Ik kijk dus ik besta!

Ik kijk, dus ik besta!

Roger Dragstra

Thomas, de uitvinder van de beroemde uitdrukking ‘Eerst zien en dan geloven!’, had nooit gelooft dat zijn rationele insteek in onze tijd geen waarde meer heeft. Daar waar hij tweeduizend jaar geleden de opstanding van een Rabbi nog kon pareren met ‘Eerst zien, dan geloven’ kan ik nu met een gerust hart zeggen, dat zien ook geen weg tot geloof meer is. Want als je iets ziet, wat zie je dan eigenlijk?

Alles wat ik zie is gefilterd. De bewerkte werkelijkheid. Niet alleen door mijn eigen bril en blik, maar er is geen instapicture of snapchat meer zonder filter. Ik zie mijn vrienden met poezen oren en snorharen. Maar ik geloof toch echt niet dat ze die hebben (althans de laatste keer dat ik ze zag niet, je weet het nooit echt zeker). Zelfs mijn eigen moeder weet het. Toen ze een tv- opname van mij zag zei met volle overtuiging: ‘“Zo mooi ben je in het echt niet!’”. En ze heeft natuurlijk gelijk. Wat ik zie is net wat mooier, net wat anders en soms net niet waar.

Of nog erger dan de eerlijkheid van mijn moeder de oneerlijkheid van de tweet of de nieuwsfoto. In het NPO- interviewprogramma Buitenhof komt steevast de foto van de week voorbij. Een deskundige vertelt met grote bewondering hoe de foto een verhaal vertelt.

Want dat doen foto’s. Met licht, compositie en de keuze van het perspectief. En legt met verve uit hoe de groothoeklens onderstreept en dramatiseert. Nou dan weet ík een één ding zeker: als ik er had gestaan, naast de fotograaf, dan had ik niet gezien wat ik nu zie.

En dan nog maar te zwijgen over ‘deepfake’. Dan weet je helemaal niet wat je ziet!

Dus hoezo eerst zien en dan geloven? Zo vol vertrouwen durf ik dat echt niet meer te zeggen. Via sociale media laat ik de bewerkte werkelijkheid van mijn eigen wereld zien. De serieuze media schotelen mij de bewerkte werkelijkheid van de grote wereld voor. Kun je niet beter zeggen: ‘‘Wat je ziet, geloof het niet!”? Ben ik nou net als Thomas, een ongelovige in mijn tijd geworden? Word ik als kijker dan helemaal teruggeworpen op mezelf: ik kijk, dus ik besta?

Ik blijf er vrolijk op los kijken hoor. Foto’s, filmpjes en wat al niet meer. Maar het meest onbevangen kijk ik naar mensen. In de bus. Op het station. In de supermarkt. Onderweg met de hond. Onbevangen kijken naar mensen die zich onbespied en ongezien wanen. Want wat ik daar zie, komt het dichts bij de onbewerkte werkelijkheid. Althans, dat geloof ik dan.