#FOKUSWATER
NAWOORD 23
Marjolein Vanoppen
Business as usual is geen optie meer Vanuit onze eigen leefwereld hebben we een bepaalde blik op water. Het drinkwater in ons huis, het kabbelende kanaal waar al eens een boot op vaart, het spoelwater op ons werk… Maar we vergeten soms dat het allemaal met elkaar in verbinding staat.
A
ls het niveau in dat kanaal te laag staat, lijdt niet alleen onze scheepvaart daaronder, maar ook onze industrie. Bovendien wordt het soms ook spannend voor onze drinkwaterbedrijven. Als het lang droog is, genieten we niet alleen van het weer, maar komen onze grondwatervoorraden onder druk te staan en zien landbouw en natuur af. De laatste jaren is daar meer en meer aandacht voor. De Blue Deal maakt ruimte voor grootschalige, langdurige projecten. Bedrijven en organisaties die met water bezig zijn verenigen zich. En als het allemaal toch misloopt, is er nu het ‘reactieve afwegingskader droogte’ (het beruchte ‘afschakelplan’). Nu, moest dat laatste ooit echt nodig zijn, zou dat toch wel een schande zijn. Al is het zeker niet onrealistisch. Klimaatverandering zorgt ervoor dat het gemiddeld warmer wordt, maar leidt ook tot intensere regenval in de wintermaanden en langere droge periodes in de zomer. Dat zagen we de afgelopen jaren al. Tussen 2017 en 2020 was er een groot neerslagtekort. In 2021 zagen we dan weer een uitzonderlijk nat jaar, met heel wat schade en doden tot gevolg. Dé uitdaging is om in die nattere periodes meer water vast te houden, zodat we het in de drogere periodes kunnen gebruiken. Dat hoeft niet moeilijk te zijn. 16 procent van Vlaanderen is verhard, als we dat een halt toeroepen en dat percentage zelfs wat kunnen verlagen, kunnen we veel meer regenwater laten insijpelen in onze natuurlijke
opslag: het grondwater. Maar er zijn ook heel wat nieuwe technologieën en ontwikkelingen die ons meer weerbaar maken tegen watertekorten. Zo zijn er steeds meer krachtige wiskundige modellen die het mogelijk maken efficiënter met water om te springen. Zij spelen ook een rol in jouw huis. Digitale meters kunnen lekken opsporen die je zelf niet kunt zien (denk maar aan een kapot toilet) én drinkwaterbedrijven helpen hun voorziening af te stemmen op onze vraag. Toch komen er nog andere uitdagingen aan. Zo mogen we de hoeveelheid water die nodig is om waterstofgas te produceren niet onderschatten: om 1 kilogram waterstof te produceren heb je zo’n 15 liter héél zuiver water nodig, waar je dan 100 kilometer mee kunt rijden. Ook zullen klimaatverandering en bevolkings- en welvaartsgroei ons het vuur aan de schenen blijven leggen. Maar als we met z’n allen – industrie, landbouw en huishoudens – ons steentje bijdragen, kunnen we onze omgeving leefbaar en waterrijk houden. Business as usual is geen optie meer. Nieuwe manieren van omgang met veranderende omstandigheden dwingen onze maatschappij tot een flinke dosis flexibiliteit en inventiviteit van alle belanghebbenden (overheden, industrie, landbouw en huishoudens) om onze regio leefbaar, werkbaar en waterrijk te houden.
Als we met z’n allen ons steentje bijdragen, kunnen we onze omgeving leefbaar en waterrijk houden.
Door Marjolein Vanoppen, waterwetenschapper aan de UGent
