D e b r ivn :
wel vóór ons, niet á n ons AWIERNG MT
In de serie over drie literaire stijlen in de Bijbel bespreken we deze maand het laatste deel: verhandelingen, zoals die in de Nieuwtestamentische brieven tot ons komen. Wij zouden het niet in ons hoofd halen om de post van onze buren te lezen. Dat is zelfs verboden in Nederland. Het briefgeheim zegt dat je post die niet aan jou gericht is, alleen mag lezen als de geadresseerde het eerst heeft gelezen. Gelukkig is dat het geval met de brieven in onze Bijbel: ze zijn al gelezen door de Hebreeën, door Timotheüs, enzovoorts. Dat besef helpt ons om de brieven beter te begrijpen. Wij lezen deze brieven graag, maar ze zijn niet oorspronkelijk aan ons geadresseerd! Dat moeten we nooit uit het oog verliezen. Natuurlijk zijn de brieven van (levens)belang voor ons, maar we moeten beseffen dat ze in eerste instantie zijn geschreven aan mensen in de eerste eeuw op een heel andere plek in de wereld.
GELEGENHEID De brieven zijn gelegenheidsdocumenten; ze zijn meestal geschreven vanwege een bijzondere gelegenheid. Judas had zich bijvoorbeeld voorgenomen om over ‘de gemeenschappelijke
30
zaligheid’ te schrijven, maar zag zich genoodzaakt zijn lezers aan te sporen om te strijden voor hun geloof (Judas 3). Blijkbaar had hij iets gehoord over wat er bij hen speelde en heeft hij toen zijn brief daarop aangepast. Er hebben zich namelijk ongemerkt mensen onder u gemengd (Judas 4, NBV21). Er was bij de brieven dus altijd een specifieke aanleiding om aan een specifieke groep mensen met een specifiek doel te schrijven. Wijzelf zijn niet die beoogde doelgroep, dat waren de eerste lezers, en bij ons spelen lang niet altijd dezelfde zaken als destijds. Daarom lezen we de brieven ook anders.
ONTVANGERS Verder lezen wij slechts één kant van de correspondentie, waardoor we veel informatie over de oorspronkelijke context missen. Soms laten de briefschrijvers wel merken dat ze ingaan op vragen uit de gemeente. Paulus schrijft: Wat nu de dingen betreft waarover u mij geschreven hebt (1 Korinthe 7:1) en vervolgens gaat hij erop reageren.
