hn-I-e-am-b C-¥y≥ P-\m-[n-]-Xy-Øn-s‚ A-ÿn-hm-cw hn-I-e-am-b am[y-a {]-h¿-Ø\- a- m-W.v A-sX, P-\m-[n-]X - y-sa-∂ s]m-b° -v p-Xn-cb - p-sS \m-emw Im-em-Wv C-∂v C-¥y≥ am-[y-aß - ƒ. hn-hc- ß - f- p-sS cm-jv{- So-bsØ-°p-dn-®p-≈ k-Rv-P-bv N-{I-h¿-Øn-bp-sS ]p-kv-X-Iw ]-cn-N-bs∏-Sp-Øp-∂p: The Politics of Information from Manu to Modi
s]m-bv-°p-Xn-c-bp-sS \m-emw-Im¬ A-\n¬ tN-te-{º
hn-
h-c-ß-fp-sS a-lm-{]-f-b -Ime-am-Wn-Xv. hn-h-c-߃ \¬-Ip-∂ t{km-X- p-I-fpw G-P≥-kn-I-fpw \n-c-h-[n-bm-Wv. hn-h-c-ß-fp-sS Itºm-f-Øn¬ I-Sp-Ø a¬-k-c-amWv \n-e-\n¬-°p-∂-Xv. em-`-ap-≠m°m-\pw {i-≤- ]n-Sn-®p-]-‰m-\pw th≠n-bp-≈ a¬-k-c-am-W-Xv. cm-{„ob-Øn-epw km-aq-ly -Po-hn-X-Ønepw Cu a¬-k-cw kr-„n-°p-∂ B-Lm-Xw sN-dp-X-√. h-kv-Xp-X-Ifp-sS e-fn-Xh - ¬-°c - W - h - pw ]n-Sn-®p]-‰-epw k-¶o¿-Æ-am-b km-aq-ly-
18
]mT-t`-Zw
HtŒm_¿ 2020
L-S-\-bn¬ 'k-Xy'sØ D¬-∏m-Zn∏n-°p-∂p-≠v. Cu k-Xy-ß-fm-Wv C-∂v C-¥y-bn-se Pm-Xn-˛a - X - k - z-Xz\n¿-Ωn-Xn-°v ]-et- ∏m-gpw A-Sn-ÿm\-am-bn {]-h¿-Øn-°p-∂-Xv. Pm-Xn˛-a-X- kz-Xz-ß-fm-Wv I-gn-™ c-≠v \q-‰m-≠n-\n-S-bn¬ C-¥y≥ cm-{„ob-sØ \n¿-Æ-bn-®-Xv. hn-h-c-bp-KØn¬ A-Xv ]p-Xn-b- L-´-Øn-te°v {]-th-in-®n-cn-°p-∂p. C-∂v C¥y≥-k-aq-l-Øn¬ D-b¿-∂p-h-∂ncn-°p-∂ X¿-°-߃ A-Xn-Po-h-\]-c-am-Wv. C-¥y≥-P-\-X \n-e-\n¬°-W-tam th-≠-tbm F-∂-Xm-Wv {]-k-‡-am-b tNm-Zyw. ln-μp Ah-t_m-[-hpw Z-fn-Xv A-h-t_m-[hpw X-Ωn-ep-≈ kw-L¿-jw C-∂v {]-_-e-am-Wv. N-cn-{X-Øn-\pw kzXz-Øn-\pw ta-ep-≈ A-h-Im-iw B¿-°m-Wv F-∂-Xm-Wv {]-[m-\tNm-Zyw. \yq-\-]-£-ß-fp-sS A-hIm-i-ß-fpw A-h-cp-sS Po-hn-X- bmYm¿-∞y-ß-fpw X-Ωn-ep-≈ sshcp-≤yw aq¿-—n-®n-cn-°p-∂p. tZ-io-bX-bpw ]u-c-kzm-X-{¥y-hpw X-Ωnep-≈ ssh-cp-≤y-hpw Xo-{h-X-c-ambn-´p-≠v. Cu k-a-Im-e k-μ¿-`Øn¬ ]p-Xn-b am-[y-a-߃ hn-X-cWw sN-øp-∂ hn-h-c-߃ G-Xv Xc-Øn-em-Wv k-aq-l-Øn¬ {]-h¿Øn-°p-∂s - X-∂v hn-iZ- o-Ic - n-°p-∂ ]p-kvX - I - a - m-Wv k-RvP - b - v N-{I-h¿Øn-bp-sS The Politics of Information from Manu to Modi F-∂ ]pkv-X-Iw. '\-sΩ-°p-dn-®p-≈ kXyw' F-∂ H-cp-]io¿-j-I-hpw ]pkv-X-I-Øn-\p-≠v. 2016 s^-{_p-h-cn-bn¬ cm-Pyt{Zm-l-°p-‰w Np-a-Øn Zn-√n t]meo-kv I-\-ø-Ip-am¿ F-∂ hn-Zym¿∞n t\-Xm-hn-s\ A-d-Ãp-sN-bv-X kw-`-h-sØ am[y-a-߃ ]-cn-N-cn® co-Xn hn-i-I-e-\w sN-bv-Xp-sIm≠m-Wv Cu ]p-kv-X-Iw -B-cw-`n-
°p-∂-Xv. C-¥y≥ cm-{„o-bw H-ckw-_‘ - \ - m-SI - a - m-Ip-∂X - n-s‚ hnNn-{X-am-b D-Zm-l-c-W-am-Wv I-\-øIp-am-dn-s‚ A-d-Ãpw Xp-S¿-∂p-≠mb kw-`h - ß - f - pw. I-\ø - I - p-am-dn-s\ A-d-Ãp sN-bv-X A-tX-Zn-h-kw lcn-bm-\-bn¬ Qm-´v hn-`m-K-°m-cpsS H-cp k-a-cw B-cw-`n-®p. C-h c≠pw c-≠v hn-j-b-ß-fm-bn-cp-∂p. Qm-´v hn-`m-K-°m-sc 'C-X-c ]nt∂m-°h - n-`m-Kw' (H._n.kn) F-∂ K-WØ - n¬- s]-Sp-ØW - s - a-∂m-hi - ys∏-´m-Wv Qm-´v B-c-£¨ kwL¿-jv k-an-Xn A-hc - p-sS {]-t£m`w B-cw-`n-®-Xv. D-tZym-K-ß-fn-epw sXm-gn-en-epw kw-hc - W - m-\p-Iq-eyw t\-Sn-sb-Sp-°p-I F-∂-Xm-bn-cp-∂p k-a-c-Øn-s‚ e-£yw. F-∂m¬ Qm-´v hn-`m-K-°-mcp-sS k-a-c-Øns\-Xn-cm-bn 35 Pm-Xn-°m¿ kw-bp‡-am-bn kw-L-Sn-®v a-s‰m-cp {]ÿm-\-Øn-\v cq-]w \¬-In. A-tXk-ab - w I-\ø - I - p-am-dn-s‚ k-ac - Ø - ns\-Xn-sc H-cp Iq-´w A-`n-`m-j-I¿ cw-K-Øp-h-∂n-cp-∂p. h-f-sc bm-Zr—n-I-am-bn Cu A-`n-`m-j-I¿ Qm´v k-a-c-°m-cm-sW-∂v sX-‰n-≤-cn-®v _n-c-Z-cn kw-L¿-jv k-an-Xn (Qm´v k-a-c-sØ F-Xn¿-Ø-h-cp-sS ka-c-th-Zn) {]-h¿-Ø-I¿ A-h-sc Ib-dn X-√n. (I-\-ø-Ip-am-dn-s\ tImS-Xn-h-f-∏n¬ -sh-®v A-`n-`m-j-I¿ I-tø-‰w sN-bv-X kw-`-h-sØ-b-√ C-hn-sS D-≤-cn-°p-∂-Xv. A-Xn-\p-apºm-Wv Cu kw-`-hw \-S-∂-Xv) AtXm-sS Zn-√n-bn-em-sI I-em-]w IØn-∏-S¿-∂p. 2016 s^-{_p-h-cn 18\m-Wv Cu kw-`h - ß - ƒ A-ct- ßdn-b-Xv. 19˛mw Xo-ø-Xn-ap-X¬ ]-ebn-S-ß-fpw kw-L¿-j-`-cn-X-am-bn. 30 B-fp-Iƒ sIm-√-s∏-´p. \q-dp I-W-°n-\m-fp-Iƒ-°v ]-cn-t°-‰p. 500 te-sd Xo-h-≠n k¿-Δo-kpIƒ Xm-dp-am-dm-bn. 34000 tIm-Sn