BalansMagazine nr. 1 - 2022

ITvitae bracht ommekeer. Ik ben opgeleid én aan het werk als data scientist. Maar belangrijker: ik kreeg mijn zelfvertrouwen terug. Youri, 28 jaar

Het merendeel van de ITvitae studenten is eerder uitgevallen in het reguliere onderwijs. Bij ITvitae lukte het hen wel om hun opleiding succesvol af te ronden. We focussen op het talent van onze studenten en begeleiden hen tijdens de studie en ruim anderhalf jaar daarna met jobcoaching op de werkplek. Interesse in een carrière in de IT? Maak kennis met ITvitae en meld je aan!

MEER MEIDEN IN DE IT EEN GOED IDEE itvitae.nl/meermeiden

• kleine lesgroep (10 –14) • lessen op locatie en online • diploma niet vereist • ruim 90% slagingskans

ONDERWIJS PESTEN

Pesten komt méér voor bij LHBTI+ kinderen, zelfs leraren pesten mee

Onderwijs COLUMN Marjan van der Niet

ONDERWIJS De Super Anders Bende

Juist door je beperking ontwikkel je een superkracht, volgens de TINO-methode

ZORG Baas in eigen brains De app Superbrains helpt je je eigen doelen te bereiken

OUDERSCHAP Intense reis Een persoonlijk boek over een hoogbegaafde jongen (11) met een schooltrauma

ZorgCOLUMN Laurens de Kroon

Nieuw protocol dyslexie

Wat betekent dat nieuwe protocol voor kinderen in de praktijk?

in actie BALANS

voorzitter bestuur Balans

Balans Magazine 2022

Hier is hij dan: ons nieuwe Balans Magazine! Met méér informatie in minder pagina’s. Hoe dat kan? Bij alle artikelen tref je nu een QR-code aan. Wanneer je de camera van je telefoon of tablet hierop richt, komt er een link in beeld. Als je hierop klikt kom je op een speciale pagina met extra informatie. Achter de QR-codes vind je allerlei links naar blogs, filmpjes, interviews en presentaties. Die allemaal betrekking hebben op (het onderwerp van) het artikel dat je net gelezen hebt. Met de verdiepingsinformatie achter de QR-code kunnen we beter voldoen aan de specifieke en individuele informatiebehoe e van onze verschillende leden.

We hebben met veel enthousiasme aan dit nieuwe magazine gewerkt. De opzet komt voort uit strategie van het bestuur, ervaringen vanuit het team en de informatie van onze leden. Ik wil iedereen dan ook hartelijk bedanken voor het invullen van de ledenenquête over Balans Magazine. Hieruit bleek bijvoorbeeld dat er behoe e blijft aan een papieren blad, maar ook aan meer online-informatie. Mooi meegenomen is bovendien dat een dunner blad duurzamer is, want: minder papier en minder te verzenden.

Het Balansteam en het bestuur zijn blij met dit eerste resultaat. We hopen dat jij deze mening deelt en dat we erin geslaagd zijn om aan jullie wensen en verzoeken te voldoen. Laat ons weten wat je vindt en wat je nog mist, zo kunnen we Balans Magazine blijven verbeteren. We zijn benieuwd naar jullie reacties. Veel leesplezier!

Het bestuur van Balans

1. Petra Pronk , voorzitter: ‘Samen met de overige bestuursleden, directeur, medewerkers, vrijwilligers en leden hoop ik nog meer ouders, professionals en kinderen te bereiken met de kennis en de activiteiten van onze prachtige en essentiële vereniging Balans.’

2. Hans van Scheijen, penningmeester: ‘Het is mijn doel om te helpen de positie van Balans te versterken en toekomstbestendig te positioneren.’

3. Ineke Moerman , bestuurslid: ‘Ik hoop de positie van ouders te verbeteren, door hun stem steviger te laten meewegen bij de besluitvorming over hun kinderen.’

4. Manon Wennink , bestuurslid: ‘Ik zet mij in om de verenigingstaken te versterken, zoals het verbinden van vrijwilligers en lotgenoten aan Balans.’

SCAN DE QR-CODE en lees meer over ons bestuur of ga naar balansdigitaal.nl (zoek op: bestuur).

Hoe werkt een QR-code?

Balans Magazine is ‘groter’ dan het magazine dat je nu voor je hebt liggen. Veel informatie is online te vinden, en daar kom je via onze website: balansdigitaal.nl (zoek op: qr code). Daar vind je alle extra info die bij dit nummer hoort. Maar een nog snellere manier om die informatie, blogs, filmpjes of presentaties te vinden is via de QR-codes die bij de artikelen staan. Wanneer je de camera van je telefoon of tablet hierop richt, alsof je een foto wil maken, komt er een link in beeld. Als je hierop klikt kom je op een speciale pagina met heel veel extra informatie!

Samen met plezier naar school

Binnenkort start Balans op een school in de provincie Groningen met een pilot Samen met plezier naar school. Balans werkt bij dit project samen met Noëlle Pameijer en Chris Voorpostel. Zij hebben de afgelopen periode ervaringsdeskundige ouders opgeleid tot trainers Samen naar school Deze trainers gaan bijeenkomsten organiseren op scholen voor zowel ouders als onderwijs over goede samenwerking.

SCAN DE QR-CODE voor het verhaal van vrijwilliger Fenna Mulder die de training Samen naar school volgde, of kijk op balansdigitaal.nl (zoek op: met plezier naar school).

Onderzoek naar fulltime hoogbegaafden-

onderwijs

Op Nederlandse basisscholen zitten zo’n 37.000 hoogbegaafde kinderen; 2,5% van alle leerlingen. Veel van deze kinderen (30-40%) presteren onder hun niveau en krijgen uiteindelijk een advies voor voortgezet onderwijs dat niet bij hun begaafdheid past. Veel kinderen vallen helemaal uit. Van alle thuiszitters is zo’n 25-40% hoogbegaafd. Er is nu een onderzoek geweest dat laat zien dat voltijd hoogbegaafdenonderwijs veel voor deze groep kinderen kan betekenen. Zo zijn bij 92% van de leerlingen de leerprestaties (sterk) verbeterd na de overstap naar voltijd HBonderwijs. En bij 96% van de leerlingen verbeterde het welbevinden (sterk).

SCAN DE QR-CODE

voor het hele rapport of kijk op hbscholen.nl (zoek op: hb po rapport).

‘Van betekenis zijn voor een kind dat opgroeit, is een opdracht ’

En dan is daar het afscheid. Na bijna acht jaren hoofdredacteurschap, vertrek ik nu bij Balans. Ik wens alle ouders en hun kinderen kracht, kalmte en wijsheid toe die hen sterkt in de wegen te gaan. Om daarmee als ouder en als kind tot optimale ontwikkeling te komen. Om te groeien binnen een omgeving die motiveert, die voor jou openstaat, die naar je luistert en die jou zíét.

Balans kan daaraan bijdragen en kan jou - vader, moeder, kind - daarin emanciperen, sterken. Juist omdat de vereniging investeert in deze drie pijlers: lotgenotencontact, belangenbehartiging en informatievoorziening. Maak er, als lid of toekomstig lid, gebruik van. En geef de organisatie interactief aan wat op deze drie terreinen vanuit Balans eventueel beter kan. Werk daarin samen! Want daardoor blijven team, leden en professionals samen scherp in het verbeteren van de relaties binnen het onderwijs, binnen de zorg en vice versa.

En dat is hard nodig, want we zijn er nog helemaal niet met passend onderwijs of een kindvriendelijke jeugdzorg. Daar staan we nog verre van, de betekenisvolle uitzonderingen natuurlijk daargelaten. Houd goede moed!

Beeld symboliseert dyslexie

De Limburgse kunstenaar John Penning heeft Myrthe Albertz beloond met een speciaal voor haar ontworpen beeld over dyslexie. Penning: ‘Het beeld symboliseert wat zich in het hoofd van mensen met dyslexie afspeelt in de vorm van een wirwar van letters en cijfers.’ Myrthe is actief lid van Adviesraad ÉigenWijsheid. Zij heeft zelf vele tegenslagen gekend binnen het onderwijs door haar dyslexie en zet zich nu in voor betere hulp en ondersteuning voor kinderen binnen het onderwijs. Meer info: laks.nl (zoek op: adviesraad eigenwijsheid).

Beatrice Keunen

oud-hoofdredacteur Balans Magazine beatricekeunen@hetnet.nl

SCAN DE QR-CODE en lees het hele afscheidsartikel van Beatrice of kijk op balansdigitaal.nl (zoek op: qr code).

Digitale schoolboeken

Balans krijgt net als de andere partners van Dyslexiecentraal zeer regelmatig klachten over digitale lesboeken voor leerlingen met leesproblemen of dyslexie. Soms zijn lesboeken niet beschikbaar of worden ze bijvoorbeeld slecht voorgelezen. Daarom vragen we ouders, leerlingen, dyslexiecoördinatoren, docenten en alle anderen die gebruikmaken van digitale lesboeken om hun ervaringen met ons te delen. Dit kan door de enquête in te vullen.

SCAN DE QR-CODE voor de enquête of kijk op balansdigitaal.nl (zoek op: enquête digitale schoolboeken).

BEATRICE KEUNEN neemt afscheid als hoofdredacteur van Balans Magazine

BALANS LOBBY

Balans lobbyt voor goede voorzieningen en erkenning van problematiek van kinderen en jongeren met ondersteuningsbehoeften

Onafhankelijk meldpunt sociale veiligheid op scholen!

Het heeft lang geduurd voor er een nieuwe regering mét een regeerakkoord was. Maar nu dat er eenmaal is, zijn we bij Balans blij verrast. Er wordt namelijk in aangekondigd dat er een onafhankelijk meldpunt sociale veiligheid en gelijke behandeling op scholen komt. Balans vroeg in oktober met het rapport: Ieder kind overal veilig? Rapportage over onveilige situaties buiten de thuissituatie, om zo’n meldpunt en heeft de afgelopen maanden in de lobby keer op keer benadrukt hoe belangrijk het is dat het meldpunt er daadwerkelijk komt. En met succes!

Ook individuele klachten worden straks onderzocht en behandeld

klacht werden ze vaak geconfronteerd met dwang en drang of zelfs Veilig Thuis-meldingen (zeventig procent). Bovendien gaven ouders aan dat er geen plek is waar hun melding in behandeling wordt genomen en onafhankelijk wordt onderzocht. Met het meldpunt sociale veiligheid komt deze plek er nu eindelijk wel. Uiteraard zal Balans de praktische uitvoering en inrichting van het meldpunt de komende tijd nauwlettend volgen en onze input hierbij geven. Blijf ons dus volgen.

Voor ouders, leerlingen én leerkrachten

Het meldpunt sociale veiligheid wordt belegd bij de vertrouwensinspecteurs van de Onderwijsinspectie, lezen we in het regeerakkoord. Het meldpunt wordt onafhankelijk en is er voor meldingen van ouders, leerlingen en leerkrachten. Ook individuele klachten worden daar behandeld en er wordt zo nodig aangifte gedaan. Ouders moeten bij het meldpunt geholpen en gehoord worden.

Grote stap voorwaarts

Balans ziet het meldpunt sociale veiligheid als een grote stap voorwaarts in het waarborgen van veiligheid op school. Voor het rapport Ieder kind overal veilig? had Balans een meldpunt geopend waar in zeer korte tijd honderden meldingen binnenkwamen. Ruim tachtig procent van de meldingen was onderwijsgerelateerd. Daarom is het goed dat er een meldpunt sociale veiligheid speciaal voor het onderwijs komt. Ouders gaven aan angst te hebben voor het melden van hun klacht. Bij het bespreken van een

Wil je deze lobby en ander lobbywerk van Balans volgen? Kijk dan regelmatig op onze website balansdigitaal.nl, abonneer je op onze gratis nieuwsbrief en volg ons!

Dank voor alle steun! Balans bedankt Paul van Meenen (D66) en zijn partij voor de steun en lobby voor het meldpunt. En René Peters (CDA) voor het stellen van vragen over dit onderwerp tijdens het vragenuurtje op 12 oktober 2021. Daarnaast bedanken we collega-ouderorganisaties die ons gesteund hebben bij de lobby. Natuurlijk ook de vele organisaties die onze oproepen gedeeld hebben en de media voor de aandacht voor dit belangrijke onderwerp. En last but not least danken wij alle ouders die vertrouwen in ons hadden en het meldformulier met zeer persoonlijke en schrijnende verhalen hebben ingevuld.

SCAN DE QR-CODE voor meer info over het Meldpunt en lees het nieuwsbericht over het regeerakkoord waarin het meldpunt wordt genoemd, het rapport van Balans: Ieder kind overal veilig? en nieuws over een lokale lobby in Oosterhout. Je kunt ook kijken op balansdigitaal.nl (zoek op: qr code).

balansdigitaal.nl

@OuderverenigingBalans

@Balansdigitaal

Oudervereniging Balans @balans_oudervereniging Balans, vereniging voor ouders

Heleen Gorter is getrouwd met Chiel en moeder van een dochter (23) en een zoon (16). Ze heeft een boek geschreven over TOS, geeft lezingen, draagt bij aan verschillende onderzoeken en is medeoprichter van Stichting TOS-centraal.

ʻEen grote uitdaging en een missie’

Begin 2008 kregen wij te horen dat onze zoon een taalontwikkelingsstoornis (TOS) heeft. Hij was tweeënhalf jaar en kon nog niet eens mama zeggen. Daarbij was hij heel gefrustreerd omdat hij zich niet kon uiten. Dit was de start van een jarenlang traject van logopedie, vroegbehandelgroep, cluster-2 onderwijs en regulier onderwijs met ambulante begeleiding. Ook voor ons, ouders, startte een traject; van een oudercursus en het leren van ondersteunende gebaren tot thuisbegeleiding om met het gefrustreerde gedrag van onze zoon om te gaan. En met resultaat, de taalontwikkeling van onze zoon ging vooruit.

Eindelijk kon ik iets doen met alle kennis die ik de voorgaande jaren had opgedaan! Van daaruit werd mij gevraagd ons verhaal te delen en ging de bal rollen. Binnen een jaar deelde ik mijn verhaal op een congres met honderdtwintig deelnemers en twee jaar later kwam mijn boek: Vechten voor mijn kind met een TOS uit.

Momenteel draag ik bij aan drie onderzoeken naar TOS, waarin ik vooral de ouderpositie wil benadrukken. Zet ik mij in om landelijk in de media aandacht te krijgen voor TOS. Heb ik veel contact met ouders die ergens in het proces met hun kind vastlopen. Ben ik medeoprichter van Stichting TOS-centraal en daarin medeorganisator van ouderbijeenkomsten,

SCAN DE QR-CODE voor meer info over TOS en lees een artikel over jongeren met TOS, luister naar deskundigen die helder uitleggen wat TOS is en leer meer over Heleen Gorter en haar zoon, de onderzoeken waar zij aan meedoet en de Stichting TOS-centraal. Je kunt ook kijken op balansdigitaal.nl (zoek op: qr code).

In de loop van de jaren kwamen wij er echter achter dat een TOS niet stopt nadat een kind heeft leren praten. Onze zoon bleef problemen houden met emotieherkenning en -regulatie, met vrienden maken, maar ook met zaken als meervoudige opdrachten uitvoeren, volgehouden aandacht en zelfstandigheid. Uit aanvullend onderzoek kwam naar voren dat hij geen ASS of ADHD had. Uit pure noodzaak zochten wij naar informatie over de ontwikkeling van een kind en combineerden dat zelf met zijn TOS-problematiek, want informatie over de gevolgen van TOS was er nauwelijks.

Ik was dan ook enthousiast toen mij werd gevraagd bij te dragen aan de klankbordgroep van een onderzoek naar de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen met een TOS.

webinars en het TOScongres. Bovendien werk ik aan een voorstel om het functioneren van kinderen met een TOS(verleden) binnen het reguliere onderwijs te onderzoeken.

Dat de komst van een kind veel verandert in het leven van ouders, is een gegeven. Onze zoon bracht ons een grote uitdaging en een missie. Het is mijn missie om TOS en de gevolgen van TOS algemeen bekend te maken. Nog nooit heb ik zoveel voldoening uit mijn werk kunnen halen.

‘Een TOS stopt niet nadat een kind heeft leren praten’

‘De oplossing zit in

Pesten lijkt wel een onuitroeibaar probleem. Een fenomeen dat ‘hoort’ bij de mens en bij het leven in een sociale groep, zoals een schoolklas. Tessa Kaufman doet er al jaren onderzoek naar. Zo onderzocht ze eerder al de effectiviteit van anti-pestprogramma’s en nu onderzocht ze pesten gericht op seksuele geaardheid of ervaring van gender (lhbti+ als parapluterm). Tessa: ‘Deze kinderen hebben het echt zwaarder dan hetero-kinderen.’ Toch zijn er dingen die leerkrachten én ouders kunnen doen.

Anders zijn dan de rest. Dat geeft een beduidend groter risico om gepest te worden in een onveilige groep, is Tessa’s conclusie na verschillende onderzoeken. Tessa: ‘Maar dan gaat het echt om extreem anders zijn. Dus kinderen die erg opvallen in hun gedrag ten opzichte van hun klasgenoten. Bijvoorbeeld extreem angstige kinderen, die zijn eerder het slachtoffer van pesten.’

Pesten vóór zijn

Als ouders kun je je soms behoorlijk machteloos voelen als je kind op school wordt gepest. Tessa: ‘Daarom is het zo belangrijk om pesten vóór te zijn. Om kinderen te leren wat een ‘groep’ nu eigenlijk inhoudt. Hoe groepsprocessen werken en hoe je met groepsdruk omgaat, voordat je het over pesten gaat hebben. Want de oplossing zit in de groep. Als iedereen wordt geaccepteerd zoals hij is, wordt er minder gepest. En als pesten niet ‘stoer’ maar juist zwak wordt gevonden, houdt het op.’

Neem het altijd serieus

Als je signalen krijgt van je kind dat het wordt gepest, neem dat dan altijd serieus, is Tessa’s advies. Tessa: ‘Ga eerst met je kind praten en pas daarna met de leerkracht (als je kind dat goed vindt). Je kind kan bang zijn dat de situatie escaleert als je naar school stapt. Maar er kan ook iets anders aan de hand zijn. Dat merk ik nu ik onderzoek doe naar lhbti+ - gerelateerd pesten. Als je naar school stapt omdat je kind gepest wordt omdat hij ‘homo’ is, kun je je kind ongewild ‘outen’, dus: ‘uit de kast laten komen’, terwijl hij daar zelf nog niet aan toe is.’

Veel vaker gepest

Tessa Kaufman is onderzoeker en docent bij de afdeling Jeugd en Gezin van de Universiteit Utrecht.

Uit haar laatste onderzoek blijkt niet alleen dat lhbti+kinderen vaker worden gepest dan andere kinderen, maar ook dat zelfs leerkrachten en schoolpersoneel tot drie keer vaker een lhbti+ -kind pesten. Een schokkende bevinding. Tessa: ‘Daar bovenop komt nog dat deze kinderen veel minder vaak iets durven te zeggen over het pesten, en als ze wél iets zeggen wordt het veel minder vaak opgelost. En deze kinderen en jongeren vertellen veel minder vaak aan hun ouders dat ze worden gepest. Eén van de redenen

de groep’

daarvoor is dat veel van deze kinderen nog niet ‘uit de kast’ zijn, en dat thuis niet willen of durven vertellen. Niet elk kind heeft ouders die dat accepteren. Deze groep heeft het echt zwaarder op dit vlak dan hetero-kinderen. Het pesten van deze jongeren gebeurt ook vaker in het geheim; in de fietsenstalling, in de kleedkamer of op de wc.’

Gender non-conformiteit

Hoe kan het dat deze kinderen, die niet ‘uit de kast’ zijn, toch gepest worden vanwege hun seksuele geaardheid of identiteit? Volgens Tessa komt dat doordat we als mens graag in ‘hokjes’ denken. Tessa: ‘Bij veel lhbti+ - kinderen en jongeren zien we een mate van gender non-conformiteit, en dat valt toch op. Maar sommige jongeren zijn wel

personen. En dat is niet altijd even bewust, soms zijn het ook ‘geintjes’, flauwe grappen en ouderwetse denkbeelden die voor een onveilig gevoel zorgen. Iemand een ‘mietje’ noemen, of ‘gay’ als hij iets niet durft. Soms gaat het om mensen met echt nare opvattingen, maar het gaat ook vaak om onwetendheid.’

Sex education

LEERKRACHTEN

PESTEN

DRIE KEER VAKER

EEN LHBTI+ -KIND DAN EEN HETERO-KIND

openlijk uit de kast en worden juist daarom weer gepest. Daarom is het ook heel moeilijk om te bepalen of het nou een goed idee is om altijd uit de kast te komen richting iedereen. Er spelen zoveel factoren mee. Ik kan me voorstellen dat er ouders zijn die zeggen: je moet er altijd voor uitkomen want dat is het juiste om te doen. Maar soms kan het echt meer problemen veroorzaken, zeker als leerkrachten niet meewerken. Luister vooral goed naar je kind en wat die wil, dat is eigenlijk de boodschap.’

Wat een ‘mietje’

Het onderzoek van Tessa is gecorrigeerd voor bijvoorbeeld etniciteit, vertelt ze. En qua religie is de data een afspiegeling van de 'gemiddelde' school in Nederland. Het zijn dus zeker niet alleen kinderen die op streng-gelovige scholen zitten die met deze problemen te kampen hebben. Tessa: ‘Echt veel volwassenen staan nog negatief tegenover lhbti+ -

Bij jongeren die met een zelfgekozen persoonlijk voornaamwoord worden aangesproken, komen beduidend minder suïcidepogingen en zware depressies voor. Zoiets relatief kleins kan dus al een enorme impact hebben op iemands welbevinden. Tessa: ‘Ik denk dat dat voor veel mensen - leerkrachten en dus ook ouders - helemaal nog niet zo bekend is. Wat ik ouders dan ook aanraad is om nieuwsgierig te zijn, in gesprek te gaan met jongeren en bijvoorbeeld samen met hen naar een serie als Sex Education te kijken op Netflix. Daar komen allerlei verschillende jongeren met verschillende geaardheden voorbij, en daar leer je bijvoorbeeld wat een genderneutraal toilet op school kan betekenen. Want vroeger dacht ik zelf ook: is dat nou zo belangrijk? Tot ik er onderzoek naar deed en erachter kwam wat voor impact zoiets kan hebben.’

SCAN DE QR-CODE voor meer info over de onderzoeken van Tessa Kaufman, bekijk verschillende blogs en vlogs van Tessa over pesten en lees een artikel over de impact van langdurige stress op kinderen. En lees tips speciaal voor kinderen die (op wat voor manier dan ook) met pesten te maken hebben. Je kunt ook kijken op: balansdigitaal.nl (zoek op: qr code).

Uitgeverij: Pluim

EAN: 9789083045931

Prijs: € 24,99

Een toegankelijk geschreven boek, waarin prof. dr. Jelle Jolles vanuit neuropsychologische invalshoek, handvatten geeft om je kind beter te begrijpen. Het boek geeft inzicht in de ontwikkeling van je ‘adolescent’ (zoals Jelle dat zegt), waarmee je jezelf als ouder, maar vooral ook je kind verder kunt helpen. Hoe fijn is het om, bijvoorbeeld, je kind te kunnen uitleggen dat het normaal is, dat het gebrand is op een directe beloning (zoals dat spelletje nú willen hebben) omdat dat in zijn jonge brein zo werkt? Het boek is al een tijdje geleden uitgekomen maar heeft, mede vanwege corona, niet de aandacht gekregen die het verdient. Vandaar nog maar eens een aanbeveling, want dit is een boek dat elke ouder zou moeten lezen.

Docu over DYSCALCULIE

SCAN DE QR-CODE voor een mooie informatieve documentaire over dyscalculie. Met niet alleen deskundigen, maar ook veel praktijkervaringen van kinderen en jongeren. Een aanrader voor iedereen die herkenning zoekt, én voor iedereen die nog niet precies begrijpt wat dyscalculie nu eigenlijk betekent voor een kind!

Prikkelarme culturele uitjes

Een cultureel uitstapje wordt voor sommigen altijd overvleugeld door een teveel aan prikkels. Zeker nu weer veel meer ‘mag’. Niet alleen een teveel aan mensen maar ook geluiden, muziek, felle lichten kunnen een uitstapje lastig maken. Stichting Onbeperkt Genieten laat de culturele sector en bezoekers de noodzaak inzien van prikkelarm aanbod. En begeleidt de weg daar naartoe.

PODCAST met ‘meester Bart’

Evelyne van Winden heeft een podcast over ‘hechting in de praktijk’. In een van de podcastafleveringen is ze in gesprek met Bart Heeling, oftewel ‘meester Bart’. Leerkracht en schrijver van het boek Gewoon speciaal. Een mooi gesprek over wat leerkrachten, maar ook andere volwassenen, kunnen betekenen in het leven van kinderen.

SCAN DE QR-CODE voor de podcast Een kind onderwijzen, het begint bij relatie en lees meer over het boek Gewoon speciaal op balansdigitaal.nl (zoek op: gewoon speciaal).

SCAN DE QR-CODE voor de prikkelarme cultuuragenda, of kijk op onbeperkt-genieten.nl

Gelezen door Karin van Ooijen, regiocoördinator Balans

‘Ouders weten dat we geen toverstokje hebben’

Amélie werd bij ons aangemeld en al snel werd duidelijk dat de verhouding tussen ouders en de toenmalige school ernstig verstoord was. In het dossier las ik over een meisje met ernstige angstklachten, die het niet fijn vond op school. Er was lang een verschil van mening over haar welbevinden. Amélie sprak op school niet of nauwelijks en liet weinig blijken van stress. Spanningen kwamen thuis pas naar buiten.

Ouders maakten zich grote zorgen, ze zagen hun dochter steeds meer in elkaar krimpen. Uiteindelijk zelfs letterlijk. Afspraken met school werden lang niet altijd nagekomen. School maakte zich ook zorgen. Zij zagen

een verlegen en teruggetrokken meisje, maar wel één met goede resultaten. Dit was toch passend onderwijs? Er waren op school wel wat zaken blijven liggen. Maar die problemen thuis, zaten die niet in het gezin zelf? Hebben ouders ook niet een rol in het weerbaarder maken van hun dochter? Het lukte school en ouders niet om deze zorgen constructief met elkaar te delen.

En zo kwam het dossier van Amélie op mijn bureau, haar ouders bij mij aan tafel en de

Marjan van der Niet is directeur van de Eerste Nederlandse Buitenschool in Den Haag. Een school gespecialiseerd in internaliserende gedragsproblematiek en autisme. Ze werkt haar hele werkzame leven al in het speciaal onderwijs. Samen met haar man heeft zij een dochter van twaalf.

adviseur passend onderwijs aan de telefoon. Ook wij twijfelden of wij dit konden, of de school het verschil kon maken. Maar ouders voelden zich gehoord, hun zorgen werden niet gebagatelliseerd en we waren eerlijk. Gezamenlijk kwamen we tot een besluit. Amélie kwam een week op proef bij ons op school. Heel spannend, voor ons allemaal, maar vooral voor Amélie. En het verschil was groot. Ook wij zagen dat niet bij Amélie, maar ouders merkten dit wel. Of het genoeg ging zijn, wisten we nog steeds niet, maar het was wel de meest haalbare interventie op korte termijn.

Nu zijn we een halfjaar verder. Samen gingen we dit traject aan, waarin we vanaf het begin eerlijk konden zijn naar elkaar. Ouders weten dat we geen toverstokje hebben, wij beloven geen gouden bergen. We delen de zorg over hun dochter en onze leerling, daar willen we het beste voor. Allemaal.

En Amélie? Die loopt nu het grootste stuk alleen naar school, waarbij ouders haar uitzwaaien en wij haar opwachten. Ze lacht om de grapjes van de meester, al doet ze dat wel nog steeds achter haar hand. Ze spot vogels met haar vriendinnen in het bos op het plein en groeit stukje bij beetje in haar zelfvertrouwen. En samen, ouders én school, juichen we om de overwinningen die ze boekt.

SCAN DE QR-CODE voor meer info over passend onderwijs en lees ons dossier over passend onderwijs en andere ervaringsverhalen van onderwijsprofessionals en ouders. Je kunt ook kijken op balansdigitaal.nl (zoek op: qr code).

‘Samen delen we de zorg én de overwinningen’

Meer kunnen doordat je minder kan

Als je in een rolstoel zit, moet je je armen meer gebruiken. Hierdoor worden ze bovengemiddeld sterk. Als je blind bent, compenseert je gehoor, dat daardoor extra gevoelig wordt. Deze compensatievaardigheden krijg je niet ondanks, maar dankzij je beperking. Althans, dat is de theorie die onderdeel vormt van de TINO-methode en de boodschap van het boek De Bende van Super-Anders. De TINO-methode werd ontwikkeld door de Israëlische Haim Dror, en naar Nederland gebracht door Maya Lievegoed.

Een kind met autisme kan een super-zoeker zijn, die fouten sneller ziet door zijn gedetailleerde focus. Een meisje dat haar zieke moeder veel moet helpen, leert creatieve oplossingen te bedenken. Dit zijn voorbeelden die worden genoemd in De Bende van Super-Anders om aan te duiden dat je, vanwege je zwakke kant, ook altijd iets anders versterkt om te compenseren. In het boek doet hoofdpersoon Tino deze ontdekking, nadat hij zelf ervaart dat hij door zijn zwakke linkerbeen een extra sterk rechterbeen heeft gekregen. De boodschap van het boek? Dat iedereen compensatievaardigheden (competenties) heeft die breder benut kunnen worden.

JE ACHTERSTAND ALS VOORSPRONG

Om anderen hierbij te helpen, organiseert Maya met haar TINO-team verschillende programma’s. Ze geven workshops aan bestuurders en managers, maar werken bijvoorbeeld ook met leerlingen in het praktijkonderwijs. Maya: ‘Juist bij kinderen en jongeren bij wie veel speelt en die op school minder goed uit de verf komen, zie je vaak talloze verborgen vaardigheden. Maar op school zijn er geen vakken als ‘omgaan met crisis’, ‘mantelzorger zijn’ of ‘anders zijn dan de rest’. Daardoor kun je als jongere ook niet laten zien dat je daar juist in uitblinkt omdat je er dagelijks mee moet dealen. Dat is een

gemiste kans, want als je beter weet wat je kan, wordt het ook makkelijker om plekken te herkennen waar dat van meerwaarde kan zijn.’

RECHTERBENEN HERKENNEN

Volgens Maya focust onze samenleving te veel op het probleem. Beperkingen krijgen snel een label en er worden hulpverleners voor gezocht. Maya: ‘Soms is die hulp nodig en een label kan verduidelijken, maar wat als dit maar de helft van het verhaal is? Wanneer hebben we het over de skills en kennis die je juist vanwege het probleem hebt gekregen? Ik heb het niet over talenten die losstaan van je probleem: de ‘ondanks capaciteiten’. Die zijn ook belangrijk, maar die hebben andere mensen net zo goed. Tino gaat over de ‘dankzij vaardigheden’, die je dus dankzij het probleem hebt ontwikkeld. Om dit tastbaar te maken geven wij regelmatig klimworkshops waarbij we de wand gebruiken als symbool voor het leven. Je ziet daar gelijk hoe iemand met een gewichtsvest harder moet werken om boven te komen. De benodigde spierkracht is net zo echt als het gewicht, dat een probleem symboliseert. Je kunt je focussen op het gewicht, maar vergeet die spieren niet. Wat kun je daar nog meer mee? Bij welk beroep zal je dat een voorsprong geven? Dáár kijken wij naar met TINO.’

VOOR OUDERS EN SCHOLEN!

Wil je één van de vijf boeken winnen die wij mogen weggeven? Scan de QR-code voor de actie! Leerkrachten die meedoen maken kans op een workshop waarin leerlingen hun eigen superkrachten ontdekken. Niet gewonnen? Het boek kost € 14,95, scholen kunnen via de site ook een workshop aanvragen. superanders.nl

SCAN DE QR-CODE voor meer info over de Super-Anders Bende en lees meer over de winactie van het boek en de workshop, het TINO MDT programma waar middelbare scholen kosteloos aan kunnen deelnemen (tino-mdt.nl) en bekijk een filmpje van een workshop in de klas. Ook vind je artikelen over de positieve kanten van autisme en ADHD. Je kunt ook kijken op balansdigitaal.nl (zoek op: qr code).

OOK VOOR TEAMS & ORGANISATIES

Maya: ‘Compensatievaardigheden gaan niet alleen over fysieke, cognitieve of sociale beperkingen op het niveau van het individu. Ook bij teams en organisaties treden ze op. Neem de coronasituatie als voorbeeld. Die zou je goed kunnen omschrijven als beperking. In deze periode hebben we echter ook van alles extra moeten ontwikkelen, zoals ons aanpassingsvermogen en het digitale onderwijs. Dit zijn compensatievaardigheden op organisatieniveau. Natuurlijk is thuisonderwijs zeker niet zaligmakend voor iedereen, maar voor een grote groep thuiszitters soms wel de uitkomst om toch onderwijs te kunnen volgen. Het is dan ook de kunst om vaardigheden op het juiste moment in te (blijven) zetten. Maar daarvoor moet je je eerst bewust zijn van wát je allemaal in huis hebt.’

Het boek De Bende van Super-Anders gaat over de jongen Tino, die op een nieuwe school komt. Hij wordt gepest omdat zijn linkerbeen slap is en hij daarom met een kruk loopt. Tino wil graag vrienden maken maar is erg onzeker over zijn beperking. Alles verandert als hij en zijn klasgenoten tijdens een gymles op één been naar de overkant moeten hinkelen.

Tot ieders verbazing wint Tino door te hinkelen op zijn rechterbeen. Zijn rechterbeen blijkt zijn superkracht! Hoe kan dat?

Het boek, geschreven door Haim Dror en Maya Lievegoed, beschrij een kernelement van de TINO-methode. Namelijk, het vinden en benutten van ‘niet-herkende kennis’. Een potentieel dat iedereen vanzelf, maar onbewust verzamelt.

Door je ‘zwakke’ kant ontwikkelt zich ook altijd een competentie

Rutger den Hollander is IT-specialist die apps, webshops en websites bouwt. Zes jaar geleden kwam hij op het idee om een app te ontwikkelen voor mensen met ADHD, zoals hijzelf. In samenwerking met PsyQ is de app uiteindelijk ontwikkeld.

Marjolein Tanke is psycholoog met jarenlang ervaring in de behandeling van ADHD en complexe comorbiditeit bij het kenniscentrum van PsyQ. In de afgelopen twee jaar hee zij gewerkt aan de inhoud van de app Superbrains. Daarnaast heeft zij een eigen praktijk voor psychologische hulpverlening en counseling en werkt zij in de praktijk met de app.

Baas in eigen brains

Zes jaar lang is er keihard aan gewerkt, en nog steeds werken er tien mensen dagelijks aan updates, verbeteringen en uitbreidingen. Sinds twee jaar is hij operationeel; de app Superbrains. Een zelfhulp-app voor mensen met mentale problemen.

Het idee achter Superbrains

Oorspronkelijk is de app ontwikkeld met mensen met ADHD in het achterhoofd, om in te zetten in combinatie met een behandeling van een psycholoog/behandelaar. Maar gaandeweg kwamen de makers erachter dat de app voor veel meer mensen meerwaarde kan hebben, en ook voor mensen die niet in behandeling zijn. Rutger: ‘We hebben nu verschillende versies gemaakt, voor mensen met en zonder een behandelaar. Ook is de app geschikt gemaakt voor iedereen met mentale problemen, of dat nu ADHD, autisme, depressie of verslaving is. Vaak komen de dingen waar mensen tegenaan lopen namelijk op hetzelfde neer: sociale interactieproblemen, slaapproblemen, depressie of somberheid, angsten, problemen op school of werk, moeite met administratie; leefstijlproblemen dus.’ Marjolein: ‘Er zit behoorlijk wat psychoeducatie in, specifiek gericht op ADHD. Maar het gaat ook veel over algemene gezondheid, planning, uitstelgedrag. Zaken waar veel mensen moeite mee hebben.’

Terugvalpreventie

In de app zit ook een chatfunctie. Marjolein: ‘Sommige behandelaren vinden dat eng, zijn bang dat het te veel tijd kost. Maar ik gebruik het vooral om positief aan te moedigen: ‘Succes vrijdag met het gesprek op school!’ Of: ‘Lukt het nog om dat schema in te vullen?’ Sommige mensen duizelt die

app omdat er zoveel inzit, of mensen zijn niet gewend om te gamen, dus dan moet je er wel even aandacht aan besteden als behandelaar. Een groot voordeel vind ik dat als je klaar bent met de behandeling, je de app en alle informatie houdt, dat is echt een terugvalpreventie.’

BEELD: SUPERBRAINS/SHUTTERSTOCK/UNSPLASH

Werken aan doelen

De app herinnert je aan oefeningen die je hebt afgesproken te doen, medicijnen die je moet nemen, en geeft tips gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en van ervaringsdeskundigen. Je kunt zelf (of samen met een behandelaar) doelen invullen waarbij de app je dan helpt om die te behalen. Beter slapen bijvoorbeeld, of beter communiceren. Marjolein: ‘Er staan veertien doelen in waaruit je kunt kiezen. Sommige mensen kiezen er dan meteen elf. Maar ons advies is om met niet meer dan drie tegelijk aan de slag te gaan.’

De app gee allerlei mogelijke tips die zouden kunnen helpen, je kunt registreren wat je hebt gedaan en of het werkt, en je progressie wordt bijgehouden. Een behandelaar of iemand anders die jij die toegang gee , kan jouw voortgang ook zien en je tips geven of aanmoedigen. Marjolein: ‘Als ik als behandelaar enthousiast ben en actief in de app, zijn cliënten ook positief en actief. Vroeger gaf ik huiswerkoefeningen mee, die zet ik nu klaar in de app. Er zit ook een agendafunctie in waar afspraken instaan. Ik kan een verslagje maken van het gesprek dat we hebben gehad om nog eens rustig na te lezen. En de eerste intake kan ook al vooraf worden ingevuld. Dat is heel prettig, want dan kan het tijdens het eerste gesprek echt ergens over gaan in plaats van dat we samen het lijstje afwerken.’

Community & gamification

Wie de app gebruikt hee toegang tot een community van andere gebruikers, zodat mensen elkaar onderling kunnen ondersteunen. Op elk moment kun je dus iemand om hulp vragen. En via een systeem van ‘rewards’ en ‘gamification’ worden gebruikers beloond voor hun inspanningen. Marjolein: ‘Bij alles wat je doet word je positief beloond; je krijgt punten, coins en diamonds waar je dan weer dingen mee kunt doen. De app is ook heel enthousiast, je krijgt bijvoorbeeld confetti op het scherm als je iets hebt behaald. Met alles wat je doet moet je naar level 10 zien te komen. Dan heb je je doel gemasterd.’ Rutger: ‘Dat werkt heel goed. Je progressie (laten) zien voelt goed en motiveert. Ook behandelaren kunnen inchecken en zien hoe goed iemand bezig is. Veel waardevoller dan eens per twee weken een uurtje komen praten. Er is veel meer hands-oncontact door de app.’

SCAN DE QR-CODE voor meer info over ADHD en lees het ADHDdossier van Balans, gemaakt samen met de Academische Werkplaats voor ADHD en druk gedrag. Of bekijk een webinar over ADHD bij jongeren en het puberbrein. Je kunt ook kijken op balansdigitaal.nl (zoek op: qr code).

Er zijn twee versies: een gratis versie en een betaalde versie (€ 4,99 per maand) met meer uitgebreide mogelijkheden. Die betaalde versie wordt ingezet via een behandelaar en wordt dan meestal vergoed door de zorgverzekering. Maar de uitgebreide versie kan ook zelf worden aangescha . De huidige app is gericht op volwassenen en jongeren vanaf zestien jaar, maar in mei 2022 komt er een versie uit gericht op kinderen.

‘Ik had meer naar mijn intuïtie moeten luisteren’

Marije Hofland is moeder van een hoogbegaafde zoon, Dani (11), die met een schooltrauma was uitgevallen binnen het basisonderwijs. Ze is schrijver van het boek Een intense reis, waarin ze open vertelt over hun persoonlijke zoektocht naar passend onderwijs, een positiever zelfbeeld, hulp en herstel van dit schooltrauma. Ook heeft ze op haar website, eenintensereis.nl een podcast, waarbij ze dieper ingaat op de verschillende onderwerpen die in haar boek naar voren komen.

Marije: ‘Het voelde voor ons letterlijk als een intense reis. Ik heb het boek geschreven om andere ouders te laten weten dat ze er niet alleen voor staan. Ik ben een omdenker. Mijn hele leven probeer ik intens verdrietige of moeilijke dingen om te draaien en te kijken wat voor positiefs het kan brengen. Ik deel graag onze tips en ervaringen. Op deze manier hoop ik andere ouders inspiratie of nieuwe inzichten te geven, waardoor de reis voor hen hopelijk makkelijker wordt. Mijn zoon staat daarachter, want hij geeft het hierdoor ook een mooi plekje. Bij huiswerkbegeleiding zei hij laatst: ‘Daar heeft mijn moeder een podcast over, daar kun je naar luisteren.’ Hij vindt het fijn dat het ook anderen kan helpen.

Ingezoomd op gedrag

Op school ging het bij Dani vrij snel mis. Hij had hoge verwachtingen van school, maar deze werden helaas niet waargemaakt. Hij had niet het gevoel dat hij nieuwe dingen leerde. Wij hadden hem bewust nog niet leren lezen, maar binnen een maand las hij hele boeken. Hij verloor alle motivatie en dat zorgde voor ongewenst gedrag. Hij begon te wiebelen op zijn stoel en kon zich niet meer concentreren. Vogels, kraakjes, geurtjes; alles was afleiding. En al snel begonnen de boze buien. ’s Ochtends viel het mee, maar hoe langer de dag duurde, hoe heftiger het werd. Op school verloor men de focus op het cognitieve aspect, en werd er alleen nog ingezoomd op gedrag.

Er is iets mis met mij Prikkelgevoelige kinderen kunnen snel heftig reageren. Niet alleen als je hoogbegaafd bent. School vroeg zich af wat er aan de hand was. Zou het ADHD kunnen zijn? Of misschien autisme? Als ouders waren wij ook op zoek naar antwoorden en we bezochten hulpverlener na hulpverlener. Iedere keer werd hem weer gevraagd: ‘Weet je waarom je hier bent?’ Zijn antwoord was dan: ‘Ja, ik moet leren om niet meer boos te worden’. Dan breekt je moederhart. Want je hoort wat hij denkt: er is iets mis met mij. Op zoek naar antwoorden, zijn wij zelfs meegegaan in een

experiment met ADHD-medicatie. Daar reageerde hij slecht op. De boze buien werden erger en vanuit school werd er nóg meer gefocust op gedrag. Dani had een jaar overgeslagen, maar binnen twee maanden weer de doelstellingen van het jaar erop behaald. Op dit tempo zou hij met 8 jaar klaar zijn met de basisschool. Toen verklaarde school zichzelf handelingsverlegen.

Ommekeer

In het begin voelde het als allesomvattend, het slokte ons dagelijks leven op. Ik nam noodgedwongen een pauze van mijn ondernemerschap, mijn man viel later uit met een burn-out en Dani kwam thuis te zitten met de nodige psychische problemen. Toen las ik Christine Fonseca’s Emotional Intensity in Gifted Students. Zij legt uit dat een medaille twee kanten heeft. Op school lag de focus op intens boos zijn. Maar hij kon ook intens gelukkig zijn, intens enthousiast, intens lachen.

Op dat moment was het zelfs te moeilijk voor hem om zijn hulpverlener aan te kijken of aan dezelfde tafel te zitten. Gelukkig hing er een schommel in de ruimte en terwijl ik met zijn begeleider een gesprek had over mijn eigen jeugd, nam hij - al schommelend - alles van een afstandje in zich op. Op een gegeven moment kwam hij erbij zitten om te vertellen hoe dat bij hem ging.

In die periode vond hij superhelden helemaal geweldig en toen ik de vergelijking maakte met Spiderman, kwam dit eindelijk bij hem binnen. Dit zorgde voor een ommekeer. Ik zei: ‘Spiderman heeft superkracht met spinnenwebben. Maar stel dat hij die niet onder controle heeft. Dan wordt de hele kamer een plakkerig zooitje. Je moet leren wanneer je je superkracht moet gebruiken, en wanneer het niet goed uitkomt. Dat is niet iets wat je al helemaal meteen uit jezelf kan.’

Eindelijk weer leren

Als thuiszitter heeft Dani twee jaar in een zorgtraject gezeten, waarvan één jaar met onderwijs. Daar werkte hij echter niet aan ‘schoolse’ dingen. Hij ziet het toch een beetje als ‘verloren jaren’ waarin hij ook iets had kunnen leren. Als ik eerder had geweten wat ik nu weet, had ik meer geluisterd naar mijn eigen intuïtie. Ik had minder geluisterd naar instanties met de beste bedoelingen, maar met beperkte kennis van hoogbegaafdheid. Wij zouden eerder van school zijn gewisseld en op zoek zijn gegaan naar een passendere omgeving. Ook zou ik meer aandacht

hebben besteed aan het verbeteren van zijn zelfbeeld en psycho-educatie. Sinds een halfjaar zit Dani op tweetalig vwo. Hij zei laatst tegen zijn vader: ‘Dagen op school zijn wel lang, maar dat geeft niet, want ze gaan snel omdat ik eindelijk wat leer.’ Ik ben trots op de vooruitgang. Vroeger kon het drie keer per dag misgaan. Nu gebeurt het soms één keer per maand. Er begint meer rust te komen, en ruimte voor de mooie dingen in het leven.’

Balans mag van uitgeverij SWP drie keer Een intense reis van Marije Hofland weggeven! Wil je meedoen met deze winactie? Stuur dan een mail naar evenement@balansdigitaal.nl met als onderwerp intense reis Vertel waarom jij dit boek zo graag wil winnen, en vergeet je adresgegevens niet te vermelden!

SCAN DE QR-CODE voor meer info over hoogbegaafdheid en lees meer over zeer makkelijk lerende kinderen, over de combinatie van hoogbegaafdheid en autisme, lees ons dossier over schooltrauma en bekijk de podcast van Marije Hofland en een documentaire over de hoogbegaafde Tim. Je kunt ook kijken op: balansdigitaal.nl (zoek op: qr code).

DOE MEE & WIN dit boek!

ADVIESLIJN

‘Soms weet je even niet meer wat je moet doen. Dan is het fijn te sparren met een ervaringsdeskundige van onze Advieslijn of andere ouders in jouw buurt’

SCAN DE QR-CODE voor de openingstijden

Buiten deze tijden kun je inspreken of je vraag stellen via het contactformulier.

Hét tijdschrift

ondersteuning nodig hebben bij leren en/of gedrag.

broers,

Ben je lid van BALANS? Dan kun je voor €18,- per jaar een combiabonnement afsluiten. Je ontvangt BalansKIDS bij Balans Magazine.

Aanmelden: balansdigitaal.nl of stuur een mail naar: ledenadministratie@balansdigitaal.nl

Balans heeft unieke informatie voor jou

Op onze website vind je een schat aan kennis en informatie, ervaringsverhalen, lobby, advies en tips. Wij delen onze kennis en ervaringen graag met jou. Vanuit de kant van ouders én vanuit onze experts en adviseurs. Wij hebben een uitgebreide Kennisbank met unieke informatie. Kijk op balansdigitaal.nl Balans, perspectief voor ieder gezin.

voor kinderen die

En voor hun

zussen en vrienden!

Laurens de Kroon is kinderfysiotherapeut in opleiding en werkzaam bij Expertisecentrum Uniek. In zijn behandeling maakt hij graag gebruik van CO-OP, een interventie die o.a. kinderen met DCD, autisme en ADHD helpt om via eigen ontdekkingen strategieën te leren gebruiken om zich te ontwikkelen.

‘Ik denk dat ik weet wat ik moet doen!’

‘Wat ben ik toch een idioot!’ zegt Rebecca al voor de zevende keer tijdens de pauze, terwijl ze hard de bal wegschopt van het speelveldje tot ongenoegen van haar klasgenoten. Ik ben pas vijftien minuten aan het observeren, en deze terugkerende zin heeft impact op me. Vooral omdat het zichtbaar is dat Rebecca het echt gelooft. Rebecca is acht jaar en heeft DCD. Op school is ze steevast de traagste en onhandigste op het speelplein, heeft ze moeite met leren schrijven en heeft ze de laatste tijd regelmatig driftbuien. Driftbuien die eigenlijk vooral tegen haar zelf gericht zijn.

eigen manier en tempo heeft ze gezien en geleerd dat ze zich moet positioneren, voorbereiden op de bal, en hoe ze de bal op de juiste manier terugslaat.

Veel te vaak hebben wij als volwassenen de neiging om kinderen direct te helpen. Wanneer ze iets lastig vinden, komen wij met een oplossing die vroeger voor onszelf gewerkt heeft, of die we bij een ander kind zien werken. Maar wanneer we het kind begeleiden bij het zoeken naar de oplossing en het kind daarmee de oplossing zelf ontdekt, is het gevoel van zelfredzaamheid, dat gevoel van: ‘Hé, ik kan dit!’ veel groter.

SCAN DE QR-CODE

voor meer info over DCD en lees alles over de richtlijn diagnostiek en behandeling DCD, over welke behandelingen goed werken en welke worden afgeraden én luister naar een podcast over DCD. Je kunt ook kijken op balansdigitaal.nl (zoek op: qr code).

Op de school is het overspelen met padeltennis populair geworden en dit wilde ze heel graag leren. Maar zo’n complexe taak, dat is lastig zeg! Positie, hand-oogcoördinatie, krachtafstemming, timing en nog veel meer andere elementen. Hoe gaan we dat nou leren?

Vier weken later hebben we een echte doorbraak. ‘Time-out,’ roept ze naar me. ‘Ik denk dat ik weet wat ik moet doen!’ Het is haar opgevallen dat ze de backhand, wanneer ze haar arm voor het lichaam moet kruisen, heel lastig vindt. Maar als ze nou twee stappen opzij maakt, dan kan ze toch met haar forehand langs haar lichaam slaan. ‘Goed, dan gaan we dat proberen, ik zal het ook proberen,’ zeg ik. En ja, het gaat direct stukken beter. Op haar

Rebecca ontdekte in deze situatie veel meer dan alleen padel-tennis. Ze ontdekte om op haar tempo te leren, dat ze makkelijker taken uit kan voeren met een goede voorbereiding, en dat ze nieuwe strategieën niet alleen in één activiteit kan gebruiken, maar ook in andere. Rebecca zal altijd wat langer de tijd nodig hebben om nieuwe motorische activiteiten aan te leren, maar nu kunnen haar ouders en leerkracht haar herinneren aan haar strategieën en ontdekkingen.

‘We hebben de neiging om kinderen direct te helpen’

Nieuwe richtlijn en vernieuwd protocol

‘Dyslexie hoeft niet meer enkelvoudig te zijn’

JOLI LUIJCKX FOTGRAFIE SHUTTERSTOCK

Sinds januari van dit jaar worden kinderen met ernstige en hardnekkige leesproblemen gediagnosticeerd en behandeld volgens een nieuwe richtlijn en een vernieuwd protocol (zie kader). Dit heeft consequenties voor welke kinderen behandeling krijgen vergoed vanuit de Jeugdwet. Balans vroeg Jurgen

Tijms, voorzitter van de Wetenschappelijke Adviesraad Dyslexie en hoofdauteur van het vernieuwde protocol, wat de belangrijkste veranderingen zijn.

Een update van het protocol (het PDDB, zie kader) was nodig volgens Tijms. De eerste versie stamt uit 2009, de tijd dat de vergoedingsregeling dyslexie nog onder de Zorgverzekeringswet viel. Toen in 2015 de vergoedingsregeling overging naar de Jeugdwet, kwam er door de uitgangspunten van de Jeugdwet ook een andere manier van kijken

naar kinderen met een ernstig en hardnekkig leesprobleem. Tijms: ‘Vóór 2015 werd er naar dyslexie gekeken vanuit de gedachte van een op zichzelf staande stoornis die behandeld kon worden. Kinderen met co-morbiditeit, die dus naast hun dyslexie bijvoorbeeld ook ADHD of autisme hadden, kwamen niet of alleen als ze ‘uitbehandeld’ waren, voor de vergoede zorg in aanmerking. De vergoedingsregeling was alleen bedoeld voor kinderen met Ernstige Enkelvoudige Dyslexie (EED).’

Vergoedingsregeling verruimd Dat bleek in de praktijk een knelpunt. Dyslexiebehandelaren gaven volgens Tijms aan zich machteloos te voelen, omdat ze juist de kinderen met een complexere hulpvraag door de combinatie van dyslexie en (kenmerken van) andere ontwikkelingsproblemen moesten weigeren. Deze kinderen kregen soms wel behandeling voor hun ontwikkelingsprobleem, maar zelden kregen ze daarbij ook behandeling voor hun dyslexie. Terwijl het risico zo groot is dat juist deze kinderen, als je ze niet behandelt, geen niveau van lezen bereiken waarmee ze zich kunnen redden op school en later als volwassene in de maatschappij. Tijms: ‘We hebben de afgelopen jaren uit wetenschappelijk onderzoek voldoende bewijs verzameld om te kunnen stellen dat behandeling van kinderen met dyslexie, die ook nog een ander ontwikkelingsprobleem hebben, vaak goed werkt. Dit gaf de mogelijkheid om dit knelpunt in het nieuwe behandelprotocol op te lossen. Ook kinderen met een ondersteuningsbehoefte of ontwikkelingsprobleem in combinatie met een ernstig en hardnekkig leesprobleem kunnen, mits zij aan de criteria

INTERVIEW

voor doorverwijzing voor dyslexieonderzoek voldoen, via de gemeente worden doorverwezen. Binnen de vergoedingsregeling spreken we daarom vanaf 1 januari van Ernstige Dyslexie (ED) in plaats van Ernstige Enkelvoudige Dyslexie (EED). De dyslexie hoe niet meer enkelvoudig te zijn.’

Kijken naar het totale kind Van dyslexiebehandelaren vraagt dit deels een andere manier van werken volgens Tijms: ‘Het is zwart-wit gezegd veranderd van een one size fits all-behandeling, naar kijken naar het totale kind en zijn ondersteuningsbehoe en. Behandelaren moeten volgens het vernieuwde protocol naast de mogelijke dyslexie ook bijkomende belemmeringen in beeld brengen en in nauwe samenwerking en in samenspraak met ouders beoordelen wat een kind qua behandeling bijvoorbeeld aankan of waar de eerste prioriteit ligt. Het kan bijvoorbeeld nodig zijn om eerst aan de concentratieproblemen te gaan werken en daarna pas de dyslexie te gaan behandelen. Bij een ander kind kan dit gelijktijdig of is behandeling van het bijkomende probleem op dat moment niet nodig.’

NIEUWE RICHTLIJN EN VERNIEUWD PROTOCOL

In de zomer van 2021 werd de Brede Vakinhoudelijke Richtlijn Dyslexie (BVRD) gelanceerd. En aangekondigd dat op 1 januari 2022 gewerkt gaat worden volgens een geüpdatet Protocol Dyslexie Diagnostiek en Behandeling (PDDB) versie 3.0. Belangrijkste aanpassing is dat de vergoedingsregeling voor kinderen met dyslexie sinds 1 januari 2022 geldt voor kinderen met Ernstige Dyslexie (ED), en niet langer alleen voor kinderen met Ernstige Enkelvoudige Dyslexie (EED).

Tijms wil nog wel benadrukken dat deze aanpassing niet betekent dat er nu een geheel andere groep kinderen voor vergoede dyslexiebehandeling in aanmerking komt. ‘Voor 90/95% zullen nog steeds kinderen met dezelfde soort hulpvraag worden doorverwezen voor de vergoede behandeling.’

Houvast en duidelijkheid

Voor de vergoedingsregeling dyslexie komen alleen kinderen tot en met twaalf jaar in aanmerking. De nieuwe richtlijn (BVRD, zie kader) is er voor alle jeugdigen met een leesprobleem of dyslexie van 6 t/m 23 jaar. Tijms: ‘Eigenlijk had ik liever gezien dat er geen leeftijdsgrens van 23 in de BVRD zou staan. Want ook volwassenen kunnen in het dagelijks leven en bij hun werk hinder ondervinden van hun dyslexie. In de richtlijn staan aanbevelingen voor een kwaliteitsverbetering in de hele dyslexieketen. Daarmee bedoelen we niet alleen het onderwijs, maar alle betrokkenen bij leesproblemen en dyslexie. In de BVRD staan aanbevelingen die kunnen bijdragen aan snelle, passende en goede hulp. De aanbevelingen moeten ervoor zorgen dat juist die kinderen waarvoor de vergoedingsregeling bedoeld is, doorverwezen worden en andere kinderen passende ondersteuning krijgen in het onderwijs. Want het onderwijs heeft de wettelijke taak binnen de basisondersteuning om te zorgen voor goed lees- en spellingonderwijs. De aanbevelingen moeten houvast en duidelijkheid bieden aan zowel kinderen, ouders als professionals in onderwijs en zorg. In de richtlijn staan bijvoorbeeld aanbevelingen voor het signaleren van dyslexie bij meer- en anderstaligen. Maar ook voor het bieden van ondersteuning aan leerlingen die niet voor de vergoede behandeling in aanmerking komen, maar wel een leesprobleem en dus ook ondersteuning nodig hebben. Of aanbevelingen voor behandeling en ondersteuning. Je kunt dan denken aan psycho-educatie, ondersteuning op sociaal-emotioneel gebied en de inzet van ict-hulpmiddelen.’

Sociaal-emotionele ondersteuning

Tijms wil nog wel wat kwijt over ondersteuning op sociaal-emotioneel gebied en psycho-educatie. Dit is volgens het behandelprotocol een verplicht onderdeel van de behandeling dat volgens hem nog niet de aan-

BEHANDELING VAN KINDEREN MET DYSLEXIE ÉN EEN ANDER PROBLEEM, WERKT VAAK GOED

dacht krijgt die het verdient. ‘Uitleg over dyslexie met ook aandacht voor de impact van een leesprobleem op het kind, is belangrijk voor zowel kinderen als hun ouders. Er kan bijvoorbeeld onzekerheid ontstaan over je toekomstmogelijkheden door het hebben van dyslexie. En er bestaan misvattingen over beroepen die je met dyslexie niet zou kunnen uitoefenen.’

De afgelopen jaren is er een goede slag geslagen in wetenschappelijk onderzoek op het gebied van risicofactoren voor dyslexie. We weten dat de oorzaak vaak complex is en dat leercapaciteiten, processen in de hersenen en de omgeving van invloed zijn. Dat we hier meer over weten is winst volgens Tijms. ‘Op het gebied van psycho-educatie en de emotionele effecten weten we nog maar heel weinig. Daar valt qua wetenschappelijk onderzoek de komende jaren nog wel winst te halen.’

SCAN DE QR-CODE

voor meer info over dyslexie en lees meer over het nieuwe protocol en wat dat bijvoorbeeld betekent voor kinderen zónder Ernstige Dyslexie maar wél met leesproblemen, hoe het zit met spelling en de vergoedingsregeling en kijk het webinar over onderzoek en behandeling van dyslexie en wat je als ouders van school mag verwachten. Je kunt ook kijken op balansdigitaal.nl (zoek op: qr-code).

Oudervereniging Balans en haar vrijwilligers organiseren regelmatig online webinars en ZOOM-bijeenkomsten, vanuit het landelijk bureau en/of vanuit de afdelingen. Ook fysieke bijeenkomsten worden weer steeds vaker georganiseerd nu de coronamaatregelen dat toelaten. Leden van Balans en Mama Vita mogen altijd gratis of met korting deelnemen. Houd balansdigitaal.nl/agenda in de gaten voor al onze (online) activiteiten!

SERVICE

Balans is de landelijke vereniging voor ouders van kinderen met ondersteuningsbehoeften bij leren en/of gedrag. Balans biedt ouders informatie, contact en belangenbehartiging bij de overheid en partijen binnen zorg en onderwijs.

LID WORDEN? Via balansdigitaal.nl Als lid van Balans krijgt u:

• Balans Magazine

• Ondersteuning via BalansAdvieslijn

• Contact met actieve BalansVertegenwoordigers in uw regio

• Belangenbehartiging, landelijk en regionaal

• Voordelig afsluiten van een abonnement op BalansKIDS

• BalansNieuwsbrief (digitaal)

• Gratis of met korting naar bijeenkomsten en/of oudercursussen van Balans bij u in de buurt

• Een stem in de Algemene Ledenvergadering

• Sommige zorgverzekeraars geven kortingen op premies en/of vergoeden het lidmaatschap van Balans

Het lidmaatschap wordt jaarlijks automatisch verlengd. Op de website kunt u inloggen via ‘Leden login’. Hier kunt u uw persoonlijke gegevens beheren.

Opzeggen lidmaatschap: per e-mail: ledenadministratie@balansdigitaal.nl of schriftelijk en uiterlijk drie maanden voor het verstrijken van het lidmaatschapsjaar: Oudervereniging Balans, Kosterijland 7, 3981 AJ, Bunnik.

TARIEVEN

Kosten lidmaatschap - jaarlijks - tot wederopzegging: Ouders (€ 60,-); minima (€ 30,-); student (€ 30,-); steunlid (€ 25,-); school/instelling (€ 100,-).

BALANS CONTACTPERSONEN

GRONINGEN

Geertje Karstens, geertje-karstens2@kpnmail.nl

FRIESLAND

Theresa Visser, t.visser94@kpnplanet.nl 0517 - 231 522

DRENTHE

Balans regio Drenthe, ouderverenigingbalans@ gmail.com

OVERIJSSEL

• Kerngroep Twente Chris Voorpostel, fam.voorpostel@gmail.com

FACEBOOK: Oudervereniging Balans Regio Twente

• Kerngroep Zwolle-Salland Janny Hovenkamp, hovenkampjanny@icloud.com 06 - 251 001 56

• Kerngroep Zwartewaterland/ Steenwijkerland

Daniëlle Bartels, balanszwartewaterlandsteenwijk@gmail.com 06 - 462 389 57

GELDERLAND

• Kerngroep Veluwe Vacature

UTRECHT/FLEVOLAND balansutrecht@gmail.com balansflevoland@gmail.com

NOORD-HOLLAND

• Kerngroep Kennemerland Henny Dankelman, hennydankelman@live.nl 06 - 292 007 86

• Kerngroep Amsterdam Jovita Bos, balans.groot.amsterdam @gmail.com

ZUID-HOLLAND

• Kerngroep Rijnland Albertien Oppenheimer, rijnland@balansdigitaal.nl

FACEBOOK: balans-afdeling-rijnland

• Kerngroep Den Haag Vacature

• Kerngroep Rotterdam Vacature

NOORD-BRABANT/ ZEELAND

• Kerngroep Tilburg balanskerngroeptilburg @gmail.com

FACEBOOK: BalansMiddenBrabant

• West-Brabant/Zeeland Vacature

LIMBURG Gertie van Rhee, gertievanrhee@gmail.com 045 - 531 18 70

Bent u al lid van Impuls & Woortblind, of de NVA, dan krijgt u als nieuw lid of abonnee korting. Abonnement op BalansKIDS (€ 18,-) en/of Impuls & Woortblind Magazine (€ 18,-).

UW PRIVACY & DE ALGEMENE VERORDENING GEGEVENSBESCHERMING (AVG)

Wij registreren uw gegevens als lid of abonnee conform de AVG-richtlijnen. Zie onze privacyverklaring waarin o.m. uw rechten zijn opgenomen, bijvoorbeeld om uw toestemming voor verzending in te trekken (balansdigitaal.nl/privacyverklaring). Bij vragen hierover, mail: info@balansdigitaal.nl

VRAGEN

Heeft u als lid van Balans een inhoudelijke vraag over ondersteuningsbehoeften bij leren en/of gedrag of over (passend) onderwijs, en kunt u deze informatie niet op onze website vinden? Neem dan contact met ons op via het speciale contactformulier van Balans Advies op de contactpagina. Uw vraag wordt dan beantwoord door de deskundige medewerkers van het mailteam. Voor telefonisch consult: kijk op balansdigitaal.nl voor de laatste informatie.

ADRESGEGEVENS

Post- en bezoekadres: Kosterijland 7, 3981 AJ Bunnik, 030 225 50 50. E-mail: info@balansdigitaal.nl Website: balansdigitaal.nl

COLOFON

Redactieteam Jurgen Breeman, Joli Luijckx, Jazz Magdelijns, Claudette Nouris, Karin van Ooijen, Petra Pronk, Manon Wennink, Anouk van Westerloo (eindredactie).

Verder werkten mee Heleen Gorter, Beatrice Keunen, Laurens de Kroon, Marjan van der Niet.

Beeld Getty Images, Unsplash, Shutterstock Vormgeving Nicolien van der Gugten Communicatie, Leiden Vragen, opmerkingen en/of tips voor de redactie? redactie@balansdigitaal.nl

DRUK

Senefelder Misset, Doetinchem.

ADVERTENTIES

Meer informatie over adverteren: Bureau Van Vliet B.V. E-mail: zandvoort@bureauvanvliet.com Telefoon: 023-5714745

Wij benadrukken dat Balans geen verantwoordelijkheid draagt voor de inhoud van de - afgedrukte en bijgesloten - advertenties. Het feit dat wij reclame afdrukken of bijsluiten voor bepaalde producten of diensten, betekent niet dat wij deze bij u aanbevelen. ©Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder uitdrukkelijke toestemming van de redactie. ISSN 1872-0560

Zelfstandig aan de slag met compenserende software

Compenserende software geeft ondersteuning bij dyslexie en andere lees- en spellingproblemen. Deze programma’s verminderen de belemmeringen, die het zwakke lezen en spellen met zich meebrengen.

Omdat een lees- of spellingprobleem talent nooit in de weg mag staan!

Kernfuncties

Voorlezen Highlighten tekst Spraak naar tekst

Voorlezen Highlighten tekst Spraak naar tekst

Voorlezen Highlighten tekst Spraak naar tekst

Voorlezen Highlighten tekst Spraak naar tekst

Onderscheidende functies

Lesmateriaal

Inzetten bij toetsen en examens

Uitgebreide woordvoorspeller. App om tekst te fotograferen

Zowel papier als digitaal

Integratie met Google Drive en Dropbox

Vooral digitaal, minder papier

Ja, met offline versie Nee

Een compenserend programma leest digitale teksten voor en geeft de mogelijkheid om via highlights een samenvatting te maken. Zo biedt het ondersteuning bij begrijpend en technisch lezen en studeren. Daarnaast biedt het ondersteuning bij het schrijven, onder meer door gesproken tekst uit te schrijven. Het zorgt dat zwakke lezers toch zelfredzaam zijn met teksten en op hun eigen niveau kunnen werken en functioneren. Kastanjelaan 6 · 3833 AN Leusden · 033-434 80 00

Handige tool voor mindmapping Uitgebreid afbeeldingenboek met woordenlijst

Zowel papier als digitaal

Alles digitaal

Ja, met offline versie Nee