen. Ten slotte zijn verouderde gegevens gebruikt die de foutmarge verder vergroten. Uit recentere studies blijkt dat er niet 11 miljoen ton per jaar in de oceaan terechtkomt (een studie uit 2015), zoals gebruikt in de WWFstudie, maar dat er tussen de 0,8 - 2,7 miljoen ton via rivieren per jaar stroomt, waarvan slechts een fractie de oceaan zal bereiken (Meyer et al. al., 2021).

Nadruk op vervuiling

In de studie ligt de nadruk op plastic vervuiling in 14

KR_Artikel4P_2.indd 14

oceanen. Plastic vervuiling vindt echter voornamelijk plaats in de buurt van menselijke activiteit op het land en in rivieren. Daarom worden terrestrische ecosystemen en zoetwaterecosystemen veel meer bedreigd door ongewenste gevolgen van plastic vervuiling. Verder is 70 procent van onze planeet oceaan, 30 procent land, en slechts 3 procent van al het water is zoetwater. Dit betekent dat de schadelijke effecten op het land en in zoetwater relatief veel groter zijn dan de effecten op oceanen.

Ten slotte is de waarde van zoetwater- en terrestrische ecosystemenfunctie hoger dan deze waarde voor zeeën. Er zijn echter slechts een beperkt aantal studies uitgevoerd die gericht zijn op het in kaart brengen van de effecten van plastic vervuiling op zoetwater en land. De WWF neemt geen van deze effecten mee in de studie.

Nog geen definitief antwoord

Naar onze mening is er nog geen definitief antwoord op de exacte omvang van milieukosten van plastics.

Het is echter al wel mogelijk om deze kosten te beoordelen met Life Cycle Assessment (LCA) door milieu(schaduw)prijzen toe te passen. Milieuprijzen omvatten effecten zoals klimaatverandering, verzuring, luchtkwaliteit en zelfs menselijke en ecotoxiciteit.

Bij TNO hebben we gewerkt aan ‘bottom-up’ schattingen van de schade van plastics aan het ecosysteem met behulp van milieuprijzen van ecotoxische compo-

KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

19-10-2021 13:21

CIRCULAIRE PLASTICS

TNO’s routekaart naar 100 procent circulaire plastics.

nenten en schattingen van de verwerkingskosten van plastics. Deze omvatten niet alleen zee- en zoetwater, maar ook terrestrische ecosystemen. Met name de fysieke effecten van plastics op dieren (zoals verstrikking of opname van plastic in het lichaam) worden niet meegenomen omdat de effecten ervan nog onbekend zijn. Dit betekent dat de ‘bottom-up’ schatting waarschijnlijk te laag is. Onze ‘bottom-up’ benadering geeft een schatting van de totale ‘verborgen’ kosten van plastic in de orde van grootte van de productiekosten.

Dit is een factor twee, wat beduidend lager is dan de factor tien van het WWF-onderzoek. Het is niet onze bedoeling te beweren dat TNO hier het definitieve antwoord heeft, maar we willen wel illustreren dat de onzekerheid van dit soort schattingen nog steeds groot is. Verder onderzoek is dus nodig om definitieve uitspraken te doen.

Moeten deze verborgen kosten alleen voor plastics worden toegepast?

Deze verborgen kosten moeten niet alleen voor plastics worden ingevoerd maar ook voor andere materialen. Alleen op deze manier krijgen we inzicht in de duurzaamheid van producten en kan de consument bewust een keuze maken voor het duurzaamste product.

Conclusie

Concluderend waarderen we de studie van WWF en Dalberg om milieukosten in te schatten, zodat deze ‘verborgen’ kosten in de prijs van producten kunnen worden opgenomen. Hiermee kunnen de negatieve effecten van plastic inzichtelijk gemaakt worden. We zien verbeterpunten in het uitgevoerde onderzoek, vooral omdat plastic vervuiling een complex en veelzijdig probleem is. De ‘top-down’ beoordeling is riskant als er weinig data voorhanden zijn. Wij pleiten daarom voor meer onderzoek. Het presenteren van onzekere uitkomsten als waarheid leidt tot een benadeling voor plastics in vergelijking met andere materialen, wat mogelijk kan leiden tot het toepassen van minder duurzame alternatieven.

Het kan ook leiden tot een vertekening in de probleemperceptie omdat de nadruk ligt op het mariene milieu.

Naar onze mening zou het helpen om de kosten ‘bottom-up’ te beoordelen door toxiciteitseffecten en fysieke effecten voor meerdere ecosystemen op te nemen, in overeenstemming met Life Cycle Impact Assessment.

TNO zet dergelijke beoordelingen op en wilt graag bijdragen aan substantiële vooruitgang richting duurzaamheid door de feiten en de onbekenden van plastic vervuiling te bespreken en de resultaten beschikbaar te stellen met een goede indicatie van hun validiteit. www.tno.nl Esther Zondervan-van den Beuken Senior Consultant TNO Circulaire Plastics KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

KR_Artikel4P_2.indd 15

15

19-10-2021 13:21

REPORTAGE

“ Onder de indruk van de gebruiksvriendelijkheid en de betrouwbaarheid” Volgens Cebi Luxembourg S.A. heeft elk huishouden in Europa wel ergens een onderdeel in huis dat afkomstig is uit hun productie.

Recent heeft de producent van elektromechanische componenten voor de auto- en huishoudelijke apparatenindustrie de productie uitgebreid en gemoderniseerd met 18 nieuwe Arburg-machines.

V

an de onlangs gekochte machines met sluitkrachten tussen 350 en 1.500 kN zijn er 12 aangeschaft ter vervanging van exemplaren op leeftijd. De andere zes moeten de productiecapaciteit in het Luxemburgse Steinsel verder vergroten. "De samenwerking tussen Cebi en Arburg kent een lange traditie", vertelt Cebidirecteur Didier Varloteaux. "De eerste contacten dateren uit 1985. Sinds die tijd hebben we, in hoofd-

zaak via de Belgische verkoop- en serviceorganisatie van Arburg, een echte vertrouwensrelatie opgebouwd.

Van onze in totaal 78 spuitgietmachines zijn er nu 56 afkomstig van Arburg.”

Verticale machines

Behalve 15 Allrounder 420 E Golden Electric elektrische spuitgietmachines behoren ook drie Allrounder

Cebi heeft onlangs 18 nieuwe Arburg-machines met sluitkrachten tussen 350 en 1.500 kN in gebruik genomen op de productielocatie in Steinsel.

16

KR_Artikel4P_3.indd 16

KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

19-10-2021 13:21

REPORTAGE

Cebi Luxembourg S.A.

375 V verticale hydraulische machines tot de jongste aanwinsten. De compacte constructie en beperkte ruimtebeslag van de Allrounder V maakt de machines bij uitstek geschikt voor gebruik in productieomgevingen met beperkte ruimte – een belangrijk criterium voor Cebi. Dankzij de servo-elektrische draaitafels kan prima met kwetsbare wisselplaten worden gewerkt.

De draaitafels werken onafhankelijk van het hydraulische systeem. Dit betekent dat hun bewerkingen gelijktijdig met andere bewegingen kunnen plaatsvinden. Dit verkort niet alleen de cyclustijden en het energieverbruik, maar verhoogt ook de nauwkeurigheid.

Cebi Luxembourg S.A. in Steinsel (Luxemburg), is opgericht in 1976 en heeft zich in de loop der jaren gespecialiseerd in de ontwikkeling en fabricage van elektromechanische componenten voor de automobiel- en huishoudelijke apparatenindustrie. Het productassortiment omvat bimetaalthermostaten, temperatuur- en niveausensoren, diesel- en PTC-luchtverwarmers en complete ruitensproeiers.

De onderneming telt meer dan 700 werknemers en produceert gemiddeld 350.000 afgewerkte producten per dag. Cebi is naar eigen zeggen Europees marktleider als het gaat om temperatuursensoren en niveausensoren. Cebi levert aan alle autofabrikanten en aan vrijwel alle fabrikanten van huishoudelijke apparaten. Met name dat laatste verklaart hun claim dat in elk huishouden in Europa minstens één onderdeel terug te vinden is, dat afkomstig is van de Luxemburgse productielocatie.

productie hiervan is sterk geautomatiseerd en hier worden de Allrounders eveneens voor ingezet. Of dit nog niet voldoende is worden de machines ook gebruikt om vormdelen voor verwarmingselementen te produceren. Ook deze zijn bestemd voor de automobielindustrie. De productlijn omvat verwarmingselementen voor brandstof en lucht, maar ook blow-by

Speciale eisen

Met de verticale spuitgietmachines kunnen inlegdelen ergonomisch worden omspoten. De verticale machines zijn ook aangepast aan de spuitgietopdrachten bij Cebi. Varloteaux: “Voor sommige van onze producten gebruiken we verticale machines om aan speciale eisen te voldoen. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om het automatisch aanbrengen van pennen en inserts, speciale uitrusting voor automatiseringslijnen vanwege de compacte afmetingen en de lage werkhoogte, plus veiligheidsvoorzieningen en specifieke uitwerpcycli. Op het gebied van automatische transfer- en assemblagelijnen werken wij met ons eigen ontwikkelingscentrum, zodat sommige van de door ons zelf ontworpen en gebouwde componenten ook in deze verticale machines zijn geïntegreerd."

Kernactiviteiten

Met de nieuwe Allrounders worden onder andere kunststof thermostaatonderdelen geproduceerd.

Bimetaalthermostaten worden toegepast in huishoudelijke apparaten zoals waterkokers, koffiezetapparaten, wasmachines en boilers en schakelen op het moment dat een bepaalde temperatuur is bereikt Deze productfamilie kent al een lange geschiedenis binnen de Cebi Group. Ook de productie van behoren temperatuur-, snelheids- en niveausensoren voor de automobielindustrie behoort tot de kernactiviteiten. De

Voor de Luxemburgers speelt de precisie van de Allrounder een doorslaggevende rol bij de productie van delicate vormdelen.

KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

KR_Artikel4P_3.indd 17

17

19-10-2021 13:22

REPORTAGE

heaters, die ijsvorming tussen de luchtinlaatmodule en het cilinderkopdeksel voorkomen.

Energieverbruik halveren

De aanschaf van de volledig elektrische Allrounder 420 E Golden Electric-spuitgietmachines is mede te danken aan een Luxemburgs subsidieprogramma dat de aanschaf van ‘groene’, energiezuinige machines financieel ondersteunt. Het zijn de eerste volledig elektrische modellen die bij Cebi in de productie worden gebruikt.

In de machines worden onafhankelijk aangedreven servo-elektrische assen toegepast voor de inspuiting, dosering en matrijsbewegingen. De positioneernauwkeurigheid van de servo-elektrische aandrijvingen verhoogt de reproduceerbaarheid en productkwaliteit. De toepassing van direct aangedreven spiloverbrengingen met vloeistofgekoelde aandrijving levert bovendien mechanisch stijve aandrijfassen op.

Een andere belangrijke factor om tot aanschaf van de machines over te gaan waren de automatische sluitkrachtregeling en automatische centrale oliesmering, die de insteltijden en onderhoudsduur beperken. De onderhoudsintervallen van de kniehefboomspanners worden individueel berekend. Door de vetsmeerpunten buiten de behuizing te plaatsen hoeft de productie niet te worden onderbroken.

Ook het hergebruik van de remenergie van de elektri-

sche assen in de machines draagt bij aan hun hoge energetisch rendement. Cebi hecht grote waarde aan de verlaging van het energieverbruik in de productie.

Met de all-electric Allrounders kan het energieverbruik tot 50 procent worden verminderd.

Doorslaggevende factoren

Behalve de technische aspecten van de Allrounders, speelde voor Cebi ook de aangeboden service een rol: "De uitgebreide service is een van de belangrijkste redenen waarom wij voor deze nieuwe machines voor Arburg hebben gekozen. De hoge beschikbaarheid van de applicatie-experts en verkoopmedewerkers van Arburg waarderen wij zeer", legt Varloteaux uit.

"Daarbij komt nog de mogelijkheid om, indien nodig, proeven bij Arburg uit te voeren." En in het dagelijks gebruik brengen de nieuw geïnstalleerde machines nog meer voordelen met zich mee. "We zijn vooral onder de indruk van de gebruiksvriendelijkheid en de betrouwbaarheid van de Allrounders. Ook de programmeer- en automatiseringsmogelijkheden zijn voor ons van doorslaggevend belang, aangezien wij op het gebied van automatisering zowel met robotoplossingen als met complete productiecellen werken." www.arburg.com/nl www.cebi.com

Overmoulding en downstream assemblage: hierbij maakt Cebi gebruik van verticale machines van Arburg.

18

KR_Artikel4P_3.indd 18

KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

19-10-2021 13:22

ALB_ANZ_NL_Sustainable_Kunststofgids_210x297_0821_RZ.indd 1 KR_Bijonsindekunststof.indd 19

25.08.21 09:32 19-10-2021 13:28

BIOPLASTICS EN RECYCLING

Nederland toonaangevende vernieuwer op het gebied van plastic recycling Tussen 2010 en 2019 namen Europa en de VS ieder 30 procent van de wereldwijde octrooiactiviteiten op het gebied van plastic recycling en bioplastic-technologieën voor hun rekening. Nederlandse bedrijven en onderzoeksinstituten zijn goed voor 11,5 procent van alle octrooien voor plastic recyclingtechnologieën binnen de EU.

D

it blijkt uit de recent gepubliceerde studie ‘Patents for tomorrow’s plastics: Global innovation trends in recycling, circular design and alternative sources’ van het Europees Octrooibureau (EOB). Het rapport laat zien dat Nederland respectievelijk 11,5 procent van alle Internationale Octrooifamilies (International Patent Family – IPF) in plastic recyclingtechnologieën ingediend door EU-bedrijven en uitvinders, en 6,3 procent van alle IPF's ingediend door EU-bedrijven in bioplastics voor haar rekening neemt. IPF's vertegenwoordigen een hoogwaardige uitvinding waarvoor octrooi is aangevraagd bij twee of meer octrooibureaus wereldwijd.

Hoge specialisatiegraad

Nederland onderscheidt zich wereldwijd met het hoogste aantal octrooien voor plastic recycling per miljoen inwoners, een indicatie van de innovatiekracht van

Nederland in deze technologie. In Nederland is ook sprake van een zeer hoge specialisatiegraad op het gebied van plastic recyclingtechnologieën (wereldwijd neemt het de tweede plek in na België). Ten opzichte van het totale aantal door Nederland ingediende octrooiaanvragen, vroegen Nederlandse bedrijven en onderzoeksinstituten meer octrooien voor plastic recycling aan dan hun tegenhangers in andere landen. In deze sector laat Nederland ook de hoogste specialisatie zien in verscheidene sub-sectoren van biologische en chemische recycling.

Top 6

De top 6 van toonaangevende, in Nederland gevestigde octrooiaanvragers op het gebied van plastic recycling zijn Sabic (een Saoedisch bedrijf met Europees hoofdkantoor in Nederland), Shell, Stichting Administratiekantoor Van Westreenen Beheer, Ioniqa

Europa en de VS lopen voorop als het gaat om octrooiactiviteiten op het gebied van plastic recycling en bioplastictechnologieën.

20

KR_Artikel4P_5.indd 20

KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

19-10-2021 13:22

BIOPLASTICS EN RECYCLING

Internationale Octrooifamilies

De analyses in het rapport zijn uitgevoerd op basis van Internationale Octrooifamilies (IPF’s) die elk een unieke uitvinding vertegenwoordigen en octrooiaanvragen omvatten die zijn ingediend in tenminste twee landen of bij een regionaal octrooibureau, evenals internationale octrooiaanvragen. IPF’s vertegenwoordigen uitvindingen die door de uitvinder belangrijk genoeg worden geacht om internationale bescherming te zoeken. Slechts een relatief klein percentage van de toepassingen voldoet aan deze drempel. Ze kunnen dus gebruikt worden als een solide basis om internationale innovatieactiviteiten te vergelijken.

Omdat octrooiaanvragen vele maanden of zelfs jaren worden ingediend voordat producten op de markt komen, kunnen ze vaak gezien worden als een vroege indicator van toekomstige technologische trends.

Technologies en Corbion. Voor bioplastics bestaat de top 6 uit Unilever, Schlumberger, DSM, Sabic, AkzoNobel en Corbion.

Omzetten in uitvindingen

“Hoewel plastic van wezenlijk belang is voor de economie, bedreigt plasticvervuiling ecosystemen over de gehele planeet,” aldus EOB-voorzitter António Campinos. “Het goede nieuws is dat innovatie ons kan helpen deze uitdaging aan te gaan en de transitie naar een volledig circulair model mogelijk te maken. Deze studie biedt belangrijke inzichten in een reeks veelbelovende nieuwe technologieën die hergebruik, recycling en biologische afbreekbaarheid van plastic producten bevorderen. Het benadrukt de bijdrage van

Europa aan innovatie in deze sector, maar laat ook zien dat er veel meer gedaan kan worden om baanbrekend Europees onderzoek om te zetten in uitvindingen en deze op de markt te brengen.”

Bioplastic-innovatie

Uit de studie blijkt dat op het gebied van bioplastic-uitvindingen de gezondheidszorg in aantal veruit de meeste octrooien aanvraagt (meer dan 19.000 IPF’s in de periode 2010-2019), terwijl het nog geen 3 procent van de totale vraag naar plastic in Europa voor haar rekening neemt. De cosmetica- en wasmiddelenindustrie heeft relatief het grootste aandeel van haar

Een overzicht van de herkomst van alle Internationale Octrooifamilies in plastic recyclingtechnologieën.

Wereldwijd hoeft Nederland alleen België voor te laten als het gaat om specialisatie (RTA) op dit terrein.

KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

KR_Artikel4P_5.indd 21

21

19-10-2021 13:22

BIOPLASTICS EN RECYCLING

6,3 procent van alle Internationale Octrooifamilies ingediend door EU-bedrijven in bioplastics komt voor rekening van Nederland.

octrooieringsactiviteit in bioplastics, waarbij de verhouding tussen IPF's voor bioplastics en IPF's voor conventionele plastics 1:3 bedraagt, vergeleken met 1:5 in de gezondheidszorgsector. Verpakkingen, elektronica en textiel dragen ook in belangrijke mate bij aan innovatie in bioplastics.

Recyclinginnovatie

De studie laat ook zien dat chemische en biologische recyclingmethoden de meeste octrooiactiviteit genereerden. Chemische en biologische recycling waren goed voor 9.000 IPF’s in 2010-2019. Dat is het dubbele van het aantal dat werd ingediend voor mechanische

recycling, de tot dusver meest gebruikte oplossing om plastic afval om te zetten in nieuwe producten.

Onbenut potentieel

Het rapport constateert dat bij chemische en biologische recycling fundamenteel onderzoek een veel grotere rol speelt dan bij andere plastic recyclingtechnologieën. Bijna 20 procent van de uitvindingen op dit gebied wordt gedaan door universiteiten en publieke onderzoeksinstituten. Geografisch gezien hebben universiteiten en publieke onderzoeksinstellingen in Europa en de Verenigde Staten een duidelijk voorsprong, elk met 29 procent van de IPF’s afkomstig van

Op het gebied van bioplasticuitvindingen hebben in aantal veruit de meeste octrooien betrekking op gezondheidszorg.

22

KR_Artikel4P_5.indd 22

KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

19-10-2021 13:22

BIOPLASTICS EN RECYCLING

onderzoeksinstituten. Intussen genereerden Amerikaanse start-ups en scale-ups vier keer zoveel IPF’s in chemische en biologische recycling als hun Europese tegenhangers (338 tegen 84). Dit suggereert dat Europa, ondanks het feit dat het bijzonder actief is op het gebied van fundamenteel onderzoek, haar volledige potentieel niet ten volle benut als het gaat om overdracht van deze technologieën aan de industrie.

Makkelijk recyclebare plastics

Vooruitblikkend laat de studie zien dat het terrein van de alternatieve, gemakkelijker te recyclen plastics, in de afgelopen jaren exponentieel is toegenomen (een gemiddelde jaarlijkse groei van 10 procent sinds 2010).

Deze technologieën kunnen mogelijk toegepast worden in lucht- en ruimtevaart, bouw, transport, windturbines en micro-elektronica. De snelle groei van het aantal octrooien op deze gebieden wordt bijna volledig gedreven door innovatie in een alternatief soort plastic, dynamic covalent bonding geheten, die nieuwe ontwerpen van duurzame plastic materialen mogelijk maakt die zichzelf herstellen. Hoewel Japan op dit vlak een sterke leidende positie heeft, zijn de meeste uitvindingen van universiteiten en openbare onderzoekorganisaties op dit gebied afkomstig van Europese en Amerikaanse onderzoekinstellingen. www.epo.org/trends-plastics

Gert-Jan Gruter in 2017 met de plantaardige PEF-fles. (Foto: EPO)

Plantaardige plastic flessen

Het rapport bevat ook een case study over Gert-Jan Gruter, een Nederlandse wetenschapper en chief technology officer bij het Amsterdamse bedrijf Avantium, een spinoff van Shell en opgericht in 2000. Gruter was finalist voor de European Inventor Award 2017. Die nominatie had hij te danken aan de ontwikkeling van PEF (polyethyleenfuranoaat), een plantaardig alternatief voor PET.

‘Icksy’ Hierbij wordt gebruikgemaakt van furaandicarbonzuur (FDCA). Alle onderzoeken en patenten ten spijt was destijds nog niemand er in geslaagd de stof in grote hoeveelheden te produceren, tegen een concurrerende prijs. Gruter en zijn team pakten het op een andere manier aan en ontwikkelden een chemisch proces dat FDCA maakt uit plantsuikers. Dit proces, dat Avantium YXY (‘icksy’) noemt, heeft de weg vrijgemaakt voor de biobased polymeer: polyethyleenfuranoaat (PEF).

PEF versus PET

Benefit from our experience to increase your success!

The valve technology by Schubert & Salzer Control Systems offers you the perfect solution for your individual control applications.

Schubert & Salzer - Your Partner in the tire, rubber & plastic processing industry!

www.schubert-salzer.com

PET wordt geroemd om zijn flexibiliteit, lage gewicht en robuustheid en was daarmee lange tijd de belangrijkste polymeer voor flessen. Maar het op planten gebaseerde PEF heeft dezelfde voordelen en zelfs meer. PEF is bijvoorbeeld steviger dan PET, met als gevolg dat er minder plastic nodig is voor flessen, een voordeel voor bedrijven en consumenten.

Drankflessen van PEF houden de inhoud langer vers doordat het tien keer meer zuurstof tegenhoudt dan PET. Voor koolzuurhoudende dranken, houdt PEF vijf keer meer CO2 vast. Bovendien heeft het plantaardige plastic verschillende milieuvoordelen: het productieproces vereist 70 procent minder energie en stoot een derde van de koolstofemissie van PET-productie uit. Bovendien kan het volledig gerecycled worden.

KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

KR_Artikel4P_5.indd 23

23

19-10-2021 13:22

RUBBER

Rubber al 150 jaar materiaal van de toekomst Voor Continental blijven rubber én kunststof tijdloze materialen In 1871 stelden negen investeerders en fabrikanten uit Hannover hun vertrouwen in een gloednieuw materiaal: rubber. De naam van hun start-up? Continental-Caoutchouc und Gutta-Percha Compagnie. Op 8 oktober van dit jaar vierde Continental – een van de oudste bedrijven in Duitsland – het 150-jarig bestaan.

B

ehalve huishoudelijke producten, ballen en massief rubberen banden voor paardenkoetsen, boorde het bedrijf al snel nieuwe toepassingsgebieden voor rubber aan met bijvoorbeeld chirurgische en technische artikelen. Ook slangen werden al snel een verkoophit en Continental bouwde zijn slangenproductie, die in 1873 was opgestart, om tot specialisatie in technische slangen. Luchtbanden voor fietsen volgden in 1892. De eerste profielbanden voor auto’s kwamen in 1904 op de markt. De eerste transportbanden werden in 1898 geleverd en in 1909 werden daar de aandrijf-

riemen aan toegevoegd. Trillingsdempers van rubber doken kort daarna op in het programma. Er was ook een product, dat niet bijzonder hightech klinkt, maar dat het zware dagelijkse werk van veel bouwvakkers een beetje comfortabeler maakte: kniebeschermers van zacht rubber.

Fundament

150 jaar Continental is volgens het bedrijf vooral een verhaal van voortdurende transformatie en innovatie.

De bouwsector is een van de vele sectoren waarvoor

Een aandeel uit 1923 van Continental-Caoutchouc und Gutta-Percha Compagnie. Continental vierde onlangs op 8 oktober de 150-ste verjaardag.

24

KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

KR_Artikel4P_1_0002.indd 24

19-10-2021 13:23

RUBBER

In 1928 was Continental de eerste die in Europa luchtbanden voor tractoren produceerde.

producten en oplossingen zijn ontwikkeld op basis van rubber en kunststof. En de bouw is booming. Volgens de huidige prognoses van Deloitte zal de waarde van bouwactiviteiten stijgen van iets minder dan 10 biljoen euro in 2020 tot ongeveer 13,6 biljoen euro in 2030.

Megatrends zoals digitalisering, bevolkingsgroei, verstedelijking en klimaatverandering zijn de drijvende krachten in de sector.

Continental heeft de bouwsector altijd gezien als een belangrijk fundament voor mobiliteit: "Zonder de bouwsector zou de infrastructuur in ons dagelijks leven ontbreken. Het is geen toeval dat we het over bouwplaatsen hebben als de kiemcel van de toekomstige mobiliteit. Wegen, bruggen, tunnels en gebouwen moeten worden gebouwd, rails aangelegd, en wegen voor bosbouw en landbouw moeten worden ontwikkeld. En dat alles moet zo efficiënt en duurzaam mogelijk gebeuren," zegt Mario Branco, die bij Continental verantwoordelijk is voor de business unit Business Development voor Off-Highway Applications.

"We leveren al tientallen jaren op maat gemaakte componenten voor bouwmachines en -gereedschap, nu aangevuld met slimme, connected oplossingen. Als toeleverancier voor de automobielindustrie heeft Continental veel ervaring met de ontwikkeling van nieuwe voertuigoplossingen. Deze expertise zetten we ook in voor de bouwsector, net als ons unieke en zeer brede productportfolio. En we laten het er niet bij zitten. We kijken naar de toekomst, denken nu al na over hoe de bouwplaats er in 2030 zal uitzien en zijn voortdurend bezig met het ontwikkelen van onze benaderingen en ideeën voor de bouwsector."

klanten - niet alleen, maar ook in de bouwsector.

Zonder – en volgens – Continental zouden vele ‘projecten van de eeuwhonderdjarige projecten onmogelijk zijn geweest.

De rubberproducten van het bedrijf waren essentieel voor veel ontwikkelingen in gereedschappen en machines. Pneumatische hamers, bijvoorbeeld, danken mede hun bestaan aan de beschikbaarheid van geschikte persluchtslangen. Speciale slangen voor pneumatisch of hydraulisch gereedschap en machines

'Projecten van de eeuw’

Rond 1900 zette trouwens niet alleen de film alles in beweging. Mechanisatie en motorisering veranderden complete economische sectoren en het dagelijkse leven van veel mensen; versnelling en mobiliteit waren de modewoorden van die tijd. De ideeën van de Continental-ingenieurs voor slangen, buizen, riemen, trillingsdempers en transportbanden vonden dankbare

Veilige en flexibele luchtslangen hebben mede de ontwikkeling van pneumatische gereedschappen mogelijk gemaakt, zoals deze boorhamer.

KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

KR_Artikel4P_1_0002.indd 25

25

19-10-2021 13:23

RUBBER

leverden een belangrijke bijdrage tot de verbetering van de industriële veiligheid en de efficiëntie in de bouw.

Abu Simbel

Bandenproductie in de fabriek in Hannover-Vahrenwald in 1921.

Terugblikkend waren de jaren 1950 vooral een decennium van belangrijke ontwikkelingen. De nieuwe producten van Continental speelden een belangrijke rol in de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog, zoals de Monopol-waterslang, cementpistoolslangen, waterzuig- en persslangen. Bovendien waren lucht- en -boorslangen, Conti Cord-slangen voor persluchtgereedschap en transportbanden voor het verplaatsen grond en steen snel in trek bij grote projecten over de hele wereld.

Een van de projecten was de verplaatsing van twee uit de rotsen gehouwen tempels in Abu Simbel, die duurde van 1963 tot 1968. De oude Egyptische meesterwerken, die op de werelderfgoedlijst van de UNESCO staan, dreigden onder water te lopen door de aanleg van het Nijlreservoir bij de Aswan-dam.

Maar de tempels werden in 1.036 blokken gezaagd die met zware transportwagens naar een hoogte boven de Nijl werden gebracht. Hier werden de tempels weer in elkaar gezet. Met behulp van Continental werden de afzonderlijke zware transportwagens destijds tot echte super-transporters gekoppeld. Met koppelingen en slangen van het bedrijf werden de externe voertuigonderdelen van olie voorzien.

Elbe-tunnel

De bouw van de nieuwe Elbe-tunnel in Hamburg tussen 1968 en 1974 was al even uitzonderlijk. Zonder de compressieafdichtingen van Continental zouden de watervolumes op de bouwplaats oncontroleerbaar zijn geweest. Iets meer dan 30 jaar later, bij de bouw van Container Terminal 4 (CT IV) in Bremerhaven, moesten grote hoeveelheden materialen zoals zand, beton en staal worden vervoerd. Op een twee kilometer lang aquatisch bouwterrein, destijds het langste ter wereld, spoelden gigantische drijvende slangen van Continental het zand uit de schepen.

Hoover Dam Bypass Bridge

Ook toen in 2004 bij de Hoover-dam de bouw van een van de technisch meest complexe bruggen in de VS begon, waren speciale slangen nodig. Het bouwmateriaal voor de betonnen boogbrug stroomde door betonslangen van Continental. Stationaire pompen op twee verdeelbomen en automatische pompen zorgden voor de nodige druk. Sinds 2010 vervangt de Hoover Dam Bypass Bridge, op 270 m boven de Colorado River en parallel aan de damwand, de oude, vaak overbelaste weg bovenop de dam.

Tokio Al tientallen jaren worden transportbanden van Continental om op de bouwplaats puin en materiaal te verplaatsen.

26

Ook de transportbanden van Continental worden wereldwijd toegepast. Recent speelden ze een centrale rol in een groot project in Tokio. De agglomera-

KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

KR_Artikel4P_1_0002.indd 26

19-10-2021 13:23

RUBBER

tie rond de Japanse hoofdstad geldt als een gebied dat gevaar loopt door stortregens, hoogwater en overstromingen. Het stadsbestuur heeft daarom opdracht gegeven tot de bouw van een ondergronds wateropvangbekken om mensen en infrastructuur beter te beschermen. Met een gesloten Sicontransportband werden lawaai en het stof voor de bewoners tot een minimum beperkt, zonder . honderden kiepwagens te moeten inzetten.

Digitalisering

Voor Continental blijven rubber en kunststof tijdloze, belangrijke materialen. Op dit moment veranderen sensoren de conventionele riemen, slangen, luchtveren en afdichtingen in slimme componenten.

"Aangesloten en intelligente bouwvoertuigen en -machines worden gezien als fundamentele componenten voor snelle, veilige en bovenal efficiënte processen. Wij kennen de trends en sturen de ontwikkeling aan", aldus Branco.

Service blijft essentieel in de transportbandsector.

Voor bewaking op afstand en statusbewaking volgen Continental-sensoren elke beweging van de transportband en inspecteren het oppervlak en de integriteit van de staaldraadversterking in real time.

Luchtveersystemen in veel graafmachines en bouwmachines zijn ook uitgerust met sensoren die continu gegevens leveren over de bedrijfstoestand in real time. De luchtvering levert nauwkeurige en betrouwbare informatie over druk, temperatuur en hoogte.

Dit maakt de operaties en werkprocessen eenvoudiger en efficiënter – vooral op het vlak van controle en monitoring.

Autonome bouwmachines

Binnen Continental als geheel wordt technologie ontwikkeld om binnen de complete bouwketen aantoonbaar de productiviteit te helpen verhogen. Met concepten voor voorspellende onderhoud wordt de bedrijfszekerheid verhoogd en stilstandstijden verlaagd. Chauffeurs en wagenparkbeheerders worden begeleid door de schat aan digitale informatie die beschikbaar is in de moderne cockpit.

Continental werkt aan volledige automatisering met geavanceerde bestuurdersassistentiesystemen en oplossingen voor milieubewaking. Het doel is het volledig autonoom bedienen en besturen van bouwmachines. "Met onze expertise die we in 150 jaar op totaal verschillende gebieden hebben vergaard, zijn we een uitstekende partner voor veel fabrikanten van bouwmachines en bedrijfsvoertuigen. We zijn even vertrouwd met banden en luchtveren, sensoren en elektronica, software en connectiviteitsoplossingen, fleetmanagementoplossingen en de digitale cockpit", zegt Branco.

"Hierdoor kunnen we holistische en baanbrekende oplossingen creëren die efficiënte processen, een veilige werkomgeving en effectieve machinebediening op de bouwplaats mogelijk maken – nu, voor onze Vision 2030 en waarschijnlijk ook de komende 150 jaar." www.continental.com

’Rubber meets digital knowhow’ op de bouwplaats. Met sensoren die conventionele riemen, slangen, luchtveren, afdichtingen en banden in slimme componenten veranderen.

KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

KR_Artikel4P_1_0002.indd 27

27

19-10-2021 13:23

MATERIALEN

Wat scheelt dat in CO2?

Online materialen vergelijken Materialsmart.info geeft online klant eerste indicatie "We helpen onze klanten slimmere materiaalkeuzes te maken om hun CO2-voetafdruk te verkleinen, terwijl we ook de mogelijkheid bieden om hun producten lichter te maken en zowel tijd als kosten te besparen", zegt Henrik Palokangas, duurzaamheidsspecialist polymeren bij de Zweedse kunststofproducent Polykemi.

I

n 2015 heeft de VN een nieuw internationaal verdrag over klimaatverandering aangenomen, het Akkoord van Parijs, dat ernaar streeft om de opwarming van de aarde te beperken. Om de veeleisende doelstellingen te halen, moeten zowel producenten als consumenten een bijdrage leveren. "De huidige discussies zijn erg gericht op energie en brandstoffen, maar we moeten ook nadenken over hoe verschillende producten ons milieu beïnvloeden, ook al wanneer ze worden geproduceerd", stelt Palokangas.

een wetenschappelijke studie uitgevoerd, gericht op het analyseren van de klimaateffecten van hun materialen. De wetenschappelijke studie bij de Finse productielocatie is uitgevoerd in samenwerking met een derde partij om een objectieve analyse volgens de geldende normen te garanderen. De Life Cycle Assessment (LCA ISO 14040)-methodologie is gebruikt om de milieuaspecten van bestaande of geplande producten te kwantificeren.

Wetenschappelijke studie

De studie toont aan dat de materiaalkeuze een belangrijke rol speelt in de strijd tegen de klimaatverandering en helpt klanten bij het maken van slimme mate-

Om hun klanten te informeren hoe hun materiaalkeuzes het klimaat beïnvloeden, heeft Polykemi in 2020

Kiezen uit gewoonte

Met de nieuwe simulatietool kan Polykemi de koolstofvoetafdruk van hun materialen berekenen op het moment dat ze de productie verlaten.

28

KR_Artikel2P_2.indd 28

KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

19-10-2021 13:24

MATERIALEN

riaalkeuzes. "Met de simulatietool kunnen we de cradle-to-gate koolstofvoetafdruk van al onze materialen berekenen. Dit stelt onze klanten in staat om de milieu-voetafdruk te beoordelen van de onderdelen die zij produceren", zegt Palokangas.

"Het is gemakkelijk om uit gewoonte materialen te kiezen, ook al zijn er misschien aanzienlijk betere alternatieven beschikbaar die de kosten zouden drukken, tijd zouden besparen en de koolstofvoetafdruk zouden verlagen. Wij kunnen aantonen welk verschil materiaalkeuzes maken en helpen bij de selectie van een optimaal alternatief in termen van klantvereisten, kosten en klimaatprestaties.”

Soortgelijke studies zijn momenteel aan de gang voor de productielocaties in Kunshan, China, en zijn gepland voor de nieuwe fabrieken in Chongqing, China, en in Charlotte, North Carolina, VS.

Deel van de oplossing

Van elk eindproduct op de plank is tussen 60 en 80 procent van de koolstofvoetafdruk afkomstig van de grondstoffen waaruit het is geproduceerd. Daarom hebben fabrikanten de verantwoordelijkheid om voor hun product de beste materialen te kiezen als het gaat om functie, gewicht en koolstofvoetafdruk.

In veel gevallen kan de koolstofvoetafdruk aanzienlijk worden verkleind door te kiezen voor kunststof in plaats van bijvoorbeeld metaal. De koolstofvoetafdruk van een rvs slakom is bijvoorbeeld 2,4 kg CO2 groter dan voor een kom van dezelfde grootte gemaakt van polypropyleen (PP). Dit betekent dat PP tien keer slimmer is qua materiaal, vanwege de lagere koolstofvoetafdruk en het lagere gewicht.

Een ander voorbeeld is een gordijnroede bestaande uit een aluminium profiel van 3x5 cm. Door van aluminium op ABS over te stappen, vermindert de koolstofvoetafdruk met 12 kg per productmeter. "Dit is een keuze die een enorm verschil maakt als een heel kantoorcomplex met gordijnroedes wordt ingericht. Wij vinden dat bedrijven en producenten meer verantwoordelijkheid moeten nemen en consumenten moeten informeren, zodat zij de juiste keuzes kunnen maken in het belang van het klimaat", stelt Palokangas.

Minder CO2-uitstoot en toch geld besparen

Volgens de wetenschappelijke studie van Polykemi zal de overstap van het nieuwe materiaal PA6 GF15 naar PP GF15, wat technisch mogelijk is in veel toepassin-

De koolstofvoetafdruk van een rvs slakom is 2,4 kg CO2 groter dan een kom van dezelfde grootte in PP.

gen, de koolstofvoetafdruk verminderen met 6,9 kg CO2-equivalent voor elke kg materiaal, dat wil zeggen 75 procent. Als gerecycled PP een optie is, kan de koolstofvoetafdruk met nog eens 75 procent worden verminderd.

Palokangas: "Zelfs virgin materialen kunnen aanzienlijke klimaatbesparingen opleveren. Daar komt de lagere dichtheid nog bij en dit betekent dat we 15 tot 20 procent meer kunnen produceren op elke kilo materiaal. Dit geeft zowel een hogere winstgevendheid als verbeterde klimaatprestaties. "Er komt meer bij kijken om material-smart te zijn dan alleen het gebruik van gerecycled materiaal."

Drie parameters

Al meer dan 50 jaar produceert en ontwikkelt Polykemi Group klantspecifieke compounds, uit zowel virgin kunststof als hoogwaardige gerecyclede kunststofmaterialen. Palokangas: “Polykemi heeft uitgebreide ervaring met zowel virgin als gerecyclede materialen, en beschikt nu ook over de mogelijkheden om de effecten van materiaalkeuzes te simuleren. Onze gedegen knowhow stelt ons in staat geoptimaliseerde materialen te ontwikkelen op het gebied van klimaatprestaties, eigenschappen en kosten. Bij een juist gebruik kunnen deze drie parameters op elkaar worden afgestemd om de beste resultaten te verkrijgen.

Materialsmart.info

Om verder te laten zien hoe Polykemi klanten kan helpen het meest optimale materiaal voor de juiste toepassing te kiezen, is nu de nieuwe landingspagina materialsmart.info beschikbaar. In een vereenvoudigde versie van de simulatie kunnen bezoekers verschillende materiaalkeuzes simuleren en zien welke impact ze hebben op het klimaat. In een quiz kunnen de bezoekers hun kennis over materiaalkeuzes testen.

Ook zijn er voorbeelden te zien van verschillende materiaal-slimme projecten waar grote besparingen zijn gerealiseerd. materialsmart.info KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

KR_Artikel2P_2.indd 29

29

19-10-2021 13:24

MATERIALEN

3D-printfilamenten uit consumentenafval Bij een internationaal onderzoeksproject geleid door de Manchester Metropolitan University, is het gelukt om consumentenafval van plastic voor eenmalig gebruik (Single-Use Plastic – SUP) om te zetten in 3Dprint-filament. Uiteindelijk kunnen hier dan weer nieuwe duurzame producten mee worden geproduceerd.

D

e ontwikkeling van het nieuwe filament is een mijlpaal in het Transform-CE-project, dat wordt gefinancierd door Interreg North West Europe. TransformCE wil het gebruik van gerecycled SUP-afval door bedrijven in heel Noordwest-Europa stimuleren, door middel van 3D-printen en intrusie-extrusie spuitgieten (Intrusion Extrusion Moulding (IEM)) Hiermee kan het afval om waardevolle worden omgezet.

Hoge kwaliteit prints

Hoewel er andere gerecyclede 3D-geprinte filamenten bestaan, wil Transform-CE het proces naar een hoger niveau tillen door 3D-geprinte filamenten op grotere schaal te ontwikkelen en een bredere toepassing te creëren dan tot nu toe het geval is geweest. Om dit te doen, hebben onderzoekers uitgebreide tests uitgevoerd op het gerecyclede SUP – dat moeilijk kan zijn om mee te printen – om een consistent en betrouwbaar filament te formuleren met printresultaten van hoge kwaliteit.

Uitproberen

Als onderdeel van het project zal het mkb de filamenten kunnen uitproberen. Bedrijven en belanghebbenden in het Verenigd Koninkrijk en aan partners in België, Nederland en Duitsland zullen filamentmonsters beschikbaar worden gesteld. Zo kunnen ze de mogelijkheden van 3D-printen met gebruik van gerecycled plastic afval ervaren.

Craig Banks, projectonderzoeker en professor aan de universiteit in Manchester: "Transform-CE is een geweldig voorbeeld van circulaire economie in actie, waarbij afval dat lokaal wordt gegenereerd, lokaal kan worden gerecycled en hergebruikt. Hierdoor kunnen materiaalkringlopen worden gecreëerd en wordt waarde gegenereerd voor de gemeenschap en de lokale economie. Het project stelt ook vast hoe vaak je het materiaal in die kringlopen kan hergebruiken en je toch steeds een kwaliteitsproduct krijgt."

Productie

Met de succesvolle ontwikkeling van het nieuwe filament start aan de een nieuw onderzoeks- en ontwikkelingscentrum. Hier wordt de het filament geproduceerd en onderzocht en kan met 3D-printers het filament worden beproefd. In een demonstratiecentrum zullen enkele kleinschaligere voorbeelden te zien zijn van de technologieën die als onderdeel van Transform-CE worden gebruikt. Ook zullen er productvoorbeelden te zien zijn van de gerecyclede SUPs en zal informatie over het project worden gegeven.

Groene Plastic Fabriek

Een met het filament uit ‘post-consumer single-use plastic’-afval ge3Dprinte vaas.

30

KR_Artikel1P_1.indd 30

De jongste nieuwste mijlpaal in het Transform-CEproject volgt op de opening van de Groene Plastic Fabriek in april van dit jaar op industrieterrein de Vaart in Almere. Dit is de eerste schaalbare proeffabriek in zijn soort in Nederland voor IEM van plastic afval. De fabriek, die producten maakt voor de woningbouw en openbare ruimte voor Almere uit afval uit de gemeente, is tot stand gekomen in samenwerking met het Arnhemse save plastic, CIRWINN – dat afval ophaalt en recyclet – de gemeente Almere en de provincie Flevoland. |www.nweurope.eu/transform-ce

KUNSTSTOF & RUBBER # 05-2021

19-10-2021 13:25

Gebruiks- en verbruiksartikelen

Grondstoffen Ultrapolymers BV Distrupol B.V.

Galvanistraat 14-2 Postbus 138,

Bezoekadres:

6710 BC Ede

Albis Benelux BV

Distrupol BV Schouwburgplein

T 0318 - 641216

Paardeweide 2

30-34 3012 CL Rotterdam

F 0318 - 620365

4MOULDING

4824 EH Breda

P.O. BOX 21407

E info@ultrapolymers.nl

De Scheper 319-1

T 0031 (0)76 - 5433800

3001 AK Rotterdam

5688HP Oirschot

F 0031 (0)76 - 5426700

The Netherlands

T 0031 (0)499 550520

E albisbenelux@albis.com

T +31 (0)10 - 2757880

I

www.4moulding.nl

I www.albis.com

E info-benelux@distrupol.com

I

www.mouldshop.nl

voor matrijs, spuitgiet en extrusie

E mouldshop@4moulding.nl

I

www.distrupol.com

Compounding en distributie

Ultrapolymers Group NV Gerard Mercatorstraat 90 3920

van (granulaat) standaard

Leverancier van:

Lommel, België

kunststoffen, technische kunst-

AKRO-PLASTIC (PA com- pounds,

T +32 - 11 579 557

stoffen, recycle- en biobased

PK, PPA), CHIMEI(ASA, PC, PC/

F +32 - 11 634 596

kunststoffen, masterbatches en

ABS, SAN, SBC),

E info@ultrapolymers.be

spuitneuzen, filterneuzen,

special compounds. Officiëel dis-

Kureha (PVDF), LG Chem (ABS,

I

mengneuzen en gasinjectoren

tributeur voor o.a. BASF,

PA6, PC, POM, PBT, copolyes- ter),

• Airtect kunststoflekdetectie voor spuitneus en hotrunner • Herzog Systems afsluitbare

• LIAD gravimetrische doseerap-

www.ultrapolymers.com

Styrolution, Bayer Material

Lucite International (PMMA), MOL

paraten, ColorSave, SpectroSave

Science, Lanxess, LyondellBasell,

group (PP), Neutrex (Purgex reini-

(kleurmeting)

Eastman, Solvay, Ampacet, KEP,

gings- middel), SIBUR (PP),

Tecnaro, Uteksol, Vamptech, MBA

Poliblend (PA, POM-H, PBT),

en Albis Plastic. Kunststoffen o.a.

Teknor Apex (TPE, TPV), Toray

Hoevestein 36

PE, PP, PS, ABS, MABS, SMMA,

(ABS, trans- parante ABS, POM,

4903 SC Oosterhout

MBS, SAN, ASA, PMMA, CAB,

PPS), Versalis (PE, EVA), Wells

T 0162 - 491650

PETG, PC, PC/ABS, PC/ASA,

Plastics (additieven), Distrupol

F 0162 - 491651

PC/PBT, PA6, PA66, POM, PBT,

Colour (kleurcompounds,

E info@prime-polymers.com

TPE, TPU, TPS, PPE, PEEK, PPS,

masterbatch).

I

• Adam restvochtmeters en weegschalen • FloSense flexibele stromingsmeting en temperatuurbewaking • Mouldflo testrig t.b.v. validatie martrijskoeling • Mouldpro - hotrunnercontrolers

www.prime-polymers.com

T Belgie 0032 (0) 25133313

PSU, PPA.

- matrijs tempereerapparaten

F België 0032 (0) 25130455

- ontkalkingspompen

Officieel distributeur voor: o.a.

ExxonMobil Chemical, Borealis,

- wegopnemers • Plasticeercilinders en -schroeven, sperringsets, statische

Resinex Netherlands BV

Eni Versalis, Radici Plastics,

Munsterstraat 12

Polychim, LG, Wiwax, Elastron, Ducor en Muntajat.

mixers, mengneuzen, spuitneu-

Rolweg 27, 4104 AV Culemborg

7418 EV Deventer, Nederland

zen

Postbus 503, 4100 AM Culemborg

T 0570 - 677 584

T +31 - (0) 345-687878

F 0570 - 621 732

F +31 - (0) 345-687879

E info@resinex.be

E plastic-benelux@biesterfeld.com

I

• 4CLEAN NSF-FDA reinigingscompounds • Codipro gecertificeerde hijsmiddelen • HSB Normalien klantspecifieke matrijsdelen en -bewerkingen

www.resinex.com

I www.biesterfeld-plastic.com

Will & Co B.V.

Distributeur van kunststof granulaten.

Dellaertlaan 24

Leverancier van: BASF (PS, TPU),

Resinex Benelux N.V.

1171 HG Badhoevedorp

Chi Mei (o.a. ABS, M-ABS, SAN,

Moerenstraat 85a

Postbus 46

PC), DuPont (o.a. POM, PA, PBT,

B2370 Arendonk, België

1170 AA Badhoevedorp

TPC-ET, PI), ExxonMobil (TPE-V,

T +32 - 14 67 24 96

T +31 20 6597501

pels 100% uitwisselbaar met

Santoprene, Vistamaxx, Vistalon,

F +32 - 14 67 05 81

F +31 20 6597392

Hasco/ DME/ Staubli-RPL

Exxelor), Idemitsu (PC,SPS),

E info@resinex.be

E info.nl@will-co.eu

INEOS (PE, PP, HDPE, L(L)DPE,

I

I

• Slangen, snelkoppelingen & nip-

• Verdelers, stromingsregelaars, kogelkranen, fittingen • Conserveringsspray, reinigings-

www.will-co.eu

R-TPO), LG Chem (o.a. M-ABS, ASA, PC Compounds,

spray, lossingsspray, smeer-

PMMA, POE, NBR, SBR), SK

spray (ook NSF-FDA)

Chemicals (PETG), Solvay (PFA,

• Connectors/stekers, stroom- en

www.resinex.com

MFA, PPSU, PPS, PSU,PES), Cabot

thermokoppelkabels, filters,

(Roet), KumYang (Blaasmiddelen

bronzen & messing tangen,

Cellcom), Master Additives

snelwisselplaten, knippers, uit-

(Rubber), EVA

werperpennen, inbusbouten, zuignappen en -houders, pads, polijstmiddelen, thermovoelers, grijpers, opspanklemmen, nano coating, et cetera...

32 KR_ADV kleintjes.indd 31

08-10-2021 13:25 11:37 19-10-2021

KR_ADV

2021 11:37

Masterbatches en compounds

Spuitgietmachines

Opleidingen

ARBURG BV Krommewetering 81

Opleidingen-themadagen- semi-

NL - 3543 AM Utrecht

nars

Masterbatches & Additieven

T +31 (0) 30 24 26 06 0

Kruisstraat 74, Eindhoven

- Viba

E netherlands@arburg.com

T 040 - 2969933,

- Cabot

I

F 040 - 2969930

www.arburg.nl

E info@mikrocentrum.nl

- Unnox Iberia - Ultrabatch

ARBURG N.V.

- Polyblend

Ambachtelijke Zone De Vunt 13

W & R Plastics BV

bus 11

Uw partner voor zowel open- als

Jean Monnetpark 73

BE - 3220 Holsbeek

bedrijfsinterne opleidingen voor

7336 BB APELDOORN

T +32 (0) 16 44 12 90

o.a. Kunststoftechniek,

T 055 - 5335224

E belgium@arburg.com

Spuitgieten, Extruderen, Vacuüm/

F 055 - 5335245

I

Thermovormen, Rotatiegieten,

E info@wenrplastics.nl

Elektrische, hybride en hydrauli-

Matrijzen, Verbindingstechniek en

I

sche spuitgietmachines met

Composieten.

www.wenrplastics.nl

www.arburg.be

I

www.mikrocentrum.nl www.kunststoffenbeurs.nl

sluitkrachten van 125 tot 6.500 kN. Robotsystemen - geïntegreerd in de SELOGICA direct machinebesturing.

Colorex Master Batches BV Achterdijk 12 5705 CB Helmond

Softwarepartner

Meet & regelapparatuur

T +31(0)492-524252 F +31(0)492-528784 E post@colorex.nl

GEFRAN BENELUX NV

Blisss software B.V.

Lammerdries-Zuid 14A

Molenveldlaan 110

2250 Olen, België

6523 RM Nijmegen

T +32 14 24 81 81

T 024 - 3737968

F +32 14 24 81 80

F 024 - 3886941

E info@gefran.be

E info@blisss.nl

I www.gefran.be

I

Sensoren:

Dé Microsoft ERP partner met

Smeltdruk, voor elk polymeer

specialistische kennis van de

Wegopnemers voor spuitgiet-

kunststofverwerkende industrie.

Unique Qolors Masterbatches

machines

Van planning, orderverwerking tot

Temperatuursensoren voor meting

machineparkkoppeling: Blisss

Oerstroom 50,

in de smelt Instrumentatie:

biedt de oplossing.

5421WV Gemert NL

Temperatuurregelaars voor

T 085 076 13 63

1 of meerdere zones

E info@uniqueqolors.nl

Solidstate relais met of zonder

W www.uniqueqolors.nl

stroombewaking

I

www.colorex.nl

www.blisss.nl

Automatisering: Totaaloplossing voor extrusie en spuitgieten Drives: AC-, DC- en Servodrives

33 KR_ADV kleintjes.indd 32

08-10-2021 13:25 11:37 19-10-2021

17 november

Nú verplaatst naar 17-11-2021

Praktische antwoorden op al uw vragen over machineveiligheid!

Zet 17 november alvast in uw agenda want dan vindt de elfde editie plaats van het SAFETY Event. Wat heeft het SAFETY Event te bieden?

• Laat u inspireren tijdens het plenaire programma • Doe kennis op bij de learnshops tijdens het middagprogramma • Krijg praktische antwoorden van de Safety doctors, die alle safety-gerelateerde vragen beantwoorden • Kom in contact met vakgenoten, fabrikanten en toeleveranciers op de informatiemarkt Datum: 17 n ov em b er 2021 Locatie: 1931 Congrescentrum s’ Hertogenbosch

KR_Bijonsindekunststof.indd 41

Deelnameprijs: € 99,- voor abonnees € 150,- voor niet abonnees

Meer informatie? Kijk op www.safetyevent.nl

19-10-2021 13:30

Your ULTRA professional solution provider!

Ultrapolymers Group NV Gerard Mercatorstraat 90 • 3920 Lommel • Belgium Tel +32 (0)11 57 95 57 • Fax +32 (0)11 63 45 96 ask.be@ultrapolymers.com

UP-magazine-advert-2021_def.indd 1 KR_Bijonsindekunststof.indd 38

Ultrapolymers BV Galvanistraat 14-2 • 6716 AE Ede Netherlands Tel +31 (318) 64 12 16 • Fax +31 (318) 62 03 65 ask.nl@ultrapolymers.com

www.ultrapolymers.com

28/06/2021 14:43:03 19-10-2021 13:29