WANDELREPORTAGE | Nederland

Een stukje buitenland in Nederland Het Krijtlandpad

Zuid-Limburg ziet er op de kaart uit als een appendix die aan de rest van Nederland bengelt. Qua volksaard en taal lijkt het niet echt bij het land te horen en ook het schitterende landschap is on-Nederlands. Wij trokken op ontdekking op het vernieuwde Krijtlandpad.

Æ Tekst Christina Bloem – Foto’s Jacques Huinck

Canyon

Wij lopen Maastricht uit via de Groene Loper, een nieuw park boven op de kilometerslange tunnel van de autobaan. Wij horen of zien de auto’s niet en stappen rechtstreeks het ZuidLimburgse Heuvelland in. Bospaden brengen ons bij een enorme krater, een soort canyon. De Curfsgroeve is een oude mergelgroeve die ruim tien jaar geleden aan de natuur is teruggegeven. Diep beneden ons grazen geiten. Via een ijzeren trap dalen we 88 treden af om een paar verdiepingen lager verder te gaan op een holle onverharde weg. Geruime tijd blijven we langs beboste heuvelflanken slingeren en dalen dan langzaam naar de bewoonde wereld, waar de zonnige terrassen aan de Geul ons onweerstaanbaar toelachen. We volgen de rivier een paar kilometer, soms op een smal paadje hoog boven het snelstromende water. Stevige touwen voorkomen dat we naar beneden glijden. Het doet denken aan Zwitserland.

Op en af

Valkenburg is druk en toeristisch en we zijn blij wanneer we het stadje verlaten. Dat wordt meteen klimmen op een slingerend pad met hier en daar traptreden. Maar ook boven is het één en al toerisme: een kabelbaan, een uitkijktoren, een minigolfbaantje, een speeltuintje, een uitkijktoren en een overvolle parkeerplaats, wat een lawaai. Een slingerende afdaling en een steile klim verder bereiken we het plateau. Bosgebieden wisselen af met maïs, ruig gras en wuivend koren. De aardappels staan in bloei, grote velden vol witte bloemetjes. We gaan weer dalen, eerst geleidelijk langs een bos, daarna steiler langs glooiende weilanden met zwartbonte koeien en korenvelden met hier en daar een eenzame boom. Zo ver het oog reikt is er geen dorp of boerderij te zien, het lijkt hier onbewoond. Helemaal in de verte bespeur ik een paar windturbines. We passeren een knoes-

De Curfsgroeve werd 10 jaar geleden aan de natuur teruggegeven.

tige oude eikenboom. De steen aan zijn voet vermeldt dat dit vroeger een executieplaats voor misdadigers was. Werden die aan zijn takken opgehangen ‘tot lering en vermaak’ van de dorpelingen?

Mariabeeld

Gulpen ligt in het dal en het is een pittige klim om het dorp weer te verlaten. Boven staat een enorm Mariabeeld dat, net zoals de reusachtige Christus in Rio de Janeiro, uitkijkt over de regio. Voorbij het beeld dalen we door een veld vol wilde bloemen de Gulperberg af naar het piepkleine dorpje Wittem. Het bestaat eigenlijk alleen uit een groot klooster, een paar winkeltjes en wat terrasjes. Het wordt overstelpt door toeristen en de winkeltjes vol heiligenbeelden doen wat kitscherig aan. Via een graspaadje wandelen we weer bloeiende aardappelvelden in. Verder gaat het, op grindwegen en smalle asfaltweggetje door een coulisselandschap met goudgele graanvelden en rijen slanke donkergroene bomen. Het doet denken aan Toscane, vooral als we ook nog een wijngaard passeren.

Zo ver het oog reikt is er geen dorp of boerderij te zien, het lijkt hier onbewoond.

Hoogste kerk

We schampen het dorp Nyswiller en klimmen het dal weer uit. Op het plateau blijven we een tijdje op en neer golven tussen glooiende graslanden. Soms in de felle zon en soms in de koelte van bomen die het pad overdekken. Recht voor ons zien we de kerk van Vijlen. Die staat op een heuvel en is de hoogstgelegen kerk van Nederland. Voor even kunnen we een drukke verkeersweg niet vermijden. Gelukkig duurt de beproeving niet lang en mogen we weer genieten van het landschap van golvende weiden met daarin bolle hoge bomen. Kronkelende voetpaden brengen ons via het gezellige dorp Holset en dwars door een vakantiepark tot bij Vaals.

Drielandenpunt

Met zijn 322 m is de Vaalserberg het hoogste punt van Nederland. Er moet dus weer geklommen worden. Helemaal boven ligt het Drielandenpunt. Van 1860 tot 1920 was het zelfs een Vierlandenpunt toen Neutraal Moresnet nog bestond. De Duitse, Nederlandse en Belgische grenspalen staan broederlijk naast elkaar en mensen staan aan te schuiven om selfies te maken. Vanaf hier markeren genummerde gietijzeren palen sinds 1830 de grens tussen Nederland en België. Nummer één staat op de Vaalserberg, nummer 369 in het Zwin. We hebben het hoogste punt gehad en gaan weer dalen, eerst door een bos, later door een golvend struingebied met ruige zilverkleurige grassen en spierwitte koeien. Lang kan dalen natuurlijk niet duren in dit Limburgse heuvelland en de volgende helling dient zich al snel aan. En wat voor één! Een smal paadje vol grove stenen en boomwortels dwingt ons de wandelstokken erbij te pakken. Op een bank bij een grafheuvel nemen we een welverdiende rustpauze. Verderop in het bos staat Het Hijgend Hert, een chaletachtig café dat zich – op 260 m hoogte – de ‘enige berghut van Nederland’ noemt. Tussen de tafeltjes op het terras lopen pauwen. Daarna volgt de afdaling naar Epen.

Goudgele graanvelden en slanke groene bomen: het lijkt Toscane wel. Valkenburg: druk maar mooi.

Bovenste Bos

Bij de Volmolen van Epen ontmoeten we de Geul weer. We blijven niet lang bij de rivier maar klimmen langzaam op grind- en asfaltweggetjes het dal uit naar het Bovenste Bos. Als er een trofee zou bestaan voor het mooiste Nederlandse bos, dan zou dit zeker op de shortlist prijken. Nu eens is de bodem bedekt met een dicht tapijt van varens, waaruit kaarsrechte dennenbomen omhoog steken. Dan weer lopen we door een mysterieus beukenbos, donker en stil, waar geen vogeltje zijn snavel durft open te

Af en toe verbreekt de kenmerkende roep van een roofvogel de stilte. Zouden muizen die roep herkennen en vluchten naar een veilig holletje?

doen. De hellingen zijn behoorlijk steil en het gaat flink op en af. Na een paar schitterende kilometers gaat het Bovenste bos naadloos over in het Onderste Bos. Dat is wat opener en we passeren af en toe een heideveldje. Vanuit het bos belanden we plots op een drukke verkeersweg. Wat een anticlimax. Gelukkig moeten we die weg niet nemen maar kunnen we via een smal paadje afdalen naar het centrum van Slenaken.

Servitudepaadjes

Wij lopen Slenaken uit op een bochtige holle weg die flink stijgt en waar fietsers met huiveringwekkende snelheid naar beneden komen stuiven. Gelukkig mogen we er snel af om door de velden in grote lussen verder te klimmen. Het panorama van heuvelende weiden en akkers met hier en daar een boerderij is fraai. Af en toe verbreekt de kenmerkende roep van een roofvogel de stilte. Zouden muizen die roep herkennen en snel vluchten naar een veilig holletje? We komen bij Noorbeek, maar gaan niet naar het centrum. Op heel smalle servitudepaadjes slingeren we omhoog door een grasgebied. Een baldadig veulentje springt door de wei achter zijn moeder aan. De paadjes zijn af en toe behoorlijk steil met traptreden en grote stenen. Eenmaal boven gaat het weer snel naar beneden naar Mheer, diep in het dal. Langs Kasteel Mheer klimmen we het dorp weer uit om na een tijdje door en langs het Savelsbos richting de Maasvallei te lopen. Het Savelsbos is een hellingbos en dat is te merken aan de niveauverschillen. De Maasvallei is dan weer vlak, zoals het een vallei betaamt. We zigzaggen langs akkers, boomgaarden en af en toe een bosgebiedje via Mariadorp naar Eijsden.

Naar Maastricht

Een mooie, door dikke beuken omzoomde oprijlaan brengt ons bij het kasteel van Eijsden. Het dorp zelf ligt aan de Maas. Een kasseiweg met leuke terrasjes, een veerpontje en een fraaie oude kerk: alle elementen voor een gezellige plek zijn aanwezig. Na een stukje op een lage dijk gaan we de uiterwaarden van de Maas in. Dit is het natuurgebied Eijsder Beemden.

Het kasteel van Eijsden. Het dal uitklimmen met zicht op Nyswiller.

We passeren een meertje met een piepklein eilandje vol snaterende ganzen. Aan de overkant grazen konikpaarden. Grenspaal 48 staat eenzaam midden in het gras. We trekken weer het binnenland in naar Oost-Maarland. Nu volgt het enige stukje van de route dat ons niet bevalt, om een industriegebiedje heen en dan op een grasdijkje langs een drukke verkeersweg. Maar eens door een klaphek stappen we weer natuurgebied in. Watertjes, bruggetjes, leuke slingerpaadjes, grote grazers: het is er allemaal in de Kleine Weerd. Via parkgebied stappen we Maastricht in. Ter hoogte van het station beëindigen we onze schitterende tocht door dit onNederlandse landschap.

Toegift

Of toch niet. We hebben de smaak te pakken en plakken er nog de diagonaal aan vast, die de route in twee kleinere lussen verdeelt. We beginnen in Slenaken aan de brug over de Gulp. We volgen een poosje de meanders van dit snelstromende riviertje en klimmen dan op een hol bochtig paadje de heuvelkam op. Daar nemen we dankbaar de strategisch geplaatste bank in bezit om van het uitzicht te genieten. Het is verbazend om te zien hoe een smalle beek als de Gulp zo’n enorm breed en diep dal heeft uitgeslepen. Even verder komen we op het plateau. Maïsvelden hebben zich harmonisch tussen bospercelen genesteld. Zwarte koeien zorgen voor kleuraccenten in de weidegebieden. Een holle grindweg door een tunnel van bladeren brengt ons in Pesaken. Voorbij dit piepkleine dorp zetten we de daling in naar het kasteel van Gulpen. Het is mooi gerestaureerd, maar de bijgebouwen zien er verwaarloosd uit. Sommige zijn zelfs half ingestort. Via de sfeervolle oprijlaan met dikke beukenbomen bereiken we het centrum van Gulpen. Met een licht gevoel van spijt beëindigen we nu echt onze verkenning van dit schitterende ‘stukje buitenland in Nederland’.

106 mm PRAKTISCHE INFO

Op Weg 2020 Geul Valkenburg Heerlen Houthem Ubachsberg Amby Bemelen Schin op Geul Voerendaal

Maastricht Sibbe SimpelveldMaas Cadier en Keer 0 5 10 Magraten Gulpen km Sint-Geertruid Mechelen DUITSLAND

Eijsden NEDERLAND Vijlen Mheer Epen Vaals

Mariadorp Noorbeek Slenaken Geul Vijlenerbos Visé ‘s-Gravensvoeren Teuven BELGIË

Route en bewegwijzering

Het geel-rood bewegwijzerde Krijtlandpad (Streekpad 7) is een rondwandeling van ruim 90 km tussen Maastricht en Vaals. Van Slenaken naar Gulpen is er een bewegwijzerde dwarsverbinding, waarmee je de route kan opsplitsen in twee kleinere lussen van 60 en 46 km. De route is verdeeld in vijf dagtrajecten: Maastricht - Mariadorp (14,1 km), Mariadorp - Slenaken (15,9 km), Slenaken - Vaals (21,9 km), Vaals - Gulpen (16,6 km), Gulpen - Maastricht (22,8 km) en de dwarsverbinding Slenaken - Gulpen (8 km). Het pad is in beide richtingen bewegwijzerd. Wij liepen de route met de wijzers van de klok mee in dagetappes vanuit Maastricht. Het uitstekende openbaar vervoer maakt dit perfect mogelijk.

Gidsen en kaarten

De vernieuwde topogids (uitgave 2020) beschrijft de route en verzamelt ook veel praktische info over openbaar vervoer en horeca onderweg. De gids is te koop in de GR-webshop.

ONLINE

KAART TRACK FOTO’S